\id TIT -Titus -NT2088 -Alamblak -Edmiston 23-Sep-2003 \h Taitus \toc1 Taitusrhu gontwat Porr dwandfakhato htafmot \toc2 Taitus \mt1 Taitusrhu gontwat \mt2 Porr dwandfakhato htafmot \is1 Barkof kfo nuhas mrokfom \ip Taitusr mirahko ka tu Judayer. Nhai. Ror nndo wom yima tangi shof furar Jisasr rihikakhato rorn Porrhu aposer hingrneft kakitohnhomourr. Porrpno aposer hingrneft rpat hingrna hanymofn marombt yorhwa wom kmi yumbt, kutewumt Krit, ka ndha htanimotrr ndha toh hasomor. Taitusr ndha toh hasohato ndharhof sios hingrneft rorn fakitoh hasomort. \ip Ndar gontwathu barkof mrokfom Porr dwandfamom, ndharhof sioshu tohak yimaroh nefm kfo nuhasmorr Taitusr. Kfo memorr, Kritroh nefm mirahn ka be dboriohem. Ndnettn ndharhof yimam sioshu tohak yimam yak htaneft, afo yukatoh marnyahato, bi tu dborioh nefmn bi kakitoh trpaknitwome ee btn sioshu tohak yimam htakfot. Nd tohak yimaroh nefm inji kfo pthanimorn ee tfit tabou bugayet metm yindarim yo damiag yimam yo slefm, ndhtet ndhtet yimaroh mrokfom kfo nuhasmorr. \ip Wuroh mrokfomne tuhan yindariroh toh yuham kfomorr. Kfo memorr, tuhan yindarim mrokfom hekfot. Tum nayak marnyahato rpat toh marnyakfot. Mirahm tum nakfo hutt nakfo nna inji ananom. Ndm wuroh mrokfom Porr ndar gontwat htamorm. \c 1 \ms1 Krit tohwa Kristenm Taitusr tohhato kfo bmta mrokfom hekfot yo rroh nefm yak susnakfot \mr (Sapta 1—3) \p \v 1 Na Pora, nann ndar gontwat wandfiwann ni Taitusn. Na Bro Nkifrar kfo htamo hingrna yimaya. Nann hingrnahukanr Jisas Kraisrhu aposer hingrneft. Bro Nkifrar nann yakhato kfo tkrurafmor tur bi yak htamo yimampno yihato kfo nuhas marnya bomarnyakfot tu Jisas Kraisrhu mrokfothu hik yuhat. \v 2 Rom wany hik marnyahato Bro Nkifrar yakitoh kihruhamn, toh gari yukatoh hasorahm Bro Nkifrar hiruha dborioh rhu nmbuhathu yak yihar. Bingot Bro Nkifrar tafi ndar bbinysoft hingrna duha, nd dborioh rhu nmbuhathu yakneft bi kfo htamort. Bro Nkifrar nhai kfo furakahr. Nd mrokfot kfo mifmort. \v 3 Nd mrokfot rhumoat, kto tur duka htayuk yiharn nd mrokfot mfrpskenamot. Wom yimam kasinya-motrm romn nd mrokfot kfo ptha ntremotmt kmi kmi wanymomt. Bro Nkifrar, nom nrfa hbhakyuk yimar kfo tkrurafmor, rorn na yakhato rorhu mrofkot nanhu tirtn htamort. Nann kfo ptha htfaswant. \p \v 4 Taituse, Bro Nkifrarhu mrokfot no hikwa yuhatn ni nanhu yone. Bro Nkifrar, nmoh Yifemr, yo Jisas Kraisr, nom nrfa hbhakmo yimar, rofn ninhu rhu nmbuhat ayak marnyahikahtfn ninhu yima yuhur mirhurahrn. \s1 Elda hingrneft yakitohyuk yimam \p \v 5 Ni Krit na toh troh tanymohat, memoya, “Ninn afo ndha tohhato, ndharhof sios hingrnefm yak hta bohta marnyarahnm. Ndharhof hingrnefm nhai yi marnyakahm. Ninn yak hta marnyakahnm, ee eldam wahta hanyswanm sioskfot ruhet taunm.” Na kfomo mrokfo yuhat wahiktwa. \v 6 Wom yimar elda hingrneft yak htaruhanre, mrokfo hatoh hna duha yimar yo rpa tuhanet yimar yo rorhu yonm Bro Nkifrar hikhato nhai yifammaroh mrokfom mhanyjbornani-hato turoh fijo yau htfaskahm, tor nd yimarn nd hingrneft yak htakfot. \v 7 Yimar, elda hingrneft yakyukr, nhai wom mrokfom ror hatohkfot. Yo nhai be rorrparn, yimam wanyhato hikkfot. Yo nhai kahm kanjo tamoh mrokfom be wata tngarakkfot. Yo nhai nd yimar bupam ye mmokfot, o nambur fura bofurakfot o be mfro maru dukefr rhuhato marut hmarsi yakt yakkfot. \v 8 Nd yimar tu dborioh yimar tohkfot. Yo nd yimar wommpno ptha wifor bowiforkfot yo yima he wifor bowiforkfot. Nd yimar dborioh duka tungunefmpno wiyauyaukfot yo hifa rhu marnyakfot. Yo Bro Nkifrarhu ruheft kanjo nd yimar rhukfot \v 9 Nd yimar ndar nom pthiwa Jisas Kraisrhu yafothet mrokfot ror yakitoh kihkfot. Ror nd mrokfot yakitohhato sioshu kfo yirmoh mrokfom rorn womm kfo ptha nuhaskfot. Yimam sioshu kfo yirmoh mrokfom yak wuna bowuna-neft, rorn tohhato kfo ptha yibnarkfot. \s1 Krithu Kristenroh toheft \p \v 10 Tu dborioh yimamn Krithu siosroh elda hingrnefm yak hanykfot. Ndt nhai be sfno inji kfokaha. Na htitant wom Kristenm nhai tu Bro Nkifrarhu mrokfot kfiwa yuhat hikkahm. Rom tfit kfo kekuthato rroh yafotha duha yafotha duha mrokfom kfo pthiwatmm Krit thofm tfit rroh yuhatn hikwom. To nhai wom frohmn ndhtet nefm nakahm. To nd tuha Krit tohwa Juda Kristenm, tu nkifra tha pukeft yakitohwa kmim, romn nd nefm newum. \v 11 Ndnettn nini, yo nd yak hta hanyuk nfri eldam, niko rpat tohhato nd Juda Kristenm kfo rafokfot. Rom nhai mrokfom tfit uhiyau hiyau-kfot. Romn Krithu Kristenm fasoh fipa duha fipa duha mrokfom yahukatmm Bro Nkifrarhu mrokfot nhai mhikakni marnyakahmt. Rom nd neft niwohat be yuwi maruha dukefrn yuwi kangm, “Inji ahingrnakahtnom maruham hirahmnom.” \v 12 Bingot tuha Krit tohyuk profetr kfo ptha memor, “Krit thofm tu mfro kfo fura bofura hanyetem. Nunga bndhorm kanjo nambur fura bofurayetem. Yemrot mfro mfro yewamn yonmari marm hwe fura bofura hasiwum.” \v 13 Ndt tu kfo mif kfoyet. Ndnettn ni mirahn nyingarpaye ayukatohanm. Tohhato wakfokahtnm nd Judam yakitohwa tndh furam ayafhotwamm. Yafho-kahmm tfit tu Bro Nkifrarhu mrokfot kfiwa yuhat hikrahm. \v 14 Kristenm mirahm nd Judaroh tndh fura bofuram ahiknom, yo Bro Nkifrar mong trohet yimaroh kfo yirmoh mrokfom ahik-nom. Ayafho miftwamm. \p \v 15 Yimam Bro Nkifrarpno bi rim tohniyetm, rroh yima yuhum bi wuthamn tamoh tamoh hnaru yeshrim be ke fura bofurewumm. Yimam fasoh fasoh nefm tohhato tafi Bro Nkifrarpno rim tohnihato Kraisr rroh yima yuhum yak wus bowus duham, nd yimam kakrmitm tamoh tamoh yeshrim ye fura bofuraneft. Yo tamoh tamoh nefm nhai mhtiyak hany mikahm art fasoh nefet o art dborioh nefet. Nhai inji mhtiyak hanykahm. Tamoh tamoh nefm rom be na fura bofurewum. Nhai yimtna hanykahm. \v 16 Ndhtet yimam tngrpam kfiwum Bro Nkifrarhu hikneft. To tfit rom niwa fasoh fasoh nefm Bro Nkifrar hik duha yimaroh nefm newum. Ndt tu be fasoh neft newum. Rom inji newohat Bro Nkifrar nhai hti yindhorkahrm. Ndm tu be mfro hanyjbornayet yimayem. Ndnettn ndhtet yimam nhai wom dborioh nefm nakahm. \c 2 \s1 Bi tabou bugayet yimam, Bro Nkifrarhu yima yuhur hikkfot \p \v 1 To ni, ni met yindarim sioshu tu kfo yirmoh mrokfom wahi-twanm. Tamoh tamoh nefm naneft, tu Bro Nkifrarhu mrokfot kfiwa mrokfo yuhatn tamoh nefm nakfot. \v 2 Yo bro tabou bugayet yimam mrokfom wahitwanm. Rroh yima yuhumi rroh wiyauyau nmbuham tu duka hik marnyahato dborioh dukefmpno wiyauyaukfot. Rom Bro Nkifrarhu tu yafothet mrokfot yakitohhato tohkfot. Yo wommpno nayak marnyahato rpat tohkfot. Yo rom toh bmtahato krhopam titakfot. \p \v 3 Bro tabou bugayet metm rom nhaf mrokfom wahitwanm. Rroh rhu nmbuham nhaf Bro Nkifrarhu dukef yuhatn rhu hikkfot. Mirahm tihtrwom akekutnom. Mirahm yihof href wain bupam yehato akfo mmo hasonom. Rom rhu marnyahato Bro Nkifrar hiket met tmahm yakhato kfo yirmoh mrokfom hekfot. \v 4 Kfo yirmoh mro-kfom bi hayetmn kto rametm rhuhato yonetm rhuneft, ramemrom yuhur-hato yak marnyarahmm yo yonm inji buga. \v 5 Yo rroh rhu nmbuham dukefmpno rhu hik marnyaruhamn, rroh yima yuhum wutham rhurahmm. Wutha yima yuhumpno rhuhato rroh kuny kmifaroh hingrnefm yakitoh marnyarahmm. Tamoh tamoh mrokfom rroh ramemrom kfoyukm, rom be wany yakiohato hikrahmm. Inji inji narahm, nhai wom yimam Bro Nkifrarhu mrokfot kfo bebruhatmt. \s1 Taitusrn dborioh dborioh nefm nahato wom yima damiagm hikrahm \p \v 6 Damiag Kristenm nhaf inji. Kfo yirmoh mrokfom hihato rroh toh nmbuham dukefmpo toh hikrahm. \v 7 Ni, ni tu dborioh nefm nakfot. Wom damiag yimam ninhu toheft htiruhamn toh hikrahm. Wom kfo yirmoh mro-kfom damiag Kristenm hiruhanme, tu hifa dborioh yima yuhumpno mro-kfom kfo hekfot. Mrokfom kfo ptha mmbrafiny duha. Mrokfom kfo ptha yembindtkfot. \v 8 Sios yakitohwa kfo yirmoh mrokfom kfo nuhas marnya bomarnyakfot. Inji kfo nuhas marnya bomarnyarahnm, be nhai mrokfom wany bebhato wom tng bebm turuhatm. Mirahm wom tng bebm atunom, tfit tum yimtnarahm. \s1 Slefm hik marnyakfot turoh tohak yimaroh mrokfom \p \v 9 Kristen slefm mrokfom wahitwanm. Wom yimampno slefm tohwom, to be turoh tohak yimaroh yinhimn hingrna hafknikfot. Tohak yimaroh mrokfom kfo wok duha. Be hingrna hik marnyahato tohak yimam hifa hti yindhorrahmm. \v 10 Tamoh tamohm tohak yimam htewumm, yak rikohe duha. Tamoh tamohm rom htineft, tfit romn yak hta kars marnyahekfot. Rom inji hti yindhor-hato kto tamoh tamohm rroh tirmn htaneft, nhai duka hanyruhatm. Kristen slefm inji toh marnyaneft, riruh aruhyukm inji htiruhamn kfo mirahm, nd nom tfit yakmiyakmo Nkifrarhu yirmoh mrokfot tu fipet mrokfoyet. \s1 Bro Nkifrar kangr, tuhan yindarim ayakkahanm tukanpno yarim toh bugam \p \v 11 Ndar bbinysoft tohyuk yimaroh tfit Bro Nkifrarpno niayuk yihotat tu Bro Nkifrarn tfit fak nukakmort. Tu Bro Nkifrarhu yuhuwaf nmbuhatn nd yihotat inji fak nukakmort. \v 12 Bro Nkifrar yuhuwafhato tur hti bebwa nefroh myafho thuni yuham, yo ndar bbinysofthu fasoh riduka aduka yima yuhuroh yafho thu yuham kfo nuhas bonuhasmornom. Nom ndar bbinysoft tohneft nom dukefmpno tohkfot. Tu Bro Nkifrar tohwa toheft toh hikkfot. \v 13 Nmoh rhu nmbuham inji yak hta bohta marnya htatahato rhu yukatoh hasorahnom, Jisas Kraisr tafont bro nuka nanyjareftpno yura moun yuhat hatoh hawihna thombat. Jisas Kraisr nom toh hbha rafomo bro hta nngrajohet Nkifrayer. \v 14 Bi Kraisrn nmoh fasoh fasoh nefm suh nanyor-morm. Bi rorn suh nanyormotr yima yuhum wuthanimom. Be bi tu Bro Nkifrarhu yon bugayenom. To be ariham be dborioh nefrpam nakfot. \p \v 15 Yiha yiha ni ndar mrokfot yakhato kfo pthahekfot. Wakfo ptha kasinyakahtnm hikrahmt. Nd mrokfo hanyjbornet yimam kfo ptha nnhukahtnm yafho thurahmm rom yakitohwa nefm. Rihanyak duha. Rihanyakrahnm, yahot dbohtarahmn. \c 3 \s1 Kritt tohyuk Kristenm dborioh dborioh nmbuham nakfot \p \v 1-2 Wakfotwanm Krit tohwa Kristenm. Bro tohak gafman yimam, gafman hingrnefm yakitohwam, Krit tohyuk Kristenm nd gafman yimaroh yinhimn tohhato rom kfoyuk mrokfom wany yakiohato hikkfot. Yo womt wakfotwanm. Kristenm mirahm womm faso faso akfo rindho borindho-nomm. Yo mirahm wommpno nakfo hutt nakfo nna inji ananom. Nyinga-tikm yifatoh marnyahato wommpno ptha wifor bowiforhato dborioh dborioh nefm nakfot. \p \v 3 Ni bi tunn bi htiyete. Nom tafi dborioh dukefm yak duha toh hnamo-hat, ndhtet toheft toh hnamonomt. Satanr buha riyak nhirtamotrnom nhai tu Bro Nkifrarhu dukef yuhatn toh hikrmonom. Nhai. Nd tunmoh tamoh tamoh nefroh yima yuhu sinya fura bofuranefti yo womroh wuskar o tamohr hti yuhurhato duka marinyeft, nd nefmn brotamomnom. Wom yimampno nhai nayak nanymahato rpat tohrmoanom. Nhai. Tawo tawo nahti sr nahti srmounom. \p \v 4 Nom nrfa hbhakyuk yimar kfo tkrurafmo Bro Nkifrar, nmoh fasoh fasoh nefm hti hasohato nd yuhuwafeft tfit niamotr. Nd yuhuwafeft niamottr, \v 5 to be nd yuhuwafeftpno nom Bro Nkifrarpno tfit yihotetnom rhumonom. Nhai nom nayuk dborioh nefm htihato nd yihotat yak nukakrmort. Nhai. Ndt rot be turhu hti yuhuwaf nmbuhatn nd yihotat fak nukakmort. Nd nom hatoh hasoyuk fasoh fasoh nefm yonm asomif wanurtahato yukwa kanjo, inji fuk marnya bomarnya-mornom. Inji yuk marnyanihato turhu Yafothat yakhato rithu hmbremor-nom. Nd Yafothat yiro yimanomn riyorhwatn nfri yima rifhur mfnah-newur. \v 6 Bro Nkifrar kfo tkrurafmo yima Jisas Kraisr, nom nrfa hbhakmo yimar, rorn kfomotr nd Yafothat yawihnehato mithu nawoh hany-motnom. \v 7 Bro Nkifrar be turhu hti yuhuwaf nmbuhatn Yafothat rithu hmbrehato nmoh yima yuhum fak wus bowusmornom. Yak wus bowushato wuthamom. Yima yuhum wuthamotm nd rhu nkifraniruha dborioh rhu nmbuhat, nom rhu gari hasiwat, yakrahnomt. \v 8 Nda mrokfom, kfo mifwanm. Nd mrokfomn na kanga wakfo ptha brotwanm. Wakfo ptha brokahtnm, Bro Nkifrar yakitohet yimam wanyruhamn dborioh dborioh nefm hikhato rroh ruheft rhu marnya-rahm. \v 9 Wom yimam tum rhuhato nkifram toh hawihnamo yuharoh mrokfompno mrokfom nateh natehhato nakfo yiriti nakfo yiriti inji newum, o Mosesrhu boririfhutpno nakfo hamuh nakfo hamuhwom, ni mirahn rim tohhato awany yakitohanm. Yimam ndhtet mrokfom rhuhato wany yakitohneft nhai dborioh dukefm yakhato dborioh yima yuhum yuwa muhkahm. Nhai. \p \v 10 Yimam mrokfom inji nateh natehhato sioskfot kak nanyorwomt, hus kfo rafo mrokfof hekfot. Hus yiha kfotihato nhai yima mrokfo wanykahm, to be mrokfo kfo duha nd yimam miyafhonikfot. \v 11 Yimam hti hikkfot, mrokfom nateh natehhato sioskfot kak nanyorwomt, nd yimam, fasoh fasoh nefm yorhwatmm, rroh nefm tafont korhm. \s1 Porr dkfo pthamo wuroh kfo nuhas mrokfom \p \v 12 Bro gonng wormr tohruha yihame nane ka Nikopolis yihato ndha tohruha. Ndha tohetann wamhtiyafotwona. Ninhu tkitt myak hasoyuk yimare kane Artemasrn o Tikikusr nierahr. Bi frohrn niahato tkitt myak hasiwurte, ni wom fitoh yihotam htita nd yuhamn wanietwa. \v 13 Apolosri thfa mntwat yakitohet yima Senasr kitwofe, yihotat yi hanyuk yeshriyenm o tamohm wahiyaf hanyswanf.\f + \fr 3:13 \ft (3.13) Nd yima Senasr kotkfom yakitohmoa loya hingrneft tohmour.\f* \p \v 14 Nmoh Kristenm Krit tohyukm, Kristenroh nefm womm yak nuhas-kfot. Rom yimaroh htihato wuska hanyeft, rom nd nefm bi riyakitohak-kfot. Nd yima he wiforneft bi yakitohetmn, tfit nd wuska duha yimam htineft nhai hti marsisaruhatmm. Wuskam tamohm be yakhato he fura bofurarahmm. \p \v 15 Nanhu mrokfom to be injirpa. Wurohme ndar nanpno nia tohwa yimam niko dukahato kfo yindhor mrokofm htefiwumm. Yo Jisasr hikhato nom dukewa yimamn nmoh wom kfo yindhor mrokfom wakfohitwako. Bro Nkifrar atohnhotwarko.