\id 1TI - Amarakaeri NT -Peru 2008 (DBL -2013) \h 1 TIMOTEO \toc1 Huakkuruda Pabloa Timoteotaj oʼnigmadoyaʼuyate. \toc2 1 Timoteo \toc3 1 Ti \mt1 1 TIMOTEO \mt2 Huakkuruda Pabloa Timoteotaj oʼnigmadoyaʼuyate. \c 1 \s1 Pabloa Timoteotaj oʼnigmadoyaʼuyate. \p \v 1-2 Do Pabloa oʼnigmadoyaʼne, huadiʼda Timoteo. Diosa Jesucristoerea meʼtaʼmonaʼuyne. Huadak huaʼa kamanbatiaʼpakeʼpo meʼtaʼmonaʼuyne. Diosa oroʼomeytaj oʼmanoeanhuahuikaʼ. Jesucristotaj oroʼomey e̱kpo̱e̱ʼ oʼnigi̱kaʼne. Jesucristoen huataʼmonaʼeri i̱jje̱nok, Jesucristotaj iknopo̱e̱denok konig doʼhued hueretda huaknopo̱e̱ʼeri huasiʼpo o̱ʼta̱e̱ne, Timoteo. Oroʼen Apag Dios Jesucristo Huairierea ʼurunanada megkadhuahuikeʼ metinepahuiodhueʼ menopoʼnoeyanhueʼ. \s1 Namaʼda enʼmanmadikaʼtaj yanʼbatik yamanaʼ, Pabloa onaʼuyate. \p \v 3-4 Macedonia huadaribayo huaboaʼda akhuaʼdeyaʼpo nogi̱ti dakaʼ oʼboroayonpo Efeso huakkaʼ jakyo ya̱i̱kaʼpo. Efeso huaknopo̱e̱ʼeriere sueʼda huakkaʼahuiti namaʼda onʼmanmadikaʼikaʼ kenpaʼti adhueaʼpaneʼendik batikhueʼada onʼbatiaʼpakonhuahuikaʼ. Kenda manmadikahueʼ yaneʼ, yamanaʼ. Dakaʼda onameʼne. Adhueaʼpaneʼendik eʼbatiaʼpakonhuahuikaʼnayo onpapayoʼ maboiʼdik o̱ʼe̱ne. Kenda eaʼnayo Diostaj eknopo̱e̱ʼ Diostaj eʼnigpe̱i̱kaʼ tihuapokhueʼdik moʼe̱ne. Akhuaʼdeyaʼpo oʼboroayonʼuyne. \p \v 5 Kenda oʼboroayonʼuynok onaʼpo ʼurunopoʼda kenpaʼti buttida monʼnopo̱i̱kaʼpo dakaʼ Diostaj moʼnoknopo̱i̱kaʼpo aratbuttaj diʼnanada monʼmaikaʼ. \v 6 Huakkitihueʼ huamanmadikaʼeri huadakda eʼmandikaʼ nopoenkahueʼ o̱ʼnepo namaʼda onʼbatiaʼpakikaʼpo onʼmaboiʼikaʼ. \v 7 Moisésen eʼmanaʼ eʼmanmadikaʼtaʼ eʼpakada Moisésen eʼmanaʼ nopo̱e̱hueʼada o̱ʼnepo kenomeyen eʼmanmadikaʼkon nopoenkahueʼda o̱ʼnepo. \p \v 8 Ken Moisésen eʼmanmadikaʼ huadakda o̱ʼe̱ oʼnopo̱e̱ne. Oroʼnayo dakhueaʼ oʼkikay nopo̱e̱ʼdik o̱ʼe̱ne. \v 9-10 Huanigpe̱i̱kaʼeritaj kenpaʼti huadak huakikaʼeritaj Moisésa manahueʼ o̱ʼu̱yate. Dakhueaʼ huakaʼeritaj manigpe̱e̱hueʼ huakaʼeritaj Diosa oʼpaknok Moisésa oʼmanaʼuyate. Dakhueaʼ eʼkaʼ kanʼnokoteʼpo kenpaʼti kanʼnopoʼkoreʼpo oʼmanaʼuyate. Diostaj pakhueʼ hua̱e̱ʼeritaj Diosen huaʼa huanigpe̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeritaj dakhueaʼ huakaʼeritaj Diostaj oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeritaj Diostaj tionaʼpakhueʼ hua̱e̱ʼeritaj huaojtaj hua̱ye̱tapiʼ huarakeritaj i̱diaypo huabarakeritaj nogen hua̱to̱e̱ huabakdejeritaj nog huabotbokerekaʼ huabakdejeritaj huabakbereeritaj da huaaʼeritaj buttida ijjay namaʼda huaaʼeritaj Diosa oʼpaknok Moisésa oʼmanaʼuyate. Kenpaʼti nogomey huadak eʼmanmadikaʼtaj nigpe̱e̱hueʼ e̱e̱ʼnayo kanʼnopoʼkoreʼpo Moisésa oʼmanaʼuyate. \v 11 Kenda Jesucristoen huadak huaʼa dakaʼ oʼmanmadikaʼikay. Jesucristoen huadak huaʼa kamanmadikeʼpo Diosa huadak huaʼa yamanmadikaʼ menaʼpo meʼtaʼmonaʼuyne doʼtaj. \s1 Jesucristoa diʼ o̱ʼe̱po Pablotaj oʼtinepahuiʼuynok konige̱po dakiti Jesucristotaj onaʼuyate. \p \v 12 Diostaj doʼa dakaʼ oʼnigpe̱i̱kaʼapo Jesucristo Huairia meknopo̱e̱nok huadak huaʼa huamanbatiaʼpakonhuahuikaʼ Jesucristoa bektieʼeaʼuyne kenpaʼti teynanada kamanmadikeʼpo beʼtihuapokikaʼne. Konige̱po “dakiti” yonaʼikay. \v 13 Aʼnenda Jesucristoendiktaj ijtidikeʼikaʼuy. Jesucristoen huaknopo̱e̱ʼeritaj dakhueaʼnada ijmagkikaʼuy kenpaʼti ijbatidikeʼikaʼuy. Kenda eʼkikaʼtada Diosa meʼtinepahuiʼpo dakhueaʼ eʼkaʼ bekkahueaʼuyne. Diosensiʼpo Jesucristotaj oknopo̱e̱hued i̱jje̱po kenpaʼti nopo̱e̱hueʼ i̱jje̱po dakhueaʼ ijkikaʼuynok Diosa bekkahueaʼuyne. \v 14 Kenpaʼti oroʼomeyen Huairia ʼuruaʼnanada megkaʼnok Jesucristotaj yoknopo̱e̱po diʼ oʼmaey. \p \v 15 Dakhueaʼ huakaʼeritaj aʼbakkahueayaʼpo aʼmanopoʼyareayaʼpo Jesucristo Diosyaʼ kurudya̱ʼ boʼhuatiakuyate. Kenda buttida oʼdaʼikaʼ. Dakaʼ oknopo̱e̱ʼdik o̱ʼe̱ne. Nogomey sueʼda dakhueaʼ e̱gkikaʼtada donayo dakhueaʼnanada ijkadhuahuikaʼuy. \v 16 Dakhueaʼnanada eʼkikaʼtada Diosa diʼ meʼe̱po meʼtinepahuiʼpo meʼnopoʼkoreaʼuyne. Aratbuttaj diga̱ʼnanada oʼmatinepahuiʼudhuahuikaʼpo Diosa. Kenda kamanopoeanhuahuikeʼpo bekkahueaʼuyne. Doʼtaj dakhueaʼnanada huakaʼeri e̱e̱ʼtada bekkahueaʼuyne. Aratbut onʼtipe̱e̱po Diosere noeonhuahuikaʼdik kanoknopo̱e̱ʼpo Diosa menopoʼyareaʼuyne. \v 17 Konige̱po “Dios Huairia ayaʼtada oʼmananhuahuikaʼ, bueyhueʼ o̱ʼi̱kaʼ, kentaj tiahuayhueʼdik o̱ʼe̱y, kenyoʼda hueretda Dios o̱ʼe̱, ayaʼnanada oʼnopo̱e̱, huadaknanada ʼuruaʼnanada o̱ʼi̱kaʼ.” Monʼbatiaʼpakikaʼ. \p \v 18 Konig doʼhuedsiʼpo o̱ʼta̱e̱ne, Timoteo. “Diosa beʼtihuapokikaʼapone, yaknopo̱i̱kaʼpo yanigpe̱i̱kaʼpo Diosen huaʼa yamanmadikaʼ,” Diosen huamanbatiaʼpakeria monaʼuyne. Okkahuehueʼ ya̱e̱ʼ. Yanopuenkaʼpo dakaʼ yaknopo̱e̱po, ʼurunopoʼda yanopo̱e̱po huadakda yakikaʼpo, meʼpukhueʼda buttida huaʼa yamanmadikikaʼ. Namaʼda huamanmadikaʼeritaj “namaʼda manmadikahueʼ yaneʼ,” yamanaʼ. Onaʼne, sion. \v 19 Huakkaʼahuiti huadak ijkay namaʼda eʼnopo̱e̱a̱da dakhueaʼ o̱gkaʼuy. Onteʼti Jesucristotaj oknopo̱e̱hueʼ o̱ʼnepo namaʼda oʼnoknopo̱e̱ʼuy. \v 20 Himeneo Alejandroere huabokerek o̱ʼnepo ken konig o̱gkaʼuyate. Huadak ijkay eʼnopo̱e̱a̱da dakhueaʼ o̱gkaʼuy. Diostaj dakhueaʼ onahueʼdik huaboaʼda kanopo̱e̱tpakeʼpo castiga kamagkeʼpo totoʼ huairitaj ijbayokʼuy. \c 2 \s1 Konig eʼtionaʼpak Pabloa oʼmanmadikaʼuyate. \p \v 1 Huakkuru huakkaʼ ijpakpo ijmanay. Yanʼmationaʼpakikaʼ ijmanay. Ayaʼ aratbuttaj “yamatinepahuiʼpo,” “yabatihuapokikaʼ, Dios” “dakiti, Dios” monʼmationaʼpakikaʼ. \v 2 Gobierno huairia oroʼomeytaj huadiayhueʼ moʼe̱ʼpo, kenpaʼti oroʼomey ʼuruda a̱ʼe̱ya̱ʼpo, oroʼomeya̱ aʼmanopoʼnoeyayaʼpo, Diosenyoʼda aʼkikayaʼpo, huadak aʼkikayaʼpo, gobierno huakhuairitaj monʼmationaʼpakikaʼ kenpaʼti ayaʼ huairitada monʼmationaʼpakikaʼ. \v 3 Ken konig eʼmationaʼpakikaʼ huadakda o̱ʼe̱. Diosa kenda oʼpak. Diosa oroʼen huamanopoʼyareaʼeri o̱ʼe̱po kenda oʼpak. \v 4 Ayaʼtada eʼmanopoʼyareaʼtaʼ oʼpak kenpaʼti buttida huaʼa Jesucristotaj ayaʼda eknopo̱e̱ʼtaʼ boʼtipakikaʼne. \v 5 Diosyoʼda huadakda o̱ʼi̱kaʼ. Jesucristo nogbokerektida o̱ʼe̱po, huamanopoʼnoeya̱ʼeri o̱ʼe̱po keʼnayoʼda Diostaj manopoʼnoeyaʼdik moʼe̱ne. \v 6 Ken Jesucristo huabokerek o̱ʼe̱po ayaʼtada dakhueaʼ eʼkaʼ aʼbakkahueayaʼpo kenpaʼti castiga eʼkaʼtaj aʼbatiokayaʼpo oʼpakpo moʼnigbueyʼuyate. Kenokaʼ Diosa oʼpakdepo kenda moknopo̱e̱a̱ʼuy. \v 7 Kenda aʼmanbatiaʼpakyaʼpo Diosa bektieʼeaʼuyne kenpaʼti meʼtaʼmonaʼuyne. Nog aratbutte Diosa meʼtaʼmonaʼuyne. Nog aratbut kanoknopo̱e̱ʼpo Jesucristotaj buttida huaʼa yamanmadikaʼ menaʼuyne. Jesucristotaj yoknopo̱e̱po buttida ijjay. Da ahueʼ i̱jje̱y. \p \v 8 Konige̱po meyo̱piʼ aratbut o̱gkupopakpo Diostaj aʼbatadiʼkeayaʼpo o̱gkupopakpo huabokerek yanʼtionaʼpakikaʼ. ʼUrunopoʼda konig dakhueaʼ kikahueʼ ya̱ʼnepo yanʼtionaʼpakikaʼ. Kenpaʼti huadiayhueʼ ya̱ʼnepo, maboyhueʼ ya̱ʼnepo Diostaj yanʼtionaʼpakikaʼ, kenda ijpakpo ijjay. \v 9-10 Kenpaʼti ettoneʼ huaknopo̱e̱ʼeriere e̱gkupopakyaʼ dakaʼ kanotikeʼpo, sueʼda huadak yudtaj kanotikeʼpo. ʼUru yudtaj huabokereka meʼnontiahuayyeʼpo othueʼ kaʼnikeʼ. Diosen o̱ʼnenok huadaknanada kanʼkikeʼpo. ʼUruaʼnanada huakuhuij a̱ʼe̱ya̱ʼpo ijhueʼda kumore̱tkadhuahuikahueʼ kaʼneʼ. Kenpaʼti siro oro huakaʼ kenpaʼti sakbij huakkaʼtenanada e̱e̱ʼtada kenpaʼti yudtaj huakkaʼtenanada e̱e̱ʼtada othueʼ kaʼnikeʼpo ijjay. \v 11 O̱gkupopakpo ettoneʼ soataʼ kaʼneʼpo huadak huaʼataj dakaʼ kanʼpe̱e̱ʼpo huaknopo̱e̱ʼeri huairitaj kanʼnigpe̱e̱ʼ. \v 12 E̱gkupopakte ettoneʼa̱ huabokerektaj manmadikahueʼ kaʼneʼ. Konig huairia manahueʼ kaʼneʼ. Utakaʼ kaʼneʼ. Ijjay. \v 13 Konige̱po huakkuruda Adántaj oʼkaʼuyate Diosa. Taʼpotaʼ Evataj oʼkaʼuyate. \v 14 Totoʼa da enaʼte Adán dakhueaʼ kahueʼ o̱ʼu̱yate. Totoʼa da enaʼte ettoneʼnayo oʼnigpe̱e̱po dakhueaʼ oʼkaʼuyate. Diostaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼe̱po dakhueaʼ oʼkaʼuyate. \v 15 Ettoneʼ Diostaj oʼnoknopo̱e̱po onsiʼpopakpo Diosen durugda o̱ʼneonhuahuikaʼapo. Nogomeytaj diʼ o̱ʼnepo, Diosen dakaʼ o̱gkikaʼpo, dakaʼ onʼnopo̱e̱po dakaʼ o̱gkikaʼpo, Diostaj dakaʼ oʼnoknoponhuahuikaʼpo Diosere durugda o̱ʼneonhuahuikaʼapo. \c 3 \s1 Huaknopo̱e̱ʼeritaj huamato̱e̱ʼeri huairi konig e̱ʼdik o̱ʼne. \p \v 1 Huaknopo̱e̱ʼeritaj huamato̱e̱ʼeri huairi e̱e̱ʼtaʼ eʼpaknayo beʼapiʼ huadak e̱ʼdik o̱ʼe̱. Huaknopo̱e̱ʼeritaj huamato̱e̱ʼeri huairi huadik o̱ʼne obispo. Huaknopo̱e̱ʼeritaj huamato̱e̱ʼeri huairi ʼurunanada o̱gkikaʼ oʼnopo̱e̱y. Kenda buttida o̱ʼe̱. \v 2 Konige̱po huaknopo̱e̱ʼeritaj huamato̱e̱ʼeri huairi huadakda e̱ʼdik o̱ʼne. Huadak o̱ʼnenok huaknopo̱e̱ʼeria dakhueaʼ huaahueʼdik o̱ʼnikaʼ. Nogtida ettoneʼ hua̱to̱e̱ to̱e̱ʼdik o̱ʼne. Sueʼda katetapiʼ huapakeri e̱ʼdik o̱ʼne. Huakkaʼ huamaiʼhue̱ mayhueʼdik o̱ʼne kenpaʼti katepiʼ oʼkaʼpo dakaʼ oʼnopo̱e̱po kadhuaʼdik o̱ʼne. ʼUruda kikaʼdik o̱ʼne. Huadakda o̱ʼne nogomeya̱ onʼmaknopo̱i̱kaʼ. Huaknopo̱e̱ʼeritaj huamato̱e̱ʼeri huairi esoeri huaknopo̱e̱ʼeritaj batokudikaʼdik o̱ʼne jakyo. Apagbaʼ ʼuruda manmadikaʼdik o̱ʼne. \v 3 Huamaiʼhue̱ okkuda̱hueʼ i̱kaʼdik o̱ʼne. Huabatuktukeri ehueʼdik o̱ʼne. Huamanoeynoeyeri e̱ʼdik o̱ʼne. Huakupe engaña eʼmagkaʼtaʼ eretpakhueʼdik o̱ʼne. Sonnopoʼda e̱ʼdik o̱ʼne. \v 4 Huaknopo̱e̱ʼeritaj huamato̱e̱ʼeri huairi keʼnen huabettaj keʼnen hua̱to̱e̱ʼtaj huasiʼpoeretaj dakaʼ mato̱i̱kaʼdik o̱ʼne. Dakaʼ manikaʼdik o̱ʼne. Keʼnensiʼpoa dakaʼ nigpe̱i̱kaʼdik o̱ʼnepo huaojtaj dakaʼ oknopo̱e̱po onikaʼdik o̱ʼne. \v 5 Huabokerekpiʼ hua̱to̱e̱ʼtaj huasiʼpoeretaj dakaʼ mato̱e̱hueʼdik e̱e̱ʼnayo kenpaʼti huaknopo̱e̱ʼeritaj dakaʼ mato̱e̱hueʼdik ya̱ʼneapet. \v 6 Jesucristotaj huaboaʼda eknopo̱e̱ʼnayo keʼna hueretda huaknopo̱e̱ʼeritaj huamato̱e̱ʼeri huairi ehueʼdik o̱ʼne. Konig aʼnennanada totoʼ huiri namaʼda oʼnopo̱e̱ʼuyate. ʼUrunanada i̱jje̱y namaʼda oʼnopo̱e̱ʼuyate, konige̱po Diosa castiga oʼmagkaʼpo tototaj oʼmaenʼuyate. Kenpaʼti hueretda huaknopo̱e̱ʼeri huamato̱e̱ʼeri huairi huaboaʼda eknopo̱e̱a̱da namaʼda huadakda i̱jje̱y nopo̱e̱ʼdik o̱ʼneapo. Dakhueʼapiʼ kaʼdikpiʼ o̱ʼneapo. \v 7 Kenpaʼti huadakda oʼkikaʼ oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeria oknopo̱e̱ʼdik o̱ʼne. Kenpaʼ oknopo̱e̱hueʼ e̱e̱ʼnayo huairitaj dakhueaʼ huaʼadik o̱ʼne. Kenpaʼti totoʼ huairia engaña kaʼdik oʼmaeapo. \s1 Huaknopo̱e̱ʼerien huatihuapokeri huairi konig e̱ʼdik o̱ʼne. \p \v 8 Jesucristotaj huaknopo̱e̱ʼerien huatihuapokeri huairi, diáconos o̱ʼnepo ʼuruda kikaʼdik o̱ʼne. ʼUruda dakaʼ nopo̱i̱kaʼdik o̱ʼne. Nogpaʼ nogpaʼ huaaʼeri ehueʼdik o̱ʼne. Huakkaʼ huamaiʼhue̱ mayhueʼ o̱ʼnikaʼ. Huakupe engaña eʼmagkaʼ eretpakhueʼdik o̱ʼne. \v 9 Jesucristotaj buttida huaʼa Diosa moʼnopo̱e̱a̱ʼuyne. Oroʼa oknopo̱e̱y huaknopo̱e̱ʼerien huatihuapokeri huairikon dakaʼ oknopo̱e̱ʼdik o̱ʼne. ʼUrunopoʼada oknopo̱e̱ʼdik o̱ʼne. \v 10 Diáconostaj oktieʼeaʼhued kenomeytaj dakaʼ yanʼbatiahuayonhuaʼpo yanʼmatinopo̱e̱po huadakda e̱ʼneʼnayo huaknopo̱e̱ʼerien huatihuapokeri kaʼneʼpo. \v 11 Kenomeyen hua̱to̱e̱kon ʼuruda kikaʼdik o̱ʼne. Ettoneʼen huanopoʼa dakaʼda oʼnoknopo̱e̱po kikaʼdik o̱ʼne. Huamahui̱a̱ʼeri ehueʼdik o̱ʼne. Huamaiʼhue̱ huapakeri ehueʼdik o̱ʼne. Dakaʼ huanopo̱e̱ʼeri e̱ʼdik o̱ʼne. Namaʼda ahueʼda keʼnen huaʼa kenda huakikaʼeri e̱ʼdik o̱ʼne. \v 12 Huaknopo̱e̱ʼerien huatihuapokeri huairi nogtida ettoneʼ hua̱to̱e̱ to̱e̱ʼdik o̱ʼne. Hua̱to̱e̱ huasiʼpoeretaj dakaʼ mato̱i̱kaʼdik o̱ʼne. \v 13 Jesucristoen huaknopo̱e̱ʼerien huatihuapokeri huairi ʼuruda enʼtihuapokikaʼnayo huadakda o̱ʼne aratbuta onʼtinopo̱e̱a̱po. Kenpaʼti nogi̱ti dakaʼ onʼnopo̱e̱po Jesucristoen huadak huaʼa onʼmanbatiaʼpakapo. \s1 Buttida huaʼa Diosa moknopo̱e̱a̱ʼuyne ʼurunanada o̱ʼe̱. \p \v 14 Onte i̱da ijhuahuaʼapetdapiʼ Timoteo. In oʼnigmadoyaʼnig \v 15 ijhueʼtada eʼhuahuaʼnayopiʼ Jesucristotaj huaknopo̱e̱ʼeri huairi beʼa ya̱ʼneapet huabaktieʼeaʼ kenda aʼnopo̱e̱a̱yaʼpo ontaj oʼnigmadoyaʼne. Oroʼomey Diosen aratbut o̱ʼe̱y. Ken Dios oʼnoeonhuahuikaʼpo kenpaʼti buttida huaʼa dakaʼ moʼtounhuahuikeʼ. Kenpaʼti buttida huaʼaʼa dakaʼ boʼtiokaʼikaʼne. \v 16 Buttida Jesucristoen huaʼa Diosa moknopo̱e̱a̱ʼuyne ʼuruaʼnanada o̱ʼe̱. Aʼnenda nopo̱e̱hueʼ o̱ʼi̱kaʼuyne. \q1 Kurudya̱ʼ Dios oʼsiʼpoe̱ʼuyate aratbutenso̱ʼnigda. Jesucristo kenpaʼda huadak o̱ʼi̱kaʼpo kenyoʼda buttida oaʼikaʼ. Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopo̱e̱a̱ʼuyne. Diosen huataʼmoneria onʼtiahuayikaʼpo dakaʼ onʼtihuapokonhuahuikaʼuyate. Jesucristoen huadak huaʼa ayaʼ aratbuttaj ayaʼ huadaribayaʼ onʼmanbatiaʼpakonhuahuaʼde. Nogbayaʼ nogbayaʼ nogdari nogdaribayaʼ aratbut Jesucristotaj oʼnoknopounhuahuikaʼde. Kurudyo̱ onteʼti oʼhuaʼuyate. \c 4 \s1 Nogok huaknopo̱e̱ʼeri hueretda eknopo̱e̱ʼ oʼnoknopo̱e̱batikapo. Namaʼda eknopo̱e̱ʼkon onʼpakapo. \p \v 1 Nogok Jesucristotaj hueretda eknopo̱e̱ʼ huakkaʼahuiti oʼnoknopo̱e̱denigʼa oʼnoknopo̱e̱batikapo. Onteʼti Jesucristotaj oknopo̱e̱hueʼ o̱ʼneapo. Da huaaʼeri totoʼ noki̱re̱gtaj onʼpe̱i̱kaʼapo. Totoʼen namaʼda huamanmadikaʼeritaj onʼnigpeonhuahuikaʼapo. Diosen Noki̱re̱ga̱ kenda dakaʼ monaʼuyne. \v 2 Da huaaʼikaʼeri da ijjayaʼ nopo̱e̱hueʼ o̱ʼe̱po namaʼda onʼmanmadikaʼapo. Huakkaʼahuiti onʼmanigpeonhuahuikaʼapo. \v 3 “To̱e̱pakhueʼdik yaneʼ.” Namaʼda onʼmanaʼikaʼ. Kenpaʼti “nogda nogda o̱jpaiʼ aypopiʼ bapehueʼ yanikaʼ,” onʼmanaʼapo. Kenda namaʼda onʼmanaʼapo. Diosa ken o̱jpaiʼ aypoere oʼkaʼuyatenok Jesucristotaj huaknopo̱e̱ʼeri buttida huaknopo̱e̱ʼeri o̱ʼnepo Diostaj dakiti oʼnonaʼdepo aypo o̱jpaiʼeritaj kanʼbapeʼikeʼ. \v 4-5 Kenaʼpo Diosa ayaʼtada oʼkaʼuyatenok ayaʼda huadakda o̱ʼe̱. “Huadak o̱ʼe̱.” Diosa oaʼuyate. Kenpaʼti dakiti Dios monʼtionaʼpakdepo monʼbapeʼ. Bapokhueʼ ehueʼdik o̱ʼe̱ne. \s1 Jesucristoen huamanmadikaʼeri dakaʼ nopo̱i̱kaʼdik o̱ʼne. Huadak oknopo̱i̱kaʼdik o̱ʼne. Huadakda kikaʼdik o̱ʼne. \p \v 6 Efeso jak huaknopo̱e̱ʼeri huamaʼbuytaj kenda dakaʼ yamanmadikaʼ. Iʼmanmadikaʼpo Jesucristoen ʼuruda iʼnigpe̱e̱po huadak huaʼa iknopo̱e̱po Diostaj nogi̱ti teynopoʼda i̱ʼe̱a̱po. Kenpaʼti buttida eknopo̱e̱ʼ dakaʼ iknopo̱e̱po Diostaj ʼurunopoʼda i̱ʼi̱kaʼapo. \v 7 Sueʼda huamanmadikaʼeriomey namaʼda onʼmanbatiaʼpakonhuahuaʼ. Konig judío adhueaʼpaneʼ onʼmanbatiaʼpakonhuahuaʼ. Kenomeytaj manigpe̱e̱hueʼ ya̱e̱ʼ. Diostaj yamationaʼpakikaʼ. Diosenyoʼda yakikatiʼ. \v 8 Hua̱so̱ʼ aʼteypakyaʼpo eʼketeʼnayo sueʼda huadak moʼe̱a̱ʼne. Diostaj oʼnigpe̱i̱kaʼpo huadaknanada moʼe̱a̱ʼne. Diostaj oʼnigpe̱i̱kaʼnok oy Diosa boʼtihuapokne. Durugda o̱ʼi̱kay kenpaʼti nogok Diosere durugnanada oʼnoeonhuahuikaʼapoy. \v 9 Kenda buttida o̱ʼe̱. Ayaʼada oknopo̱e̱ʼdik moʼe̱ne. \v 10 Konige̱po Diosen diga̱ʼda oʼkikay kenpaʼti oroʼtaj eʼtidiʼkudhuaʼte diayhueʼ o̱ʼe̱po dakaʼ oʼnigi̱kay. Kenaʼpo Dios huanoeonhuahuikaʼeri o̱ʼe̱ dakaʼ oknopo̱e̱y. Ayaʼ hueretda huaknopo̱e̱ʼeritaj Diosa oʼmanopoʼtoeonhuahuikaʼpo oʼnopoʼnoeanhuahuikaʼapo. \p \v 11 Kenda yamanaʼikaʼ kenpaʼti yamanmadikikaʼ. \v 12 ʼUrudikyoʼ yabatiaʼpakikaʼ. Huaknopo̱e̱ʼeria ontaj boʼtiahuaypo konigti huadakdikyoʼ batiaʼpakdik o̱ʼneapo. Huadakyoʼ yakikaʼ. Ontaj boʼtiahuaypo konigti huadakyoʼ kikaʼdik o̱ʼneapo. Diostaj aratbuttere diʼ yamaikaʼ. Ontaj boʼtiahuaypo konigti diʼ onʼmaeapo. Cristoen noki̱re̱ga̱ ʼurunopoʼda ya̱i̱kaʼ kenpaʼti dakaʼ yaknopo̱i̱kaʼ. Ontaj boʼtiahuaypo ʼurunopoʼda o̱ʼnikaʼapo kenpaʼti dakaʼ oʼnoknopo̱i̱kaʼapo. Sueʼda huatoneʼmon e̱e̱ʼpiʼ ontaj nigpe̱e̱dik o̱ʼneapo. \v 13 Aʼti ijhuahuaʼapoy. Ontaj huatiakhued e̱e̱ʼte huaknopo̱e̱ʼeri e̱gkupopakte Apag Diosbaʼ yamanikaʼ, yamaboroayʼikaʼ, yamanmadikikaʼ. \v 14 Diosen Noki̱re̱ga̱ huaknopo̱e̱ʼeri huairitaj oʼmanopo̱e̱a̱ʼnok “Diosa beʼtihuapokikaʼapone, eʼmaboroayʼ, eʼmanmadikaʼ, eʼmato̱e̱ʼ kenda beʼtihuapokapone.” Huairia boʼtibataʼteʼpo monaʼuyne. Kenda okkahuehueʼ ya̱e̱po mepuʼkehueʼ i̱ʼe̱po dakaʼ yamaboroayʼikaʼ. \p \v 15 Kenda huairia monaʼuyne kenda yanopo̱i̱kaʼpo dakaʼ yakikaʼ. Nogi̱ti nogi̱ti ʼuruda Diosen iʼkikaʼnok ayaʼada tiahuaydik meʼneʼpo. \v 16 Dakhueaʼpiʼ ijkay huataʼ yatinopo̱i̱kaʼ. Menpaʼ namaʼdapiʼ ijmanmadikay huataʼda yatinopo̱i̱katiʼ. Dakaʼ yanopo̱e̱po ʼurunanada Diosen huaʼa yamanmadikikaʼ. Kenda eʼkikaʼnayo Diosere durugda iʼnoeonhuahuikaʼapo. Ontaj huanigpe̱i̱kaʼerikon Diosere durugda onʼnoeonhuahuikaʼapo. \c 5 \s1 Huaknopo̱e̱ʼeritaj monig magkaʼdik o̱ʼe̱ne. \p \v 1 Huaknopo̱e̱ʼeritoneʼtaj i̱ghuaʼ onahueʼ ya̱e̱po konig huadiʼ huaojtaj enapaʼ dakaʼ yamaboroay. Huabokerek sueʼda huatoneʼmon hua̱e̱ʼeri konig huamaʼbuytaj enapaʼ ʼuruda yamaboroayʼikaʼ. \v 2 Ettoneʼtoneʼtaj konig o̱ʼnen hua̱ye̱taj enapaʼ dakaʼ yamaboroayʼikaʼ. Kenpaʼti muneʼyo̱taj konig huaidpotaj bokerekbohueʼ ya̱e̱po dakaʼ yamaboroay. \p \v 3 Ayhuatoneʼen huabet ehueʼda o̱ʼta̱e̱ʼnok konig paiʼda e̱e̱ʼo̱k ayhuatoneʼtaj katepiʼ kanʼbayokikeʼ huaknopo̱e̱ʼeria. \v 4 Bepiʼ ayhuaen huasiʼpo eʼkerekdeʼ hua̱yo̱bupiʼ eʼkerekdeʼ eʼtamaenayo huasiʼpo hua̱yo̱bupiʼ huaojen hua̱ye̱ereen aʼnen moʼnigbaeʼikaʼuynig huakkaʼda dehueaʼ o̱ʼne. Huaojtoneʼtaj hua̱ye̱toneʼtapiʼ kanʼtihuapokikeʼ Diosa kenda oʼpaknok kanʼbayokikeʼ. \v 5 Ken ayhua huabet to̱e̱hueʼda konig paiʼda o̱ʼnepo Diosa beʼtihuapokapone onʼnopo̱e̱po, kenpaʼti huameʼnoe sikyoere Diostaj onʼtionaʼpakikaʼ. Kenomey hueretda ayhua o̱ʼne. Kenomeytaj huaknopo̱e̱ʼeria kanʼbatihuapokikeʼ. \v 6 Nog ayhuanayo hua̱ʼenda diga̱ʼda oʼderetpakikaʼ, huakkaʼda oʼderetpakikaʼ, kenomeynayo konig nopoʼnoeyhueʼ o̱ʼne. Hueretda ayhua ehueʼ o̱ʼnenok batihuapokhueʼ kaʼnikeʼ. \v 7 Kenda huaknopo̱e̱ʼeritaj yamanaʼ. Ayhuaensiʼpoapiʼ huayayoapiʼ katepiʼ aypopiʼ yanʼbayokikaʼ. Yamanaʼ. Eʼbayokikaʼnayo beʼapiʼ dakhueaʼ bahuaahueʼdik o̱ʼneapo. \v 8 Huabet konig paiʼda huapaneʼtoneʼpiʼ huamamatoneʼpiʼ kenpaʼti hua̱ye̱ ayhuapiʼ paiʼda e̱ʼta̱e̱tada beʼapiʼ dakaʼ mato̱e̱hueʼ e̱e̱ʼnayo kennayo dakhueʼnanada o̱ʼe̱. Kenomey namaʼda Diostaj oʼnoknopo̱e̱nigʼa konig oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeri nogi̱tinada dakhueaʼnada o̱ʼne. \p \v 9-10 ¿Huaknopo̱e̱ʼeria beʼ ayhuatataj aypo yudtapiʼ bayokikaʼdik ya̱ʼne? Paiʼda ayhua huatoneʼnada konig sesenta nogi̱tipiʼ huabayok e̱e̱ʼnayo, nogtida hua̱to̱e̱ eʼto̱e̱ʼuynayo, “huadakda oʼkikaʼ,” aratbuta enʼbatiaʼpaknayo, keʼnensiʼpotaj dakaʼ eʼmato̱e̱ʼikaʼuynayo, esoeri huaknopo̱e̱ʼeritaj jakyo eʼbatokudikaʼnayo, paiʼda huaknopo̱e̱ʼeritaj eʼtihuapokikaʼnayo, dakhueʼtaj eʼmatinoikameʼnayo, kenpaʼti katepiʼ nogda nogda huadak eʼkikameʼnayo kenomey ayhuataj aypo yudtapiʼ huaknopo̱e̱ʼeria kanʼbayokikeʼ. \p \v 11 Ayhua sesenta huabayok ehued e̱e̱ʼtaj aypopiʼ katetapiʼ bayokhueʼ kanʼmaikeʼ huaknopo̱e̱ʼeria. “Onteʼti to̱e̱pakhueʼ i̱jje̱po Jesucristotayoʼda ijnigpe̱i̱kaʼapoy,” eaʼada huabokerektaj eʼmuneʼboʼ o̱ʼnepo Cristotaj oʼnendepo onteʼti eʼto̱e̱paktaʼ yanʼpakapetpiʼ. \v 12 Keʼnada onʼdikjenonpo dakhueaʼda o̱gkaʼ. Ayaʼada onʼtipe̱e̱a̱po dakhueaʼda oʼkaʼ, bahuaaʼdik o̱ʼneapo. \v 13 Kenpaʼti kenomey ayhuataj eʼbayokikaʼnayo katepiʼ kahueʼdikda o̱ʼneapo. Nog jak nog jakyo onʼhuaʼepo, onʼmahui̱ʼi̱a̱ʼpo nogtaj nogtaj namaʼda onʼbahuaaʼapo. \v 14 Konige̱po ayhua huatoneʼ ehued e̱e̱ʼted kanʼto̱e̱pakpo kansiʼpopakpo taʼba jakeretaj dakaʼ kanʼmato̱e̱ʼ. Huadakda o̱gkikaʼnok oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeriomeya̱ sigpiʼ dakhueaʼ bahuaahueʼdik o̱ʼneapo ijnopo̱e̱y. \v 15 Totoʼ engaña e̱gkak huakkaʼahuiti ayhua Jesucristotaj e̱ʼnigpe̱e̱i̱kaʼada o̱ʼnokbatikpo totoʼtakon onʼnigpe̱e̱depo. Cristotaj oʼnoknopo̱e̱batikmeʼte. \p \v 16 Huabokerek ettoneʼpiʼ huaknopo̱e̱ʼeri o̱ʼnepo paiʼda ayhua huabeta enʼta̱e̱ʼnayo yudtaj kenpaʼti aypo kanʼbayokikeʼ, huaknopo̱e̱ʼeri huakupopakerianayo ayaʼada bayokhueʼdik kaʼnikeʼ. Nog huerettayoʼda ayhuataj bayokikaʼdik kaʼneʼ. \p \v 17 Huaknopo̱e̱ʼerien huairi huadakda huaknopo̱e̱ʼeritaj huadak huaʼa eʼmanaʼikaʼnayo dakhuapa kanʼbayokikeʼpo huaknopo̱e̱ʼeria kenpaʼti huadak o̱ʼne kanʼmatinopo̱i̱keʼ. Eʼmanbatiaʼpakikaʼnayo kenpaʼti eʼmanmadikikaʼnayo nogi̱ti dakhuapa kanʼbayokikeʼ. \v 18 “Vacapiʼ huakidtaj trigokidpiʼ onʼti̱o̱gkubereʼepo onʼtikaaʼikaʼ, hua̱o̱jpataj tinukuhueʼdik kaʼneʼ. Vacaa sueʼpiʼ huakid bapikaʼdik kaʼneʼ.” Kenpaʼti “Huanabaʼtaj dakhuapa bayokikaʼdik kaʼneʼ.” Kenda Apagbaʼa oʼmanaʼnok konigti huairitaj dakhuapa kanʼbayokikeʼpo huaknopo̱e̱ʼeria. \p \v 19 Huaknopo̱e̱ʼerien huairitaj “Dakhueaʼ oʼkaʼ,” nogtiadapiʼ eʼhuaaʼnayo pe̱e̱hueʼdik kaʼneʼ. “Dakhueaʼ oʼkaʼ,” bottaʼa bapaʼapiʼ enʼhuaakda pe̱e̱ʼdik kaʼneʼ. \v 20 Huairia dakhueaʼ o̱gkaʼnok batikhueʼda o̱gkaʼnok ayaʼ huaknopo̱e̱ʼeria onpe̱e̱depo “Namaʼda bokaʼ. Yanʼnopoʼkoreaʼpo onteʼti huadakda ya̱gʼkikaʼ.” O̱ʼna i̱ghuaʼ yamanaʼ. Ayaʼada moʼpe̱e̱po onmeʼpukpo dakhueaʼ eʼkaʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼneapo. \v 21 Diosa menʼtiahuayne, Jesucristoa menʼtiahuayne. Diosen huataʼmoneria kurudya̱ʼ boʼtiahuayne, i̱ghuaʼda yonay. Kenda huaboaʼda oʼnigmadoyaʼne huadakda yanopo̱e̱po, yakikatiʼ. Hua̱ʼenda yapakpo kikahueʼ ya̱e̱ʼ. O̱ʼnen huadiʼtaj matinepahuihueʼ ya̱e̱po yakaʼ. Ayaʼtada konigti yakikatiʼ. \v 22 Dakaʼ ya̱ʼnako̱kienpo huaknopo̱e̱ʼerien huairi hua̱e̱ʼ baeʼdik ya̱e̱ʼikaʼ. I̱da maki̱e̱a̱hueda̱da baehueʼ ya̱i̱kaʼ. I̱dada maki̱e̱a̱hueʼada eʼbaeʼnayo dakhueaʼ kaʼdikpiʼ ya̱ʼnet kenpaʼti namaʼda oʼbaey nogomeya̱ moʼtinopo̱e̱a̱pet. Huadakda o̱ʼe̱ yatinopoeonhuahuikaʼpo namaʼda kikahueʼ ya̱e̱ʼ. Dakhueʼen kikahueʼ ya̱e̱ʼ. Huadakyoʼ yakikaʼ. \p \v 23 Nogok nogok o̱ʼnen huadapo dakhueʼ i̱ʼi̱kaʼnok kenpaʼ i̱ʼi̱kaʼnok hue̱ʼe̱y sueʼda vinoere yakmayikatiʼ. \p \v 24 Aratbuta enʼtiahuaytada sueʼda huakkaʼa dakhueaʼ o̱gkikaʼ. Dakhueaʼ o̱gkikaʼ ayaʼada onʼmatinopo̱e̱. Dakhueʼda o̱gkikaʼ eʼtinopo̱e̱ʼnayo konig huaknopo̱e̱ʼerien huairi hua̱e̱ʼ baehueʼdik ya̱e̱ʼ. Aratbuta tiahuayhueʼ e̱e̱ʼte nogomey konig i̱re̱gi̱re̱g dakhueaʼ o̱gkikaʼnok menpaʼ dakhueaʼ o̱gkikapiʼ menpaʼ huadak o̱gkikapiʼ dakaʼ yamaknopo̱e̱po. Dakaʼ yabatiahuayikaʼ. Dakhueaʼ o̱gkikaʼ eʼmatinopo̱e̱ʼnayo kentaj huairi hua̱e̱ʼ baehueʼ ya̱e̱ʼ. \v 25 Kenpaʼti aratbuta enʼtiahuaytada huabokerekpiʼ huadakda o̱gkikaʼ. Kenda ayaʼda onʼtinopo̱e̱po huairi hua̱e̱ʼ baeʼdik ya̱e̱ʼ. Soatayoʼ huadakda e̱gkikapiʼ nogok huadakda o̱gkikaʼ ayaʼ onʼmatinokotdepo huaknopo̱e̱ʼerien huairi hua̱e̱ʼ baeʼdik ya̱e̱ʼ. \c 6 \p \v 1 Huakkaʼahuiti huairien huanabaʼ huaknopo̱e̱ʼeri o̱ʼne. Ayaʼada huanabaʼ huairitaj ʼuruda kanʼmanigkikeʼ. Huairi oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeri o̱ʼe̱piʼ dakaʼ kanʼtinopo̱i̱keʼ huadiayhueʼ kaʼnikeʼ, dakaʼ kanʼnigpe̱i̱keʼ. Ken konig e̱gkikaʼnayo aratbuta huanabaʼtaj onʼbatiahuaypo Diosendiktaj tidikehueʼ o̱ʼneapo kenpaʼti Jesústaj huadak huaʼa tierikikahueʼ o̱ʼneapo. \v 2 Huairi huaknopo̱e̱ʼeri e̱e̱ʼnayo “Doʼed huamaʼbuy huairi sueʼda huadak tinopo̱e̱ʼdik i̱jje̱po kenpaʼti sueʼda nigpe̱e̱dik i̱jje̱y,” huanabaʼa ahueʼ kaʼneʼ. Diosa huairitaj diʼ o̱ʼta̱e̱nok kenpaʼti huairi huaknopo̱e̱ʼeri huamaʼbuy o̱ʼe̱nok nogi̱ti nogi̱ti huadak kanʼtihuapokikeʼ kanʼnigpe̱i̱keʼ. Kenda yamanmadikaʼ kenpaʼti yamanaʼ. Huaknopo̱e̱ʼeritaj yamanaʼ. \s1 Diostaj eʼnigpe̱i̱kaʼ huadakda o̱ʼe̱nok durugnopoʼda o̱ʼneonhuahuikaʼapo. \p \v 3 Sueʼmon huamanmadikaʼeri Jesucristo Huairitaj buttida eʼmanmadikaʼtaj eʼnigpe̱e̱taʼ pakhueʼ o̱ʼnepiʼ kenpaʼti Diosen huamanmadikaʼ pakhueʼ o̱ʼnepiʼ nogpaʼda eʼmanmadikaʼtaʼ eʼpaknayo kenomey konig o̱ʼne onʼbatiaʼpakapone. \v 4 Kenomey huakkaʼda ijnopo̱e̱y namaʼda onʼnopo̱e̱nigʼa nopo̱e̱hueʼ o̱ʼne. Dakhueʼnopoada nogpaʼ nogpaʼ namaʼda eʼbatiaʼpaktaʼ oʼderetpak. Huadiktaj eʼbatiaʼpaktaʼ oʼderetpaknok kenomeytaj onʼpe̱e̱po onʼbahuadiayo̱gkaʼapo, huayahuaya dakhueaʼ onʼmanaʼapo, onʼmahui̱ʼi̱a̱ʼapo namaʼda huayahuaya onʼmatinopo̱e̱a̱po. \v 5 Kenpaʼti namaʼda huamanmadikaʼeria huayahuaya onʼmaboyikaʼapo. Namaʼda huanopo̱e̱ʼeritaj kenpaʼti buttida huaʼa nopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeritaj onʼmaboyikaʼapo. Diosen ekaʼnayo huakkaʼda katepiʼ ijmato̱e̱a̱poy namaʼda onʼnopo̱e̱. Kenomeytaj yabakhuatiʼ. \v 6 Huakkaʼ katepiʼ eʼmato̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼe̱po Diosen eʼkikaʼnayo durugnanada o̱ʼunhuahuikaʼapone. \v 7 Ken eʼsiʼpoe̱ʼte katepiʼ mato̱e̱hueʼda o̱ʼu̱yne kenpaʼti oʼbueydepo sigpiʼ tohuahueʼdik o̱ʼe̱a̱pone. \v 8 Huakkaʼda katepiʼ mato̱e̱hueʼ e̱ʼe̱a̱da aypo yudtaereyoʼda oʼto̱e̱po durugnada e̱ʼdik o̱ʼe̱a̱pone. \v 9 Nogomeynayo huakkaʼnada eʼmato̱e̱ʼtaʼ oʼderetpaknigʼa namaʼda nogda nogda baeʼdik ya̱ʼneapet. Totoʼtaj namaʼda yanʼnigpe̱e̱a̱petpiʼ. Kenpaʼti nogtaʼ nogtaʼ yanʼderetpakpo dakhueaʼ ya̱gkaʼapetpiʼ. Diosa castiga oʼmagkaʼpo kenpaʼda oʼmaenapo. \v 10 Beʼapiʼ huakupetaʼ onʼeretpakpo nogda nogda dakhueaʼ o̱gkikaʼapo. Huakkaʼahuiti huakupe oʼderetpakpo namaʼda o̱gkaʼdepo Jesucristotaj oʼnoknopo̱e̱denigʼa oʼnokbatikdepo paiʼnanada onʼnopoʼunhuahuaʼ. \s1 Jesucristotaj dakaʼ yanigpe̱i̱kaʼpo yaknopo̱i̱kaʼ. \p \v 11 Onnayo Diosen huanigpe̱i̱kaʼeri i̱ʼe̱nok, Timoteo, kenda huaboaʼda onaʼne kahueʼ ya̱e̱ʼ, dakhueaʼ kahueʼ ya̱i̱kaʼ. Huakkaʼ yapakpo huadakda yakikaʼ, Diostaj diʼ ya̱e̱po dakaʼ yanigpe̱i̱kaʼ, Diostaj dakaʼ yaknopounhuahuikaʼ, ayaʼtada diʼ yamaikaʼ, huaknopo̱e̱ʼeriapiʼ dakhueaʼ e̱gkaʼnayo huadiayhueʼ ya̱e̱po dakaʼ yaknopo̱e̱po yamanaʼ. \v 12 Oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeria eʼtieriknayo, batikhueʼ ya̱e̱ʼ. Dakhueaʼ eʼkaʼtaʼ eʼpaknayo kahueʼ ya̱e̱ʼ. Jesucristotaj dakaʼ yaknopounhuahuikaʼpo Diostaj yanigpe̱i̱kaʼ. Diosere durugda ijnoeonhuahuikaʼapoy diga̱ʼ yaknopo̱i̱kaʼ. Huakkaʼ aratbut onʼpe̱e̱po “Ijnopoʼkoreʼuypo Jesucristotaj yoknopo̱i̱kay,” o̱ʼna dakaʼ eʼmanaʼte “Doere yanoeonhuahuikaʼ.” Kenpaʼ Diosa menuyne. \v 13-14 Diosa ayaʼtada oʼmanoeaʼikaʼ. Poncio Pilatotaj Jesucristoa meʼpukhueʼada “Judíoen Huairi i̱jje̱y,” buttida onaʼne. Diosen huaʼa yanigpe̱i̱kaʼ. Ayaʼda onaʼdenig dakaʼ yakikaʼ. “Dakhueaʼ iʼkaʼ,” beʼapiʼ onahueʼdik moʼe̱ne. Jesucristo Huairi tiakhued e̱e̱ʼted huadaknada yakikaʼ. \v 15 Nogok Diosa oʼpakdepo oʼtaʼmonaʼapo Jesucristotaj oʼbatiahuayʼeaʼapo. Dios huamadurugpakaʼeri o̱ʼe̱po kenyoʼda huamananhuaʼ huairitoneʼ o̱ʼi̱kaʼnok. Kenpaʼti teynanada o̱ʼi̱kaʼ. Ayaʼ gobiernoen huairi o̱ʼe̱. Huamataʼmonaʼerien huairi o̱ʼe̱. Diosnayo huaboroʼ huairida o̱ʼi̱kaʼ. \v 16 Diosyoʼda bueyhueʼdik o̱ʼe̱po oʼnoeonhuahuikaʼ. Huakjeyyo oʼnoeonhuahuikaʼ. Ke̱yo̱ beʼapiʼ huahuahueʼdik o̱ʼe̱ne. Kenpaʼti Diostaj nogtiapiʼ aratbuta tiahuayhueʼda o̱ʼnikaʼ. Oydapiʼ tiahuayhueʼdik o̱ʼnikaʼ. Keʼnayoʼda huadaknanada o̱ʼi̱kaʼ ayaʼada kanʼbatiaʼpakikeʼ. Kentaj kanʼnigpe̱i̱keʼ ayaʼtada Diosa kamananhuahuikeʼpo. \p \v 17 Huakkaʼda huamato̱e̱ʼeri huairitaj yamanatiʼ. “Huakkaʼ ijmato̱e̱y, huairi i̱jje̱y, huadak i̱jje̱y.” Huataʼda tinopo̱e̱hueʼ yaneʼ, yamanatiʼ. “Huakkaʼ ijmato̱e̱y katetapiʼ meʼpukehueʼdik i̱jje̱y,” nopo̱e̱hueʼ yaneʼ, yamanikatiʼ. Menokapiʼ kenda mato̱e̱hueʼdikda ya̱ʼneapet. “Oroʼtaj boʼtihuapokikaʼpo Diosa dakhuapa boʼyokikaʼne. Diosa dakhuapa beyokikaʼapone,” yanoknopo̱i̱kaʼ. Yamanaʼ. \v 18 “Nogomeytaj huadakda ya̱gʼkikaʼ, yanʼbatihuapokikatiʼ, daknopoʼda ya̱ʼnepo yanʼbayokikatiʼ.” Kenda yamanikaʼ. \v 19 Ken konig e̱gkikaʼnayo Diosa ʼuruaʼnanada oʼmato̱i̱kaʼapo kenpaʼti Diosere durugnanada onʼnoeonhuahuikaʼapo. \s1 Taʼpote kenpaʼda Timoteotaj onaʼuyate. \p \v 20 Diosa ʼurudikda huakkaʼ meʼnopo̱e̱a̱ʼuyne. Dakaʼ yadikto̱i̱kaʼ. Dakaʼ yanigpe̱i̱kaʼ. Dakaʼ yamanmadikikaʼ. Nogomey namaʼda enʼmanbatiaʼpakonhuaʼte pe̱e̱hueʼ yamaikaʼ. ʼUrunanada oʼnopo̱e̱y namaʼda onʼbatiaʼpakikaʼ. \v 21 Kenomey ʼurunanada ijnopo̱e̱y onʼnopo̱e̱nigʼa onteʼti Diosen hueretda eknopo̱e̱ʼ oknopo̱e̱hueʼ o̱ʼne. Kenomeytaj pe̱e̱hueʼ yamaikaʼ, Timoteo. \p Ontaj Diosa dakaʼ meʼtounhueʼ.