\id ROM -NT2088 -Alamblak -Edmiston 22-Sep-2003 \h Rom \toc1 Rom thofroh gontwat Porr dwandfakhato htafmot \toc2 Rom \mt1 Rom thofroh gontwat \mt2 Porr dwandfakhato htafmot \is1 Barkof kfo nuhas mrokfom \ip Porr bro kmi Romko tohyuk Kristenmpno tohni hanyhato tfit Spenko yihato gutniuskfot kfo nuhas yibonetrn ndar kfo nuhas gontwat Rom Kristenmpno bi htaf hanymort. Ndar gontwatn Kraisrhu gutnius mrokfom wandfa hik bohik nuhasmorm. Jisasr hikwa yimam tohwa yuham, nd ndm kfo nuhas bonuhasmorm. \ip Barkof mrokfom afo kfo hambonna mrokfom hemorm. Ndm kfonihato tfit rom dukahato kfo bruttnamoa yuham kfo nuhasmorm. Ndm kfo nuhasnihato ee ndar gontwat rompno wandfamo yuhat kfo nuhasmorm. Kfo memorm, “Kangko Bro Nkifrar yima rifhumio ahti wutharnom, Jisasrhu mrokforpam yakitohhato hikkfot. Hikrahkomm Bro Nkifrar nikmoh yima rifhum hti wutharahrm” (1:17). Porr kfo memor, “Nhai wom dborioh yimar tohkahr. Fasoh nefrpam kmi kmim furkihwomm. Tu Judami yima tangim be nd ruhefrpat korhm. Ndnettn Bro Nkifrar inji hti yuhuwafhato turhu yon Jisasrpno bro hingrneft hingrnamort. Jisasrn yihotat fak hta bohtamort. Fitoh yimam Jisasr hingrnamo hingrneft mhtiyakhato rroh bro dukefm rorn htemm, nd yimam o metm yakruharm turpno rim tohrahm. Rim tohhato Jisasrhu nmemrom rhurahm.” \ip Fitoh yimar Bro Nkifrar bi yekrr turpno brbo fak hterr, nd yimar nfri toheft, nfri wuyauyau nmbuhampno tohwor. Nd yimar Bro Nkifrarpno tohwarn Bro Nkifrarhu Yafothat yuht yimar thu nhombra bugewattr, nhai fasoh fasoh nefm o noheft niahato yak kasuhkfot. Sapta 5-8 Porr kfo hik bohikmorm Bro Nkifrarhu kfo yirmoh mrokforoh mna yuham yo Jisasr hikwa yimam Bro Nkifrarhu Yafothat thu nhombrahato hingrnewa bbukeft. Ndm kfo nuhasmorm. \ip Sapta 9-11: Porr yakmo wom bro krho nmbuhathu mrokfom htamor. Porr Judayer. Bro Nkifrar nd Juda frikeftn kfo memor, “Juda frikeft tom tu tannefenm.” Jisasr nda bbinysoft niamohat, Judam nhai Jisasrpno brbo yirmoam. Yima tangirpam Jisasr brbo yimoum, tu Judam nhai. Porr kfo memor, “Nd tu tannefenm (Judam) nhai htirmomt nd Bro Nkifrar hingrnamo hingrneft. Rom dukahato hingrnamort nd bro hingrneft. To niko mirahko ka Judam inji namo nmbuhat ka Bro Nkifrar htihato nhai yakruhatrm. Nhai. Kto rituhakruharmn turpno rim tohrahm.” \ip Gontwat htamo wuroh mrokfom Kristenm nayuk nefm, ndm wurohm htamorm. Nd womroh yak marnya nmbuham, yo Bro Nkifrarhu hingrnefroh hingrna yuham, yo gafman hingrneft tohyuk yufet yimaroh yinhithu toh yuham, ndm wurohm kfo pthamorm. \c 1 \ms1 Jisas Kraisr yakitohhato hikneftn Bro Nkifrar yima yuhum hti wuthewurm \mr (Sapta 1—4) \s1 Porr yakmo aposer hingrnefthu kfo nuhas mrokfot \p \v 1 Na Pora, nann ndar gontwat wandfiwanko. Jisas Kraisr nann aposer hingrneft fak htamor. Na be rorhu yinhitn tohhato nd aposer hingrneft yakitohwoyantn Bro Nkifrarhu gutnius mrokfot kfo ptha htfaswant. \p \v 2 Bi bingot nkiframpno tohmo profetmpno Bro Nkifrar kfo nuhas memorm, “Kto kmi kmim nanhu gutnius wany bugarahmt.” Nkifram inji wanyhato nd Bro Nkifrar kfo nuhas mrokfom gonborngtn htatamomm. \v 3 Nd gutnius mrokfom turhu yonrhu kfo tndh mrokfoyem. Nd yonr tfit yima mifr kanjo miyak dborhamohat King Defitrhu frikef yuhatn mifak dborhamor. \v 4 To rorhu ruheft finji rhumor? Bro Nkifrar memor, “Athu habokknakahtanr bbinysof thofm hti hamuh mirahm, ‘Arr tu Bro Nkifrarhu yoner.’” Nd dukeftpno yopt ruhetr kasinyamorr. Kasinyahato thu habokknamorr. Nd yonr na kfiwar, Jisas Kraiser, nmoh Nungothetr. \v 5 Bro Nkifrar nann aposer hingrneft yak htamohat memor, “Kraisrhu yufatpno nd gutnius mrokfothu mna yuhat kfo tndh hik nuhasrahrm yima tangim. Yima tangim wany hik bohikruhamn Jisasrpno yarim fnahnerahm. Yarim fnahnehato be rorhu skurfitn tohrahm.” \v 6 Niko, yima tangiko, be bi Jisas Kraisrhu skurfitn tohwoko. Bro Nkifrar bi inji fak htamorko. \p \v 7 Bro Nkifrar be tu mfro dukewurko. Niko, Rom thofko, be bi rorhu yufatn korhko. Bro Yifemri Nungothet Jisas Kraisr, nikmoh yima yuhum ayak marnya bomarnyakahtfko yima yuhum mirhurahmko. \s1 Porr Romroh htineft duka hasomour \p \v 8 Barkof kfo nuhas mrokfot kanga akfo nuhasanko. Wawanyko, kmiya-kmim niko Jisas Kraisr yakitoh kihwa nmbuhat bi kfo ptha htfaswomt. Na ndt wanyhato Bro Nkifrar tu kfo yindhor mifwanr. \v 9 Bro Nkifrarhu yonrhu gutniuskfot kfo ptha htfasneft awi kfo ptha htfaswant nhai yafho thukahant. Bro Nkifrar na hti mifwora, yiha yiham be nikmoh dukefrn korhwa. \v 10 Nikmoh dukefrn rhuhato kfo bruttna thoft to be nikmoh nia htiyuk yihotamn Bro Nkifrar kfo bruttniwa. Tu Bro Nkifrarn kangra Rom thofm wayau hafot htfasnm, nhai mrokfom. Na nieruha. \v 11 Yima yuhur mfro wayibon sinyewur nikompno yihato tohneft. Kanga, nikompno anekahann kfo bmta mrokfom ahiyanko. Kfo bmta mrokfom hirhotanko Bro Nkifrar yakitoh kihrahkomr. \v 12 Nanhu dukeft kanga na Bro Nkifrar yak hikwa yuhat niko htiruhakomn yima yuhum yakrahko. Yo na nhaf inji, niko Bro Nkifrar hikwa yuhat htirhoyann yima yuhur yakruha. \p \v 13 Wom mrokfot kanga akfo nuhasanko. Niko mirahko ka ror nhai yibonkahr nikmoh yi htineft. Nhai. Na yibon hatohmoa nikmoh yi htineft, tmifm bok nefm wuyak ayakmouma. Memoya, “Aikahann Romko tohwa Kristenm kfo bmta mrokfefm hiruhanm wom yima tangim mrokfo hemo kanjo.” \v 14 Ndar na hingrnewa hingrneft nhai Grikrpampnon o skur yiyet kmirpampno tohhato na hingrnakfot. Nhai. Wom riruh aruh kmim yo nd skur yi juha kmim rpat buga na tohnhohato Bro Nkifrarhu hingrneft hingrnakfot. \v 15 Ndnetann nanhu yima yuhur wayibon sinyewur niko Rom thofkompno yi tohhato gutniuskfot kfo nuhasneft. \s1 Bro Nkifrarhu gutnius mrokfot tu yafothetet \p \v 16 Gutniuskfothu kfo ptha htfasneft na nhai yimtna hanykaha. Nhai. Na bi htimoyant gutniuskfothu bbukeft. Froh froh yimam gutnius mrokfot wany yakiohato hik thoft Bro Nkifrar kekworm. Afo Judam fakmor. Rom yakhany yakhanymorn, arihat bi yima tangim kak hanitr. \v 17 Nd gutnius mrokfothu hik yuhatn met yindariroh yima rawofm hifa hti wuthewurm. Yimam gutnius mrokfot wany yakiohato hik thoft yima yuhum yak wus bowuswarm yima rifhum wutham korhm. Nkifra profetr nhaf inji kfo memor, “Yimam Bro Nkifrar yakitoh kihhato hifa tohwam, rom nhai mrokfom, toh nkifranirahm.” \s1 Nhai wom hifa yufayet yimar tohkahr \p \v 18 Nd yimam, Bro Nkifrar myafho-nihato be nd fasoh fasoh nefmn fknihato Bro Nkifrarhu dukefenr rhu won duha yita yimam, miyorhekwa Bro Nkifrar namburworm. \v 19 Nd yimam Bro Nkifrar hingrnayuk htitwomt. To nhai nd ror hingrnayuk hingrneft mhtiyakhato yakitohkahmr, ndnetrn namburworm. \v 20 Bi ndar bbinysoft hingrnamo yiha ritohakmo yimam bi hti hawihnamomt Bro Nkifrarhu ruheft yo ror hingrna hawihnamo wonk wonk bbukefm, ndm hti buga hnamomm. Nhai tfit wom yimar riyaktahato kfo miruhatr, “O, na nhai htirmoyanm nd Bro Nkifrar hingrna hawihnayuk hingrnefm o bbukefm.” Nhai. \p \v 21 Yima tangim Bro Nkifrarhu tamoh tamoh nefm, wonk wonk bbukefm bi hti hnayetm, to nhai marimom, “Tor tu Bro Nkifrar. Rorn yakitohhato kfo yindhor inji nanom.” Nhai. Mmo yimam kanjo yiro kspitat tohhato fau mmo bammomom. \v 22 Nd fasoh mmo rifhur rhumoatrm kfo memom, “Nom hifa dukefetenom.” To nhai, mumetm kanjo mmo bammomom. \v 23 Mmo bammohato tu toh nkifret Nkiframifr yafhonihato foh nungam, nandomm, yimam, yifonm, tamoh tamohm yoh nhombrahato ndmn tfit kfo tatomom. \s1 Tuhan yindars newa fasoh fasoh nefm \p \v 24 Ndnettn tuhan yindars to nd fasoh fasoh nefm nayetmn Bro Nkifrar fukatoh marsisamorm. Yukatoh marsisamoatrm turoh fasoh fasoh nefm hatonemoatmm yau fohroh nefm hikmom. Nhai tu yimaroh nefm hikrmom. Be tu yimaroh yak yimtnayuk nefm namom. \v 25 Tu Bro Nkifrar yak nuhasmo nefm yafhonihato tfit turoh yifonm kfo tatohato hikmom. To Bro Nkifrar torpar tu yiha yiha kfo tato hatohyuk Nkifrar. Ndt tu kfoyet. To nhai, ndhtet met yindarim tu Bro Nkifrar hingrna htayuk tamoh tamohm, ndmn kfo tatohato hikmom. Nhai Bro Nkifrar kfo tatohato hikrmom. Nhai. \p \v 26 Ndnettn Bro Nkifrar yukatoh marsisamoatrm to be nd turoh fasoh fasoh nefmn thu kasi htatamoatmm metm nhai yindarimpno yirmoam nhai, metm tfit tum metm nafak kafrohmoum. \v 27 Yindarim nhaf inji buga. Nhai metmpno yirmoam. Tfit tum yindarim nahtimoum. Tum yindarim inji namoamn to be tumn fasoh tkitt htamom. \p \v 28 Nhai be marimom, “Bro Nkifra-rparhu yinhit tohhato rorn yak htarahrnom.” Nhai nd dukefr rhurmoarm. Nhai. Turoh fasoh dukefm yimoatm to be Bro Nkifrar riyaktahato be yukatoh marsisamoatrm turoh fasoh nefm namoum. \v 29 Be nd fasoh yima yuhu bebm rhumoatmm tuhan yindarim nhai tu dborioh nefm yakitohrmoam. Wuskat tamoht hmarsiyakt kakmoumt. Womnam be wanambur fura sinyahato womm faso kak beb thumoumm. Womroh dborioh shrm htimoahat yima yuhum be sinyamoumm. Duka memoum, “Na ndur shrt ayakitoha o banuha.” Yimaroh was dbufnahneft nhai yihom tohaf hanyrmoatm. Womm nhai yak nanymarmoamm. Nndo you fuham kekutmoum. Rroh mrokfom pthayukm yak suka bosuka marnyamoatmm womm memoum, ka tu kfot kfiwum. Wom metenm, yindariyenm riyak-moamm kfo nyinga fnah bonyinga fnahtamoumm. Womroh mrokfefm romn tafurnya furamoumm. Ndhtet ndhtet fasoh fasoh nefm furkihmoumm. Yo womnam inji namoum. \v 30 Yima rifiny buharn womm kfo wok fura-moumm. Bro Nkifrar tu be nhai mif wofnrmoamr. Womm kfo huta bohutamoumm tamoh tamohmpno. Rroh dukeft duka memoum, “Nomrpanom tamoh mrokfom pthahato womm be hikkfot.” Turoh yufam be yura yura htahato kfo hagrhamoum. Fasoh fasoh nefroh na yuham romn tfit wom nfri nfri nefm mhfnahnamoumm. Romn nd fasoh nefroh mnat harhumoumt. Yifammam pthayuk mrokfom nhai hikrmoamm. \v 31 Nhai wom dborioh dukefm rhu mifrmoamm. Tum bi kfo htayuk mrokfo yuham nhai hikrmoamm. Nhai turoh najomrompno nmemrompno mndarem-rompno nayak marnyahato tohrmoam. Wom yima furam nhai yak marnyakrmoamm. \v 32 Bro Nkifrarhu mrokfot kfo kangt, “Ndhtet net yimam nhai toh buhtakfot.” Nd mrokfot bi wanyetm. To nhai mwany yakrmiyakrmoamt. Nhai. Hany yukukaknimoum. Yo nhaft nhai be nd fasoh nefrpam narmoam. Nhai. Yimam nd fasoh fasoh nefm namoam tfit kfo yindhor boyindhor marnyamoumm. \c 2 \s1 Bro Nkifrarhu kotkfot \p \v 1 To tfit niko womko mirahko inji htihato akfo grha amanyom, “Tu hifa Bro Nkifrar nd fasoh fasoh net yima tangim afo yak gnngtatrahrm.” Niko inji kfoyuk yimako duka hik marnyahato ndhtet mrokfot pthakfot. Niko to rpahtet net yima bugayeko. Bro Nkifrar amekahr, “Finji anayanko,” niko finji kforfoko? \v 2 Wahtiko, Bro Nkifrar yima tangim yak gnngtat thombat nhai be sfnoh inji naruhatrm. Nhai. Tum niwa fasoh nefmpno yak gnngtatrahrm. \v 3 Ndnettn niko duka hik marnyahato womm kfo pthakfot. Ni mirahn ka womrpam mrokfetm rhurahm. Bro Nkifrar tfit mekahtr, “Kekutni finji akfoyann,” finji kforuha? Nhai wom yak rafo mrokfot turuhatn. Niko to rpahtet fasoh net yima bugayeko. \v 4 Niko mirahko Bro Nkifrar nikompno niwa dborioh nefm ariyak htafnom. Niko niwa fasoh nefm Bro Nkifrar nhai htihato yudbat nambur-kahr. Nhai. Hifa hifa yima yuhur hmbritworko. Duka kangr, “Hifa yima yuhur hmbrekahtanm, ndt htiruhamn rroh fasoh nefm myafhoni hanyrahmm.” \v 5 To nhai, nikmoh yima yuhum tahisewamn nhai yima yuhum yak kekutkahmko. Be nd fasoh dukefrpar yorhwakomn nd fasoh nefm mfro mfro newakomn bi kangm kminysofem. Be tukomn Bro Nkifrarhu namburpam fknitko wukier kanjo. Kto mekahtr, kotkfot ayakitohant nd yiha rpa rpa nefroh krhopam yak nhombra bugarah-komm. \v 6 Yima yima niwa rpa rpa nefm hti nhombrak hanyhato rpa rpa nefroh krhopam yak nhombra hany-rahkomm. \v 7 Yimar bbinysoft tohhato be dborioh dborioh nefrpam yakitoh-hato rorhu dukefr Bro Nkifrarpno mrhuniyuk dukefrn korhwor yo toh hatohyuk bro yufati toh nmbuhat duka duka korhr, nd yimar Bro Nkifrarpno mtoh nkifranirahr. \v 8 Tfit nd wom yimar bbinysoft tohhato fasoh nefm nahato kfo kangr, “Kokrwa Bro Nkifrar kfo htayuk mrokfom hikneft. Tukanhu duka fijo tohruha,” nd yimar Bro Nkifrar masat namburrahrr. \v 9 Fasoh net yima bugam bro krhopam hiruhatrm yima yuhum nur bugarahmm. Krhopam tu Judam-pno riyohniyakruhatm ee bt tom yima tangimwe. \v 10 Dborioh nefm yakitohet yima bugam Bro Nkifrar kfo yindhor marnyaruharm dborioh rhu nmbuhat hirahrm. Nd dborioh rhu nmbuhat he shombat nhaf tu Judam afo dborioh rhu nmbuhat yakniruhatm ee btn yima tangim. \v 11 Bro Nkifrar nhai yimam yakitohwa yufam o rom yakitohyuk tamoh tamohm htihato tamohmn hekahrm. Nhai. Ndnetrn Judami yima tangim rpahtet neft newurm. \p \v 12 Fasoh nefm nayet yima tangim Mosesrhu nkifra boririfhut yak duham, Bro Nkifrar yak thurahrm. Yo fasoh nefm nayet Judam bi rorhu boririfhut yaketm, rom tum boririfhu mrokfom riyak htafnihato fasoh nefm niwa nmbuhatn kotkfot tohrahm. Kotkfot tohhato kotkfotn yak nhtarahtm rroh mrokfom. \v 13 Yimam boririfhut wany marsisewam, nd yimaroh yima rawofm Bro Nkifrar nhai yak wushato hti wuthakahrm. Nhai. Yimam rorhu boririfhut wanyhato hikwarpamn, nd yimaroh toh rawofm yak wushato wutham korhmm. \v 14 Yima tangim tafi Mosesrhu boririfhut wany juha be turoh fijo turoh boririfhut hikwamn, tumn kak nhtewumm tum niwa nefm. \v 15 Yimam inji hikwam bi tu yiro yima yuhur rihtayuk yima dukefr hikwom. Tamoh nefm naneft nd dukefr yak hta bohtewurm. \v 16 Gutniuskfot na kmi kmim kfo htfaswat kfo kangt, “Kto tu wuroh yiharn nd kon kafrohet kon kafrohet nefm tafontn Jisas Kraisr yak htarahrm. Fasoh net yima tangim yo fasoh net Judam rpatn yak thurahrm. Tu Jisasrn wuroh bro mrokfot yakitohrahrt.” \s1 Judam kangm, “Boririfhut yakitohhato dborioh nefm hikwonom.” \p \v 17 Niko Judako wom mrokfot kforhotant wawanyswakomt. Niko kfo grha kamukko, “Nom Judanom, nomrpanomn tu Bro Nkifrarhu boririfhut yakitohwatnom, rorhu kmiyenom. \v 18 Rorhu kminomn boririfhut yak hta bohtiwattnom Bro Nkifrarhu dukefr hti hikwanomn nd yuhat hikwonom.” \v 19 Yo kamukko, “Nyinga kunyjetm yak nuhasak hanitnomm yimam kshr yakitohhato womm yak nukak hanita kanjo. \v 20 Bro Nkifrarhu tu fipet boririfhut yakitoh-hato yimam yon mumenm kanjo mmo bamumiwam nomn yihato kak hta bohtewunomm.” \v 21 Niko inji kfo grhiwako, mirahko womrpam akfo htanom. Tuko afo mhtiyakkfot. Womm kfo kangkomm, “Mirahko arikohnom,” to ka niko nhai rikohba inji nakahko? \v 22 Ramet tuhanroh rim fnahneft kfo pthiwakomn, to ka niko nhai inji nakahko? Tahi yifonroh kfo tatoneft kfo rafiwakomtn, to ka niko nhai tahi rmon rhuyuk yifonm rikohba inji nakahko? \v 23 Niko kfo grha yindhor kangko, “Nom Judanomn Bro Nkifrarhu boririfhut yakitohet kmiyenom.” To tfit nd boririfhut riyak htefiwohat Bro Nkifrar kak yimtnewuko. \v 24 Bingot tohmo profetm wom mrokfot kfo memom, “Niko Judako inji niwatko yima tangim Bro Nkifrar kfo garibwomr.” \s1 Tha puk thuneft \p \v 25 Bi barkof kfoyuk mrokfot tfit wompam kforhota wawanyswako. Niko Judako kfo kangko, “Nom Judanom tu nkifra tha pukthu yuhat yakitohwatnom Bro Nkifrarhu yonenom.” Ndte nhai. Rote Bro Nkifrarhu kfo boririfhu mrokfompno nd hingrneft rpat yakitohneft, ndt hifa. To nd tha puk thunefrpat yakitohhato Bro Nkifrarhu boririfhut hanyjbornaneft tha puk thu duha yima tangim kanjo inji tohwoko. \v 26 Tha puk thu duha kmiroh toh nmbuham Bro Nkifrarhu boririfhu yuhatn toh hikneft, to be Bro Nkifrar htitrm turhu frikeft kanjo. \v 27 Niko tha pukwa Judako boririfhut bi hanyjbornewukomt. Nd tha puk thu duha yimam, tu boririfhu yuhat toh hikwam, kto nd yimampno mrokfetko rhurahko. \v 28 Nd na kfo hne mrokfom tfit kfo hik marnyarhotanm wawany marnyatwakomm. Yimar, Juda tangishofr tohyukr, nd tha puk thunefrpat yakitohhato kfo kangr, “Na Bro Nkifrarhu yona,” nd yimar nhai tu Juda mifr rhukahr. Nhai. \v 29 Yimar be tu Bro Nkifrarhu duka yima yuhur korhr, nd yimarn tu Juda mifr korhr. Bro Nkifrar nhai tha pukneft yukatoh-kahr. Nhai. Yimarpam wom yimarhu tha pukneft htihato kfo yindhorwom. Yimar be turhu yima yuhur Bro Nkifrarhu Yafothat yak wus bowuswatr yima rifhur wuthar korhr, tor nd yimarn Bro Nkifrar yukatohhato kfo yindhorwor. \c 3 \s1 Nhai fasoh nefmn yak nohruhatmm dborioh nefm \p \v 1 Bro Nkifrar nd tha pukneft ahti duha yirt, Judam ka be yufapa duhatm rhurfomn nd rroh tha pukneft nhai wom fipa duhatt rhurfott? \v 2 Nhai. Judam yufayetem. Bro Nkifrar barkof htayuk boririfhut rroh tirtn htamort. Rroh tirtn rhuhato romn kakitohahukwomr. \v 3 Wom Judam nd Bro Nkifrar htayuk boririfhut hik duha rhuneft, Bro Nkifrar ka nhai wom hikruhatr nd Judampno bi kfo htayuk mrokfom? \v 4 Nhai. Rompno bi finji finji kfir, ror to be nd tur kfoyuk mrokfo yuharpatn hikwor. Nhai yima mifnom kanjo kfo nhehtahato tfit mikfota mkfotakahr. King Defitr kfoyuk mrokfom kanjo ror kfo memohat, \q1 “Yimam htirahmm ni kfoyuk mrokfom tu fipet mrokfom kforahn. \q1 Yimam inji htihato mirahm ayak wunanomn, \q2 to nhai, ninn mrokfom myakni myakni kfo wunafrahnm.” \rq Sng 51.4\rq* \p \v 5 Wom Judam kfo mirahm, “Nmoh fasoh nefm yorhwatm Bro Nkifrarhu dborioh neft tafont mfrfnahnewut. Nmoh fasoh nefm arhu duha yim to fitoh yuhatn rorhu dborioh neft tafont mfrfnahnarfot? Nmoh fasoh nefm kfiwatm rorhu dborioh neft mfrfnah-newut. Ndnettn to tamohmpno tfit kfo yamukar, yak gnngtat gnngiruhanm?” Yimar inji kfoneft yima dukef duha yimar kanjo inji pthewur. \v 6 Bro Nkifrar kangr ayak gnngtatanm, nhai mrokfom. Inji anatwarnom. Yo tfit kto tur ndar bbinysofthu tuhan yindari bugaroh kotkfot yakitohhirahrm. \v 7 Wom Judam duka mirahm, “Nmoh mrokfom kfo fura kfo nhehwatnomm, ee Bro Nkifrar inji htihato rorhu mrokfom kfo yembindthato kfo mifworm. Nom akfo fura duha yinom Bro Nkifrarhu mrokfom nhai kfo yembindthato kfo mifrfotrm. Ndnettn to tamohmpno tfit kfo yamuka, yak gnngtat gnngi-ruhanm?” Inji kfoyuk yimar tu be yima dukef duha yimar inji kfiwur. \v 8 Be nd yimarhu mrokfom aptha hik marnyarm, ka kfo marifonom, “To btn nom fasoh fasoh nefm ananom. Inji nakahtnom yimam Bro Nkifrar hifa hti yindhorrahmr.” Wom yimam nanhu yufat yutahato kfo kangm, “Rorn inji wapthakmor.” Inji kfo wokwoma. Tamoh tamoh nefm nd yimam nayukm Bro Nkifrar yak nhombra bugaruharm fasoh tkit yuhatn yak hatohaforahrm. \s1 Nhai ndar bbinysofthu wom yimar dborioh neft nakahr \p \v 9 Nom Judanmoh toh nmbuhati wom yima tangiroh toh nmbuhat Bro Nkifrar finji htitart? Bi kfo hniyanko Judanomi yima tangim rpahtet ruheft korhnom. Rpahtet fasoh nefrpam kuny ki hmbritamnom nd fasoh nefmn hatonitmnom. \v 10 Bro Nkifrarhu rfa borngt yorhwa mrokfot to kfo kangt, \q1 “Nhai wom rpa yimar rorhu yima rifhurio \q2 wuthar rhuhato dborioh yimar tohkahr. \q1 \v 11 Nhai wom yimar Bro Nkifrarhu dukefrn rhuhato \q2 kfo bruttna ba inji nawon o rorpno brbo yi rhuwon inji nakahr. Nhai. \q1 \v 12 Kmi kmim be tu mong troh twanhiwumr. \q2 Nhai ndhtet dborioh dukefm rhukahmm. \q2 Nhai wom rpa dborioh net yimar ndar bbinysoft tohkahr.” \rq Sng 14.1-3\rq* \q1 \v 13 “Rroh tngm nnarihayem. Womm yak nnariyefiwatmm fasoh yuham kitwom.” \rq Sng 5.9\rq* \q1 \v 14 “Womm nhai be tu hifa nyingar hmbrikahmm. \q2 Riyakhato kfo rindho borindho thuwomm.” \rq Sng 10.7\rq* \q1 \v 15 “Kangm, ‘Be asomif womm amtuhaknikahnomm \q2 aye nohnomm gobenm kanjo.’ \q1 \v 16 Wom fitoh kmim yinyeft wuskapam tamohm riyaka-hukamm \q2 kafring bokafring tanyahu-kammn \q2 yo tfit wom kmim yinyeft to be rpahtet neft nahukmm. \q2 Kmi kmiroh wuska yawonr tamohr be nur krer korhr. \q1 \v 17 Rroh toheft nhai wommpno nayak marnyahato rpat tohkfot. \q2 Tu be nhai mif.” \rq Ais 59.7-8\rq* \q1 \v 18 “Bro Nkifrar nhai duka yanho mifkahmr.” \rq Sng 36.1\rq* \p \v 19 Nom Judanom bi hti duka tungunewunom, nom nd boririfhuthu yinhit tohwonom. Nhai wom Judar tfit wom yak hhrif mrokfot kfo miruhatr, “Nhai dborioh dukeftpno nd fasoh nefm narmoyanm.” Nhai wom dborioh yimar asha tohkahr. Ndar bbinysofthu tuhan yindars Bro Nkifrarpno bi mrokfet bugayetem. \v 20 Ndnettn nhai boririfhu mrokforoh hikneftn Bro Nkifrar yukatohhato yima yuhum yak wuskahrnom. Nhai. Nom niwa nefm nd boririfhutn yak nuhas kangtnom ndt fasoh nefet. \s1 Yimar Kraisr hikwar dborioh yufeter \p \v 21 To tfit arihat yima toh rawofm tu Bro Nkifrar hti wutha marnyewa htiyeftn Bro Nkifrar kfo pthewur. Nhai boririfhu hikneftn kfo pthakahr. Nd yima toh rawofroh hti wutha yuhat bi Mosesr pthamor. Yo tfit profetm pthamohat, Mosesr pthamo yuhatn ptha hikmom. \v 22 Bro Nkifrar yima toh rawofm hti wutha thoft nhai be hti wutha furakahrm. Yimaroh dukefmn hti hikwor. Tu yimamn duka kangm, “Nmoh fasoh fasoh nefm bi Jisas Kraisrn hanohnimorm.” Yimam inji dukewam, nd yimaroh yima toh rawofm hti wuthewurm. Bro Nkifrar nhai Judam yakitohwa yufam o yima tangiroh tamoh tamohm yukatohkahr. Nhai. \v 23 Kmi kmi buganom bi fasoh fasoh nefmn kasimotmnom to be Bro Nkifrar frtrohmornom. Nhai nompno brbo niarmoar. \v 24 Nmoh fasoh nefmn Jisas Kraisr suh nanyormorm. Bro Nkifrar inji htihato yuhuwafmornom. Yuhuwafhato nmoh fasoh fasoh nefm fak wus bowus thumorm. \v 25-26 Bingot toh hnamo fasoh net yimam Bro Nkifrar hti namburmourm. Inji hti namburmoahat nhai finji narmoarm. Be inji nyingarpaye kukatoh marsisamourm. Duka memour, “Kto rom nayuk fasoh fasoh nefm nhai yukatoh marsisarhotanm arihat niwa kanjo. Nhai. Rroh fasoh fasoh nefm yak thuhirhotanm hti duka tunguna-rahma.” To be nd mrokfot inji rhu hnamotn tfit arihat nd fasoh nefroh yak thuyuk yihotat Bro Nkifrar hingrnamotrt htitnomt bi. Jisasr nohmo yuhatn Bro Nkifrarhu nambur rifhur minoh hmbremorr. Jisasrhu kkut yohnemohat Bro Nkifrar be kukatoh hasiwur. Fitoh yimam kfo kangm, “Nom nahnayuk fasoh fasoh nefm bi Jisasrhu kkupamn fak thumomm,” yimam inji dukayukm, Bro Nkifrar hti wuthewurm. \p \v 27-28 Ndnettn mirahko boririfhut ahikkahnomn akfo grhanom. Nhai. Arihat nhai boririfhut hiket yimaroh toh rawofmn hti wuthakahr. Nhai. Arihat bi nd Jisasr hikwa yimarparoh toh rawofmn hti wuthewur. \p \v 29 Bro Nkifrar nhai be turhu kmi Judarpam yukatohkahr. Nhai. Wom yima tangim rpat kukatohworm. \v 30 Nhai wom nkifrarn yima tangim yak wuskahrm. Nhai. Nd rpa Bro Nkifrarpar Judami yima tangim kak wusworm. Fitoh yimamn Jisasr nohmo yuhat duka kangmt, “Bi nd Jisasrn suh nanyormorm nmoh fasoh nefm,” inji dukiwa yimaroh yima yuhum wutham korhmm. \v 31 To mirahko ka bi Jisasr hikwanomn nd boririfhut bi fipa duhattn riyak htafrahnomt. Nhai. Nom Jisasr hikneft nom tohhato wiyauyauneft, tamoh nefm naneft, boririfhut kfiwa yuhatn hikwonom. \c 4 \s1 Bro Nkifrar Abrahamrhu yima rifhurio hifa hti wuthamo yuhat \p \v 1 Bro Nkifrar yimaroh yima tohrawofm hti wutha thofte finji niwatm hifa htitarm? Nmoh nkifra Abrahamrhu yima tohrawofm Bro Nkifrar hifa hti wuthamo yuhat tndh hikrhota wawanyswako. \v 2 Abrahamr rorhu ruheft hifa rhuhato Bro Nkifrar ahti wutharr, Abrahamr ka kfo grharfor? Uwa. Kfo grharfor. To nhai, Abrahamr nhai nd yuhat hikrmor. \v 3 Bro Nkifrarhu rfa borngt kfo kangt, “Abrahamr Bro Nkifrar pthamo mrokfefm yakitoh kihmotrm Bro Nkifrar rorhu yima yuhur hti wuthahemorr.” \v 4 Yimar wom hingrnafam hingrnahato maruham yak thombat nhai kfo mekahr, “Be he marufat kahukma.” Nhai. Ror turhu hingrna yuhatn nd marum kekworm. \v 5 To yimar kangr Bro Nkifrar ahti wuthara, ka boririfhut yakitohhato dborioh dborioh nefm naruharn o hingrnefm hingrnaruharn hti wutharahrr? Nhai. Yimar Bro Nkifrar yakitoh kihhato rorhu yima dukefr riduka kangrr, “Fasoh fasoh net yimam Bro Nkifrar yuhuwafhato yak marnya bomarnyewatrm yima yuhum wutham korhmm.” Inji dukarahr, Bro Nkifrar yak wutharuhatrr yima yuhur wuthar rhurahrr. \v 6 To yimam nkifra boririfhut yakitoh duhatm, be nd Bro Nkifrarhu yakitoh kih yuhatn Bro Nkifrar hti wuthahato kfo yindhorwam, to ndmn Defitr kfo memor, \q1 \v 7 “Fitoh yimaroh fasoh nefm \q2 Bro Nkifrar yak wus bowushi-hato bi fafho thurm, \q2 nd yimam yindhorkfot. \q2 Bro Nkifrar hifa htitrm. \q1 \v 8 Fitoh yimar Bror nhai wom duka hany hikahrr rorhu fasoh fasoh nefm, \q1 nd yimar yindhorfot. \q2 Bro Nkifrar hifa htitrr.” \rq Sng 32.1-2\rq* \p \v 9 Nd Defitr kfomo mrokfot finji dukewakomt? Bro Nkifrar, ror hikwa tha puktuhet yimarpam ka hifa htitworm? Nhai. Ror hikwa tha puktuhet yimami tha pukthu duha yimam rpat hifa htitworm. Bi kfiyanko, Abrahamr Bro Nkifrar pthamo mro-kfefm yakitoh kihmotrm rorhu yima yuhur Bro Nkifrar hti wuthakmorr. \v 10 Bro Nkifrar Abrahamr rihti wuthak-mohat tafi tha puk duhatrn yima yuhur rihti wuthakmorr. \v 11 Rihti wuthakhato kfo memorr, “Ni barkof yima nanhu mrokfom riyakitoh kihak-motnm yima yuhur hti wuthamoyann. Ndnettn tha wapuktwa.” Ndnettn tha puk duha yima tangim Bro Nkifrarhu mrokfom yakitoh kihhato yima yuhum hti wuthamom, Abrahamrn tor nd kmi kmiroh barkof nkifra yimar. \v 12 To mirahko ka nd rpayet. Abrahamrn tor tha puket Judaroh barkof nkifra yimar Bro Nkifrar hti wuthamor. Ror tafi tha puk duha bi Bro Nkifrar rifakitoh kihakmor. Judam, Abrahamr namo neft hikmo yuhatn, Abrahamr tor Judaroh barkof nkifrar. \s1 Tamoh tamohm, Bro Nkifrar kfo htayukm, Bro Nkifrar hikwa yimamn kekwomm \p \v 13 Bingot Bro Nkifrar Abrahamrpno yihato heyuk rhu marnya nmbuhat kfo nuhasmohat nhai boririfhut hikmoa nmbuhat htihato rhu marnya nmbuhat kfo nuhasrmorr. Nhai. Abrahamr tu Bro Nkifrarn yakitoh kihmotr Bro Nkifrar hti wuthahato kfo nuhas memorr, “Kto ninhu frikeftn hifa rhu marnya nmbuhat hiruhanm.” \v 14-15 Mirahko ka boririfhut hik-ruhanomn ee Bro Nkifrar kfo htayuk hifa rhu nmbuham hirahrnom. Nhai. Mrokfot nhai inji yikaht. To nom boririfhuthu hik yuhat nhai hik marnyakahnomt, wom kfo boririfhu mrokfom yak frikatiyafoni hanitnomm. Yak frikatini hanitatnomm Bro Nkifrar namburwornom. Ndnettn nhai boririfhuthu hik yuhat htihato ror kfo htayuk hifa rhu nmbuhat hiruhatrnom. Nhai. Bro Nkifrarhu mrokforoh yakitohhato hikneftn htiruharn ee btn ror kfo htayuk hifa rhu nmbuhat hirahrnom. \p \v 16 Ndnettn nmoh dukefm nd Bro Nkifrar bi kfo htayuk tamoh tamohroh yak dukefrn rhukfot. Bro Nkifrar nmoh yima yuhum inji htiruharmn nd ror kfo htayuk tamoh tamohm hirahrnom. Arihat fitoh fitoh Judami yima tangim Bro Nkifrar kfo htayuk mrokforoh dukefrn korhm, nd yimam kekwomm nd ror kfo htayuk tamoh tamohm. Ndhtet dukefrpno ruhet yimam Abrahamrhu yonm korhm. Abrahamrhu yonm yorhwamn nd rorhu yufatpno kfo htamo tamoh tamoh rhu nmbuham o nefm nd yonmn yakrahmm. \v 17 To Bro Nkifrarhu rfa borngt Abrahamrhu toh yuhat kfo memot, “Na, Bro Nkifraya, kforuha tangi tangi kasinyarahn.” Bro Nkifrarhu htiyeft inji htitrt. Rorhu tngt yafothayetet. Ror kfoneft noheh yimaroh sinyaneft noheh yimam tfit sinyarfom. Abrahamrhu bro dukeft duka memor, “Bro Nkifrar tamoh mrokfom rorhu tngt bi kfoneft nhai yi furakaht rorhu tngt. Fipett korht.” \p \v 18-19 Abrahamrhu yon frikefthu kasinya yuhat Bro Nkifrar nd kfomot, Abrahamr wanymohat nhai marimor, “No sawohno bi tabon bugahato bi bas kasi hmbriyetno. Na bi 100 gunyjimeta. Nhai tfit wom yonm nasakkfot.” Nd yon frikefthu kasinya yuhat Bro Nkifrar kfomot nhai marimor, “Duka mumafruhant.” Nd dukefr be yima yuhur rhuhato be duka hasomour. Dukahaso dukahaso ee kto htimort nd Bro Nkifrar kfoyuk mrokfot fipett rhumot. \v 20 Tufhu tohefti ruheft htimohat nhai kfo marimor, “No ndar bi tabon bugahato bas bi tebitt hmbriyetno to finji wom finji yon frikeft kasinyaruhano?” Be nd Bro Nkifrar kfoyuk mrokforpat yakitoh kihmour. Yakitoh kihhato toh bmtamoarn be Bro Nkifrar kfo yindhor hasomour. \v 21 Nhai finji finji dukarmor. Be kfo memour, “Bro Nkifrar kfoyuk mrokfot nhai furarmor. Htiruhant tu fipett rhuraht.” \v 22 Bro Nkifrar kfomo dukefrpar rhumotr ndnettn “Bro Nkifrar hti wuthamorr rorhu yima yuhur.” \p \v 23 Bro Nkifrarhu rfa borngt kfo yamuka, “Bro Nkifrar rorhu yima yuhur hti wuthamorr,” nd mrokfot nhai Abrahamrpar kformor. Nhai. \v 24 Nom rpat buga kfomor. Jisasr nohhato tfit sinyamo yuhat nom duka famunom, “Nmoh Nungothet Jisasr nohmohat Bro Nkifrar tfit kasinya mifmorr.” Inji dukaneft Bro Nkifrar kangr, “Tu yima toh rawof wuthayet yimayem.” \v 25 Jisasr nohmohat nmoh fasoh nefmn yak hatoh hanymotmr yahr kmimn wasmomr. Be rorn nohhato nd fasoh nefm minoh nhehafmorm. Jisasr nohmohat tfit tu Bro Nkifrarn fak kasinyamorr. Yak kasinyamotrr nd yiha Bro Nkifrar nmoh yima yuhum rihti wuthakmorm. \ms1 Kraisrpno rpat nohmonomn tfit rpat sinyahato rpat tohwonom \mr (Sapta 5—8) \c 5 \s1 Bro Nkifrar kutewurnom dborioh met yindarinom \p \v 1 Na bi kfo ptha hnayuk mrokfom tfit wompam kfo ptha wutha bugarhotanm wawanyswakomm. Nom Bro Nkifrar yakitoh kihwatnom nmoh yima yuhum hti wuthewurnom. To be nmoh Nungothet Jisas Kraisr nohmo yuhatn Bro Nkifrari nome bi nayak marnyahato rpat toh marnyewunom. \v 2 Kraisr nohmo yuhatn Bro Nkifrar nom bi hti yuhuwaf-warnom yak marnya bomarnyewur-nom. Duka kangnom, “Bro Nkifrarhu tu dborioh rhu nmbuhat kanjo rhu marnyarahnom.” Nd dukeftpno yindhorwonom. \v 3 Nmoh dukefm inji yorhwatm btn tamoh tamoh nefm ndar bbinysofthum, nhai nom bmbri wohsisaknikfot. Nom be yindhorhato toh bmtakfot. Krhopam yakhany yak-hany be toh bmtarahnom. \v 4 Krhopam tpi hayukem. Krhoparoh yak yihar nom toh bmtahato frdbruf thu thombat Bro Nkifrar htihato yindhorwornom. Yindhorwatrnom duka kangnom, “Bro Nkifrarhu tu dborioh rhu nmbuhat kanjo rhu marnyarahnom.” \v 5 Nd mrokfot fipett rhuraht. Bro Nkifrar nom bi hti dukamornom. Hti dukahato marbit htamornom. Marbit htahato rorhu Yafothat hemotrnom thu nawohmotnom. \p \v 6 Nom fasoh nefm hatone hnamo yiharparn Bro Nkifrar kfomotr Kraisr suh nanyormorm nmoh fasoh nefm. \v 7 Nom ndar bbinysof thofnom nhai womrhu nefm womr htihato rorn tkitt yakhato nohkahrr. Nhai. \v 8 Bro Nkifra-rpar ndhtet neft namor. Nmoh toh nmbuhat be nd fasoh fasoh nefrpamn gribt kanjo kasi hmbretamotmnom Bro Nkifrar hti yuhuwafhato Kraisrn nd nmoh nefm nohmorm. \v 9 Kraisr washato rorhu kkut yohnemot. Nd kku hongmbtn ndar bbinysoft kasimottt nd fasoh nefm wafaknimom. Nd fasoh nefm wayaknimotm Bro Nkifrar nmoh yima yuhum hti wuthamorm. Yo tfit kto bro kotkfot yakitoh thombat nhai nom namburruhatrnom. \v 10 Nomi Bro Nkifrar krhopam kasimohat be turhu yon Jisasrn suh nanyormotr be nd krhopam wafaknimom. Wayaknimotm be Bro Nkifrar nd yiha rifakmiyak-mornom. Ror nohhato tfit sinyanihato Bro Nkifrarpno yimo nmbuhatn nom be rorpno mtohrahnom. \v 11 Barenko mirahko ka be ndrpayet. Bro Nkifrar Jisasr Kraisrpno hingrnamo hingrneft-pno nom Bro Nkifrarpno nayak nanymahato rpat tohwanomn yindho-rwonom. \s1 Adamr namo nefti Jisasr namo neft \p \v 12 Bro Nkifrar hingrnamo barkof yima Adamr, rorn tu fasoh neft rinakmotr to be ndar bbinysoft nd fasoh neftn kasimott gribt kanjo. Nd fasoh neftn noheft hnamott, nhai be nia furarmot. Asomif wanurtayuk yonenm to be fasoh nefm niwatm noh wita bugewum. \v 13 Tafi Mosesr tohhato boririfhut yak duha, yimam fasoh nefm namoum. Boririfhut tafi rhu duha nmbuhatn nd fasoh nefm Bro Nkifrar be inji nyingarpaye kukatoh marsisamourm. \v 14 Nd boririfhut yak duha yimam nhai Adamr hanyjborna-nihato fasoh neft namo kanjo inji Bro Nkifrarhu kfo rafo mrokfot hanyjbor-narmom. Nhai. Nd yimam to mirahko ka Bro Nkifrar hti marsisamoatrm toh nkifranimoum. Nhai. Noh wita bugamom. \p To barenko, Adamrhu ruhefti Kraisrhu ruheft waduka nhtakomt. \v 15 Nmoh nkifra Adamr namo neft yo nmoh tohak yima Jisasr namo neft nhai rpat rhukahf. Rpa yima Adamrpar fasoh neft namo yuhatn bok yimam noh witamom. Tfit nd tu rpa yima Jisas Kraisrpar yuhuwafmo yuhatn Bro Nkifrar bok yimam hti yuhuwafhato fak wusmorm. \v 16 Yo Adamr namo neftn Bro Nkifrar hti namburhato memor, “Yima bugam fasoh nefetem.” Tfit kto yimaroh fasoh nefm kminysofm kanjo rhumotm yuhuwafhato fak wusmorm. \v 17 Kanga, rpa yima Adam-rpar fasoh neft namotr to be noheft bbinysoft kasimott gribt kanjo. To mirahko ka be nd nohefthu yinhitn toh hanyrahnom. Nhai. Jisas Krais-rparhu noh nmbuhatn Bro Nkifrar hti yuhuwafmornom. Hti yuhuwafhato nmoh toh rawofm yak wus bowushato be hti wuthamornom. Kto Jisasr king toh thoft king hingrneft yakitohnho-rahnomr. \p \v 18 Yo wom kfo nuhas mrokfot kfo nuhasruhanko. Rpa yimarparhu fasoh neftn Bro Nkifrar htihato memor, “Nd fasoh net yima bugam noh witarahm.” Tfit wom rpa yimarparhu dborioh neft htihato memor, “Nd yima rifhu wutha-yet yima bugam toh nkifranirahm.” \v 19 To rpa yimar Bro Nkifrar kfoyuk mrokfom hanyjbornahato fasoh neft namo yuhatn fasoh nefm kasi buga-momm yima bugam. To tfit rpa yimar wany yakiomo nmbuhatn yima bugaroh yima yuhum wutha bugarahm. \p \v 20 Boririfhut mfnahhato yimaroh fasoh fasoh nefm yak nuhasmottm yimam mfro mfro rihanyjbornakhato fasoh nefm rinakmom. Fasoh fasoh nefm mfro mfro rinakmotm, Bro Nkifrar mfro mfro riyuhuwafakmorm. \v 21 Yimam fasoh nefmn uhatone hatonemoatmm to be noh witamom. Tfit Bro Nkifrarhu yuhuwafeft uhatone hatonitwattnom toh nkifranirahnom. Nmoh Nungothet Jisas Kraisr hingrnamo yuhat hikruhanomn nmoh toh rawofm Bro Nkifrar hti wuthahato toh nkifranirahnom. \c 6 \s1 Kraisrpno rpat nohmonom \p \v 1 Nom fasoh nefm niwohat Bro Nkifrar hti yuhuwafwornom. Arihat finji kforuhanom? Ka nom fasoh nefm na hanyeft nd Bro Nkifrarhu yuhuwafeft tfit rhu yakitoh hany-rahtnom? Ka inji akfonom? \v 2 Nhai mif. Nd fasoh fasoh nefroh yafothar bi minohnimor. To finji tfit nd yafothar sinyahato hatoneruharnom? Nhai. \v 3-4 Nmoh baftaisneft wadukako. Nom bi Jisas Kraisrpno rpat ritohakhato baftaismonom. To be nd baftais yuhatn Kraisrpno nom rpat nohhato fop hmbremomnom. Bi yopt tohetnom tfit tu Nanyjaret Yifemr Kraisr yak kasinyamo kanjo inji yak kasinyar-fornom. Yak kasinyahato nfri rhu nmbuhat herfornom. \s1 Kraisrpno rpat tohrahnom \p \v 5 Jisasrpno rpat tohhato rpat nohmonom, to be tfit rorpno rpat sinyarahnom. Nd mrokfot kfiwa kanjo nmoh fasoh fasoh nefm bi yafho thumonommn, bi tfit Kraisrpno frtkafhato hikwonomr. \v 6-7 Yimar, fasoh yima rifhur bi minohniyetr, nhai tfit fasoh nefm uhatone hatone-kahmr. Ndnettn mirahko fasoh yima rifhur tohyuk yafotha bebr uhatone hatonernom. Nhai. Kraisr yura bgre misn kim hegirhato nohmohat to be nd yiharn nd fasoh yima rifhur bi rorn mhanohetrn to be arihat nom nhai bi nd fasoh yima rifhur tohyuk yafotha bebr uhatone hatonekahrnom. \p \v 8 Nanhu dukeft duka kanga nom Kraisrpno tu noh mifneft, to be Kraisrpno rpat tohrahnom. \v 9 Kraisr nohmohat tfit tu Bro Nkifrarn fak kasinyamorr. Nd ror minohafhato tfit sinyamohat, nd yiha nd noh yafothar minoh nhehafmorr. To be arihat nhai tfit ror nohkfot. \v 10 Bi nd rpa noht nohmohat to be nd fasoh fasoh nefm nd yiha minoh nhehafmorm. Kraisr nd hingrneft hingrnafhato to be, bi Bro Nkifrarpno bi tohwor. \v 11 Ndnettn niko mirahko tfit bok dukefm ayaknom. Be kfo mekfot, “Nd nom hatoh hnamo fasoh fasoh nefm bi Krais Jisasrpno rpatn nohhato minoh nhehafmonomm. Nhai wom fasoh fasoh nefm uhatone hatonekahmnom. Nom bi Jisasrpno rim tohhato Bro Nkifrarpno rpat tohwonom.” \p \v 12 Kraisrpno bi noh mifetnomn ndnettn mirahm tfit nikmoh tirm, wuram, tngm, nyingam, yuhut yimanysof bugat tfit fasoh yima rifhurn ayak hta bohtarm. \v 13 Mirahm nikmoh tirm, wuram o yuhut thatipt be fasoh fasoh nefmn arhunim. Nd niko hatohmo fasoh yima rifhur bi nohnimorn tfit Bro Nkifrar nfri yima rifhur hemorko. Ndnettn nikmoh tohefm to be Bro Nkifrar tohwa toheftn toh hikkfot. Nikmoh thatip bugam Bro Nkifrarpar hehato rorn yak htarahrko. \v 14 Niko nhai duka mekahko, boririfhut yakitohhato nd boririfhutn yak hta bohtakahttm nikmoh wiyauyau nmbuham Bro Nkifrar yakmiyakrahrko. Nhai. Kraisr yakitohwatko Bro Nkifrar hti yuhuwafhato kakmiyekworko. Ndnettn nhai tfit nd fasoh nefroh yafothat rim kuny singohato yak hta bohtaruhattko. \s1 Dborioh nefroh hingrna yimanom tohkfot \p \v 15 To finji bi dukewako? Ka bi Bro Nkifrarhu yuhuwafeft tohwanomn fasoh nefroh naneft ka mrokfo duhatet? Nhai mif! \v 16 Wom yimarhu slef yimako tohneft nhai be tukmoh fijo tamoh tamoh nefm nakfot. Tohukatoh-rhu yinhirpat hingrna hafknitwoko. Nd fasoh nefroh yinhit tohneft to inji newuko. Fasoh nefmn doh pukm kanjo thu yebitt habritwomko. Inji na hanyhato nd fasoh nefmn yak hatoh-aforuhatmko hel yirahko. Bro Nkifrarhu yinhit tohneft hifa rhu nmbuhat yakrahko. \v 17 Bingot afo fasoh fasoh nefroh yinhitn tohmoko. To tfit nd gutnius mrokfom wanymohat nhai wom bok dukefm yak hanyrmoko. Nikmoh yima yuhu bugam be nd niko wanyuk mrokfomn nikmoh dukefr yimor. \v 18 Bi nd fasoh fasoh nefmn kihmbre htatamotmko nhai wusinya asinyarmoko. Tfit Bro Nkifrar puk dbrufakmotrko frfnahhato be bi dborioh yima rifhur yorhwa dborioh yafothar bi kak hta bohtewurko. \v 19 Na kfoyuk mrokfom nhai yak marnyaruhatkomm. Ndnetann nom bi tawisafet nefm yakhato kfo nhombra nuhaswanko. Niko toh hnamohat afo fasoh nefmn kuny kihmbre bugamomko. Be arihat dborioh nefroh yafotharn yak hta bohtakahtrko dborioh nefrpam wahiktwako. \p \v 20 Afo fasoh fasoh nefroh yinhit tohmohat nhai yima yuhum sinya-rmomko dborioh nefroh naneft. \v 21 Nd niko na hnamoa fasoh nefm tamoh dborioh rhu nmbuham hemomko? Nd nefmn bi hel fak hatohaf hany sitamomko. Tfit nd tuko na hnayuk nefm mhtiyekwohat tfit bro yimtneft korhtko. \v 22 To fasoh fasoh nefm yukr mtit kanjo kihmbre htatamohat Bro Nkifrar niahato puk dbruf wusakmorko. Puk dbruf wusakhato rorhu yufat rim tohhato kak hta bohtewurko. Turn yak hatohafo hanyruhatrko be turpno rim toh nkifranirahko. \v 23 Fasoh fasoh nefmn yimam yak hatohefiwatmm hel kitwom. Bro Nkifrar yak hatohefi-watrm nmoh Nungothet Jisas Kraisr-pno toh nkifranirahm. \c 7 \s1 Arihat bi nfri yima rifhurhu hingrneft hingrnewunom \p \v 1 Bar yinouroko, nkifra boririfhut yakitoh marnyewa yimako ndar mrokfot kforhota wawanyswako. Yimar, yima nfrir afo tohwor, boririfhu mrokfom kak hta bohtewumr. Yimar, nohnitr, nd boririfhute bi be, frtrohwotr. \v 2 Tfit ramet tuhant kfo nhombrarhota wawanyswako. Mett afo ramemr tohwor nd mett nd yimarhu mett korht. Ramemr noh trohwort bi be. Nhai nd yimarhu mett wom rhukaht. Boririfhut inji kfiwut. \v 3 Mett afo ramemr yuhre tohhany, wom yimar yakneft nd mett kutewumt yihotohathu mett. Dhirt tohhato wom nfri yimar tfit yakneft nhai inji fasoh kfokahmt. \v 4 Yinouroko, to nd metthu mrokfot kanjo niko nhai bi Mosesr yakmo nkifra boririfhut toh hikkahko. Bi Kraisrpno nayakitohhato rpat nohmoko. Ndnettn nd boririfhut nhai yak hta bohtakahtko. Bi nd Bro Nkifrar yak kasinyamo yima Kraisruhenom. Ror yak hta bohtiwatrko niko hingrniwa hingrneft hifa sinya marnyiwatn yukha thuburrwot. \v 5 Nom mhatoh fnahyuk nefm yakitoh hnamohat boririfhut ruhettn nd fasoh nefroh nayuk dukefm mfro sinyamoum. Sinyahato fasoh nefm namounom. To be nd nefm namoatnom be hel yiyuk yihotat bi tohmonom. \v 6 To be arihat bi nohmonomn, nd boririfhut nhai wom yak hta bohtakahtnom. Ndnettn nom nhai nd wandfamo boririfhut rhuhato Bro Nkifrar hikkahnom. Nhai. Nfri yihotat hikwonom. Nd yuhatn Bro Nkifrarhu Yafothat kak hta bohtewutnom. \s1 Fasoh nefmn fak bebmomnom \p \v 7 Kane finji dukewako? Ka boririfhut ruhettn fasoh fasoh nefroh naneft yima yuhum mfro sinyewum. Ndnettn boririfhut fasohet? Ka inji? Nhai mif. Mosesr Bro Nkifrarpno boririfhut ayak duha yirt arihat to finji htihato kfo merfoya, wurt art fasoh nefet? Womroh metm, wuskam, tamoh tamohroh hti yuhurnefte, tamohr kfo merfora ndt fasoh nefet? Boririfhut kfo memot, “Mirahn womroh tamoh tamohm ahti yuhura.” Boririfhut inji kfomott, ee kanga ndt fasoh nefet. \v 8 Boririfhut arhu duha yis fasoh fasoh nefm nhai be kfongot sinyarfotm. To nd thfa mntwat inji kfomott, ee nd womroh tamoh tamohroh hti yuhuryuk yima yuhur mfro sinyamor. \v 9 Na nkifra boririfhut tafi wany juha toh mmomoa. Nd thfa mntwat wanymoyant ee nd fasoh fasoh nefroh dukefr mfro wasinyamor. \v 10 Be ndnatn Bro Nkifrar fak yiritiyafmora. Na memoya, ka thfa mntwat yakitohhato Bro Nkifrarpno tohruha. To nhai, nd thfa mntwat yakitohmoyann Bro Nkifrar fak yiriti bugafmora. \v 11 Thfa mntwat kfo memohat, mirahn inji anaya, ee nd fasoh yima yuhur mfro risinyamotr fasoh nefmn misuhmoya. Ndnatn Bro Nkifrar fak yiritiyafmora. \p \v 12 To finji kforuhanomt boririfhut? Boririfhut rot tu Bro Nkifrar yak htayuket. Nd thfa mntwa mrokfom ndm rom Bro Nkifrar hta bugayukem. Ndm dboriohem. \v 13 To na nhai kfo mirhota tu dborioh thfa mntwatn fak yiritiyefita. Nhai. Tukianhu yima yuhur sinyayuk fasoh dukefmn fasoh yima yuhur hemotma Bro Nkifrarhu dborioh thfa mntwat rifak htafmoyant. Ndnettn Bro Nkifrar fak yiritiyafmora. Na Bro Nkifrar yak yiritiyafmohat memor, “Inji anakahtanr nd rorhu fasoh yima yuhur sinyewa fasoh nefm hti duka tungunarahrm.” \s1 Nmoh toh nmbuham fasoh nefmn kak hta bohtamoumm \p \v 14 Nd Bro Nkifrarhu Yafothat hemo boririfhut rot tu dboriohet. To nane tu fasoh yima bebann na tohwa toheft fasoh nefmn uhatone hatonitwotma na be rroh yinhitn tohwa. \v 15 Nd na niwa nefm nakni thombat tfit tuka duka mumiwa. Tamoh dukeftpno niwoyanm? Tamoh tamoh nefm kanga ndmn anaya, to nhai, ndm mhtafnihato tfit nd fasoh nefm na hti hhrekwam, ndmn tfit yihato niwa. \v 16 Nd fasoh nefm nanitayanmn tfit nkifra boririfhut mhti dukakhato yima yuhur tfit duka kangr, ndt fasoh neft ne. \v 17 Ndnettn nd na niwa fasoh nefm nhai be nann nakahanm. Nhai. Nd na hatohwa fasoh fasoh yima rifhurn nd nefm newurm. \v 18 Na tuka hti nhtewa. Na mhatoh fnahyuk nefm fasohem. Nd nanhu dborioh yima rifhur wayibon sinyewur dborioh nefroh naneft, to nhai nd dborioh nefm nakahanm. \v 19 Dborioh nefm kanga naya, to nhai. To tfit na hti hhrekwa fasoh nefmn tfit ndmn niwa. \v 20 Nd na hti hhrekwa nefm newohat nhai be yimayann nakahanm. Nhai. Nd na hatohwa fasoh yima rifhurn nd nefm newurm. \p \v 21 Ndnettn bi tuka hti nhtewa. Ndhtet nefmn be tu kakitoh dbkaf kihtewuma. Kanga dborioh nefm anaya, nhai mif, yudbat nd fasoh nefm mfrfnahnewum. \v 22 Nanhu yima yuhur, ror hifa yindhorwort Bro Nkifrar hemo boririfhuthu hikneft. \v 23 To tfit htita mano wom dukefr kekwora tfit mano wom dukefr kekwora. Nd hus dukeff mano mano nateh natehhato fasoh dukefrn mfro wabbuka sinyahato be nd dukefrn uhatone hatonitra. \v 24 Nd fasoh dukefr uhatone hatonitwotra be hel yita yihotatn bi tohwa. Na nd yihotohat bi tohwohat to frohmn toh raforwoma? \v 25 O Tunga Bro Nkifrar, rorn nanhu Nungothet Jisas Kraisr tkrurafmotrr mitoh rafomora! \p To bi kfo hne kanjo nanhu ruheft inji korht: yima yuhur ror wayibon sinyarahr boririfhuthu hikneft, to tfit nd na hatohwa fasoh nefmn uhatone hatonitwoma. \c 8 \s1 Kraisrn fasoh nefm yak thumorm, tfit Bro Nkifrarhu Yafothat thu hmbremornom \p \v 1 Nom fitoh fitoh met yindarinom bi Krais Jisasrpno bi rpat niyak tkafhato rpat bi tohetnom, nom bi nhai wom mrokfom. \v 2 Jisasrn nfri dfa tik yuhar htakmorr. Nd nfri dfa tik yuhar hefenko mkiomor. Nom helko yita yihotar tohhato nd fasoh yima rifhur yak hatohwohat Bro Nkifrarhu Yafothatn rimta nrfekwatnom tfit hefenko yita nfri dfa tik yuharn rimak htewutnom. Rimekwatnom kak hta bohtaf hanitwotnom. \v 3 Nd nom mhatoh fnahyuk nefm nhai yak htaf hanyrfotmnom boririfhut yak hik-rfonomt. Nhai. Bro Nkifrar inji htitihato turhu yonr kfo tkrurafmotrr fasoh net yimamifnmoh thatipt kanjo yak dborhanehato bbinysoft mitohmor. Bbinysoft mitohmohat nmoh toh ruhefm fak hik bugamorm. Fasoh nefrpamn ror nhai yakitohrmorm. Be Jisasr asha bbinysoft nia tohhato nmoh fasoh nefm rorn minoh nhehafmorm. \v 4 Bro Nkifrar duka memor, “Jisasrn yimaroh fasoh nefm aminoh nhehaf-kahtrm tuka Bro Nkifrayanhu boririfhu yuhatn toh hikrahm.” To be nd yuhatn ariham be bi Bro Nkifrarhu Yafothat kak hta bohtewutnom. Nhai tfit yimanom mhatoh fnahyuk yima rifhur yak htakahrnom. \p \v 5 Yimam tum mhatoh fnahyuk fasoh nefmn yudbat mrhunineft, to be nd nefmn rim tehta mtehtarahmm. Yimam tu Bro Nkifrarhu Yafothat kfoyuk yuhat hikneft to be Bro Nkifrarhu Yafothatn yak hta bohta-rahtm rroh toh rhu nmbuham. \v 6 Yimam tum mhatoh fnahyuk nefmn hikneft Bro Nkifrar yak yiritiyafrahrm. Yimam Bro Nkifrarhu Yafothar yak hta bohtiwam, nd yimam toh nkifranihato rroh yima yuhum mirhunirahmm. \v 7 Yimam be nd tum mhatoh fnahyuk fasoh nefrpam hatohwam, Bro Nkifrarpno nhai nayak marnyahato rorhu kfo boririfhu mrokfom hikkahm. Boririfhu mrokforoh hikneft nhombrati nhombratitwom. \v 8 Inji niwatm Bro Nkifrar nhai yindhorkahrm. \p \v 9 Niko Rom thofko nhai tuko mhatoh fnahyuk fasoh nefm bi yak hta bohtakahmko. Nhai. Bi Bro Nkifrarhu Yafothat yaketkomn kak hta bohtewutko. Yimar Kraisr htayuk Yafothat yak duha yimar nhai Krais-rhuko tohkahr. \v 10 Kraisrhu hayuk Yafothar yimakomn hatohhato nikmoh toh rawofm wutham rhurahm, to be nikmoh yafotham be inji Bro Nkifrar-pno toh nkifranirahm. Thatipm fasoh fasoh nefm hatohetmn rom nohrahm. \v 11 Bro Nkifrarhu Yafothat, Jisasr kasinyamot, nd Yafothat niko hatoh-neft, to be mirahko adukanom. Nd Yafothatn kforaht, nd nohyuk thatipt tfit thu kasinyarahtt. \s1 Bro Nkifrarhu Yafothat kfiwut Bro Nkifrarhu yonnom korhnom \p \v 12 Ndnettn froh frohnom, Jisasr hikwanom Bro Nkifrarhu Yafothat kfo htewa yuharpatn nom hikkfot. Nhai tfit tunom mhatoh fnahyuk nefm yakitohhato tohkfot. \v 13 Thatipt mhatoh fnahmo nefm tohrahko to be Bro Nkifrar yak yiritiyafrahrko. Tukomn Bro Nkifrarhu Yafothathu bbukeftpno yak thurahkomm ee Bro Nkifrarpno toh nkifranirahko. \v 14 Yimam, Bro Nkifrarhu Yafothatn yak hta bohtiwam, tu Bro Nkifrarhu yonm korhm. \v 15 Bro Nkifrar nhai duka marimor, “Kfo yanhorhotanm hikrahma.” Nhai. Turhu Yafothat hehato rorhu yonnom yorhwanomn naku kfo kangnomr, “O Dajaye, ni nmoh Yifeme.” \v 16 Bro Nkifrar turhu Yafothat nom yahukohat bi rorhu yonnom yohrwatnom kak nuhaswornom. \v 17 Bro Nkifrarhu yonnom rhurahnom, ee Kraisrpno mrhuyuk dborioh rhu nmbuhat yakrahnomt. Kraisr yakmo krhopam afo yaknihato ee btn rorpno bro yufat yakrahnom. \p \v 18 Bro Nkifrar tu bro yufat he thombat be nhai arihat rhuwa ruheft kanjo rhuruhatnom. Ndnettn na duka haso kanga, ar nom hatoh hasiwa krhopenm, nhai mrokfom. \v 19 Nda bbinysoft Bro Nkifrar hingrna htamo tamoh tamohm be Bro Nkifrar kukatoh hasiwurm. Kto tu Bro Nkifrarhu yonm bro yufat yakruha yiha, nd yiha tfit yak marnyarahrm tamoh tamohm. \v 20-21 Bingot Bro Nkifrar bi duka hta memor, “Ndar bbinysofthu tamoh tamohm afo fasoh rhunirahm. Kto tfit yak hta marnyahato rhu marnyarahm. Yak hta marnyaniruhanmn nhai tfit fasoh rhu bebruhatm o bdgtaruhatm o nohruhatm. Nanhu yonm hifa nmbuhat yakrahm, nd yiha ndar bbinysofthu tamoh tamoht be inji rhu marnyanirahm. Nhai finji naruhatm. Nd rhu marnya nmbuhat ruhakni thombat barkofpam afo krhopam yakrahm.” \p \v 22 Ndnettn Bro Nkifrar hingrna htayuk tamoh tamoh krhopam kekwom. Metm yon yakrphekwa kanjo be inji krhopam kak hnewum. \v 23 To mirahko ka nd Bro Nkifrar hingrnayuk tamoh tamohrpam ka krhopam yakhato kfo nurwom. Nhai. Yimanom to inji buga. Bi Bro Nkifrarhu hayuk Yafothat bi yimanomn hatohett, to nhai, yiro yima rifhur afo yuhre nurwor. Nurhato gari haso kangnom, “Bro Nkifrar turhu yonnom yak htarahrnom. Tot nd yiharn nmoh thatipt yak marnyahato nndo rhuraht.” \v 24 Bro Nkifrar gari haso memounom, “Rorn nrfa htiyakhato yak marnya-rahrnom.” Nom inji duka duka tohneft nhai be sfno. Yimam duka darwon yukatoh hasiwam, tafi hti duha o yakitoh duha be dukahato kukatoh hasiwum. Yimam bi nd ror duka darwon hasoyuk tamohm bi fekmm o htitawomm, nhai wom dukahato yukatoh hasokahm. \v 25 Nom be mrokforpat wanyhato rhu darwon hasiwohat kto be yak mifrahnom. Nd dukeftpno rhuhato gari hasiwunom. \p \v 26 Ndar bbinysofthu krhopam yakrpak yakrpak hta karmtta thombat nhai wom ptha rifhur rhukahr. Dborioh dukefr nhai wom rhukahr. Be nd yiro nur mmng rifhurn Bro Nkifrarpno kfo nur thombat Bro Nkifrarhu Yafothatn kekwotm nd kfo nur mmng rifhur. Yakhato Bro Nkifrar wukfo nuhaswotr. \v 27 Bro Nkifrar bi htitwornom be yima yuhurparn kfo bruttna thombat. Ndnettn Bro Nkifrarhu dukefr hikhato wukfo bruttna thombat Bro Nkifrar wanyhato htitworm nd dukefm. \p \v 28 Nom Bro Nkifrarhu dukefr ruhet yimanom, Bro Nkifrar nompno wom dukefetrn bi rorhu yufatn fak htamor-nom. Ndnettn tamoh tamoh krhopam yakneft bok dukefm yak duha. Nd krhopampno mrhu tefinihato tfit dborioh rhu nmbuhat htirahnt. \v 29 Bingot Bro Nkifrar bi hti htamor fitoh yimamn rorhu yonm rhurahm. Inji htihato yufam bi fak nhombra bugamorm. Yufam yak nhombrahato memor, nd nd yimamn turhu yon Kraisrhu toheft ruheft yakruhamn turhu yon Kraisrn brohato rom be nmemen kanjo tohrahm. \v 30 Nd yimam bingot Bro Nkifrar bi hti htahato yufam yakmom, nd yimaroh yima rifhum fak wus bowusmorm. Kto bro yufat hirahrm. \s1 Nhai wom tamohtn Bro Nkifrarhu yima yuhur hta rafokfot \p \v 31 Ndnettn nome finji kforuhanom? Nom bi Bro Nkifrarhu tirtn ruhetnom, frohmn riyak hutfakhato yak beb-ruhamnom? \v 32 Nom dukahato Bro Nkifrar nhai yak tkafrmorr turhu yon Jisasr. Nhai. Tkrurafmotrr niahato suh nanyormor. Turhu yonr tkrurafmo nmbuhatn htihato kangnom, tamoh tamohm he bugarahrnom. \p \v 33 Bi Bro Nkifrarn nmoh toh rawofm yak wus bowusmormn rorhu yufatn fak htamornom. Ndnettn nhai tfit wom yimar yimaroh nyingahato kfo miruhatr, “Nd yimar nd nd neter.” \v 34 Bi Krais Jisasr nohmorn tfit sinya-mor. Sinyahato tu Bro Nkifrarpno rim tohhato tu bro yufat fakmor. Tu Bro Nkifrarpno tohetrn, yimam nmoh yufampno tamoh tamoh mrokfefm mpthaneft, rorn kak thuworm. \v 35 Kraisrhu bro dukeft nompno yorhwatt nhai wom frohrn o wom tamoh nefmn yak tuhafruhatmnom. Nhai. Yimam yak bebwohat o, nom yatinohwohat, wuskam yaknafwohat, bi nohyuk tkitm tohwohat, yahrt tohwohat, nhai nd nd nefmn Kraisrhu tirm ruhetnom yak tuhafruhatmnom. Nhai. \v 36 Nd thomna hne nefm nhai kfo mirhota, “Nhai yakkahmnom,” nhai. Kekwomnom. Bro Nkifrarhu rfa borngt kfo kangt, \q1 “Ninpno yi tohwatnom rom hti namburhato \q2 yihof href kak beb hasiwumnom. \q1 Foh nungam kanjo inji htitwomnom.” \rq Sng 44.22\rq* \m \v 37 Kraisrhu bro dukeft nomn htamor. Ndnettn nd tamoh tamoh nefm ror kfiwur, to be nd nefm mmbrawonitm. \v 38-39 Uwa, Bro Nkifrar nomn bro dukeft htewur. Ndnettn nhai noheftn o krho nmbuhamn, nhai mounmotmn o kmi yarhmn, nhai arihat yorhwa nefm o tfit kto rhuruha nefm, nhai tamoh nanyjaretm o yura mount tohyukmn o yiro bbinysoft tohyukmn, yak tuhafruhatmnom. Tu be nhai mif. Bi nmoh Nungothet Jisas Kraisr bi suh nanyormor. Nd yuhatn Bro Nkifrarhu bro dukeft nomn korht. \ms1 Bro Nkifrar Isrermpno namo nefm, ndm Porr kfo ptha srhmor \mr (Sapta 9—11) \c 9 \s1 Porr mfro yuhuwafmorm Isrerm \p \v 1 Na tu Kraisrpno toh tkafwa yimaya, ndnetann na nhai wom mrokfom kfo furakaha. Tu Bro Nkifrarhu Yafothatn nanhu yima toh rawofr yorhwatta nanhu yima yuhur kfo kangr na kfiwa mrokfom kfo mifwanm. \v 2 Na tukanhu garbn yimatm Kraisr mong trohmotmr nanhu yima yuhur nhai tu marnyakahr. Nd dukeftpno yima yuhurio rikrho hmbritewarane, be. \v 3 Nanhu yima yuhur duka kanga, nanhu tangiyemromn ayakmiyakr. Ndnettn be Kraisr nanhu yima yuhur ahikr, to be kfo bruttnar-fotanr nanhu yufat yak thuhato tfit rroh yufamn htarfor. \v 4 Rom tu Isrer frikeftuhem. Nd Isrer frikeft Bro Nkifrar kfo memor, “Isrerm tom tu nkifra tannefenm.” Romn Ijift toh tanyhato tfit kmiko yimohat, turhu nukafat tohakmoatt rom be nd nukafat hti hti yimoum. Yo turoh nkiframpno Bro Nkifrar mrokfom nafak dbakafmomm. Yo Mosesrpno Isrerroh toh nmbuham kfo boririfhu nuhashato lotu yuham kfo hta bohta nuhasmorm. Yo tamoh tamoh kfo hta mrokfom rompno rhuyukm ndm bi kfo nuhas bonuhas bugamorm. \v 5 Turoh nkifram, Abraham Aisak Jekofrom, Bro Nkifrar fak htamorm. Nd rroh frikef yuhat niayuk mettn nom hbhakyuk yima Kraisr tfit hiyaumotr. Nd yima Kraisr tu yura myorhekwa Nkifrayer. Nd dukeftpno yiha yiha nom rorhu yufat kfo yuta hagrhahany, yuta hagrha hanye, be. Nmoh dukefm to be inji duka hanykfot. \s1 Bro Nkifrar Isrermpno namo nefm ndm Porr pthamor \p \v 6 Kanga, bok Isrerm nhai nd nom hbhakyuk yima Kraisr yakitohkahmr. To mirahko ka Bro Nkifrar Isrerroh rituhakhato rorpno yarim tohnefthu kfo hta mrokfot ka fafhomort. Nhai. Yo to mirahko ka Isrer bugam ka Bro Nkifrar rituhak bugamormn rorpno yarim toh bugamom. Nhai. \v 7 Yo mirahko ka Abraham frikef yuhathu yima bugam ka Bro Nkifrar yakmormn rorpno yarim toh bugamom. Bro Nkifrar yihato Abrahamr kfo memorr, “Aisakrhu yonrpam kfo miruha ninhu yon frikefet.” \v 8 To bi asot tu mrokfo yimbu yuhat. Mirahko ka be nd yima Abrahamr nasfuryuk yon bugamn Bro Nkifrar rituhakmor. Nhai. Nd Bro Nkifrar kfo htayuk yima Aisakrhu yon frikefrpatn Abrahamrhu yon frikefet. Ismerrhu yon frikeft fak yiritiyafmort. \v 9 Nd kfo hta mrokfot Bro Nkifrar kfomot inji kfomort, “Na nia thombat tuka kfo htamo niayuk yiharn ninhu met Sarat yon yindarir hiyauraht.” \p \v 10 Yo womte Rebekathu yon fant hiyauyuk yon husfhu tndht dukakfot. Rothu yonfhu yifemr rpar, nmoh nkifra Aisakr. \v 11-13 Nd Aisakrhu yon husf tafi nur duhatfn yo tafi wom nefm na duhatfn Bro Nkifrar Rebekat kfo memort, “Najemr, tfit nmemrhu yinhitn tohrahr.” Rebekat hiyaumo yonf womrpar Bro Nkifrar htihato fakmor. Yakmohat Bro Nkifrarhu rfa borngtn Bro Nkifrar kfo memor, “Jekofrpar hti wofnhato fakmoya. Isor nhai.” Bro Nkifrar yima yakneft nhai yimam niwa nefm htihato yakkahrm. Nhai. Be turhu hti fijo kekworm. \p \v 14 Bro Nkifrar inji namohat to nom finji kforuhanom? Ka kfo mirahnom nhai hti nhta marnyahato yak nhta marnyarmorf? Nhai mif. \v 15 Bro Nkifrar Mosesrpno kfo memorr, “Na wom yimar kanga ayuhuwafa, yuhuwafwanr. Kanga wom yimar ayak marnyaya, kak marnyewanr.” \v 16 To be ndnettn Bro Nkifrar nhai be yimam dukiwa dukef yuhatn o niwa nefm htihato hikkahr. Nhai. Be yuhuwafhato kekworm. \v 17 Bro Nkifrar king Feror kfomohat Bro Nkifrarhu rfa borngt kfo kangt, “Ni Fero king yufat yakmohat nann fak htamoyann. Memoya, ‘Feror nanhu kfoyuk mrokfom hanyjborna-ruhatrm nanhu bbuka rifhur yak nuhasruhanr. Yimam nanhu nefm kmi kmim kfo nuhas htfasruhatmm wanyrahmm.’” \v 18 Ndnettn duka hik marnyakfot. Bro Nkifrar kangr, wom yimar ayuhuwafanr, nd yimar yuhu-wafworr. Yo kangr womrhu yima yuhur atahisar nd yimarhu yima yuhur tahisewarn nhai wany yakiokahr Bro Nkifrarhu mrokfefm. \p \v 19 Nikmoh womr sinyahato kfo mirahra, “To nanhu yima yuhur tahisewohat tamohmpno Bro Nkifrar tfit nann kfo huttwar? Nhai be nanhu kfotpno yima yuhur inji tahisarmor. Nhai. Tu Bro Nkifrar kfomotr nanhu yima yuhur inji tahisamor. Nhai wom yimar Bro Nkifrar kfo htayuk mrokfo dukef yuhar kfo kekuthato rorn wom dukefr tfit kfo pthakfot. To Bro Nkifrar finji htihato kfo yamukarnom, ‘Niko fasoh nmbuhat htewuko?’” \v 20 To ni tamohtet yimann Bro Nkifrarhu dukefm kfo wokruhanm? Tu Bro Nkifrar hingrna htamo yimayeko, nhai tfit nikomn kfo wokkfot rorhu dukefr. Roht nhai tfit tngett rhuhato tfit nd roht hingrnayuk yimar kfo merfotr, “Tamohmpno inji hingrna nhtena?” \v 21 To mirahn ka nd roht hingrnayuk yimar ka nhai hingrnarfotrf hushtet rohf. Nhai. Turhu duka fijo, hus rohf hingrna nhtarforf rpa dif kranyjihaye. Womr hingrna marnya bomarnyahato wandfa marnyarforr bro yiharparoh roh mskayukr. Womr be hingrna furarforr yiha yiha roh mska hasoyukr. \p \v 22 Bro Nkifrar turhu duka fijo yimam fak htamorm. Yimam fasoh nefm namohat bi yak batingotrmorm. To nhai, be afo kukatoh marsisa hasomourm. \v 23 Womm bi hti htamorm. Memor, “Afo yukatoh marsisahato yak nuhasruhanm nanhu dborioh nefm.” Memor, “Nd nd yimamn yuhuwafhato hifa rhu nmbuhat hirhoyanmn nanpno tohrahm.” \v 24 Nd Bro Nkifrar yuhuwafwa yimam, to nd Bro Nkifrar bi yak htamo yimanom yuhuwafwor. Nhai Judarpanom yak htarmor. Yima tangiroh wom rpa rpa yimam fak htamorm nd dborioh rhu nmbuhathu yakneft. \v 25 Bingot Bro Nkifrar profet Hosearpno kfo memor, \q1 “Fitoh fitoh kmim nhai nanpno brbo niarmoam \q2 kto nanpno brbo nierahm. \q1 Fitoh kmim nhai nanhu yima yuhurn rhurmoam \q2 kto nanhu yuma yuhurn rhurahm.” \rq Hos 2.23\rq* \q1 \v 26 Yo, “Wom wom kmim nanpno yarim fnahne duham \q2 kto tfit yimam yutarahmm, ‘Hta nngrajohet Nkifrarhu yon kunys.’” \rq Hos 1.10\rq* \m \v 27 Aisaiar Isrerm dukahato nd kfomo mrokfotn kfo memor, \q1 “Isrerm nasfurhato yonmari rifuhetm rhu thoft, \q2 ndar nungurtik furam kanjo rhu thoft, \q2 to mirahko Bror ka yak bugarahrm. Nhai. \q2 Dfikenrpam yakrahr. \q1 \v 28 Bro Nkifrar nhai wom kukna-ruhatr kotkfothu yakitohneft. \q1 Yima yimaroh yak hanyuk krhopam bi hajohetm rhurahm. \q1 Kotkfot yakitohni thombat to be yudbat turoh krhopam fknirahm.” \rq Ais 10.22-23\rq* \m \v 29 Bingot Aisaiar kfomo mrokfot kfo memor, \q1 “Be nd tu yura myorhekwa Nkifrar nhai womenm ayak htani duha arhur, \q2 to be Sodomti Gomorat kanjo nhombrahato mibatini-rfonom.” \rq Ais 1.9\rq* \s1 Isrerm nhai tu Bro Nkifrarhu mrokfot yakitohhato dborioh yimam tohrmom \p \v 30 To finji tfit kforuhanom? Yima tangim nhai wom dukefm duka marimoam, “Wom yihotam ahikkah-nomn Bro Nkifrar yak wus bowus-rahrnom.” Nhai. Be inji rhu furamoum. To gutnius mrokfot wanymohat nd yuhatn hikmom. Nd yuhat hikhato rroh yima yuhum Bro Nkifrar fak wus bowusmourm. \v 31 To Isrerm wom dukeft fakmotm. Romn duka memoum, “Nko fitoh yuhatn hikruhanomn Bro Nkifra yak wus bowusruharnom?” Nd dukeftpno memom, boririfhut hikrahnom. To nhai. Boririfhut hik nhombratimoumt. To nhai Bro Nkifrar htihato rroh yima yuhum yak wusrmorm. \v 32 Tamohmpno Bro Nkifrar nhai yak wusrmorm? Mirahko ka Isrerm Jisas Kraisrhu dukefrn tohmom. Nhai. Boririfhurpat hikhato memoum, “Ka nd yuhatn Bro Nkifrar yak wus bowusrahrnom.” To nhai, nhombrati nhombratihato buha rhuyuk tahirn htakmotrm suh nasuh bugamom. \v 33 Bingot Bro Nkifrar profet Aisaiarpno kfo memor, \q1 “Wawanyko. Wom tahir taun Saiontn htiwanr. \q2 Nd tahirn htakruhatrm suhrahm. \q2 To yimam ror hikruham nhai suhhato yak nambtng-ruhatm.” \rq Ais 8.14, 28.16\rq* \c 10 \s1 Isrerm nhai hti duka marnyarmomt Bro Nkifrarhu neft \p \v 1 Bar yinouroko na Isrerm yutahato kfo bruttnewohat nanhu bro dukeft duka kanga, Bro Nkifrar arituhakkahrm rorpno arim tohm. Nd dukeftpno kfo bruttnewa. \v 2 Isrerm Bro Nkifrar hikwa yihotat bi tuka hti hikwant. Rom Bro Nkifrar hikwohat nhai wom tamoh nefm rim tohnikahm. Rim hikak bugekwomm. To rom inji hikwohat nhai tu Bro Nkifrar dukewa dukef yuhatn hti hikkahm. \v 3 Bro Nkifrar yima rifhum yak wus bowuswa yihotat nhai hti hikrmoamt. Rom duka memoum, ka boririfhu hikneftn Bro Nkifrar kak wus bowusworm. Ndnettn nhai Bro Nkifrar yima rifhum yak wus bowuswa yuhat hikrmoam. \v 4 Wawanyko, Mosesr yakmo kfo boririfhu mrokfom bi be. Yimam Kraisrpar yakitoh kihwa yuhatn Bro Nkifrar kak wus bowusworm. \p \v 5 Bro Nkifrarhu boririfhut hikhato yima rifhur wuthar rhuneft, Mosesr kfo memor, “Yima boririfhu mrokfo bugat yak hik bugarahn to be toh nkifranirahn.” \v 6-7 Yimar kangr yima rifhur wuthar arhura, ka nd yima rifhu yak wusyuk yimar ka tfit hefenko yak hambro hanykfot o Maringouko yak hambro hanykfot? Nhai. Nd yimar, nd yima rifhu yak wusyuk yimar, tor bi niamor. Nd yimar Kraiser. \v 8 Bro Nkifrar yimam rituhakhato rorpno rim tohwa yuhathu kfo nuhas mrokfot to bi fakmokomt. Bi tukomn harhuwakomtn nd mrokfotn rim nakfo nuhasak mnakfo nuhasekwoko. Nd mrokfot to nd nom ptha nuhaswa gutnius mrokfoyet. \v 9 Ptha nuhashato kfiwunom, “Kfo mirahn, ‘Jisasr nanhu Nungotheter,’ yo ninhu dukeft duka mirahn, Jisasr nohmohat Bro Nkifrar kasinya mifmorr, inji dukarahn, Bro Nkifrar yakruharn rorhu tirmn htarahrn.” \v 10 Nmoh yima yuhumio, Bro Nkifrarhu dukefrpar yorhwatm Bro Nkifrar yak wus bowushato hti wuthewurnom. Yo tnge kfo kangnom, Jisasr nmoh Nungotheter. Inji kfiwunom, Bro Nkifrar wanyhato be yekwarnom rorhu tirtn htewurnom. \p \v 11 Bro Nkifrarhu rfa borngt kfo kangt, “Yimam, ror hikruham, nhai suhhato yak nambtngruhatm.” \v 12 To mirahko ka Judami yima tangim rorhu nyingaye nndo nndo htitworm. Nhai. Nmoh Bror rpa mifer, nhai nndo nndo. Froh frohm nakutmr kak marnyewurm. Nhai womrpam yukatoh-kahr. \v 13 Bro Nkifrarhu rfa borngt kfo kangt, “Froh froh yimam nakutmr rituhakruharmn rorpno rim tohrahm.” \p \v 14 Kanga, tafi yimam Jisasr myakitoh kihakni duha, to finji nakurfomr? Yo Jisasrhu gutnius mrokfot tafi yimam kfohehato wany juha, to finji hikrfomr? Yo tafi wom yimar yihato mrokfom kfo ptha nuhashe duha, to finji kanjo wanyrfom? \v 15 Yo tafi yimar Bro Nkifrar kfo tkrur duha, to finji kanjo mrokfot kfo ptha htfasrfor? Bro Nkifrarhu rfa borngtn Aisaiar kfo memor, “Kmi kmim yindhorwom gutniuskfot hanyuk yimaroh htiyakneft!” \s1 Isrerm nhai gutniuskfot yakrmomt \p \v 16 Judam nd gutniuskfot yakmohat dfikenrpam wany yakiomomt. Bro Nkifrarhu rfa borngtn Aisaiar kfo memor, “Broye, nom hany pthayuk mrokfot dfikenrpam wanyhato wufakmomt.” \v 17 Ndt to wawanykomt. Yimam Kraisrhu gutnius mrokfot kfo pthiwatmm womm wanyhato hikwomm. \p \v 18 Mirahko Judam ka nhai gutnius mrokfot wanyrmom. Nd gutnius mrokfot yimam ptha nuhasmohat rom bi wanymom. \q1 “Kmiyakmim bi wany bugamomm rroh tngm. \q1 Rom pthayuk mrokfom bi wany bugamomm.” \rq Sng 19.4\rq* \m \v 19 Yo mirahko ka tu Isrerm nhai yakrmomt nd mrokfothu yimbu yuhat. Nhai. Rom bi fakmomt. Tfit mdukakkfot Mosesr kfomo mrokfot. Kfo memor, \q1 “Yufapa duha yima tangim na Bro Nkifraya yak marnya thombat, \q2 niko Isrerko kfo gungmioh-rahkomm. \q1 Nd mumet yima tangim hti namburrahkomm.” \rq Lo 32.21\rq* \m \v 20 Bro Nkifrar Aisaiar to kfo memorr, \q1 “Yima tangim, nanhu yufat nhai wom yiha kfo nakuwon duham, \q2 naku kfomotma wanyhato fakiomoyanm. \q1 Nanhu yufat yutawon duha kmim htimoma.” \rq Ais 65.1\rq* \m \v 21 Yo kfo memor, \q1 “Na yonmari yiham Isrerm nakuhaso nakuhaso memoa \q2 ka yudbat wany tonirahm. \q1 To nhai, rom be wany marffitahato rhumoum.” \rq Ais 65.2\rq* \c 11 \s1 Bro Nkifrar fak marnyamorm wom Isrerm \p \v 1 Wom ttiwon nmbuhat kfo ttiwonwanko. Nikone ka finji dukewako? Ka duka kangko ka Bro Nkifrar bi kfo yiriti bugamorm turhu tannefenm? Nhai Isrer thof buganom kfo yiriti bugarmornom. Nhai. Na Pora wahti dukako. Na mirahko ka mhafkneya. Nhai. Na tu Isrerena. Tu tannefena. Nanhu nkifrar, Abrahamr. Abraham frikeft niayuk yima Benjaminr nasfurmo yon frikeftn na niamoya. Na Bro Nkifrar nhai bi kfo yiritirmora. \v 2 Bro Nkifrar nhai kfo marimorm Isrerm, “Na bi mong trohwanko.” Nhai. Rom, Isrerm, tu Bro Nkifrar kfo hbha htayuk kmiyem. Iraijarhu kfo tndh mrokfot, Bro Nkifrarhu rfa borngt yorhwat, htitwokomt? Iraijar Bro Nkifrarpno kfo bruttnahato kfo memohat, \v 3 “Broye, ninhu profetm bi was bati buga hnamommn yo ninhu tarioh mthayuk tahi bajum bi kabofring wita hnamomm. Be tfit kangm, na wuroh taftuhena awasnom.” \v 4 Iraijar inji kfomohat to Bro Nkifrar tfit finji kfomorr? Kfo memorr, “Nanhu yufatpno tohhato tahi Barr kfo bruttna duha yimo yimam, 7,000 yimam, tohwom.” \p \v 5 Tfit arihat mirahko ka Bro Nkifrarhu yufat rhuyuk Judam ka nhai tohkahm. Tom womm tohwom. Tu Bro Nkifrar yuhuwafhato kfo hbha htamorm womm. \v 6 Turhu yuhuwaf nmbuhatn kfo hbha htamorm. To mirahko ka rom hingrnayuk hingrneft htihato kfo hbha htarmorm o rom nayuk tamoh nefm htihato kfo hbha htarmorm. Nhai. Turhu hti duka fijo hti yuhuwafhato fakmorm. \p \v 7 To finji kforuhanom? Isrerm turoh nkifra boririfhu mrokfom fak bnka hik bugamommn memom, “Ka inji nahato Bro Nkifrar yak wus bowusrahrnom.” To nhai, Bro Nkifrar nhai yak wus bowusrmorm. Dfiken-rpam yak ttuhakhato fak wus bowusmorm. Wom womt nhai. Rroh yima rifhum tahisa hmbremomm. \v 8 Bro Nkifrarhu rfa borngt to kfo hik twanho kangt, \q1 “Bro Nkifrar kfomotr rroh yima yuhum tahisamomm.” \rq Ais 29.10\rq* \q1 “Yimbhindangm takih bokih-motrm \q2 nhai wany marnyahato yak nhtarmomm tamoh mrokfom. \q1 Yo nyingayet bet takunyjmotrm \q2 nhai yukatohrmom. \q1 Memom nndo mi nmbuha furam puk tmbho htatem. \q1 Be ndhtet toheft rituhakmohat to be toh hik hnewum.” \rq Lo 29.4\rq* \m \v 9 Defitr to nhaf wom mrokfot Bro Nkifrarpno kfo memor, \q1 “Na kanga rom yemro burwat wahta nhehakkahtnm \q2 nd yemro burwat yeruha yiha amyak bakkahmn \q2 yiram kanjo rugit afknitwam \q2 yo mim knbasekwa kanjo wahtakkahtnm asuhtwam. \q1 Ndnatn gnngtatrahm. \q1 \v 10 Yo kanga nyingam watakunyj-kahtnm mirahm ayukatoh-nom \q2 yo krhopam wahta krhokahtnm be nd krhopamn hta kasuh-ruhatmm \q2 nhai toh susnawonruhatm. \q1 Be nd ruheftn toh nkifrani-twam.” \rq Sng 69.22-23\rq* \s1 Yima tangim Bro Nkifrar fakmorm \p \v 11 Ndnettn na be ttiwonwa. Ka Isrerm Kraisr hti kurmo nmbuhatpno ka Bro Nkifrar bi fak yiritiyaf buga-morm? Nhai. Isrerm yak yiritiyafmohat tfit yima tangimn rithu nhirakmor. Bro Nkifrar duka memor, “Yima tangim rithu nhirakrhota Judam htihato kfo mirahm, ‘Nome, wom furanomn yak yiritiyaforuharn wom furam yakrahr? Nom tunomn yakrfor.’ Nd dukefr rhuruhatrm nanpno frtkafyuk yima yuhur mfro sinyarahrm.” \v 12 Isrerm Kraisr hti kurmo nmbuhatn Bro Nkifrar yak yiritiyafmormn tfit yima tangim fak marnya bomarnyamorm. Ndnettn kto nd Judam Kraisr hikwam bi nd tur dukayuk thomnafat fekme ee nom rpat buga nd tu hifa rhu nmbuhat rhurahnom. \p \v 13 Tfit niko yima tangikomn bi tfit kfiwa. Na yindhorwa yima tangimpno tohhato Bro Nkifrarhu mrokfothu kfo ptha nuhasneft. \v 14 Isrerm Bro Nkifrar mong trohmo nmbuhat htihato nanhu dukeft duka kanga, nikompno Bro Nkifrarhu mrokfot akfo ptha nuhaskahta nikmoh womm wany yakiohato Bro Nkifrar rithu nhirakruhatrm tfit wom Isrerm inji htihato rroh yima yuhum sinyarahmm Kraisrhu hikneft. Hikruhatm Bro Nkifrar inji htihato tfit rithu nhirakrahrm. \v 15 Bro Nkifrar afo Isrerm myafho tefinihato yima tangim rithu nhirakmor. Tfit kto Bro Nkifrar Isrerm rithu nhirakrahrm. Nd mir bi yahot kasuhafhato suhnimor mekahtr tfit asinya atoha, nd yiha Isrerm womhtet rhu nmbuhat yakrahm. \p \v 16 Yimam bretpam hingrnewohat bi barkofpathu tift bi yak tifakhato Bro Nkifrarhu yufatn htefimt, to be nd yak tif tmbhoyuk bretpat Bro Nkifrarhu yufatn korht. Yo mirhu nyisoft bi Bro Nkifrarhu yufatn htemt to be nd mirhu yuhta tikt Bro Nkifrarparhut rhu bugewut. To be nd yuhatn Isrer frikeft inji rhu hikwot. Isrerroh barkof tohyuk nkiframn bi Bro Nkifrar rifakitohakmor. To be nd Isrer frikeft to be Bro Nkifrar yakitoh hanyrahrm. \v 17 Wom kfo nhombra mrokfot akfoya. Isrerm tirf olif tihayet. Yima tangim graf olif tihayet. Nd tirf olif yuhtam Bro Nkifrar puk thumohat tfit nd graf olif tihathu yuhtam pukakmorn rithu nanyjihomor. Rithu nanyjihonihato nd olif tihat warhiwut nd rithu nanyjihoyuk yuhtam rom nadodru hmbrihato warhiwum. \v 18 To niko, yima tangiko, mirahko inji htihato akfo hagrhanom. Niko graf olifthu yuhtako duka marnyakfot. Nhai niko yuhtakomn thu warhokahkomt mmem nyisoft. Nhai. Tu mmem nyisoftn sinyahato thu warhiwutko yuhtako.\f + \fr 11:18 \ft (11.18) Nd mrokfot inji kfiwut. Yima tangimrpamn finji Bro Nkifrar hti dukahato yakitohrfomr. Hifa tu Bro Nkifrarhu tannefen Isrerm nhai wany yakio bugarmomr. Ndnettn nd wany yakio duha yimam yak tuhafhato rroh tkittn tfit yima tangim yakhato rihtamorm.\f* \p \v 19 Kfo mirahkma, “Nom kfo hagrhaneft nhai mrokfom, Bro Nkifrar hifa wom yuhtam frtmbho thuhato nom yakhato rifak natt hmbremor.” \v 20 Ndt rot Bro Nkifrar inji hingrna twanhomor. Na nhai finji kforhota. Tumn nd gutnius mrokfeft nhai wany yakiormomt. Nd nmbuhatn rom riyak htafhato tfit niko yima tangikomn, nd gutnius mrokfeft wuyakmotkomt rithu nhirakmorko. Ndnettn niko be yakrmehato rhukfot. Mirahko akfo hagrhanom. \v 21 Bro Nkifrar Isrermpno namo neft mdukakfot. Nhai marimor, “Arm tukanhu garbn kmiyem. Nhai yak thurhotanm.” Nhai. Fak thumorm. Ndnettn niko duka marnyaf hanykfot. Niko nhai gutnius mrokfot hikkahkomt, to be yak thurahrko. \v 22 Niko duka marnyakfot. Bro Nkifrarhu nefm inji newur. Wom yiham hifa yima yuhur hmbritrm yimam, tfit wom yiham tumn fasoh dukefr yinyeft nhai hti marsisa hasokahrm. Judam Bro Nkifrar mong trohwam, nd yimam krhopam kahukrm. Niko yima tangiko awi hifa kak marnyewurko. Niko, tukomn, nhai yakitoh hanykahkomr, nhai hifa yima yuhur hmbreruhatrko. Nhai. To be yak thurahrko. \v 23 To nd tu Isrer frikeft yak thumot, be tumn Bro Nkifrar dukakhato tfit niem ee tfit yakmiyakrahrm. Bro Nkifrar be gari hasiwur yakmiyakneftn. \v 24 Niko yima tangiko be Bro Nkifrarn rithu nhirak-hato rorpno yarim tohmoko. Tfit nd tu garbn Isrer frikeft kangr, “Tfit yakmiyakrhoyann tukanpno yarim fknirahm.” \s1 Bro Nkifrar yimam yak marnyewa yuham kangr kmi kmim ayak nuhasanm \p \v 25 Bar yinouroko, nikmoh dukeft duka kangko, “Bro Nkifrar nhai Judam bi wom yak marnyakahrm, bi nom yima tangirpanom kak marnyewur.” To Bro Nkifrarhu yima yuhur, kafrohetr yorhwar, niko nhai htikahkomr. Bro Nkifrarhu kafrohet yima yuhur inji korhr: Nd Isrerm Bro Nkifrar mong trohwa nmbuhat, ndt tukfot kfiwuko. To afo wawanyko. Nd Isrerm be inji afo nndo toh tefi hanyruhamn kto nd yima tangim Kraisr hikwam bi nd tur dukayuk thomnafat fekme ee tfit Bro Nkifrar Isrerm rithu nhirakrahrm. \v 26 Rom rithu nhirakhato romn tfit yak hany yak hanyruharn bi nd Isrer bugam turpno rim tohni bugeme, be. Bingot profet Aisaiar bi ndt pthamort. Kfo memor, \q1 “Isrernom nrfa htiyakruha yimar tu Judarohr frfnah-nerahr. \q1 Frfnahnehato nd Judam hatoh-nayuk fasoh fasoh neft \q2 rorn yak wus bowus thu bugahirahrm. \q1 \v 27 Nd Bro Nkifrar bi kfo htayuk mrokfot hikhato \q2 yak wus bowusrahrm.” \rq Ais 59.20-21, 27.9\rq* \p \v 28-29 Isrerm, rom tumn gutnius mrokfot rimong trohakmotmt to be rihti namburakhato tfit niko yima tangikomn rithu nhirakmor. To nd Isrerm to mirahko ka mong troh buganirahrm. Nhai. Bingot bi rroh nkifra Abraham Aisak Jekofrompno, kfo tahikfot htamort. Kfo memor, “Isrerm tom tu nanhu tannefenm. Tukanhu tannefenm yak marnya bomarnyaruhanm.” Ndnatn nhai wom dukefm yakhato mong trohkfot. \p \v 30 Bingot afo niko yima tangikomn Bro Nkifrarhu mrokfom rifak htaf-mokomm. Tfit arihat tu Isrermn Bro Nkifrarhu mrokfot rifak htafrotmt Bro Nkifrar htihato tfit nikomn rorhu yuhuwafeft korht. \v 31 Arihat Isrerm Bro Nkifrarhu mrokfot hanyjbornewum to kto niko yuhuwafmo kanjo Bro Nkifrar rom yuhuwafrahrm. \v 32 Tu Bro Nkifrarn Isrermi yima tangim hti marsisamotrm fasoh hanyjborna rifhurpar brotamorm. Tu Bro Nkifrar duka memor, “Inji anakahann tfit kto nanhu yuhuwafeft htirahmt.” \s1 Bro Nkifrarhu yufat ayuta hagrhanomt \p \v 33 Bar yimako, Bro Nkifrar hatohwa riduka aduka yima yuhur be tu bro mifer. Nhai wom yimar rorhu dukefr kanjo rhu kfot. Nom yima mifnmoh dukefr kkopener. Nmoh dukefr buha mduka simbutewunom. \v 34 Bro Nkifra-rhu rfa borngtn Aisaiar kfo memor, \q1 “Frohmn Bro Nkifrarhu dukefr yekwamr? \q1 Frohmn kfo hta bohtiwamr?” \rq Ais 40.13\rq* \q1 \v 35 “Yo frohmn wuskam o tamoh shrkam hemotmr \q2 ror ndt htihato tawo hiruharm?” \rq Jop 41.11\rq* \m \v 36 Bro Nkifrar ror turhu tnge kfomotr tamoh tamohm trhamom. Trhahato tur kfiwatr rhu hanitm. Rhu hanitatm Bro Nkifrar bro yufat kekwor. Ndnatn rorpar yuta yindhor hatohkfot yiha yiham. To be inji. \ms1 Kraisr hiket yimam nayuk nefm, ndm Porr kfo pthamor \mr (Sapta 12.1—15.13) \c 12 \s1 Yimanmoh toh nmbuhat Bro Nkifrarpar he bugakfot yimam yemro tarioh mthewa kanjo \p \v 1 Bar yinouroko, Bro Nkifrarhu yuhuwafeft nomn htamort. Ndnatn nanhu bro dukeft kanga niko yima yuht bugako tir wuram, nyingam, tngm, tamoh tamohm Bro Nkifrarpar he bugakfot, yimam yuht yemror Bro Nkifrar mhtahuka kanjo. Be rorrpar hihato nikmoh toh nmbuham Bro Nkifrarhu toh yuham toh hikrahkomn Bro Nkifrar hti yindhorrahrko. Inji toh thombat, Bro Nkifrarn lotu mif mifrahko. \v 2 Mirahko Bro Nkifrar yakitoh duha yimaroh toheft atoh hiknom. Nhai. Nikmoh yima yuhum Bro Nkifrarn yak kekut bugahato tfit nfri yima yuhum yakkfot. Inji narahko, Bro Nkifrarhu dukeft, niko rpa rpa yimokompno rhuyukt, hti hikrahkomt. Yo fitoh fitoh dborioh nefm nahato Bro Nkifrarhu yima yuhur yindhorruhar, nd ndm hti hik bugarahkomm. \p \v 3 Bro Nkifrarhu yuhuwaf rifhut nann htamort. Nann htahato aposer hingrneft nann hemor. Nd hingrneft hemotra kfo hta mrokfom kahukanko. Mirahko amanyom, “Nom bro yufetenom. Nomn Bro Nkifrarhu hingrneft kakitohwonom. Womm nhai nom kanjo Bro Nkifrarhu hingrneft yakitohkahm.” Mirahko inji adukanom. Ndhtet mrokfefm duka marnyahato kfo pthakfot. Bro Nkifrar womhtet womhtet hingrnafam kahukrko. Ni womn womhtet hingrneft kahukrn, womr ror womhtet hingrneft kahukrr. Ndnettn duka hik marnyahato kfo pthakfot. \v 4 Yimanmoh tabhat rpayet. Nd rpa tabhatn korhm mfha nmbuhat, yagrt yo wurasift. Nd mfha nmbuhat yorhwa yimbhindangf, tngt, kusmt, tamoh tamoht yo yagrt yorhwa tamoh tamohm yo wurasift yorhwa tamoh tamohm nhai rpahtet hingrneft yakitohkahm. Nhai. Nndoh nndoh hingrnefm kakitohwom. \v 5 Nom Kristen yimanom nom bok met yindariyenom. To mirahko ka rpa rpa tohwonom. Nhai. Nom Kraisrhu hik yuhatn rpat yak tiphato rpat tohwanomn tunomn nahti duka nahti dukewunom. \p \v 6 Bro Nkifrar nom yuhuwafhato wonk wonk hingrna tafsefri ptha tafsefr he nhombra buga hanymornom. Ndnettn ni womn Bro Nkifrarhu mrokfothu pthayuk mrokfo ptha yafothar fahutrn Bro Nkifrarhu mrokfom ptha hik bohik tafs marnyewunm, to be ni nd hingrneft yakitohhato tu Bro Nkifrarhu dukef yuhatn ptha hikkfot. \v 7 Ni womn fahurn wom Kristenroh hingrnanefm o sios hingrnefm hingrnanho fura bofuraneft to be ni ndhtet neft na hanykfot. O ni womn Bro Nkifrarhu mrokforoh kfo nuhas bonuhasneft hingrna tafs marnyewunt, to be ninn nd hingrneft hingrna hanykfot. \v 8 O ni womnn wom Kristen-roh kfo bmta mrokfo hanyeft ni hifa tafs marnyewunt, to be ninn nd hingrneft hingrna hanykfot. O ni womn wom Kristenroh tamoh tamoh hanyeft kakitohwont, to be nd yima he wiforneft yakitoh hanykfot. O ni womn Bro Nkifrar hikwa yimaroh tohak yimam hingrnefthu hingrna yuham hingrna tafs marnyewunm, ni nd hingrneft yakitoh marnyakfot. O ni womn yima yak marnya fura bofurayete, to be ni nd neft yindhorhato nd neft yakitoh hanykfot. \p \v 9 Womm hifa hifa yima yuhumpno yuhuwafwanme, mirahko tngrpaye akfo haddo yindhor furanomm. Fasoh nefm mong trohhato dborioh nefm yakitohkfot. \p \v 10 Niko Kristenko, tuko nayak marnya bomarnyakfot najohfiko kanjo. Mirahko tamoh tamoh nefm tukmoh yufamn yura yura awuh-tanomm. Womroh tamoh nefmn kfo yindhorneft hifa. \v 11 Mirahko Bro Nkifrarhu hingrnefthu yakitohneft ahhreknomt. Be nd dukefrn tohkfot. \v 12 Bro Nkifrar nikmoh yufampno kfo htamo tamoh tamohroh dukefrpno rhuhato yindhor hasokfot. Tamoh tamoh krhopampno mirahko ariwohsisaknom. Toh bmtakfot. Toh bmtahato Bro Nkifrar kfo bruttna hasokfot. \p \v 13 Fitoh Kristenm tamoh tamohm kaknafwom niko ndetko rhuneft yudbat yakhato hekfot. O fitoha toh tanyhato nikmoha niem, hifa rika bukr yak htakfot. \p \v 14 Wom yimam fasoh kak bebwomko, be niko mirahko finji ananomm. Bro Nkifrar kfo bruttna-kahtko yak marnyarahrm. Uwa, tfit wompam kfiwa, be Bro Nkifrarpno kfo bruttnahato yak marnyarahrm. Bro Nkifrarpno kfo toya duha. \v 15 Wom fitoh yimam tamohmpno yindhor-wom, niko rpat yindhornhokfot. O womm tamohmpno nur dungunangu inji newum, niko womko rpat rhuhato nur dungunangunhokfot. \v 16 Niko rpahtet rhu nmbuhat wommpno rhukfot. Mirahko bro yufat ayak hanynom. Nd yufapa duha yimampno niko rhu mskakfot. Mirahko womrhu yufam wahtahato tukmoh yufamn yura auhtanomm. \p \v 17 Womm fasoh fasoh nefm newumko, mirahko tfit toh kekuthato tawo fasoh nefm ananomm. Ndt bebet. Niko be dborioh dborioh nefrpam nakahtkomm yima bugam hti yindhor-rahmko. \p \v 18 Finji newumko, niko hifa yima yuhurpno tfit kfo yongm boyongmak-nihato brbo furyaknikfot. \v 19 Bar yinouroko, womm finji naknewumko mirahko bi finji ananomm. Be Bro Nkifrarpar yukatohaf hanykfot. Bi Bro Nkifrarhu rfa borngtn Bro Nkifrar kfo memor, “Yimam finji newumko, bi mirahko nikomn finji ananom. Nann nd yimam htiruhanm.” \q1 \v 20 “Yimam namburwomko, niko tawo nambur duha. \q2 Hifa yima yuhur rhuhato tamoh tamohm nd yimam he wiforkfot. \q2 Nuwa yatinohwom, nuwam yak hekfot. \q2 Bupam kfiwum, bupam yak hekfot. \q2 Inji narahkomm htirakomm tfit tum yimtnarahm.” \rq Snd 25.21-22\rq* \m \v 21 Mirahko yudbat sinyahato tawo fasoh nefm ananomm. Nhai. Hifa nefm narahkomm, htirahko nd rom hatoh hnayuk kah rifhur tfit migonng hmbrenirahr. \c 13 \s1 Nom be gafmanroh yinhit rhukfot \p \v 1 Fitoh yimam gafman hingrneft yakhato tohwomt niko wom yima furako be rroh yinhitn rhukfot. Nd gafman hingrneft yakitohet yimam nhai be tumn nd hingrneft rifak furakrmom. Nhai. Bro Nkifrar kfomotr nd hingrneft rifakak-mom. \v 2 Ndnettn wom yimam gafman yimam kfoyuk tngt hanyjbornaneft to be kalabus htakfot o womnam wom nefm nakfot, to nhai tfit wom yimar finji kfokfot. Nd gafmanm Bro Nkifrar fak htamorm. \v 3 Gafman hingrneft nhai be dborioh yimaroh yak yanhoyuk hingrneft Bro Nkifrar yak htarmort. Nhai. Nd hingrneft fasoh nefm nayet yimaroh yak yanhoyuk hingrneftn htamort. Ndnettn be dborioh nefrpam yakitohkahkomn nhai hti yakrme-ruhatkomm. Inji narahko be kfo yindhorrahmko. \v 4 Gafman hingrneft tohwa yimam nikmoh dborioh nefroh kfo hta marnyayuk yimam Bro Nkifrar fak htamorm. Be yak yanho fura duha. Tukomn tamoh neft neko, ee btn yakrmehato rhukfot. Mirahn ka be wumtrahma. Fasoh nefm newa yimaroh yak bebyuk yimam Bro Nkifrar fak htamorm. \v 5 Nd dukeftn gafman yimam kfoyuk tngm yak hikkfot. Nikmoh dukeft duka mekfot, “Bro Nkifrar fak htamorm. Ndnettn ndhtet yimam kfoyuk tng yuhatn nom be hikkfot.” Inji dukahato hikrahko nd dukeft hifayet. Gafman yimaroh tngm hik duha yirahnomm Bro Nkifrar namburrahrnom. \p \v 6 Gafman yimam Bro Nkifrar fak htamorm. Rom nd hingrneft yiha yiha tohhato kak hta bohtewumko. Ndnettn takis marut tuhato rroh hingrneft hingrnarahmt. \v 7 Afo kfo hik bugarhotant wawany hik marnyatwako. Tamoh tamoh takis gafman yimam ttiwonwom hanyeft, hekfot. Kfo kangm ser takis o kastam takis o het takis o fitoh fitoh takis kangmn wawikna, ni mirahn ahanyjbornaya. Fitoh yimar gafman hingrneft yakhato nikmoh kmit gafman hingrneft kakitohwort, rorhu kfoyuk mrokfom wany yakiohato hikkfot. Dborioh nefm yak marnya bomarnyakfot. Yo nd yimarn bro yufat htakfot. \s1 Wommpno nayak marnyahato tohkfot \p \v 8 Mirahko wommpno tamohm yakneft aye mumafongotnomm. Nhai. Wommpno tamohm fekko yudbat hiyafhato rhu mmorahko. Yima nayak marnyanefrpat kfiwanko. Womm kak marnyewanme, to be nd nefrpat yakitoh hanykfot. Yimar womm kak marnyewurm, nd yimar tu Bro Nkifrarhu boririfhut kfiwa yuhat kak hikwor. \v 9 Bro Nkifrar htamo boririfhut bi wanyetenom. Boririfhut kfo kangt, “Niko tuhanet yimako mirahko wom mettpno arim fnahnom. Niko ramet metko mirahko wom yindarirpno arim fnahnom. Mirahko womm awas furanomm. Mirahko arikohnom. Mirahko womroh tamoh tamohm ahti yuhurnomm.” Nd boririfhu mrokfo bugam rpa mrokfo nmbuhatn myak tkaf bugewum. Nd mrokfot inji kfiwut, “Tunn yak marnyewa kanjo inji womm yak marnyakfot.” \v 10 Yima yak marnyet yimar nhai womm yak bebkahrm. Nkifra boririfhuthu mnat to tot inji. \s1 Nom be hifa hifa wiyauyaukfot \p \v 11 Nhai be sfno kfo furakahanko. Wawanyko. Ndarr bi wom yihar bi tohwonom. Nyingam frtrhahato yima yuhum adifronm. Jisas Kraisr kfo memohat “Yak marnyaruhanko wom yiha,” nd yihar to bi asor bi brbohwor. Nom fasoh tkitt afo tohhato Kraisr nrfakmohat, nd yihart afo wuri rhumot afo. Tfit arihatn bi brboh hanitt. \v 12 Yifungr yinyihato tfit marr mta fnah yibonwor. Ndnettn yifungthu fasoh nefm nom yafho thuhato mar nukefthu nefm tfit yakkfot yima yahrt yiyuk wondh wuskam yak hmbrita kanjo. \v 13 Nmoh yau nmbuhat yau marnyakfot yimam mar nukat yauwa kanjo. Nhai wommpno rhuhato drinhato ptha mmokfot, yo kminysofm yihom toniyak mtoniyakhato kimr het grha hasokfot spakmanm kanjo. Wom met furampno rim fnah duha. Nmoh thatipm nhai foh yaum niwa nefm kanjo nahikkfot faso yimtnayet nefm. Yimayenom tu yimaroh neft nahikkfot. Nhai nayak nhtahato womm rom inji, womm rom inji tohkfot. Nhai womroh tamohm hti yuhurhato kfo yuhuweh-hato kfo wokkfot. \v 14 Jisasr wohn rikar kanjo wahmbrekomr. Tfit mirahko ndar bbinysofthu fasoh fasoh dukefm ayaknom. \c 14 \s1 Mirahko tu garbn yimatroh nefm htihato kfo babobanomm \p \v 1 Arihat wom yimam, Kraisrhu mrokfom hikwam, afo hik mmo bomumiwum. Nhai be yudbat myak tehnikahm nfri dukefrn. Nhai. Tom womm afo nkifra boririfhut rpat kakitoh hanitmt. Ndnettn kanga akfo nuhasanko. Mirahko ndhtet yimam htihato wom mrokfom akfo pthanomm. Be yakhato nikompno rpat tohhato tamoh tamohm rpat hingrna mskakfot. \v 2 Wom yimam, Kraisrhu hik yuham bi hti hik bohiketm, nhai tamoh yeshri ye kars yuham mdukakhato ye hikkahm. Nhai. Rom be ke fura bofurewumm nd tamoh tamoh yeshrim. Womm, rom nhai. Rom tamoh tamoh yeshrim kurhato yewurirpat kawum. \v 3 Fitoh yimam nhai tamoh tamoh yemrom o tamohm ye fura bofurakahmm, mirahko niko tamoh tamohm ye fura bofuriwako rom htihato apthanom. Tfit fitoh yimam ye fura bofurewum tamoh tamoh yeshrim tfit mirahko niko womko kekuthato akfo amanyom, nd yimam, yemska fura bofurewam, nhai tu hik marnyakahm. Mirahko inji akfonomm. Nd yimam bi Bro Nkifrar hifa hti yindhorworm. \v 4 Ni frohnn rom kfo pthiwa? Rom wom yimarhu yinhitn tohwom. Nd yimarn kfo merform, ni fasoh neft newun o dborioh neft newun. Nd yimam tu Bro Nkifrarn yak htaf hanitatrm rroh toh nmbuham hifa yi tohwatm hti yindhorworm. \p \v 5 Yo wom yimam duka kangm, nd nd yiham tom Judaroh bro yiham. Tfit womm kfo kangm, nd yiham Bro Nkifrar nhai wom yukatohkahrm. Inji nakfo nakfiwum. Ndnettn na kfiwanko. Mirahko womroh dukefmn ahiknom. Tukmoh dukefmn hikkfot. Tunhu yima yuhur kfo kangr, inji inji wahikn ee nd dukefrn hikkfot. \v 6 Wom yimar Bro Nkifrar mdukekwarn kfo kangr, “Nd yihar bro yihar rhurahr.” To be nd ror kfoyuk yihar htewurr Bro Nkifrarhu bro yihar. O womr duka kangr, “Tamoh tamoh yemrom be ye fura bofurayukem, nhai mrokfo duhatem.” Inji kfonihato tamohm yenyeft Bro Nkifrar mdukekwarn kfo bruttnanihato kawurm. O yemrom kurhato be nd mswir yeshrirpat yanyeft nhaf inji. Bro Nkifrar mdukekwarn, yewurirpat kfo bruttnahato kawur. \p \v 7 Nom ndar bbinysoft tohwohat nhai wom yimar kfo mikahr, “Na tukann kfohato ndar bbinysoft tohwant.” O “Tukann kakitohwanr tukanhu nohyuk yihar.” Nhai. \v 8 Nom ndar bbinysoft yi tohwohat tu Bro Nkifrar kfiwatr tohwonomt. Nohneft nhaf tu Bro Nkifra kfiwatr ee nohwonom. Ndnettn ndar bbinysofthu tohnefti nohneft Bro Nkifrarpar kakitohworf. \v 9 Nhai be sfno inji kfokaha. Kraisr nohmohat be minoh nhehafhato tfit myenyjwohato tohmor. Nd nmbuhatn rorpar kakitoh-worm noheh yimami yima nfrim. \v 10 Bro Nkifrar bro mrokfot yakitoh thombat nom buga rpat toh bugarah-nom. Ndnettn to tfit tamohmpno tfit tuko nakfo nakfiwako? \v 11 Bro Nkifrarhu rfa borngt kfo kangt, \q1 “Na Broya, na toh nkifraniruha Nkifraya, na kfo mifwa, \q2 nda bbinysofthu tuhant yindars nia bugaruhamn \q2 nanrpayanpno bangu myukna-ruhamn kfo mirahm, \q1 ‘Asor ndar Nkifrarpar ayakitoh-kahrnom \q2 rorrpar nmoh tamoh tamoh nefm akfo ptharm.’” \rq Ais 45.23\rq* \m \v 12 Ndar bbinysoft tohhato niwa nefm kto tunomn Bro Nkifrarhu nyingahato rpa rpa mtohhato tamoh nefmpno riruhakhato tamoh nefm namomm, nd yiharn kfo dbruf nuhas buga hanyrah-nomr. \s1 Mirahn womr wom nefm anhehkahtanr fasoh nefmn amsuhr \p \v 13 Ndnettn mirahko nd womroh nefm htihato akfonom. Be nyingarpaye yukatohkfot. Rom turoh dukeftn Bro Nkifrar inji hikwomr. Tfit nikmoh nefm hikruhamn yima yuhum nhai marnyaruhatmm. Ndnettn mirahko ndhtet nefm ananom. \v 14 Na, Jisasr hiket yimaya, nanhu yima yuhurio kfo kangr, nd tamoh tamoh yemrom ye fura bofurayukem. To wom yimaroh dukefmn kfo kangm, nd yemrom hnaruyem, to be nd yemrom hnarum korhm. \v 15 Ndnettn niko tuko Jisasr hiket tuhan yindariko tuko nahti dukakfot. Womm tamoh tamoh yemrom yuhre ke hik hanitmm, rompno niko womko ye fura bofura duha. Niko htiyakhato womm ye fura bofurarahm, kto tfit yima yuhum krho hmbrirahmm. Jisasr nohmohat nmoh nefm rpat minoh nhehafhemornom. Ndnettn ni womn mirahn womrhu yima yuhur inji anakahann yima yuhur faso arhurr. \v 16 Ni womn bi tat yima yuhetn, ninhu dukeft duka kangn, na nd nd nefm naneft, nhai mrokfom. To be ni htihato womm ninhu yuhat hikhato msuhrahm, to be tfit ninn mrokfot yiraht. \v 17 Yimam Bro Nkifrarhu kingdomkfot tohetm nhai nd yemro ye hik yuham o bupa ye hik yuham dukakahm. Nhai. Bro Nkifrarhu kingdomkfot tohet yimam htirahnm dborioh yima yuhumpno rhurahm. Yo noh hmbre yima yuhumpno rhurahm. Yo be Bro Nkifrarhu Yafothathu yindhorefrparpno rhurahm. \v 18 Ndhtet dborioh yima yuhet yimar, Kraisr hikwar, Bro Nkifrar hti yindhorworr. Yo kmi thofm rorhu nefm htihato kfo yindhorwomr. \p \v 19 Ndnettn nayak marnyahato rpat tohkfot. Yo fitoh nefm ni womn niwatnm womr htihato toh bmtewur, nd nefrpam yakitohkfot. \v 20 Na kanga, nd tamoh tamoh yemrom ye fura bofurayukem. To Bro Nkifrar wom yimarhu yima rifhur bi finji fak hta marnyerr, to ni womn mirahn rorhu nyingahato tamoh tamohm aye fura bofuraya. Ni htiyakhato womr ye fura bofurarahr, kto tfit rorhu yima yuhur krhorahrr. Mirahr, “Be bi tuka fewoka.” \v 21 Womroh ye nhehneft ndt fasohet. Ndnettn ni womn nd yemro ye fura bofuraneft, wain bupa yanyeft, be yafho thu bugakfot. O wom tamoh nefm ni womn yakitohwatnm womr htitwarn hikhato yima yuhur fasoh korhr, ndm rpat yafhokfot. \v 22 Nd kfo hnayuk tamoh nefenm ni womnhu yima yuhur kfo kangr, “Nhai mrokfefm nd nefthu yakitohneft,” ni be hifa yimaye. To be nd dukeft turpanhu yima yuhur rhukfot. Ninrpani Bro Nkifrar nd neft tawisafkfot. \v 23 Tamoh tamoh yemro yenyeft yakrme yima yuhurpno yemrom yerahr, Bro Nkifrarpno mrokfetr rhurahr. Nhai rpa yima yuhurpno yekahr. Ndnettn Bro Nkifrarpno mrokfetr rhurahr. \c 15 \s1 Kraisrhu dukefti neft hikkfot \p \v 1 Nom froh frohnom Bro Nkifrarhu yihotam bi hti hik bohiketnom mirahko turpatnom ahti duka hasonom. Nomn nd Kraisr hikyuk muhra yimam hifa yima yuhurpno yakkfot. \v 2 Yakrahnomm Kraisrhu hik yuham myakitoh trpaknirahmm. \v 3 Kraisrhu dukeft nom yak hikkfot. Nhai turhu ruhefthu rhu yuhat dukarmor. Nhai. Nd rorpno rhumo nefm to Bro Nkifrarhu rfa borngt kfomo yuhatn nd nefm rorpno rhumom. Bro Nkifrarhu rfa borngt kfo kamukt, “Ninpno tumo tng bebm, nhaf inji buga, nanpno nd tng bebm nhaf tumomm.” \v 4 Bingot Bro Nkifrarhu rfa borngt htamo mrokfom, nmoh yak hta bohtayuk mrokfomn wandfamomm. Nd mrokfomn htiruhanomn yima yuhum bmtaruhamn tamoh tamoh nefm toh bmtahato Bro Nkifrar duka duka gari hasorahnom. \v 5 Bro Nkifrarpar thu bmtewatrnom rorhu mrokfot yakitoh kihhato hikwonomt. Kanga, Bro Nkifrar nikmoh yima yuhum ayak marnyakahtrm Krais Jisasrhu dukeft yak hikrahko. Yak hikhato tuko niyak marnyahato rpat toh marnyarahko. \v 6 Rpat toh marnyahato nmoh Nungothet Jisas Kraisrhu Yifemrhu yufat rpat naku yutahato kfo yindhorrahko. \p \v 7 Ndnettn niko womko, bi Jisasr hikwako, Kraisr niko yakhato rorpno tohwa kanjo tfit womm inji wayakkah-komm rpat watohko. Inji narahko htirahko wom womm Bro Nkifrar kfo yindhor boyindorrahmr. \v 8 Na kfiwanko, Kraisr yawihnamohat nom Judanmoh yak marnyaneftn fawihnamor. Bingot Bro Nkifrar nmoh nkiframpno kfo hta memohat wom nrfa htiyakyuk yimar niahato dborioh rhu nmbuhat hnerahrt, to be nd mrokfeft nhai kfo furarmort. Nd mrokfot rhu hikmot. \v 9 To nhaft, womt duka memor, “Yimam yuhuwaf-hato nrfa htiyakyuk yimar aikahtr yima tangim htiruhamn Bro Nkifrar kfo yindhorrahm.” Bro Nkifrarhu rfa borngt to kfo kamukt, \q1 “Na yima tangimpno ninhu yufat yutahato kfo yindhorruha. \q1 Yo ninhu yufat yutahato windoh yindhorruhann.” \rq Sng 18.49\rq* \m \v 10 Yo wom mrokfot kfo kamukt, \q1 “Niko yima tangiko, \q2 Bro Nkifrarhu frikefthu tuhan yindarspno rpat yindhorkfot!” \rq Lo 32.43\rq* \m \v 11 Yo tfit wom tkittn wom mrokfot kfo kamukt, \q1 “Niko yima tangi bugako Bro Nkifrar yuta yindhorkfot. \q1 Niko yima bugako windoh yindhorkfot.” \rq Sng 117.1\rq* \m \v 12 Tfit Aisaiarn wom mrokfot kfo memor, \q1 “Kto Jesirhu frikeftn wom yimar sinyaruharn king tohrahr. \q1 Nd yimarn king tohhato kmi kmim yakitoh bugarahrm. \q1 Nd yimarn yima tangiroh dukefm yukatohrahm.” \rq Aisaia 11.10\rq* \p \v 13 Hifa rhu nmbuhathu yak nmbuhat bi tu Bro Nkifrarn mrokfot kfo htamort. To be nom ndtn dukahato toh gari hasiwunom. Niko nd ror kfo htamo mrokfot duka duka toh gari hasiwatko na kanga tu Bro Nkifrarhu Yafothatn hifa yindhor rifhur ahikahtrko yima yuhum mirhurahmko. \ms1 Porr turhu hingrnefthu mrokfom kfo pthanihato kfo yindhor mrokfom hemorm \mr (Sapta 15.14—16.27) \s1 Porr tu yindhormor turhu misin hingrneft \p \v 14 Bar yinouroko, nd wom yimaroh hifa hifa yak marnya nmbuhat, nanhu bro htiyeft htita bi kak bugewukomt. Nd riduka adukayefm bi kekwokomm. Nikomn womm yak hta nuhas bonuhasrfokomm. \v 15 Na gontwat htayuk mrokfom wom kfo nnhu mrokfom htiwa. Mirahko nd mrokfom htineft ayak bebnomm. Kanga, Bro Nkifrarhu dukeftn wahikko. Ndnetann kfo nnhu mrokfom kfiwanko yo nhaft nd hingrneft nann Bro Nkifrar htamor. \v 16 Nann yima tangikompno tohhato Jisas Kraisrhu gutniuskfot kfo ptha nuhaswanko. Nann prism hingrnamoa hingrneft kanjo niko yekwoyanko Bro Nkifrarpno hanitanko yimam tarioh mthayuk yemrom yaknihato Bro Nkifrar hanyhemoa kanjo. Be rorpno hanitatanko rorn turhu Yafothat thu hmbritarko be turhu bugako korhko. \p \v 17 Na hingrnewa hingrneft Krais Jisasrpno yak tkafhato hingrniwant. Na tuka yindhorwa nd hingrnefthu hingrnaneft. \v 18-19 Nhai na wom tamoh mrokfom ptharhota. Na rorhu hingrneft tohmohat htimoya tu Kraisr toh nhomoatra tamoh tamoh nefm be rorhu tirtn mrhunimoum. Yo nhaft htimoya tamoh tamoh nefm Bro Nkifrarhu Yafothat nhai frtrohrmoata. Rotn thu bmtamouta tamoh tamoh nefm. Nd wonk wonk miraker nefm na mthu nawohhato namoam memour, “Yima tangim hti yuhurhato Bro Nkifrar hikrahm.” Nd dukeftn nd wonk wonk nefm namourm. Na gutnius ptha nuhasneft rihingrnakmohat tuha Jerusalemrn hingrnakhato kmi kmi hingrnahany, wuroht Ilirikum profinsn mihingrna tmbhomoya. \v 20 Na Kraisrhu gutnius mrokfot wany juha yimampno yihato mrokforoh yi kfo ptha nuhasneft yindhor mifwa. Na wofnkaha bi wom yimamn wohnfa rahum kasinyahato na kto yauyak-nihato wohnfa rafonm thu tabotruthato hegir kiyaknikfot. \v 21 Na kanga Bro Nkifrarhu rfa borngt kfiwa mrokfo yuhatn ahika: \q1 “Yimam rorhu mrokfot tafi wany juham htirahmr. \q1 Yo yimam rorhu mrokfot wany juham turoh nyingaye hti switrahm.” \rq Ais 52.15\rq* \s1 Porr memour Rom thofm htinihato Spenko aiya \p \v 22 Ndar na tohwa hingrneftn ufak afakimoatta nhai nia htirmoayanko. \v 23 To be bi hingrna hnamoyann, akorhof hingrneft bi be. Kmi kmim bi fak bugaromt Bro Nkifrarhu mrokfot. Bok gunyjimm dbiyaf hatohmoa nikmoh yi htineft. \v 24 Ndnetann na Spenko yi shoft afo nikompno afo mtohniruha. Na yindhorwa nikompno Romt tohnineft. Nikompno tohnihato tfit Spenko yi shoft tfit nikomn yihotam hingrnafhirhotkma Spenko yiruha. \p \v 25 Afo arnat afo Jerusalemko yihato Jisasr hikwa yimam maruham hanyhiruha. Maruha duhatmn nhai yeshri tamohm wiknakahm. \v 26 Ndnettn Masedoniakorhof Kristenmi Akaia-korhof Kristenm maruha yak nhafoh-momn nanhu tirtn htamomm rroh hany heyukm. Ndnetann afo nd maruham Jerusalemko hanyruha afo. \v 27 Nd marut rom yak nhafohmot be turoh dukeftn fak nhafohmomm. Ndt tu dborioh neft namom. Bingot Judaroh Kristenm gutnius mrokfot hanymotmt yima tangim wanyhato hikmomt. Ndnettn Judaroh Kristenm tamohm yak nafneft tawo yima tangim hti dukakfot. \p \v 28 Afo nd bro hingrneft afo ahingrna bugayant. Afo Jerusalem thofroh marut mhtanyhiyanm afo. Kto mekahta Spenko aiya afo nikompno mtohniruha. \v 29 Nd yiha na nikompno yi tohnineftpno nikomi na nahti nahtihato Jisasrhu hik yuham rpat rhuhato nakfo tndh nuhas thombat be tu bro yindhor nmbuhat yakrahtnom. \p \v 30 Bar yinouroko, nmoh toh nmbuhat nmoh Nungothet Jisas Kraisrpno tohwatnom Bro Nkifrar inji htihato rorhu Yafothatn thu kasinyewutnom womroh hti dukaneft. Kanga kfo yingmari mrokfot kfiwanko. Bro Nkifrarpno wakfo bruttna hasotwokma. \v 31 Jisasr hik duha yimam, Judiako tohwam, kangm, “Ayak bebnomr.” Ndnetann kanga Bro Nkifrar kfo bruttnakahtkomr hti yukatohaf hanyrahra. Yo kfo bruttnakahtkomr Jisasr hikwa yimam nd na hanyuk maruham yindhorhato yak hutfarahma. Nhai kfo kurruhatmm. Mirahm akfo kurnomm. Nd nd nmbuhampno kanga wakfo bruttnatwako. \v 32 Be Bro Nkifrarpar hti yukatohaf hanyrahrnom. Tur yibonwor nanhu nikmoh kmi yuhat yinyeft, be hifa. Nanhu yima yuhur yindhorrahr. Nikompno mrhu krna tefinihato yima yuhum wuthahato tfit nfri bbukeft nierahta. \p \v 33 Dborioh rhu nmbuhati dborioh yima yuhur hayet Bro Nkifrar atohnho bugatwarko. To be inji. \c 16 \s1 Porrhu kfo yindhor mrokfot \p \v 1 Nmoh mndarem Fibithu yakitoh nmbuhat kanga akfo nuhasanko. Fibit taun Senkriat tohhato ndharhof sios hingrnefm kakitohwotm. \v 2 Nd mett tu dborioh Kristen metet. Nikmoha mfnahwot kfo yindhorakhato hifa tkitt yak htakfot. Tamoh tamohm nikmoh tirmn arhutwat. Bok yimam rothu tirtn rhumom yo na buga. Na rothu tirmn rhumoya. \p \v 3 Prisila Akwila sawohf wakfo-twakomf, na rof dukahato kfo yindhor mrokfot htefiwant rofpno. Na hingrnewa hingrneft rofn kakitohnuhiwufa. \v 4 Nanhu nrfa htiyakneftpno bi noh hany sitamof. Na ndt htihato na be tu kfo yindhor mifwanf. Nhai be nanrpaya kfo yindhorkahanf. Nhai. Yima tangim, Jisasr hikwam, wanyhato kfo yindhorwomf rof namo neftpno. \v 5 Yo wom kfo yindhor mrokfot wakfo hitwakomm rofhu kunys rifinywa sioshu yimam. \p Yo wom kfo yindhorkfot nanhu yimatr, Epainetusrn, wakfohitwako. Rorn Esia profinshu barkof yimar Kraisr rihikakmor. \v 6 Yo nanhu wom kfo yindhorkfot Mariatn wakfohitwako. Rot hifa hingrna bbukanhotamotko. \p \v 7 Yo wom kfo yindhorkfot Andronikus Juniasrofn wakfohitwako. Rofi na rpa kantriko niayukenom. Na kalabus tohmohat rof rpat tohmonom. Jisasrhu hik nmbuhat rofn bi rihikakmotf ee kto na. Rofhu aposer hingrnefmn bi kmi kmi wany bugewumm. \p \v 8 Tfit wom kfo yindhorkfot Ampliatusrn wakfohitwako. Ror tu nanhu Kristen yimater. \p \v 9 Yo tfit Urbanusrn wom kfo yindhorkfot wakfohitwako. Kraisrhu hingrneft ror hingrnanuhiwurnom. Yo Stakisr rpat kfo nuhaskfot. Ror tu nanhu yimat mifer. \p \v 10 Apelesrn wom kfo yindhorkfot wakfohitwako. Ror Kraisrhu yufatpno krhoparoh yakneft bi htimort. Nom htihato kfo kangnom, nd yimar tu Kraisr yakitoh kihwa yimayer. Yo nanhu wom kfo yindhor nmbuhat wakfohitwako Aristobulusri rorhu kuny shofm. \p \v 11 Nanhu wom kfo yindhorkfot wakfohitwako Herodionrn. Rori na rpa kantriko niayukeno. Yo Narsisusrhu kunys tohwa Kristenm, romn nanhu wom kfo yindhorkfot wakfohitwako. \p \v 12 Yo wom kfo yindhorkfot Trifina, Trifosa Persisromn wakfohitwako. Nd metm Brorhu hingrneft hingrna nnfewumt. \p \v 13 Yo nanhu wom kfo yindhorkfot wakfohitwako Rufusrn. Nd yimar tu dborioh yimayer Brorhu hikneft. Yo rorhu mmemtn nanhu wom kfo yindhorkfot wakfohitwako. Na tuthu yona kanjo tamoh tamohm fak marnya bomarnyamouta. \p \v 14 Yo tfit nanhu wom kfo yindhorkfot wakfohitwako Asinkritus, Flegon, Hermes, Patrobasr, Hermas yimandountn yo wom yimam rompno rpat rifinyhato Bro Nkifrar kfo bruttniwam. \p \v 15 Tfit nanhu wom kfo yindhorkfot wakfohitwako Filologus Julia sawohf yo Nereus mndarehf, yo Olimpasri Kraisr yak hiketm rompno rpat tohwam. \p \v 16 Niko nd yimako yo metko, niko wom yiham rpat rifinyhato Bro Nkifrar kfo bruttnaneft tuko naki yindhor yo tirnhe inji nakfot. Nahti marsisa duha. \p Ndar na tohwa tkitthu sioshu tuhan yindars niko dukahato kfo yindhorkfot htefiwumt. \s1 Wom yimam kangm Kristenm ayak nanyornomm \p \v 17 Bar yinouroko, wom bro mrokfot kfiwanko. Niko ndar Jisasrhu mrokfot bi yakhato hikwako yukatoh hik marnyakfot. Tom wom yimam mrokfom kfo kekut bokekutwam. Ndar Jisasrhu mrofkot niko wanukat rom buha mfnahhato frtmbho botmbhiwumt. Rom nhowi nieruhamn rikfo akforuhatmko rpa rpa tfit fnahnirahko. Ndhtet yimam nikmoh rifiny swirm rhu hnewum, frohnomn amanyom nd yimam wom mrokfom atum. \v 18 Rom nhai tu nmoh Nungothet Kraisrpno toh tkafkahm. Nhai. Be nd turoh yima yuhuroh yak marnyayuk mrokfomn kfo pthewum. Kfo yongm boyongmak-nitamm nd yimam, mrokfom yak nhta marnya duhatm be yudbat wany yakiowaknitamm rroh dohmn mikmbritm. \v 19 Nikmoh gutnius mrokfothu wanyhato hikneft, bi kmi kmi wanymom. Hifa na yindhorwa. To tfit wom mrokfot mkfekwant. Nanhu dukeft kanga dborioh nefrpamn niko htihato yakitohneft ndt hifa. Na wofnkaha niko mmo bommohato tfit fasoh fasoh nefmn yakitohneft. \v 20 Bi brbohwot nikmoh Satanrhu yahot tkaf yihar. Hifa dborioh yima yuhur hayet Nkifrar tohnhoruhatrko yahot tkafrahkomr Satanr. Nmoh Nungothet Jisasr yuhuwafhato ayak marnya bomarnyatwarko. \s1 Romko wom yimam kfo yindhor mrokfot htafmom \p \v 21 Nanpno hingrnewa yima Timotir kfo yindhorkfot kahukrko. Yo wom husfirpa yimam, Lusius, Jeson, Sosipater yimandountn wom kfo yindhorkfot kahukmko. Romi na rpa kantriko niayukenom. \p \v 22 Na Tertiusa, nann nda Porrhu gontwat wandfahukanr. Na nhaf wom kfo yindhorkfot kahukanko. \p \v 23-24 Gaiusr nhaf inji buga. Rorn wom yindhorkfot kahukrko. Na rorhu kunys tohhato rorn kakitohwora. Ndasharhof Kristenm rorn kakitohworm. \p Erastusr ndasharhof bro gafman hingrnefthu maruha yakitohwa yimayer. Rori Kwartusr, nmoh yimatr, rof wom kfo yindhorkfot kahukfko.\f + \fr 16:23-24 \ft (16.23-24) Ndar rfa borngt yorhwa mrokfom hti hik bohik marnyet yimam ndar veskfothu wom mrokfo nmbuhat fak frikatiyafnimomt. Wommne htamomt. Nd yak frikatiyafonimo mrokfo nmbuhat inji kfiwut: “Nmoh Nungothet Jisas Kraisr yuhuwafhato ayak marnya bomarnyatwarko. Be.”\f* \s1 Bro Nkifrarhu yufat yuta yindhorkfot \p \v 25 Nom Bro Nkifrarhu yufat yuta hagrha yindhorkfot. Jisas Kraisrhu gutniuskfot, na kfo nuhaswat, thu bmtarahtko. Nd gutniuskfot bingot bi nkifra nkiframpno afo Bro Nkifrar kafroh hnamourt. \v 26 Tfit arihatn tafont htamotrt nomn kfo nuhaswonomm. Nd toh nkifraniyet Bro Nkifrar rorn kfo htewatrnom nom yihato bingot tohmo profetm htayuk mrokfom kmi kmim kfo ptha nuhaswonomt. Kfo pthiwatnomm kmi kmim bi wanuk-womt. Memor, “Inji anakahta yima tangim wany yakioruhamn hikrahm.” \v 27 Nd nom kfiwa Bro Nkifrar ror tu be bro dukefeter. Ror kfomotr, Jisas Kraisr fawihnamor. Nom ndt dukahato rorhu yufat yiha yiha yuta hagrha yindhorkfot. To be inji.