\id MRK Mark -ALAMBLAK -EDMISTON 3-Sep-2003 \h Mak \toc1 Makr dwandfamo gutnius mrokfot \toc2 Mak \mt1 Makr \mt2 dwandfamo gutnius mrokfot \is1 Barkof kfo nuhas mrokfom \ip Barkof mrokfot Makrhu gonborngt yorhwat kfo memot, “Asom Bro Nkifrarhu Yon Jisas Kraisrhu barkof gutnius mrokfefm.” Makrhu gonborngtn htirahn Jisasr bbukayeter yo bro yufayeter. Ror hingrnamo hingrneftn yo ror namo nefmn htirahnt rorhu bbukeft yo rorhu bro yufat. Ror bbuketrn, yo yufayetrn, tuhant yindars gutnius mrokfot kfo tebos nuhas bonuhasmorm, yo kmi yarhm, tek yarhm tamoh tamoh yafotha bebm fak thumorm, yo bbinysof thofroh fasoh fasoh nefm rorn fak thuhemorm. Jisasr kfo memor, “Na Bro Najoma niamoyann bbinysof thofroh fasoh fasoh nefm mfha htaruhanm.” \ip Makr kfo pthamo mrokfom Jisasr hingrnamoa hingrna yuharoh mrokforpam kfo pthamor, to nd met yindarim hemo skur mrokfom, ndm nhai be mfro ptharmorm ndar gonborngt. \ip Barkofpam Jon Baftaisrhu tndh mrokfom Makr afo pthamor. Ndm pthani tfit Jisasr baftais yaknihato Satanr yihato Jisasr kfo nheh bonhehmo yuhat kfo tndhmor. Ndmpno ee wonk wonk krhopam yaket met yindarim Jisasr hti yuhuwafhato skur mrokfom hemorm. \ip Yo Jisasrhu disaiperm nhai hti hik bohikrmomm Jisasr namoa nefm. Kto kto ee hti hikmomm Jisasr namoa nefm. Wuroh mrokfom htirahnm yimam Jisasr nhai hifa nyingar htarmomr. Bro kurheft yakhato nohmor. Minohafhato tfit sinyamor. \c 1 \ms1 Bro Nkifrarhu kingdomkfothu kfo nuhas mrokfom Jisasr mikfo nuhas hanymo yuhat \mr (Sapta 1.1—3.6) \s1 Jon Baftaisr Bro Nkifrarhu mrokfom kfo pthamo yiham \r (Matyu 3.1-12 yo Luk 3.1-9 yo Jon 1.19-28) \p \v 1 Asom Bro Nkifrarhu yon Jisas Kraisrhu barkof gutnius mrokfefm. \v 2 Bi profet Aisaiarn bi barkof mrokfot kfo memor, \q1 “Ninhu yi mrokfefthu kfo nuhas hanyuk yimar bi kfo tkruraf hanyrhotanr \q2 bi rorn tohak hanyhato mrokfot bi kfo hanyrahrt. \q1 Rorn bi tohak hanyhato yihotar bi yau mngon hanyrahrr.” \rq Mal 3.1\rq* \q1 \v 3 “Wom yimar nungur tik furatn tohhato kfo mirahrko, \q2 ‘Bro Nungothetrhu nia yuhat wayak marnyak hanyhekomr.’” \rq Ais 40.3\rq* \p \v 4 Nd kfo htamo mrokfot Jonrn kfomot. Jonrn nd nungur tkit furat toh habrihato met yindarim kfo memourm, “Nikmoh fasoh fasoh nefm mong trohkahkomm baftaiskfot. Baftaiskahtko Bro Nkifrar yak thuhirahrko nikmoh fasoh fasoh nefm.” \v 5 Jerusalem thofm yo Judia-korhofm Jonrpno yihato nd rroh fasoh fasoh nefm kfo nriyafnimoamm tek Jodentn baftaisimmourm. \p \v 6 Nd yihart Jonr kamer tmb hingrnayet hmbreshat hmbremour yo let bando thaye nyuh dbkafmour yo rit papkumi winepam, ndm yehato tohmour. \v 7 Ndha ror tohhato kfo memor, “Nanhu mongko nia hnewa yimarn, tu bro bbukeft hatohwor. Na nhai ror kanjo bbukeft hatohkaha. Na, na be yima furaya rorhu senderfhu ki jbkafyuk mtinf kak nyusakahukanr.\f + \fr 1:7 \ft (1.7) Wom yimar hatohyuk senderroh ki jbkafyuk mtinf yak nyusak thumoahat, tu yufapa duha yima furapamn womr hatohyuk senderm kak thumourm.\f* \v 8 Na tek bupa furaye baftaisimwanko. Kto ror niko yimako baftaisim thombat Bro Nkifrarhu Yafothaye baftaisimrahrko.” \s1 Jonr Jisasr baftaisimmo yuhat \r (Matyu 3.13-17 yo Luk 3.21-22) \p \v 9 Be tor nd yiharn Jisasr Galilikorhof kmi Nasaret htanyhato niamor. Niamotr Jonr tek Jodentn baftaisim-morr. \v 10 Jisasr baftaisneftpno wuyak muhakmorn tfit mfrsohneftpno yura mountko htimortko rim rhu mrhumot. Yiro moun rifhu yuhatn wuhtiyak-mort Bro Nkifrarhu Yafothat ganyom mmkrs kanjo yak nhombranehato fawihnamot. Be nd ganyom mmkrs yawihnamotn yimar mirhumot. \v 11 Tfit yura mountko wom tngt wanymort. Nd tngt kfo hany memot, “Ni nanhu yone. Nanhu marbit korhwot ninn. Hifa hti yindhorwann.” \s1 Satanr memor, “Jisasr akfo nhebehkahtanr fasoh nefm narahr.” \r (Matyu 4.1-11 yo Luk 4.1-13) \p \v 12 Be yudbatn Bro Nkifrarhu Yafothat niahato yak hatoh hanymottr yimor nungur tik furatn. \v 13 Jisasr 40 yiham nd tkitt tohhato Satanr niahato kfo nheh bonhehmourr. Jisasr ndha tohmohat graf fohmpno tohmour. Mounmotmn yihato romn toh dbu hmbre yaknimotmr bbukeft tfit fakmor. \s1 Jisasr Galilit rihingrnakmo yuhat \r (Matyu 4.12-17 yo Luk 4.14-15) \p \v 14 Jonr bi kalabus yiyetrn to be Jisasrn Galiliko yihato Bro Nkifrarhu gutnius mrokfefm ptha habrimourm. \v 15 Kfo memour, “Asor bi tu yiha mifr. Bro Nkifrarhu kingdomkfot bi brbohwot. Nikmoh fasoh fasoh nefm wamong trohkahkomm Bro Nkifrarhu gutnius mrokfotn wawany yakiokomm.” \s1 Jisasr yakmo barkof husfihus yimam \r (Matyu 4.18-22 yo Luk 5.1-11) \p \v 16 Jisasr Galili bari thmbt yau hanyhato Saimon Andru najohf rugit yak yif hasetfn htimorf. Rof nd hingrneft hingrnahato maru kakmouf. \v 17 Jisasr rof htihato kfo memorf, “Nann wania wahikfn. Nann wahikkahtfn yimaroh yakneft yak nuhasruhanfn.” \v 18 Be rof inji wanyhato nd rugi wuskar myak htanihato mhikakni twanhomofr. \p \v 19 Saimon Andru najohf yaknimorn tfit mbrnyi tefihato mhtimorf Sebedirhu yon Jems Jonrof. Rof nhaf mmbrtn tohhato rugim fak nahu dbofta hasomof. \v 20 Be rof mhtihato kfo memorf, “Nann wania wahikfn.” Be yifem Sebediri wom hingrna yimam mmbrtn htanymofmn Jisasr mhikakni twanhomof. \s1 Jisasr kmi yarh fknayet yimar yak marnyamo yuhat \r (Luk 4.31-37) \p \v 21 Jisasr nd tur yak hanymo hik tamnou yimampno yimomn Kaperneamt mifnahmom. Ndha Kaperneamt tohetmn rhu krna Sabat yihar rhumomr. Nd yiharn Jisasr ndharhof rhu rifinyuk rmonrn yihato Bro Nkifrarhu mrokfom rikfo nuhas bonuhasakmorm. \v 22 Jisasr mrokfom pthamohat nhai nd nkifra boririfhu tisam kanjo ptharmotr wanyrmomr. Nhai. Tu hifa ptha yembindtmotrm, yimam nd ror pthayuk mrokfom wanyhato bok dukefm yakhato duka memom, “Barenko, ndar yimar pthiwa mrokfom hifa ptha yembindt marnyewurm.” \p \v 23 Nd rhu rifinyuk rmonrn rhumor kmi yarh fknayet yimar. Jisasr kfo nuhas hanyetrn nd yimar sinyahato tau nakuyafhato kfo hutt memor, \v 24 “Nasaret thof Jisase! Ni asha niaronn, nome finji naruhannom? Nmoh yak batit niaro? Hti nhtiwann ni Bro Nkifrar yak htamo yimaye.” \v 25 Jisasr sinyahato nd kmi yarhr kfo hutt memorr, “Ni nd kmi yarhe, tmifn tngt wayoukihkahnt, nd yimar wathu troh tanynr.” \v 26 Nd kmi yarhr inji wany hambtunihato tau tneh fnahmorn nd yimar thu troh tanymorr. \v 27 Nd yimam inji htihato be tuha mifoh rihanimom. Tuha tum rinakfo nakfo memom, “Bar yimako, ndart be tu wom nfrineft htitwonom. Nd yimar pthe mrokfote tamoh bbukettn nd kmi yarhr wany hambu tanyhato nd yimar thu troh tanyrr?” \v 28 Be nd yima rifhur nd neft htihato Galili kmi bugat nakfo nuhashi hanymom. \s1 Jisasr Pitarhu matohemt yak marnyamo yuhat \r (Matyu 8.14-15 yo Luk 4.38-39) \p \v 29 Be nd rhu rifinyuk rmont htanyhato tfit yimom Saimon Andrurofhu kunysn. Jems Jonrof rpatn nd Saimonrofhu kunysn fknenimof. \v 30 Saimonrhu matohemt kkah dbohneft yakmottt hwemot. Jisasr fknenimohat kfo memomr, “Tot rot inji dbohnewut.” \v 31 Be Jisasr wanyhato rotpno yihom tohhato tirtn wayakmortn teh kasinyamort. Be inji teh kasinyamotrt nd dbohneft thu troh tanymott. Be nd mett yudbat marnyani hanyhato sinyamotn yeshrim hta mskahemotm. \s1 Jisasr bok met yindarim yak marnyamo yuhat \r (Matyu 8.16-17 yo Luk 4.40-41) \p \v 32 Krifnano marr bi yohniyetrn, bok dbohnet dbohnetm, kmi yarh fknayetm hne hnamomm. \v 33 Nd kmithu met yindari bugat niahato nd ror rhumo kuny yifhatiktn nia rifiny yukatohmomr. \v 34 Jisasr fnahnehato bok met yindariroh wonk wonk dbohnefm fak marnya hanymorm. Yo nd kmi yarh fknayetm fak thu hanymorm. Kmi yarhm Jisasr hti hikhato duka memom, “Ndarr tu Bro Nkifrarhu Yoner.” Be ndnatn Jisasr kfo gadiyaf hanymoatrm, nhai tfit pthani hanyrmoam. \s1 Jisasr Galilit ptha habrimo yuhat \r (Luk 4.42-44) \p \v 35 Tu dbha ksfutn Jisasr fnahnihato nndo yima toh duha tkittn yihato kfo bruttnamor. \v 36 Saimonri wom yarmotemrom htiyafo hanyhato hik hanymomr. \v 37 Yau hikaknihato mhtimomr. Mhtihato kfo memomr, “Met yindarim hambriwumn.” \v 38 Jisasr wanyhato kfo memorm, “Be tmifnom tfit wom nndoh kmimn ainyom. Yiruhanomn na wom mrokfom kfo ptha nuhasruhanm. Na to nd mrokfom ptha habrineftn niamoya.” \v 39 Be Jisasr Galilithu kmi kmim yi htfasmorn Judaroh rhu rifinyuk rmonm yihato mrokfom ptha nuhas habri yo nd kmi yarh fknayet yimam yak marnya, inji na htfasmor. \s1 Jisasr yak marnyamo lepra dbohneft yaket yimar \r (Matyu 8.1-4 yo Luk 5.12-16) \p \v 40 Wom lepra dbohneft yaket yimar Jisasrpno bangu mtabokmehato kfo naku memorr, “Jisase, ndar na hatohwa dbohneft ninhu tnge kforahn, nd dbohneft thu troh tanyrahta.” \v 41 Inji kfomotr, Jisasr yuhuwafhato nd leprayet yimarn tirt rihtahato kfo memor, “Nhai mrokfefm, yak thuruhant.” Inji kfoni hanyhato nd dbohneft kfo memort, “Wathu trohnr.” \v 42 Be inji kfomotr, nd dbohneft yudbat thu trohmotr. \v 43 Thu troh tanymottr Jisasr wom kfo duka mrokfot kfo memorr, \v 44 “Ni nda dbohneft thu troh tanyhat, mirahn tfit womm akfo nuhasanm. Mosesrhu boririfhut yak hikkfot. Yimam lepra dbohneft yaketm marnyanimoahat inji namoum. Nd hun gifam prisrpno myak nuhasnimoamn, tarioh mthamoum. Nd tarioh mtha yiharn prism ndt htihato kfo memoum, ‘Nd yimarhu dbohneft bi thu troh tanymotr.’ Ni nd yuhat yak hikkfot.” \v 45 Inji kfo tungunafmotrr yimor. Yihato kfo nriyafmort. Bok tng rihar rhu fnahmott, bok yimam wanyhato niamom. Be ndnatn Jisasr nhai tfit yiro kmim yihato met yindarimpno naffrmoar. Be inji yima toh duha toh htfasmour. Inji toh htfasmoatr yimam be niahato htimoumr. \c 2 \s1 Jisasr tir wura minysafet yimar yak marnyamo yuhat \r (Matyu 9.1-8 yo Luk 5.17-26) \p \v 1 Dfik marm yinyimotm tfit Kaperneamko yimor. Ndko yihato wom kunys rhuhato pthamoatr met yindarim rhu wany yakitohmoumr. \v 2 Nd kunyr rifinyaknimohat memom nndo tpmhur tohwor. Kuny yifhatik yuhat finji wom finji yimam yihom fnahni mfnahnikfot. Ror Jisasr nd kunysn rhuhato Bro Nkifrarhu mrokfom kfo ptha nuhasmourm. \v 3 Nd kunysn ptha hasetrn wom minysafet yimar husfihus yimam hnamomr. \v 4 Kunyr be tng mnderpat tohmotr, nhai wom yihotoham nd yimarhu hanyukm. Be inji htitihato yura kuny mingiahus yak tmbrafmomt to be nd yuhatn nd minysafet yimar fafho thumomr. \v 5 Nd yimar hany rim htamohat rroh dukefm duka memom, “Jisasr yima yak marnyeter. Nda minysafet yimar ror kforahr be marnyanirahr. Nhai tfit nd minysaf rifhut rhuruhattr.” Be Jisasr rroh yima yuhum inji htihato kfo memorr nd yimar, “Bar yinowe, ninhu fasoh nefm bi fak tuhahuyann.” \v 6 Nkifra boririfhuthu tisam Jisasr pthamo tngt wanyhato tum rinahti nahtihato kfo memom, \v 7 “Tamohmpno ndhtet mrokfot kfiwar? Kangr Bro Nkifrarhu tkitt ayaka. Nhai wom yima furarn yimaroh fasoh nefm yak thukfot. Bro Nkifrarpar yimaroh fasoh nefm kak thuworm.” \v 8 Nd yimaroh yima yuhum inji dukamohat Jisasr bi htimorm. Htihato kfo memorm, “Tamohmpno inji riduka adukiwako? \v 9 Kangko finji akfoyane? Kangko akfo amiyanr, ‘Ninhu fasoh fasoh nefm bi fak tuhahuyann?’ O kangko akfo amiya, ‘Wasinyakahnn krokt wayaknikahnt wayauyakni?’ \v 10 Na, Bro Najoma, yimaroh fasoh fasoh nefroh yak thu yafothat Bro Nkifrar bi hemora. Afo asomif wom neft yak nuhasrhotanko, duka mirahko nd yimar bro yufeter.” Inji kfoni hanyhato nd tir wura minysafetr kfo memorr, \v 11 “Na kfiwann, wasinyakahnn krokt wayaknikahnt tunhu kunyko wain.” \v 12 Be inji kfomotrr, tuha nd yima rifinyrhu nyingahato wasinyamorn, nd tur hwemo krokt yakmortn, be yimor kunyko. Be nd toh rifiny hasoyuk yimam htihato be tuha mrokfo duha tohmom. Tuha Bro Nkifrarhu yufat kfo yindhorhato kfo memom, “Nom hrekrpa ndhtet neft htitawonom.” \s1 Jisasr Lifair naku yakmo yuhat \r (Matyu 9.9-13 yo Luk 5.27-32) \p \v 13 Jisasr tfit bari thmbko yimotr bok met yindarim rifinymotm Bro Nkifrarhu mrokfom hemorm. \v 14 Mrokfom ptha tanyhato yimor. Yau hanyhato Alfiusrhu yon Lifair yihom htimorr takis marut tuyuk kunyent rhu hasetrn. Yihom htihato kfo memorr, “Wania wahikna.” Be Lifair sinyahato fak hikakni twanhomorr. \v 15 Jisasri disaiperm Lifairhu kunys yi nuwa yamohat bok takis marut yakyuk yimam yo fasoh nefm nayet yimam rpat yihato nuwa famom. Ndhtet ndhtet yimaroh Jisasrpno rpat yi htfasneft bi riruhakmot. Nhai be nd yiharpar hikrmomr. \v 16 Farisiroh boririfhuthu tisam htihato rorhu disaipermpno yihato kfo memomm, “Tamohmpno nd takis yekwa yimami nd ufasoh nefm nayet yimampno rpat rhuhato nuwa ye mskewar?” \v 17 Jisasr wanyhato kfo memorm, “Yima furam nhai be yi furakahm hunkotharpno. Nhai. Dbohnet yimarpam kitwom hunkotharpno. Na nhai dborioh yimaroh dukeftn niarmoya. Nhai. Na fasoh fasoh nefm nayet yimaroh dukeftn niamoya. Memoya, fasoh fasoh nefm nayet yimampno yirhoyann, kforuhotanm, nd rroh fasoh nefm yafhorahmm.” \s1 Nuwa ye juha kfo bruttnanefthu kfo nuhas mrokfeft \r (Matyu 9.14-17 yo Luk 5.33-39) \p \v 18 Jon Baftaisrhu uhik ahik htfasyuk yimami Farisim nuwa kurhato Bro Nkifrarpar rroh yima yuhum htamom. Nd Jon Baftaisrhu yimami Farisim inji namotm wom yimam htihato Jisasrpno niahato kfo memomr, “Jonrhu uhik ahik htfasyuk yimami Farisiroh uhik ahik htfasyukm nuwa kurhato tohwam. To tamohmpno ninhu disaiperm nd rom hingrnewa yuhat yak hik duha yitam?” \v 19 Jisasr kfo memorm, “Wom yimar kangr tuhan ayaka, ka nd rorhu tuhan yak yihar ka rorhu yimatm marifom afo nuwa kurhato afo brioh tohrahnom? Ka inji narfom? Nhai. Nhai rompno yuhre tohetrn ndhtet neft narfotm. \v 20 To tfit kto yak hambrafruhamr, ee bt rorhu yimatm nuwa kurhato rhurahm. \p \v 21 Nhai yimam bingotrhof hmbresham muhetm rhuneft tfit nfri rmontha nmbrm yakhato nahukahmm. Yatk hmbreshathu muht tfit nfri rmonthaye nahuneft nfri rmontha nmbrtn teh hma bugarfott yatk hmbreshat. \v 22 Yo nhai yimam nfri wain bupam yakhato yatk meme tha kpmn tas hmbrikahmm. Nfri wain bupam yakhato yatk meme tha kpmn tas hmbreneft nd nfri wain bupam rikur prhoruhamn nd yatk meme tha kpt frtfohhato wain bupam mitoh bugarahm. Ndnettn nfri wain bupam tu nfri meme tha kpe tas hmbrihato be nhai kpm yoh tfoh inji naruhatm.” \s1 Rhu krna Sabat yiharhu mrokfot \r (Matyu 12.1-8 yo Luk 6.1-5) \p \v 23 Wom rhu krna Sabat yihar Jisasr wit swirthu wit suhmn fau nanyor hanymor. Turhu disaiperm rpat yau hanyetmn to nd wit shuroh wit dmm tmbhakmomn fi hanymom. \v 24 Farisim htihato Jisasr kfo memomr, “Tamohmpno inji nem? Bro Nkifrarhu thfa mntwat inji kfiwut, rhu krna Sabat yiha nhai ndpan ndpam tmbhakkfot.”\f + \fr 2:24 \ft (2.24) Wahti Matyu 15.12 yorhwa kfo nuhasyuk mrokfot.\f* \p \v 25 Jisasr inji wanyhato kfo memorm, “Nikone Defitri wom yimam yatinoht rhu hasohato nkifra rmont rim htayet nuwa rikat rim yakhato yamo nmbuhathu tndhte, ka htitkomt o nhai? \v 26 Abaiatar Bro Nkifrarhu temperthu tohak yimar tohmo yiha, Defitr yatinoht rhu hasohato Bro Nkifrarhu temperr fknenihato nuwa rikat bi Bro Nkifrarhu yufatpno rim htayukt rimakmortn, briahako turhu yaunho habriyuk yimampno rim htahato famomt. Nuwa rikat bi Nkifrarhu yufatpno rim htayukt nhai be wom yima furam ye wonakrmomt. Tu prisrpam fiyakmomt. \p \v 27 Bro Nkifrar Sabat yihar htamohat yimaroh rhu krnayuk yihar htamorr. Nhai be marimor, boririfuhett rhuhato nd boririfhutn yimam yak hta bohtahato muh wohne tuhnirahm. \v 28 Wawanyko, na Bro Najomann nd rhu krna yihar kakitohwanr. Nd yihar kanga finji anaya, nhai tfit wom yima furar kfo htakfot.” Ndnatn nd Jisasrom namo neft nhai fasoh neft narmom. \c 3 \s1 Rhu krna yiharn Jisasr yak marnyamo tir minysafet yimar \r (Matyu 12.9-14 yo Luk 6.6-11) \p \v 1 Wom yihar Jisasr Judaroh rhu rifinyuk rmont fknenihato rim htimorr wom tir gram tip minysafet yimar. \v 2 Wom Farisim memom, “Jisasr nayuk tamoh nefm na thombat afo hti hikrahnomr. Hti hikhato kfo hndhnarahnomr.” Ndnetmn rhuhato memom, “Afo htirahnom dbohnet yimam rhu krna Sabat yiha yak marnyarahrme nhai.” \v 3 Nd tir gram tip minysafetr Jisasr kfo memor, “Buha yima rifiny buharn wasinya watohetohn.” \v 4 Be nd yimar sinya tohmotr, Jisasr kfo ttiwon memorm, “Niko finji dukiwako? Rhu krna Sabat yiha yimaroh yak marnyakfote, Bro Nkifrarhu boririfhut finji kfiwat? Rhu krna Sabat yihare hifa nefm nakfot o fasoh nefm nakfot? Yimam yak marnyakfot o yimam waskfot?” Inji kfomotrm nhai wom mrokfot kformom. \p \v 5 Nd yima rifinyr yukatohhato nyingatikt nndo yopaye nrhamomr. Duka memor, “Nda yimam nhai wom duka yuhuwaf yima yuhum rhukahm nda yimar htitahat.” Be inji htitihato wom yuhuwaf yima yuhur niahato nd yimar kfo memorr, “Tir gram tipt wathu susnant.” Be nd yimar tir gram tipt thu susnamort. Thu susnahato marnyanimotr. \v 6 Be nd kunys rhuyuk Farisim inji wahti tanymohat nhai wom warhurmom. Be fnahni twanhomom. Fnahnimomn Herotr hikwa yimampno yihato wajis harhumom. Memom, “Jisasr wasrahnom.” \ms1 Jisasr fak nuhasmorm turhu bbukeft, to nd turhu kmi mna thofm nhai yima yuhum sinyarmomm \mr (Sapta 3.7—6.6) \s1 Tek bari thmbt rifinymo yonmari rifuhetr \p \v 7 Jisasri turhu disaiperm ndhart htanymomtn tfit yimom Galili tek bariko. Yonmari yima rifhur Jisasr htiyafo hanyhato mfau hikaknimomr. \v 8 Kmi kmirhof yimam fau hik hanymomr. Galili thofm, Judia thofm, Jerusalem thofm Idumea thofm, Jodenthu mano mkuko tohyukm, yo Tair thofm, Saidon thofm. Nd nd kmim nia bugamom Jisasr namo nefm wanyhato. Duka memom, “Nom tu nomn yihato hti hikrahnom.” \v 9 Jisasr nd bro yima rifhur htihato turhu disaiperm kfo memorm, “Mmbrt bi brbo ania hnetwat. Nda yonmari yima rifhur yakaknerhotma finji yirhoya?” \v 10 Bok yimam yak marnyamotrm btn wom womt nd dbohnetm furyakni furyakni memom, “Brbo yihato Jisasr myak tiwonruhatnom dbohnefm marnyanirahm.” \v 11 Nd kmi yarhetm o tek yarh fknayet yimam Jisasr htimoahat be taunihany taunihany fnahnimoum. Mrokforpat tu tany memoum, “Ni tu Bro Nkifrarhu Yone.” \p \v 12 Tu Jisasr kfo memourm, “Mirahko nanhu yufat yima rifiny buharn ayutanomt.” \s1 Jisasr yakmo barkof 12-pela aposerm \r (Matyu 10.1-4 yo Luk 6.12-16) \p \v 13 Jisasr yura kminysofko muhmorn naku yakmorm nd tur yak yibonmo yimam. Nakumotrm yimom. \v 14 Yimotm 12-pelakfot fakmor rorhu sioskfothu kasinya htfasyuk aposerm. Duka memor, “Nann tohnhorahma. Tkrurafrhotanm yiruhamn Bro Nkifrarhu mrokfot romn ptha nuhas habrirahmm kmi kmim.” \v 15 Yo memor, “Kmi yarh tek yarhroh yak thuyuk yafothat heruhanm.” \p \v 16 Nd ror yakmo 12-pela yimam: Saimonr (tfit rorn wom yufat hmbremorr Pitar), \v 17 yo Sebedirhu yon Jemsr yo nmem Jonr. Wom yufat tfit tu Jisasrn futamorf Boanesis. Yufathu yimbu yuhat, “Tohrhu Yonf.” \v 18 Yo Andrur, Filifr, Bartolomyur, ee Matyuri Tomasr. Yo womm Alfiusrhu yon Jemsri Tadiusr yo Selot patikfot tohmoa yima Saimonr, \v 19 yo wurohr Judas Iskariotr. Tor nd Judas Iskariotrn Jisasr hndhnamorr. \s1 Kfo memom, “Jisasr fasoh tndhrhu bbukeftpno hingrnewur.” \r (Matyu 12.22-32 yo Luk 11.14-23; 12.10) \p \v 20 Jisasr kunys fknenimor tfit bok met yindarim kunys yakaknimotmt nhai nuwa yarmom rorhu disaipermpno. \v 21 Be turhu mmemti nmemrom inji wanyhato memom. “Bi bok yimam yak hamumaknitatmr bi ka mfhat mmrifwotr.” Ndnatn memom, “Arim htiyaknomr.” \p \v 22 Nd Bro Nkifra boririfhuthu tisam Jerusalemko wutoh tanyhato niamom. Niahato Jisasr kfo wok memomr, “Jisasr tndh Belsebur tohworr. Jisasr nd neft nihat yarhroh bro tohak Belseburrhu bbukeftpno kak thuworm kmi yarhm.” \p \v 23 Jisasr inji wanyhato nakuyakmorm. Nakuyakhato kfo nhombra memorm, “Tndh yarh Satanr sinyahato wom yarhm yak thuneft, be nhai wom yarhm tohruhatm. \v 24 Rpa kantrikfot tohyuk yimam buha nayak mkuhato rim toh mtohhato nnakni-neft, be nd kantrikfot yohniraht. Nhai wom yimam tohruhatmt. \v 25 Yo rpa kunys tohyuk yimam nhaf inji. Tum nayak mkuhato nnayurneft, be nhai wom yimar tohruhatr. Be tum naye dborha nohhato yima duha tkitm rhurahm. \v 26 Satanr nhaf to inji buga. Satanr sinyahato wom yarhm yak thuneft, be nhai wom yarhm tohruhatm. Bi be. \p \v 27 Nhai wom yimar wom nanyjar nngrajohet yimarhu kunys fknenihato yimar rhuhany rorhu kunys rhuyuk wuskam myaknihekfot. Afo nd kuny sikatr tir wuram kisahato ee btn rorhu kunyshu rhuyuk wuskam yaknikfot. \p \v 28 Kfo mifwanko. Bro Nkifrar duka mmorahrm yimam nayuk fasoh fasoh nefm yo tamoh mrokfo bebm tnge pthayukm. \v 29 To fitoh yimar na Bro Nkifrarhu Yafothathu bbukeftpno hingrneta kfo famur, ‘Fasoh tndhrhu bbukeftpno hingrnewur,’ nd yimar nhai tfit kfo gbuhruhatrt, be Bro Nkifrar nhai duka mmoruhatrm nd yimar kfoyuk tngt. Nhai. Duka hatohrahrt.” Jisasr inji kfo nuhas bonuhasmorm. \v 30 Tumn Jisasr kfo memomr, “Fasoh tndhr korhworr,” ndnetrn nd mrokfot kfo nuhasmorm. \s1 Jisasrhu mmemmi nmemrom \r (Matyu 12.46-50 yo Luk 8.19-21) \p \v 31 Nd yihar Jisasrhu mmemti nmem najohfit niamomn, Jisasr ror yiro kunys ruhetrn briahako tohhato kfo memom, “Jisasr afo afnahnar.” \v 32 Ror bok met yindarim rhu dbu hmbremomr. Kfo memomr, “Ninhu mmemti nmem najohfit tom niem. Niemn, kangm ahtinomn.” \p \v 33 Jisasr wanyhato kfo memorm, “Frohmn nanhu mmemroyem? Frohmn nanhu nmemroyem?” \v 34 Nd ror rhu dbu habriyuk yimam yukatohhato kfo memor, “Asom ar yorhwam tom nanhu mmemromi nanhu nmemrom. \v 35 Yimam Bro Nkifrarhu dukefr dukahato yak hikwam, tom nanhu mmemrom, mndaremrom, nmemrom.” \c 4 \s1 Yewuri tpim dborhiwa tkitm \r (Matyu 13.1-9 yo Luk 8.4-8) \p \v 1 Jisasr tfit Galili bari thmbt yihato met yindarim yak nhafohhato mrokfom kfo nuhas bonuhasmorm. Bok yima rifhur rifinymotr be Jisasr htitihato tek barit hiryuk mmbrtn mirhuhato to be met yindarim bari thmbtn rhuhato wany yakitohmoumr ror nd mmbrtn rhuhato pthamoahat. \v 2 Boknambok mrokfom be kfo nhombramourm. Kfo memorm, \p \v 3 “Wawanyko. Wom yimar mswirt hingrnahato wit tpim yaknihato thu brur htfasmorm. \v 4 Yihota tafont misuhyukm nungam yihato tout buganimomm. \v 5 Wom tpim misuh hanymoum tahi siket tkitmn. Bbpam be htfapamn nd yewuri tpim yudbat dborhahato sinyamom. \v 6 Tfit marr tahato tahi sikthu kkah nadbofnefrpno nd yewuri fanroh nembfam fftahato nohmom. \v 7 Womm hig suhmpno misuh hanyukm rpat hig tofmpno sinyahato kihawot hmbriyafmotmm nhai yukha hirrmom. \v 8 Nd tu hifa dborioh bbinysoft misuh hany-yukm romn tu hifa sinya marnya-momn yukha hir trukmom, womm 30 dmetm, womm 60 dmetm, womm 100 dmetm.” \p \v 9 Kfo memorm, “Yimbhindangeteko, ndar na kfiwa mrokfot wanykfot.” \s1 Jisasr kfomo kfo nhombra mrokforoh yimbu yuham \r (Matyu 13.10-17 yo Luk 8.9-10) \p \v 10 Kto Jisasr turpar rhu hasetrn turhu disaipermi wom yimam rorpno tohmoam niahato nd ror pthamoa kfo nhombramoa mrokforoh mrokfo yimbu yuham ttiwon hikmomr. \v 11 Kfo memorm, “Wanukko, yafuna mrokforoh yakyuk dukefr bi nikomn hemor. Bro Nkifrarhu kingdomkfothu kafrohet mrokfom be kfo nhombra kanjo ptharahm o mrokfom be yura yafunarahm, nikomn dukefm bi yakrahkomm. Nd Bro Nkifrarhu yinhit toh duha yima furam be kfo nhombra mrokforpam wanukm. \v 12 Ndnettn nyingam yukatoh hakurahm, to nhai wom tamohm htiruhatm. Yo mrokfom, wanyrahm, wanyrahm, wanyrahm, to nhai wom dukefm yakruhatm. Nhai. Tumn htihato mrokfefm wany tungnemn, ee ka ndnatn yima yuhum yak krekutruhamm Bro Nkifrar rroh fasoh nefm yak thuhirahrm.” \s1 Yewuri tpiroh kfo nhombra mrokfothu yimbu yuhat \r (Matyu 13.18-23 yo Luk 8.11-15) \p \v 13 Jisasr kfo memorm, “Ka nd kfo nhombra mrokfothu yimbu yuhat ka nhai yakkahkomt? Kane finji kforhota nd kfo nhombra mrokforoh yimbu yuham yakruhakomm? \v 14 Nd yewuri tpiroh yimbu yuhat inji korht: nd yewuri tpi truf hanymo yimar, Bro Nkifrarhu mrokfom hta hanymor. \v 15 Nd yewuri tpim yihotat misuhhato nungam nia yamom, ndm yimam Bro Nkifrarhu mrokfom yakhato tfit Satanr niahato yimaroh yima yuhum rhuyuk hifa dborioh mrokfom nia yak thuwa nmbuhat kfo nhombramoya. \v 16 Yo nd tahi sikm misuhhato sinya duha yewuri tpim, ndm kfo nhombramoya yimam afo barkofpam hifa yindhor nmbuhatpno yudbat Bro Nkifrarhu mrokfot mhik tefi yaknitmt, \v 17 tfit tamoh krhopam kekwomm, to be bmbri thu trohwomt Bro Nkifrarhu mrokfot. \v 18 Yo nd yewuri tpim hig suhmn misuhwam, ndm kfomot, yimam afo Bro Nkifrarhu mrokfot kekwomt. \v 19 Mrokfot yekwamn, tfit ndar bbinysofthu dukefm kak wunefiwumt Bro Nkifrarhu mrokfeft. Womm tum hatohyuk krho nmbu-hampno duka krho hasiwum. Womm maruharoh dukefrpampno korh hasiwum. Womm hifa rhu nmbuharhu yaknefrpatn duka hasiwum. Nd nd dukefmn thu nhombranitatmm, Bro Nkifrarhu mrokfeft myafho thunitmt. \v 20 Wom yimarpam nd yewuri tpim hifa bbinysoft misuhhato yukha hirmo kanjo rom mrokfefm yak marnyewamm yima yuhum htewamm yukha hirwom, womm 30 dmetm, womm 60 dmetm, womm 100 dmetm.” \s1 Yiro yak kafknayet lamthu mrokfot \r (Luk 8.16-18) \p \v 21 Jisasr tfit wom ttiwon mrokfot htamort. Kfo ttiwon memorm, “Niko lamm hta thombat ka yiro rohmn kafknitkomm? O womnam yiro hwe tik rfashitn hta hamongwokomm? Ka nhai. Lamm buha dany yuhamn htewukomm. \v 22 Nd kfo nhombra mrokfothu yimbu yuhat inji kfiwut. Bro Nkifrar, rorhu kfo kafrohet mrokfeft kto be tafontn yak htarahrt. Nd tamoh tamohm Bro Nkifrar yak wuna bowuna hasiwam, kto be tafontn yak htaruhatrm yimam htirahmm. \v 23 Yimbhindangeteko, ndar na kfiwa mrokfot wanykfot. \p \v 24 Niko wanyuk mrokfefm wany hik marnyakfot. Womm finji finji kahuknm, tawo inji hirahmn. Womm he hmarsirahnm, tawo Bro Nkifrarko he hmarsirahrn. \v 25 Frohr mrokfom wanyhato yima yuhurn hmbri hterm, nd yimar Bro Nkifrar tfit thu hmbrihirahrr. Nd yimar mrokfom wanyhato nhai yima yuhur htarform, nd tefi dukefenr rorhu yima yuhur rhuyukr tfit tu Bro Nkifrarn yak thurahrr.” \s1 Yewuri fanthu sinya nmbuhathu kfo nhombra mrokfot \p \v 26 Yo tfit wom mrokfot kfo memor, “Bro Nkifrarhu kingdomkfot inji korht: Wom yimar yewuri tpim trufworm. \v 27 Nd yewuri tpi trufyuk yimar, ror nd yifung marm hwita fijo rom nd yewuri tpim be turoh fijo dborhanihato sinyewum. Nhai tawisafkahr rom sinyewa nmbuhat. \v 28 Be nd tu bbinysoftn thu warhewattm yukha hirwom. Sinyewohat afo dborhanitamn ee tuwa rfetm rhunihato ee tfa totwamn yukhetm korhm. \v 29 Yukha hirnihato bi yak yibon yihayer, ee kekworm.” \s1 Mastet tpiyenrhu kfo nhombra mrokfot \r (Matyu 13:31-32,34 yo Luk 13.18-19) \p \v 30 Jisasr tfit wom kfo nhombra mrokfot kfo memorm, “Bro Nkifrarhu kingdomkfot finji akfo nhombrayant? Tamohmn akfo nhombraya? \v 31 Bro Nkifrarhu kingdomkfot kangme tefi mastet tpiyenrn yimar yaknihato turhu mswirtn nuhterr. Mastet tpiyenr kangme sayor tpiroh tefi tpiyener. \v 32 Nd mastet tpiyenr frdborhahato yonmari bufum korhm. Kto tkit tkitroh nungam ndha niahato wuswom.” \p \v 33 Jisasr bok mrokfefm Bro Nkifrarhum miyukhamn, mimn, tamohmn kfo nhombramourm. Memour, “Akfo nhombrakahta yimam wany duka tungunarahm.” \v 34 Nhai be tu mrokfo yimbu yuham kfo hik nuhasrmoarm met yindarim. Nhai. Be kfo nhombra mrokfomn rim kfota mkfotamourm. Turhu disaipermpno ee tu mrokfo mna yuham kfo nuhasmourm. \s1 Jisasr kfohato wifort minoh hmbremo yuhat \r (Matyu 8.23-27 yo Luk 8.22-25) \p \v 35 Nd yiharhu tu wuroh krifn Jisasr turhu disaiperm kfo memorm, “Barenko, na kanga tek barit ahir tmbhonikahnomn, mkuko ainyom.” \v 36 Be nd mmbrt, bi nd tur rhumot, mikmbremomn hahir hayukmomr. Nd yonmari yima rifhur tuha htanyhato yimom. Wom mmbrm rom rpat hir hayukmom. \v 37 Hir hanymomn buha dany yuhatn bro wifort sinyamot. Nd wifort sinyahato bi fak mndhu hanymotm. Bi bus tas finjo hanymott mmbrt. \v 38 Jisasr mmbrthu yifhikorn yak tuhtanimorn hwemor. Nd wifortpno yihom yak thohato kfo memomr, “O Tisaye, wasinya. Nom bi wifort kak mndhutwotnom. Nine ka nhai yanhokahn?” \p \v 39 Jisasr wasinyahato nd wifort be tnge kfo memort, “Be tmifn, wateh tmbho.” Be inji kfomotr nd wifort teh tmbhohato tek barit nhai wom natonrmot. \v 40 Jisasr nd turhu disaiperm kfo memorm, “Tamohmpno yakrmitako? Nhai duka mekahko, ‘Rorpno kitwonom. Aduka yanhowahnom?’” \p \v 41 Rom inji wany yanhohato kfo memom, “Ndarr tamohtet yimarn wiforti burifhut wany yakiohato minoh hmbrif?” \c 5 \s1 Jisasr yak marnyamo kmi yarh fknayet yimar \r (Matyu 8.28-34 yo Luk 8.26-39) \p \v 1 Hir hanymomn manoh mkuko rim dbkafmom. Gerasaroh tohyuk mkukorn rim dbkafmom. \v 2 Rim dbkafnihato Jisasr yuhre witani hanymor asha wom kmi yarh fknayet yimar yima yopko toh tany niamorn Jisasr mhtimor. \v 3 Nd kmi yarh fknayet yimar be inji yima gum htamoa tahi bakuny mkumn hweta htfasmour. Yimam nhombratitamoum yakitohtaneft o sene kibokisaneft. \v 4 Bok yiham hankafe, yo sene, tir wuram kisi, tu be nhai mif. Kimoumr, tfit tur wabbuka sinyahato frdbombhonimourm. Nhai rorhu yimaroh yakkfot. \v 5 Yifung marm to be yima gum htamoa tahi bakuny mkumn yo yura kmi yihofmn toh hasomour. Btn tur mumakhato tau hifa bohifamour yo tahim yakhato nde tur puk finy bofinymour. \p \v 6 Yau hnehato bi wuri tohhato Jisasr htimorr. Htihato be toniyakni twanhomorn Jisasrhu wurampno msuhmor. \v 7 Msuhhato mtau ssiyakni memor, “Jisase, tu yura myorhekwa Bro Nkifrarhu yone, ni finji newuna? Bro Nkifrarhu yufatpno mirahn krho nmbuhat ahiyanr.” \v 8 Jisasr bi kfo twanhomor nd yimar thu hammomoa kmi yarhrhu htanyeft nd yimar. Ndnetrn nd mrokfot kfomort. \p \v 9 Jisasr kfo memorr, “Ninhu yufat wayutant.” Nd yarhr kfo memor, “Nom rifuhetnom tohwonomr ndar yimar. Ndnatn nanhu yufat, Rifuhetr.” \v 10 Nd yarh fknayet yimar mkfo ttiwon rafak hany memourr, “Mirahn ayak tuhafkahtanm nndo wom wuri tkittn ain.” \p \v 11 Wom kmi yorgenrn foh rifhum ke wussohmoum. \v 12 Nd kmi yarhm Jisasr naku memomr, “Wakfo tkrurafkahtnnom nd fohmn tfit fknirahnom.” \v 13 Be Jisasr kfomotr nd yimar hatohmo kmi yarhm thu troh tanymomrn tfit fohmn fknenimom. Be fohmn fknenihato thu hafunanimotmm, nd fohm kmi kihahir yuhat mitarhotnihato tek baritn mitayif wurasoh bugamom. Nd mitayifmo fohm 2,000 fohm mitayifmom. \p \v 14 Nd fohm hatohmo yimam inji htihato be tonayefrpar yakhato taunthu yimam kfo nuhas bonuhashato kmi kmi kfo nuhas fnahmomm rom htimo nefm. Bok yimam inji wanyhato memom, “Ai ahtinom nd neft.” \v 15 Jisasrpno nd yimar kmi yarh htanyetr htimomr rmonthat tabhutahato tu hifa yima yuhu dukefrpno rhu hasetrn. Rom be inji mhtihato be duka yanuhefrpno tohmom. \v 16 Jisasr nd kmi yarh fknayet yimar yak marnyamohat tuha tohyuk yimam hti hikmomr. Romn nd niayuk yimam kfo nuhas bonuhas hikmomm kmi yarhm nd yimar thu troh tanyhato tfit fohm fknihato tek mitayif wurasohmohat. \p \v 17 Kmi thofm nd neft htihato Jisasr kfo memomr, “Ni be tmifn ndar kmit wahtanykahnt, wain.” \v 18 Jisasr tfit mmbrtn mikmbrehato memor, aiya. Nd Jisasr kmi yarh yak thumo yimar tfit Jisasrpno yihato kfo memorr, “Na kanga ahik hneyann.” \p \v 19 Jisasr wanyhato kfo rafo tany memorr, “Tuha kmitn warhu hasokahnn tunhu yimatm wakfo nuhastwanm ni Bror yuhuwafhato yak marnya bomarnyamo yuhat.” \p \v 20 Be nd yimar inji wany yakiohato nd distrikthu 10-pela kmim yi habrimorn kfo nuhas bonuhasmorm Jisasr yak marnyamo nmbuhat. Bok met yindarim ror Jisasr yak marnyamo yuhat wanyhato be tu bok dukefm fakmom. \s1 Jisasr Jairusrhu yonti yo dbottet mett yak marnyamo yuhat \r (Matyu 9.18-26 yo Luk 8.40-56) \p \v 21 Jisasr tfit mmbrtn mikmbrenihato barit hir hayuknihato tfit mano mkuko yimor. Rim dbkaf hanymor yonmari yima rifhur nia rifiny hmbriyaknamomr. Be Jisasr tuha bari thmbtn tohmor. \v 22 Judaroh rhu rifinyuk rmonthu wom tohukatoh yimar, rorhu yufat Jairusr, niamor. Niamorn Jisasr mhtihato rorhu wurampno mtabokmemor. \v 23 Mtabokmehato kfo memor, “Nanhu yont noh wururifhut kekwott. Wania tir wahtakahtnt marnyaniraht.” \p \v 24 Be Jisasr wanyhato hik hanymorr. Rof yimohat bok met yindari rifhur hik hanymomrn be nahuta yaborr hanymom. \p \v 25 Nd yima rifiny buharn wom dbottet mett rpat fau hanymom. Nd dbotteft 12-pela gunyjimm hatohmott. \v 26 Yonmari marut be nd rothu dbottefthu htiyuk hunkotharoh wiknaneftpno tubatu witamott. Memout, “Ka hunkothamn htihato nd dbotteft yak raforahma,” to nhai, nd dbotteft nhai teh tmbhakrmoat. \v 27 Nd mett Jisasr hingrnamoa bbukeft bi wanyettn to be Jisasrhu mongko yauyaknimotn Jisasrhu sakethat mtayoutimott. \v 28 Rothu dukeft duka memot, “Rorhu hmbreshat be mtayoutiruha be nd dbotteft teh tmbhakraht.” Ndhtet dukeftpno mtayoutimotr. \p \v 29 Be nd dukeftpno mtayoutimohat be yudbat nd dbotteft teh tmbhakmott. Tut yironamot nd dbotteft teh tmbhakmohat. \v 30 Nd mett inji namohat tu Jisasr tfit yironamor rorhu yima yak marnyayuk yafothar nd mett yak marnyamohat. Yironafhato tfit kekutnihato nd yima rifhur ttiwon memorm, “Frohr nanhu hmbreshat tayoutirt?” \p \v 31 Turhu disaiperm kfo memomr, “Wahti bok met yindarim tip tip newamn mtayoutini hanitmn. Tfit tamohmpno kfo yamuka frohr mtayoutira?” \p \v 32 Jisasr nd met yindarim hti nhombra memor, “Afo htiyanko frohrn tayoutira.” \v 33 Be nd dbottet mett bi Jisasr inji kukatoh habriwore, rot tfit duka fanhomot. Duka memot, “To finji wom finji kafrohruhoya? Bi htitawora.” Be yudbat Jisasrpno rim tabokmehato kfo nuhas bugamotr rothu yak marnyamo yuhat. \v 34 Ptha nuhasmottr Jisasr kfo memort, “O ar yone, nd ninhu dbotteft, nd hatoh hnamot, duka famu, ‘Ror rimaktirhota, be nd dbotteft teh tmbhakraht.’ Ndnettn ninhu dukef yuhatn nd dbotteft teh tmbhektn. Be hifa yindhor yima yuhurpno waikahnn, watohtwa. Ninhu krho nmbuhat bi fak tuhant.” \p \v 35 Jisasr ptha hasetrn Jairusrhu kunyshom toni hnehato Jairusr yihom kfo kangmr, “Mirahn Bror ahany furayanr kunykort. Ninhu yont bi mfaknit.” \p \v 36 Jisasr rom pthayuk mrokfom wany marsisahato Jairusr kfo memorr, “Ni mirahn awany yanhoya. Ninhu bro dukefr be duka mekfot, ‘Nanhu yont tfit myenyjworaht.’” \v 37 Be nd met yindari rifhur ndhar kfo rafo tanymorm rorhu hikneft. Pitari Jemsre Jonr, Jemsrhu habhir, romrpam husfirparpat kfaknimor. \v 38 Nd Jairusrhu kunys mwanyaknimomt yimam nur hasomohat. \v 39 Jisasr kunys fknenihato rim kfo memorm, “Tamohmpno nurwako? Nd yont nhai nohrfot, be hwitwot!” \p \v 40 Jisasr inji kfomotr haningemomr. Nd nur kunys rhuyuk yimam yak tuhafhato fnah buganimotm, nd yonthu yifammafi turhu husfirpa disaiperm yaknitarm yimom nd yont rhumo rumtn. \v 41 Rim fnahnihato nd yonthu tirenr wayekwart kfo kangrt, “Talita kumi.” (Nd mrokfothu yimbu yuhat, “Metene, na kfiwann wasinya.”) \p \v 42-43 Be nd metent inji kfomotrt yudbat wasinyamotn ufaufaumot. Yonthu yifammaf inji htihato be tuha yafotha duhatf tohmof. Jisasr kfo memorf, “You! Mirahfn akfo nuhas mif mifnomm nda nifnhu yont myenyjwi yuhat.” Nd yonenthu gunyjimm 12-pelakfot. Inji kfonihato kfo memorm, “Nuwa wayak wahefnt.” \c 6 \s1 Nasaret thofm Jisasr mong trohmo yuhat \r (Matyu 13.53-58 yo Luk 4.16-30) \p \v 1 Jisasr nd ror tohmo tkitt htanyhato tfit yimor turhu kmitn. Turhu disaiperm rpat yimom. \v 2 Turhu kmitn yihato rhu krna Sabat yiharn yimor Judaroh rhu rifinyuk rmontn. Yihato Bro Nkifrarhu mrokfefm kfo nuhas bonuhasmorm. Bok met yindarim rorhu mrokfefm wanyhato tuha mrokfo duhatn rhumom. Duka memom, “Nd yimare fitha nd bbukeft yakhato ndhtet nefm niwarm? Yo ndhtet dukefme fitha yakmorm? Nd ror hingrnewa mirakerkfome tamohtet tongr thu kihwatrr mhingrniwarm? \v 3 Nd yimar to wom kamdarhu yoner. Nd yimar to Mariathu yoner. Jemsr, Josefr, Judasr, Saimonr, tom rorhu nmemrom. Rorhu mndaremrom asom asha korhm.” Ndhtet dukefmpno nhai marimom, “Jisasr rihtirahnomr.” Nhai. Mong troh bugamomr. \p \v 4 Jisasr inji wanyhato kfo memorm, “Bro Nkifrarhu profetrhu yufat bi kmi kmim rhu htfaswot. Turhu kmiti turhu yorgre turhu kuny shofm, rompno nhai yufapa duhater.” \p \v 5 Be nd dukeftpno nhai turhu kmit tamohtet mirakerkfom hingrnarmotr htirmomm. Be inji rpa rpa dbohnet yimarpam tirt htahato fak marnyanimorm. \v 6 Duka memor, “Tamohmpno nd yimam nhai wany yakiokahmm nanhu mrokfom?” Inji dukahato yimorn Bro Nkifrarhu mrokfom ptha nuhas habrimor. \ms1 Jisasr hatohmo bbukeft yak nuhasmotrt kmi thofm htimomt. To nd turhu disaiperm nhai htihato duka tungunefr yakrmom. \mr (Sapta 6.7—8.21) \s1 Jisasr 12-pela aposerroh hingrna yuham kfo hta bohta nuhasmo yuhat \r (Matyu 10.5-15 yo Luk 9.1-6) \p \v 7 Jisasr turhu disaiperm yak nhafohmormn tfit hus hus fak nhtamorm. Hus hus yak nhtamormn tek yarh kmi yarh yak thuyuk yafothar hiyaf hanymorm. Nd yafothar henyihato kfo tkruraf memorm, \v 8 “Niko yinyeft kio musrpam yakitohakkfot. Mirahko nuwa nakupam, hmbre wus yohm, maruham, nd ndm ayakitohaknom. Be inji sfno yikfot. \v 9 Su wuraroh hmbrenineft rot nhai mrokfom. Hus yagr thafhu hmbrenineftne nhai. \v 10 Yihato wom kmit fak miyekmko, kunys fahumko, be nd kunyrpat toh tanyhato tfit sinyani yikfot. \v 11 O wom kmit o taunt yihato nhai kunym yakmiyakhato niko hanyuk mrokfom nhai yindhorkahm wanyneft, nd kmit htanyhato fus wuram tuha nd kmitn frdbofta tanyhato htanykfot. Inji naruhatko, ndt htiruhamn, mirahm, ‘O nom yakmiyak duha yitnomm inji nem.’” \p \v 12 Be nd Jisasrhu disaiperm yimomn Bro Nkifrarhu mrokfot kfo nuhashato kfo memomm, “Nikmoh fasoh nefm mong trohkfot.” \v 13 Nd kmiroh bok kmi yarh fknayet yimam fak marnya bomarnyamomm. Yo nd wom dbohnet yimam, be nd kahpaye htamoatrm marnyanimoum. \s1 Jon Baftaisrhu noh yuhat \r (Matyu 14.1-12 yo Luk 9.7-9) \p \v 14 Nd Jisasr namoa nefm nhai wom rpa kmirpat wanyrmomt. Bi kmim rhu fnahmott king Herotr wanymort. Womm Jisasr namoa nefm wanyhato duka memoum, “Ka Jon Baftaisr minohakhato tfit sinyamorn ndhtet nefm newurm.” \p \v 15 Womm duka memoum, “Ka Iraijayer.” \p Yo womm duka memoum, “Ka bingot tohmo wom profeter.” Be turoh yima yuhumn inji inji fak nhtamoum. \p \v 16 King Herotr Jisasr namoa nefm wanyhato kfo memor, “Nd yimare, Jon Baftaiser. Nd yimar to bi na mfhat tmbhomohat, to bi tor, bi tfit sinyamor.” \v 17-18 To bingot Herotr wom nmem Filifrhu tuhan Herodias yak hutfakmohat, Jonrn kfo memorr, “Ndhtet neft nhai tu dborioh neft narmo. Nkifra thfa mntwat kfo kangt, ‘Mirahn womrhu mett ayak hutfayanr.’” Inji kfomotrr, wom yimam kfo tkrurafmotrm Jon Baftaisr fakmomr. Yakhato kalabus htamomr. \p \v 19 Herodias Jonrhu mrokfot wanyhato wanyhato namburmot. Namburhato memout, “Jonr awasanr.” To nhai, \v 20 Herotr Jonrhu wasneft mfanuhakmour. Duka memour, “Jonr tu dborioh yimayer, Bro Nkifrarko kukatohworr.” Ndnetrn Jonrhu toh nmbuham Herotrhu mofsinhitn tohmour. Jonrhu pthayuk tamoh tamoh mrokfefm Herotr nhai hamuh tfafrmoarm. Nhai. Be rorhu yima yuhur mrokfefm wanyhato krhomourr. To nd yima yuhur krhomoahat nhai marimoar, “Jonrhu mrokfefm nhai tfit wanyrhotanm.” Nhai. Jonr pthayuk tamoh tamoh mrokfefm wany yakitohmourm. \p \v 21 Bok yihotam Herodias nhombrati hnamotn ee wanymot Herotrhu betdekfothu bro yemro burwathu hta yuhat. Rot nd mrokfot wanyhato kfo memot, “Hifa, ka na nd yiharn fura mrom yakruha.” Betde yiharn bro yemro burwat htamortn bok yimam nakumorm. Nd turpno gafman hingrneft hingrnanhoyukm, yo nd turhu amikofthu bro yimam, yo Galilikorhof bro yimam naku bugamorm. \v 22 Nia rifinymotm Herodiashu yon mett fnahnihato nd bro yufet yimam rhumo tkittn yi grhamot. Nd rhuyuk bro yimam htihato masat yindhormom. King Herotr htihato kfo memort, “Nom hifa hti yindhorwonomn. Kangn tamoh ayaka, wakfokahtn yakhiruhann. \v 23 Na kfo mif mifwann, tamohm ttiwonrahna be he mifruhann. Kangn, na tohukatohwa yima rifhur niyak nhtahato kangn, wom rifuhetr atohukatoha, na nhai mrokfom. Na to finji kforuhoya?” \p \v 24 Be nd met tmaht yitatn mmemt rim ttiwonwott. Kangtt, “Na Herotr inji inji ttiwonra. Ndnatn kanga attiwonanne ni finji dukewa? Tamohmn akfoya?” \p Mmemt kfo kangtt, “Jon Baftaisrhu mfhathu yakneft wakfotwa.” \p \v 25 Be inji wanyhato yimotn kingrpno rim kfo memot, “Na kanga asomif mif Jon Baftaisrhu mfhat watmbhakkahnr wom plettn wakmbrehiyafona.” \p \v 26 Be wom kingr wanyhato be tuha mrokfo duhatr rhumor. Bi bro mrokfot kfo memort, “Tamoh tamohm ttiwonwona na nhai kfo wokrhotann hanyeft. Be he mif mifruhann.” Bi inji kfetrn to be rot Jonrhu mfhathu tmbhakhato hiyafneft kfomohat nhai tfit wom kfo wokrmort. Ror nd yontpno napthamohat nd rhuyuk bro yimam bi wanymomr ror nd pthamohat. To be ndnatn nhai tfit ror wom kfo wokkfot. \v 27 Be yudbat kingr wom soldiar kfo tkrurafmotrr yimor Jonrhu mfhathu tmbhakt. kalabusm tohmoa kunys yimorn Jonrhu mfhat yihom tmbhakmorr. \v 28 Mfhat tmbhohato plettn kmbriyaknehato nd met tmahtn mhemor. Nd met tmaht nd yima mfhat yaknihato mmemtn rim hemot. \v 29 Jonrhu uhik ahik htfasmoa yimam rorhu mfhathu pukni mrokfeft wanyhato kalabus kunysn yimomn rorhu tfmbt rimakmomtn hany fopmomt. \s1 Jisasr 5,000 yimam yeshri hemo yuhat \r (Matyu 14.13-21 yo Luk 9.10-17 yo Jon 6.1-14) \p \v 30 Nd rorhu sioskfothu kasinya htfasyuk aposerm tfit Jisasrpno niahato mkfo nuhas bonuhasmomr rom namo nefm yo rom ptha htfasmo mrokfefm. \v 31 Bok yimam yi rifiny hatohmoatmm nhai nuwa ya inji narmom. Be ndnatn Jisasr kfo memorm, “Na kamuka wom turpat tkittn aikahnomn rhu wita inji narahko.” \v 32 Be mmbrt yaknimomn turpatm wom turpat tkittn yimom. \p \v 33 Bok yimam tohhato hti hikaf hanymomm rom hir hanymohat. Hti hikaf hany memom, “Tom bi ndko kitwom mhtirahnomm.” Be tonayef-rpar yakhato be nd ror yiyuk tkittn mtoh hasomom. \v 34 Jisasrom mtadbkafmomn nd yonmari yima rifhur mhtihato yuhuwafmorm. Mhti yuhuwafhato duka memor, “Ar yimam sifsifm yima tohukatoh duha kanjo be inji hutraf tto habrisewum.” Be nd yima rifhur yak nhafohtamorm mrokfom hemorm. \v 35 Jisasrhu disaiperm marr htiyaf hanyhato Jisasr mkfo memomr, “Marr bi yohnitr, ndart yima toh duha wom tkit furayet. \v 36 Ndar rifinywa yimam wakfo tkrurafkahtnm anatubatunikahmn tumn yeshrim awikna htfaskahmn aye bmtam.” \p \v 37 Jisasr tfit kfo memorm, “To nikomn yeshri wahekomm.” \p Tfit rom kfo memomr, “Kangne 200 kinakfot yaknihato bretpam awikna hanyomm?” \p \v 38 Jisasr tfit ttiwon memorm, “Niko finji bret nuwam harhuwako? Afo wahti nhtakomm.” \p Rom yihato hti nhtamommn kfo memomr, “Nom tirfa bret nuwami hus yiraf, injirpa harhuwonom.” \p \v 39 Kfo memorm, “Nd yima bugam briaha hifa kipr suhtn hofhet hofhet arhu nhombratwam.” \v 40 Be rom hofhet hofhet rhu hanymom, wom hofhetr 100 yimam yo tfit wom hofhetr 50 yimam. Be inji inji rhu hanymom. \v 41 Be nd tirfa bret nuwami hus yiraf yaknimormn yura mount wuyukatohhato kfo bruttnamor. Kfo bruttnanihato turhu disaiperm yak tifakhany hiyaf hanyhato kfo memorm, “Wahe nhombra htfas hanykomm.” Yo nd hus yiraf be nd rpahtet neft namorf. \v 42 Nd he hanymo yeshrt nd yonmari yima rifhur yihany yi hanymomn, yatim furkihmomm. \v 43 Yatim furkihmotmm, be nd yesmbhehm yak nhafohhato tfit 12-pela kpmn hmbre nhafohmomm. \v 44 Nd bret nuwa yamo yimam, 5,000 yimam famomm. Nd thomnafat yindarirparohet. \s1 Jisasr yura tek yuhat yau hanymo yuhathu mrokfot \r (Matyu 14.22-23 yo Jon 6.15-21) \p \v 45 Be Jisasr yudbat turhu disaiperm kfo tkrur memorm, “Niko bi mmbrt wayaknikahkomn Betsaidako wahir hayukni hanyko. Na afo met yindarim yak kafho tanyruha.” \v 46 Be inji kfafhato turpar kminysoft muhmor kfo bruttnaneft. \v 47 Kriftamott nd mmbrt hir hanyukm tek bari dany yuhatn hirmom. Jisasr turpetr yura kminysofko tohmor. \v 48 Hir hanyetm htimorm wifortn frmmomoattm yanygoneft fanygo titamoum. Nhombrati nhombrati tu wuroh ksfutn Jisasr yura tek bupamn mitohhato fau hanymor. Duka memor “Yau hagrotniruhanm.” \v 49 Nd mmbrt rhuyuk yimam Jisasr yura tek bupamn yau hnamotr htiyakhato duka memom, “Ndarr ka tek yarhr niewur.” Be yakrmiyakhato tuha fengr fengrt tohmot. \v 50 Nd yimam tuha nhai wom yafothetm rhurmom. \p Jisasr htihato kfo memorm, “Watoh bmtako. Naya. Ayakrmiwahko.” \v 51 Be inji kfonihato rroh mmbrt mikmbrehato buwiform teh tmbhakmom. Nd mmbrt rhuyukm ndt htihato be tuha mifoh rihanimom. Nhai womr ptharmor. \v 52 Ndt to nhai be sfno. Nd yimam Jisasr bret nuwam yak yurhmo yuhat rom nhai hti marimom, “Jisasr tu Bro Nkifrarhu bbukeft yorhwattr kak yuhrworm yeshrim.” Nhai ndhtet dukefr rhurmorm. Ndnettn nd yimam Jisasr yura tek bupamn yau hnetr htiyakmohat yafotha duhatm rhumom. \s1 Jisasr Genesarethu bok dbohnet yimam yak marnyamo yuhat \r (Matyu 14.34-36) \p \v 53 Tek barit hir hayuknimomn Genesaret mkuko rim dbkafhato mmbrt ttafmomt. \v 54 Mmbrt ttaftany rim suhnimohat nd Genesarethu yimam Jisasr nhai hti mmormomr. Htihato memom, to tawom Jisaser. \v 55 Be nd yimam inji hti nhta tanymomr nd brbo rhuyuk kmim ptha nuhas hanymomm Jisasrhu nia nmbuhat. Be nd brborhof kmim wanyhato nd dbohnet dbohnet yimam kroket kroketm hany hanymomm. \v 56 Nd Jisasr yimoa kmim o fitoh fitoh tkitm, dbohnet yimam be hnamoamm bro rifiny swirm htatahato Jisas kfo ttiwonmoumr rorhu hmbresha psifrpatn dbohnet yimam tayoutihato marnyanineft. To nd dbohnet yimam inji namoahat yudbat marnyanimoum. \c 7 \s1 Nkifra boririfhu yirmoht \r (Matyu 15.1-9) \p \v 1 Wom Farisimi wom boririfhuthu tisam Jerusalemt bi htanyhato yi rifinymom Jisasrpno. \v 2 Yihato htimom Jisasrhu disaiperm nuwa yamohat nhai tir kifsanihato nuwa yarmom.\f + \fr 7:2 \ft (7.2) Nkifra mrokfot inji kfomout, “Yimar nuwa yaneft tirm afo kifsanihato ee btn nuwa yakfot.” Ndnettn rom Bro Nkifrar yirmoht yakitohetmn inji htimohat namburmom.\f* \p \v 3 Farisimi Juda bugam nkifra mrokfot yakitohetmn, nhai tir kifsarfom, to be nhai nuwa yakfot. \v 4 O maket yihato nhai mhta yukrfom, to be nhai nuwa yakfot. Boknabok nefm hikmoum. Yeshri hta mskamoahat roh, plet, tamoh tamohm afo kifsanihato ee hta mskamoum. \p \v 5 Ndnettn nd Farisimi boririfhuthu tisam Jisasr kfo memomr, “Tamohmpno ninhu disaiperm nhai hik duha yitamt nkifra yirmoht? Tfit nkifra yirmoht riyak htefiwamt be ke fura bofurewum. Nhai tirm kifsafhato nuwa yekahm.” \p \v 6 Jisasr wanyhato kfo memorm, “Niko mikfo nhehta mkfo nhehtayet yimayeko! Bingot profet Aisaiar nikomn kfomor. Mrokfom wandfa memor, \q1 ‘Nd yimam be yura tngrpaye kfo yuta yindhorwoma. \q1 Yiro yima yuhum nhai nanhu dukefmpno rhukahm. \q1 Nndo wom dukefmpno korhm. \q1 \v 7 Be nd yima mifm bingot htamo boririfhut kfo nuhas htfaswamn \q2 kfo kangm, “Bro Nkifrarhu boririfuhet.” \q1 Ndnettn rom lotuta lotuyeft yafotha duhatet.’” \rq Ais 29.13\rq* \p \v 8 Jisasr nd profet Aisaiar kfongotmo mrokfot kfo nuhasnihato kfo memorm, “Niko ka bi tu Bro Nkifra mifrhu yirmoht bi mong trohwakomtn, bi nd yima mifroh boririfhu mrokfo furamn hikwoko. \p \v 9 Tukmoh nkifram kfo htanihemo mrokfom yak hikwakomn Bro Nkifrarhu boririfhut nhai yak hik marnyakahkomt. Faso tfit kfo kekutwokomt. \v 10 Mosesrn yirmoh mrokfot kfo memor, ‘Ni yifammafhu yinhitn rhuhato rofhu mrokfomn hikkfot,’ yo ‘Yimar turhu yifammaf kfo twewurf, nd yimar was hehur thukfot.’ \v 11 Tfit nikomn kfo yirmoh kangko, ‘Wom yimar turhu yifammafpno wuskam kfo nuhastahihato tfit yifammaf kfo famurf, “Nifn kfo nuhasheyuk wuskam bi Bro Nkifrar htahemoya,” \v 12 to be nd yimar mirahr tfit yifammaf adukakahann ayak marnyayanf.’ Niko inji kfo yirmohwoko. \v 13 Ndnettn tukmoh nkifram kfo htanihemo yirmoh mrokfom yak hikwakomn Bro Nkifrarhu boririfhut nhai yak hik marnyakahkomt. Faso tfit kfo kekutwokomt. Tfit wom rpahtet fasoh fasoh nefmn kak hikwoko.” \s1 Yimaroh yima yuhum faso yak bebwa nefm \r (Matyu 15.10-20) \p \v 14 Tfit Jisasr nd met yindarim nakuyakhato kfo memorm, “Nanhu mrokfefm wawany hik marnyatwa-komm. \v 15-16 Tamoh tamoh mur yemrom o hnaru yemrom tng yuhat yiyafoyukm, nhai ndmn Bro Nkifrar htihato kfo mikahr, ‘Ni bi fasoh yimaye.’ Nhai. Nd yiro yima yuhurio sinyahato newa fasoh nefm, ndmn Bro Nkifrar htihato kfo kangr, ‘Ni bi fasoh yimaye.’”\f + \fr 7:15-16 \ft (7.15-16) Wom safemanm duka memom, tot wom mrokfo nmbuhat ndar veskfothut. Nd mrokfo nmbuhat inji kfiwut, “Yimbhindangeteko, ndar na kfiwa mrokfot wanykfot.”\f* \p \v 17 Be Jisas inji ptha tanyhato kunyko rim fnahnimor. Rim fnahnimotr tfit turhu disaiperm kfo memomr, “Tfit afo nd ni kfi mrokfothu yimbu yuhat wakfo hikkahtnt awanynom.” \v 18 Jisasr memorm, “Nikome ka nhai yima yuhu duhateko? Yima yuhetko arhuko, to yakrfokomm na pthayuk mrokfefm. Wawanyko! Nd tng yuhat yiyafoyuk yeshrt o wom tamohm, nhai ndmn Bro Nkifrar htihato kfo mikahr, ‘Ni bi fasoh yimaye.’ Nhai. \v 19 Nd yiyafoyuk yeshrt nhai yima yuhurn yikahm. Nhai. Nd yiyefiwa yeshrim nyunguram yuhat yitamn ript yihom yorhwom. Ript yihom rhuhato kto tfit rikunys kitm.” Jisasr duka memor, “Tamoh tamoh yeshrim ye fura bofurayukem.” Ndnatn inji kfomorm. \p \v 20 Tfit kfo memorm, “Nd yiro yima yuhurio sinyahato newa nefmn, ndmn Bro Nkifrar htihato kfo kangr, ‘Fasoh yimayer.’ \v 21 Nd na kfiwa yima yuhur sinyewa fasoh nefm, ndm inji korhm: nd fasoh fasoh dukefr, yaum kanjo met yindarim niwa nefm, rikohneft, yimar nambur sinyahato womr was furaneft, womrhu mettpno rim fnahneft, \v 22 yimarhu yima yuhur kangr tamoh tamoh wuskam, maruham nanrpayanuhem, nhai womm henyeft, nd nd fasoh nefm yima yuhur sinyewamn ni womn yak bebneft womr, kfo nhebehneft, tuhagrhahato yimtna duha na fura bofuriwa nefm, womrhu dborioh wuskam o mett o tamoht htihato tfit ni womn duka bebneft womr, ‘O tamohmpno ror yekrt nd banuhah mett o shrt. Nann yakrfoyant.’ Ndhtet dukefm o womm faso faso harhu htfasneft, o yufa yurak htaneft, o duka marnya duha naknita nefm. \v 23 Tom nd nd nefmn yiro yima yuhurnio sinyewamn Bro Nkifrar htihato kfo kangr, ‘Fasoh yimayer.’” \s1 Jisasr Fonisia efkotthu yont yak marnyamo yuhat \r (Matyu 15.21-28) \p \v 24 Be Jisasr nd kmit htanyhato tfit Tairko yimor. Yimorn wom kunys fknenihato ndha rhu kfafrohmor. Duka memor, “Rhu kafrohrhota nd kmithu yimam nhai htirhotma.” To nhai, bi yimam yak switafetrn to be nhai tfit wom kafrohkfot. \v 25 Wom mett, rothu yont kmi yarhr fknemort. Jisasrhu nia nmbuhat wanyhato be ror rhumo kunysn yimotn Jisasrhu wurampno msuhmot. \v 26 Nd mett, rot rmon mrokfo wany juha kantri Siria efkott. Rothu profins Fonisia. Rot yimotn Jisasr mnaku ttiwonmotr rothu yon mett fknemo kmi yarhrhu yak thuneft. \v 27 Jisasr wom kfo nhombra mrofkot kfo memort, “Yonroh hayuk yeshrt nhai bi yakhato yaumn afo wahta hekahmn. Nhai. Afo tu yima yonmn barkofpam kahuknom.”\f + \fr 7:27 \ft (7.27) Wahti Matyu 15.12 yorhwa kfo nuhasyuk mrokfot.\f* \p \v 28 Tfitn nd mettn kfo memotr, “Bro yimaye, ndt rot hifat kfiwun. To nhai, nd yauyenm, tebor yinhit toh hanyukm, rom to nd yonm ye bruraf hanitam ke tuthatak hanitm.” \p \v 29 Jisasr rot pthamo mrokfot wanyhato kfo memort, “Ni inji kfitn, wanju kunyko. Nd kmi yarhr bi thu troh tanyrt ninhu yont.” \p \v 30 Be rot kunyko yihato mhtimott yont bi kmi yarhr thu troh tanyhato tiktn hwe hasettn. \s1 Jisasr tng yimbhindang kihmniyet yimar yak marnyamo yuhat \p \v 31 Jisasr tfit Tairt htanyhato yimor Saidonko. Saidonko tohni tfit yimorwe distrik Dekapolisko. Dekapoliskorn hingrna hanyhato Galili barit mfnahmor. \v 32 Galilit bi mfnahetrn wom yimar hnamomr. Nd yimarhu yimbhindangm kihmnimomr yo pthanefm nhai ptha marnyarmoar. Nd yimar hnehato Jisasr ttiwonmomr nd yimarhu tir htaneft. \v 33 Be Jisasr nd yimar yaknimorr, nd yima rifhur htanyhato turpatf wom tkitt yimof. Turpathato Jisasr tirpinyafe nd yimarhu yimbhindangf htamorf. Tfit kuninfar yakhato tortn htamort. \v 34 Ee, Jisasr yura mounko wuyukatohhato yawitakiyafmorn ptha memor, “Efata,” (nmoh mrokfotn, “Atuppomn.”) \v 35 Inji kfomotr nd yimarhu yimbhindangm tuppomomr. Tuppohato mrokfom riptha marnyakmorm. \v 36 Jisasr nd yimar yak marnyanihato kfo rafo mrokfot kfo memorm, “Nd nda yimar yak marnya yuhat, mirahko wom yimam akfo nuhas mif mifnomm. Be inji turpatkmoh yima yuhumn arhutwat.” To nhai, nd kfo rafo mrokfot nhai yak hikrmomt. Tfit romn mrokfot yaknihato kuny kuny kfo habrimoumt. \v 37 Be nd kmi kmirhof yimam Jisasr namo neft wanyhato duka memom, “Barenko! Ndu yima Jisasre be tu nhai hingrna happukkahr. Ror newa nefm be tu yafothetm korhm. Ror kfiwur, yimbhindang kihmniyet yimam mrokfom wanukm. Yo ror kfiwur, tng mmkm pthewum.” \c 8 \s1 Jisasr 4,000 yimam yeshri hemo yuhat \r (Matyu 15.32-39) \p \v 1 Wom yiha nhaf yonmari yima rifhur rifinymomr. Nhaf nd rifinymo yima rifhur be inji yeshri duhatm tohmom. Be Jisasr htitihato turhu disaiperm nakuyakhato kfo memorm, \v 2 “Nda yima rifhur yuhuwafwanm. Bi husfirpa marm nanpno tohromn bi yeshriyen duhatem. \v 3 Yatinoht tohetmn kfo miruhanm, tukmoh kunyko wanjuko, inji kfafhato yirahm, to be buha yihotatn yatinoh mmrifakruhamn suhrahm. Womm nhai be brboha toh tanyhato niarmom. Wuri wuri tkitrohm womm nia hnamom.” \v 4 Tfit turhu disaiperm kfo memomr, “Ndashart nom yima toh duha tkitt tohwonom. To href fitha bok bretpam yekwanomn ndar yonmari yima rifhur yahukanomm?” \v 5 Jisasr tfit ttiwon memorm, “Nikome finji finji bretpam harhuwako?” Kfo memomr, “7-pela kfoyet.” \p \v 6 Be nd yima rifhur Jisasr kfomotrm tuha bbinysoftn sibosi rmonmom. Jisasr nd 7-pela bretpam yakmormn Bro Nkifrarko kfo bruttnanihato bretpam fak tif botifmorm. Tfit turhu disaiperm hemotr romn yaknihato nd met yindars hi hanymomm. \v 7 You tfit wom yirayenm yakhato nhaf Bro Nkifrarko kfo bruttnanihato turhu disaipermn yak mkuyakhany, yak mkuyakhany, hiyaf hanymoatrm, tfit romn he nhombra hanymoumm met yindarim. \v 8 Nd yima rifhur fe furkih bugamom. Nd rom yesmbhoyuk yeshrim Jisasrhu disaiperm tfit yak nhafohhato hmbremohat 7-pela kpm hmbremom. \v 9 Nd yeshrim yamo yimaroh thomnafat, 4,000. Ndt yindarirparoh thomnafayet. \v 10 Be Jisasr nd yima rifhur kfo tkruraf tanyhato turhu disaipermpno mmbrtn mikmbrenihato Dalmanutako yimom. \s1 Jisasrhu mirakerkfot memom ahtinom \r (Matyu 16.1-4) \p \v 11 Farisim yihato Jisasrpno yuwi mkfo memomr, “Jisase, mirakerkfot wahingrnakahtnt afo ahtinom. Nom htiruhanomn mirahnom, tu Bro Nkifrarhu bbukeftpno hingrnewur.” \v 12 Inji kfomotmr Jisasrhu yima yuhur krhohato tuha yawita kiyafhato kfo memor, “Tamohmpno ariharhof yimam yamukoma bro mirakerfot wayak nuhaskahtnnom ahtinom? Na tu be kfo mifwanko. Na nhai tfit ariharhof yimam tfit wom neft yak nuhasrhotanm. Be tu nhai mif.” \v 13 Be Jisasr tfit mmbrtn mikmbrenihato tfit mkuko hir hayuknimor. \s1 Farisiroh yispami Herotrhu yisparoh kfo nhombra mrokfot \r (Matyu 16.5-12) \p \v 14 Jisasrhu disaiperm yimohat nhai dukarmom bretparoh yaknineft. Rpa bretparpat faknimom. \v 15 Yimomn Jisasr kfo memorm, “Niko Farisimi Herotroh yispam hti marnyaf hanykfot.” \v 16 Tfit tum rinakfo nakfo memom, “Ka nom bretpam yakna duha yitnom, ndnetrn nd mrokfot kfiwurnom.” \v 17 Jisasr bi wanyhato kfo memorm, “Tamohmpno tuko tfit rinakfo nakfo yamukako, ‘Nom bretpa duhatenom?’ Niko ka nhai yima yuhu duhateko? Nhai yima dukefm rhukahmko? Yima yuhum ka bi kspitapamn toh tittewumko? \v 18 Nyingetko arhuko to htirfoko? Yimbhindangetko arhuko to wanyrfoko? Ka nhai. Ka bi nhai wom duka hanykahko \v 19 na tirfa bretpam 5,000 yimam yak dbifhato hany nhombra-mohat? Finji finji kpm nd yesmbhehm yak hutuhahato hmbremoko?” Kfo memomr, “12-pela kpm.” \v 20 Tfit kfo memorm, “Yo tfit na nd wom yiha 4,000 yimam 7-pela bretpam yak dbifhemohat, finji finji kpm hmbremoko nd 7-pela bretpam ye furkihhato yesmbhomom?” Kfo memomr, “7-pelakfot.” \v 21 Tfit kfo memorm, “Na nd nefm namohat, ka nhai htihato duka hanykahko?” \ms1 Jisasr turhu disaiperm skurkfot hemo yuhat \mr (Sapta 8.22—10.52) \s1 Betsaidathu nyinga kunyjet yimar Jisasr yak marnyamo yuhat \p \v 22 Nd Jisasrom hir hanymomn Betsaidat rim fnahmom. Nd kmi thofm Jisasr htiyakhato wom nyinga kunyjet yimar hnamomr. Hnehato Jisasr mttiwonmomr nd nyinga kunyjet yimarhu tir htaneft. \v 23 Be Jisasr wanyhato nd yimarhu tirt yakitohaknihato nd kmit fnahnimoftn briahako fnahnimof. Briyahako rim htahato Jisasr nd yimarhu nyingam kuninfarmorr. Kuninfarnihato tirm htahato ttiwon memorr, “Bi kukatoh wuthewun?” \v 24 Nd yimar nyingam myukatohhato yimam tamohm htimorm wufau faumom. Kfo memor, “Htitanm yimam mim kanjo kau hanitm.” \v 25 Tfit Jisasr wompam tir htamotrr ee ndnatpno nyinga rurham mfrfnahnamotmr hti wutha bugamorm yimam, mim, tamoh tamohm. \v 26 Nyingam yak marnyanimorr kfo memorr, “Ni mirahn tfit yiro kmiko arim fnahniya. Ninhu kunyko wanju.” \s1 Pitar Jisasr kfo nriyafmo yuhat \r (Matyu 16.13-20 yo Luk 9.18-21) \p \v 27 Jisasri turhu disaipermpno Galilikort htanymomtn yimom tfit Sisaria Filipaikorhof kmimn. Yihotatn turhu disaiperm ttiwon memorm, “Nane, met yindarim finji dukewuma?” \v 28 Kfo memomr, “Womm kangm Jon Baftaise. Womm kangm Iraijaye. Womm kangm wom nkifra thof profete.” \v 29 Inji kfomotm, tfit ttiwon memorm, “To niko tuko finji yute-wukma?” Pitar kfo memor, “Ni kangnomn nmoh hbhayeme, Bro Nkifrar kfo tkrurafmorn nmoh minrfa htiyakyuke.” \v 30 Be Jisasr inji wanyhato kfo memorm, “Yo mirahko mif mif womm akfo nuhasnomm. Mirahko akfo amanyomm, ror ndhtet yimayer.” \s1 Jisasr turhu nohhato sinya yuhat kfo nuhasmorm \r (Matyu 16.21-28 yo Luk 9.22-27) \p \v 31 Nd yiha Jisasr disaiperm rikfo nuhasak memorm, “Na, Bro Najema boknabok krhopam yakruha. Na Judaroh bro yimamn, prisroh bro yimamn, boririfhuthu tisamn, nd nd yimaroh tirmn hirruha. Nohruhoyann tfit husfirpehyuk marrn tfit sinyaruha. Na nhai tfit finji kfo finji kforhota. Na be yi nohnefrpat.” \v 32 Inji kfo ptha srh nuhasnimormn tfit Pitarn Jisasr yaknihato nndo rim hatohhato kfo rafo mrokfot kfo memorr, “Ndhtet mrokfot kfo ptha duha.” \v 33 Tfit Jisasr kekutnihato turhu disaipermpno yukatoh hanyhato Pitar kfo memorr, “Satane, wuri wain. Ni nhai Bro Nkifrarhu yima yuhur hikkahn. Nhai. Be nndo yima mifroh dukefm hikwo.” \p \v 34 Be met yindarimi turhu disaiperm rpat nakuyakmorm. Nakuyakhato niamotm kfo memorm, “Wom yimar kangr, na ahik hneya, mirahr tur amdukak hanya. Nd dukefr mong trohhato rorhu bgre mis titahato na hikkfot. \v 35 Yimar turhu toh marnya nmbuharpat mdukak hanitr, nd toh nmbuhat ror mdukak hanitat nhai tfit wom htiruhatrt. Yimar nani nanhu gutniuskfot dukahato nhai turhu toh marnya nmbuharpat dukarfort, kto tfit htirahrt rorhu toh marnya nmbuhat. \v 36 Wom yimar ndar bbinysofthu tamoh tamohrpar yakhato kto toh nkifrayuk toh nmbuhat nhai dukarfort, to nd ariha yekwa marut, wuskat, tamoh tamoht kto to finji hifa toh nkifra nmbuhat hiruhamr? \v 37 Hifa toh nkifra nmbuhat kangr tfit ayakant, to tfit fitoh yuhatn yakruhart? \v 38 Ariharhof yimam Bro Nkifrar mong trohhato fasoh fasoh nefm newum. Frohr yak rihtefiwura yo nanhu mrokfeft yak rihtefiwurt, be nd yimar tawo na Bro Najema yak rihtafruhanr. Nani tu dborioh mounmotmpno nia thombat Bro Yifemrhu nukeftpno yawihnehato yak rihtafruhanr.” \c 9 \p \v 1 “Na kfo mif mifwanko, ndasha tohwa womm tafi afo noh duhatmn Bro Nkifrarhu bro nanyjaret kingdomkfot htirahmt.” \s1 Jisasrhu thatipt fnhumo yuhat \r (Matyu 17.1-13 yo Luk 9.28-36) \p \v 2 Kto 6-pela yiham yinyimotm Jisasr Pita Jems Jonrom yaknihato turpatm muhmom tu mfro wayakmo kminysoftn. Turpatm rhu hasohato asha htiyaf hanymomr fnhuyaknimor. Memom nndo yindeng nyisofr fnhutwor. \v 3 Yimar hmbremo hmbresham rpat fnhu bugaknihato memom nndo bruwohmr katiwur. Nhai ndar bbinysofthu wom yimar inji rhu wonakrmor. \v 4 Ee tfit htimomf Iraija Mosesrof Jisasrpno mtohhato pthamohat. \v 5 Pitar inji htihato Jisasr kfo memorr, “Tisaye, nmoh asha tohneft hifa. Ka husfirpa kunyenm yimanom nhombrahato singorahnom. Ninhu womt, Mosesrhu womt, yo Iraijarhu womt.” \v 6 Pitar nd mrokfot kfo pthamohat be yakrmehato be tu furamort nd mrokfot. \v 7 Be tfit wom gribfat niamotn yawihnehato kasi hmbremotm. Yiro nd gribfatn wom tngt niamot. Nd tngt kfo memot, “Ndarr nanhu Yoner. Be tu marbitn htewanr. Ror pthayuk mrokfom wany yakiokfot.” \v 8 Yudbat yukatoh habri memom ahtinom nd mrokfo pthayuk yimar, to nhai, nhai wom yimar htirmom. Tu nd Jisasrpar htimom. \p \v 9 Be nd kminysofr wuhtanyhato tfit mibrnyimom. Buha yihotatn kfo memorm, “Niko nd yura kminysoft htitawoneft bi mirahko womm akfo nuhasnom. Kto na Bro Najoma bi nohnihato bi tfit sinyeya, ee btn wakfo nuhastwakomm.” \p \v 10 Be rom nd Jisasr kfo pthamo mrokfot wanymohat, tfit tum nakfo ptha memoum, “Nd ror kfi yamuhat nohnihato tfit sinyanefte tamoht kfir?” \v 11 Tfit kfo ttiwon memomr, “Tamohmpno nkifra boririfhuthu tisam kfo yamukam, ‘Afo Iraijarn bi nia gungonrahr. Tfit kto Bro Nkifrar kfo tkrurafrahr nmoh minrfa htiyakyuk yima Kraisr.’” \v 12-13 Jisasr wanyhato kfo memorm, “Ndt tu kfo mif kfoyet. To nkifra kfot kfo memot, afo Iraijar bi nieruharn rorn nd tamoh tamohm bi yak hta bohtarahrm. Tu mrokfot kfiwut. To tfit kfiwanko, Iraijar to bi niamor. Bi niamotr yimam turoh dukefm hikhato faso faso fak bebmomr. Wawanyko, Bro Nkifrarhu rfa borngt kfo yamukahat, ‘Bro Najomr bro krhopam yakruharn yimam kfo behohrahmr.’ Ndt tu kfot kfiwut.” \s1 Jisasr yak marnyamo kmi yarhr hatohet yonr \r (Matyu 17.14-21 yo Luk 9.37-43) \p \v 14 Mibrnyimomn tfit wom disaiper-mpno minahtimohat mihtiyaknimomm wom yimampno rifiny hasomom. Bro Nkifrarhu boririfhuthu tisampno nakfo hamuh nakfo hamuh hasomom. \v 15 Be nd rifiny hasomo yonmari yima rifhur Jisasr hti fohtasakhato tfit rorpno mkfo yindhoraknihato mrifin-yaknitm. \v 16 Rorhu disaiperm Jisasr ttiwon memorm, “Nikome tamoh mrokfefmn nnakfo hamuh hasiko?” \v 17 Tfit nd yima rifhurhu wom yimar sinyahato kfo memorr, “Broye, nanhu yonr kmi yarhr mrokfo ptha yafothar yakmotrr ndnettn ninpno hniyanr. \v 18 Nd kmi yarhr tattuh thombat, yima yonr suhwor. Suhhato tir wuram noh minysafaknihato bisom youkukakni brukt yima yonr hatoh thombat kangm nndo foher. Ninhu disaipermpno kfo famuya, ‘Wayak thukomr yarhr.’ To nhai, fak thu titawomr.” \p \v 19 Jisasr nd mrokfot wanyhato kfo memorm, “Arom Bro Nkifrarhu dukefm rhu duha met yindariyenko, finji tfit nikompno tohrhoya? Finji tfit nikmoh krhopam titahirhoyanko? Wahnakomr nd yonr.” \v 20 Be nd yonr yaknimomr Jisasrpno hanymomr. Nd yonr tohmo kmi yarhr Jisasr htihato ka nd yonr bbinysoftn wathu tmbhomotrr be tuha bruktpno bruktpno tohaknihato tir wuram tubatu yaknimomr. Tuha memom nndo yejefenrn nmbukaswor. \p \v 21 Jisasr nd yonrhu yifemr ttiwon memorr, “Nda yonre fitoh yiha fakmotr nd mumeft?” Yifemr kfo memor, “O yuhre habhiyenrn nd mumeft rifakakmotr. \v 22 Rhu hasiwarn nd yarhr thu mumaknitatrr kahmn kitr. Womnam tekm mitayifwor. Nd yarhr kangr, inji anakahtanr anohr. Ndnettn kanga attiwonann, ka yuhuwafhato yak thurfonr nd ror hatohwa yarhr?” \v 23 Jisasr kfo memorr, “Rot ndt nhai mrokfom. Tu yimann hus yima yuhufn rhurahn be nhai yak marnyahirhotanr. Rpa yima yuhurpar rhuhato duka mirahn, ‘Href mif mif Jisasr kak marnyahukra.’ Inji dukarahn marnyahirahrn.” \v 24 Nd yonrhu yifemr warhuhato kfo nur memor, “Uwa, uwa na nd yima yuhur kfo kangr, ‘Href mif mif kak marnyahukra.’ To tfit wom yima yuhur nhai be inji masat dukakahanr. Ndhtet dukeff yorhwotfa ndnatn kanga ndhtet midukata mdukataneft wayak thunt. Be nd yonrhu marnya dukefrpar wayakhtana.” \v 25 Jisasr met yindari rifhur brbo toniyaknimotm Jisasr nd yimbhindang tng kihmniyet kmi yarhr kfo nambur hik memorr, “Asomif wathu troh tanynr. Wathu troh tanykahnr mirahn tfit amfkneyanr.” \v 26 Be inji kfo nambur hikafmotrr, be nd kmi yarhr tau fnahhato thu troh tanymorr. Thu troh tanymotrr nd yonenr suhhato yebittaknimomr. Memom ka dangnhatn tmbho thum. Yimam htihato memom ka bi fnohr. \v 27 Tfit tu Jisasrn nd yonrhu tirt wayakhato wateh kasinyakmorr. \p \v 28 Kto Jisasr kunyko yihato turpatm turhu disaipermpno rhuhato kfo ttiwon memomr, “Tamohmpno nd yarhr to nom yak thu duha yirfonomr?” \v 29 Jisasr kfo memorm, “Nhai wom tamoh nefm nahato kmi yarhm yak thukfot. Bro Nkifrarhu kfo bruttna-nefrpat. Bro Nkifrarpno kfo bruttnarahko kmi yarhm yak thurahko.” \s1 Jisasr tfit wompam kfo pthamort turhu nohhato sinya yuhat \r (Matyu 17.22-23 yo Luk 9.43-45) \p \v 30 Be nd kmit htanyhato buha Galili yuhat yimom. Jisasr nhai marimor, wom yimar kfo nuhasruhanr rorhu yi yuhat. \v 31 Turhu disaiperm kfo kars bokars, kfo nuhas bonuhas, kfo hta bohta inji nayetrn nhai marimor womm kfo nuhasruha yi yuhat. Turhu disaiperm kfo memorm, “Ndar bbinysofthu yimam Bro Najomr yak hndhnarahmr yimampno. Hndhna-ruhatmr yimam wasrahmr. Nohruharn husfirpehyuk marrn tfit sinyarahr.” \v 32 Jisasr inji kfomotr, nhai rom nd mrokfothu yimbu yuhat yakrmomt. Rom tfit fanhomom nd mrokfothu tfit ttiwon hikneft. \s1 Frohr broyer? \r (Matyu 18.1-5 yo Luk 9.46-48) \p \v 33 Jisasri turhu disaiperm yimomn Kaperneamt mfnahmom. Ndha mfnahhato wom kunys fknenihato Jisasr ttiwon memorm, “Niko yihotohat yau hnehate tamoh mrokfom rinnakfo nakfo hneko?” \v 34 Nd yimam yihotoha yuhat niamohat tohakyuk yimarhu nmbuhat nna kfo hamuh nna kfo hamuh hnamom. Womr watohhato memour, “Nann broruhanko.” Tfit womrn, “We, we nann broruhanko.” Tfit womr watohhato memourr, “We, rorn.” Tfit womr watohhato kfo memour, “We, we ror nhai, ndarrn brorahrnom.” Inji inji nna kfo hnamomn Jisasr ttiwonmohat to be nhai womr ptharmor. \v 35 Jisasr warhumorn nd turhu 12-pela disaiperm kfakmorm. Kfakhato kfo memorm, “Wom yimar kangr, ‘Nyingako atohane,’ nd yimar wom yimaroh mongko tohtahato be rroh hingrnanho yimapar tohkfot.” \v 36 Wom habhi yonenr yakmorrn rroh buha htatahato tire yakitoh hanymorrn kfo memorm, \v 37 “Fitoh yimar na hikhato na hikwa wom met yindarim yakhato kak marnyewurm, nda yonenr yakhato yak marnyiwa kanjo, nd yimar nann yakhato kak marnyewur. Na Bro Nkifrar kfo tkrurafmotra, niamoya. Ndnatn frohr na kak miyekwor, nd yimar Bro Nkifrar kak miyekwor.” \s1 Nompno nahti dbnot duha yimar nmoh yimater \r (Luk 9.49-50) \p \v 38 Jonr kfo memorr, “Tisaye, wom yimar htimonomr ninhu yufat yuta nawohhato kmi yarhm yak thumoatrm kfo rafomonomr. Nd yimar nhai nom ni hik habriwa kanjo nd yimar inji hiknho habrikahrn. Ndnatn nd yimar ninhu yufat yuta nawohhato yarh fknayet yimam yak marnyamoahat, nom nhai yindhorrmonom.” \v 39 Jisasr wanyhato kfo memorm, “Mirahko akfo rafonomr. Yimar nanhu yufatpno wom mirakerkfot hingrnewur, nhai be yudbat fasoh mrokfom kforhotra. \v 40 Yimar nompno nhai nahti dbnotkahr, nd yimar nmoh yimater. \v 41 Wom yimar niko htiyakhato kfo kangr, ‘Ndurm Kraisr hikwa yimayem, bu pikt ahiyanm,’ na kfo mifwanko, nd yimar tawo Bro Nkifrar yak marnyarahrr.” \s1 Yimam yak kasuhwa fasoh nefm \r (Matyu 18.6-9 yo Luk 17.1-2) \p \v 42 “Wom yimar ndar na hikwa yonenm frnhehektrm fasoh nefm fsuhm, nd frnhehakyuk yimar bro tahis yakhato mohtpitn tmbrekhato tek dany yuhat yafhohato miptkokfot. Tohruharn fasoh yihotat hanyrahrm. \v 43-44 Tirtn fasoh fasoh nefm hanittn, nd tirt tmbho thukfot. Tmbho thuhato be rpa tirrpatpno rhu marnyaruhann toh nkifranirahn. Hus tir bugaf rpat rhurahf, rofn yakruhafn kaht turahfn. Nd kaht nhai wom yiha minoh hmbreni hanykaht.\f + \fr 9:43-44 \ft (9.-44) Wom safemanm duka memom, tot wom mrokfo nmbuhat ndar veskfothut. Nd mrokfo nmbuhat inji kfiwut, “Ndhart nd yimam rurhahato yima tabotkurwa yejefm nhai nohkahm. Yo kaht nhai wom yiham minoh hmbrenikaht.”\f* \v 45-46 Yo wurat inji newut, nhaf puk thuhato rpa wurarpatpno rhuhato toh marnyarahn. Hus wura bugaf rhurahf, rofn kaht hanyrahfn. Nd kaht nhai wom yiha minoh hmbreni hanykaht.\f + \fr 9:45-46 \ft (9.45-46) Wom safemanm duka memom, tot wom mrokfo nmbuhat ndar veskfothut. Nd mrokfo nmbuhat inji kfiwut, “Ndhart nd yimam rurhahato yima tabotkurwa yejefm nhai nohkahm. Yo kaht nhai wom yiham minoh hmbrenikaht.”\f* \v 47 O nyingarn fasoh nefm htihato fasoh nefm ner, be nd nyingar yak rurha thuhato be rpa nyingarparpno rhuhato toh nkifranirahn Bro Nkifrarhu kingdomkfotn. Hus nyinga bugaf rpat rhuneft wom nyingarn fasoh nefm hanyruhatrn rorn hel rhuyuk kaht hanyrahrn. \v 48 Ndhart nd yimam rurhahato tabotkurwa yejefm nhai nohkahm. Yo kaht nhai wom yiham minoh hmbreni hanykaht. \p \v 49 Rho mengongm nhai sfno yak susnakfot. Kahtpno sunfahato ee yoh nfewatm kak susnewum.\f + \fr 9:49 \ft (9.49) Wahti Wok Pris 2.13.\f* \p \v 50 To wom mrokfot tfit kfiwa. Youpam tamoh tamoh roh nrhayukem. Nd youpam nhai wom you gb ye juha, to tfit finji kanjo naruhatnm tfit you gb yeruham? Youpam yakhato tamoh tamohm nrhafhato htarahnm be nhai finji naruhatm. Be rhu marnyarahm. Youpam yemrom o tamohm yak marnyewa kanjo niko wommpno nayak marnyahato rpat tohkfot.” \c 10 \s1 Jisasr pthamor tuhan yakhato tfit yak tuhafoneft \r (Matyu 19.1-12) \p \v 1 Jisasr nd kmit htanyhato tek Jodent hayuknimortn tfit Judia profins yimor. Ndko yimohat nhaf yonmari yima rifhur rifiny hmbriyaknamomr. Rifiny hmbriyak-namotmr nhaf tur na hnamoa kanjo Bro Nkifrarhu mrokfom yakhato kfo ptha nuhas bonuhasmorm. \p \v 2 Ndko tohetrn ndkorhof Farisim yuwi yihato ttiwon rhti memomr, “Nmoh boririfhut finji kfiwat tuhan yak tuhafoneft? Ka hifane nhai?” \v 3 Jisasr wanyhato tfit kfo ttiwon memorm, “To Mosesrhu boririfhut finji kfomot tuhan yak tuhafoneft?” \v 4 Tfit Farisim kfo memom, “Mosesrhu boririfhut, nom yak hikwat, kfo kangt, yimar tuhan yak tuhafoneft nhai mrokfom. Afo tuhan yak tuhafoyuk kfo yakio gontwat wandfanihato ee mett yak tuhafokfot.” \v 5 Jisasr kfo memorm, “Rot ndt hifa kfiwukomt. To nd niko wanukwa boririfhut nhai be sfno inji riruhakrmot. Tukmoh Bro Nkifrarhu mrokforoh wany juhaneftpno nd mrokfot inji htamort. \v 6 rfa borngt inji kfiwut, ‘Bingot Bro Nkifrar ndar bbinysoft hingrnahato yimam hingrnamohat mete yindariye hingrnamor.’ \v 7 Yo wom mrokfot inji kfiwut, ‘Ndnettn yindarir turhu yifammam htanyhato turhu yak tuhantpno frtkafhato \v 8 mettn bi tot rorhu tirboh raft.’ Bi rpa raftn tou dbkaf hmbrihato tohkfot. \v 9 Ndnettn Bro Nkifrarn yak nmbtekyukm nhai tfit yima mifmn yak tndohkfot.” \p \v 10 Kunyko fknenihato tfit turhu disaipermpno nd Farisimpno napthamo mrokfot tfit wompam ttiwon hikmomr. \v 11 Kfo memorm, “Wom yimar turhu yak tuhant yak tuhafohato wom mett fekr, nd nfri mett be ijoh yuhathu metet. Nhai turhu tuhan mif rhukaht. \v 12 Mett nhaf inji buga. Mett tuthu yak ramr htanyhato wom nfri yimarpno rim suhnineft, nd yimar be ijoh yuhathu yimayer. Nhai tuthu ramem mifr rhukahr.” \s1 Jisasr yonroh nmbuhat kfo pthamor \r (Matyu 19.13-15 yo Luk 18.15-17) \p \v 13 Wom yimam Jisasrpno yonenm hnehato memom, “Jisasr tir htahato kfo bruttnarahrm.” Disaiperm inji htihato tfit kfo huttaknimomm nd yon hnayuk yimam. \v 14 Jisasr inji htihato kfo hutt memorm, “Yonenm wahti marsisafokahtkomm nanpno aniam. Mirahko akfo rafonomm. Yimam yon mumenm kanjo yorhwam Bro Nkifrarhu kingdomkfot rhurahm. \v 15 To afo wawanyko. Yimam nhai yon mumenm kanjo be Bro Nkifrarparhu kingdomkfot rhukahm be nhai yiruhatm Bro Nkifrarhu kingdomkfot.” \v 16 Be nd toni hnamo yonenm yak nhafohmormn Bro Nkifrar kfo bruttnahato fak wus bowusmorm. \s1 Wuska kunyet yimar Jisasrpno yihato napthamo yuhat \r (Matyu 19.16-30 yo Luk 18.18-30) \p \v 17 Jisasr sinyani yi hanyetrn wom yimar toni yaknehato Jisasrpno bangu myuknahato ttiwon memor, “Hifa tisaye, nane finji naruhoyann Bro Nkifrarpno toh nkifraniruhoya?” \v 18 Nd Judaroh bro yimar hifa tisa yufat Jisasr yutamotrr Jisasr wanyhato kfo memorr, “Tamohmpno kfo yamukona, hifa tisa? Nhai wom hifa yimar tohkahr. Bro Nkifrarpar dborioher. \v 19 Nkifra thfa mntwat ni bi wanyete. Kfo kangt, ‘Mirahn wanambur sinyahato yima awas furaya, mirahn ramet tuhantpno arim fnaha, mirahn arikoha, mirahn wom yimar wom mrokfom akfo wokanr, mirahn womm amkfo yuhur nheh bonhehkahanm maruham o tamohm amiyakhiyanm, yifammaroh mrokfo wany yakiohato rroh yinhitn rhukfot.’” \v 20 Jisasr inji kfonimotr tfit nd yimar sinyahato kfo memor, “Tisaye, na yuhre yonenann nd thfa mntwam rihikakmoyanm. Nhai riyak htaforroyanm.” \v 21 Jisasr nd yimar hti yuhuwafhato kfo memorr, “Rot hifa nkifra thfa mntwat kakitohwont. Tmift wom nefrpat nhai nakahnt. Nd ni harhuwa wuss yak htatahato wommn wiknakfot. Nd wusspno yakyuk marut yakhato tfit nd wuskapa duha yimamn nd marut hekfot. Inji narahn, hefenrko mfro wuss harhurahn. Inji nanihato tfit na nia hikkfot.” \v 22 Jisasr inji kfomotrr nd yimarhu nyingatikt faso yimotr. Boknabok wusketrn nd mrokfot wanymohat yima yuhur nhai marnyahato yirmor. \p \v 23 Jisasr kekutnihato turhu disaiperm yukatohhato kfo memor, “Wahtiko, yimam boknambok wusketm be tu mduka nhiyekwom Bro Nkifrarhu kingdomkfothu fknenineft.” \v 24 Turhu disaiperm wanyhato be tuha mrokfo duhatm rhumom. Tfit Jisasr kfo memorm, “Arenko, yimar kangr Bro Nkifrarhu kingdomkfot afkneniya, mirahr ka be yak dbhofnaniruha. Nhai. Muh wohne fnahrahr. \v 25 Womhtet mong wakuyet fohr kutewumr kamerr. Nd kamerr fknanyirfort nahuyuk nirthu muht. To yimar wuss mfro haruhetr, Bro Nkifrarhu kingdomkfothu fknenineft mduka nhiyakrfor.” \v 26 Tfit tu Jisasrhu disaiperm inji wanymohat tfit mifoh rihanimom. Miyoh rihanihato kfo memom, “Barenko, nom kangnom ka ndhtet maru kunyet yimamn hifa rhu nmbuhat miyakrahm. To nhai. Ndhtet yimam mthu nhiyakrahm Bro Nkifrarhu kingdomkfothu fknenineft. To nome ndhtet yima furapanom, to nome finji Bro Nkifrarpno yihato mtoh nkifraniruhanom?” \v 27 Jisasr yukatohmormn kfo memorm, “Niko yimakomn tamoh tamoh nefroh finjina finjinaneft mduka nhiyekwoko. Tu Bro Nkifrar nhai duka nhiyakkfot wom tamoh nefroh finjina finjinaneft.” \p \v 28 Pitarn sinyahato kfo memorr, “Wahtinnom. Nom ninhu hikneftn nmoh tamoh tamohm mong trohhato ni mhikaknamonom.” \v 29 Tfit Jisasrn sinyahato Pitar kfo memorr, “Na kfo mif mifwanko, yimam nani gutnius mrokfot dukahato rroh kunym, yon tuhanm, yifa mndarm tamoh tamohm htanymm, \v 30 tfit Bro Nkifrar wom 100 kfot thu hutahi hanyrahrm. Tfit htirahmm bok yifa mndaretm, kuny rmonetm, tamoh tamohetm rhurahm. Nhai yak mmbra finyruhatm. Yo rom nda bbinysoft toh thombat bok yimam yihato yak bebrahmm. Kto Bro Najomrhu yawihnayuk yiharn tfit Bro Nkifrarpno toh nkifranirahm. \v 31 Arihart nyingako tohekwa yimam, kto tfit mongko yihom fnahnirahm. Nd mongko tohyukmn tfit nyingako mfnahnirahm.” \s1 Husfirpehyuk mrokfot Jisasr kfo memor, “Nohaforhoyann tfit sinyaruha.” \r (Matyu 20.17-19 yo Luk 18.31-34) \p \v 32 Jisasri turhu disaiperm memom, “Jerusalemko yirahnom.” Jisasr tohakmotr yo nd rorpno yauyuk yimam mongt tohmom. Turhu disaiperm inji htihato bok dukefm fakmom. Memom, “Ka Jerusalem thofm yak bebrahmr.” Wom yima furam nhaf inji htihato fanhomom. Jisasr turhu disaiperm yakhato turpathato kfo memorm, \v 33 “Wawanyko, nom Jerusalemko yitahat, na Bro Najoma hrek kita prisroh bro yimami nkifra boririfhuthu tisaroh tirmn. Kmim rompno nakfo habofkniruhamn, yima tangimpno htarhotma, \v 34 rom sinyahato kuninfar wuna kfo hutatpno kfo hutatpno yenyohrahma. Tfit wife wife yenyoh gurahma. Wife yenyoh guhato tfit yura bgre misn kihegir-rhotma nohruha. Nohruhoyann tfit husfirpehyuk marrpno tfit sinyaruha.” \s1 Jems Jonrof memof, bro yimano arhuno \r (Matyu 20.20-28) \p \v 35 Sebedirhu yon husf, Jemsri Jonr, nd hus yonf Jisasrpno yihato mkfo memofr, “Tisa, no kangno, nnoh wom dukeft bi akfo nuhas htatanonn.” \v 36 Jisasr sinyahato kfo memorf, “Tamoh mrokfot yamukafn, akfo nuhasnonr?” \v 37 Nd yon najohf sinyahato kfo memofr, “No kangno, ni kingn toh thoft no najo wayak htatwanno. Womr tirmifko wayak htatwanr, womrne kindonko.” \p \v 38 Jisasr sinyahato kfo memorf, “Nifn nhai duka hik marnyahato ttiwonkahfna. Nd na yeruha krhoparoh kaft ka yenyho twanho mifrahfna? Yo na baftaisruha krhopa yakyuk baftaiskfot nifn yakrahfnt?” \v 39 Kfo memofr, “Uwano.” \p Jisasr kfo memorf, “Na yeruha kaft rot nifn yerahfnt. Yo na yakruha baftaiskfot nifn rot yakrahfn. \v 40 Tmift nanhu kindonko yo tirmifko rhuyuk tkitt yak htaneftn, na nhai bi nanhu fijo kfo mekfot ni ndko rhurahn, yo ni ndko. Nhai. Tu Bro Nkifrarhu duka fijo fak hta nhombra htatamorm tkitm. Kto turhu hti fijo tkitm yak hta nhombra hi hanyrahrm.” \p \v 41 Jon Jems najohf inji ttiwonmotfr tfit wom 10-pela disaiperm kfo hutt memomf, “Tamohmpno ndhtet ttiwon nmbuhat ttiwonwafnr?” \v 42 Jisasr rpat naku nhafoh bugamormn kfo memorm, “Niko bi htiyeteko, kingm yima tangim yakitohwohat. Yimam be nd tohak yimarhu yinhitn tohwom. Nhai womr finji tfit kfo pthakfot. Yimam be rorhu tngrpat hikkfot. \v 43 Niko mirahko nd neft ahiknom. Yimar kangr, ‘Tohukatohr atoha,’ nd yimar afo nikmoh hingrnanho yimar tohkfot. \v 44 O kangr, tohak yimaya atoha, afo toh tario yimar tohkfot. \v 45 To na, Bro Najoma niamohat, nhai nanhu rhu nmbuhat dukahato ndar bbinysoft niarmoyant. Nhai. Nikmoh rhu beb nmbuhat duka tanyhato niamoyant ndar bbinysoft. Nann ndar bbinysof thofroh fasoh fasoh nefm suh nanyorruhanm.” \s1 Jisasr yak marnyamo nyinga kunyjetr \r (Matyu 20.29-34 yo Luk 18.35-43) \p \v 46 Yi yimomn Jerikot mfnahmom. Mfnahhato yonmari yima rifinyrpno rpatn yuhre fau htany hanymomt kmi Jerikot. Nd kmitn wom nyinga kunyjet yimar yihota yifembtn rhu hasomor. Nd yimar Timeusrhu yon Bartimeusr. Nd yimar yihotam rhuhato yihotat yau naffyuk yimam maruha tndaumourm. \v 47 yihota yuhat rhuhato wanyak hanymorm yimam ptha hofhta hnamohat. Kfo memom, “Nasaret thof Jisasr niewur.” Ror inji wanyhato kfo nakuyafo memor, “Defitrhu tangishof Jisase, wayuhuwafna!” \v 48 Inji kfo nakumotr wom yimam kfo thfamomr. Ror nhai wany yakiohato naku tmbhormor. Tfit wompam masat kfo nakuyafo memor, “Defitrhu tangishofe, wayuhuwafna!” \v 49 Be Jisasr nd yimarhu naku tngt wanyhato be mtohmor. Mtohhato kfo memorm, “Nd na nakuta yimar wahnakomr.” Yimam yihato rim kfo memomr, “Mirahn adukaya. Wasinya. Jisasr ninn nakutr.” \v 50 Be yudbat sinyanihato nd ror hmbremoa sakethat wathu hrur tanymortn Jisasrpno yimor. \v 51 Jisasr htiyak hanyhato kfo memorr, “Wurene tamohmn nakuna?” Nd nyinga kunyjetr kfo memor, “Tisaye, kanga nyingam wayak marnyakahtna ayukatoha.” \v 52 Jisasr kfo memorr, “Nanhu nia mrokfot ni wanuhat ninhu bro dukeft nann htahato nakuna. Ndnettn wanju. Mirahn adukaya. Ninhu nyingam marnya-rahmn.” Be nd yimarhu nyingam nhai wom kuknarmomr. Yudbat fukatoh dbtakumorm. Nd nyingam marnyamotmr Jisasr fau hikakni twanhomor. \ms1 Jisasr krhopam yakhato nohmor. Nohhato tfit sinyamor. \mr (Sapta 11-16) \c 11 \s1 Jisasr king kanjo Jerusalemt yimo yuhat \r (Matyu 21.1-11 yo Luk 19.28-40 yo Jon 12.12-19) \p \v 1 Jisasri turhu disaiperm yimomn brbo Jerusalemtpno yorhwa Olifet kmi yihofr yorhwa kmi Betfageti Betanit mfnahmom. Ndha mhtahato hus disaiperf kfo tkrur memorf, \v 2 “Ndar rihtita kmit warine hanyfn. Warine hanykahfnn htirahfnr natifatayet donkiyenr. Nd donkiyenr nhai yimam tafi rhuhato hatone-rmomr. Nd donkiyenr wayak nyusakaknetwafn. \v 3 Yekwatfnr yimam ttiwon kangmfn, ‘Tamohmpno yaknitafnr?’ wakfo wamitwafnm, ‘Bro Nungothetr hingrnefetrn kfefitrno be yifrar kakni yahukanonr tfit yudbat yarim htanyrahr.’” \v 4 Be rof yimofn mhtimofr donkiyenr kuny yifhatikthu yirawih mispno natifa htatayetrn. Be rof inji mhtihato nyusakaknamofr. \v 5 Yimam inji htiyafo hanyhato ttiwon memomf, “Barefn, tamohmpno nd donkiyenr yaknitafnr?” \v 6 Kfo memofm, “Bro Yimar kfo tkrurefitrno kakniyahuknonr.” Be inji wanyhato kfo memomf, “Wayaknihefnr.” \v 7 Be nd donkir nyusakaknihato hanyhemofr. Jisasrpno mhtahato tufhu rmontham yakmofmn donkirhu mongtn rhuyuk tkitt htamofm. Htanihato Jisasr mrhuhato yimor. \v 8 Ror yimohat yonmari yima rifhur ror htiyak hanyhato turoh rmontham yakmomm, rorhu yiyuk yuhatn hta nyingtak-momm. Womm miyuhtam yak wokakhato ror yiyuk yihotatn htakmomm. \v 9 Jisasrhu nyingako tohakmo yimam yo mongko tohyuk yimam, romn kfo naku ptha hany memoum, “Wayindhorakkomr. Bro Nkifrar ayak marnyatwarr Brorhu yufatpno niayuk yimar. \v 10 Bro Nkifraye, nda nmoh bapem Defitrhu frika yuhat niayuk yimar king toh thoft wayak marnyatwanr. O tu tunga Nkifraye.” \p \v 11 Be Jisasr kmi Jerusalemr mfnahhato Bro Nkifrarhu temperr rim fnahnihato temperrhu kuny rifhut rhuyuk tamoh tamohm hti htfas bugamorm. Marr bi miyak yifho buga hanyetrn be tfit fnahnimorn turhu 12-pela disaiperm yaknimorn Betaniko yimom. \s1 Jisasr fik tihat kfo memort, “Mirahn tfit yukha hir mifa.” \r (Matyu 21.18-19) \p \v 12 Betaniko mhwi tanyhato ndwom dbha memom tfit anianom Jisasr buha myatinohmor. \v 13 Nndo kkof tohhato fik tihat htimort twettn. Ror memor, “Ka yukha hirwot.” Brbo yihato fukatoh hambro titamort nhai wom yukhayenm hirrmomt. Yuhtam be sfno twabomrpam bommomt. Tu fik wormr atohr awi yukham hirrmom. \v 14 Be nd fik tihathu yukham hti hambrotihato nd fik tihat kfo memort, “Mirahn tfit yukha hirkahann yimam yukham ayak ayema.” Jisasr inji kfomohat turhu disaiperm wanymomr. \s1 Bro Nkifrarhu temperr maket htamoa kmim Jisasr yihato yak thumo yuhat \r (Matyu 21.12-17 yo Luk 19.45-48 yo Jon 2.13-22) \p \v 15 Jisasr Jerusalem rim fnahnihato rim htimorm Bro Nkifrarhu temperrn maket htamoum yimam. Rim htihato maket htamoa yimami yeshrim wiknamoa yimam hik tubatumorm. Hik tubatumormn maruha niyak tuknamoa teborm yo nunga ganyom mmkrm htamoa gajim nembos tubatu hikafmorm.\f + \fr 11:15 \ft (11.15) Wahti Matyu 21.12 yorhwa kfo nuhasyuk mrokfot.\f* \v 16 Nd yiha yimaroh wiknayuk tamoh tamohroh temperrhu hiyau hafknenineft kfo rafomort. \v 17 Yak thunihato kfo memorm, “Bro Nkifrarhu rfa borngt kfo kangt, ‘Nanhu temperr nanhu kfo bruttnayuk kunys rhuraht.’ Tfit nikomn kangko rikoh yimaroh yi kafrohyuk tkitt arhut.” \p \v 18 Ror kfo pthamoa mrokfom met yindarim wanymohat mfha tha duhatm rhumom. Ror pthayuk mrokfom wany fanhomomm. Ndnettn prisroh bro yimami nkifra boririfhuthu tisam inji wanyhato kfo memom, “Be wom yuhamn kfo nhehakhato wasrahnomr.” \v 19 Be krifnano Jisasri turhu disaiperm Jerusalemt htanyhato yimom. \s1 Rpa dukefrparpno ptha bruttnarahn tamohm ni kfoyukm yakrahnm \r (Matyu 21.20-22) \p \v 20 Hwe nfha ndwom dbha Jisasri turhu disaiperm tfit yi hanyhato htimomt nd Jisasr kfo nambur mrokfot kfonimo fik tihat bi twa yuruf hasettn. Memom nndo tohrn yitattrt fokrta hmbrit. \v 21 Pitar nd mis htihato tfit dukamor Jisasr kfo memohat, “Nda mis miraht tfi yukha hirhato yimam yukham tmbra ayama.” Pitar nd mrokfot dukahato kfo memor, “Tisa, nohok nda mis kfo nambur mero, anohtwat. To wahti bi fokrtewut!” \v 22 Jisasr wanyhato kfo memor, “Nikmoh bro dukefm Bro Nkifrarpar htakfot. \v 23 Na kfo mifwanko, nikmoh yima yuhum be tu rpa yima yuhur rhuhato ndar kminysoft kfo mirahkomt, ‘Asomif nom kfiwunom marombtn wamitoh witani,’ to be htirahkomt nd kminysoft marombtn mitoh witaniraht. \v 24 Nikmoh yima yuhum rpa dukefrpar rhuhato tamohm kfo bruttna kfo mirahko, ‘Nom asomif kfiwohat Bro Nkifrar wanukwarn nd nom kfo bruttnewa shrm htitnomm.’ Inji dukahato kfo bruttnarahko, to be hti mifrahko. \p \v 25-26 Kangn, ‘Akfo bruttnaya,’ womm nayuk nefm afo mong trohkfot. Womroh nefm mong trohrahnm, tawo ninhu Yifemr hefenr tohwar mong trohhirahrn ninhu nefm.”\f + \fr 11:25-26 \ft (11.25-26) Wom safemanm duka memom, tot wom mrokfo nmbuhat ndar veskfothut. Nd mrokfo nmbuhat inji kfiwut, “Nhai mong trohherfokomm rom nayuk nefm, to tawo niko nayuk tamoh tamoh nefenm nhai mong trohhiruhatrko nikmoh Bro Yifemr.”\f* \s1 Jisasr bro yufat yakmo yuhat kfo ttiwonmomr \r (Matyu 21.23-27 yo Luk 20.1-8) \p \v 27 Jisasri turhu disaiperm tfit yimom Jerusalemt. Yihato Bro Nkifrarhu temper kmifarn fknenimorn fau htfasmor. Yau htfas hanyetrn prisroh bro yimam yo boririfhuthu tisam yo Judaroh wom bro yimam fau yukato-haknimomr. \v 28 Brbo yihato kfo ttiwon memomr, “Frohmn ndhtet bbuka rifhur hemomn? Frohmn bbuka rifhur hehato kfo memomn inji wanatwa?” \p \v 29-30 Tfit Jisasr sinyahato kfo memor, “Na to tawo tfit ttiwonwanko. Tone Jonr yimam baftaisimmoahate tu Bro Nkifrarn kfomotrr ndhtet hingrneft hingrnamourt o be yima mifm kfomotmr yimam baftaisimmourm? Nd ttiwon nmbuhat kanga wakfo nuhaskahtkma tawo kfo nuhasruhanko na hingrnewa hingrnefthu bbukeft yakmo yuhat.” \p \v 31 Rom inji wanyhato tfit tum nnakfo memom, “Nom sinyahato kfo mirahnomr, ‘Bro Nkifrarn kfomotrr hingrnamour,’ to tfit mirahrnom, ‘To tamohmpno wany yakio duha yirmokomr?’ \v 32 To Jonrhu mrokfom bi profetm kanjo pthahato yimam bi wany hatohetmn, tfit nom kfo mirahnom, ‘Yimaroh kfotpno kfo pthamour,’ to be yimam sinyahato tat nohrahmnom.” \v 33 Be myak nhtaktihato be kfo memomr, “Nom nhai tawisafkahnom.” Rom inji kfomotm tfit Jisasr kfo memorm, “Na to inji. Na nhai kfo nuhaswotanko na hingrnewa hingrnefthu bbukeft yakmo yuhat.” \c 12 \s1 Wain swirt tohukatohmo yima bebroh kfo nhombra mrokfot \r (Matyu 21.33-46 yo Luk 20.9-19) \p \v 1 Jisasr bro yimampno wom kfo nhombra mrokfot yakhato kfo memorm, “Wom yimar wain swirt htamor. Wain tofm nuhtanihato gnat gna habrimort. Gnanihato muhr toumorr wain yukharoh yahot kembiftyukr. Ndt inji hingrnanihato tfit nd wain swirthu rhu yukatohyuk kumba kunyr hingrnamorr. Be inji hingrna tanymortn wom yimam yakhato nd mswirthu tohukatohhato yukharoh nayak nhta yuham nayak dbkafhato ror be wom kmimn toh habrimor. \v 2 Kto nd wain swirt yukha hirmott yukha yak yiharn nd tu wain swir tikatr turhu hingrna yimar kfo tkrurafmorr, nd wain swirt yakitoh hasoyuk yimampno. Kfo tkruraf memorr, ‘Waikahnn nanhu yufathu htahayuk yukham wamiyakhina.’ \v 3 Yihato nd mswirt tohukatoh hasoyuk yimam sinyamomn tabotafmotmr be sfnopa tfit yimor. \v 4 Be nd wain swir tikatr htiyaktihato tfit wom yimar kfo tkrurafmor. Nd yimar nhaf be rpahtet neft namomr. Mfhapako frddbithato faso faso kfo yimtna boyimtna tuhafmotmr be yimtneftpno yimor. \v 5 Tfit womr kfo tkrurafmor. Ndrne be wasmomr. Be wom wom yimam yimoahat be mifahotakmoum. Nd mswirt tohukatoh hasoyuk yimam sinyamoamn womm tabotmoumm, womm wasmoumm. \v 6 Wuroh turhu garbn yon mifr. Nd yonr be marbit htamourr. Duka memor, ‘Tukanhu garbn yon mifr yiruhatre wany yakiorahmr.’ \v 7 Be nd yonr tkrurafmotrr yimor. Yimotr wain swirt tohyuk yimam htiyakhato tum rinnakfo nakfo memom, ‘Ndarr turhu yonr nier. Yifemr nohnineft to nd yonrn tkitt yakhato ndar wain swirt rorn yakrahrt. Finji dukewako? Awaskahnomr be nd wain swirt be nmoht rhuraht.’ \v 8 To be mrokfot nayak dbkafnihato turhu wain swirt toh hasetrn wasakhato briahako rim tuhafo tanymomr.” \p \v 9 Jisasr inji kfo pthanihato kfo memorm, “Niko to finji dukewako? To nd wain swir tikatr, turhu yonrhu was mrokfot wanynefte to finji naruharm? Na kfiwanko wain swir tikatr nieruharn nd yimam was hehur thuruharm tfit wom nndoh tkitthu yimam yakhato yak htarahrm nd mswirtn. \p \v 10 Wom mrokfot Bro Nkifrarhu rfa borngt yorhwat htitwokomt? Nd mrokfot kfo kangt, \q1 ‘Nd rahur, kamda yimam hti kurhato yak thumor, \q2 be bi tfit nd rahurn bi dany rahur tohwor. \q1 \v 11 Tu Brorn inji hingrna hta bohtamotrt \q2 nom be inji htihato mrokfo duha korhwonom.’” \rq Sng 118.22, 23\rq* \p \v 12 Nd nd mrokfom pthamotrm bro yimam wanyhato kfo memom, “Nd kfo nhombra kfot nomn niewut.” Jisasr pthamo mrokfom rom wanymohat yima yuhumio bi nambur kih bugamomm. Memom, “Ka bi kak twanhiwunomr.” To nhai, yimam htihato afo fakrmemom yakneft. Duka memoum, “Finji rinakrahnom, rom sinyaruhamn tabot nohrahmnom.” Inji dukahato fafho thu tanymomr. \s1 Sisarhu maruha he yuhat \r (Matyu 22.15-22 yo Luk 20.20-26) \p \v 13 Judaroh bro yimam sinyahato Farisimi Herotrhu politiker patikfot tohyuk yimam yakhato kfo memomm, “Nikmoh womm aikahkomn rorhu mrokfo ptha swirmn rhunhohato yuwi ttiwon rhtikfot. Finji finji kfiwur, nd tkittn yakhato kotimrahnomr bro yimampno.” \v 14 Be inji kfafmotmm yimom. Yihato yuwi ttiwon rhti memomr, “Tisaye, ni pthewa mrokfom nom hifa wanuknomm. Mrokfom hifa hifa kfo hik bohik marnyewanmn Bro Nkifrar hikwa nefm kfo hik nuhas marnyewunm tuhan yindarim. Mrokfom kfo pthiwohat nhai hti mekahn ndr yufet yimayer o ndr yufa duha yimayer. Nhai. Mrokfom kfo pthaneft be kfo pthewunm. Nhai yimar o yufam htihato kfo pthakahnm.” Inji kfonihato wom ttiwon nmbuhat yuwi ttiwon rhtimomr, “Nome ka Sisarhu takis htahenefte ka htarfonome nhai?” \p \v 15 Rom yuwi inji ttiwon rhtimohat Jisasr bi htimorm rroh dukefm. Htihato kfo memorm, “Tamohmpno inji ttiwon rhtitakma? Afo wom tahifat wayak nuhaskoma.” \v 16 Inji kfomotrm wom tahifat hemomr. Nd tahifat yakhato kfo memorm, “To nda tahifat yorhwa nyingatikte frohroh nyingatikti yufat yorhwaf?” Kfo memomr, “Sisarhu nyingatikt korhwott.” \v 17 Tfit kfo memorm, “Sisarhu nyingatikt korhwott to be tfit Sisarn hekfot. Bro Nkifrarhum nhaf inji. Tu Bro Nkifrarn hekfot.” Inji kfo wokafmotrm be tuha mrokfo duhatm tohmom. \s1 Sadyusim Jisasr ttiwon rhtimomr yimaroh nohnefti sinyaneft \r (Matyu 22.23-33 yo Luk 20.27-40) \p \v 18 Farisim yimotm tfit Sadyusim yimom. Nd Sadyusiroh dukeft duka memoum, “Noh hanita yimam nhai tfit sinyaruhatm.” Rroh dukeft inji rhumout. Nd dukeftpno Sadyusim Jisasrpno yihato mkfo memomr, \v 19 “Tisaye, Mosesrhu boririfhut kfo kangt, wom yimar tuhan yakhato nhai wom yonm kasinya htanirfor, nd rorhu tuhan dhirt tfit wom nmemrn najom dhirt yakhato rorpno yonm nasakhato tfit najomrhu tkitm romn tohkfot. \v 20 Wom yima najohfitpno to inji rhumot. Nd yima najohfit 7-pelakfot tohmom. Barkof bro najomr tuhan fakmor. Ror tuhan yakmohat nhai yonm nasak htanihato nohrmor. \v 21 Be nohmotr tuhan dhirt tohmott tfit rorhu wayakrn fakmort tuhan dhirt. Rorpno nhaf nhai wom yonm nasak htanihato nohrmor. Tfit rorhu mongko nuryukrn tfit fakmort nd tuhan dhirt. Ror yakhato be rpahtet neft. \v 22 Be inji nahany nahanysn 7-pela yima najohfit rhu nhombra bugamotm. Wuroh 7-yukrpnone nohmot. Nhai wom yufat kasinya-hermotm nd yima najohfi bugat. \v 23 Nd 7-pela yima najohfit rpa metrpat rim rhuta mrhutamotm. Kto nd najohfit sinya thoft nd mette fitoh yimarpno tohruhat?” Inji ttiwon rhtimomr. \p \v 24 Jisasr wanyhato kfo memorm, “Bro Nkifrarhu mrokfom yo rorhu bbukeftpno nd noheh yimam sinya thoft ka mumiwuko. \v 25 Wawanyko, nd bi noh hanita yimam kto tfit sinya thoft nhai tfit tuhan yakruhatm. Nhai. Be inji sfno hefenrhu mounmotm kanjo tohrahm. \p \v 26 Nd yimaroh nohhato sinya yuhat Mosesrhu tndht duka hanykfot. Wom yiha Mosesr Bro Nkifrar kahm kanjo mi bufupatn funamotr hti hanymorr. Bro Nkifrar Mosesr kfo memorr, \q1 ‘Nane Abraham, Aisak, Jekofroh Nkifraya.’ \rq Kis 3.6\rq* \m \v 27 Bro Nkifrar yima nfri yafothet yimaroh Nkifrayer. Nhai noheh yimaroh Nkifrar rhukahr. Nikmoh kfoyuk mrokfom kfo mumiwuko.” \s1 Nyingako mtohekwa tu bro boririfhut \r (Matyu 22.34-40 yo Luk 10.25-28) \p \v 28 Jisasri Sadyusim mrokfom nakfo nakfomoahat wom nkifra boririfhuthu tisar rhuhato wany yakitoh hasomourm. Sadyusim Jisasr kfo ttiwonmoatmr tfit Jisasr kfo nuhas marnyamourm. Ror inji wany hasohato ttiwon memorr, “Ndar nom wanuka boririfhum, fitoh boririfhutn nyingako tohekwat?” \v 29 Jisasr wanyhato kfo memorr, “Nd nyinga tohekwa boririfhut inji kfiwut: \q1 ‘Niko Isrerko wawany marnyako, Bro Nkifrarpar nmoh Nkifrar rhukfot. \q1 \v 30 Bror ninhu Nkifrayer, ndnatn ninhu yuhuwaf marbi bugam, \q2 ninhu yafothat, yo ninhu yima yuhu bugam \q2 be rorparn htakfot.’ \rq Lo 6.4-5\rq* \m \v 31 Yo ndwom boririfhutne: \q1 ‘Tunn yak marnyewa kanjo inji womm yak marnyakfot.’ \rq Wkp 19.18\rq* \m Nd hus boririfhufn tu bro boririfhu mifef.” \p \v 32 Be nd nkifrar boririfhuthu tisar inji wanyhato kfo memor, “Bro yimaye, ni tu tpiyet mrokfot kfiwun. Brorpar tor tu Nkifrar, nhai tfit womm. \v 33 Nom be rorparn nmoh yuhuwaf marbi bugam, yima yuhum, bbukefm rorparn htakfot. Yo tunn yak marnyewa kanjo inji womm yak marnyakfot. Nd hus boririfhuf tu fipetef. Rofn tohakhato tarioh mthaneft be yak tariokfot.” \p \v 34 Jisas nd yimar kfomo mrokfot wanymohat, tu hifa duka tungunet yimam pthiwa kanjo inji wanymor. Wanyhato kfo memorr, “Ni bi brbohwo Bro Nkifrarhu kingdomkfot rhuneft.” Judaroh bro yimam wanyhato fakrmemom tfit wom ttiwon nmbuham ttiwonneft. \s1 Frohr miyak htiyakruharnom? \r (Matyu 22.41-46 yo Luk 20.41-44) \p \v 35 Jisasr Bro Nkifrarhu temper kmifar tohhato tuhant yindars Bro Nkifrarhu mrokfom kfo nuhas hanyhato kfo ttiwon memorm, “Tamohmpno boririfhuthu tisam kfo yamukam, ‘Yimaroh minrfa htiyakyuk yima Kraisr, Defitrhu frikef yuhathu yimayer?’ \v 36 Bingot Bro Nkifrarhu Yafothatn Defitr yima yuhur hemotrr kfo memor, \q1 ‘Bror kfo memorr nanhu Bro Nungothet Kraisr, \q2 “Nanhu bro bbukeft yorhwa tirmifko wamrhun. \q2 Wamrhukahtn nd ni namburwa yahr kmim \q2 afo ninhu tirtn htahato ninhu mofsinhitn yak htaruhanm.” ’ \rq Sng 110.1\rq* \m \v 37 To nd yima Kraisr bi Defitr kfo yuta hna memoa, ‘Nanhu Bro Nungothetr,’ to tfit Defitrhu frikef yuhat nierahr?” \s1 Nkifra boririfhuthu tisaroh fasoh nefm \r (Matyu 23.1-36 yo Luk 11.37-54 yo 20.45-47) \p Bro met yindar rifhur rhuhato wanymohat nd Jisasr pthayuk mrokfom yindhormoum. \v 38 Jisasr kfo nuhas memorm, “You, niko! Boririfhuthu tisam yukatoh hik marnyaf hanykfot. Turoh yuke yuke saketham hmbrehato maket swirm yau hanyneft kangm, ‘Yimam be ayindhor amemnom, “Hifa dbha Rabai.” ’ \v 39 Fitoh rhu rifinyhato kfo bruttnayuk rmonm rom nhai mongkorn o kimbohnko rim rhukfot. Tu be nhai mif. Rom tu be nyingako mruhakkfot. Bro yemro ye burwa tkittn nhaf inji. Rom inji yimaroh nyingako mrhu gngonakkfot. \v 40 Met dhirrpampno yitamn mkfo nheh bonhehaknihato wuskenm kak rhoptakni yahukmm. Bro Nkifrarhu kfo bruttnaneft htirahnm. Nhai be yudbat kfo tmbhoniruhatm. Yuwi kangm, ‘Akfo bruttna yukekahtnom yimam inji htiruhamnom mirahm, “Hifa yimayem.” ’ Kto Bro Nkifrar kotkfot yakitoh thoft nd yimamn be tu bro krhopam yakrahm.” \s1 Maruha duha mett Bro Nkifrar maruham hemo yuhat \r (Luk 21.1-4) \p \v 41 Jisasr nd Bro Nkifrar maruha mhtanihemoa tkitt rhu hasohato htiyafo hanymourm yimam maruha mhtanimoahat. Nd bro maruhetm bro maruham htanimoum. \v 42 Rroh mongkorn wom met dhirpat niamot. Rothu ramemr nohmotr rot turpatt tohmout. Rot nhai tamoh wuskam o tamohm. Rot yimotn wuroh tuthu yohript rhuyuk wuroh fsohot marufenf yakmotfn Bro Nkifrar maruha htahemoa tkittn nd marufenf htanihemotr. \v 43 Jisasr inji htihato turhu disaiperm nakuyakhato kfo memorm, “Na kfo mifwanko, yimam nd htahani hany marufam nd metrpat hte marufenfn be tu bro marufaf htes. \v 44 Wom womm htahani marufam, rom maruhetmn yak nhtemmn wom fam Bro Nkifrarn hnahehato htahumr. Nd metpatn be tu nhai wom maruhenm kunykort. Tu wuroh yohript rhuyuk wuroh rpa toeakfot Bro Nkifrarn htahut. Rot nhai wom yeshri wiknayuk maruham wom rhukahmt.” \c 13 \s1 Bro Nkifrarhu temperrhu yoh nasoh yuhat Jisasr kfomor \r (Matyu 24.1-2 yo Luk 21.5-6) \p \v 1 Jisasr temper kmifar htanyhato turhu disaiper-mpno fau hanymom. Yau hanyhato wom disaiperr kfo memorr, “Tisa, wahtinr ndar temperrhu dborioh tahim yo temper kmifar tohyuk dborioh dborioh kunym.” \v 2 Jisasr wanyhato kfo memorr, “Bare, ndar ni htita kunym nhai inji rhuruhatm. Yimam niahato kafring witarahmm.” \s1 Jisasr kfomor bok kurhefm mfrfnahrahm \r (Matyu 24.3-14 yo Luk 21.7-19) \p \v 3 Jisasr yura Olifet kmit muhhato mrhumorn rihtimorr temperr. Ndha rhu hasetrn Pita Jems Jon Andrurom turpam niahato \v 4 ttiwon memomr, “Nd ni kfi mrokfot fitoh yihar rhuruhatt htiruhanomt? Tamoh neftn yak dukaruhattnom mirahnom nd yihar bi brbohwor?” \p \v 5-6 Jisasr kfo memorm, “You niko! Wanyrahko yimam yi htfasruhamn bok yimam kfo nheh bonheh htfasrahmm. Nanhu yufat yutahato kfo mirahmm, ‘Na bi asoya niko gari hasomo yimaya.’ Inji wanukko mirahko yudbat wany yakiohato amhikakninomm. \p \v 7 Nna yureft mano mano wanyrah-komt yo fitha fitha rhuyuk nna yurefthu mrokfom wanyakrahkomt. Inji wanuknom, bi mirahko bok dukefm ayaknom. Ndhtet nefm rom nierahm. To mirahko ka bi nd nefmpno bi brbohwor yihar. Nhai. \v 8 Htirahko yo wanyrahko wom kantrikfot sinyaruhatn wom kantrikfotpno nnarahf. Wom kingr sinyaruharn wom kingrpno nnarahf. Wom kmim yatinoh wormr tohrahrm. Wom kmim bro nunes toniraht. Nd nefm yironarah-komm yon fanet mett barkof riyak yironekwa kanjo. \p \v 9 Niko tuko duka marnyaf hanykfot. Tukmoh kaunsermpno mkotimruhatmko Judaroh rhu rifinyuk rmonmn hanyhato tabotrahmko. Nanhu mrokforoh yimaroh ptha nuhas hanyeftn gafmanm, kingm, nd nd yimaroh tirmn htarahmko. Nd tkittn nanhu mrokfot nd bro yimam kfo nuhasrahkomm. \v 10 Nd gutnius mrokfot afo yuht kantri bugat afo wany bugarahmt. Bi wany bugemt, ee btn nd yihar nierahr. \p \v 11 Fitha kot swirm hanitwomko mirahko yakrmihato akfo amanyom, ‘Amai, na finji kforuhoya?’ Mirahn inji aduka yanhoya. Bro Nkifrarhu Yafothar mrokfo ptha dukefr hirahrn. \v 12 Najohfi yagnm tum nahndhnarahm. Womr sinyahato womr hndhnaruhatrr wasrahmr. Nitohfim nhaf to inji. Yifemr sinyahato yinemr hndhnaruhatrr wasrahmr. Yinemrom nhai yifa-mmampno nayak marnyaruhatm. Yinemrom sinyahato yifammam hndhnaruhatmm wasrahmm. \v 13 Nann hikruhatko yimam nhai hifa nyingar hta hakuruhatmko. Be faso hti sr thurahmko. Fitoh yimar toh bmtahany toh bmtahany bbinysofthu bati yihar mfnahr, nd yimar Bro Nkifrar yakrahrr.” \s1 Jerusalemrhu yak bati yihar \r (Matyu 24.15-28 yo Luk 21.20-24) \p \v 14 Jisasr kfo memorm, “Wahtiyaf hanyswako. Bro Nkifrarhu temperrhu kforafet kforafet tkitm bi wom hhrek shrr bi rim yorhtrm nd temperrhu Tahi Yarhr bbnarofakhato fnahnir, to be Judia profins tohyuk yimam mirahm wom atoh hasonom, yura kminysofko ayakrmanyitwam. (Yimar mrokfom htiyukr hti hik marnya hanyhato mrokfo yimbu yuham yakkfot.) \v 15 Yimar bi kunyshu wom yura ken tikrko wurhu mska hasir, mirahr tfit yiro mmem kunyko ayohnikahann wuskam arimaka. \v 16 Yimar bi mswirko yirn ndko tohwor, mirahr tfit kmiko aikahann turhu yuke hmbreshat afo tfit ai ayaka. \v 17 Metm yon fanetm yo tefi yon hamboriyetm finji yakrmiruham nd bro krhopam yakakna thombat? Romn tu bro yuhuwafeft korht. \v 18 Bro Nkifrar kfo bruttnahato mirahr nd bro krhopam bro gonng wormrn arhukahtm yimam nd yiharn ayakrmem. \v 19 Nd neft nia thombat mirahko ka tefi tefi kurhefm rhurahm. Ndar bbinysoft trhanimohat nhai ndhtet krhopam rhurmom. Yo ndar toh hniwa yiham nhai ndhtet kurhefm htikahnom. Yo kto nhai ndhtet kurhefm wompam rhuruhatm. Be tu bro bro krhopam tohrahm. \v 20 Nd kurheft rhu hany Bro Nkifrar nhai bmbri yak nohrfort, be yima bugam nd kurheft ye wus batirahtm. To nhaft Bro Nkifrar tfit dukarahr tur bi kfo htayuk yimam. Romn dukahato nd krhoparoh tohyuk yiham tfit yak kkopenrahrm. \p \v 21 Nd yiha wom yimam kfo mirahmko, ‘Barenko, nd Bro Nkifrar kfo htamo minrfa htiyakyuk yima Kraisr bi asor, asha.’ Womm kfo mirahm, ‘Usor, usha.’ Inji wanyrahko, mirahko awany yakionomm. \v 22 Womrne inji narahr. Mirakerkfot hingrnaruharn kfo mirahr, ‘Na asoya niko toh gari hasiwa minrfa htiyakyuk yima Kraisa,’ o kfo mirahr, ‘Na profeta.’ Inji kfohato wonk wonk mirakerkfot hingrnarahm. Yuwi mirahm, ‘Tu Bro Nkifrar kfo htayuk met yindarim frnhehakhato ahikmnom.’ \v 23 Ndnettn duka marnyaf hanykfot. Kfo duka mrokfom bi kfo duka htiwanko.” \s1 Bro Najomrhu yawihna yihar \r (Matyu 24.29-31 yo Luk 21.25-28) \p \v 24 “Nd bro kurheft rhuniruhatt ee htirahko marr rim noh kfirahr, nhai wom taruhatr. Yamt nhaf inji. Rothu nukeft rim fnahniraht, nhai wom taruhatt. \v 25 Gunym rom nhai mount rhuruhatm. Rom be wuyohninehato misuhrahm. Mount thu habokknamo yifonm mirahm nndo ginunes kekwotm. \v 26 Ndtpno ee btn Bro Najomr htiyakrahmr gribpamn hawihnerahmr. Ror yawihna thombat turhu bbuka rifhur yo ror hatoh hneruha nukeft mirahm nndo marrn yifa tohhnewur. Inji htiyakrahmr. \v 27 Ror yawihna thombat mounmotmn kfo tkrurafhwatr romn tur bi kfo htayuk yima bugam yak nhafoh htfasrahmm.” \s1 Kutr hti hikkfot \r (Matyu 24.32-35 yo Luk 21.29-33) \p \v 28 Jisasr kfo memorm, “Kutr htitwonomr, twam huktewum kfo kangnom kut yinr tohrahr. \v 29 To be inji hti nhtakrahkomr Bro Najomrhu nia yihar. Bi nd nd nefm htitwoko, wakfo wamitwako, Bro Najomrhu nia yihar bi brbohwor. Yifhatikt bi tohwor. \v 30 To nd nefm rhu thoft to mirahko arihat tohwa wom yimam bi nohetmn nd neft rhuraht. Nhai. Arihat wom tohwa yimam yuhre tohetmn nd neft htirahmt. \v 31 Nd neft rhuneft htirahko mounti bbinysoft mibatinirahf. Nanhu mrokforpat nhai mibatiniruhatt.” \s1 Nd nefroh rhuyuk yihar nhai wom yimar tawisafkahr \r (Matyu 24.36-44) \p \v 32 Jisasr kfo memorm, “Nd na kfiwa nefroh rhuyuk yihar nhai wom yimar tawisafkahr. Mounmotmi Bro Najomr rom nhaf nhai tawisafkahm. Tu Bro Yifemrpar tawisafwort. \p \v 33 Niko nhai tawisafkahko nd nefthu rhuyuk yihar. Ndnettn niko be duka marnyahato hti yukatoh hasokfot. \v 34 Nd neft wom yimar kunys htanyhato warkmit yita kanjo inji rhuraht. Kuny sikatr kunys htanyneft hingrna yimam rpa rpa hingrnefm kak htanyworm, kuny yifhatikthu tohyukr kfiwurr kunyshu yukatoh marnya hasoneft. \v 35 Ndnettn niko be yimbhindangm tohetohaf hanykfot. Nd kuny sikatr ka krifn o yifung o ka dbha ksfut nierahr. \v 36 Miruhatr tfit yudbat ania, mirahn hwe haseta amihtira. \v 37 Ndar na kfiwa mrokfom yuht met yindari bugam kfiwa. Niko buga difronhato hti yukatoh hasokfot.” \c 14 \s1 Jisasrhu was yuhathu mrokfot bro yimam rhu pthamo yuhat \r (Matyu 26.1-5 yo Luk 22.1-2 yo Jon 11.45-53) \p \v 1 Yispa hta duha bretparoh ye yiharhu barkof yihar, kutewumr Pasofa burwa yihar,\f + \fr 14:1 \ft (14.1) Isrerm Ijift tohhato Bro Nkifrar miyak htiyakmo yihar kutamoumr Pasofa burwat, nd yihar rhu rifinyhato tfit kedukamoumr Isrerm Ijift htanymohat. To nd Pasofa yihari wom 6-pela yiham yispa duha bretpam kamoum.\f* nd yihar bi brbohnetrn prisroh bro yimami nkifra boririfhu tisam tum rhu rifiny-hato Jisasrhu hndhna nhehakhato was yuhathu mrokfot nafak dbkafmomt. \v 2 Kfo memom, “Nd bro Pasofa burwa yihar mirahnom awasnomr, to be you muht kanjo watanhehakrahnom. Bi kmi kmi nia rifinyetmn to be romn wahiyafrahnom.” \s1 Wom mett Jisasrhu mfhat mfro mtha yahrnyet welpaye yuk wunamo yuhat \r (Matyu 26.6-13 yo Jon 12.1-8) \p \v 3 Jisasr Jerusalemt toh tanyhato Betaniko yimor. Yihato Saimonrhu kunys yi tohmor. Saimonr bingot lepra dbohneft yakmotrn to bi frtrufnimot. Nd Saimonrhu kunysn nuwa ye hasetrn wom mett be tu dborioh mtha yahrnyet wel botort hnamot. Nd wel botort frtfnamottn nd bro maruhaye wiknamo welpaye Jisasrhu mfhat fuk wunamotr. \v 4 Nd mett Jisasr welpa wunamo yuhat yimam htihato tum nnakfo memom, “Tamohmpno nd mett welpam be wurasoh furetm? \v 5 Nd wel botort yimam 300 silva maruhaye wiknarfotmt nd maruham yakrfonomm herfonom nd maruhapa duha yimam.” Inji kfo huttmomt. \v 6 Jisasr memorm, “Inji akfowahkomt. Rot tu dborioh neft nita. \v 7 Nd niko kfiwa maruha duha yimam, rom nhai fitha yiruhatm. Kangko, fitoh yiha ahti dukanomm, nhai mrokfom. Na, na nhai wom tohnhorhotanko. \v 8 Nd mett ka tamohr bi kfo memort, ‘Yima gur welpam wunefiwa kanjo welpam bi wayuk wunafokahtnr yopt yirahr.’ \v 9 Na kfo mifwanko gutnius mrokfot kfo ptha habrineft, ndar mett nefineft nhaf kmi kmi kfo ptha duka htfasrahmt.” \s1 Judasr kfo fakiomor, Jisasrhu hndhna yuhat \r (Matyu 26.14-16 yo Luk 22.3-6) \p \v 10 Nd yiha 12-pela disaiperroh wom disaiperr kutewumr Judas Iskeriotr prisroh bro yimampno yimor. Yihato kfo memorm, “Inji inji hndhnaruhanr.” \v 11 Nd bro prism wanyhato yindhormom. Yindhorhato kfo memomr, “Maruha hirahnomn.” Judasr wanyhato yima yuhur fak nhtamourr Jisasrhu hndhna yuham. \s1 Jisasrhu hus disaiperf yeshrim hta mskamo yuhat \r (Matyu 26.17-25 yo Luk 22.7-14 yo 22.21-23 yo Jon 13.21-30) \p \v 12 Be rhumomn nd yispa hta duha bretpam yeyuk yiharoh barkof yihar niamor. Nd yispa hta duha bretpam yamoa barkof yiharn Pasofa sifsifr washato ndr tarioh mthamoum. Nd yihar disaiperm Jisasr mkfo ttiwon memomr, “Nd Pasofa burwat rhu thombat, nome yeshrim fitha hta mskaruhatnom ni rhuhato ye jukaruhant?” \v 13 Jisasr turhu hus disaiperf kfo memorf, “Waikahfnn tauntn wom yimar burioh roht titetrpno mnafuryakrahko. To be mirahfn finji ainyo. Rorn wayau hikaknitwafn. \v 14 Ror fitoh kunys kitwor, nifn nd kunys yikfot. Fknenihato nd kuny sikatr wakfo wamitwafnr, ‘Tisar kfo famur, “Waikahfnn nd kuny shofr ayak nuhastwarfn nani nanhu disaipermpno Pasofa burwa yeyuk tkitt.” ’ \v 15 Inji wakfo ttiwonkahtfn yurakorhof rumt yak nuhasrahrfn. Nd rumtn mhtirahfnm tebor gaji nd ndm. Ndharn wahta mskatwafn. Nom nierahnom.” \v 16 Be rof yimofn nd Jisasr kfomo yimar kmi yifhatiktn toh hasetr mhtimofr. Ror yimo kunys yimof. Nd nd nefm be Jisasr kfomo tng yuhatn hti bugamofm. Be ndharn rhuhato hta mskamofm nd bro yiha yeyuk yeshrim. \p \v 17 Yifungnano Jisasri turhu disaiperm mfnah bugamotm nd hus yimaf hta mska hasomo yeshrim rhuhato famomm. \v 18 Ye hanyhato Jisasr kfo memorm, “Na kfo mifwanko, nikmoh womrn hndhnarhotra wasrahma. Tor asha kenuhiwurnom na hndhnaruhar.” \v 19 Be inji kfomotr disaiperroh yima yuhum foh tmbhonimomm. Rpa rpa sinyahato kfo ttiwon memoumr, “Ni kfihat frohmn inji naruhamn? Ka nann?” Tfit womr sinyahato kfo memor, “Ka nann?” Womr, “Ka nann?” Womr, “Ka nann?” \v 20 Jisasr kfo memorm, “Tor womr korhnuhiwurnom. Nd yimar bretpat yaknhohato wain bupayet dis tayifaknuhir, tor nd yimarn hndhnarahra. \v 21 Bro Najomr kangr anoha, ndt mrokfo duhatet. Rorhu noh nmbuhathu mrokfot bi nkiframpno kfo tndh hnettn nhai finji kforuhatt. Tmift nd Bro Najomrhu yak hndhna hanyuk yimarne kanga fitoh yuhat yiruhar? Mmemt hiyau duha rhurmotr.” \s1 Jisasr disaiperm bretpa, wain bupa hemo yuhat \r (Matyu 26.26-30 yo Luk 22.15-20 yo 1 Korin 11.23-25) \p \v 22 Nuwa ye hasohato Jisasr bretpat yakmortn Bro Nkifrar wukfo yindhornimorrn yak tif nhombrahato disaiperm he nhombrahi hanymorm. Kfo memorm, “Nd bretpam wayak wayakomm. Ndm nanhu nmpayem.” \v 23 Wain bu kaft yakmort nhaf Bro Nkifrarpno kfo yindhornihato tengot nhombra he bugamotrm famomm. \v 24 Kfo memorm, “Ndar wain bu kaft tfit niko yekwat nd nfri yihotar hingrnaruha hingrnefet. Kto na nohhato nanhu kkut yohni thombat nd kkupamn nd nfri hingrneft be yak dbkafrahtt. Be tawo nd nfri hingrneft wahiktwako. \v 25 Na kfo mifwanko, na nhai tfit wom wain bupam yerhota. Bro Nkifrarhu kingdomkforpatn tohhato ee btn nfri wain bupam tfit yeruha.” \v 26 Be wuroht, windoht windoh trufnihato be tfit Olifet kmi yorgko yimom. \s1 Pitar mong trohruha nmbuhat Jisasr kfo pthamor \r (Matyu 26.31-35 yo Luk 22.31-34 yo Jon 13.36-38) \p \v 27 Olifet yorgr mfnahhato disaiperm Jisasr kfo memorm, “Bro Nkifrarhu rfa borngt kfo kangt, \q1 ‘Tohukatohr wasaknirhotanr sifsifm natubaturahm.’ \rq Sek 13.7\rq* \m Nd mrokfot bi ruhettn niko bugako na finji naknewuma, kakrme trohwokma. \p \v 28 Tfit sinyaruha. Sinyahato na bi Galiliko tohak hanyruha.” \v 29 Pitar wasinyahato memor, “Ndar wommn wakfo. Romn buha msuhtahato mhik htafrahmn. Na nhai mhik htafrhotann.” \v 30 Tfit Jisasr memorr, “Na kfo mifwann, hrek yifungnano krirhu husyuk naku tngt tafi wany juha, husfirpa kfo namhit kfo namhi kangnm, ‘Na nhai tawisafkahanr Jisasr.’” \v 31 Pitar sinyahato kfo memor, “Be tu nhai mif. Na kanga, ninpno anoha, to nhai tfit kafrohrhotant ninhu yufat.” Pitar kfomo yuharpat wom wom disaiperm rpa yuharpat kfo ptha hikmom. \s1 Jisasr Getsemani swirtn kfo bruttnamo yuhat \r (Matyu 26.36-46 yo Luk 22.39-46) \p \v 32 Jisasri disaiperm afo Olifet kmit tohetmn yimom wom tkitt kutewumt gaden Getsemani. Ndha Getsemanit mfnahhato Jisasr kfo memorm, “Asha afo warhu hasoko. Na afo Bro Nkifrar rim kfo bruttnefiwa.” \v 33 Pita Jems Jonrompno yimom. Yihato Jisasrhu yima yuhurio nhai marnyarmorr. Yima yuhur be nur dungunangu yima yuhurpno rhumour. \v 34 Be yima yuhur yak nhombratihato kfo memorm, “Yima yuhur be nd nur dungunangu yima yuhur mtakihwotra kanga be amyakniya. Asha warhu hasoko. Mirahko ahwanyom.” \v 35 Wunye kkofmorn bbinysoft msuhhato kfo bruttnamor. Memor, “Akfo bruttnakahta nd krho mis nhai yakrhotta.” \v 36 Kfo bruttna hanyhato kfo memor, “O Dajaye, ndar bbinysofthu yimaroh fasoh nefm na be hta krhorhotma nann nohruhanm. Bi brbohwatt kanga akfoyann. Nd krho mis na yakruhat kangn ayak tuhant, be hifa, na yindhorwa. E nhai, kangn ayakrt, be nhai mrokfom, yakruhant. Na be ninn yukatohruha. Kangn, finji anaya, nhai mrokfom.” \p \v 37 Inji kfo bruttna tanymorn tfit yimor nd husfirpa yimam rhu hasomo tkittn. Yihato yihom htimorm hwi hasetmn. Rim tohhato kfo memorr Pitar, “Saimone, nine aso hwitn? Nhai rpa auakfot afo ruhakkfot? \v 38 Niko sinya rhuhato kfo bruttna hasokfot. Hwe rhu fura hasorahko, to be tamoh nefm mfrnhehrahmko to be suhrahko. Yima yuhur sinyarahr finji na finji naneft, to thatipt, fitha bbukeft yakruhat?” \p \v 39 Be inji yihom kfo tanymorn tfit yimorn tur kfo bruttnamo mrokfom wompam kfo bruttnamor. \v 40 Tfit wompam nhaf niahato yihom htimorm nyinga krkotakhato hwe hasetmn. Yihom htihato tfit yihom frthumorm. Yihom frthumotrm mfhtas sinyahato nhai hifa yima yuhum yakrmom pthayukm. \p \v 41 Ror inji yihom hti tanyhato tfit yimor. Yimorn tfit niahato rpahtet neft yihom htihato kfo memorm, “Barenko, nikome asoko yuhre hwe tokr hasiwuko? Be tmift nd hwe tokr hasoneft. Wawanyko. Yihar bi asor. Bi na Bro Najomanhu fasoh fasoh net yimaroh tirroh yi yihayer bi. \v 42 Wasinyakahtko riyahnom. Wahtiko, nanhu mhndhnakyuk yimar tor bi niewur.” \s1 Judasr yihato Jisasr mhndhnakmo yuhat \r (Matyu 26.47-56 yo Luk 22.47-53 yo Jon 18.3-12) \p \v 43 Jisasr yuhre ptha haso hanymor, rorhu yakyuk yimam mhatohmomt bainati mhrs. Tu Jisasrhu disaiper Judasrn hatohakmorm. Prisroh bro yimami nkifra boririfhuthu tisame Judaroh bro yimam, kfo tkrurmotmm Judasr hasinyamorm. \v 44 Nd Jisasr hndhnakyuk yimarn bi kfo hta bohta memorm, “Wahtiyafo hanyswokma. Na yauyaknihato fitoh yimar mkihendhoraknitwa, wamitwako, tor nd yima Jisasr. Ee inji bi htitwokma, nd yimarn yauyaknihato yakkfot. Yakhato be yima tire hanyruhakomrn bro yimampno hanykfot.” \p \v 45 Be nd Jisasr rhumo tkitt mfnah-mohat, Judasr yauyaknimorn Jisasr rim kihendhoraknihato kfo kangrr, “Tisa.” \v 46 Be yimam yauyaknihato tirtir fakmomr. \p \v 47 Rom fak hanymomr, Jisasrpno toh hasoyuk disaiperr mhti nambur-nihato bainat watuhakmortn ka prisroh bro tohak yimarhu hingrna yimar bainate yimbhindangt frbubafmotrr misuhmot. \v 48 Jisasr sinyahato kfo memorm, “Barenko, nane raskor yimam kanjo bainat, mhrs hasinyahato nia kekwokma? \v 49 Na yiha yiha Bro Nkifrarhu temperr yorhwa kmifat tohhato met yindarim mrokfom hemoahat nhai niko inji yihato hfnahaknirmokma. To nhai mrokfom. Ndar niko niwa nmbuhat nhai finji kforuhatnom. Bi profetmn mrokfot bi kfo hnettn to be bi rhu hikwot bi.” \v 50 Nd turhu disaiperm htimom bi Jisasr kak hasiwumre, rom fakrme troh tanymomr. \s1 Wom yima damiagr yakrmemo yuhat \p \v 51 Wom yima damiagenr ganyom hmbresha wondhetr Jisasrn hik hanymor memom, ka yakrahnom, \v 52 to nhai, yakrmiyakhato hmbreshat thu brhoh tanyhato sfno bmbombrohr fakrme fnahmor. \s1 Jisasr kaunsermpno kot tohmo yuhat \r (Matyu 26.57-68 yo Luk 22.54-55 yo 22.63-71 yo Jon 18.13-14 yo 18.19-24) \p \v 53 Nd Jisasr yakniyuk yimam hanymomrn tu nd prisroh bro tohak yimarhu kunysn hanymomr. Nd kunysn prisroh bro yimam yo Judaroh bro yimam yo nkifra boririfhuthu tisam rifinymom. \v 54 Pitar, ror be nhowi mongkongotn fau ss hik hanymourm. Bi prisroh bro tohak yimarhu kuny kmifarn bi hanitwomre, ror be nhowi yimorn Bro Nkifrarhu temperr tohukatohyuk yimampno brbo kahtpno haunyomour. \p \v 55 Jisasrhu kotkfot yakitohyuk bro prism yo Judaroh kaunserm fak hambromoum yimam. Memoum, “Wom yimam ayakkahnomn romn wom kfo wok mrokfom htaruhatmm Jisasr wasrahnomr,” to nhai, wany sitamomm. Rroh mrokfom nndo nndo pthamomm. \v 56 Yimam be yuwi furahato pthamoa mrokfom, womroh mrokfom nndo yimoum, womrohm nndo. \v 57 Wommn kfo wok fura memom, \v 58 “O nomn wanymonom kfo memor, ‘Bro Nkifrarhu temperr yak tasohruhoyanrn tfit husfirpa yiharpa tfit kasinyaruhanr. Kasinya thoft nhai yima tire hingrnaruhatr.’” \v 59 To nhai, nd nd mrokfom rom pthayukm nhai be rpa mrokfo yuhat ptha hikrmomm. Womm nndo ptha-moum, womm, rom nndo pthamoum. \p \v 60 Jisasr nd yimam pthamoa mrokfom wanymoahat nhai kfo wokrmorm. Ndnettn prisroh bro tohak yimar sinyahato Jisasr kfo ttiwon memorr, “Tamohmpno ndar rom kfiwa mrokfefm be rhuhato wanukanm? Waptha!” \v 61 Jisasr nhai ptharmor. \p Tfit wompam kfo ttiwonmorr, “Ni asone nda bbinysofthu yimaroh minrfa htiyakyuk yima Kraisn Bro Nkifrar nd kfo tkrurafmor? Ni nd Tunga Nkifrarhu Yon mife?” \v 62 Jisasr wasinyahato kfo memor, “Na to tawom nda. Htirahkoma na, Bro Najoma, tfit bro hta nngrajohet Nkifrarhu tirmifko rhuhato gribpamn hawihnerahmr.” \v 63 Jisasr inji kfomotr prisroh bro tohak yimar inji wanyhato rorhu yarim ruhakyuk hmbreshat teh dborfamort. Teh dborfahato kfo memor, “Mirahko tfit wom yimam anakukahnomn nda yimarhu nefm ania apthanom. \v 64 Bi wanukomr kfo yamuhat, ‘Na Bro Nkifraya.’ To finji dukewako? Ndar yimare finji naruhanomr?” Tfit nd kot tohyuk yimam kfo memom, “Nd yimar bi mrokfeter anohtwar.” \p \v 65 Be inji kfonihato tuha kuninfar bokuninfar thumomr. Nyingatikt rmonthaye kitasiftahato tire frsrfa bosrfamoumr. Frsrfa hanyhato kfo ttiwon memoumr, “Nd ni frsrfiwa yimame frohem?” \s1 Pitar kfo memor, “Na nhai Jisasr tawisafkahanr.” \r (Matyu 26.69-75 yo Luk 22.56-62 yo Jon 18.15-18 yo 18.25-27) \p \v 66 Pitar kuny kmifarn kah haunyo hasetrn bro prisrhu wom hingrnayuk mett mhtimotr. \v 67 Mhtihato kfo memotr, “Ni to aso womenn Nasaret thof Jisasrpno tohnho htfasmoa.” \v 68 Pitar sinyahato kfo namhi memor, “Bare, nann yari yutewun. Na nhai tawisafkahanr.” Pitar inji kfoni hanyhato kmifathu getkfotn yihom tohmor. Ndha yihom toh hanymor krir nakumor. \v 69 Toh hasetrn tfit nd bro prisrpno hingrnamoa mett ndha yihom htimotr. Yihom htihato nd brbo toh nafif htfasmo yimam kfo memotm, “Asor womenr Jisasrpno nd toh htfasmoar.” \v 70 Pitar tfit wompam kfo namhimor. Kfo namhimotr nd toh nafif htfasmo yimam toh hanyhato kfo memomr, “Bare, ni aso rroh womenn. Ni Galili thofe.” \v 71 Pitar tfit wasinyahato kfo memor, “Na tu be kfo mif mifwanko, na nhai mif tawisafkahanr nd niko kfiwa yimar. Na kfo furewane Bro Nkifrar yak tutfarahra.” \v 72 Inji kfo hanymore, ee tfit wompam krir nakumor. Krirhu naku tngtpno Pitarhu yimbhindangm ndnatn tuppomomr. Tuppohato yima yuhur tfit niamotrr tfit dukamort Jisasr kfomo mrokfot. Kfo memor, “Hrek yifungnano krirhu husyuk naku tngt tafi wany juha, husfirpa kfo namhit kfo namhi kangnm, ‘Na nhai tawisafkahanr Jisasr.’” Nd mrokfot dukakhato tuha rim nur kaugomor. \c 15 \s1 Pailatrpno Jisasr kot tohmo yuhat \r (Matyu 27.1-2 yo 27.11-14 yo Luk 23.1-5 yo Jon 18.28-38) \p \v 1 Dbha ksfutn prisroh bro yimami Judaroh bro yimam, yo nkifrar boririfhuthu tisam, yo wom kaunser bugam rhu rifinyhato Jisasrhu kotim yuhat napthamom. Napthahato memom, “Pailatrhu tirtn htarahnomr.” Mrokfot nayak nhtamomtn mti baklain tofe kimomr. Kiyakhato Pailatrpno hanymomr.\f + \fr 15:1 \ft (15.1) Nd yima Pailatr Rom thofer. Tu Rom thofmn htamomr Judaroh gafanar. Tu Judaroh kotkfot tohyuk yimam nhai bi wasrmoamm, afo tfit Pailatrpno hanymoumm. Ndnetmn Jisasrhu waskfot kfomohat tu Romm htayuk Pailatrpno hanymomr.\f* \v 2 Pailatrpno mtohmotr kfo ttiwon memorr, “Nine Judaroh kinge?” Jisasr memor, “Uwa. Mrokfot to bi kfo twanhiwunt.” \v 3 Prisroh bro yimam ritohhato wom kfo wok mrokfom tumomm. \v 4 Pailatr kfo memorr, “Bare, ni wanuknm nd yimam ninhu yufatpno mhfnahniwa mrokfom? Tamohmpno ndar kfo wok bowokwa mrokfom tawo kfo wok duha yitanm?” \v 5 Jisasr nhai wom mrokfom ptharmor. Pailatr inji htitihato duka nhi memor, “Arr tamohtet yimarn nhai kfo wokkahrm?” \s1 Pailatr kfomor Jisasr yura bgre misn anohr \r (Matyu 27.15-26 yo Luk 23.13-25 yo Jon 18.38—19.16) \p \v 6 Pasofa burwa yiharn kalabus tohyuk wom yimar Judiaroh gafanar kak thu hnamourr. Tu kmi thofmn fitoh yimar yibonwom yak tuhafoneft, yufat yutamoatm, nd yimar kak thumour. \v 7 Nd kalabus htamo yimam gafmanrpno wom yahrt rhumott wom yimam nambur tonehato yima wasmom. To nd yimam kalabus htamomm. Nd yimaroh wom yimarhu yufat Barabasr. \v 8 Nd Pasofakfot yi rifinyuk yimam yi rifiny bugahato Pailatr kfo memomr, “Ni tu Pasofa yiha na hakuta kanjo hrek inji wana.” \v 9 Pailatr mtohnihato ttiwon memorm, “To finji dukewako? Nda Judaroh kingr kangko ayak tuhafoya?” \v 10 Jisasr be prisroh bro yimam kfo wok furahato kalabus htamomr. Ndnettn Pailatr ndhtet kfo ttiwon mrokfot htamort. \v 11 Prisroh bro yimam bi kmi thofm kfaf hany memoumm, “Wakfo naku wameko, ‘Pailatr Barabasr ayak hfhanafor.’” Be nd bro prisroh kfomo yuhat kfo hikmom. \v 12 Pailatr wanyhato ttiwon memorm, “To nd niko kfo yamuka Judaroh kingr, nd yimare finji naruhoyanr?” \v 13 Nd yima rifhur tohmor wanfak wanfak memom, “Bgre misn wakihegirkomr.” \v 14 Pailatr memor, “To tamohmpno? Finji namotr inji naruhoyanr?” Tfit mrhuni mrhuni memom, “Bgre misn wakihegirkomr.” \v 15 Be Pailatr memor, “Rroh yima yuhum ayak marnyayanm.” Ndnatn Barabasr yak tuhafmorrn tfit Jisasr yakhato soldiaroh tirm htamorr. Memor, “Romn wife wife tabotakhato bgre misn kihegirrahmr.” \s1 Soldiam Jisasr kfo tfar botfarmo yuhat \r (Matyu 27.27-31 yo Jon 19.2-3) \p \v 16 Soldiam Jisasr yaknimomrn hanymomr mrokfo yakitohyuk tkitrn. Nd tkitr hanyhato soldia bugam yi rifiny bugamom. \v 17 Ror hatohmo hmbresham fak rhoh bugamomrn tfit kku kkorpa kanjo fnhuyet rmonthar thu kasimomr. Yo soldiam huhra mtitoft yakmomtn kingroh mfham hatohwa yabisoht kanjo yakkemomtn mfhatn wathu hamsismomr. \v 18 Yo yon mumenm kanjo wukfo tfar botfar memoumr, “Woi, Judaroh kingr.”\f + \fr 15:18 \ft (15.18) Wahti Matyu 27.9 yorhwa kfo nuhasyuk mrokfot.\f* \v 19 Inji kfo tfar botfarmoamr yo kuninfar thumoumr. Yo tirt yakitohyuk mis dhemot, ndt tfit yak hutfakmoamr mfhapako warbigmoumr. \v 20 Nd kfo tfar botfar tonemomrn yo tfit nd kku kkorpa kanjo fnhuyet rmonthar yakta thumomrn tfit turhu hmbresha mifm hmbremomr. Hmbrenimomrn hanymomr bgre mis tuhegiryuk tkittn. \s1 Jisasr bgre mis tu hegirmo yuhat \r (Matyu 27.32-44 yo Luk 23.26-43 yo Jon 19.17-27) \p \v 21 Kmi rim fnahnitm htiyakmomr wom yimar. Nd yimarhu yufat Saimonr, Sairini thofr. Aleksanda Rufusrofhu yifemer. Nd yima Saimonr memor, “Taunko aiya.” Soldiam ror yakmomn nd Jisasr tita hanymo bgre mis rorn tfit wathu titafmom. Rorn tita hanymort. \p \v 22 Jisasr soldiam yakni hanymohat hanymomr wom tkitt kutewumt Golgota. (Kfe sfiohniyet yima mfham kanjo nd tkitt rhumoatt futamoumt yima mfha tpit.) \v 23 Memom wom marasinm wainpampno bi rpat yak tahmor hmbriyetm Jisasr ahikahtnomr yeruharn nd frtekr botkermo tkitm frifrarahmr. To nhai. Kfo kurmor. Nhai yak yarmorm. \v 24 Soldiam Jisasr yura bgre misn kihegirnihato yo tfit rorhu hmbresham yakhato pirai satumomm.\f + \fr 15:24 \ft (15.24) Tahiham tubatu hanymomn htimom, frohrn hifa tahis fturt, nd yimar fakmor Jisasrhu wom hmbresham.\f* \p \v 25 Dbha 9 kilok tuhegirmomr. \v 26 Wom mrokfo nmbuhat plan mkutn wandfakmomtn yura mfhatpno frdbkafmomtko. Nd mrokfot rom wandfakhato htamot kfo memot, “Judaroh Kingr.” \v 27-28 Jisasr tuhegirmo tkittn hus rikoh yimaf mano mano tuhegirmomf. Womr tirmifko hirmor, womr kindonko hirmor.\f + \fr 15:27-28 \ft (15.27-28) Wom safemanm duka memom, tot wom mrokfo nmbuhat ndar veskfothut. Nd mrokfo nmbuhat inji kfiwut, “Bi Bro Nkifrarhu rfa borngtn mrokfot kfo memota, ‘Nd yimar htimomr fasoh nefm nayet yimam kanjo. Nhai hifa nyingar htarmoamr.’ Nd mrokfot bi kfo htamot bi tot bi mfrfnah hanitt.”\f* \p \v 29 Jisasr hegirmo bgre mis tu yihota yuhat tohettn rim fnahni mfnahniyuk yimam rim grha wase bowasenihato yihom kfo tfarnyi mkfo tfarnyamoumr. Kfo memoumr, “Ni kfo mayete, ‘Bro Nkifrarhu temperr yak tasohhato tfit husfirpa yiharpa tfit kasinyahato hingrnaruhant.’ Ni inji kfet yimaye. \v 30 To btn wamifnahnekahtn ahtinomn.” \v 31 Nd prisroh bro yimam yo nkifra boririfhuthu tisam, rom rpat inji kfo tfar memomr, “Ndar yimar ror toh hingrna hnamohat bok met yindarim rorn fak marnya hnamorm. Asomift to nhai tur mifnahnekahtr htikahnomr. \v 32 Nd Isrerroh kingrn Bro Nkifrar kfo tkruraf thombat nda bbinysofthu yimaroh nrfa htiyakneft, afo tur amifnahnekahtr ahtinomr. Htiruhanomn duka mirahnom tu nmoh nrfa htiyakyuk yimayer.” Nd mano mano hirmo yimaf rof nhaf kfo tfar mrokfom kfomofr. \s1 Jisasr nohmo yuhat \r (Matyu 27.45-56 yo Luk 23.44-49 yo Jon 19.28-30) \p \v 33 Dany marrn marrhu nukeft be rim nohnimot. Kantri bugat be yambontift rhumom. Wuroh 3 kilok krif marr tfit niamor. \v 34 Tri kilok kanjo marr toh hanymor Jisasr tau nakuyafmor, “Eli, Eli, lema sabaktani?” Nd mrokfothu mrokfo yimbu yuhat inji kfiwut, “Nkifraye, Nkifraye, tamohmpno bi frtrohwona?” \v 35 Inji kfo nakumotr brbo tohyuk yimam wanyaf hanyhato kfo memom, “Nd yimar Iraijar nakutr.” \v 36 Wom yimar toni hanyhato spans yakmorn wainpamn tayifakhato miyeftn htahato memor, Jisasr hikahta bupam ndtn tmasakrahr. Bupam hehato kfo memor, “Afo htiyaf hanyrahnom, Iraijar naku kfihat Iraijar finji naruharr?” \v 37 Be wuroht tau nakuyafmorn be mfaknimor. \p \v 38 Yimar myakni hanymo fijo nd bro rmonthar temperrhu tu Nngrajoh Hnaru Gnanhehr gna rafomor be buha mifn rmonthar yoh nmbrmorn mano mano rim rhu mrhumor. Yurak wuyoh nmbrakmorn miyoh nmbr witanihato mano mano rim hir mhirmor. \v 39 Jisasrpno brbo tohmo amiroh keptenr Jisas nohmo yuhat htihato tuha mfha tha duhatr rhumor. Memor, “Dajohmn! To finji tfit kforuhanom? Ndar yimar tu Bro Nkifrarhu Yon mifer.” \p \v 40 Tom wom metm be inji wuri kkof tohhato hti hasomoum. Taun Makdala efkot Mariat, Jemsri Josefrofhu mmem Mariat yo Saromet, nd nd metm hti hasomoum. \v 41 Nd yute metmn Jisasr Galilit tohmohat romn uhik ahik htfasmoamrn tamoh tamohm romn hiyaf hanymoumr. Yo wom metm rpatn Jisasr Jerusalemko yimohat hik hanymomr. \s1 Jisasrhu thatipt tahi muhtn rihtamo yuhat \r (Matyu 27.57-61 yo Luk 23.50-55 yo Jon 19.38-42) \p \v 42-43 Judaroh taun Arimateathu wom yimar tohmour. Rorhu yufat Josefr. Juda kaunserkfot rorn nd kaunserkfot hingrna tohnhomourm. Bok met yindarim rorhu nefm hifa hti wofnmoumm. Rorhu dukeft duka memour, “Bro Nkifrarhu kingdomkfot afo nanhu nyingaye afo htiruha!” Nd dukeftpno tohmour. Nd Fraide yihar, bi tu Judaroh bro rhu krna Sabat yihar bi rhu yibon hanymomr. Sarere yihar nd rhu krna yihar rhumoumr. Ndnetrn krifnano Jisasr bi nohetrn nhai wofnrmor Jisasrhu tfkhat wom rhukfot. Pailatrpno yimorn mtohhato ttiwonmor Jisasrhu thatipthu yakni yopneft. Nhai yakrmi hanyhato yi mttiwonrmorr. \v 44 Pailatr Jisasrhu noh mrokfot wanyhato tuha mrokfo duhatr rhumor. Be yudbat turhu keptenr nakumorr. Memor, “Afo tu keptenrpno wany marnyaruha Jisasrhu noh mrokfot.” \v 45 Pailatr keptenrpno wany sungunahato ee Josefr kfo fakiowafmorr Jisasrhu thatipthu yaknineft. \v 46 Josefr Pailatrhu tngt wany marnya tanyhato yimorn nfri ganyom rmonthar wiknakmor. Nd nfri rmonthar yak nyingt htatahato Jisasr bgre miyetr wuyak kasuhakmorrn ganyom rmontharn wahtahato rir hmbremorr. Rir hmbreyaknihato hanymorr. Hanyhato tahi muhtn rihtamorr. Nd tahi muhtn htamorrn tahis yakhato tahishu muht hta tittafmort. \v 47 Makdala efkot Mariati Josefrhu mmem Mariat tohhato hti hikmom Jisasrhu thatipt htamo tkitt. \c 16 \s1 Jisasr sinyamo yuhat \r (Matyu 28.1-8 yo Luk 24.1-12 yo Jon 20.1-10) \p \v 1 Nd rhu krna Sabat yihar rhuni bugahato Makdala efkot Mariat yo Jems Saromerofhu mmem Mariat welpam wiknakhato memof, “Hanyhato Jisasrhu thatipt gbrorna wunarahnonr.” \v 2 Sande yiha bi dbha ksfutn sinyanihato yimom nd Jisasr rihtamo tahi muht. \v 3 Yau hanyhato tfit tuf rinnakfo nakfo hany memouf, “Nd tahi muht frtasif tanymo tahise frohmn yak rihtaf nuhafruhamno?” \v 4 Inji nnakfonihato asha mtohhato htimoft nd yonmari tahis muht frkih tanymot nhai wom rhurmot. \v 5 Be sfnohtn be yauyaknihato fau fknenimof. Yiro rim tohhato asha htimofr wom yima damiagr yok thar hmbreyetr tirmifko rhu hasomor. Be tuha mrokfo duha tohmof. \p \v 6 Nd yima damiagr kfo memorf, “Mirahfn afohtasno. Nifn ka nd bgre mis kihegirmo Nasaret thof Jisasrhu yau hafott niefn. Nd yimar bi sinyani yifir. Ndart ror yarim htamo tkitt, bi sfnoh tkit furayet. \v 7 Waikahfnn turpno yau htfasmoa yimam yo Pitar wakfo wamitwafnm, Jisasr bi sinyanihato bi Galiliko mtoh gari hanitrm. Tur kfomo yuhatn Galiliko ndko amhtitwamr.” \p \v 8 Nd yima damiagr pthamohat, be bro yakrme rifhurpno tohhato wanymoufr. Be nd yakrme rifhurpno fnahnihato yimof. Yimohat nhai wom yimar kfo marimofr, “No inji htitawono.” \s1 Makdala efkot Mariat Jisasr htimo yuhat \r (Matyu 28.9-10 yo Jon 20.11-18) \p \v 9 Jisasr Sande yihar dbha ksfut sinyamor. Sinyanimohat barkoft Makdala efkot Mariatpno myak nriyafnimotr htiyafmotr. Nd met Mariatn Jisasr yima nfrir tohmohat 7-pela kmi yarhm fak thumort. \v 10 Mariatn hti switafhato rotn yihato Jisasrpno yau htfasmoa yimam nur dungunangu hasetmn mkfo nuhasmotm. \v 11 Kfo memotm, “Jisasr bi sinyer. Na bi tuka htiyefiyanr.” Nd nur dungunangu hasoyuk yimam nhai wany yakiormomt. Rom memom, ka yuwi furewut. \s1 Hus yimaf Jisasr htimo yuhat \r (Luk 24.13-35) \p \v 12 Kto Jisasrhu wom hus disaiperf tuha taunt sinya tanyhato yimof. Buha yihotatn Jisasr htiyafmofr. Rorhu ruheft nndo tfit htimofr. \v 13 Be rof inji htiyafhato womm yi kfo pthamofm. Womm rof kfoyuk mrokfom wanymohat nhai wany yakiormomf. Memom, ka kfo furewuf. \s1 Jisasr rorhu disaiperm kfo tkrurafmo yuhat \r (Matyu 28.16-20 yo Luk 24.36-49 yo Jon 20.19-23) \p \v 14 Kto wuroht tu Jisasrhu 11-pela disaiperm nuwa ye hasetmn mifnahmotr htimomr. Yihato kfo huttmorm. Ror htiyafomoa yimam kfomoahat nhai wany yakiormoam. Memom, ka be kfo furewum. Ndnatn kfo huttmorm. \v 15 Kfo memorm, “Nikomn ndar bbinysofthu kmi kmim nanhu mrokfot wakfo nuhashi habri bugatwakomm. \v 16 Waptha habrikahkomn fitoh yimam wany yakiohato baftais kak hanitm, nd yimam Bro Nkifrarhu tirtn rhurahm. Yimam nhai wany yakiokahm nd yimam be bro kotkfot tohrahm. \v 17 Nanhu mrokfom wany yakio hanyruha yimam wom bbukeft Bro Nkifrar hi hanyrahrm. Nanhu yufatpno yarhm yak thurahmm. Yo wom nndoh yarmumam be ptha furakni hakurahmm. \v 18 Yima waset nandom nehum tire yak hakurahmm. Foret yeshrim yerahmm be nhai finji naruhatm. Be fipa duhatm rhu hakurahm. Dbohnet yimam rom tir htarahmm be marnyani hakurahm. Nd nd nefm yimam htiruhamn mirahm, tu Bro Nkifrarhu bbukeftpno hingrnewum.” \s1 Bro Nkifrar Jisasr hefenko hamuhmo yuhat \r (Luk 24.50-53 yo Aposer 1.9-11) \p \v 19 Bro Nungothet Jisasr nd mrokfom kfo buganihato be Bro Nkifrar yakhato hamuhmorr hefenko. Hamuhmorrn turhu bro bbukeft yorhwa tirmifko fak htamorr. \v 20 Be Jisasrhu disaiperm kmi kmim yi htfashato Jisasrhu mrokfom kfo ptha habrimomm. Bro Nungothetr tohnho-moatrm rom pthamoa mrokfem fipetm rhumoum. Wom wom mirakerkfom rpat hingrna htfasmoum. Ndnatn rom pthayuk mrokfom wany yakiomoumm.