\id JHN -John -NT2088 -Alamblak -Edmiston 5-Sep-2003 \h Jon \toc1 Jonr dwandfamo gutnius mrokfot \toc2 Jon \mt1 Jonr \mt2 dwandfamo gutnius mrokfot \is1 Barkof kfo nuhas mrokfom \ip Nda Jonr wandfayuk Gutnius mrokfom, Jonr kfo memor, “Jisasr Bro Nkifrarhu toh nkifraniyuk Mrokfoyer, nd Mrokfor tfit yima yonr kanjo yak dborhanehato yimanompno nia mitohmor.” Nda Gutnius mrokfot htayuk yima Jonr duka memor, “Yimam nda gutnius mrokfomn Jisasrhu tndh mrokfom hti duka tungunaruhamn, Jisasr hti mirahm tu Bro Nkifrar kfo htamo Yoner. Bro Nkifrar rorn kfomor yimaroh minrfa htiyakneft. Nd dukefrpar yimam yakitohruhamn toh nkifrarahm.” Jonr nd dukefetrn rorhu gonborngt wandfamort (kfo nuhas mrokfot htikfot 20.31). \ip Barkof mrokfom Jonr htaknimom, kfo memornom, “Bingot Mrokfor Bro Nkifrarpno afo wutohmour.” Ndt kfonimortn tfit Jisasr hingrnamoa mirakerroh mrokfom kfo nuhasmornom. Jonr duka memor, “Nd Jisasr hingrnayuk mirakerroh mrokfom yimam tndh nuhasrhotanm rom htiruhamn rroh yima yuhum duka mirahm, ‘Jisasr tor tu Bro Nkifrar kfo htamo Yonr nmoh minrfa htiyakyukr.’” Yo nd mirakerroh mna yuham ndm Jonr kfo hik nuhas bugamornom. Jisasr mirakerm inji hingrnamotr womm Jisasrn rroh yima yuhum htahato hikwomr, womm nhai. \ip Sapta 13-17 Jonr kfo tndhmor wuroh yifungr Jisasr turhu disaipermpno wuroh mrokfom hi hasetrn yahr kmim yaknihato kot htanihato bgre mis htamo yuhat. Tu wuroh mrokfomne Jisasr sinyanihato disaiperm htimo yuhathu mrokfom htamor. \ip Nda Jonr wandfayuk gonborngt, htirahn bok tkitm Jonr Kristenroh tohyuk toheft tfit yimam yihof href toh hasiwa toheftpno rim kfo nhombrakmourm. Ndnettn htirahn buparoh mrokfot, bretparoh mrokfom, nukefthu mrokfot, wain tofthu mrokfot, sifsifroh tohukatohrhu mrokfot, nd ndm yakhato kfo nhombramourm Kristenroh tohyuk tohefm. \c 1 \ms1 Mrokfor yimar kanjo niahato yimampno mitohmo yuhat \mr (Sapta 1) \s1 Mrokfor yimar kanjo niamo yuhat \p \v 1 Mrokfor bingot bi rhu gungonmor. Mrokfor bi ruhetrn ee kto nda mounti bbinysoft trhamof. Mrokfor bi Bro Nkifrarpno rhumorn, to nd Mrokfor Bro Nkifrar kanjo rhumor. \v 2 Bingot Mrokfor to bi Bro Nkifrarpno rirhungotakmor. \v 3 Mrokfor kfomor, nd tamoh tamohr Bro Nkifrar hingrnamorr. Mrokfor akfo duha yir, nhai wom tamohr Bro Nkifrar hingrnarmorr. Nhai. Mrokfor bi ruhetrn nd Mrokfor kfomor tamoh tamohr Bro Nkifrar hingrnamorr. \v 4 Mrokfor yimaroh ruhefr tohefr kakitohworr. Yakitohhato nukeftpno yimaroh wiyauyau nmbuhat kak hta bohtewurm. \v 5 Nd nukeft yifung tahasiwut, to nhai tfit yifungpamn yakaknihato nd nukeft yifungpamn yak tasifkfot. \p \v 6 To tor wom yimar niamor, rorhu yufat Jonr. Bro Nkifrar kfomotr niamor. \v 7 Ror be nukeft hatohyuk yimarhu mrokfothu kfo nuhasneft niamor. Niahato tuhan yindarim kfo nuhasmotrm be nd mrokfot yakhato hikmomt. \v 8 To mirahko ka Jonrn nd nukeft hatohyuk yimayer. Nhai. Jonr to be nd nukeft hatohyuk yimarhu mrokfothu kfo ptha nuhasneftn niamor. \v 9 Tu yima bugaroh hayuk nukef mift hatohyuk yimar bi niamor ndar bbinysoft. \p \v 10 Nd yimar to bi ndar bbinysoft tohmor. Bingot ror kfomotr ndar bbinysofti mount trhamof. To nda bbinysoft tohwa met yindarim nhai hti nhtarmomr. \v 11 Turhu kantri mifko yimor. To nd turhu kantriko tohwa kmi Judam nhai kfakrmomr. \v 12 Wom womrpamn hti nhtahato kfakmomr. Kfakhato rroh yima yuhum rorn htamom. Ndnettn romn yakhato htamorm Bro Nkifrarhu yonm. \v 13 Nhai be yifammaroh kkupam yak nhombrewa yuhatn Bro Nkifrar nd yuhatn yifemrmorm. Nhai. Rroh yima yuhum Kraisrn htamomm. Bro Nkifrar ndt htihato to be rorn yifemmorm. \p \v 14 Nd Mrokfor tfit yima yonr kanjo yak dborhanehato nia mitohmor nmoh buha. Bi htimonomt rorhu bro yufati rorhu bbukeft. Nd Yonrpar Bro Yifemrhu yoner. Bro Nkifrarhu tu yuhuwafefti yafothet nef mift tu bro mifwotr. \v 15 Jonr rorhu nia mrokfot kfo pthahato kfo nakuyaf memor, “To nda yimarn na kfo hna memoya, ‘Tor nanhu mongko nierahr wom yimar, ror bi Bro Nkifrarpno rpat ritohngotakmor. Ndnettn rorn buriwura.’” \p \v 16 Nd yimar, yima yuhuwafeftn tu bromotr. Nd rorhu yima yuhuwafeftn, yima yimanom yihof href kak marnya hasiwurnom. \v 17 Rot boririfhut Bro Nkifrar hemornom Mosesrhu tirtn. To tfit Jisas Kraisrpno, htitnom Bro Nkifrarhu tu yuhuwafefti tu yafothet nef mift. \v 18 Nhai nom nda bbinysofthu yimanom Bro Nkifrar bi hti nkrirmonomr, be tu nhai mif. Nd tu Bro Nkifrarhu Yonr, ror tu Bro Nkifrarn, tu Yifemrpno toh tany nietrn, rorpno Bro Nkifrarhu ruheft htimonomt. \s1 Jon Baftaisr pthamo mrokfom \r (Matyu 3.1-12 yo Mak 1.7-8 yo Luk 3.15-17) \p \v 19 Judaroh bro yima boyimat kfo tkrurafmomm prismi yo Lifaim. Taun Jerusalemt htanyhato yimomn Jonr kfo ttiwon memomr, “Nine frohe?” \v 20 Be Jonr nhai marimor finji kforuhar. Toh bugamotm kfohe memorm, “Na mirahko na ka nd rom kfiwa Kraisa.”\f + \fr 1:20 \ft (1.20) Nd Krais yufat, Grik mrokfothu yimbu yuhat inji kfiwut, “Bro Nkifrar yak htamo yima nrfa hbhakyuk yimar.”\f* \v 21 Tfit ttiwon hasuknakni memomr, “To nine frohe? Ka Iraijaye?” Tfit Jonr kfo memorm, “Nhai.” “E, frohe, ka nd Mosesr kfomo profetr nom gari hasiwar, ka nd profete?” Tfit ror kfo memor, “Nhai.” \v 22 Tfit wompam kfo memomr, “Ni to frohe? Nom kangnom ni wakfo nuhas marnyafkahtnnom, nom awany marnya tanykahnomn, ee bt yiruhanomn, nom kfo tkrurafyuk bro yimam kfo marnya bomarnyarahnomm.” \v 23 Inji kfomotm profet Aisaiar kfomo mrokfot yakhato kfo ptha hik memorm, “Na nd nungur tik furat kfo nakuta yimaya: ‘Bro Nungothetrhu niayuk yihotat bi wayak marnya bomarnya hasohekomr.’” \p \v 24 Farisimn nd yimam kfo tkrurmotmm niamomn, \v 25 Jonr kfo ttiwon memomr, “To ni Kraisn rhu duha yi shoft, o Iraijan rhu duha yi shoft, o nd profetn rhu duha yi shoft, to tamohmpno yimam baftaiswanm?” \v 26 Jonr tfit rroh mrokfot kfo wok memorm, “Na be bupa fura baftaisim-wanm yimam, to tor wom yimar tor nikompno tohwor. Niko nhai tawisaf-kahkomr. \v 27 Nd yimar nanhu mongko niewur. Na, na be yima furaya rorhu senderfhu ki jbkafyuk mtinf kak nyusakahukanr.”\f + \fr 1:27 \ft (1.27) Wom yimar hatohyuk senderroh ki jbkafyuk mtinf yak nyusak thumoahat, tu yufapa duha yima furapamn womr hatohyuk senderm kak thumoumm.\f* \v 28 Jonr nd mrokfot pthamohat tek Joden mkukor yorhwa kmi Betanit nd mrokfot pthamort. Nd tkittn Jonr yimam baftaisimmourm. \s1 Jisasr Bro Nkifrarhu sifsif yoner \p \v 29 Tfit hwe fnah ndwom marrn Jonr htiyakmorr Jisasr. Htiyakhato kfo memor, “Wahtiko. Ndr Bro Nkifrarhu sifsif yoner. Rorn bbinysoft tohwa tuhan yindari bugaroh fasoh fasoh nefm yak thuhirahrm. \v 30 To nda yimarn na kfo hna memoya, ‘Tor nanhu mongko nierahr wom yimar, ror bi Bro Nkifrarpno rpat ritohngotakmor. Ndnettn rorn buriwura.’ \v 31 Na nhai tawisafrmoyanr. Na tamohr kfo marimora, tor nd yimarn Kraiser? Nhai. Na, na be yimaroh tekthu baftaisimhato Isrermpno nd yimarhu myak nriyafyuka. Nd nayukann niamoya.” \p \v 32 Tfit Jonr kfo ptha memor, “Na nd yimarhu baftaisimneftpno htimoyant Bro Nkifrarhu Yafothat yura hefenr wutoh tanyhato ganyom mmkrs kanjo yak nhombranehato fawihnamot. Be nd ganyom mmkrs yawihnehato be yimarn mifakmort. \v 33 Na to tamohr kfo marimora, tor nd yimarn Kraiser? Nhai. Na tuhan yindariroh baftaisim-nefthu kfo tkrurafyuk yimarn bi kfo memora, ‘Yimam baftaisim hanyhato wahti hanyswa fitoh yimar htitn Bro Nkifrarhu Yafothat yawihnehato mithu nawohwotr, tor nd yimarn Bro Nkifrarhu Yafothaye tfit baftaisimrahrm tuhan yindarim.’ \v 34 Na tukianhu nyingaye htimoyanrn kfiwanko, nd yimar tu Bro Nkifrarhu Yoner.” \s1 Jisasrhu barkof husfirpa disaiperm \p \v 35 Hwe nfha ndwom marrn Jonr tfit turhu uhik ahik htfasyuk hus yimafpno tek Jodent toh hasomom. \v 36 Jonr htiyaf hanymorr Jisasr fau hanymotr, nd turhu uhik ahik htfasyuk yimaf kfo memorf, “Htifnr. Bro Nkifrarhu sifsif yoner.” \v 37 Be nd yima husf inji wanyhato be Jisasr mfau hikakni twanhomof. \v 38 Jisasr kekutakhato htimorf yau hik hanymotfr, kfo ttiwon memorf, “Nifne tamohmn hambro hnewafn?” Tfit rof ttiwon memofr, “Rabai, ni fitoh kunys tohwa?” Nd Rabai mrokfothu yimbu yuhat inji kfiwut, Tisa. \v 39 Be Jisasr kfo memorf, “Wania. Wahtifn.” Marr bi 4 kilok tohmor. Be rof yimofn nd ror tohmoa kunys htihato nd krifr be rorhu kunysn rhu krif bugamofr. \p \v 40 Nd Jisasr yau hikaknimo yima husf, to Andrur tor womr. Andrur, Saimon Pitarhu najomr. \v 41 Andrur Jisasr htanyhato barkofpam afo turhu najom Saimonr yau hambra-khato kfo memorr, “Nd profetm kfomoa yima Mesaiar bi htitawo-nomr.” Nd Mesaia yufathu yimbu yuhat, Bro Nkifrar yak htiwa yima nrfa hbhakyuk yima Kraisr. \v 42 Be turhu najom Saimonr mkfakhato Jisasrpno hanymorr. Jisasr htiyakhato kfo memor, “Ni Jonrhu yinem Saimone. Kto yimam yutarahmn Sifas.” Grik yarmumatn nd Sifas yufat kutewumt Pita. To tfit nd Sifas yufat yo Pita yufat, nd yufafhu yimbu yuhat, tahis. \s1 Jisasr Filif, Natanier yima husf nakuyakmo yuhat \p \v 43 Tfit ndwom marrn Jisasr memor Galiliko aiya, Filifr yihom htimorr. Yihom htihato kfo memorr, “Wania, wahikna.” \v 44 Filifr taun Betsaida thofr. Nd kmi Betsaidat Andru Pitarof tohmoa kmiyet. \v 45 Tfit Filifr yau hanyhato Natanierr mhtimorr. Mhtihato kfo memorr, “Bare, nom wanymoa tndh kfothu yimar, nd Mosesrhu boririfhu gonborngm kfo tndhmoar, yo nd profetroh gonborngm kfo tndhmoa yimar, tor bi htimonomr. Nd yimar, Nasaret thof Jisasr, Josefrhu yinemr.” \v 46 Tfit Natanierr sinyahato kfo ttiwon memorr, “Nasaret to tefi kmiyenet. To nhai ndhtet tefi kmiyentn ndhtet bro yufet yimar mfnahkfot.” Tfit wom Filifr kfo memorr, “To tu waniekahnn afo wahtitwa.” \p \v 47 Jisasr Natanierr htiyak hanyhato kfo memorr, “Asor tu Isrer thofen mifr. Ror nhai wom kfo nhehefen nmbuham rhukahmr.” \v 48 Natanierr inji wanyhato tfit Jisasr kfo ttiwon memorr, “Nane fitoh yiha htihato inji kfiwa?” Tfit Jisasr kfo memorr, “Ni afo tafi Filifr mnakuyak duha, na bi htitawoyann fik tihathu tpitn rhu hasetnn.” \v 49 Natanierr nd mrokfot wanyhato kfo memor, “Tisa, ni Bro Nkifrarhu Yone, Isrerroh Kinge.” \v 50 Jisasr kfo memorr, “Kfo yamukann ndu fik tihathu tpit rhu hasetnn bi htitawoyann. Ka ni ndt wanyhato ninhu dukefr sinyahato famuna, ni Bro Nkifrarhu Yone. Kfiwann, ndt rot be inji htitwont. Kto bro bro nefm yak nuhasrhotann htirahnm.” \v 51 Tfit wom kfot Jisasr kfo memor, “Na kfo mifwanko, kto htirahkomt mount frtnehhato rim rhu mrhuruhatt mounmotm mano hefenko muh tfit Bro Najomanpno nia, yo tfit hefenko muh, tfit Bro Najomanpno nia inji naruhatm htirahkomm.” \c 2 \ms1 Jisasrhu bro yufati mirakerkfot rihingrnakmo yuhathu mrokfot \mr (Sapta 2—4) \s1 Taun Kanat wom yimar tuhan yakomo yuhat \p \v 1 Filif Natanierrof Jisasr yakmohat tfit wom hus marf rhunihato ee Galili profinsko yorhwa taun Kanatn wom yimar tuhan fakmor. Nd yima sawohf nayak tatrutmo yihart Jisasrhu mmemt rot yihato rhunhomotm. \v 2 Yo Jisasri rorhu disaiperm rom to inji buga nakumotmm yimomt nd yima sawohf nayak tatruthato htamo yemro burwat. \v 3 Nd yima sawohf nayakyuk yiha yayuk wain bus yihany yi hanymomtn be fe bugamomm. Jisasrhu mmemt inji hti tanyhato Jisasrpno yimotn mkfo memotr, “Nd yima sawohfhu nayakyuk yiha yayuk wainkfot bi yihna yi hnarommn, be bi fe bugaromm.” \v 4 Inji mkfomottr tfit Jisasr kfo wok memort, “Mamai, to nanpno mkfiwann to na finji narhoya? Na nhai bi arihatn na tamoh nefm bi finji narhota. Nanhu mirakerroh hingrna yihar tor afo riyorhwor.” \v 5 Be wom mmemt inji kfomotrt, yimotn hingrna yimam kfo ptha memotm, “Ror finji kfiwurko, to be ror kfo pthayuk tng yuhatn hikkfot.” \p \v 6 Nd kunys rhumoum 6-pela bro bu rohm. Nd bro bu rohm 100 lita bupam tas hmbremoumm. Nd bu rohroh bupam tu Judam nkifra yuk truf o tir kifsa inji nayukmn kakitohmoumm. \v 7 Nd bu rohm brioh bupa duhatmn Jisasr kfo memor, “Bupam watas hmbrekomm.” Be nd bu rohm tas furkih hany bugamomm. \v 8 Be tas hmbreni bugamotmm Jisasr kfo memorm, “Nd asomif tas hmbrehani bupamn wahanyhekomr nd burwat mtohekwa yimar.” Be inji kfomotr wompam hanyhemomr. \v 9 Nd bupa mifm bi wain bupam kekutmom. Nd bupam hanyhemotmr nd burwat tohakyuk yimar fesiwonmorm. Ror be yesiwonhato nhai tawisafrmor nd wain bupam niayuk yuhat. Nd bupam yakyuk hingrna yimarpam tawisafmom nd bupam niayuk yuhat. Nd burwat toh yukatohyuk yimar tfit nakuyakmorr nd tuhan yakyuk yimar. \v 10 Nakuyakhato kfo memorr, “Bare, dodh yima bugam inji newum, nd tu marukfet dborioh wain bupam hihany hi hanynitamm, bi fe furkihme ee tfit wom wain bupa furam yakhato kahukmm. To ni nhai inji nakahn. Nhai. Ninhu tu marukfet dborioh wain bupam afo yak htatamonmn tfit asomif fak htenm.” \p \v 11 Tot barkof mirakerkfot Jisasr rihingrna gngonakmot. Galili profinsko yorhwa taun Kanat tohhato nd miraker-kfot hingrnamort. Nd mirakerkfot hingrnamot, ror yakitohwa yufati bbukefthu yak nuhasyuk neft fak nuhasmor. Nd nefmn disaiperm htihato to be rroh dukefm Jisasrn htamom. \p \v 12 Be Jisasri turhu mmemt, yo nmemrom, ee turhu disaiperm nd taun Kanat htanyhato tfit Kaperneamko yohnehato ndha tohmom wom yiham. \s1 Bro Nkifrarhu temperr maket htamoa yimam Jisasr yak thumo yuhat \r (Matyu 21.12-13 yo Mak 11.15-17 yo Luk 19.45-46) \p \v 13 Judaroh wom bro yihar kutewumr Pasofa Burwat bi brboh hnamot.\f + \fr 2:13 \ft (2.13) Nd Pasofa yihar Judam bro burwat htahato tfit dukamoumt rroh nkifram Ijift tohetmn Bro Nkifrar nrfa htiyakmohat.\f* Nd yihar bi brboh hanyetrn ndnettn Jisasr yimor Jerusalemkor. \v 14 Jerusalemt yimorn Bro Nkifrarhu temperr gna habrimo gnathu yifhatikt rim fnahnimor. Rim fnahnihato rim htimorm yimam tarioh mthayuk bulmakaum, sifsifm, ganyom mmkrm maketim hasomomm. Tfit manoko maruha yak tuknayukm rhuhato maruham nayak tukna-moum.\f + \fr 2:14 \ft (2.14) Romroh gafman maruham yak tuknakhato tfit tu Judaroh maruham yakhato temperrhu takis nd tu Judaroh maruhaye wiknamoum.\f* \v 15 Ndhtet ndhtet hingrnefm hingrnamoatm Jisasr rim htihato wom mtitof nmbuham yakmorn wift kanjo hingrnahato nd wiftpno yimam hik nembos tubatumorm. Nd rom maketim haso hanyuk bulmakau sifsifm, rpat fak tubatumorm. Yimam maruha yak tukna hasoyukm, ndm nhaf maruham frbrur bobrur fnahhato teborm yakhato fak kekut fnahmorm. \v 16 Be nd nungam maketmoa yimam kfo hutt memorm, “Be na kfiwa asomif nungam tamohm wayakni hany wafnahniko! Ndarte ka nikmoh ndhtet ndhtet hingrnefroh hingrnayuk kunyet? Nhai nanhu Yifemrhu kunys rhukaht? Tamohmpno ndar temperr tfit maket swirt nhombriwat?” \v 17 Ror namo neft turhu disaiperm htihato tfit dukamomt Bro Nkifrarhu rfa borngtn Defitr kfomo mrokfot. Nd mrokfot inji kfo memot, \q1 “Nanhu bro yima yuhur ninhu temperrn bro dukefr korhwor. \q2 Ndnetann kanga nd temperr be inji arhu marnya hasor.” \rq Sng 69.9\rq* \p \v 18 Judaroh bro yimam nd Jisasr namo nmbuhat htihato kfo ttiwon memomr, “Bare, frohm kfo memomn ndhtet neft wanatwa? To bt asomif wom mirakerkfot wahingrnakahtnt ndt htihato nom kfo mirahnom, ‘Awi, nd yimar Bro Nkifrar kfo tkrurafmorr. Tempert maket htayuk yimam ror nia yak thuneft, nhai mrokfom.’” \v 19 Inji kfomotm tfit Jisasr kfo wok memorm, “Nda tempert wayak tasohkomt. Watasohkahtkomt tfit nann husfirpa yiharpa kasinyaruhant.” \v 20 Be nd yimam Jisasrhu kfomo mrokfot wanyhato kfo memom, “Bar yimako, nda temperr hingrnamohat 46 gunyjim bugam hingrnamomt. Tfit ka ninn be husfirpa yiharpa bmbri kasinyahato hingrnarahnt?” \p \v 21 To nd ror kfomo tempert nhai tu temper mift kformor. Turhu thatipt kfomor. \v 22 Ndnettn kto Jisasr nohhato husfirpa yiham yopt rhuhato tfit sinyamohat, disaiperm tfit dukamomt ror kfoyuk mrokfot. Nd mrokfot dukahato memom, “Bro Nkifrarhu rfa borngt rhuyuk mrokfom yo ror kfoyuk mrokfom fipet mrokfoyem.” \s1 Jisasr htitworm yimam niwa nefm yo rom dukewa dukefm \p \v 23 Jisasr afo nd Pasofa burwa yihar Jerusalemr tohhato bok mirakerkfot hingrnamoam bok met yindarim htimoumm. Htihato ndnetmn rroh dukefm rorn htamoum. \v 24-25 To Jisasr yimaroh yima yuhu mifm bi htitworm. Nhai wom yimar tfit rorpno yihato kfo nuhaskfot. Ndnettn inji htimohat, duka memor, “Rroh yima yuhum nann be inji hta tefinitammn tfit kto mong trohrahma.” \c 3 \s1 Jisasr Nikodemusrpno pthamo yuhat \p \v 1 Wom yimar, rorhu yufat Nikodemusr, nd yimar Farisiroh hingrneft yakitoh yo Judaroh bro yimar toh inji namour. \v 2 Nd yimar turpathato Jisasrpno yifung yimorn mkfo memorr, “Tisaye, nom wom Judanom htitwonomn ni Bro Nkifrar kfo tkrurafoyuk tisaye. Bro Nkifrarhu Yafothat mthu nawoh duha yimar nhai ndar ni hingrnewa kanjohot mirakerkfot hingrnakfot.” \p \v 3 Ror inji kfomotr tfit Jisasr kfo memorr, “Na kfo mifwann, yimar nhai miyak dborharfor nfri yonm kanjo, nd yimar nhai htiruhatrt Bro Nkifrarhu kingdomkfot.” \v 4 Tfit Nikodemusr ttiwonmorr Jisasr, “To yimar bi tabou hanyetr, to finji tfit mmemt fkniruhatr mmemt wompam hiyauruhatr?” \p \v 5 Inji kfomotr Jisasr tfit kfo memorr, “Na kfo mifwann, yimar nhai bupami Bro Nkifrarhu Yafothat yak kekuthato nfri yimar frdborharfor nd yimar nhai fkniruhatrt Bro Nkifrarhu kingdomkfot. \v 6 Yima sawohfn kasinyewar, yima mif thetr kak nhombrewur. To tfit Bro Nkifrarhu Yafothatn htewutr yafothar. \v 7 Mirahn bok dukefm ayaka nd na kfo yamukohat, ‘Nfri yonm kanjo miyak dborhakfot.’ \v 8 Wifort wifor thombat, rot be tuthu yiyeft kitt. Ni be mirefrpat wanukantn, nhai htikahnt rot sinya tanywa tkitt yo rot yita tkitt. Bro Nkifrarhu Yafothat yimam yak kekuthato nfri yimam frdborha thombat, to inji htirahnm. Nhai htiruhatnt Yafothathu hingrna yuhat.” \p \v 9 Tfit Nikodemusr ttiwonmorr Jisasr, “To nd Yafothathu hingrnaneft finji kanjo rhuruhat?” \v 10 Tfit Jisasr kfo memorr, “Bare, ni to Isrerroh tisaye. Tamohmpno ni tawisaf duha yita? \v 11 Na kfo mifwann, nom kfo pthiwohat, nom bi tunom tawisafhato, yo nom tunmoh nyingaye hti hik bohiket nefmn nom kfo ptha nuhas-wonomko. Nhai be kfo furakahnom. To niko, nom kfo pthiwa mrokfot yekwakomt mongko htewukomt. \v 12 Nda bbinysofthu wuskam, na kfiwanko, nhai wany yakiokahkma. To na tfit yura hefenkorhof wuskam wukfo ptha thombat, to niko finji kanjo wany yakioruhakma? \v 13 Nhai nda bbinysofthu yimar yura hefenr muhrmor. Nhai. Bro Najomrpar yura hefenr bi muhmor. Tur yura hefenr wuhtanyhato fawihnamor. \v 14 Bingotn Mosesr nungur tik furatn snekbras tuhegirmo kanjo, Bro Najomr tuhegirrahmr. \v 15 Nd yuhatn, fitoh fitoh yimam rroh bro dukefm Bro Najomrn htemm, be inji toh nkifranirahm. \p \v 16 Bro Nkifrar ndar bbinysof thofm be tu mfro marbit hta mifmorm. Ndnetrn nd rorhu rpa yon mifr tuhemorm. Memor, ‘Inji anakahta, fitoh yimam rorn rroh dukefm htemm, be nhai nohruhatm. Nhai. Be inji tahi nrwim kanjo toh nkifranirahm.’ \v 17 Bro Nkifrar nhai turhu Yonr ndar bbinysofthu met yindariroh nefroh kothu yakitoh hanyeftn kfo tkruraf-rmorr. Nhai. Rroh nrfa hbhakneftn kfo tkrurafmorr. \v 18 Fitoh met yindarim rroh bro dukefm nd Yonrn htewumm, nhai mrokfo duhatem. To nd Bro Nkifrarhu rpa Yon mifrparn nhai rroh bro dukefm htakahmm, nd yimam bi mrokfetm korhm. \v 19 To nd rom kotkfot tohruha nmbuhat nhai be sfno. Nda bbinysofthu yak nukayuk kshr bi niamor. To nhai nd met yindarim htihato nd ksh nukefrn yarim tohkahm. Be nd turoh fasoh fasoh nefmpno yesiswamn nndo kspitat rim tohwom. \v 20 Met yindarim fasoh fasoh nefm niwam be tu hti nambur mifwomt nukeft. Nhai wofnkahm nd rroh fasoh fasoh nefm nukeft yakhato tafont rhukfot. Ndnetmn nhai nukeftpno yarim tohkahm. \v 21 To yimam tu dborioh nefm niwam nukeftpno yarim tohwom. Nukeftpno yarim tohwatm, yimam htihato kfo kangm, ‘Rom niwa nefm tu Bro Nkifrarhu dukef yuhat hikwom.’” \s1 Jon Baftaisr Jisasrhu toh yuhat kfo ptha hikmo yuhat \p \v 22 Nikodemusrpno nakfo ptha buganihato kto tfit Jisasri turhu disaiperm Jerusalemr htanyhato tfit tuha Judia profinsn toh htfasmom. Ndha toh htfashato ndharhof met yindarim baftaisimmorm. \v 23 Jonr nhaf kmi Ainonthu met yindarim baftaiskfot hemorm. Nd kmit brbo Salimtpno korht, ndombhart bok bu yinham ruhetmn bok met yindarim yihato baftaiskfot yi fakmoum. \v 24 Nd yihart Herotr tafi Jonr yakhato kalabus hta duhatrn hingrna htfasmor. \p \v 25 Jonrhu uhik ahik htfasyuk yimami wom Judar, turoh nkifra yuk truf yuhatpno rinahtakhato nnakfo huttmom. \v 26 Ndnatn wom Jonrhu uhik ahik htfasyuk yimam yimomn Jonr mkfo memomr, “Tisa, nd yimar ninpno rpat Joden mkukor tohhato kfo memo, ‘Nd yimar Bro Nkifrarhu Yoner,’ to nd yimarn bi bok met yindarim baftais yahukatrm bi rorparpno yimam kitm.” \v 27 Jonr nd mrokfot wanynihato kfo memor, “Yura hefenr wuyorhwa Bro Nkifrar rpa rpa hingrnefm kahukrm rpa rpa yimam. \v 28 Nikom bi tukmoh yimbhindange wanymokomt na nd kfo pthamo mrokfot. Memoyanko, ‘Na htiruhakomn mirahko ka asor nd yimar met yindariroh minrfa hbhakyuk yimar Bro Nkifrar kfo tkrurafmor. Na nhai. Na be rorhu nyingako tohak hanyuk yimaya.’ \v 29 Yimar turhu kfo nanf tuhant yakyukr, ror tor. Yinowemr ror be tohhato wanukr mett yindarirhu yufat yuta thombat. Mett bi yindarirhu yufat kutewutr yinowemr be bro yindhoreft kekwotr. Ndtn tot nanhu tu bro yindhor nmbuhat yorhwat.\f + \fr 3:29 \ft (3.29) Jisasr mett yakruha yimar kanjo inji tohwor. Met yindarim Jisasr yakruha kfo nanf metem.\f* \v 30 Na kanga rorhu yufatn abrot, nanhu yufat ayohnes. \p \v 31 Nd yimar ror yura hefenr wutoh tanyhato yawihnamoyer. Yawihnehato rorn yura buriwurm tamoh tamohm. Na, na be ndar bbinysof thofena, ndar bbinysofthu tamoh tamoh nefmn na pthiwa. \v 32 Ror, ror tu hefenr toh tanyetrn turhu nyingaye hti hik tanyuk nefm yo wany sanyuk mrokfom, nd ndmn pthiwur. To nd ror kfo pthiwa mrokfom nhai bok yimam wuyakkahmm. Dfik yimenrpam wany yakiowomm. \v 33 Met yindarim nd rorhu mrokfot wany yakiohato yak hikwam, nd yimam rroh dukefm kangm Bro Nkifrarhu mrokfot tu fipayett. \v 34 Nd yimar Bro Nkifrar kfo tkrurafetrn ndnatn tu Bro Nkifrarhu mrokfo yuhamn ptha hikwor. Ror mrokfom inji ptha hik bohikwohat to tu Bro Nkifrarhu Yafothar thu dbothat bugayetrn inji ptha hik bohikworm. \v 35 Nd yimar ror tu Bro Yifemrhu Yinemrn tu marbit htewurr. Ndnetrn tamoh tamohm rorhu tirtn htamotrm rorn bi kakitohworm. \v 36 Ndnettn fitoh yimam o metm Bro Nkifrarhu Yonrn rroh bro dukefm htemm, nd yimam be inji toh nkifranirahm. Nhai inji narfom, be nhai toh nkifraniruhatm. Bro Nkifrarhu namburpam romn yirahm.” \c 4 \s1 Jisasr Samaria efkottpno nakfo pthamo yuhat \p \v 1 Farisim wanymomt Jisasr baftaisimmoa yimaroh thomnafat muhmot, Jonrhut yohnemot. Nd Jisasr baftaisimmoa yimam Jisasrn uhik ahik htfasmoamrn rorhu mrokfom wany yakitohmoumm. \v 2 Nd Jisasrhu yimaroh baftaisimneft nhai tu Jisasrn baftaisimrmoarm. Nhai. Rorhu disaipermn baftaisimmoumm. \v 3 Jisasr tur hti nhtahato kfo memor, “Kmim bi nanrpaya bi hikwatm tom Farisim bi htihato kfo pthewum.” Be ndnatn nd Judia profins htanyhato tfit Galili profinsko yimor. \v 4 Judia profins toh tanyhato Galili profinsko yinyeft, Samaria profins yuhat yiyetet yihotat. Ndnetrn Samaria yuhat yimor. \p \v 5 Yimorn Samaria yorhwa taun Sikart mfnahmor. Nd taun Sikart korht brbo Jekofr yinem Josefr kfo nuhasmo tkit nmbuhatpno. \v 6 Bingot Jekofr toumo bujr nd tkitt rhumor. Jisasr myau minysafmorn nd bujrpno mrhumor. Marr bi dany marr kanjo toh hanymor. \p \v 7-8 Jisasrhu disaiperm ndha mhtanimomrn taunko yeshri wiknat yimom. Ror turpatr nd bujr rhu hasetrn Samaria efkott yimot bupa tasis. Jisasr nd mett htihato kfo memort, “Bupam wahina.” \v 9 Nd Samaria efkott inji wanyaf hanyhato kfo memotr, “Bare, ni finji kfiwa? Ni Judaye na Samaria efkota. To tamohmpno na nndo Samaria efkota kfo yamukona, ‘Bupam wahina?’” Judami Samariam nhai rpat rhuhato yemska inji narmoam. Ndnettn inji kfomotr. \v 10 Inji kfomottr tfit Jisasr kfo memort, “Bro Nkifrar yahuka tamoh tamohm ni bi wahti hik bohiknm yo na bupa tndauwa yimaya bi wahti nhtana, to tfit ninn toh kekuthato womhtet bupam kfo tndaurfona. Inji tndaurfotna womhtet bupam herfoyann. Nd womhtet bupam yanyeft yimam toh nkifranitm.” \v 11 Jisasr inji kfomotrt, tfit mett kfo memot, “Bro yimaye, to ni bupa yakyuk baket duhate. Bujrhu bupam watohngotwom. To fitha yakhirhoyanm nd ni kfiwa bupam? \v 12 Nmoh nkifra Jekofr ndar bujr tou htanihemornom. Bujr mfro yohnemotr bupa tashato rorhu yon tuhanm, sifsif bulmakaum, bupa tashemoahat be baketrpaye bupa tasakhemourm. Ndnettn nhai wom fitoh yuhamn bupa tasruhatnom. Ka ni kangn, wom yuhatn bupam yakruha?” \v 13 Nd Samaria efkott inji kfomottr tfit Jisasr kfo memort, “Fitoh met yindarim nda bujrhu bupam tas yewam, nyunguramm tfit knarahmm. \v 14 To fitoh yimar nd na heruha bupam fawor, be nhai tfit wom nyunguram knaruhatr. Nd na hayuk bupam yiyafhato mirhurahm, nd bupam tfit yinha kanjo mfrfnah hasohato nd bupamn yakitohruhatmt rorhu toh nmbuhat, be inji toh nkifranirahr.” \v 15 Jisasr inji kfomotr tfit rot kfo memot, “Bro yimaye, nd ni kfi bupam wahina. Nd bupa yekahann, nhai tfit nyunguram knakhato tfit bupa tasis nierhota.” \p \v 16 Inji kfomott tfit Jisasr kfo memort, “Afo ninhu ramemr wamkfaknr.” \v 17 Tfit rot memotr, “Na nhai ram duhata.” Tfit Jisasr kfo memort, “Nd ni kfo yamukohat nhai ram duhate, ndt tu kfot kfiwun, \v 18 yimam bi yakhna yakhnamonmn bi tirfa yima rhuhnamo. Nd 6-yukr to bi tor womr. To mirahn ka ndr nanhu tu ramem mifer. Nhai. Ni kfi mrokfot tu kfot kfina.” \v 19 Jisasr inji kfomotrt kfo memotr, “Bro yimaye, bi wany nhtewann ni ka profete. \v 20 Nom Samarianmoh nkifram Bro Nkifrar bro lotum yakitohmoahat nda kminysofr mrifinyhato lotu hakumoum.\f + \fr 4:20 \ft (4.20) Nd mett kfomo kminysofr Gerisimr kfomot. Samaria profins korhr nd kminysofr. Samariam bro lotum yakitohmoahat to nd kminysofrpar muhhato lotumoum. Nd kminysofrhu kfo nuhas mrokfot Lukr kfomort sapta 9 ves 53 kfotn.\f* Tfit arihatn niko Judako kangko, ‘Be Jerusalemrpar yihato walotuko.’” \p \v 21 Mett inji kfomott tfit Jisasr kfo memort, “Bar mete, na kfiwa mrokfom wawany yakionm. Tor wom yihar riyorhwor. Nd yihar nhai ndar kminysofrn yuwa muhhato Bro Yifemr loturuhatkomr o Jerusalemr yihato loturuhatkomr. \v 22 Niko Samariako Bro Nkifrar lotutwohat niko be nmbuha nmbuha mrokfom wanyhato lotutwoko. Nhai tawisaf marnyahato lotukahko. Nom tu Judanom Bro Nkifrar lotut-wohat nhai be lotu furakahnomr. Nmoh nkifra tndh mrokfot kfo nuhas-wotnom Bro Nkifrar yimam nrfa htiyakyuk yuhat. Nom nd tndh mrokfot bi nkiframn yo profetmn ptha hnamotmt nom wanyhato ndnettn nom Judanom tawisaf marnyahato Bro Nkifrar lotutwonomr. \v 23 To kfiwanko, yihar niayukr to bi asor bi niaror. Yimam Bro Yifemr kangm alotunom, nhai tfit kminysofm o Jerusalemr dukahato loturuhatm. Nhai. Bro Nkifrarhu Yafothat thu nawohruhattm tu Bro Nkifrar dukewa dukef yuhatn kanjo loturahmr. Ndhtet yimam Bro Yifemr hifa hti yindhor-wor. \v 24 Mounti bbinysoft Bro Nkifrar thu yurhato kukatohwor. Ndnettn yimam kangm Bro Nkifrar alotunom, turhu Yafothat thu nawohkahttm tur dukewa dukef yuhatn kanjo lotukfot.” \v 25 Jisasr inji kfomotr tfit nd Samaria efkott kfo memot, “Na tawisafwa, Bro Nkifrar kfo htamo yima nrfa hbhak-yuk yima Kraisr nierahr. Ror niere, rorn kfo nuhas bonuhas bugarahrnom tamoh tamoh mrokfom.” \v 26 Rot inji kfomott tfit Jisasr kfo memort, “Na to nda. Na ndann kfo pthanuhiwann.” \p \v 27 Rof inji nakfo ptha haso hanymo fijo disaiperm mfnahmom. Be yihom hti fohtasmomr nd Samaria efkottpno nakfo ptha hasetfn. Rom inji yihom htimohat be gonng yagonngt toh natohmom. Nhai womr marimor, “Ttiwon miruhanr, ‘Tamohmpno nd mettpno napthiwan? Yo tamoht kangn ayaka?’” Nhai womr inji kfo ttiwonrmorr. \v 28 Be nd mett bu baket wuskam wahtanymotmn taunko tfit yimot. Yihato kmi thofm mkfo memotm, \v 29 “Bar yimako, waniakah-komn wahtikomr wom yimar. Na nahnayuk tamoh tamoh nefm kfo hik bohik bugerm. Ka tor nd yima Kraisr Bro Nkifrar kfomor.” \v 30 Be inji mkfomottm taunthu tuhant yindars sinyahato yi htimomr Jisasr. \p \v 31 Nd yiharpno disaiperm Jisasr kfo memomr, “Tisaye, ni nuwa afo waya.” \v 32 Rom inji kfomotmr tfit Jisasr kfo memorm, “Nanhu yayuk yeshrim niko nhai tawisafkahkomm.” \v 33 Disaiperm tum rinahti rinahtihato kfo memom, “Ka nom taunko tohetnomn wom yimam yeshrim hnahumr.” \v 34 Jisasr inji wanyaf hanyhato kfo memorm, “Nanhu yeshrim akfo nuhasanko. Nd na tkrurafmo yimarhu dukef yuhatn na be hikhato nd ror kfoyuk hingrnafat afo na hingrna bugakfot. Tot nanhu tu yeshrt. \p \v 35 Wom mrokfot kfo kangko, ‘Kto husfihusyuk yamtpno ka mswirroh yeshrt bi yeshriyettn yakrahm.’ To tfit kfiwanko, mswir mswirroh yewurit afo wayukatohkomt bi finji yorhwam? Bi yak yibon nefrpayet bi. \v 36 Nd yimar mswirroh yewurithu yak nhafoh htfasyukr dborioh marufat bi yekwarn, nd mswir mswirroh mtoh nkifraniyuk yewurit kak htfaswort. Ndnettn nd yimar yewuri nuhtayukr yo yewuri yak nhafoh htfasyukr rpat yindhorrahf. \v 37-38 Bi womm nuhta htamo yewuriroh yakneft kfo tkrur-afomoyanko. Bi wommn yikiat hta-motmt, niko be rroh yikiat htayuk yewuritn yihato fakmoko. Ndnettn nd mrokfot niko kfiwat, tu kfot kfiwuko. Womr yewuri fan nuhta hanyuker, tfit womrn mongko tohhato nd bi yak yibon hanyet yewuriroh yak nhafoh hnayuk yimayer.” \p \v 39 Nd Samaria efkott taun yihato mkfo memohat, “Na nahnayuk tamoh tamoh nefm kfo hik bohik bugerm.” Inji mkfomohat, boknambok Samaria thofm wanyhato rroh bro dukefm Jisasr htamom. \v 40 Jisasr nd mettpno napthamo bujrpno rhu hasetrn Samaria thofm yihato mkfo ttiwon-momr rompno afo toh tanyneft. Inji mkfomotmr afo hus marf tohnho tanymorm. \v 41 Nd ror tohmo yihaf tohhato kfo pthayuk mrokfom hifa wanymomm. Ndnetmn bok met yindarim wany yakiohato hikmomt rorhu mrokfot. \v 42 Nd Jisasrhu mrokfom wany yakiohato hikmo yimam yihato nd mett mkfo memomt, “Ni mirahn ka nd ni kfoyuk mrokfo-rpatpno riwanyakhato ka nmoh bro dukefm rorn htewunom. Nhai. Nom tunmoh nyingaye yo yimbhindange hifa wanukwanomn ndnatn kangnom ror tu ndar bbinysofthu met yindari-roh nrfa htiyakyuk yimayer.” \s1 Jisasr kingrhu ofisarhu yonr yak marnyamo yuhat \p \v 43 Jisasr hus marf Samariat toh tanyhato tfit Galili profinsko yimorko. \v 44 Bingot tu Jisasr bi kfo memor, “Bro Nkifrarhu profetrhu yufat bi kmi kmim rhu htfaswot. Turhu kmiti turhu kuny shofm, rompno nhai yufapa duhater.” \v 45 Jisasr Galili profins yimohat, yindhorakmomr. Nd Jerusalemr rhumo bro Pasofa burwa yihar rom tum yimomn nd Jisasr hingrnamo mirakerkfom turoh nyingaye htimomm. Ndnatn tfit Jisasr Galiliko yimohat yindhormomt rorhu yi nmbuhat. \p \v 46 Jisasr Galili profins yihany yi hanyhato bupa mifm tfit wain bupam yak kekutmo kmi Kanat mfnahmor. Nd yihar kingrhu ofisarhu yonr taun Kaperneamko dbohnetr rhumor. \v 47 Nd ofisar wany memohat Jisasr bi Judiako htanyhato Galiliko nier, nd ofisar yimorn Jisasr mkfo ttiwonmorr Kaperneamko yihato rorhu yonrhu yak marnyaneft. Rorhu yonr bi nohyuk tkitt rhumor. \v 48 Inji kfo pthamotrr tfit Jisasr kfo memorr, “Niko mirakerkfom hti duha, nhai nann nikmoh bro dukefm htakahkma.” \v 49 Kingrhu ofisar kfo memorr, “Broye, bmbri wania. Nanhu yonr nohhirahra.” \v 50 Jisasr nd ofisarhu mrokfot wanyhato kfo kangrr, “Wanju, ninhu yonr nhai nohruhatr.” Be wom ofisar nd Jisasr kfoyuk tngt wany yakiohato yimor. \p \v 51 Nd ofisar yihotat yi hanyhato tafi taun Kaperneamt mfnah duha turhu hingrna yimam toni hnehato yihotatn mkfohiyak memomr, “O, ninhu yonr tor yima nfriyer. Nhai nohrror.” \v 52 Rom inji mkfohiyakmotmr tfit ror ttiwon kangrm, “To fitoh yiharn nd dbohneft thu trohrotr?” Tfit rom kfo memomr, “Yihofnano 1-kilok krif marr dbohneft thu troh tanyrotr.” \v 53 Be yifemr inji wanymohat tfit duka memor, “Dajohmn, na Jisasr to ndhtet yiharn kfo mariora, ‘Ninhu yonr nhai nohruhatr.’” Be nd ofisar ndt htihato rori yo nd rorhu rpa kuny shofm Jisasrn rroh bro dukefm rihtakmom. \v 54 Tot ndt husyuk mirakerkfot Jisasr Judiat toh tany tfit Galiliko yihato hingrnamot. \ms1 Jisasr nd bro rhu krna lotu yiharoh mrokfo yuham kfo nuhas bonuhasmo yuhat \mr (Sapta 5—10) \c 5 \s1 Betesda yuk bfar Jisasr yak marnyamo yimarhu mrokfo yuhat \p \v 1 Tfit kto Judaroh wom bro lotu yiharhu yemro burwat Jerusalemr htamotmt, Jisasr Jerusalemko yimor. \p \v 2 Nd Jerusalemrhu wom bro kmi yifhatikt kutewumt Sifsifroh Yifhatikt, to brbo nd kmi yifhatiktpno hingrna-momr wom bro yuk bfar. Hibru yarmumat kutewumr Betesda.\f + \fr 5:2 \ft (5.2) Wom yimam kutewumt Betsata.\f* Nd yuk bfarhu manoh manoh thmbmn yimaroh rhu mskayuk tirfa kuny nafom hingrna habrimomm. \v 3-4 Nd kuny nafomn rhu hasomoum dbohna yimam, nyinga kunyjetm, wura bebetm, yo wura noh minysafetm.\f + \fr 5:3-4 \ft (5.3-4) Ndar Bro Nkifrarhu rfa borngthu mrokfom hti hik bohiket yimam ndar hus vesfhu mrokfom hti nhta yak nhtamommn kfo memom tom wom mrokfom. Nd mrokfom kfo memom, “Nd wonk wonk dbohnet yimam rhu hasohato nd yuk bfarhu hamuh wohnepam hti hasomoum. Wom yiham Brorhu mounmotr nd yuk bfarn yimoarn yohnenimour. Yohnenihato bupam hamuh dbfamourm. Nd dbohnet yimam nd hamuh wohnepam hti hasohato bi nd hamuh wohnepam wuthani hanyetmn fitoh yimar fukni gngonr, nd yimarhu dbohneft thu trohmoutr.”\f* \p \v 5 Ndha nd tkittn rhumor wom dbohnet yimar. Nd yimar 38 gunyjimm rorhu dbohneft hatohmort. \v 6 Jisasr yau hanyhato nd yimar hwe kkor hasetr mhtimorr. Nd dbohneft htimorr bi rihatohngotakmor. Inji htihato kfo ttiwon memorr, “Nine tu waduka. Kangn nd dbohneft athu trohta?” \p \v 7 Jisasr inji kfomotrr tfit nd dbohna yimar kfo kangr, “Bro yimaye, nda tek bupam hamuh dbrufwohat to fitoh yimarn yaknihato wahtewotra bt nd dbohneft thu trohkahta? Buparoh hamuh wohnepam htihato kanga tukann yudbat aikahann amitohniya, wommn bi dimandinihato mitohnitatm dbohnefm thu trohwomm.” \v 8 Inji kfomotr Jisasr kfo memorr, “Wasinya! Wasinyakahnn yitwat wayakkahnt wayauwakni.” \v 9 Be yudbat nd yimar marnyanimor, nndo memom ka kparn watuyekwor. Be nd tur hwe hasoyuk yitwat miyak riraknihato fauyaknimor. \p Sabat yiharn ndhtet neft rhumot. \v 10 Ndnettn Judaroh bro yimam inji htiyakmohat kfo memomr, “Bare, tamohmpno nda bro Sabat yiharn nd yitwat yihom hauyak mhauyekwant? Boririfhut kfo kangt, ‘Mirahn Sabat yiharn yitwat yihom hauyak mhauyakant.’” \v 11 Tfit ror sinyahato kfo memor, “Nd na yak marnyafoyuk yimar kfo famura, ‘Wasinyakahnn yitwat wayaknikahnt wayauwakni.’” \v 12 Tfit kfo ttiwon memomr, “To frohrn kfo yamurn, ‘Yitwat wayaknikahnt wayauwakni?’” \v 13 To nd wura noh minysafet yimar nhai hti hik marnyaf-rmorr nd ror yak marnya tanyuk yimar. Yonmar yima rifinyrn Jisasr nd yimar yak marnya tanymohat to be nd yima rifiny buharn tayinyarnihato frtkunimor. \p \v 14 Kto Jisasr Bro Nkifrarhu temper kmifar rim fnahnihato nd yimar yiro temper kmifar toh hasetrn rim htimorr. Rim htihato kfo memorr, “Wahti. Ni bi tu yimaye. Nd ni hatohmo yonmari dbohneft be bi thu troh tanymotn. Arihat mirahn tfit wom tamoh nefm arim naya. Tfit finji rim narahn, to be nd yiha be tu bro krhopam yakrahn.” \v 15 Be nd yimar ror yak marnyamo yimar hti hikhato Judaroh bro yimampno yihato kfo nuhas memorm, “Nd na yak marnyamo yimare, Jisaser.” \p \v 16 Be nd Judaroh bro yimam inji wany hikak marnyahato Jisasr rihti dbnotakhato riptha namburak memom, “To nd yima Jisasre frohm kfo memomr, Sabat yiha ndhtet hingrnefm wah-ingrnatwa?” \v 17 Jisasr nd rroh kfo hutt mrokfom wanyhato kfo memorm, “Nanhu Yifemr nhai rhu witakahr hingrnaneft. Na to nd yuhatn na nhai rhu witakfot hingrnaneft.” \v 18 Be nd ror kfomo tngrpno Judaroh bro yimaroh yima yuhum kahm kindo wakur sinyahato kfo memom, “Nome ndar yimar finji anakahtnomr anohr. Sabat yiham nhai mikahr nd yihar be wom tamoh nefm finji na duha. Yo nhai be nd nefrpat nakahr, Bro Nkifrar kangrr rorhu Yifemer. Kangr Bro Yifemr kanjo aruha, nd dukeftn nd nefm newurm.” \s1 Bro Nkifrarhu Yonrhu yakitohyuk hingrnefm \p \v 19 Jisasr nd Judaroh bro yimam kfomo mrokfot wanyhato tfit ror kfo memorm, “Na kfo mifwanko, Yonr turhu Yifemrhu hingrnefm hingrnewur. Nhai be turhu yima yuhurn o dukefrn tamoh hingrnefm hingrnakahrm. Nhai. Ror turhu Yifemr hingrnayuk hingrnef yuham hti hikakhato hingrna hik hanitr. \v 20 Nd Yonr be Yifemrhu mondt yihom furwarn nd ror niwa nefm yak nuhaswatrr newurm. To mirahko ka be nd nefrpam htirahnom. Nhai. Tu bro bro nefm yak nuhasruhatrr tfit rorn nd nefm nikompno naruhatrm nikom tfit hti kshrfahato kfo mirahko, ‘Mamai! Ndart tamohtet nefet?’ Mfham danyr yohtnehrahm. \v 21 Ndt nhai be kfo nhehkfoyet. Bro Yifemr noheh yimam yak kasinyahato yima tkonham kafkni yahuka kanjo, to be nd yuhatn yinem Yonr turhu hti fijo yimam tkonham kafkni yahukrm. \v 22 Yo nhai tfit Bro Yifemrn kotkfot yakitohruhatrt. Nhai. Nd hingrneft bi Yonrhu tirtn htamort. \v 23 To be ndnatn nda bbinysofthu yimam be yinem Yonrhu yufat yuta hagrharahm Bro Yifemrhu yufat wuyuta hagrha hakutwa kanjo. Fitoh yimam nhai yinem Yonrhu yufat yuta hagrhakahm, nd yimam nhai nd yonr kfo tkruryuk Yifemr kfo hagrhakahm. \p \v 24 Na kfo mifwanko, fitoh yimam na kfo tkrurafyuk Yifemrn rroh dukefm rhuhato nanhu mrokfom hikwom, toh nkifranirahm. Nhai nd kotkfot tohruhatm. Be mrokfo duhatm rhurahm. Nd hel yita yihotat bi htanyhato Bro Nkifrar htayuk dfa tikr bi rim tohnihato hefenrhu yihotat kau hanitwom. \p \v 25 Na kfo mifwanko, yihar niayukr to bi asor bi niaror. Nd hel yi hanita met yindarim yinem Yonrhu tngt wanyrahm. Wanyakhato Bro Nkifrarhu yihotat toh hanyrahm. \v 26 Yimaroh rhu tohefr tu Yifemrn kakitohworr. Nhai wom yima furam yakitohkahmr. Yifemr yakitoh hasohato tfit tu Yinemrhu tirtn yimaroh rhu tohefr fak htamorr. \v 27 Yo kotkfothu yakitohneft bi tu Yinemr, nmoh Bro Najomr, turhu tirtn fak htamort. \v 28 Mirahko nd na kfiwa mrokfompno mfha tha duhatnom arhunom. Yihat nieraht, noheh yima bugam yopm toh hanyukm tfit Yonrhu naku tngt wanyhato \v 29 tfit sinya hanyrahm. Fitoh yimam toh marnyem nd yimam tfit sinya thombat, be mrokfo duhatm rhuruhamn dborioh rhu nmbuhat yakhato toh nkifranirahm. Fitoh yimam fasoh nefm nayetem, nd yimam sinya thombat, be kotkfot tohniruhamn rroh toh nmbuhat, fasoh toh nmbuhat yakrahm.” \s1 Jisasrhu rhu toh nmbuhat womm htihato kfo pthamo yuhat \p \v 30 Jisasr tfit kfo memorm, “Na nhai wom hingrneft be nanhu yima yuhurpar wakfakhato hingrnakfot. Nhai. Na tukianhu Yifemr kfo htafmo mrokfo yuhatn hikwoyann met yindarim nayuk tamoh tamoh nefm htihato kak hta bohtahukanm. Ndnatn na yimaroh nefm yak hta bohtiwohat na tuka kfo tkrurafmo Bro Yifemrhu mrokfo yuham hikhato kak hta bohta marnyahukanm. Nhai nndo mando riyohne ayohnekaha. \p \v 31 Be na tukiann, na tukanhu toheft aptha srhant, be nhai nanhu mrokfom wany fugharfotkomm. Nhai. \v 32 To tor womr riyorhwor. Rorn nanhu yufat kfo ptha yimbu hikwort.\f + \fr 5:32 \ft (5.32) Nda veskfot kfo yamuka, “tor womr riyorhwor,” ndr to Bro Nkifrar kfiwut.\f* \p \v 33-34 Yo Jon Baftaisr tu nanhu rhu toh nmbuhat kfo ptha yimbu hikmort. Ndnettn nikmoh wom yimam Jon Baftaisrpno yihato rorhu kfoyuk mrokfom wanyakmomm. Nanhu dukeft duka kanga, nd mwanyakyuk mrokfom hikrahkomm, Bro Nkifrar nrfa htiyakrahrko. To na nhai duka mekoha, ‘Tfit wom yimarn buha tohhato nanhu rhu toh nmbuhat rorn yimampno kfo ptharuhatrt yimam wanyhato hikrahma.’ Nhai. \v 35 Jonr kshr kindo niahato fakitohmorr. Ror nd yakitohmo kshrhu nukeftpno afo myindhor tefinimoko. \p \v 36 Yima Jonr niahato kfo pthamo mrokfom rom tu nanhu rhu toh nmbuhathu mrokfom kfo pthamor. To nd Yifemr na hemo hingrnefm na hingrniwam, tom nd hingrnefmn yimam kak nuhaswomm na Bro Yifemr kfo tkrurafmo yuhathu tu hingrnefm. Nd hingrnefmn yimam htihato kfo kangm, tom tu Bro Yifemrhu hingrnefm. \v 37 Na Yifemr tkrurafmotra nda bbinysoft niamoya. Turn nanhu rhu toh nmbuhat kfo ptha nuhasmor. To rorhu tngt nhai nikmoh yimbhindange wanyrmokomt yo nhai rorhu nyingatikt nikmoh nyingaye htirmokomt. Nhai. \v 38 Na nd Bro Yifemr kfo tkruryuk yimaya, to na nhai hikkahkma, ndnettn nhai rorhu mrokfom yakitohkahkomm. \p \v 39 Nikmoh dukeft duka kangko, ‘Bro Nkifrarhu mrokfomn tu toh nkifraniyuk dborioh rhu nmbuhat yak htarahmnom.’ Ndnettn nd mrokfom htitakomn kak nhta bonhtewukomm. To nd mrokfom to nann kfo hik bohikwom. \v 40 To niko nhai wany yakiohato na hikkahko. Ahikko to hifa rhu nmbuhat herfoyanko. \p \v 41 Na nhai mikaha, mrokfom apthakahta yimam wany kafhurrahma. Nhai. \v 42 Na hti hasiwanko nikmoh yuhuwaf marbim nhai Bro Nkifrar rhukahm. Nhai. \v 43 Na niamohat, tu Bro Nkifrar tkrurafmotra fawihnamoya. To niko nhai marimoko, nd na kfoyuk mrokfot wuthu kmbriyakhato ayak hiknomt. Nhai. Be wom yima furar be turhu fijo niahato mrokfo kfo pthaneft niko be yudbat myoh brurnihato bmbri hikaknitkomt. \v 44 Niko ndhtet met yindariko be tu nhai mif yak hikruhatkomt nanhu mrokfot, nhai mif. To nikmoh bro dukefm be kangko, ‘Be tunom nayuta yindhorhato bro yufat ayak hasonom.’ Nhai wofnkahko Bro Nkifrarpar yahuka bro yufat. \p \v 45 To niko mirahko ka nann kotimruhanko Bro Nkifrarhu nyinga-tikhato. Nhai. Nd niko kotimyuk yimar tor riyorhwor. Mosesrn kotimrahrko. Niko kangko, ‘Nda Mosesrhu mrokfotn hifa tkitt htarahtnom.’ To nd mrokfotn tfit toh kekuthato kotimrahtko. \v 46 Nd Mosesr wandfamo mrokfom to nanhu rhu toh nmbuhat wandfa hikmor. Ndnettn kanga niko Mosesrhu mrokfot yakhato ahikko, nann hikrfoko. To nhai. \v 47 Na bi htitanko nd Mosesr wandfayuk mrokfot nhai yak hik marnyakahkomt. Ndnatn to nanhu mrokfot nhai yak hikruhatkomt.” \c 6 \s1 Jisasr 5,000 yimam yeshr hemo yuhat \r (Matyu 14.13-21 yo Mak 6.39-44 yo Luk 9.10-17) \p \v 1 Tfit kto Jisasr tfit mmbrt yaknihato tek Galili barithu mkuko yimor. Nd tek barithu wom yufat kutewumt Taiberias. \v 2 Boknabok met yindarim Jisasr hingrnamoa mirakerkfom htimoumm. Yimam tamohtet tamohtet dbohnefm hatohetm ror kfomour marnyanimoum. Ndnetmn yonmari rifuhetr yihom hikak mhikakmoumr. \v 3 Ndnetrn wom kmir muhhato turhu disaipermpno afo rhumom. \v 4 Jisasr inji namohat nd Judaroh bro rhu krna yihar, kutewumr Pasofa burwar, nd yihar bi brboh hanyetrn turhu disaipermpno rhumor. \v 5 Jisasr memor, “Ayukatohafoya,” asha htiyakmorm yonmari rifuhetr. Be ror nd yonmari met yindari rifhur htiyakhato tfit Filifr ttiwon rhti memor, “Nda yonmari rifinyr niwarne, to yeshrim fitha wiknahato yahukanomm?” \v 6 Nd ttiwon mrokfot Jisasr kfomot, be yuwi Filifrhu yima yuhurhu was tiwonneftn inji ttiwon rhtimor. Tu Jisasr ror tor rhumor rorhu yima yuhur nd yimaroh finji nayukr. \p \v 7 Jisasr inji kfomotrr tfit wom Filifr kfo memorr, “Mirahnom 200 kina yak nhafohkahnomn 200 kinakfet bretpam ayaknom nda yonmari rifhur href finji yak nhtahukam?” \v 8 Tfit tu Jisasrhu disaiper Andrur, Saimon Pitarhu habhir, ror warhuhato kfo memor, \v 9 “Asor wom yima damiagr kakitohwor bari plauapaye tonet 5-pela bretpami hus yira bjhenf. To kangnome nda yonmari yima rifinyre ka hifa kak nhombra twanhiwum nd 5-pela bretpenmi hus yira bjhenf?” \v 10 Jisasr sinyahato disaiperm kfo memorm, “Nd yimam wakfokahtkomm afo ndha nd kipr suhtn asibosi rmon hanym.” Be kfomotmm tuha kipr suhtn sibosi rmonmom. Nd yindarim nd rifinymom, 5,000 yindarim rifinymom. \p \v 11 Be nd tuhan yindars sibosi rmonmotm Jisasr nd bret nuwat yakmortn Bro Nkifrar wukfo yindho-rakhato yak tif botif rmonmortn fak nhtahemorm. Yimam be turoh yak fijo fakmom. Yo nd yira bjhenf yak nhtahemohat, nhaf rpahtet neft namor. \v 12 Ye furkihmotm Jisasr turhu disaiperm kfo memorm, “Waikahkomn nd rroh yesmbhehm wayak nhafohkomm, rhu gbitnarahm.” \v 13 Be nd turhu disaiperm sinyahato nd 5-pela bretparoh yesmbho hta hanyuk bretpam fak nhafoh bugamomm. Yak nhafohhato kpm hmbremohat 12-pela kpm hmbremomm nd yesmbhehm. \p \v 14 Met yindarim nd Jisasr namo mirakerkfot htihato be tfit tum rinakfo nakfo memom, “Dajohmn, nd Bro Nkifrarhu rfa borngt kfo hnamo profetr ka asor bi niamor.” \v 15 Nd rom nakfo pthamohat, Jisasr bi wanymormn ror duka memor, “Arm bi inji rinakfo pthekwamn tir tir yak rim htahato kfo mirahma, ‘Rorn nmoh kingr tohrahr.’” Jisasr nd dukefr yakmotrr nd tkitt htanymortn tfit turpetr yura kminysofko muhmor. \s1 Jisasr yura tek yuhat yau hanymo yuhat \r (Matyu 14.22-33 yo Mak 6.45-52) \p \v 16 Krifn disaiperm tfit tek bariko yimomwe. \v 17 Yimomn mmbrt yaknihato memom, “Tek barit hir hayuknihato tfit Kaperneamko riyahnom.” Yifungta hanymot nhai bi Jisasr mifnahrmorm. \v 18 Hir hanyetmn bro wifort sinyahato sikfot rpat sinyamot. \v 19 Nd wifortpno rihirhany rihirhany, ka bi 5 o 6 kilomita kanjo bi rihir hanyetmn ee Jisasr htiyak hanymomr yura tek yuhat yau hnehato brbo mmbrtpno fau yaknimor. Rom inji htiyakhato fakrmemom. \v 20 Be bmbri tu Jisasr kfo kangrm, “Mirahko ayakrmenom. Na Jisasa niewa.” \v 21 Be inji kfomotrm disaiperroh yima yuhum mirhuhato rroh mmbrtn tfit fak kmbremomr. Mikmbremotr be yudbat nd mmbrt rim fnahmot rom yiyuk tkittn. \s1 Met yindarim Jisasr yau hambromo yuhat \p \v 22-23 To nd Jisasr kfo bruttnahato yeshrim yak nhtahemo tkitt toh hasomo yimam, tfit ndwom dbha marrn barit hirmo mmbrm htihato kfo memom, “To nom yihof Jisasr yeshrim herohat afo rpa mmbrrpat htironom. To nd mmbrt to bi disaiperrpam krif fakniromt. Jisasr nhai hikrrorm.” To ndha hirmo mmbrm Taiberiuskorhof mmbrm hirmoum. \v 24 To Jisasri rorhu disaiperm hti hambromohat, be tfit nd Taiberiasroh mmbrmn myaknihato Kaperneamko hir hikmomm. \s1 Jisasr hefenrhu bretpayer \p \v 25 Kaperneamko rim htanihato Jisasr hambro hanyhato mhtimomr. Mhtihato kfo ttiwon memomr, “Tisaye, to nine asombha niarohate fitoh yiharn niaro?” \v 26 Be rom inji ttiwon-motmr tfit Jisasr kfo memorm, “Na kfo mifwanko, niko na hambro hnewohat nhai be na nahniwa mirakerm htihato kfo mikahkma, ‘Dajohmn! Tu Bro Nkifrarhu Yon mifer.’ Nhai. Be nd bretpam yak yurhhato ye furkihmo yuhat htimokomn ndtpno tfit kak hambro htfaswokma. \v 27 Mirahko be yatiyeft yakyuk yeshrtn adukanom. Yiro yafothat yakyuk yeshrt dukakfot. Nd yafothathu yeshrt ye hmbrihato toh nkifranirahko. Nd yeshrt na Bro Najoma hiruhanko. Bi Bro Yifemr nd hingrneft bi fak htamora.” \p \v 28 Jisasr inji kfomotrm tfit rom ttiwon memomr, “To nom finji nahato nd Bro Nkifrar kfoyuk hingrnefm yak hikruhanomm?” \v 29 Rom inji kfomotmr tfit Jisasr kfo memorm, “Bro Nkifrarhu hingrnefthu hingrneft inji korht: Nikmoh bro dukefm nd tu Bro Nkifrar kfo tkrurafomo yimarn rhukfot.” \p \v 30 Rom nd mrokfot wanyhato tfit Jisasr ttiwon memomr, “To ni finji kanjohtet mirakerkfot hingrnaruhatnt nom htiruhanomn kfo miruhanom, ‘Dajohmn! Tu Bro Nkifrarhu Yon mifer.’ To ni tamohtet hingrneft hingrnaruha? \v 31 Nmoh nkifram nungur tik furat, kutewumt deset, nd tkitt hwe toh hnehato manakfot yakmohat, to rfa borngt kfo kangt, ‘Yura hefen yuhat yawihnayuk bretpam ndm hemotrm famom.’” \v 32 Be rom inji kfomotmr tfit Jisasr kfo memorm, “Na kfo mifwanko, Mosesr nhai yura hefen yuhat yawihnayuk bretpam yakhato hermorko. Nhai. Nanhu Yifemrn kahukrko tu yura hefenkorhof bretpa mif mift. \v 33 Nd bretpat Bro Nkifrar heyukt yura hefen yuhat wutoh tanyuket. Nd bretpat yayuk tuhant yindars be toh nkifranirahm.” \v 34 Jisasr inji kfomotr tfit rom kfo memom, “Bro yimaye, nom kangnom, nd bretparpam yiha yiha wahi hanyswannom.” \v 35 Rom inji kfomotm tfit Jisasr kfo memorm, “Na to nd toh nkifraniyuk yafothat heyuk bretpaya. Yimam nanpno nierahm be nhai tfit yatinohruhatm. Yo nann rroh bro dukefm rhurahm, be nhai tfit bupa knaruhatm.” \p \v 36 Jisasr inji kfonihato tfit kfo memorm, “Mrokfot to bi kfiyanko. Niko na nahnayuk nefm ar bi htiyetko, to nhai nann nikmoh bro dukefm rhuhato hikkahkma. \v 37 Yimam Bro Yifemr bi nann fahur nanpno nia tohrahm. Nhai kfo krmah o yak thu inji narhotanm. \v 38 To na hefenr wuhtanyhato yawihnamohat, nhai be tukianhu dukefthu hikneftn yawihna-armoya. Nhai. Memoya, ‘Bro Yifemrhu dukef yuhatn na be hikhato nd ror kfoyuk hingrnafat hingrnaruha.’ \v 39 Na Bro Yifemr kfo tkrurafetann fitoh met yindarim bi tu Bro Yifemr nanhu tirtn bi hterm na nhai womr yak troh tanykfot wuroh ndar bbinysofthu bati yihar. Nhai. Nanhu tirt bi htetm yahot tathakni bugaruhanm. \v 40 Nanhu Yifemrhu yima yuhur inji duka kangr, nd dodh met yindari bugam Yonr yukatohhato ror yak hikwam, rom tu dborioh toh nmbuhat yakhato be toh nkifranikfot. Na tukann wuroh yihar nann yahot tathakniruhanm.” \p \v 41 Jisasr kfo memotr, “Na yura hefen yuhat yawihnayuk bretpaya,” nd mrokfotpno Judam wanyhato rroh yima yuhum nhai marnyarmomm. Kfo hutt memom, \v 42 “Nd yimar nom tawi-safwonomr. Josefrhu yinem Jisaser. Rorhu yifammaf nom tawisafwonomf. To tfit tamohmpno kfo yamukar, ‘Na hefen yuhat fawihnamoya?’” \p \v 43 Jisasr kfo memorm, “Be tmifko tukmoh rim pthata mpthataneft. \v 44 Na tu Bro Yifemr kfo tkrurafmotra fawihnamoya. Nhai wom yimar be turparhu duka fijo wayibon sinyahato nanpno niakfot. Tu Bro Yifemrn nd yimar thu yuhurworre ee btn nanpno niakfot. Kto wuroh yihar nd yimar yahot tathakniruhanr. \v 45 Profetm wandfamo mrokfot kfo memom, ‘Tu Bro Nkifrarn mrokfom hirahrm.’ Yimam nd ror hayuk mrokfom wanyhato dukefm yekwam nanpno niewum. \p \v 46 Nhai wom yimar Bro Yifemr htirmorr. Nhai. Nd tu Bro Nkifrarpno toh tany niayuk yimarparn Bro Yifemr htimorr. \v 47 Na kfo mifwanko, yimar rorhu bro dukefm nann rhuhato nanhu mrokfom wany yakiohato yak hikwar, tor nd yimarpar dborioh toh nmbuhat yakhato toh nkifranirahr. \v 48 Na nd toh nkifraniyuk yafothat heyuk bretpaya. \v 49 Nd nikmoh nkifram nd nungur tik furat yutewa deset, ndko hwe sohhnahato manat yi hnamo yimam be bi noh witamom. \v 50 Nd bretpat yura hefen yuhat yawihnayukt ndt womhtet bretpayet. Yimam nd bretpat yanyeft to be nhai tfit nohruhatm. \v 51 Na to nd yura hefen yuhat yawihnamo toh nkifraniyuk yafothat heyuk bretpaya. Yima nd bretpat yak ye hmbrirahn to be toh nkifranirahn. Nd bretpat na yakhiruhat to tukanhu yima nmpayem. Ndar bbinysofthu met yindariroh rhu nmbuhat dukahato suh nanyorruha.” \p \v 52 Jisasr inji kfomotr, Judam wanyhato tum rinakfo nakfo memom, “Bar yimako, tone nda yimare finji turhu nmhapam yakhato hiruhatrnom yeruhanomm?” \p \v 53 Rom inji kfomotm tfit Jisasr kfo memorm, “Na kfo mifwanko, nhai Bro Najomanhu nmhapami yo nanhu kkupam yak yarfokomm be nhai dborioh rhu nmbuhat yakruhatko. \v 54 Yimar o mett nanhu nmhapami kkupam kekwomm nd yimam be toh nkifranitm. Kto wuroh yihar yahot tathakniruhanm. \v 55 Nanhu nmhapam tom tu yeyuk yemrot yo kkupam tom tu yeyuk bupam, ndnetann inji kfiwanko. \v 56 Yimar nanhu nmpami nanhu kkupam yewar, bi ke hmbriye-kwora. Ror bi nann thu nhombrewur yo na bi rorn thu nhombrewa. \v 57 Na tu toh nkifraniyuk yafothat heyuk Yifemr kfo tkrurafmotra fawihnamoya. Na to nd Bro Yifemr nanhu rhu toh nmbuhat yakitohwatrt tohwa. Nanhu toh nmbuhat inji ruhettn, ndnettn yimar nanhu nmpam yaneft to be rorhu rhu toh nmbuhat yakitohrhotant tohrahr. \v 58 Tot tu bretpa mift yura hefen yuhat yawihnamot. To mirahko ka nikmoh nkifram yamo kanjohot bretpayet. Nhai. Rom yamo bretpat nhai ndt yehato toh nkifranirmom. To nd ariharhof bretpat yimam yakhato yanyeft be inji toh nkifranirahm.” \v 59 Jisasr Kaperneam taunthu rhu rifinyuk Judaroh rmont rhuhato nd mrokfom kfo ptha nuhasmorm. \s1 Toh nkifrani yuhathu kfo nuhas mrokfot \p \v 60 Bok disaiperm Jisasr kfoyuk mrokfom mwany frnatahato kfo memom, “Jisasr mrokfom inji kfo pthaneft to frohm wanyhato hikruham?” \v 61 Jisasr bi htimorm rom inji kfo pthamoahat. Inji htihato kfo ttiwon memorm, “Ka nd na kfoyuk mrokfot wanyhato mfrnahirtewuko? \v 62 To kto Bro Najomr mikahtr, nd tur toh tanymo kmikor muhwa, to niko htiyaf hany thombat to finji? \v 63 Bro Nkifrarhu Yafothatn kahuktnom tu toh nkifraniyuk yafothat, nhai yima mifmn. Nd na kfoyuk mrokfot, ndt tu yafothet mrokfoyet. Nd mrokfotn kahuktm yimam toh nkifraniyuk yafothat. \v 64 To tom nikmoh womm nhai wany yakiokahmt nda na pthiwa mrokfot.” Bingotn Jisasr bi htimorm fitoh yimamn nhai wany yakioruhatmr. Yo bi htimorr fitoh yimar hndhnarahrr. \v 65 Ndnatn Jisasr wom mrokfot kfo memorm, “Yimam nhai wany yakiokahm. Nd yuhatn niko bi kfo kanganko, nhai wom yimar be turparhu duka fijo wayibon sinyahato nanpno niakfot. Tu Bro Yifemrn nd yimar thu yuhurworre ee btn nanpno niakfot.” \p \v 66 Be nd yiharpno Jisasr nd mrokfot inji kfomotrt bok disaiperm frtrohmomr. Nhai tfit uhik ahikrmoamr. \v 67 Be Jisasr inji htiyaf hanyhato nd turhu 12-pela disaiperm ttiwon memorm, “To nikone, rpat htany bugarahkma?” \p \v 68 Tfit Saimon Pitar warhuhato kfo memorr, “Broye, nom ni htanyruhanomn to wom frohrpno rim tohruhanom? To ninrpanhu mrokforpat harhuwott tu toh marnya hatohyuk yuhat. \v 69 Nom ninn nmoh yima yuhum htahato duka kangnom, ni tu Bro Nkifrar yak htamo yimaye.” \p \v 70 Ror inji kfomotrr tfit Jisasr kfo memorm, “Rot nann niko 12-pela disaiperko fakmoyanko. To ror tor nikmoh womr. Rorn Satanrhu hingrneft hingrnayuk yimayer.” \v 71 Nd ror kfomo yimar to Saimon Iskariotrhu yinem Judasrn kfomor. Nd Judasr to nd 12-yuk wom disaiper yimayer. To rorn kto frfnahnihato tfit Jisasr hndhnamotrr yahr kmim yihato wasmomr. \c 7 \s1 Judaroh briaha kuny nafo mkuroh rhuhato ye burwa yihar Jisasr yi htimo yuhat \p \v 1 Jisasr nd mirakerm Galili thofm yak nuhasnimohat, afo tuha Galili distriktn afo fau habrimor. Judiako bi yinyeft nhai. Judiakorhof bro tohak yimam bi rorhu wasnefthu wajis bi haruhetmn to be Jisasr nhai bi marimor, “Judiako bi yiruha.” \v 2 Judaroh briaha kuny nafo mkuroh rhuhato ye burwa yiham bi brbo rhu hnetmn, \v 3 Jisasrhu wom habhim kfo memomr, “Nom kangnom ni nda kmit wahtanykahnn tu Judiako waiswa. Tu Judiako waikahnn nd ni hingrniwa womhtet womhtet miraker hingrnefm wahingrnakahtnm tunhu disaiperm afo htirahmm nd hingrnefm. \v 4 Wom yimar kangr, ror niwa nefm yimam ahtimm, ror nhai be hingrna kafroh-kahrm. To ni kangn, mirakerm ahingrnayanm, tafontn met yindariroh nyingatikhato wahingrnakahtnm ahtimm.” \v 5 To tu Jisasrhu habhim nhai rroh bro dukefm Jisasrn rhurmom. \v 6 Be rom inji kfomotmr, tfit Jisasr kfo memorm, “Nanhu tu yi yihar tafi afo bi niakahr. Niko fitoh yuha fitoh yuha yinyefm niko tuko yakitohwakommn yiham, niko tuko yi furaknitko. \v 7 Niko nda bbinysof thofm nhai be mfro hti srkahmko. Na be rroh gobenann be fndr htitwoma. Kangm, ‘Tamohmpno kfo ptha nriyafwarm nom niwa fasoh fasoh nefm?’ \v 8 Nd niko Jerusalemr yihato Judaroh kuny nafo mkuroh rhuhato lotuneft yi shombat, na nhai hik hanyrhotanko. Nanhu yi yihar nhai bi niakahr. Tuko waiswako.” \v 9 Inji kfaf nuhasafhato ror tuha Galilitn toh gari hasomorm. \p \v 10 Ror wom habhim afo htiya-fmormn bi kitwome, ee ror kto mongkor yimor. Nhai yimam htiyafrmomr ror sinyanimohat. \v 11 Nd Judaroh kuny nafo mkuroh lotu yiharn Judaroh bro yimam Jisasr yukatoh hasotihato kfo ttiwon hambro memoum, “Bar yimako, nd yima Jisasre to fitor? Nhai niarfor?” \v 12 Tuha met yindars be nhowi brumhamn nakfo nuhas nakfo nuhas memoum, “Ndr tu dborioh yimayer.” Tfit wommn kfo memoum, “Nheno, ndr yima frnhehet yimayer.” \v 13 Met yindarim Jisasrhu mrokfom kfo pthamoahat, Judaroh bro tohak yimam yanhohato, nhai be masat tafontn kfo ptha nriyaf inji narmoam. \v 14 Nd Judam turoh bro yiham rhu haso hanymom Jisasr yiro Bro Nkifrarhu temper kmifar rim fknenihato met yindarim mrokfom hemourm. \v 15 Judaroh bro tohak yimam Jisasr kfomo mrokfom wanymohat tuha mrokfo duha rhumomn tfit afo Jisasr yukatohhato hifa mmbra memom, “Ndhtet skurr yi juha yimar to finji kanjo ndhtet duka tungunefm yekwarm?” \v 16 Jisasr tawo kfo memorm, “Nda mrokfom, na nd kfiwam, niko mirahko ka be tukanhu yima yuhuruhem. Nhai. Nd na kfo tkrurafyuk Bro Nkifrarhu mrokfom kfo ptha nuhaswanko. \v 17 Wom yimar kangr, ‘Be tu Bro Nkifrarhu dukef yuhat ahik mifa,’ nd yimarn yakrahrt nda na kfo pthiwa mrokfothu mna yuhat. Rorn yak nhtarahrt nda na kfiwa mrokfot tu Bro Nkifrarhu mrokfot kfiwan o tukanhu dukefrn niewatm pthiwanm. \v 18 Yimar be turhu yima yuhurn mrokfom wakfo pthakneft, nd yimar kangr be yuwi yimam akfo kafhurma. To yimar nd tur kfo tkrurafyuk yimarhu yufat kfo kafhurwort, nd yimar tu dborioh yimayer. Nhai yimam frnhehkahrm. \p \v 19 Bingot Mosesr hemo boririfhu mrokfom, to nhai nikmoh wom rpar myakni marnyakahrt nd boririfhu mrokfot. To tamohmpno tfit nann kfo yamukako, ‘Ror nhai hikkahr nkifra boririfhut.’ Nd nambur yima yuhumpno nanhu waskfot kfiwuko?” \v 20 Ror inji kfomotr, tfit met yindarim sinyahato kfo memomr, “To frohm waskfot kfiwamn? Nine ka womhtet kmi yarhr mthu nawohtrn inji kfo mumiwun.” \v 21 Rom inji kfomotm tfit Jisasr kfo memorm, “Na Sabat yiha wom mirakerkfot hingrnamotant, niko to htihato tuha yafotha duhatko rhumoko.\f + \fr 7:21 \ft (7.21) Nd Jisasr kfomo mirakerkfot ka nd Betesdathu yuk bfar hingrnamo mirakerkfotn kfomor. Nd tndh mrokfot htikfot Jon 5.1-18 kfotn yo tfit htikfot Kisim Bek 31.14-15 kfotn.\f* \v 22 To niko Mosesrhu nkifra boririfhu mrokfot nkifra tha pukneft yak hikwakomn womnam Sabat yihamn yonroh tham puk-wokomm. Nd tha pukneft nhai be Mosesrn buha wahtakrmort nd hingrneft. Nhai. Bingot bi nikmoh nkiframpno rihingrnakmomt nd hingrneft. \v 23 Nikmoh nkifra tha puk yuhat Mosesr kfomot nhai yafhokah-komt. Yonr nurnineft 8-yuk marrn tha pukwokomm. To Sabat yiharn nd yonrhu tha puk yihar rhuneft nhai mekahko, ‘Afo Sabat yihar rhunihato tfit ndwom yiha tha pukrahnomr.’ Nhai inji nakahko. Nd Sabat yiharn tha pukwokomr. To tfit tamohmpno na Sabat yiha wom yimar yak marnya-motanr niko kfo namburwako? \v 24 Mirahko be nyingaye htiyuk tamoh tamoh nefm htihato bmbri mrokfom tubatu furakninomm. Afo hti nhta yak nhta marnyahato ee btn mrokfom tukfot.” \s1 Met yindarim memom, Jisasr ahti hiknomr, tu Krais mifer? \p \v 25 Jerusalemrhu wom met yindarim nd Jisasr pthamo mrokfom wanyhato kfo memom, “Ka nda yimarn Judaroh bro tohak yimam kangm awasnom? \v 26 To nd yimar to asor nda yonmari yima rifiny buhar pthiwohat, to nhai wom rpa yimar kfo wokkahrr. Nhai. Ka ror pthiwohat, ka rorhu mrokfom wany nhtiwamn ka duka kangm asor met yindariroh minrfa htiyakyuk yimar Bro Nkifrar htangotmor. Ka inji dukewamn nhai kfo wokkahmr?” \v 27 To tfit wommn kfo memom, “Nd niko kfiwa tngr hifa. Tmift nd niayuk yima Kraisr nhai wom yimar tawisafruhatrt rorhu trha yuhat. To nda nom kfo pthiwa yimar ror nom tawisafwonomt rorhu nia yuhat.” \p \v 28 Jisasr Bro Nkifrarhu temper kmifar tohhato met yindarim kfo yahrnya memorm, “Niko ka duka kangko ka tawisafwokma yo nanhu trha yuhat ka tawisafwokomt? Nanhu nia nmbuhat, nhai na be tukanhu fijo niarmoya. Tu Yifem mifr kfo tkrurmotra niamoya. Niko nhai tawisafkahkomr. \v 29 Na, na tawisafwanr. Na rorpno toh tanymoya. Rorn kfo tkrurmotra niamoya.” \v 30 Inji kfomotr rom wanyhato memom, “Ayaknomr.” To nhai. Tafi rorhu yak yihar bi niarmor, to be nhai wom yimar bi yakaknirmorr. Nhai. \p \v 31 Bok met yindarim rroh bro dukefm Jisasrn yihato kfo memom, “Ka asor nd yimar met yindariroh minrfa hbhakyuk yimar Bro Nkifrar kfo tkrurafmor. Ka rorn nd Kraisr hingrnayuk mirakerkfom mfro hingrnewur.” \s1 Bro Nkifrarhu temperrhu tohukatohyuk polism Jisasrhu yakt yimo yuhat \p \v 32 Yimam nd Jisasrhu hingrnefroh mrokfom nhowi nakfo nuhas nakfo nuhasmoatm, Farisim wanymom. Wanyhato memom, “Jisasr myakhato kalabus htarahnomr.” Ndnettn romi prisroh bro yimam yihato Bro Nkifrarhu temperrhu tohukatohyuk polism kfo tkrurafmotm rom yimom. \v 33 Jisasr kfo memor, “Na be inji dfik yiham tohnho tanyrhoyanko tfit yiruha tukia kfo tkrurafyuk Yifemrhu kmiko. \v 34 To nd yiha yak hambro hasorahkma, to nhai htirhotkma. Nd na yiruha kmit niko nhai yiruhatkomt.” \v 35 Be Judam inji wanyhato tum rinakfo nakfo memom, “Bar yimako, fitohko yiruhatr nom hti hambro hasoruhanom? Ka ndu nmoh wom yimatm kantri Grikko tohyukmpno yihato ndkorhof yimam mrokfom hirahr? \v 36 Yo kfo kangrnom, ‘Yak hambro yak hambrorahkma, to nhai htirhotkma.’ Yo tfit wom kfot kfo kangrnom, ‘Na yiruha kmit niko nhai yiruhatkomt.’ Tone finji dukahato inji kfiwarnom?” \s1 Tu yafothet bu yinhar bupam mfrfnah hasoruha yuhat \p \v 37 Nd lotu burwa yiharoh wuroh tikofhna yihar ndr tu bro yihar rhumoumr. To nd wuroh bro yihar rhumorn Jisasr wasinyahato kfo yahrnya memor, “Ni fitoh yima nyunguram knewun, nanpno waniekahtn, bupam hiruhann. \v 38 Mrokfot Bro Nkifrarhu rfa borngt yorhwat to inji kfo kangt, yimar nanhu mrokfom wany yakiohato hikwar, rorhuko tu yafothet bu yinhar bupam be mfrfnah hasorahm.” \v 39 Nd Jisasr kfomot, ndt yimam rorhu mrokfom wany yakiohato yakruha Bro Nkifrarhu Yafothat, ndtn kfomor. Nd yiham Jisasr tafi nohhato sinya duhatrn ndnettn Bro Nkifrarhu Yafothat nhai bi yimam hermorm. \s1 Met yindarim nayak mkumo yuhat \p \v 40 Wom met yindarim Jisasr kfoyuk mrokfom wany nhtahato kfo memom, “Dajohmn, ka asor nd profetr Bro Nkifrar kfo tkrurkfot kfomor.” \v 41 Womm warhuhato kfo memom, “To tawom ndr. To nd yimar Bro Nkifrar kfo memo, yimaroh minrfa htiyakyuk yima Kraisr nierahr.” Tfit womm warhuhato kfo memom, “Nheno. Ror arhur to nhai Galili yuhat niarmotr. \v 42 Bro Nkifrarhu rfa borngt bi kfo hta memot, ‘Kraisr nianeft tu Defit frikef yuhatn nieruharn Defitrhu taun Betlehemtn minurrahr.’” \v 43 Be ndtpno rinakfo nakfakhato nafak mkumom. \v 44 Womm wasinya fnahhato memom, Jisasr ayaknom, to nhai, nhai womr tir htarmorr. \s1 Judaroh bro tohak yimam Jisasr kfoyuk mrokfom nhai wany yakiormomm \p \v 45 Nd temperr tohukatohyuk polism tfit yimotm prisroh bro yimami Farisim kfo ttiwonak memomm, “To tamohmpno nhai yakna duha yirfokomr nd yimar?” \v 46 Inji kfo ttiwonakmotmm tfit kfo memomm, “Nhai wom yimar ror pthiwa kanjohot mrokfom kfo pthakahrm. Nhai.” \v 47 Tfit Farisim kfo wok memomm, “Ka kfo nheh bonhehmorko? \v 48 To htitkmnom nom Farisinomi Judaroh bro tohak yimam wany yakiowonomr nd yimar? Nhai mif. \v 49 Yimam rorhu mrokfom wany yakiohato hikwam, nd yimam boririfhut yakitoh duhatm, romn wany yakiowomr. Bi Bro Nkifrar yak tutfakfot kfomorm nd yimam.” \p \v 50 To Farisiroh womr, rorhu yufat Nikodemusr, ror bingot bi Jisasrpno yihato napthetfn, ndnat womm pthamohat tfit ttiwon memorm, \v 51 “Nmoh nkifra boririfhut nhai inji kfokaht, wom yimar tafi rorhu mrokfom wany hik marnya duha, be bmbri finji naknikfot.” \v 52 Ror inji kfomotrm tfit rom kfo memomr, “Bare, nine rorhu kmi Galili thofe? To wahtint Bro Nkifrarhu rfa borngt yorhwa mrokfot. Mrokfot nhai kfo mekaht wom profetr Galili profinsn nierahr. Nhai.” \s1 Wom ramet mett ijoh yuhat yimott Jisasrpno hanymomt \p \v 53 Nd nia rifiny hanyuk yimam bi turoh kuny kmifako yi hanymom. \c 8 \pc \v 1 To Jisasrpar afo tuha rhu hasohato tfit yura Olifet kmit muhmor. \v 2 Tfit bi dbha ksfut yohnemorn Bro Nkifrarhu temper kmifar yimor. Met yindarim yimomn rhu hasetrn rifiny hmbremomr. Be Jisasr warhuhato mrokfom hemorm. \v 3 Met yindarim mrokfom he hasetrn wom boririfhuthu tisami yo Farisim wom ramet mett wom yima furar yimoatt rom htihato yaknimomtn nd met yindar rifinyrpno mhatohmomt. \v 4 Mhatohhato Jisasr mkfo memomr, “Tisaye, nda mett wom yimarpno fasoh neft na hasettn hti nriyafaknimomt. \v 5 Mosesr yakitohyuk boririfhut inji kfo kangt, wom mett ndhtet nefet nem be tahiye tahiye frdbofna nohkfot. To nom inji na thombat ni finji kforuha?” \v 6 Nd rom kfo ttiwonmo mrokfot be yuwi memom, “Inji akfo ttiwon rhtikahnomr finji kfiwure, nd ror kfoyuk mrokfot nom tohhato yakrahnomr.” Rom inji kfo ttiwonmohat, Jisasr nhai mfhat kasinyarmort. Ror bbinysoft tario-bttahato bbinysoft tir pinyafe wandfa-mour. \p \v 7 Masat masat ttiwon hasuknamoatmr Jisasr wasinyahato kfo memorm, “To niko ndar tohwako nhai womr wom fasoh neft narmor ee rorn ndar mett barkof tahis atutwart.” \v 8 Ror inji kfonimormn tfit nyingatikt bbinysoft tariobttahato tir pinyafe wandfamour. \v 9 Be rom nd mrokfot wanymomn be mrokfo kfo duha mrokfo kfo duha fnahni hanymom. Nd bro yima boyimat tohak gngonmotm, ee bt wom womt rifiny hanyukm mongtn fnah yakitohmom. Jisasr turpar tariobt hasetr htanymomr. Mettne rorhu nyingatikko tohmout. \p \v 10 Be Jisasr mfhat kasinyahato nd mett kfo ttiwon memort, “Ndasha tohhasi yimame bi fitoh yuhat yitam? To nine frohm tohhato ni nayuk nefm kfo pthiwamm?” \v 11 Be inji kfomotrt tfit kfo memotr, “Bro yimaye, to nhai womr.” Tfit Jisasr kfo memort, “Na nhai finji kforhotann. Wain. Waikahnn mirahn tfit wom fasoh neft anaya.” \s1 Jisasr ndar bbinysoft yak nukewa ksher \p \v 12 Jisasr tfit kfo memorm, “Nann nukeft hatohhato nda bbinysoft kak nukewant. Fitoh yimam nanhu mrokfot wanyhato hikma, rroh nda bbinysofthu toh yuham yi marnyarahm. Nhai yifungt yau mmo bommiwa kanjo yau mmo bammoruhatm.” \v 13 Wom Farisim nd mrokfot wanyhato Jisasr kfo memomr, “Ni be tunhu hingrnefroh mrokfomi yo tamoh tamoh nefroh mrokforpamn kfo ptha srhwon. Ndnatn met yindarim nhai nd ni pthayuk mrokfom wany fugha-ruhatmm.” \v 14 Rom inji kfomotm tfit Jisasr kfo memorm, “To hifa inji kfo kangko, na be tukianhu tamoh nefroh mrokforpamn ptha srhwa. Na, na sinya tanyuk kmir na tuka tawi-safwanr yo na yiruha yuhat na tuka tawisafwant. Ndnettn nanhu toheft kfo ptha yimbu hikwant. To niko nhai tawisafkahkomt nanhu kmit yo nhai tawisafkahkomt na yiruha yuhat. Ndnettn nanhu toheft niko nhai hti hikkfot. \v 15 Niko kak nhtewukma ndar bbinysofthu yimam yak nhtewa kanjo. Na, na nhai inji wom yimarhu nefm htihato kfo pthakaha. \v 16 To na kanga wom yimarhu nefm htihato akfo pthaya, nhai turpeta kfo pthakaha. Nhai. Nd na kfo tkrurafmo Yifemrpno tohhato nonn kfo pthewuno. Ndnettn nd na pthayuk mrokfom met yindarim wanyneft rom wany yakiorahma. \v 17 Mosesrhu boririfhuthu mrokfot inji kfo kangt, ‘Wom hus yimaf kfo srhyuk mrokfom be rpa yuhat mrokfom kfo hikfm, be nd mrokfot tu kfo mif kfoyet.’ \v 18 Na tukianhu hingrnefroh mrokfo yuham kfo ptha srhwam, na tkrurafoyuk Yifemr to be na kfiwa yuhatn kfo hikworm.” \p \v 19 Be Farisim inji wanyhato ttiwon memomr, “To nd ni kfiwa yifemre fitha yorhwar?” \p Tfit Jisasr kfo memorm, “Na nhai tawisafkahkma, nhai nanhu Yifemr niko tawisafkfot. Na tawisafrahko, nanhu Yifemr tawisafrahkomr.” \p \v 20 Ror nd mrokfom met yindarim kfo hemohat temper kmifarn brbo ofa maruham htamoa tkittpno mrokfom hemorm. Tafi rorhu yak yihar bi niarmor, ndnetmn nhai yimam sinyarmom rorhu yakneft. \s1 Jisasr kfo memor, “Na yiruha kmit, niko nhai yiruhatko.” \p \v 21 Met yindarim Jisasr wompam tfit kfo memorm, “Na frtrohruhanko. To niko yak hambro hasorahkma. Niko tukmoh fasoh fasoh nefm nahaso nahasoruhakomn nohrahko. Nd na yiruha kmit nikom nhai yiruhatkomt.” \v 22 Judaroh bro yimam nd Jisasr kfomo mrokfot wanyhato tum rinakfo nakfo memom, “Bar yimako, to tamohmpno kfo yamukarnom, ‘Niko nhai yiruhatkomr nd na yiyuk kmir?’ Nd mrokfote finji dukahato inji kfirt? Ka turn yak nadborrahr?” \v 23 Rom inji kfomotm tfit Jisasr kfo memorm, “Niko ndar bbinysoft watohyukeko. Na yura hefenr wutohyuka. To na mirahko ka nda bbinysof thofa. Nhai. \v 24 Na kfo famuyanko, niko tukmoh fasoh fasoh nefm na hasoruhakomn nohrahko. Niko nhai kfo miruhatkoma, ‘Tor Bro Nkifrarhu kfo tkrurafyuk yimar.’ Ndnettn na kfiwanko, niko tukmoh fasoh fasoh nefm na haso-ruhakomn nohrahko.” \p \v 25 Kfo ttiwon memomr, “Bare, nine frohe?” Tfit Jisasr kfo memorm, “Na bi asonhof rikfo nuhasakmoyanko. \v 26 Na nd niko niwa nefmpno bok mrokfom kforfoyanko yo jasm kanjo rhuhato nikmoh nefm yak nhta-herfoyanko. Tmift na nhai be nanhu dukefrn na tamoh tamoh mrokfom kfo pthakfot. Na, na be nd na kfo tkrurafyuk Yifem mifrhu tng yuhatn hikhato ndar bbinysofthu yimam mrokfom kahukanm.” \v 27 To rom wanymohat nhai duka marimom, “Jisasr ka Bro Yifemrn kfiwurnom.” \p \v 28 Ndnatn Jisasr kfo memorm, “Na Bro Nkifrarhu kfo tkrurafmohat, kto niko na Bro Najoma yura bgre mishu wuhta yiharn, nd yiha nyingam yoh dborhahato hti dukarahko. Yo hti hikrahko, na nhai wom neft be tukanhu dukefrn hingrnakaha. Na Yifemr kfo htiwa yuhatn hingrna hikwa. \v 29 Na kfo tkrurafyuk Yifemr toh tkafwora, nhai frtrohhato turpetrpaya yak mmbrafinykaha. Nhai. Na niwa nefm tur hti yindhorwa nefm na hikwa, ndnatn nhai frtrohkahra.” \v 30 Bok met yindarim nd Jisasr kfo pthamo mrokfot wanymohat rroh bro dukefm rorn htamom. \s1 Nd tu yafothet mrokfot met yindarim mhti hikakruhamtn, nd fasoh fasoh nefm frtrohhato frfnahrahm \p \v 31 Be nd Judam, Jisasrhu mrokfom wany yakiowetm, kfo memorm, “Niko nanhu mrokfot yakitoh kihrahkomt, be nanhu disaiper mifko rhurahko. \v 32 Nanhu disaiper mifko rhuhato nd tu yafothet mrokfot mhti hikakruha-komtn be nd mrokfotn nd niko kihmbre htatewa fasoh fasoh nefm yafhohato frfnahrahko.” \v 33 Be rom nd mrokfot wanyhato kfo memom, “Nom Abrahamrhu frikef yuhathu yonenom. Nom nhai wom yimarhu yinhitn hingrna hafknekahnom. To tamoh dukeftpno kfo yangannom, ‘Tfit frfnahrahko?’” \p \v 34 Jisasr kfo memorm, “Na kfo mifwanko nda yima yimat fasoh nefm niwam, rom be turoh fasoh nefmn kihmbre htatewumm. \v 35 Wom slefr wom ripharpno tohwohat, nhai be rompno rim tohnihato rorhu yufat rompno rhukaht. Nhai. Be hingrnefroh hingrna hanyeftn tohekworm. Tu nasak yonrpar yifammaroh yufampno korhr. \v 36 Ndnettn bi Yinem Yonrn nd fasoh fasoh nefm mtitikt kanjo kihmbritayukm bi frtmbho tebikr trufekrko, to be niko nhai wom fasoh nefm kihmbrekahmko. \p \v 37 Rot to niko Abrahamrhu frikef yuhayet. To tmift nanhu mrokfot nhai rhukahtko. To ndnetkomn nanhu wasneft waji yaukma. \v 38 Na kfo pthiwa mrokfot na tukianhu Yifemr kfo hta bohtayuk mrokfo yuhamn kfo ptha hikwa. Niko rot tukmoh yifemr kfo nuhasyuk mrokfo yuhamn hikwoko.” \p \v 39 Judam nd Jisasr kfo pthayuk mrokfot wanyhato tfit kfo memomr, “Abrahamr to nmoh nkifrayer.” Tfit Jisasr kfo memorm, “Niko tu Abrahamrhu frikef yuhathuko arhuko, to be nd ror namo nef yuham yak hikrfoko. \v 40 Na kfo pthiwa mrokfom, na tu Bro Nkifrarhu tu mrokfo mifm kfo pthiwa. To tfit kangko awasnomr. To ndt nhai tu Abrahamrhu neft hikkahko. \v 41 Nd niko niwa nefm, ndm niko tukmoh yifemrhu yuhamn kak hikwoko.” Tfit rom kfo memomr, “Nmoh mmemrom nhai ijoh tonehato hiyaurmomnom. Nhai. Nmoh yifemr, to Bro Nkifrarpar.” \v 42 Rom inji kfomotm, tfit Jisasr kfo memorm, “To na to froha? Na to rorpno wusinya tanyhato niayuka asha tfit nia tohwa. Niko tu Bro Nkifrarhu mifko arhuko, to na yakrfokma nikompno tohrfoya. Nanhu nia nmbuhat, nhai na be tukanhu fijo niarmoya. Tu Yifemr kfo tkrurmotra niamoya. \p \v 43 To tamohmpno na pthayuk mrokfo yuham wany hik duha yitakomm? Ndt nhai be sfno. Nanhu mrokfom nhai wanyruhatkomm. \v 44 Niko tukmoh yifem Satanrhu yonkomn kangko tukmoh yifemrhu dukef yuhatn ahiknom. Bingot to frohmn yima wasmoam? To ror yima wasmoarn nhai tu mrokfot yakitoh-rmoar. Yo yima kfo nhehneft to frohm yifemmoamt? To rorn yifemmourt. Ror nd neft bi mhatoh fnahmort. \v 45 Nd na kfiwa mrokfot tu yafothet mrokfot kfiwanko, to niko Satanrhu yonkomn nhai wany yakiokahkma. \v 46 Ka na fasoh nefm nayet yimayann nhai wany yakiokahkma? To niko inji duka thoft, to bt wakfo nuhaskma na niwa fasoh fasoh nefm. To na tu yafothet mrokfot ptha thoft, to tamohmpno na pthayuk mrokfom wany yakio duha yitakomm? \v 47 Bro Nkifrarhu yonm Bro Nkifrarhu mrokfom wanukwomm. Niko nhai ka tu Bro Nkifrarhu yonko rhukahko, ndnetkomn nhai rorhu mrokfom wanykahkomm.” \s1 Jisasr kfo memor, “Abrahamr tafi trha duha na bi inji rhungotmoya.” \p \v 48 Tfit Judam sinyahato Jisasr kfo memomr, “Nome ka kfo mifwonom nom kfo yamukahat ni Samaria thofnn kmi yarhr thu hamumiwurn?” \v 49 Rom inji kfomotm tfit Jisasr kfo memorm, “Na nhai wom kmi yarhr thu hammokahra. Na tukianhu Yifemrhu yufatn wuyuta grhiwota, to tfit nikomn nanhu yufat yiro wahtewukomt. \v 50 Na nhai be tukianhu yufatn yura yura htakaha. Tor wom yimar, rorn nanhu yufat yura wuhtarahra, ror jaser. \v 51 Na kfo mifwanko, wom yimar nanhu mrokfot wanyhato yak hikrahrt, nd yimar nhai nohruhatr. Be tu nhai mif.” \p \v 52 Tfit inji kfomotr Judam kfo memomr, “To nom bi wany nhte-wunomn ni ufasohtet kmi yarhr thu hamumiwatrn bi kfo mmo bamumiwun. To Abrahamr Bro Nkifrarhu mrokfom hiketr to nohmor, yo profetm Bro Nkifrarhu hayuk mrokfom kfo pthamoam to nohmom. To tamohmpno tfit nom kfo yangannom, ‘Wom yimar nanhu mrokfot yak hik marnyarahrt, nhai nohruhatr?’ \v 53 Bar yimako, ka tu inji kfiwohat ka kangn nanrpaya tu bro yufeta. Ka nohmo nmoh nkifra Abrahamri profetme ka nhai yima furayem?” \p \v 54 Tfit Jisasr kfo memorm, “Na be tukianhu yufat yura wuhtayant, nanhu yufat fipa duhatt rhurfot. Tu hifa nanhu Yifemr, nikmoh Bro Nkifrar, rorn nanhu yufat wuhtamort. \v 55 To niko rorhu ruheft nhai htirmokomr. Na awi htiyeta rorhu ruheft. To na tfit kfo miruha, nhai htirfoyanr, to be niko kanjo kfo brurmaha rhurfoya. Na bi rorhu ruhefm hti hiketann to be ndnatn rorhu mrokfom kak hik marnyewanm. \p \v 56 To nikmoh nkifra Abrahamr dukamohat nanhu nia yiharhu htineft, ror yindhormor. To na niahato turhu nyingaye htimohat, yima yuhur mirhumorr.” \v 57 Judam nd mrokfot wanyhato Jisasr kfo memomr, “Bare, ni tafi 50 gunyjim duhaye, to finji kanjo htiyafmonr Abrahamr?” \v 58 Tfit Jisasr kfo memorm, “Na kfo mifwanko, Abrahamr tafi mmemt hiyau duharn, na bi inji rhumoya.”\f + \fr 8:58 \ft (8.58) Jon 8.24 htikfot.\f* \v 59 Rom inji wanyhato tahim yakmomn memom, tahiye frdbofna nohnomr. To nhai, Jisasr nhofijo temper kmifar htanymorrn fnahnimor. \c 9 \s1 Nyinga kunyjet yimarhu mrokfot \p \v 1 Wom yiha Jisasr wiyauyau hanymorn nyinga kunyjet yimar mhtimorr. Mmemt ror hiyaumohat bi inji nyinga kunyjetrn hiyaumotr. \v 2 Jisasrhu disaiperm nd nyinga kunyjetr htihato ttiwon memomr, “Tisaye, frohmn fasoh fasoh nefm namotm nyinga kunyjetr mmemt hiyaumotr? Nd tu yimarn fasoh fasoh nefm namotr o yifammafn fasoh fasoh nefm namotf nyinga kunyjetr rhumor?” \p \v 3 Tfit Jisasr kfo memorm, “Nhai ndar yimar wom fasoh neft narmor yo nhai rorhu yifammaf wom fasoh neft narmof. Nhai. Nd yimar inji rhumohat Bro Nkifrar memor, ‘Nanhu hingrneft rorpno tafont mhfnahrhotant met yindarim htirahmt.’ \v 4 Na Bro Nkifrar tkrurafmotra fawihnamoya. Nda mar nukar yorhwa fijo nom Bro Nkifrarhu hingrneft hingrnakfot. Kto tfit mirkahtt yifung tiwa, yimam nhai wom tamoh hingrnefm hingrnaruhatmm. Nhai. \v 5 Na afo nda bbinysoft tohhato nann nukeft bbinysoft kahukant.” \p \v 6 Jisasr inji kfonimorn bbinysoftn wabruktumor. Wabruktuhato nd brukpami bdrpam rpat yaktk botkak-mormn nd nyinga kunyjet yimarhu nyingamn rifak yenymor. \v 7 Riyak yenyafhato kfo tkruraf memorr, “Siloam bujr warim yuk trufafont nd bdr yenys.” (Nd yufa Siloamthu yimbu yuhat inji korht: Kfo tkrurafkfot). Be nd nyinga kunyjr yimorn fuk truf thumorm nd nyingaf thu yenymo bdrpam. Rim yuk truf tanyhato tfit kmifako yimohat nyingam bi yukatohetm kmifako yimor. \p \v 8 Nd nyinga yukatohetrhu kmi thofmi yo ror barkof afo nyinga kunyjetr rhuhato buha yihota yuham rhu hasohato met yindarim maruha wuskam tndaumoam, htimomrn tum rinakfo nakfo memom, “Barenko, nd yimare ka ndu yihotam rhu hasohato maruha wuskam tndaumoa yimayer?” \v 9 Womm kfo memoum, “Uwa to tawomer.” Tfit wommn kfo memoum, “Nhai. Arr womer. Rpahtet ruhetfn inji hti mumiwunomr.” Tfit turn kfo memourm, “Nhai womm, to tawom naya.” \p \v 10 Tfit rom ttiwon memomr, “To nyingam finji netnm yukatohwanm?” \v 11 Tfit ror kfo memorm, “Nd rom yutiwa yima Jisasr, rorn brukpami bdrpam rpat yak yeny boyenyakhato nanhu nyingam nde yak yenyafhato kfo tkrur famura, ‘Siloam bujr waikahnn nyingatikt wayuk truftwant.’ Inji kfefitra na yihato tek bujr nyingatikt yuk trufhat, be nyingam rifukatoh-ekanm.” \v 12 Tfit rom ttiwon memomr, “To nd yimare fitha inji yorhwar?” Tfit ror kfo memorm, “To na nhai tawisafkaha.” \p \v 13 Be nd yimar yaknimomrn Farisimpno hanymomr. \v 14 Jisasr nd yimarhu nyingam brukpami bdrpam rpat yak yenyakhato nyingam htahato nyinga yukatohmohat, nd hingrneft Sabat yihar hingrnamort. \v 15 Farisim-pno hanymotmr tfit romn wompam ttiwonmomr rorhu nyingam frdbtakmo yuhat. Tfit ror kfo memorm, “Rorn brukpami bdrpam rpat yak yenyakhato nyingam htitra tfit bujko yihato nd yak yenyafyuk bdrpam yuk truftanm nyingam frdbtakma.” \v 16 Be wom Farisim inji wanyhato kfo memom, “Nd yimar Sabat yiharhu boririfhut nhai yak hikkahrt. To mirahko ka Bro Nkifrar kfo tkrurafmotrr niamor. Nhai.” Tfit wommn kfo memom, “Yimar, ndhtet mirakerkfom nayetr, to finji kanjo ufasoh nefm hingrna-rform?” Rom tum inji rinakfakhato nafak mkumom. Womm Jisasrpno tohmom, womm rom tum inji tohmom. \p \v 17 Farisim tfit wompam ttiwon memomr, “Ninhu nyingam yak marnye yimare, ni finji dukiwanr?” Ror tfit kfo memor, “Nd yimar, ror profeter.” \p \v 18 Nd Judaroh bro yimam nhai marimom, nd yimar tu nyinga kunyjetr rhumotr nyingam marnyamomr. Nhai. Memom, fura kfoyet. Ndnetmn tfit nd yimarhu yifammaf nakuyakmomf. \v 19 Be rof niamotf ttiwon memomf, “Nifn wakfofn. Ndarre nifnhu yoner? Mmemt hiyaumohate ka bi inji nyinga kunyjetr hiyaumotr? To finji netr rorhu nyingam bi yukatohwarm?” \v 20 Be nd yonrhu yifamma sawohf kfo memof, “Nda yonr nnoher. Ror nurmohat nyinga kunyjetr nurmotr htimononr. \v 21 To nda rorhu nyingam frtrhahato yukatohwa yuhat nhai tawisafkahno, yo yimam rorhu nyingam yak marnyayukm no nhai tawisafkahnonm. Turn wattiwonkahtko kfo ptha nuhasrahrko. Bi bro damiager turn ptharahr.” \v 22 Nd yonrhu yifamma sawohf bi Judaroh bro yimaroh yima yuhum bi tawisafetfn to mrokfom kfo pthamohat tfit kfo memof, “Tu yonrn kfo ptharahr.” Bi Judaroh bro yimam kfo hta memom, “Frohr kfo kangr, Jisasr tor nd yimar ndar bbinysof thofroh nrfa htiyakyukr. Inji kfoyuk yimar nhai nom Judanmoh lotukfot rhunho hakuruhatrnom.” \v 23 Yifamma sawohf bi nd mrokfot bi wanyetfn to be tu yonr kfomof mrokfo kfo pthaneft. \p \v 24 Tfit wompam nakumomr nd bi marnyaniyet nyinga kunyjr. Tfit wompam yimotr kfo memomr, “Ni Bro Nkifrarhu nyingampno wakfo miftwannom ni asomif tfit kfo pthiwohat. Ni nd barkof kfi yimar nom tawisafwonomr tu fasoh fasoh nefm nayet yimayer.” \v 25 Inji kfomotm, tfit kfo memorm, “Yo ka, ndhtet ufasoh nefm nayeter? Ndm na nhai tawisafkaha. Na tawisafwat akfo nuhasanko. Bingot na nyinga kunyjeta rhu hnamoya, tfit ariha na bi kukatohwa.” \p \v 26 Tfit rom ttiwon memomr, “To ror finji namorn? Finji namotrn ninhu nyingam yukatohwamn?” \v 27 Tfit kfo memorm, “To bi kfo nuhasanko. Kfo nuhastanko nhai wanyrfoko. To tamohmpno kfo yamukako, ‘Wompam awany hatohnom?’ E, kangkone, ‘Rorhu disaiperko arhunom?’” \p \v 28 Farisim inji wanyhato kfo memomr, “Arom rhupete, tfit nomn yari yutewun. To tunn rorhu disaipere. Nom nndoh Mosesrhu disaiperenom. \v 29 Nom wany hnamo mrokfot Moses-rpar Bro Nkifrar pthamorr. To nd yimare fitoh yuhat niamotr nom nhai tawisafkahnomr? Nom mmiwunomt rorhu nia yuhat.” \v 30 Be nd yimar kfo wok memorm, “Nd niko kfiwa mrokfot be tu nndohtet hnomha mrokfot kfiwuko. Nd yimar nanhu nyingam yak marnyamor mumiwukomt rorhu nia yuhat. \v 31 Nom womt htitnom Bro Nkifrar nhai wanyhekahrm fasoh fasoh nefm nayet yimaroh mrokfom. Yimar Bro Nkifrarhu yima yuhur rhuhato rorhu dukefrn hikwar, tor nd yimar tamoh mrokfom Bro Nkifrarpno kfo pthaneft wanukrr. \v 32 Bingot mifn nmoh nkifram toh hnamompno nhai wom tndhkfot wanyrmonomt, kfo marimom wom yimar mmemt nyinga kunyjetr hiyaumottr, kto tfit wom yimarn wom hingrnefm hingrnamotrr nyingam frtrhahato fukatohmor. Nhai. \v 33 To Bro Nkifrar akfo tkruraf duha yirr nd yimar to nhai wom tamoh nefm narfotrm.” \p \v 34 Farisim nd mrokfot wanyhato kfo memomr, “Ni wanurtamohat fasoh fasoh nefm bi rpat mihasuhmonm. To tfit frohm yamuka akfo tebosa?” Be inji kfohato nd rifiny kunyr toh hasetr fak tuhafmomr. \s1 Yimam, Bro Nkifrarhu mrokfom yak hik duham, nyinga kunyjet yimam kanjo korhm \p \v 35 Judaroh bro tohak yimam nd yimar yiro rifinyuk kunyr ruhetr yak tuhafmotmr Jisasr inji wanyhato fak hambro hanymorr. Yak hambro hanyhato mhtimorrn ttiwon memorr, “Ni Bro Najomrhu dukefrpno korhn o nhai?” \v 36 Tfit nd yimar kfo memor, “Bro yimaye, nd ni kfiwa Bro Najomr to froher? Wakfo nuhaskahtna nanhu dukefr be rorpno htaruhanr.” \v 37 Tfit Jisasr kfo memorr, “To bi htitwonr. To nd ninpno pthiwa yimayer.” \v 38 Tfit nd yimar kfo memor, “Broye, nanhu dukefr ninpno htewanr bi.” Be inji kfonihato Jisasrhu wurampno mtabokmehato mfhat wasimort. \p \v 39 Jisasr kfo memor, “Na nda bbinysoft niamohat nda yimam niwa fasoh fasoh nefroh tafonthu yak htaneftn niamoya. Ndnettn met yindarim, nyinga kunyjetm yorhwam, tfit yukatohhato nann hikrahm. Tfit nd nyingetm, rom tfit nyinga kunyjetm rhuhato yau mmo bammorahm.” \v 40 Wom Farisim Jisasrpno tohetmn Jisasr nd mrokfot tumohat kfo ttiwon memomr, “Nome ka rpat nyinga kunyjetenom?” \v 41 Tfit Jisasr kfo memorm, “Niko nyinga kunyjetko warhuko, to nhai wom tamoh mrokfoyetko rhurfoko. Nhai. To tfit tukomn kfo kangko, ‘Nom hifa dborioh nyingetenom.’ Ndnatn niko nayuk fasoh nefm tom afo korhmko.” \c 10 \s1 Jisasr sifsifroh tu dborioh tohukatoher \p \v 1 Jisasr tfit wompam kfo memor, “Na kfo mifwanko, yimar nhai nd sifsifm yorhwa gnathu yifhatik yuhat rim fnahnikahr, be turn buha gnat muhnihato miftohnir, ndhtet yimar rikoh yimayer. \v 2 Yimar tu yifhatik yuhat rim fnahnitar, ndr tu sifsifroh tohukatoher. \v 3 Nd sifsifroh gnat tohukatohwa tohukatohr yifhatikt yak tfanyekwatrr rim fnahnitr. Sifsifroh yufam yutahato nakuneft rorhu tngtn wany tonitatm kak hfhanwatrm fnahnitm. \v 4 Sifsifm rim hfnahni thombat turn hatohekworm. Sifsifm bi rorhu tngt wany nhtetmn be rorn kak hikwom. \v 5 Rom nhai wom yima furam hik furakfot. Nhai. To wom yima furar nakuneft wany kakrmitmr. To rom nhai wom yima furaroh tngm wany tonekfot.” \v 6 Jisasr nd kfo nhombra mrokfot kfo pthamohat rom fak mmotamomt, nhai yakrmomt. \v 7 Ndnatn Jisasr kfo memorm, “Na kfo mifwanko, nanrpaya nd sifisifroh rim fnahni yuhathu yifhatika. \v 8 Ndwom womt nanhu nyinga yuhat tohak hanyukm, rom rikoh yimayem, wuska teh hbotfayet yimayem. To ndnatn sifsifm nhai rroh tngm wany tone-rmoamm. \v 9 Na, na tu yihota rim fnahni yuhaya. Yimar nanpno nierahr, Bro Nkifrarhu tirmn rhurahr. Nhai wom tamohm finjina finjinaruhatmr. Yarim fnahna rim fnahnihato ye wussoh htfas hakurahr. \p \v 10 Rikoh yimar nianeft ror nhai wom tamoh dukefrpno niakahr. Nhai. Ror be nd sifsifroh yak rikohhato was yenyeftn niewur. To na niamohat, nhai nd dukefr niarmoya. Na yimaroh toh marnyaneft dukahato niamoya. Yimam nanpno tohhato be nhai tfit wom tamohm yak hambroruhatm o dukaruhatm. \v 11 Na, na sifsifroh dborioh tohukatoha. Dborioh tohuka-tohr inji niewur, ror turn rorhu sifsifroh tamoh nefm mfha htewurm. \v 12 Yimar be maru dukefrn hingrna-neft, nhai sifsif tikat mifr tohukatohwa kanjo sifsifm tohukatohkahrm. Nhai. Yifako tohwa yaum htiyakneft sifsifm yakrme htanyrahrm. Yakrme htany-ruhatrm yifakorhof yaum niahato sifsifm ye jborfahato rpa rpa hik tubaturahmm. \v 13 Nd yimar inji nayukr rorhu dukefr be maru hingrna dukefrparn korhrr. Rorhu bro yima yuhur nhai sifsifmn rhukahr. \p \v 14-15 Na tukia sifsifroh tu dborioh tohukatoha. Nanhu Yifemr na tawisafwora. Ror na inji tawisafwa kanjo na inji tawisafwanm nanhu sifsifm. Yo na Yifemr tawisafwa kanjo nanhu sifsifm inji tawisafwoma. Na sifsifm dukahato kanga anoha, nhai mrokfom. \v 16 Tom nanhu wom sifsifm. Nhai bi ndarwom sifsifmpno bi tohkahm. Ndmn kanga aiyakkahanmn wom sifsifmpno rpat htahato nanhu tngt bi wany nhtarahmt. Rpat wom sifsifmpno htahato rpa tohukatohrpaya yakitohruhanm. \v 17 Na, na be wofnwa mfha htahato tfit sinyaneft. Ndtpno nanhu Yifemr yindhor mifwora. \v 18 Nhai wom yimarn nanhu yak nadborhato nohkfot. Nhai. Na be tukianhu fijo mfha htaruha. Na tukianhu Yifemr bi inji kfo htamora. Ndnatn kanga, mfha htahato tfit sinyaya, be inji naruha.” \p \v 19 Judam nd mrokfot wanyhato tfit nafak mkumom. \v 20 Bok yimam kfo memom, “Kmi yarhr thu hamumiwatrr inji kfo mumiwur. Tamohmpno rorhu mrokfom wany yakitohwakomr?” \v 21 Tfit womm kfo memom, “Ndm to mirahko ka kmi yarh thu hamumet yimaroh mrokfoyem. Nhai. Kmi yarhm athu hammomr nd nyinga kunyjet yimar yak marnyarforr?” \s1 Judam nhai hifa nyingam htarmoamr Jisasr \p \v 22 Bro frfon wormr tohmo yiharn Judam bro tofs Jerusalemko faki-tohmom. Nd tofs rom rhumot bingot Bro Nkifrarhu temperr Judam hingrnamohat nd yiha Bro Nkifrarhu tirtn nd temperr htamomr. To nd yihar tfit Judam rhuhato rhu duka hanymoum. \v 23 Jisasr temper kmifar yihato Solomon yufet kuny mkur yihom fauyak mfauyakmour. \v 24 Yihom yauyak myauyak hasetrn Judam rifiny hmbriyaknihato kfo ttiwon memomr, “Nome ar nohof rigariyakronomn ninhu toh yuhati ninhu nia yuhathu kfo nuhasneft. Fitoh yiha kfo nuhas-ruhannom? Ka ni ndar yimann Bro Nkifrar kfo htamor yimaroh nrfa htiyakyukr?” \p \v 25-26 Jisasr tfit rroh mrokfot kfo wok memorm, “Na to bi kfo nuhas hnamoyanko, to niko nhai wany yakiokahkma. Nanhu Yifemrhu yufat-pno hingrnefm hingrnewohat niko nhai ndmn mhti nhtak mikahko ndr ndhtet yimayer. Niko to nanhu sifsifkomn btn wany yakiokahkma, niko wom nndoh yima furayeko. \v 27 Nanhu sifsifm awi nanhu mrokfom wany yakiowoma. Na tawisafwoyanmn nanhu mrokfom hikwomm. \v 28-30 Toh nkifraniyuk yafothat yahukotanm nhai finjinaruhatm. Bi tu nngrajohet Yifemr bi nanhu tirtn htayet yimam nhai wom yimar tfit nia yakruhatrm. Nani nanhu Yifemr nhai wom nndoh nndoh. Nnoh ruheft rpat. Ndnatn Yifemrhu tirtn bi ruhetmn nhai wom yimar niahato yakkfot.” \p \v 31 Judam nd mrokfot mwanyhato tfit tahim yakmomn memom, tahiye frdbofna nohrahnomr. \v 32 Tfit Jisasr kfo memorm, “Na fak nuhasmoyanko nanhu Yifemrhu bok dborioh dborioh hingrnefm. To fitohtn niko hti namburhato yangako afrdbofnanomr?” \p \v 33 Judam sinyahato tfit kfo memomr, “Nom nhai nd ninhu dborioh hingrnefm htihato tahiye frdbofnakfot kfokahnom. Nhai. Tunn kfo yamukatn, ‘Bro Nkifrarhu tkitt ayakant.’ Tot nd yuhatn kangnom, tahiye afrdbofna nohnomn. To ni be yima furann kangn, ‘Tfit Bro Nkifrar kanjo aruha.’” \p \v 34 Jisasr inji wanyhato kfo memorm, “Niko htiyeteko. Niko yakitohwa Bro Nkifrarhu yirmoht inji kfo kangt, ‘Na inji kfo memoyanko, “Niko Bro Nkifrar kanjo korhko.” ’ \v 35 Mrokfom, Bro Nkifrarhu rfa borngt yorhwam, nhai kfonihato tfit kfo kekutkahrm. Nhai. Bingotn bi Bro Nkifrar yimam mrokfom hemoahat inji kfo memourm, ‘Niko Bro Nkifrar kanjo korhko.’ To mrokfom, Bro Nkifrarhu rfa borngt yorhwam, nhai kfonihato tfit kfo kekutkahrm. Nhai. \v 36 Na tu Yifemr bi kfo htahato kfo tkrurafmotra nda bbinysoft fawihnamoya. To ndnetann na tfit kfo yamukahat, ‘Na Bro Nkifrarhu Yinema,’ to tamohmpno wany namburhato kfo yamukokma, Bro Nkifrarhu tkitt kangr ayaka? \p \v 37 Na ndar tukianhu Yifemrhu hingrnefm nhai hingrnakahanme, ee btn nanhu mrokfom wany yakio duha. \v 38 To na, na hingrnewanm rorhu hingrnefm. Na Yifemr thu hamuhmora na tawo thu hamuhmoyanr. To nd na pthayuk mrokfomn nhai wany yakiokahkomme, tfit na hingrnayuk hingrnefmn ndm wamhti dukakko. Wamhti dukakkahkomn waduka wameko, ‘Rof nito rofhu toh nmbuhat nhai nndo nndo.’” \p \v 39 Inji kfomotr tfit memom ayaknomr to nhai, ror yak hhrifnimormn yimor. \p \v 40 Be Jisasr tfit yimorn tek Jodent yau hayuknimortn rim fnahmor bingot Jonr yimam baftaisimmoa tkittn. \v 41 Ndha tohetrn bok met yindarim ror mhtimomrn kfo memom, “Rot Jonr hingrnamoa hingrneft nhai wom mirakerkfom hingrnarmoar. To Jonr ndar yimarhu mrokfom kfo pthamoahat, be tu fipet mrokfom kfo pthamourm.” \v 42 Jisasr ndha tohmohat bok met yindarim rroh bro dukefm htamoumr. \ms1 Jisasr Judiakoni Jerusalemko yimotr Judaroh bro yimam memom, “Awasnomr.” \mr (Sapta 11—12) \c 11 \s1 Lasarusrhu noh nmbuhat \p \v 1 Wom yimarhu yufat Lasarusr. Nd yimarhu kmit Betanit. Turhu kmit tohhato dbohneft rifakakmotr. Nd kmi Betanitn tohmouf Martati tuthu nmem Mariat. \v 2 To nd met Mariatn Jisasrhu wuram sanda welpaye yuk wunahato tfit tuthu yuke tmarifaye wuram trk domtmotr. Nd dbohnamo yima Lasarusr to nd Marta Maria met najohfhu mndaremer. \v 3 Nd met najohf Jisasrpno mrokfot htafhato kfo memof, “Broye, nd yimar ninpno nabnot hakutar dbohnewur.” \v 4 Jisasr nd mrokfot wanyakhato kfo memor, “Nd dbohneft nhai Lasarusr wundiat minohnihato mifnahniruhatr. Nhai. Nd dbohneft tuhan yindariroh Bro Nkifrarhu bbukeft htihato Bro Yifemr bro yufat hayuket. Yo nd yuhatn Bro Najomr bro yufat yakrahr.” \p \v 5 Jisasr Marta Maria najohfi rofhu mndarem Lasarusr be tu marbit htamourm. \v 6 Lasarusrhu dbohna mrokfot wanyakmohat nhai bi marimor, “Bmbri yirhoyann rorhu dbohneft htihiruhanr.” Nhai. Afo wom hus yihaf toh tanymor nd ror tohmo kmit. \v 7 Nd hus yihaf toh tanyhato Jisasr disaiperm kfo memorm, “Tmifnom ashart ahtanykahnomt tfit ainyom Judia profinsko.” \v 8 Jisasr kfo yibonmotr Judiako yinyeftpno disaiperm kfo memomr, “Tisaye, ni dukewun ayuwonanoh nmbuhat Judam tahiye tahiye frdbofna noh hany sitamohat, tamohmpno yamuka tfit Judiako ainyom?” \v 9 Tfit Jisasr kfo wok memorm, “Marr yuwa muhhato yohni thombat ka nhai 12-pela auakfot mar nukeft rhukaht? Yimam ndar bbiny-softhu mar nukeftpno yauwamn nhai suhkahm. \v 10 Yimam yifung yauhato suhwam, yifung nkrt yak tato hanyhato mimpno mfrgughato suhwom.” \p \v 11 Jisasr inji kfonihato tfit kfo memorm, “Nmoh yimatem Lasarusr be hwitr. Na yi shombat yak thakruhanr.” \v 12 Jisasrhu disaiperm nd mrokfot wanyhato kfo memomr, “Broye, be hwe mif thombat, rorhu dbohneft htanyrahtr.” \v 13 Disaiperm nhai marimom Jisasr kfiwohat Lasarusr bi nohetrn hwekfot kfiwurr. Rom memom, “Ka be hwe mifneft kfiwur.” \v 14 Ndnettn Jisasr kfo nuhas marnya memorm, “Lasarusr bi noh mifmor. \v 15 Na hifa nhai bi marimoya bi yirhoyann Lasarusr htiruha. Nhai. Niko mdukakmoya. Memoya, ‘Rpat yiruhanomn rom turoh nyingaye htiruhamn rroh bro dukefm htarahma.’ Yo be waniako yi htirahnomr.” \p \v 16 Jisasr pthanimotr you Tomasr, rorhu wom yufat Didimusr, wom disaiperm kfo memorm, “Wasinyako. Aikahnom rorpno rpat nohrahnom.” \s1 Jisasr kfo memor, “Na noheh yima kasinyayet yimaya. Na yimam kasinyahato toh nkifraniyuk yafotham yahukotanm toh nkifranitm.” \p \v 17 Jisasr kmi Betanit mfnahmohat Lasarusr bi tahi muht rim htafhato bi husfihus marm bi tohetm mfnahmor. \v 18 Nd kmi Betaniti Jerusalemr nhai wuri wuri rhukahf. Wom kmit toh tany tfit manoh wom kmit yinyeft be 3 kilomitakforpat yauniyetet. \v 19 Brbo brbo ruhetfn ndnettn tum Judam yimat yimat toht yima nur bb kunys yi tohnhohato Marta Mariarof bmtamof rom htihato. \p \v 20 Nd nur kunys rhu hasetmn Martat Jisasrhu yi mrokfot wanymohat be wasinya fnah twanhomotn Mariat kunys rhu htanymottn fnahnihato Jisasr yi rim htimot. \v 21 Jisasr rim htihato Martat kfo memotr, “Broye, ni asha atohkahnn nanhu mndaremr nhai inji nohrmotr. \v 22 To nanhu yima yuhur duka kanga asomift ni Bro Nkifrarpno tamohm wukfo bruttnarahnr, wany yakiohato wahirahrn.” \p \v 23 Inji kfomott Jisasr kfo memort, “Ninhu mndaremr tfit sinyarahr.” \v 24 Jisasr inji kfomotrt tfit kfo memotr, “Uwa, nanhu yima yuhur duka kangr wuroh ndar bbinysofthu bati yihar sinyarahr.” \v 25 Jisasr kfo memort, “Na ndar yimaya na noheh yima kasinyayet yimaya. Na yimam kasinyahato toh nkifraniyuk yafotham yahukotanm toh nkifranitm. Yimam na htihato rroh bro dukefm nann htem, htirahnm nd yimam ar bi nohetm tfit sinyahato toh nkifranirahm. \v 26 Yo yimam yima nfrim tohhato na htihato rroh bro dukefm nann htem, nd yimam nhai nohruhatm. Nhai. Rom be inji toh nkifranirahm.” Jisasr nd mrokfot pthanihato Martat wattiwon memort, “Ni nd na kfiwa mrokfot wanukohat wany yakio kangn tu kfot kfiwa?” \p \v 27 Tfit Martat kfo fakio memot, “Uwa nanhu Bror, na ni kfiwa mrokfom wanyhato htitann ni tu Bro Nkifrarhu Yone. Ni nda yimann Bro Nkifrar kfomor nda bbinysofthu tuhan yindariroh minrfa htiyakneft.” \s1 Jisasr nurmor Lasarusr riduka yuhuwafakhato \p \v 28 Martat Jisasrpno inji ptha tanyhato tuthu nmem Mariat rim htiyakmott. Rim htiyakhato nhowi yimbhindangm kfohe memott, “Tisar tor bi nier. Ni kfefirn.” \v 29 Mariat be inji wanyhato yudbat memot Jisasr yi htiruha. \v 30 Jisasr tafi kmit rim fnahrmor. Martat rim htimo tkittn yuhre rhu hasomor. \v 31 Mariatpno yima nur bb kunys rhu hasomo Judam Mariat fnahnimott rom htiyaf hanyhato memom ka yima gur rhuyuk tkitt kangt, yikahann yihom nur tanyruha, ndnetmn mhikaknimomt. \p \v 32 Mariat yimotn yihom fnahmot Jisasr rhu hasomo tkittn. Rim fnahhato Jisasrhu wurampno brbo rim tabokmehato kfo memotr, “Broye, ni asha atohkahnn nanhu mndaremr nhai inji nohrmotr.” \p \v 33 Jisasr htimort Mariat nurmoatt yo nd rotpno yiyuk Judam rpat nurmoatm tfit Jisasr rom htihato rorhu yima yuhur tfit wamortakihato memor anura. \v 34 Yima gur htamo tkitt kfo ttiwon memorm, “Fitha htamokomr?” Kfo memomr, “Broye, afo wania wahti.” \v 35 Be Jisasr nurmor. \v 36 Judam inji htihato kfo memom, “Wahtiko rorhu yima yuhur nd yimar korhr.” \v 37 Tfit womm rirhuhato kfo memom, “Nda yimar to nyinga kunyjm fak marnyamorm. To tamohmpno nhai kformotr ndar yimar nhai nohrmotr?” \s1 Jisasr Lasarusr kasinyamo yuhat \p \v 38 Jisasrhu yima yuhur nhai marnyarmorr. Be nd nur rifhurpno yimor yima gur htamo tkitt. Kmi yihofr hingrna htamo tahi muht ndtn htahato tfit wom tahis yakhato muht frtittafmomt. \v 39 Jisasr kfo memorm, “Nd yopthu tahis wayaktakomt.” Inji kfomotr Martat, nd nohmo yimarhu mndaremt, kfo memotr, “Broye, nd yimar bi husfihus marm bi ruhetrn tahis yaktewohat yima gu mthefr fnahwor.” \v 40 Jisasr rothu mrokfom wanyaf hanyhato kfo memort, “Na bi kfiyann, ninhu yima yuhur duka kangr kasinya mifwor, nd dukefr kakitohwo htitwont Bro Nkifrarhu bro bbukeft.” \v 41 Be nd muht frtittafmo tahis faktamomt. Yaktamotmt Jisasr yura hefenr wuyukatohhato kfo bruttna memor, “Bro Yifeme, na kfo yindhorwann. Na kfo bruttnaneft wany yakiohnewuna. \v 42 Yiha yiham na ninpno kfo bruttna hna thombat wany yakiohnewuna. Na ndar tohwa yimam dukahato inji kfiwa, htiruhamn duka mirahm tu Bro Nkifrarn kfo tkrurafmotrr niamor.” \p \v 43 Jisasr inji kfonihato yufat yutahato mfro rinakumor, “Lasaruse, wari-sinyana.” \v 44 Be Lasarusr sinyahato yarim fnahna twanhomor. Rorhu tir wurami nyingatikt nohet yimam rir borirmoa rmonthaye kitf botfmomr. Be yuht rmontha kitf kihetr fnahnamor. Jisasr kfo memorm, “Nd rmontham kitf botfetm wayak nyusakafokahtkomr ayir.” \s1 Bro yimam waji famom. Memom, “Jisasr wasrahnom.” \r (Matyu 26.1-5 yo Mak 14.1-2 yo Luk 22.1-2) \p \v 45 Nd tuhant yindars Lasarusrhu nur kunys niahato Mariat rhunhoyukm, Jisasr Lasarusr kasinyamo yuhat htihato nd yiha hti memom, tu Bro Nkifrar kfo tkruraf mifmorr. \v 46 Tfit wommn Farisimpno tfit yihato mkfo nuhas bonuhasmomm Jisasr nayuk nefm. \v 47 Be ndnatn Farisimi prisroh tohak yimam Judaroh kaunserm yakhato kfo ttiwon memomm, “Nd yimar bok mirakerkfom hingrnewur. Niko finji dukewako, finji ananomr? \v 48 Nom be inji rihti marsisakrahnomr kmikmi rorrpar hikrahm. Bi kmikmi rorn mhikaknitm htirahko tfit Romrhu bro yufet yimam mrokfo napthakhato nieruhamn Bro Nkifrarhu temperr riyohniyakrahr ee yuht kantrikfot bha wohnirahmt.” \p \v 49 Nd bro yimam rhumom tor wom yimar rhunhomorm. Rorhu yufat Kaiafasr. Rorn nd gunyjimr htamomr rroh bro tohak prisr. Ror wasinyahato kfo memorm, “Niko ka be tu nhai yima dukefm! \v 50 Kangko yuht kantri bugat abha wohni duha rhumot, to be rpa yimarpar Judanmoh tkitt yakhato nohneft hifa. Nd dukefrpar hikkfot. Mirahko tfit wom dukefr ayaknom.” \p \v 51 Kaiafasr kfomo mrokfot nhai be turhu yima yuhurn ptharmor. Nhai. Ror nd gunyjimr prisroh tohakr tohetrn kfo htata mrokfeft kfo memor, Jisasr Judaroh tkitt yakhato nohrahr. \v 52 To mirahko ka Jisasr Judarpam dukahato nohmor. Nhai. Bro Nkifrarhu yonm wur fitoh fitoh tkitm riruh aruh hanyukroh yak nhafohhato rpa yimarhu yon kunys kanjo yak htaneft dukahato nohmor. \p \v 53 Tor nd yiharn Judaroh bro yimam Jisasrhu was yuham ripthakmomm. \v 54 Jisasrhu was mrokfot bi yiro yiro nakfo hafkniyettn Jisasr nhai Judaroh nyingahato yau nriyafrmoar. Ror mrokfot wany nkriyaf tanyhato nd kmit htanymortn yimor wom nungur tik furat yorhwa kmi Efraimtn. Ndha turhu disaipermpno tohmom. \p \v 55 Nd kmit tohetmn Judaroh bro Pasofa burwa yihar rhumomr. Wuri wuri toh hanyuk yimam bi Jerusalem-rpar bi yi rifiny hanyhato rroh tamoh tamoh fasoh nefm bi yi hanyhato bi fak wus bowus hanymoumm. \v 56 Jerusalemr yi rifinyhato tfit Jisasr fukatoh hambromoum. Yukatoh hambrohato tfit tum Bro Nkifra rmonrhu temper kmifar tohhato nakfo ttiwon nakfo ttiwon memoum, “Niko finji dukewako? Rore ka niahato rhunhorahrnom ndar nom yorhwa bro yihar o ka nhai?” \v 57 Prisroh mtohak yimami Farisim bro mrokfot kfo memom, “Fitoh yimam Jisasr fitha htitwomr mrokfot bmbri nompno aniekahtt yakrahnomr.” \c 12 \s1 Mariat Jisasrhu wuraf sanda welpaye wunamo yuhat \r (Matyu 26.6-13 yo Mak 14.3-9) \p \v 1 Afo yuhre 6-pela yiham Pasofa burwathu rhuyuk yiham afo ruhetmn Jisasr Betaniko yimor. Nd kmi Betanit, Jisasr kasinyamo yima Lasarusrhu kmiyet. \v 2 Betani thofm Jisasr htiyakhato you yeshrt yakhato Jisasrpno yimam rpat rhuhato nuwa famom. Martatn nd htamo yeshrt fak nhta nhombrahemotm. Yimam Jisasrpno rhuhato yeshri yamom, Lasarusr tor rhuhato fenyhomorm. \v 3 Mariat nd bro marukfoyet sanda knt yakhato Jisasrhu wuram fuk wunamotr. Yuk wunanihato tfit tuthu yuke tmarifaye trk domtmotr. Nd sanda knt yuk wunamohat mtha yarfon gbefr yuht kunys thu kasi bugamort. \v 4 Mariat nd hingrneft Jisasr hingrnamottr tfit Jisasrhu wom disaiperr tu nd Jisasr hndhnaruha yima Judas Iskariotr, rorn kfo memor, \v 5 “Bar yimako, tamohmpno nd met Mariat yonmar bro marukfet sanda knt be wawurasohtt. Marifotnom, nd sanda knt 300 kinakfoye yimam wiknarfotmt tfit nd maruham yakhato wuskapa duha yimamn nd maruham hi hanyrfonom.” \v 6 Judasr nd mrokfot pthamohat nhai wuska duha yimaroh he mifneft dukahato kfo ptharmor. Turhu rikohneft kfo rhtimor. To rroh maru kpt to frohm yakitohhato yak nfhotimoamm? To ror. To rorn yakitohhato tfit rorn kak rikohmourm. \p \v 7 Jisasr Judasr pthamo mrokfot wanyhato kfo memor, “Inji akfowah-komt. Aruhess nd sanda knt. Aharhu-kahttt afo nanhu nohhato yop yihar afo nierahr. \v 8 Nd wuska duha yimam, rom yiha yiha nikompno toh hasiwum. Na, na nhai wom tohnhorhotanko.” \s1 Prisroh bro yimam memom, “Lasarusr awasnom.” \p \v 9 Bok Judam wanymom Jisasrhu Betanithu toh nmbuhat, ndnetmn memom Betaniko yihato Jisasr htirahnom. To nhai be Jisasrhu htinefrpat marimom yirahnom. Nhai. Jisasr Lasarusr kasinyamo mrokfot bi wanyetmn, be memom Jisasr yi htihato Lasarusr htirahnom, ndnetmn yimom. \v 10 Ndnetmn prisroh bro yimam bi kfo habofkni htamom Jisas Lasarusrofhu rpat wasneft. \v 11 Nhai be sfno nd Lasarusrhu wasneft kfo ptha kasinya-rmomt. Rroh dukeft duka memom, “Ni Lasarusnn, Jisasr kasinyamotrn Judam ndt wahtiyafhato prisroh bro yimaroh tngm bi yakhato yiho tuhaf tanywamm bi Jisasrn hikwom.” Nd dukefmpno memom, “Lasarusr awasnom.” \s1 Jisasr king kanjo Jerusalemr mfnahmo yuhat \r (Matyu 21.1-11 yo Mak 11.1-11 yo Luk 19.28-40) \p \v 12 Jisasr Betaniko Lasarusrhu kunys nuwa ye tanyhato nd wom marrn memor, “Yiruha Jerusalemko.” Bok met yindarim Jerusalemr turoh Pasofa burwat rifinymom. Wanymom Jisasrhu Jerusalemkorhof yi nmbuhat. \v 13 Rom inji wanyhato yomkpo kanjohot twa gham yakmomn yihotoha yuhat toh gariyakmomr. Toh garihato yimotr rom grha hayuyak hanyhato kura het grhahato kfo hany memoum, “Wa! Wa! Wa! Tunga Nkifrara wayak marnyatwanr ndar Isrerroh kingr Brorhu yufatpno niewar.” \v 14 Jisasr yimohat donkir mrhumotr nd donkirn hiyau hanymorr. Ror donkir rhuhato yimohat to gonborngt kfoyuk mrokfot rhu hikmot. Nd mrokfot gonborngtn profet Sekaraiar kfo memor, \p \v 15 “Niko Saion thofko, mirahko ayakrmenom. \q1 Wahtiko nikmoh kingr bi donkiyenrn myorhtr hnewurr.” \rq Sek 9.9\rq* \m \v 16 Jisasr donkir hanymohat Jerusalemko rorhu disaiperm nhai yima yuhu yakrmomt mrokfothu yimbu yuhat. Kto Jisasr nohhato sinyani bi bro yufat yaketrn nd mrokfothu yimbu yuhat fak dukamomt. Nd rom Jisasr kfo yindhorakhato namo neft gonborngt kfo hik twanhomott. \p \v 17 Lasarusr yopt husfihus yiham rhuhato tfit Jisasr kasinyamohat bok tuhan yindarim Jisasrpno tohhato htimomr Jisasr Lasarusr nakuhato sinyamohat. Romn tfit wommpno yi rhuhato Jisasr namo neft naptha nuhas hi hanymom. \v 18 Womm wanyhato ndnetmn Jisasr yihota yuhat toh gari hasomomr. \v 19 Farisim inji htiyafo hanyhato tum rinakfo nakfo memom, “Niko htitko? Yimam bi rorrpar bi hikwom. Nom kangnom, akfo rafonomm, be nhai. Tuhan yindarim ror hingrnamo mirakerkfot naptha nuhas hihany, naptha nuhas hi hanitamn bi rorrpar kak hikwom.” \s1 Wom Grik thofm memom, “Jisasr ahtinom.” \p \v 20 Nd Pasofa burwa yiharhu lotuneft Judam niamohat wom Grik thofm rpat hik hnamomm Jerusalemko. \v 21 Nd Grik thofm niahato afo Filifrpno yimom. Nd yima Filifr Galili profinsko kmi Betsaida thofer. Rorpno niahato mttiwon memomr, “Broye, nom kangnom, Jisasr ahtinom.” \v 22 Yo be Filifr wany sanyhato Andrurpno mnahtiyaknihato Jisasr mkfo memofr, “Ni Grik thofm kangm, ahtinomn.” \v 23 Jisasr tfit kfo wok memorm, “Bro Najomrhu bro yufathu yak yihar bi brbohwor. \v 24 Na kfo mifwanko, wit tpit nhai bbinysoft misuhhato nohrfot, to be inji rpa tpirpat rhuraht. Misuhtn fnoht, tfit frdborhahato sinyaruhatn dmet dmet hirrahmt. \v 25 Yimar be turhu toh marnya nmbuhat mfro dukewur, kto nd toh marnya nmbuhat tfit hti hambrafrahrt. To fitoh yimar nda bbinysofthu toh marnya nmbuhat mong trohhato tfit nhai mfro dukakahrt, rorhu toh marnya nmbuhat toh nkifrarahr. \v 26 Fitoh yimar nanhu yinhit tohwor, nd yimar na hikhnahato nanpno rpat tohkfot. Yimar nanhu yinhit tohrahr, nd yimar nanhu Yifemrn bro yufat hirahrr.” \s1 Bro Najomrn kfo grhakfot \p \v 27 Jisasr tfit kfo memor, “Nanhu yima yuhur krhohato bok dukefm kekma. To finji kforhoya? Ka kfo miruha, ‘Bro Yifeme, na wofnkaha nd krhoparoh yakneft?’ Ka inji kforuha? Nhai. Na kanga finji anaya na nhai inji kfo rafokfot. Na to nd krhoparoh yakneftn niamoya. \v 28 Bro Yifeme, ninhu yufat abrotwat.” Jisasr inji pthanimotr wom tngt yura hefen yuhat niamot. Nd tngt kfo memot, “Nanhu bro yufat bi fak nuhas hnamoyanm. Tfit wompam yak nuhasruhanm.” \v 29 Jisasrpno brbo tohmo tuhan yindarim nd mrokfo kfo tngt wanyhato kfo memom, “Ka toher.” Womm memom, “We, ka mounmotr pthiwur.” \p \v 30 Jisasr rroh mrokfom wanyafo hanyhato tfit kfo memorm, “Nda niko wanu tngt nhai nann dukahato nd tng yawihnarfot. Nhai. Niko dukahato nd tngt fawihnes. \v 31 Ar yiharn Bro Nkifrar nda bbinysofthu tuhan yindariroh nefm yak nhtarahrm. Yo nda bbinysofthu tndhr yak wahtarahrr. \v 32 Na ndar bbinysoft tohhato bgre miyeta kasinya thombat tot nd yiharn nda bbinysofthu tuhan yindarim rpat nanpno yarim tohrahm.” \v 33 Jisasr nd mrokfot pthamohat turhu noh yuhathu mrokfo yuhatn kfo ptha nuhasmorm. \p \v 34 Yo tfit nd rorhu mrokfom wany yakitohmo tuhan yindarim ttiwon memomr, “Bro Nkifrarhu boririfhut kfo kangt, ‘Nd yimar Bro Nkifrar tkrurafohato yimam minrfa htiyakruhar toh nkifrarahr.’ To ni tamohmpno inji kfo yamuka Bro Najomr bgre miyetr tuhegirrahmr? Nd yimare froher?” \p \v 35 Jisasr tfit kfo memorm, “Tor afo nukefenr. Nd nukefenrpno afo wawi-yauyauko. Nd wuroh nukefenr wuteh pskuyakrahr to be finji yihotat htihato yauruhako? Yimam nd yifungt wuyau-yauhato yak tato botatiwam nhai yihotat htikahmt. \v 36 Niko wuroh nukefenr yorhwa fijo nd nukefenr yak hikhato nd nukefenrhu yonko rhurahko.” \s1 Bok Judam Jisasr hingrnamo mirakerkfom htimohat nhai rroh bro dukefm Jisasrn htarmomm \p Jisasr met yindarimpno naptha buganihato be htanymorm. Htanymohat be yihato rhu kafrohmor. \v 37 Jisasr ar yonmari mirakerkfom hingrnamoahat nhai rroh yima yuhum sinyahato rroh bro dukefm rorn htarmoam. \v 38 Rom inji namohat profet Aisaiar kfoyuk mrokfot fak hikmom. Profet Aisaiar to kfo memor, \q1 “Broye, nom pthiwa mrokfom frohm wanukamnom? \q1 Yo frohm nd ni hingrnewa bro hingrnefm htihato rroh yima yuhum sinyewamm?” \rq Ais 53.1\rq* \m \v 39 Be nhai Jisasr nayuk nefm htihato yima yuhum sinyarmomm. Nhai be sfno Jisasrhu mrokfom hik duha yirmomm, tot tfit wom mrokfot profet Aisaiar kfo memor, \p \v 40 “Bro Nkifrar nyingam takunyj-motrm nhai yukatohruhatm, \q2 yo duka yima yuhum takih-motrm nhai tamoh mrokfom tfit dukakfot. \q1 Nyingetm rhuhato wom nefm htiruhamn, \q2 yo yima dukefetm rhuruhamn mrokfo mna yuham yakruhammn, \q2 yima yuhum yak kekuthato tfit nanpno yarim tohruhamn yak marnyaruhanm.” \rq Ais 6.9-10\rq* \m \v 41 Aisaiar nd mrokfot pthamohat Jisasrhu bro nanyjar bbukeft htihato inji kfomor. \p \v 42 Jisasr mrokfom kfomoahat Judaroh bro yimam bokm wany yakiomoum. Tmift tafonthu yak nriyafneftne nhai. Farisim yakrme-moamn nhai yak nriyafrmoam. Memoum, “Farisim htirahmnom be nhai Judaroh rhu rifinyuk rmonm kfakruhatmnom.” \v 43 Rroh dukeft be duka memoum, “Be yima mifmn akfo yindhor boyindhormnom.” Nhai marimoam, “Bro Nkifrarn akfo yindhorrnom.” \s1 Jisasr pthayuk mrokfomn yak nhtarahmm tuhan yindariroh nefm \p \v 44 Jisasr buha yima rifiny swirtn nnhuhato kfo ptha memorm, “Fitoh yimam na wany yakiohato hikwom, to mirahko ka nanrpayann hikwom. Nhai. Na tkrurafoyuk Bro Yifemrpno rpat hikwomno. \v 45 Yo frohroh nyingam nann kukatohwom nhai nanrpaya yukatohkahm. Nhai. Na kfo tkrurafyuk Bro Yifemrpno rpat kukatohwomno. \v 46 Ndar bbinysoft yiro kspitat rhumohat nann niahato kshr mifakitoh nuka-moyanr. Ndnettn yimam na hikwom nhai yifung kspt tohhato yak tato botatoruhatm. \v 47 Yimam nanhu mrokfom hik duha yitam na nhai htihato tfit rroh nefm yak nhtahekahanm jasm kanjo. Na nhai ndhtet neft niarmoya. Na niamohat yimaroh minrfa htiyakneft niamoya. \v 48 To yimam na mong trohhato nanhu mrokfom yak duha yitam, tot rroh nefroh yak nhtayuk jaskfot. Nd na pthayuk mrokfotn jaskfot kanjo tu wuroh ndar bbinysofthu bati yihar yak nhtarahtm rroh nefm. \v 49 Nd na kfiwa mrokfom mirahko ka be nanhu yima yuhurhu mrokfom pthiwa. Nhai. Bro Yifemrhu yima yuhurhu mrokfom pthiwa. Na to rorn tkrurafomotra niamoya. Ror kfo hta bohtafoyuk mrokfomn na kfo pthiwa. Ndnettn nd na pthayuk mrokfotn jaskfot kanjo yak nhtarahtm rroh nefm. \v 50 Bro Yifemrhu mrokfot tu hifa rhu nkifrani nmbuhat mhfnahnewutt, ndnatn nd na pthiwa mrokfot tu Bro Yifemr kfoyuk tng yuhatn kfo ptha hikwa.” \ms1 Jisasr turhu Yifemrpno yiyuk kfo duka nmbuhat kfo dukamorm turhu disaiperm \mr (Sapta 13—17) \c 13 \s1 Jisasr slef yimar kanjo turhu disaiperroh wuram bupaye yukmo yuhat \p \v 1 Pasofa burwathu rhuyuk yihar yibonmo marrn Jisasr rhuhato duka hik duka hikhato kfo memor, “Hrek marr yorhwanomn nohok nd Pasofat riruhakrahnomt. Be nda marrn asor nanhu wuroh yihar rhuyukr. Nohokn nanhu nohhato nda bbinysofthu htanyhato tfit tukanhu Yifemrhu yi yihar.” Jisasr nhai duka mmormoarm turhu disaiperm. Rorhu yima yuhur be romn rhumour. Noh-nefrpatpno mfafhonimorm. \v 2 Nd wuroh marr rhumo krifn Jisasri disaiperm rpat rhuhato nuwa famom. Nd yiharn Saimon Iskeriotrhu yon Judasr, bi Satanr fasoh yima yuhu bebr htamorr Jisasrhu yahr kmimpno hndhnaneft. \v 3 Jisasr bi tur fak nhombramort Bro Yifemrhu bro bbukeft bi fakmort yo bi hti hikmort ror niamohat Bro Nkifrarpno wutoh tanyhato niamor tfit nohnineft tfit sinyanihato Bro Yifemrpno yirahr. Ndm bi tur hti hik bohik bugamormn, \v 4 be Jisasr wasinya fnahhato nuwa yeyuk tebort htanyhato turhu yuke hmbreshar yak hrur thumorr tfit trkthar yakmorn ndar nyuhmor. \v 5 Bro dis yakmorn bupam tas hmbremort. Tas hmbrenihato nd bupaye turhu disaiperroh wuram yukaf hanyhato tfit nd ror nyuhmo trkthaye trkaf hanymourm. \p \v 6 Yo be yima yimaroh wuram yukaf hany yukaf hanymorn memor, “Saimon Pitarhu wuram ayukanr,” Pitar sinyahato kfo memorr, “Broye, nine nanhu wuram kangn ayuka?” \v 7 Tfit Jisasr Pitar wahtiyak hti hamuhhato kfo memorr, “Ni nhai tawisafkahnt nda na hingrniwa hingrneft. Kto tawisafrahnt.” \v 8 Pitar kfo memorr, “Mirahn nanhu wuram ayukanr. Mirah mifn.” Jisasr inji wanyhato tfit kfo memorr, “Nhai ninhu wuram yukrfoyann, nhai nanhu disaipern rhuruhatn.” \v 9 Saimon Pitar Jisasr pthamo mrokfot wanyhato tfit kfo memorr, “Broye, kangn ayukanr, to btn mirahn wurarpam ayukanr. Tirfi mfhat rpatn wayuktwona.” \v 10 Jisasr tfit kfo wok memorr, “Yimam bi yuht yimam yuketm nhai tfit wompam yukkfot. Bdr wurarpam yukkfot. Bi wurarpam fukme, yuht yimam fnhu bugewum. Nikmoh thatipm fnhu bugewumko. To nhai be niko buga kfokaha. Nhai.” \v 11 Jisasr inji kfomohat bi htimor turhu wom disaiperrn yahr kmiroh tirm htarahrr. Ndnetrn kfo memor, “Nhai niko buga kfokaha.” \p \v 12 Jisasr disaiperroh wuram yuk buganimormn tfit tur hmbremoa yuke hmbreshar hmbrenihato rim rhumor tur rhu tanymo tkittn. Rim rhuhato ttiwon memorm, “Niko tawisafwoko nd na nefinefthu yimbu yuhat? \v 13 Niko kutewukma Tisaya yo womnam kutewukma Bror. Rot hifa inji kutewukma. \v 14 Na nikmoh Tisaya yo na nikmoh Broya nikmoh wuram fukanko. To niko, nd na yak nuhasefi yuhatn niko tuko wuram nayukkfot. \v 15 Na bi fak nuhasanko to be nd yuhatn wahiktwako. \v 16 Wawanyko, na kfo mifwanko, hingrna yimar be turhu tohak yimarhu yinhit tohwor. Yo mrokfot hanyuk yimar nhaf kfo tkrurafyuk yimarhu yinhit tohwor. \v 17 Bi fekkomt nd na yak nuhasefinefthu yimbu yuhat. Nd yuhatn hingrna hikrahko tfit tuko rhu nmbuhat hifa yiruhatt tfit yindhorrahko. \p \v 18 Na nhai nikom buga kfokaha. Na tawisafwanm tukanhu yufatpno bi kfo htatayukm. Yo tuka bi htitant nd Bro Nkifrarhu gonborngt bingot htamot tu yimbuyefett rhuraht. Nd mrokfot kfo kangt, \q1 ‘Yimar, nanpno nuwa yenyho-yukrn, \q2 bi toh kekuthato nanhu wasyuk wajis hatonemort.’ \rq Sng 41.9\rq* \m \v 19 Tafi nd neft mfrpskena duha bi kfo nuhaswanko. Kto nd neft mfrpskena thombat tfit nikmoh yima yuhum nanrpaya htahato kfo mirahko na to nda, tu Bro Nkifrar kfo tkrurafyuka. \v 20 Na kfo mifwanko, frohr na tkrurafoyuk hingrna yimar yakmiyakhato fak marnya bomarnyerr, nd yimar nann yakmiyakhato kak marnya bomarnyewur. Yo nd yimar na yakmiyakyukr, nhai be nann yakmiyakkahr. Nhai. Nd na tkrurafoyuk Bro Yifemrn kakmiyekwor.” \s1 Jisasrhu hndhna yimarhu mrokfot \r (Matyu 26.20-25 yo Mak 14.17-21 yo Luk 22.21-23) \p \v 21 Jisasr nd mrokfom kfonihato tfit yima yuhur rimortakihato kfo memorm, “Na kfo mifwanko, nikmoh womrn hndhnarhotra wasrahma.” \v 22 Jisasr inji kfomotr disaiperm tfit tum rinahti nahtihato nattiwon memom, “Nd ror kfi mrokfote frohr kfir?” \v 23 Wom disaiperr Jisasr mfro yuhu mongimoar, ror nuwa yeyuk tebort rhumohat be Jisasrpno brbo rhumor. \v 24 Saimon Pitar nyingaye rikfo memorr, “Wattiwonnr, frohr kfir.” \v 25 Be nd disaiperr brbo rhu kekutni hanyhato ttiwon memorr, “Broye, ni kfi yimare frohr kfi?” \v 26 Jisasr tfit kfo memorm, “Frohr bretpat yekantn nnari disn bretpat tayifakhato fahuya, tor nd yimarn hndhnarhotra wasrahma.” Inji kfonihato bret nuwat yakhato watayifakhato rihemor Saimon Iskariotrhu yon Judasrn. \p \v 27 Judasr nd bret nuwat yakhato famort. Fenyi hanymort Satanr fkne twanhomorr. Jisasr kfo memor, “Judase, kangn finji anaya, to be asomif fura mrom wayakn. Mirahn wom kukna hatoha.” \v 28 Nd yima bugam nuwa yeyuk teborthu mku mku rhu wohnmom, nhai yakrmomt nd Jisasr kfomo mrokfothu yimbu yuhat. \v 29 Judasrn maru gegb yoht haruhetrn, Jisasr inji kfo pthamohat disaiperm duka memom, “Ka Pasofa burwat rhuruha bro yiharhu yeyuk yeshri wiknaneft kfirr. O ka wuskapa duha yimaroh hayuk wuskaroh wikna hanyeftn kfirr.” \v 30 Be nd nnaripam tayifaket bret tifenr Judasr yak yenyimorr fnahnimor. Yihat bi wufak bugamot. \s1 Jisasr nfri boririfhu mrokfot hemo yuhat \p \v 31 Nd yima Judasr fnahnimotr Jisasr kfo memor, “Be bi asor bi Bro Najomanhu bro yufathu yak yihar. Na nohruha noh nmbuhatn Bro Nkifrar bro yufat yakrahr. \v 32 Nanhu nohneftpno Bro Nkifrar bro yufat yakruha yuhatn tawo Bro Nkifrar sinyahato be yudbat bro yufat hirahra. \v 33 O arenko, bi brbohwor nikmoh htanyuk yihar. Hti hasiwokma tfit hti hambraforahkma. Judam rpahtet mrokfot kfo nuhas-moyanm yo tfit nikompno rpahtet mrokfot pthiwa. Na yiruha yihotar nikom nhai yau hikruhatkomr. \v 34 Bi wom nfri boririfhu mrokfot kfo nuhas tanywanko. Niko rpa rpa yimako wommpno nayak marnyahato rpat tohkfot. Niko nanhu tirtn rhu bugamoko. Tawo niko wommpno nayak marnyahato rpat tohkfot. \v 35 Niko wommpno nayak marnyahato tohrahko, wom riruh aruhyukm htiruhamn kfo mirahm, ‘Ndm tu Jisasrhu disaiper mifem.’” \s1 Pitar kfo namhimo yuhat \r (Matyu 26.31-35 yo Mak 14.27-31 yo Luk 22.31-34) \p \v 36 Saimon Pitar warhuhato Jisasr kfo ttiwon memorr, “Broye, ni fitoko yiruha?” Jisasr kfo memorr, “Na yita yuhat ni nhai hik hnewotna. Kto mongkorne ee btn nierahn.” \v 37 Tfit Pitar warhuhato kfo ttiwon memorr, “Broye, to tamohmpno nhai hik hnewotann? Na kanga, nann hikhato nann ninhu nohyuk tkitt yakruhant.” \p \v 38 Jisasr inji wanyhato tfit kfo ttiwon memorr, “Tu kfo mif mifwona? Na kfo mif mifwann, krirhu naku tngt tafi wany juha, husfirpa kfo namhit kfo namhi kangnm, ‘Na nhai tawisafkahanr Jisasr.’” \c 14 \s1 Jisasrn tor Bro Nkifrarpno yiyuk yihotat \p \v 1 Jisasr tfit kfo memorm, “Niko nda mrokfot wanuk-wohat mirahko bok dukefm ayakkah-nomn yima yuhum akrhomnom. Nikmoh dukefm be Bro Nkifrar duka yo na duka, be nd dukefrparpno rhukfot. \v 2 Nanhu Yifemrhu kmir yonmari yonmari kuny rmonr korhr. Ndnatn na yi shombat nikmoh kunyroh bi yak hta hanyneftn bi yi hanyruha. Be kuny rmon duha arhut na nhai inji kfo tany hanyrfotanko. \v 3 Na yi shombat kuny rmonm yak marnya hta tanyrhoyanmn tfit niahato miyak htiyakhato be rpat yihato rpat nanpno rpat tohrahnom. \v 4 Na yita kmikorhof yi yuhat niko bi htiyeteko.” \p \v 5 Tomasr inji wanyhato ttiwon memorr, “Broye, ni kfiwa yihota yuhat nome nhai tawisafkahnomt. Tone fitoh yuhatn nieruhanom?” \v 6 Tfit Jisasr kfo memorr, “Yimam kangm Bro Nkifrarpno ainom, nann yihotaya, yo nann Bro Nkifrar fak nhombranamor, yo nann toh nkifrayuk yafothat yimam kahukanm. Nhai wom fitoh yuhamn yimam Bro Nkifrarpno yikfot. Tu be nhai mif. Nanrpayanpno niakfot. \v 7 Bi ahti tawisafkma, nanhu Yifemr hti tawisafrfokomr. Ariham bi hti hik bohikwakomrn bi tawisaf-wokomr.” \p \v 8 Filifr wom ttiwon mrokfot wakfo memor, “Broye, nom kamuknom, Bro Yifemr wayak nuhaskahtnom nmoh yima yuhum mirhurahmnom.” \v 9 Jisasr tfit memor, “Filif, ni tamohmpno kfo yamuka, ‘Bro Yifemr wayak nuhasnnom?’ Ar yonmar yiham nikompno toh hnamohate ka nhai hti tawisafrmokma? Yimam na htitwom, to Bro Yifemr htitwom. To tamohmpno tfit kfo yamuka, ‘Bro Yifemr wayak nuhasnnom?’ \v 10 Ni ka nhai duka mikahn na Yifemr thu hamuhmoya yo Yifemr na thu hamuhmora? Nani nanhu Yifemrpno nnoh toh nmbuhat nhai nndo nndo. Mrokfom na niko kfohemoam nhai be nanhu tngtn ptha hnarmottm wany hnarmokomm. Nhai. Bro Yifemr nann mrhuhato mrokfom ptha hnehato mirakerkfom hingrna hnamor. \v 11 Na ptha yamu-kohat na Yifemr thu hamuhmoya yo Yifemr thu hamuhmora, nd mrokfot na kfiwat wawany yakiotwakomt. To nd na pthayuk mrokfomn nhai wany yakiokahkomme, tfit na hingrna hnamo mirakerkfomn dukakhato wahiktwokma. \p \v 12 Na kfo mifwanko, frohm rroh bro dukefm nann htewuma, nd na niwa nefm nd yimam narahmm. Uwa, ndt nhai be kfo furakfot kfokaha. Na Bro Yifemrpno yi tohruha. Ndnettn rom naruha nefm tu bro nefm narahm. \v 13 Tamoh tamohm nanhu yufatpno kfo ttiwonrahko, hiruhanko. Nd yuhatn Bro Yifemr bro yufat yakrahr. \v 14 Ndt to bi kfiwant tamoh tamohm nanhu yufatpno kfo ttiwonrahkoma, hiruhanko.” \s1 Jisasr kfo memor, “Bro Nkifrarhu Yafothar yawihnerahr.” \p \v 15 Jisasr tfit kfo memorm, “Nikmoh yima yuhum nanpno korhme, na pthayuk mrokfom yak hik marnya bomarnyarahkomm. \v 16 Na yi shombat nanhu Yifemr kforhotanr nikmoh toh tamnouhato thu bmtayukr kforuhatrr yawihnehato be nikompno toh nkifranirahr. \v 17 Nd toh tamnouyukr nieruhar to Yafothar nieruharn toh tamnourahrko. Nd Yafotharn yimam kak nuhas bonuhasworm Bro Nkifrarhu tu yafothet nef mifm. Ndar bbinysof thofm nhai hti tawisafkahmr, ndnettn nhai rom yakkfot. To niko awi nd Yafothar nikompno yorhwarn hti tawisafwokomr. Kto nd Yafothar mithu nawohrahrko. \p \v 18 Na yi shombat nhai mong trohnihato yon kutenm kanjo yak mmbrafiny hasoruhatko. Nhai. Tfit niahato mihtiruhanko. \v 19 Ndar bbinysof thofm wurohpam hti hasiwuma hti hambrafrahma. To niko awi hti hanyrahkoma. Na nohhato tfit sinyaruha. Niko to inji nohhato tfit sinyarahko. \v 20 Na nohhato tfit sinyarhota, nd yiharn hti dukarahko nani nanhu Yifemrpno nnoh toh nmbuhat nhai nndo nndo yo nikomi na nmoh toh nmbuhat nhai nndo nndo. \v 21 Yimam nanhu boririfhu mrokfom yakhato kak hik marnyewumm, rroh yima yuhum nanpno korhm. Yo nd yimam nanhu dukefr yorhwam nanhu Yifemr hifa yima yuhur hmbritrm, yo na hifa yima yuhur hmbrihato rompno mfnahhato yak nriyafruhanm.” \p \v 22 Jisasr inji kfomotr tfit Judasr, nhai tu Judas Iskeriotr, wom nndoh Judasr kfo ttiwon memorr, “Broye, tamohmpno nomrpanompno yak nriyafhato ndar bbinysof thofmpno nhai yak nriyafruhatn?” \v 23 Jisasr kfo memorr, “Yimam rroh yima yuhum nanpno korhm, nd yimam na kfo nuhasyuk mrokfom hikrahmm. Mrokfom hikruhatmm nanhu Yifemr hifa yima yuhur hmbrihato to be nani nanhu Yifemr rompno yihato tohnhorahnonm. \v 24 Yimam nhai tu rroh yima yuhum nanpno rhukahm, nd yimam nhai nanhu mrokfom hik marnyakahmm. Nda niko wanuka mrokfom nhai be na tukanhu dukefrhu mrokfom ptha nuhaskahanko. Nhai. Na kfo tkrurafyuk Yifemrhu mrokfom kfo ptha nuhaswanko. \p \v 25 Na nikompno afo tohwa fijo nda mrokfom bi kfo ptha nuhas tanywanko. \v 26 Nikmoh toh tamnouyuk Yafothar, Bro Nkifrarhu Yafothar nierahr. Nanhu yufatpno Bro Yifemr tkrurafruhatrr nierahr. Rorn nikmoh dukefm yak hta bohtaruhatrm na ptha nuhas bonuhas hnamo mrokfom dukarahkomm. \p \v 27 Na bi htanywanko. Niko rhu haso thombat mirahko tamoh tamoh dukefmpno arhunom. Tamoh tamoh dukefm yafhohato be warhu furatwako. Nanrpaya ndhtet yindhor yima yuhur kahukwanko, nhai ndar bbinysof thofr ndhtet yima yuhur herfotrko. \v 28 Bi wanukma kfo yamuhat yirhoyann tfit nieruha. Nanhu Yifemr yura mtohekwor, na be rorhu yinhitn ritohtewa. Ndnettn nikmoh yima yuhum nann korhm, be nanhu yinyeft be hti yindhorrahko. \v 29 Nd neft tafi mfrpskina duhattn bi kfo nuhastewanko. Tfit kto nd neft mfrpskinaneft tukmoh nyingaye htiruhakomn na kfoyuk mrokfom wany yakiorahkomm. \p \v 30 Nhai tfit wom ptha hatohwota. Nda bbinysofthu tndhr bi tor bi niewur. To ror nhai nanhu toh nmbuhat yak hta bohtakahra. Nhai. Bro Yifemrhu dukef yuhat hikwa. \v 31 Tmift kanga na tukanhu Yifemrhu dukeft rhuhato rorhu mrokfom hikwa yuhat afo ndar bbinysofthu met yindarim afo yak nuhaskahtanm ahtim. Be tmifko wasinyakahtko ainyom.” \c 15 \s1 Jisasr tu wain tof mifer \p \v 1 Jisasr tfit wom mrokfot kfo memorm, “Na tu wain tof mifa. Nanhu Yifemr wain swir tikater. \v 2 Na nd wain tofanhu yuhtam yukha hir duha yitam wain tof tikatr puk thuworm. Nd yukha hiret yuhtarpam be frtept wusworm yukha hir marnyaneft yihato. \v 3 Niko bi nd na pthaheyuk mrokfotn bi fak wus bowus marnyamottko be bi yukha hir yibonwoko. \v 4 Ndnettn nanpno niko frtkafhato na nikompno frtkafruha. Nhai wom wain tofthu yuhtam mmem toftpno nadodru duhatm yukha hir furakahm. Nhai. To inji kanjo niko nanpno frtkaf duha yirahko be nhai yukha hirruhatko. Nanpno frtkafrahko ee btn yukha hirrahko. \p \v 5 Na tu wain tofthu mmem tofa. Niko wain tofthu yuhtayeko. Yimam nanpno frtkafhato na rompno frtkafneft nd yimam yukha hirneft yuhtam be yihohathuwom. Nhai hir ffhirmkahm. Na duha nhai wom finji naruhatko. \v 6 Nanpno frtkaf duha yita yimam kak thuwomm yuhtam puk thuhato fftewa kanjo. Kto nd ffyuhtam yak nhafohhato kandhi thuwomm. \p \v 7 Niko nanpno frtkafhato nanhu mrokfot yakhato yakitohrahkomt, nhai mrokfom, tamoh tamohm ttiwonneft, to be tukmoh duka fijo kfo ttiwon-ruhatkomr hirahrko. \v 8 Niko nanhu disaiper mifko rhurahko tu mfro mfro hir nattrahko. Ndtpno nanhu Yifemr tfit bro yufat yakrahr. \v 9 Na be Bro Yifemrhu yima yuhurn korhwa. Nd yuhatn tawo nanhu yima yuhur nikomn niamor. Yiha yiha niko be nanhu duka yima yuhurn rhukfot. \v 10 Na Bro Nkifrarhu boririfhu mrokfom hikhato rorhu yima yuhur rhumo kanjo niko na hayuk boririfhu mrokfom wany yakiohato hikrahkomm, nanhu yima yuhurn rhurahko. \v 11 Na inji kfiwohat nanhu dukeft duka kanga, nanhu yindhor rifhur nikomn arhukahrn be nd bro yindhor yima yuhurparn arhurko. \v 12 Na wom mrokfot kfiwanko: Niko tuko niyak marnya niyak marnyakfot na niko dukahato nikmoh rhu nmbuhat yak marnyamo kanjo. \v 13 Kfiwanko, Kfiwanko, wom yimar yimat tohtn yimatm dukahato fnohr, tot tu yimat toheft. \v 14 Nanhu kfoyuk mrokfo yuhat hikrahko, nanhu yimatko rhurahko. \v 15 Na nhai wom kfo mekaha, ‘Arm hingrna yimayem.’ Nhai. Hingrna yimam nhai turoh tohak yimam hingrnewa hingrna yuham tawisafkahm. To na Bro Yifemrpno yakmo mrokfom bi ptha dbruf nuhasmoyanko. Ndnetann kfo kanganko, niko nanhu yimateko. \p \v 16 Na nhai nikomn yakrmokma nikompno tohneftn. Nhai. Nann fakmoyanko. Nann yakhato hingrneft hemoyanko. Memoya nd hingrneft wayakni waikahkomn niko hingrnayuk hingrneft fipett rhuhato yukhett rhuraht. Tu rhu nkifraniyet yukham hirrahm. Ndnettn nanhu yufatpno Bro Nkifrar wom shrm ttiwonrahkomr be hirahrko. \v 17 Ndnettn boririfhu mrokfot kahukwanko. Nikmoh womm marbit htakfot.” \s1 Bbinysof thofm hti dbnotrahmm disaiperm \p \v 18 Jisasr tfit wom mrokfot kfo memorm, “Nda bbinysofthu yimam hti dbnotwomkone, mirahko ayak mmonom. Nhai be ar nohofrpa nikomrpakompno inji nakahm. Nhai. Nanpno to inji namom. \v 19 Be nda bbinysoft tohwa yimaroh ruheft arhuko, yakmiyakhato hifa yima yuhur hmbrerfomko. To nhai. Ndar bbinysofthu yimampno toh hasetkomn yakmotanko rom tfit kfo kangm, ‘Tamohmpno frtrohwamnom?’ Ndnetmn namburhato hti dbnotwomko. \v 20 Waduka hik marnya hanyswako na kfoyuk mrokfot. Wom hingrna yimar turhu tohak yimarhu yinhit tohwor. Ndnettn rom ahti dbnotma, niko to inji hti dbnotrahmko. Nanhu mrokfom ayak hikmm, to inji nikmoh mrokfom hikrahmm. \v 21 To nhai. Rom nhai tawisafkahmr na kfo tkrurafoyuk Bro Yifemr. Ndnetmn niko bi nanpno yarim fnahnehato tohwatko be hti srthurahmko. \p \v 22 Na nia duha yihato Bro Nkifrarhu mrokfom aptha nuhas duha yiyanm be nd rom nayuk fasoh nefm be nhai mrokfo duhatm rhurfom. To nhai. Arihat bi mrokfot wanyetmn to be nhai nd rroh fasoh nefroh kamongyuk tkitm. \v 23 Fitoh yimam na hti dbnotwoma, to nanhu Yifemrn hti dbnotwom. \v 24 Be na niahato rompno tohhato nd yimam hingrnawon duha bro bro nefm ahingrna duha yiyanm, be rom nayuk fasoh fasoh nefm mrokfo duhatm rhurfom. To nhai, na nayuk miraker-kfom bi turoh nyingaye htimommn tfit hti dbnotwomno nanhu Yifemrpno. \v 25 Nd rom nayuk nefm to bi turoh boririfhut kfomo mrokfo yuhatn bi kak hikwom. Nd mrokfote inji kfiwut: \q1 ‘Be hti dbnot furamoma.’ \rq Sng 35.19, 69.4\rq* \p \v 26 Nikmoh toh tamnouyuk Yafothar Bro Yifemrpno tohwor. Nd Yafothar tu Bro Yifemrpno tohhato tawisafwort tu Bro Yifemrhu rhu toheft. Bro Yifemrhu rhu toheft tawisafhato yimam kak nuhas bonuhasworm Bro Yifemrhu tu yafothet nef mifm. Na yihato tkrurafrhotanr nierahr nikompno. Nd Yafothar nieruharn nanhu nefm yo hingrneft ptha srh nuhasrahrko. \v 27 Yo to niko inji buga waptha srh nuhas-twakomm nanhu hingrneft. Na rihingrnakmohat niko tohnhohato htimokomt nanhu hingrneft. Ndnettn ptha srh nuhaskfot yimam.” \c 16 \p \v 1 “Na nhai wofnkaha niko Bro Nkifrarhu mrokfot miyafhonineft. Ndnatn nd mrokfot kfiyanko. \v 2 Judaroh rhu rifinyuk rmonm kfo yiritikfot kforahmko. Yo wom yiham was beb bobebrahmko. Rom inji na thombat mirahm, ‘Nom Bro Nkifrarhu dborioh nefm newunom.’ \v 3 Nd yimam niko ufasoh nefm naruham nhai Bro Nkifrar tawisafkahmr yo na nda tohwohat nhai hti dukakahma. Nhai. Ndnettn nd fasoh nefm narahmko. \v 4 Bi kfo nuhasanko nd yimam naruha ufasoh nefm. Kto ndhtet nefm htitnomm tfit wadukatwakomt ndar na kfo nuhaswa mrokfot.” \s1 Jisasr ptha nuhasmorm Bro Yifemrhu Yafotharhu hingrneft \p Jisasr kfo memorm, “Na nikompno tohmohat nhai nd nd mrokfom kfo nuhasrmoyanko. Bi tukanhu Yifemrpno yiyuk yiham bi abrboh hnam, ee btn kfo nuhasmoyanko. To nhai. Yiham afo wuri ruhetmn ndnettn nhai kfo nuhasrmoyanko. \v 5 To be bi kita tukanhu Yifemrpno. Tur kfo tkruraf-motra niamoya. Ndnetann bi tfit kita turpno. To niko nhai kfo ttiwon mikahkma, ‘Nine fitohko yita?’ \v 6 Na bi inji kfiwota nikmoh yima yuhum bi rinur finywom. \v 7 Na kfo mifwanko, nane sinya troh tanyruhanko. Hifa inji sinya trohruhanko. Na sinya troh tany shombat, Bro Yifemrpno muhruha. Rorpno yirhoyann tfit nd toh tamnouyuk Yafothar kfo tkruraforhotanr thu hamuhrahrko. \v 8 Nd Yafothar nieruharn nda bbinysofthu tuhan yindarim yak nuhasrahrm fasoh fasoh nefm niewa yihotam, yo yimaroh toh marnyahato yima yuhum wutham rhuneft, yo ariham finji finji toh marnyahato Bro Nkifrarhu kotkfot mrokfo duhatm rhurahm. Nd ndm Yafotharn yak hta bohta nuhasrahrm. \v 9 To frohmn fasoh fasoh niwa yihotam hikwam? To nd na hik duha yita yimam, romn nd yihotam hikwom. \v 10 To frohmn Bro Nkifrar hti wuthewar? Nhai wom frohm hti wuthakahr. Ndnettn nann nohhato Yifemrpno yihato nhai wom htirhotkma. \v 11 To frohmn Bro Nkifrarpno mrokfetm rhuruham? Nda bbinysoft thu yurmo tndhr, rorn bi Bro Nkifrarpno mrokfeter. Ndnettn yimam nd tndhr hikwam to rom inji buga Bro Nkifrarpno mrokfetem. \p \v 12 Rom tom nanhu yima yuhur yorhwa bok mrokfom. Htitanko nhai yimbhindangm tohetohkahmko nanhu mrokforoh yakneft. Ndnatn nhai ptha dbruf nuhas bugewotanko. \v 13 Kto Bro Nkifrarhu yafothet mrokfot mhfnahwa Yafothar yak nuhas bonuhasrahrko Bro Nkifrarhu tu yafothet nef mifm. Nd Yafothar nieruharn nikmoh yima yuhum yak hta bohtaruhatrko nd yiharn yak dukarahko nd na pthayuk mrokfom. Nd Yafothar pthayuk mrokfom nhai be turhu fijo ptha fura bofuraruhatr. Nhai. Mrokfom na kfo nuhasyukrpam ptha nuhashirahrko. Yo ktopakto rhu hanyruha tamoh tamoh nefm yak nuhasrahrko. \v 14 Na harhuyuk mrokfo rifhur rorn yakruharr pthahirahrko. Ror nayuk tamoh nefm nann bro yufat yakruha. \v 15 Bro Yifemr harhuwa tamoh tamoht nanuhet. Ndnettn kanganko, nanhu mrokfo rifhur rorn yakruharr kfo nuhasrahrko.” \s1 Krhopami yindhor nmbuhathu mrokfot \p \v 16 Jisasr tfit kfo memor, “Bi brbohwot nanhu yinyeft. Afo hti hambrafrahkma, ee tfit toh hany tefihato tfit htiyakrahkma.” \v 17 Jisasr inji kfomotr wom disaiperm wanyaf hanyhato tum rinahti nahtihato kfo memom, “Ror kfi mrokfothu yimbu yuhat finji yorhwat? Kfo famur, ‘Toh tefi hasiwakomn hti hambraforahkma yo tfit toh tefinihato tfit htiyakrahkma.’ Yo womt kfo famur, ‘Ndnettn nann nohhato Yifemrpno yihato nhai wom htirhotkma.’” \v 18 Yo kfo memom, “To nd wom mrokfot kfo famur, ‘toh tefinihato,’ nd mrokfo nmbuhat afo myak mmotewunomt nd mrokfo nmbuhathu yimbu yuhat.” \p \v 19 Jisasr bi htimorm rom ror pthayuk mrokfot myak mmotamohat. Jisasr inji htihato kfo ttiwon memorm, “Nikome nd na kfo yamu, ‘Toh tefi hasiwakomn hti hambraforahkma, yo tfit toh tefinihato tfit htiyakrahkma,’ ndtn kak mmotewuko? \v 20 Wawanyko! Na kfo mifwanko, niko nur dungunangurahko. Ndar bbinysofthu tuhant yindars rom nhai inji naruhatm. Rom be yindhorhato rhurahm. To nhai mrokfom. Niko warhu dungunangu-twako. Kto tfit niko rhu yindhorrahko. \v 21 Wom kfo nhombra mrokfot akfoyant. Wom mett yon yak yibonraht rhu kurhiwatn bro krhopam kekwot yon yak yihar. Krhopam yak hanitatn bi yonr fnurnir, bi be. Nd yonrn tfit bro yindhor nmbuhat hnewurt, nd rot hatoh hasoyuk krhopam nhai wom dukakahtm. \v 22 Niko inji narahko. Nikmoh yima yuhum krho hasoruhamn kto na nikompno nahtiruha yiharn tfit nd krho yima yuhum yohniruhamn tfit bro yindhor nmbuhat yakrahko. Niko yakruha yindhoreft nhai yimam yak nohruhatmt. \v 23 Nd yihar mfrpskina thombat niko nhai nanpno wom tamoh kfo ttiwonruhatko. Na kfo mifwanko, tamoh tamohm nanhu yufatpno Bro Yifemr kfo ttiwonrahkomr, be yakhato wahirahrko. \v 24 Niko toh hnamo yiham niko nhai inji nawon-rmoko. Afo ariham wanhombrawon-twako. Afo Bro Yifemr nanhu yufatpno wom shrm wakfo ttiwon wontwakomr. Inji ttiwonhato fekkomm, htirahko tfit bro yindhoreftpno rhurahko.” \s1 Jisasr be bi mfrfnahnihato nda bbinysofthu bbukeft mano mano fahotmort \p \v 25 Jisasr tfit kfo memorm, “Ariharhof mrokfom kfo nhombra mrokfompno ptha nuhas hnaroyanko. Kto nhai kfo nhombra mrokfompno kforhotanko. Tamoh tamoh rim kfota mkfota mrokfom Yifemrhum be kfo hik bohik nuhasruhanko. \v 26 Kto nd yihar be nanhu yufatpno tamoh tamohm Yifemr kfo ttiwonrahkomr. Nhai nann tfit nikmoh mrokfom Yifemrpno kfo ptharhotanm. \v 27 Bro Yifemr hti wofnworko. Nhai be sfno inji hti wofnrfotrko. Na hti yindhorhato niko na htimohat, duka memoko, ‘Ndarr Bro Nkifrarpno niamo yimayer.’ Ndnettn Bro Yifemr hti wofnworko. \v 28 Na afo Bro Yifemrpno wutohmoa. Tfit Yifemr wuhtanyhato ndar bbinysoft fawihnamoya. Tohmoyann be bi tfit kanga ndar bbinysoft htanyhato tfit Yifemrpno aiya.” \p \v 29 Tu Jisasrhu disaiperm inji wanyhato kfo memom, “Nd mrokfom asomif ni pthem, nhai be kfo nhombra mrokfom kanjo ptharfonm. Ptha hik mifnm. \v 30 Nom bi hti hik bugewunomn tamoh tamoh mrokfom yimam duka kkopenhato hus yima yuhetem, ni bi htitnm. Nhai afo mekahn, ‘Afo turoh tnge kfo ttiwonrahma.’ Ndnatn nom inji htitanomn kangnom, a to Bro Yifemrpno toh tanyhato niayetrn tamoh tamoh dukefm bi htitrm.” \p \v 31 Rom inji kfomotm tfit Jisasr kfo memorm, “Bi duka ppohato bi hti duka tungunewukma? \v 32 Wawanyko! Na kfo hnamohat to be bi yihayer. Rpen rpen hik tubatuyafruhamko na turpetena tuhaf tanyrahko. To mirahko ka nhai nanhu wom frohr. Nhai. Tor nanhu Yifemr. \v 33 Nanhu dukeft kanga nanpno wafrtkafkahkomn be rhu mmorahko. Ndnetann nd mrokfom kfo pthiyanm. Niko nda bbinysoft toh thoft, to ka mirahko ka be toh yindh-orrahnom. Nhai. Krhopam yakrahko. To mirahko riyakrmiyakhato arisuhak-nom. Toh bmtakfot. Bi nann ndar bbinysofthu bbukeft mano mano fahot tkafmoyant.” \c 17 \s1 Jisasr turhu disaiperm Bro Nkifrarpno kfo bruttnamo yuhat \p \v 1 Jisasr turhu disaipermpno mrokfo kfo pthahe buganimormn yura hefenr wuyukatohhato kfo bruttna memor, “Bro Yifeme, be bi asor bi yihar. Ninhu Yonr bro yufati bro nanyjar bbuka rifhur wahenr. Wahekahtnr tawo ror hingrnayuk hingrneftn ni tfit bro yufat yakrahn. \v 2 To bi rorhu tirtn ninhu hingrneft htamont. Rorn tuhan yindariroh bro tohak yimar fak htamo. Ni hayuk yimam rorn toh nkifraniyuk yafothar kahukrm. \v 3 Yimam ni htihato duka kangm, ninrpa tu Bro Nkifraye, yo Jisas Kraisr tu Bro Nkifrar kfo tkrurafmo yimayer, inji duket yimam toh nkifranirahm. \p \v 4 Nd ni hayuk hingrneft bi hingrna bugamoyant. Inji nahato ninhu bro yufati bro nanyjar bbuka rifhur bi nd bbinysof thofm bi fak nuhas bonuhas bugamoyanm. \v 5 Bro Yifeme, nda bbinysoft tafi dborha duha na ninpno tohmohat afo bro yufeta tohmoya. Na kanga arihat nd bro yufat tfit wahe-kahtna ninpno tohruha. \p \v 6 Nda bbinysofthu tuhan yindarim, nanhu yufatpno kfo htahemom, bi ptha nuhasmoyanm ninhu yufati ninhu toh yuhat yo ninhu dukefr. Ni tunhu yufatpno rhuyukm, to bi nann hemo. Hifa fak hik marnyamomt ninhu mrokfot. \v 7 Arihat bi tawisafwom, ndar nanhu tirt yorhwa tamoh tamohm ninn hemoyem. \v 8 Nd ni hayuk mrokfo bugam kfo ptha nuhas bugamoyanm. Nd mrokfom yak duka tungunamotmm na ninpno toh tany nia yuhat bi wany hikmomtn rroh bro dukeft duka kangm, ni mifnn kfo tkrurafmotna niamoya. \p \v 9 Na rroh dukefrpno kfo bruttniwa nhai nda bbinysofthu yima bugam dukahato kfo bruttnakaha. Nhai. Nd ni tu hayukm kfo bruttniwa. Nd yimam to tunhu yufatpno korhm. \v 10 Na yakitohwa tuhan yindar bugam ninuhem. Yo ni yakitohwam to nanuhem. Rompno na bro yufat kekwa. \p \v 11 Na nieruha, na nhai nda bbinysoft wom toh hatohrhota. Na nia thombat rom nda tuha bbinysoft toh hasorahm. Rom asha tuha bbinysoft toh haso thombat ni tu yura myorhekwa Bro Yifeme, bi ninhu bro bbuka nanyjaret tirtn htewanm, wayukatohaf hanyswanm, nd yimam ni tunn hemona. Ninhu tirtn rhu haso thombat nayakitohkahmn rpat atohtwam no rpat tohmo kanjo. \v 12 Na rompno toh hnamohat ni hemo bro bbuka nanyjaret yafotharpno toh hongmb hnamotanm toh marnya hnamom. Nhai womr frtrohrmornom. Nd frtrohmo yimar, ror bi hukrn, rorpar frtrohmohat be yihato nohmor. To Bro Nkifrarhu rfa borngt bi nd mrokfot ruhettn, to be nd neft rhu twanhomot. \v 13 Na bi nia yibonwoyann nda bbinysoft afo tohetann nd mrokfom kfo pthiwanm. Kanga tuka hatohwa yindhoreft kanjo rom inji bro yindho-reftpno atohm. \p \v 14 Ninhu mrokfot bi kfo pthahe-moyanm. Kfo pthahemotanm nhai ndar bbinysof thofroh dukefm hikkahm. Nhai. Ni dukiwa dukefr, na dhikwar, ndr kanjo inji hikwatm, ndnettn nda bbinysof thofm hti srthuwomm. \v 15 Na nhai kfo mikahann, wayaktwanm. Nhai. Be kfo bruttna kanga ninhu mofsinhit watabohifat hmbrikahtnm Tndhr nhai finji naruhatrm. \v 16 Rom nhai ndar bbinysof thofroh dukefm hikkahm. Nhai. Ni dukiwa dukefr na dhikwar, ndr kanjo inji hikwom. \v 17 Ninhu mrokfot tu fipet mifet. Ndnatn kanga, nd mrokfot nd yimaroh yima yuhum ahingrnakahtn ayak wus bowuskahttm be ninpno rim tohni bugarahm. \v 18 Na ni tkrurafmotna nda bbinysoft niamoya. Nd yuhatn nd yimam tkrurafrhotanm kmi kmim rhu fnahrahm. \v 19 Rom dukahato na bi ninhu tirtn rhuhato ninhu dukef yuhatn hikwa. Tawo rom na hikwa kanjo ninhu tirtn htahato ninhu dukef yuhat hikrahm. \p \v 20 Na nhai nanhu disaiperpam dukahato kfo bruttnakaha. Nhai. Rom pthayuk mrokfom wanyhato na hikruha yimam rpat duka nhafoh bugahato kfo bruttniwa. \v 21 Na kanga no nito tohwa kanjo rom inji rpat nafrtkafhato rpat atohm. Yo rom nonpno afrtkafkahtm nda bbinysofthu tuhan yindarim htiruhamn nanhu nia nmbuhat duka mirahm tu Bro Nkifra tkrurafmotna niamoya. \v 22 Nd ni nanpno hayuk bro yufat bi hemoyanm. Nd bro yufatpno rpa yima yuhur rhurahm no rpa yima yuhur yorhwa kanjo. \v 23 Na kanga na romn thu hamuhkfot, yo ni tfit nann thu hamuhkfot, inji inji anakahnomn rom be rpa yima yuhur rhurahm. Tfit ndar bbinysof thofm inji htiruhamn nanhu nia yuhat duka mirahma, Bro Nkifrar tkrurafmo yimayer. Yo duka mirahm, nanhu disaiperm ni Bro Nkifra mondt htewunm na ni Bro Nkifra mondt htamo kanjo. \p \v 24 Bro Yifeme, nd ni hemo yimam na kanga na tohruha kmit rom rpat atohtwanom. Na kanga nd na hatohruha bro nukefti bro yufat afo ahtitwamt. Nda bbinysoft tafi dborha duhattn na hti wofnhato hemona nd nukefti bro yufat. \v 25 Tu dborioh nefm yakitohet Yifeme, nda bbinysoft tohwa tuhan yindarim nhai tawisafkahmn. Nanrpaya tawisafwann. Ndar nanpno tohwa yimam, rom tawisafwomt nanhu nia nmbuhat. Kangm, Bro Nkifrar kfo tkrurafmo yimayer. \v 26 Bi fak nuhasmoyanm ninhu yufati ninhu toheft yo ninhu dukefr. Tfit wom yiha wom yiham yak nuhas hanyruhanm. Inji narhotanm, ni Bro Nkifra na marbit htewa kanjo rom tfit nd neft yakhato womm marbit htarahmm. Yo na inji htirhoyann thu hamuhruhanm.” \ms1 Jisasr bro krhopam yakhato nohmorn tfit sinyamor \mr (Sapta 18—20) \c 18 \s1 Judasr yahr kmiroh tirmn Jisasr htamo yuhat \r (Matyu 26.47-56 yo Mak 14.43-50 yo Luk 22.47-53) \p \v 1 Jisasr Bro Nkifrarpno kfo bruttna buganihato turhu disaiperm myaknihato tek Kidront hayuknihato mkuko yimom. Nd tek mkuko rhuyuk olif suhtn yi rhumom. \v 2 Nd olif suhtn bok yiham Jisasr turhu disaiperm yaknimoarm ndha yi rhu rifinymoum. To Jisasr hndhnayuk yima Judasr ror bi htimort nd tkitt. \v 3 Ndnettn Judasr to be nd yuhatn hanymorm Romroh soldiami polism. Polism prisroh bro yimami Farisim kfo tkrurafmomm. Yahrt tohyuk kfra inyarut yo kshm rpat fakitohakmomm.\f + \fr 18:3 \ft (18.3) Nd temperthu prisroh bro yimam kfo tkrurmo polism Bro Nkifrarhu temperr tohukatohmoum.\f* \v 4 Jisasr nd yimam htiyak-mohat nhai yak mmormort rroh yi nmbuhat. Ror bi tawisafmorm rorhu yakyuk krhopa bugam. Bi tawisafetrn kfo ttiwon memorm, “Nikome frohm hambriwako?” \p \v 5 Kfo memomr, “Nom Nasaret thof Jisasr kak hambro hnewunom.” Jisasr sinyahato kfo memorm, “Na to asoya.” Nd Jisasr hndhnayuk yima Judasr, ror rpat nd yahr kmimpno rpat tohmoum. \v 6 Jisasr kfo memotr, “Na asoya,” nd yimam tfit mongthur mongthur yihato tuha dangn yukha dangn yukham tmbho thumom. \p \v 7 Tfit wompam Jisasr kfo ttiwon memorm, “Niko frohr hambriwako?” Kfo memom, “Nasaret thof Jisasr hambriwunom.” \v 8 Jisasr kfo memorm, “To bi kfiyanko, na asoya. Na hambro hne thombat to bt ndar na hik htfaswam afo aim.” \v 9 Ror nd yima yuhur inji mfnahhato inji kfo pthamohat, to bingot mrokfot bi kfo memor, “Nd yimam ni hayukm nhai rroh womr yakrmotmr frtrohrmornom.” Nd mrokfot bi inji ruhettn to be ka yimamn fak htamotmr inji kfomor. \p \v 10 Saimon Pitar ror bainat fakitohakmor. Nd bainat kimt teh tundakhato prisroh bro tohak prisrhu hingrna yimarhu tirmif yimbhindangt frbubafmotrt misuhmot. Nd yimarhu yufat Malkusr. \v 11 Pitar inji namotr tfit Jisasr kfo memorr, “Bainat tfit wathuntwe. Ni finji dukewuna, ka kangn, nd krho nmbuhat bi Bro Yifemr dkfoyukt ayak duha yirte? Nd dukeftpno inji newun?” \s1 Jisasr Anasrpno hanymo yuhathu mrokfot \p \v 12 Nd Jisasrhu yakt yimo yimam Jisasr tir tir yakmomr mtitofe kiboki-momr. \v 13 Kibokiyakhato afo Anasrpno hanymomr. Anasr Kaiafasrhu matoh-emer. Kaiafasrn prisroh bro tohak yimarhu hingrneft fakitohmort nd gunyjimr. \v 14 To nd Kaiafasrn bro tohak prisr tohhato Judaroh bro yimam bi kfo memorm, “Rpa yimarpar Juda buga-nmoh tkitt yakhato suh nanyorneft hifa.” \s1 Pitar mett kfo nhehmo yuhat \r (Matyu 26.69-70 yo Mak 14.66-68 yo Luk 22.55-57) \p \v 15 Jisasr hanymohat Saimon Pitari wom disaiperr hik hanymofr. Nd wom disaiperr bro tohak prisr bi tawisaf-morr. Ndnetrn ror rim fnahnimor nd bro tohak prisrhu kuny kmifako Jisasr hafknemohat. \v 16 Pitar ror kmifa rim fnahnitn mtoh hasomor. Tfit ndwom disaiperr Pitar hti hambrohato tfit nd kmifa rim fnahnit tohukatohmoa mett kfo ttiwonhato Pitar fknenimor. \v 17 Nd mett inji htiyaf hanyhato Pitar kfo ttiwon memotr, “Ka ni aso nd yimarhu wom disaipern?” Pitar kfo memor, “Nhai na. Na wom yimaya.” \v 18 Yifung-nano bro frfoneft yakmottm nd bro tohak prisrhu kuny kmifar yukatohaf hanyuk yimami polism kaht tenghato haunyomoum. Pitar ror nd yimampno rpat tohhato kaht haunyomoum. \s1 Prisroh bro tohak prisrn Jisasrhu kotkfot yakitohmo yuhat \r (Matyu 26.59-66 yo Mak 14.55-64 yo Luk 22.66-71) \p \v 19 Prisroh bro tohak prisr sinyahato kfo ttiwonmorr disaiperroh nmbuhat yo tu Jisasr mrokfom kfo pthamoa yuham. Ndm kfo ttiwon hik bohik-mourr. \v 20 Jisasr sinyahato kfo memorr, “Na mrokfom kfo pthamoahat nhai wom kafroh tkitt tuhan yindarim yak nhafohhato kfo ptharmoayanm. Briyaha tafontn Judam rifiny hakuta rmonmn yo Bro Nkifrarhu temperr rifinymoatm mrokfom hemoanm. \v 21 Ndnettn to tamohmpno na ttiwonwa? Na pthamo mrokfom wanymo yimamn wakfo ttiwonn. Rom tawisafwomm na pthamoa mrokfom.” \p \v 22 Jisasr inji kfo pthamotr brbo tohyuk polismanr sinyahato Jisasr nyingatikt frsrfamorr. Frsrfahato kfo memorr, “Tot inji tohak prisr kfoyuk mrokforoh kfo wokneft?” \v 23 Tfit Jisasr kfo memor, “To na finji kfiya? Faso kfiya? Faso kfo thombat to wakfo nuhasna na kfoyuk tng bebt. To na dborioh mrokfot ptha thoft to tamohmpno nyingatikpako be frsrfa furena?” \p \v 24 To be yuht baklain kiyetr Anasr yakmorr Jisasr tfit Kaiafasrhu tirtn htamorr. \s1 Pitar tfit wompam kfo namhi nhehmo yuhat \r (Matyu 26.71-75 yo Mak 14.69-72 yo Luk 22.58-62) \p \v 25 Saimon Pitar afo kahtpno tohhato haunyomour. Kaht haunyo hasetrn wom yimam rorpno tohmom kfo ttiwon memomr, “Ka ni aso nd yimarhu wom disaipern?” Pitar nhaf kfo memor, “Nhai na. Na wom yimaya.” \v 26 Tfit nd bro tohak prisrhu wom hingrna yimar tohhato Pitar kfo ttiwon memorr, “Ka ni ndar yimann mswirt yihof htiroya?” Ror nd Pitar yimbhindangt frbbomo yimarhu yimater. Ror tohhato htimorr Pitar sinyahato nd prisrhu hingrna yimarhu yimbhindangt frbbomohat ndnetrn inji kfo ttiwonmor. \v 27 Inji ttiwonmotrr tfit wompam Pitar kfo namhi memor, “Nhai.” Pitar inji kfo namhi hanymor krir nakumor. \s1 Jisasr Pailatrpno hanymo yuhat \r (Matyu 27.1-2 yo 27.11-14 yo Mak 15.1-5 yo Luk 23.1-5) \p \v 28 Be Jisasr prisroh tohak yima Kaiafasrhu kmifat ruhetrn tfit Judaroh bro yufet yufet yimam yaknimomr Judiaroh gafanarhu kunyko tfit hanymomr. Yihat bi nitre dbtaku hanyettn Judam nhai rpat hafknermomr gafanarhu kmifat hanymohat. Be inji briahako mtohmom. Turoh nkifra tndht yakitohetmn rom Pasofa burwa tofi yihar bi brboh hanyetr rom nhai tfit tamoh tamoh nefm yihato turoh rhu nmbuhat yak beb hanykfot. Be rhu marnya bomarnyahato Pasofakfot htayuk yemro burwat rom yakfot. Nd dukefetmn nhai fknermom Jisasr gafanar rhuyuk kmir hanymohat.\f + \fr 18:28 \ft (18.28) Nd gafanar o Pailatri rorpno tohyuk yimam rom nndo Rom thofmn nhai hikrmoamm Judam rhuyuk tofim o tamoh nefm. Nd dukeftpno Judam memom, “Nd nndoh kmimpno nhai nom brboh yihato rompno nabnotkfot. Inji narahnom Bro Nkifrar hti bebrahrnom.”\f* \v 29 Pailatr fnahnihato nd briahako tohyukm kfo ttiwon memorm, “Tamoh tofirpno nda yimar yamukako kot atohr?” \v 30 Kfo memomr, “Ror ufasoh nefm ana duha yir nhai ninpno hnarfotnomr.” \p \v 31 Pailatr kfo memorm, “To be ndhtet neft tuko wayaknikahkomr tukmoh boririfhu yuhat wahikko. Yimar finji finji nayetr finji niwakomr nd yuhatn wahiktwako.” Tfit Judam sinyahato kfo memom, “Romroh gafmanr kfo rafo memor, nom Judanom nhai wom tofiyet yimar nmoh tire bgre misn kihegir nohkfot. Be tu nhai mif.” \v 32 To nd nd nefm Jisasrpno rhumom, to bi tur kfomoa kanjo nd yuhatn to be rhu hik twanho mifmom. Bi kfo memor, “Na ndar bbinysoft tohhato bgre miyeta kasinyarahma.”\f + \fr 18:32 \ft (18.32) Fasoh net yimam kot tohnihato nohmoahat husfirpa yuham nohmoum. Judaroh kotkfot tohyukm be yakmoamm tahiye tahiye frdbofna nohmoumm. Romroh kotkfot tohyuk yimam hus yuhaf htamoumm. Womnam bgre mimn kihegir nohmoumm. Womnam mfham tmbhomoumm.\f* \p \v 33 Pailatr tfit turhu kmifar rim fnahnihato Jisasr nakumorr. Jisasr yi rim tohmotr kfo ttiwon memorr, “Nine Judaroh kinge?” \v 34 Pailatr inji ttiwonmotrr tfit Jisasr ttiwon memorr, “Ni inji kfo ttiwonwohate tunhu dukefrn inji ttiwonwona o womm nanhu toh yuhat kfo nuhasmotmn inji kfo ttiwonwona?” \v 35 Tfit Pailatr kfo memorr, “Tamohmpno ndhtet ttiwon nmbuhat nanhu yima yuhurn wadukakhato ttiwonrfoyann? To na Judayann inji ttiwonrfoyann. Ni tunhu kmi thofmi tunhu prisroh bro yimamn nanhu tirt htaromn. To tamoh neft namotn asha hnaromn?” \p \v 36 Tfit Jisasr kfo memor, “Nanhu kingdomkfot nhai ndar bbinysofthu kingdomkfot rhukaht. Nanhu kingdomkfot be ndar bbinysofthut arhut, nanhu hingrna yimam sinya-rromn toh raforrotma nhai yimam yakhato Judaroh bro yimaroh tirtn htarrotma. Nhai. Nanhu kingdomkfot nndoh womharhoftn ndnetmn Judaroh bro yimaroh tirt htaroma.” \v 37 Jisasr kingdomkfot kfomoatr tfit Pailatr kfo memorr, “Ni ka kinge, ndnetnn kfo kangn, ‘Nanhu kingdomkfot nhai ndar bbinysofthut rhukaht.’” Jisasr kfo memorr, “Uwa, na to finji kforhoya? Mrokfot to bi tot bi tunn kfiwunt. Na mmemt hiyauhato ndar bbinysoft niamohat, to yimaroh king tohhato Bro Nkifrarhu tu mrokfo yimbu yuha mifthu kfo ptha nuhasyuka niamoya. Yimam Bro Nkifrarhu mrokfo mift yakitohwam, nd yimam nanhu mrokfot wanukwomt.” \v 38 Pailatr tfit kfo ttiwon memorr, “To nd ni kfiwa kfo mif mif mrokfot to tamoh mrokfoyet?” \s1 Jisasr bgre mis frdbkafmo yuhat \r (Matyu 27.15-31 yo Mak 15.6-20 yo Luk 23.13-25) \p Pailatr Jisasrpno ptha tanyhato fnahnimorn Judam rim kfo memorm, “Nd yimar htitita nhai wom tamoh neft narmor. \v 39 To niko bi hti hnayeteko, ndhtet bro Pasofa rhuyuk yihamn kalabus tohwa yimaroh womr fnah-newur. Niko tukomn kangko frohr afnahnar, tukomn yufat wayuta-twakomt. Kangko ndar Judaroh kingr afnahr?” \v 40 Tng rihar wayur sinyahato kfo memom, “Nhai, nhai rorn. Barabasrn afnahr.” Nd yima Barabasrn kalabus htamohat, rorn rikohnefti yima tatneft damiagt hatonemourm. Nd nefm inji namoatr kalabus htamomr.\f + \fr 18:40 \ft (18.40) Ndar rfa borngthu mrokfom hti hik bohiket yimam duka memom, Barabasr nhai yindhorrmoar Romm Judaroh kantrikfot tohhato tfit Rommn gafman yufat yakhato tohkfot.\f* \c 19 \p \v 1 Rom inji waniak waniak-motm Pailatr wanysi wanysi-hato soldiam kfomotrm soldiam wifkfot yakhato Jisasr nd wife wife smbho bosmbhaknimomr. \v 2 Tfit huhra mtitoft yakmomtn kingroh mfham hatohwa kraunkfot kanjo yakke yakmomtn yuht huhra rmonett mfhatn wathu hamsismomr. Yo kku kkorpa kanjo fnhuyet yuke hmbreshar yakmomn hmbremomr.\f + \fr 19:2 \ft (19.2) Nd Jisasr hmbremo yuke hmbreshar, briahako yarim ruhakyuk hmbresha kanjohot hmbreshar hmbremomr. Yo nhai batenim duhater, be tirrpaf tuheter.\f* \v 3 Inji natamomrn bt tom yuwi kfo nhehakni memoum, “Asor nd rom kfiwa Judaroh kingr.” Inji kfo nhehaknihato tire srfamoumr.\f + \fr 19:3 \ft (19.3) Soldiam Jisasr wondh nhta bonhtamohat yuwi memom inji kingm kanjo wondhruhanomrn bt mkfak mkfak srfa bosrfarahnomr. Nd dukefetmn kingm hatohwa wondht kanjo wondhmomr.\f* \p \v 4 Pailatr tfit wompam fnahnihato briahako tohmo tuhan yindarim rim kfo memorm, “Wawanyko. Nd yimar tfit kforhota nikompno tfit hnerahmr. Ndtn niko hti kshrfaruhakomn duka mirahko ror nhai wom krhopam htikahrr.” \v 5 Be Jisasr yarim fnahnamor. Nd mfhat wathu hamsismo huhra mtitofti nd hmbremo kku kkorpa kanjo fnhuyet hmbreshar, ndm rpat yarim hatohmorm. Yarim hatohmotrm Pailatr kfo memorm, “Wahtiko. Asor nd yimar.” \p \v 6 Yarim hatohmotr prisroh bro prismi Bro Nkifrarhu temperr tohukatohwa polism wayur sinyahato kfo memom, “Wahegirkomr, wakihegirkomr. Bgre misn wathu hegirkomr” Pailatr rom pthamo mrokfot wanyhato kfo memor, “To ndhtet neft tuko wayaknikahkomr tukomn wakihegirkomr. Nane htitita nhai wom nefm narmotr btn nann finji narhoyanr.” \v 7 Tfit nd Judaroh bro yimam kfo memomr, “Nmoh nkifra thfa mntwat mkfo fnahmot, kfo kangt, wom yimar kfo kangr, ‘Na Bro Nkifrarhu yona,’ nd yimar bi mrokfeter anohtwar.” \p \v 8 Pailatr nd mrokfot wanyhato yima yuhur mfro fanhomorr. \v 9 Pailatr tfit gafanarhu kmifako yimorn tfit Jisasr rim ttiwon memorr, “Ni fitoh kmi thofe?” Jisasr asor. Nhai wom mrokfom kfo ptharmor. Be wany marsisamorr. \v 10 Jisasr Pailatrhu kfo ttiwon mrokfot nhai kfo yakiormotrr kfo memorr, “Ni nhai kfo yakiokahna. Wawanyn. Nanrpaya kforuha ni nhai bgre mis tuhegirruhatmn. Yo nanrpaya kforuha bgre misn tuhegirrahmn. Ndm ni ka nhai tawisafkahnm?” \p \v 11 Jisasr kfo memorr, “Yura bro kmi hefenr tohwa Bro Nkifrar nd ni hatohwa bro yufat hemotrn nanhu mrokfot ninn kakitohwont. Na yiro ritohtayuka na nhai finji kforhota. Ndt mrokfo duhatet. To tmift nd yimar na hndhnayukr, mirahn ka tu dborioh neft namor. Ni nayuk nefmi ror nanpno namo neft yak htineft, ninhu nefm be inji yura kitm, nd ror na hndhnamo yuhat ndt tu krhonano kitt, rothu krhopam broyem.” \v 12 Jisasr pthamo mrokfot Pailatr wanyaf hanyhato memour, “Fitoh yuhamn ayak hfhanafoyanr,” to nhai, Judaroh bro yimam wayohrfat wayohrfathato kfo memom, “Nd yimar be inji yafhorahnr, ndt ni nhai tu Sisarhu yimatn rhukahn. Rorhu yimatn arhun to nhai inji narfotn. Yimar kfo kangr, ‘Na kinga,’ nd yimar kangr, ‘Sisar riyak htafhato tfit nann kinga atoha.’” \p \v 13 Be Pailatr nd mrokfot wanyhato Jisasr fak hfhanmorr. Yak hfhanhato Pailatr ror jasr yorhwa gajis rim rhumor. (Nd Pailatr jasrhu gajis rim rhumo tkitt Hibru yarmumat kutamoumt Gabata.) Nd rhu yefinyuk tkitr tahirpaye thu trku htfas bugamomr. \v 14 Nd yihar Judaroh Pasofa burwa yeyuk yeshriroh yak hta mska yibon yihar rhumom. Mar bi dany marrn Pailatr kfo memorm, “Judako wahtikomr nikmoh kingr.” \v 15 Judam wayur sinyahato kfo memom, “Wuri air! Wuri air! Yura bgre misn wakihegirkomr!” Pailatr ttiwon memorm, “To kangko nikmoh kingr yura bgre misn akihegirre?” Prisroh bro yimam kfo memom, “Nom nhai wom kingm. Sisarpar nom tawisafwonom. Nom rorrparhu yinhitn korhnom.” \v 16 Pailatr be Jisasr yakhato kfo memorm, “Asor Jisasr. Bi tukmoh tirmn htewanr. Tukomn wakihegirtwakomr.” \s1 Jisasr bgre mis kihegirmo yuhat \r (Matyu 27.32-44 yo Mak 15.21-32 yo Luk 23.26-43) \p Inji kfonihato soldiaroh tirm htamorr. \v 17 Be Jisasr fakni hanymomr. Rorhu tuhegiryuk bgre mis tur tita hatohta hanymort. Kmi taunt htanymortn wom kmi mfhat kutewumt yima Mfha Tpit, ndha hanymort.\f + \fr 19:17 \ft (19.17) Nd kmi mfhat kfe sfiohniyet yima mfham kanjo rhumoatt to be futamoumt yima Mfha Tpit.\f* (Hibrukfot futamoumt Golgotat.) \v 18 Ndha bgre misn tir wuram nire frdbkafhato yuht bgre miyetr kasinyahato tou fopmomr. Wom hus yimaf yakmomf bgre miyetf mano mano tohmof. Womr tirmifko, yo womr kindonko. Jisasr buha tohmor. \p \v 19 Pailatr kfomotrm wom mrokfot mimkutn wandfakmomtn Jisasrhu bgre misn yura mfhako frdbkafakmomt. Nd mrokfot rom wandfakhato htamot kfo memot, “NASARET THOF JISASR, JUDAROH KINGR.” \v 20 Pailatr memorm, “Nd mrokfom Hibrukfotn, Romkfotn, yo Grikkfotn inji wawandfa hanyswakomm mimkutn.” Jisasr hegirmo tkitt brbo tauntpno hegiretrn bok Judam rim fnahni mfnahnimoamn nd rom wandfamo mrokfom rim htini mhtinimoumm. \v 21 Prisroh bro yimam nd mrokfot htimohat Pailatr mkfo memomr, “Awandfawahn, ‘Judaroh Kingr.’ Wawandfa wame, ‘Nd yimar kfo memor, “Na Judaroh kinga.” ’” \p \v 22 Tfit Pailatr kfo memorm, “Mrokfot bi inji wandfiyant to be inji arhut.” \p \v 23 Soldiam Jisasr yuht bgre miyetr tou yopnihato nd ror hatohmo hmbre wuskar husfihus yimam nhombrahato fak nhta nhombramomm. Nd yiro rim ruhakmoa yuke hmbresharpar fak trohmomr. Nd hmbreshar nhai be nmbuha nmbuha rmontham yakhato nahurmomr. Nhai. Be yuht thar hmbremourr. \v 24 Be inji htitihato soldiam kfo memom, “Be inji yuhtr arhukahtr pirai saturahnomr. Frohr winr rorn yakrahrr.” Rom namo neft nkifra rfa borngt kfomo mrokfo yuhatn fak hikmot. Nd nkifra rfa borngt rhumo mrokfot kfo memot, \q1 “Na hatohmo hmbresham yak nhtahato fak nhombrani-momm. \q1 Yiro rim ruhakyuk yuke hmbresharne pirai satuhato yimam fakmomr.” \rq Sng 22.18\rq* \m Soldiam to nd nkifra rfa borngt rhuyuk mrokfo yuhatn fak hik mifmom. \p \v 25 Jisasr tuhegirmo bgre mispitn tohmo met kmime, tu Jisasrhu mmemt yo rothu nmemt, yo Klopasrhu met Mariat ee Makdala efkot Mariat. Nd husfihus metm Jisasr thu hegirmo mispit tohmom. \v 26 Jisasr memor wahtiyafoya htimort turhu mmemt. Yo nd tu Jisasr yuhu mongimoa disaiperr htimorr rorhu mmemtpno brbo tohmor. Inji htihato mmemt wakfo memort, “Nd ninpno brbo tohwa yimar bi ninhu yoner.” \v 27 Tfit kekutnihato nd disaiperr wakfo memorr, “Rot bi ninhu mmemet.” Be nd yiha nd disaiperr Mariat kfaknimortn be rorpno ritohakhato rorn rifakitoh-akmort. \s1 Jisasr myaknimo yuhat \r (Matyu 27.45-56 yo Mak 15.33-41 yo Luk 23.44-49) \p \v 28 Jisasr ndar bbinysoft niahato hingrna hnayuk hingrnefm mdukakhato duka hna duka hnamormn duka memor, “Nd na niahato hingrnayuk hingrnefm bi hingrna buga twanho-moyanm. Bi be nanhu hingrnefm.” Inji kfonihato kfo memor, “Bupa knewa.” To nd ror kfomo mrokfot nhai be kfo furarmort. Bi nkiframpno kfo htamo mrokfot to be tfit kfo hik mifmort. \v 29 Wain buroht rohett tohmot. Wom spans yakmomn nd wain rohtn thu yifakhato hisop yuhtarn kiyakhato Jisasr wuhemotm tmasakmorm spans ruhetmn. \v 30 Jisasr nd wain bupam yenyi hanymorn wuroht kfoni memor, “Be bibe.” Be inji kfonihato mfhat yohnemotrn mfaknimor. \s1 Wom soldiar kfrat yakhato Jisasrhu kkreko was tiwonmo yuhat \p \v 31 Nd yimam kihegirmohat Fraide yihar kihegirmomm. To nd Fraide yihar tor Judaroh Pasofa Sabat yiha rhuyuk yeshriroh yak mska yihar. Nd Sabat yiha Judaroh tu bro yihayer, rom nd yihar nhai rom wom tamoh nefm nakfot o hingrnefm hingrnakfot. Turoh nkifra yirmoht mdukakhato duka memom nhai ndar hirwa yimam tfit Sabat yiha hirkfot. Ndnetmn Judaroh bro yimam Pailatrpno yihato kfo ptha memomr, “Nd kihegiret yimam wuram frwokruhatmm nohrahm. Nohruhatm yak thurahmm. Nhai tfit nmoh bro Sabat yihar nd yimam tfit yura bgre mimn hirruhatm.” \v 32 Be nd kfotpno soldiam yimomn barkof yimarhu wuraf fryifikatmomf. Rorhuf fryifikatni yo tfit yimomn womrhuf yi fryifikatmomf. \v 33 Yo tfit yimomn memom Jisasrhu wuraf afryifikatnomf to nhai, htimomr bi nohetrn to be nhai fryifikatrmomr rorhu wuraf. \v 34 Be wom soldiar kfrat yakhato Jisasrhu mano kkreko wuwashato htimor kkupami bupam rpat yudbat fnahmom. \v 35 Wom yimar ndar nefm turhu nyingaye htihato kfo ptha srhwor, rorhu mrokfom kfo mif mifworm. Ror tur htitr nd ror kfoyuk mrokfo kfo mif mifworm, ndnettn niko nd ror kfoyuk mrokfom wany yakiokfot. \v 36 Jisasrhu wuraf fryifikat duha yimohat to rfa borngt yorhwa mrokfo yuhatn hikmot. Nd mrokfot inji korhwot: “Nhai rorhu wom tpit fryifikatruhatmr.” \v 37 Yo wom mrokfot kfo kangt, “Tum wasyuk yimarn tfit yukatohrahm.” \s1 Jisasrhu thatipt nfri tahi muhtn rihtamo yuhat \r (Matyu 27.57-61 yo Mak 15.42-47 yo Luk 23.50-56) \p \v 38 Arimatea taunthu yima Josefr yimorn Pailatr mttiwon memorr, “Na kanga Jisasrhu thatipt yakniruhant?” Pailatr kfo memorr, “Hifa, nhai mrokfom, wayaknitwant.” Be Josefr nd mrokfot wanyhato Jisasrhu thatipt mfakmort. Nd yima Josefr to Jisasrhu wom disaiperer. To Jisasr hikmoahat nhai Judaroh bro yimampno yak nriyafrmoar. Nhai. Be inji kafrohnano hikmourr. \v 39 Josefr nd Jisasrhu thatipt yakmohat Nikodemusr faknhomorr. Nd yima Nikodemusr, to rorn wom yiha yifung yimorn Jisasrpno mfnahmor. Nd yima Nikodemusr Josefr yaknhot yimohat ror dborioh mtha yarfonet paurakfot hanymor. Hushtet mtha yarfonet mifhu mtha yarfonet paurakfot hanymor. Ror hanymo paurakfothu krhopam 30kg kurhet paurakfot hanymor. \v 40 Josef Nikodemusrof yihato thatipt wuyak thurakmoft tu Judam noheh yimam hingrnamoa hingrnef yuhat hikmof. Nd Nikodemusr hanyuk dborioh mthet paurakfot yakmofn yuke yuke rmontha nmbr nmbuham truf wuna hmbre buganimofmn, ee nd paurayet rmontha nmbr mkuye ki tawonmofr yagr nmbuhar. \v 41 Nd Jisasr soldiam yakhato bgre mis tuhegirmo tkittpno rhumor wom bro mswirr. Nd mswirrn rhumor wom nfri tahi muhr. Nd tahi muhr nhai wom yimam bi htarmomr. \p \v 42 Nd yihar Judaroh Sabat yiharhu rhuyuk yeshriroh yak mska yiharn, to be Jisasrhu thatipt yaknimoftn nd tuha brbo mswirr rhuyuk tahi muhtn rim htanymoft. \c 20 \s1 Jisasr sinyamo yuhat \r (Matyu 28.1-8 yo Mak 16.1-8 yo Luk 24.1-12) \p \v 1 Sande yiha dbha ksfu mif Makdala efkot Mariat sinyahato yimot Jisasrhu tahi muhthu htit. Yimotn htimott nd tahi muht frtittomo tahis nhai wom rhurmot. \v 2 Mariat be inji mhti tanyhato be tfit mkekutnihato tonayefrpar yimotn mtone fnahmot Saimon Pitari Jisasr mfro yuhu mongimoa disaiperrpno. Rof htiyakhato ttiwon memoft, “Nine?” Mariat kfo memot, “Brorhu thatipt be bi fakniromr. Yaknihato ka fitha htaromr?” \p \v 3 Pitarof be inji wany sanyhato rof yimof tahi muhthu htit. \v 4 Rpat afo tone hanymof, tfit buha wom disaiperrn tone dimandihato tone troh tanymorr wom Pitar. Rorn bi tone dimandinihato yima gur htamo tahi muht mfnah gungonmor. \v 5 Tahi muh yifhatikt mtohhato wayirnamorn rihtimor nd yima gur tawonmo yuke rmontha nmbrrpam. Nhai yiro fknenirmor. \v 6 Kto Pitar mongko mtone fnahmor. Ror mtone fnah thuhato be fau hafkneni twanhomor. Yau hafknenihato rim htimorm nd yimarhu yagr nmbuhat tawonmo rmontha nmbr manys. \v 7 Yo wom rmontha nmbuhar tng tpithu teh dbkafyukr mfhatpno mthu kiyakhato mfhatpno rpat kitawonmor, ndr ror be turpatr yak marnya bomarnyahato mfha mthutamoko rhumor. \v 8 Tfit ndwom disaiperr bi barkof mtone fnahmor, ror fknenihato rim htimorm nd yima gur ki tawonmo wuskam. Htihato memor, “Dajohmn, yimar bi sinyani twanhir.” \v 9 (To nd Kraisrhu nohhato tfit sinya mrokfothu mna yuhat nhai bi yakrmoft. Nd Bro Nkifrarhu rfa borngt yorhwa mrokfot afo yuhre fak mmotamoft.) \v 10 Nd disaiperf mhti hambro tanyhato be tfit yimof kmifako. \s1 Makdala efkot Mariat Jisasr htimo yuhat \r (Matyu 28.9-10 yo Mak 16.9-11) \p \v 11 Makdala efkot Mariat yima gur htamo tahi muhtpno brbo tohhato nurmout. Nur hanyhato wasifamotn memot, “Yiro tahi muh yuhat arihti-yafoya.” \v 12 Asha rihtimotf hus moun-motf ganyom hmbresha hmbreyetf rhumof yima gur htamo tkittn. Womr mfha mthutamoko rhumor. Womrne wurasifko rhumor. \v 13 Nd mounmotf ttiwon memoft, “Bar mete, nine tamohmpno inji nurwa?” Kfo memotf, “Nanhu Brorhu thatipt ka yimam yaknihato nndo htaromt. Ndt hti hambrohato nurwa.” \v 14 Mariat inji kfoni hanyhato memot, kekutniya, htimotr Jisasr. Rot Jisasr htimohat nhai duka marimot, “Arr Jisaser.” \p \v 15 Tfit tu Jisasrn kfo ttiwon memort, “Bar mete, ni frohmn nur hambriwa?” Jisasr Mariat ttiwonmohat rot duka memot, “Ka nd Jisasr htamo tkitthu mswir tikatr kfo ttiwonwora.” Ndnettn kfo memotr, “Yinowe, nanhu Bror ni yaknihato nndo hta thombat, wakfo nuhasafkahtna tfit yihomakruhanr.” \v 16 Jisasr tfit tuthu yufat naku memort, “Maria.” Mariat kekutnihato Hibru mrokfotn wukfo memotr, “Rabonai!” Nd mrokfothu yimbu yuhate, “Tisa.” \v 17 Jisasr kfo memort, “Mirahn bi ayaktiyanr. Na tafito afo Bro Yifemrpno muhrmoya. Be waikahnn nanhu nmemrom wakfo wamitwanm, na tfit yura muhhato na yifemwa Yifemr yo niko yifemwa Yifemrpno tfit yiruha yo na kfo bruttnewa Bro Nkifrar yo niko kfo bruttnewa Bro Nkifrarpno tfit yiruha.” \p \v 18 Be Mariat yihato kfo memotm, “Na bi Bro Nungothetr htitawoyanr.” Yo Jisasr kfo pthayuk mrokfom kfo nuhasmotm. \s1 Disaiperm Jisasr htimo yuhat \r (Matyu 28.16-20 yo Mak 16.14-18 yo Luk 24.36-49) \p \v 19 Sande krif yifung disaiperm Judaroh bro yimam yakrmihato kuny kiyake yiro kunys rhu hasetmn Jisasr buha mitohmor. Mitohhato kfo memorm, “Yima yuhum amirhumko.” \v 20 Inji kfonimorn tirfhu fhuf yo kkreko kfraye wasmo fhut fak nuhasmorm. Disaiperm turoh Bror htihato yima yuhum tfit yindhormomm. \v 21 Jisasr tfit wompam kfo memorm, “Yima yuhum amirhumko. Na Bro Nkifrar tkrurafomora. To tawo niko, tfit nann kfo tkrurwanko.” \v 22 Inji kfonihato fahsha wunamorm. Yahsha wunanihato kfo memorm, “Bro Nkifrarhu Yafothat athu hamuhtko. \v 23 Womm nayuk fasoh fasoh nefm yafhorahkomm, tawo Bro Nkifrar yafhorahrm. Womm nayuk fasoh fasoh nefm nhai yafhokahkomm, tawo Bro Nkifrar nhai yafhoruhatrm.” \s1 Tomasr Jisasr htimo yuhat \p \v 24 Nd yiha Jisasr turhu disaipermpno mfnahmohat rroh womr nhai rhu-nhormorm. Nd yimar, Tomasr. Rorhu wom yufat Didimusr. \v 25 Nd yima Tomasr wom disaiperm kfo memomr, “Nom Jisasr bi htitawonomr.” Tomasr wanyhato kfo memorm, “Na nhai bmbri wany yakiowotanko. Na kanga afo tukanhu nyingaye tirroh fhum yo kkrekorhof fhut htihato tukanhu tirpinyafe yaktiwone, ee btn wany yakioruhanko.” \p \v 26 Tfit 7-pela yiham rhunihato nd disaiperm tfit yimomn kunys frkihnihato yiro rhumom. Nd yiha Tomasr rhunhomorm. Yiro kunys rhu hasetmn Jisasr buha mitohmor. Mitohhato kfo memorm, “Yima yuhum amirhumko.” \v 27 Jisasr Tomasr htihato kfo memorr, “Tomas, ninhu tirpinyaft asha yarim htakahnt tirf wahti kothanf. Yo tirt wafrhtfasnekahnt mano kkreko wahtant. Mirahn hus yima yuhufpno atoha. Rpa dukefrparpno tohkfot.” \v 28 Tomasr turhu nyingaye Jisasr htihato kfo memorr, “Ni nanhu Bro Nungothete. Ni nanhu Bro Nkifraye.” \p \v 29 Tfit Jisasr kfo memorr, “Hifa ni tunhu nyingaye htihato kangn na Bro Nkifraya. Yimam na tafi hti duha be mrokforpat wanyhato rroh yima yuhum nanpno htewumm, nd yimam rroh rhu nmbuhat hifa yi marnyaraht.” \s1 Nda gonborngt yimbu yuhat \p \v 30 Jisasr bok mirakerm hingrna-moatrm turhu disaiperm htimoumm. To na nhai nd miraker bugam hta bugarmoyanm ndar na wandfayuk gonborngt. \v 31 To nd dfik mirakerroh mrokfo nmbuham na htayukm, ndm be nikmoh hti, yo wany yimbuyukmn htamoyanm. Memoya ndm htiruhamn Jisasrhu mrokfom yakhato hikrahmm. Nd yima Jisasr tor nd Yonr yimaroh minrfa htiyakyukr Bro Nkifrar kfo tkrurafmor. Rorhu mrokfom wany yakiorahkomm, be toh nkifranirahko. \ms1 Jisasr tfit disaipermpno mfnahmo yuhat \mr (Sapta 21) \c 21 \s1 7-pela disaiperm Jisasr htimo yuhat \p \v 1 Tfit wom yiha Galili baritn Jisasr tfit wompam turhu disaipermpno rim fnahmor. Nd Galili barithu wom yufat Taiberias. \v 2 Jisasr disaipermpno mfnahmohat inji mfnahmorm. Wom yiha, Saimon Pitar, Tomasr (rorhu wom yufat Didimusr), yo Galili profinshu kmi Kana thof Natanierr, yo Sebedirhu yon najohf, yo wom disaiper husf rpat toh hasomom. \v 3 Saimon Pitar sinyahato womm kfo tany memorm, “Nane barit rugi htat kitwa.” Womm sinyahato kfo memomr, “Nom to kamuknom ahiknomn.” Be inji kfomotm rpa mmbrrpat mikmbrenihato yimom. Nd yifungr rugim htati htati nhai wom yirenr yakrmom. \p \v 4 Marr mwondh fnah hanymor Jisasr tek bari thmbtn mitohmor. Disaiperm nhai duka marimom nd yimar Jisaser. \v 5 Jisasr mitohhato rittiwon memorm, “Wurenko, yiram fekko?” Rom kfo memomr, “Nheno.” \v 6 Rom inji kfo namhimotm tfit Jisasr kfo memorm, “Rugit wayakkahkomt mano tirmifko watukahtkomt bok yiram tuhakraht.” Jisasr kfomo yuhatn tirmifko rugit tuhato memom tfit wateh sohaknomt, nhai watehakkfot. Yirat nhai be kukenhato tuhakrmot. Ndnettn watehakneft nhombratimoum. \p \v 7 Nd disaiperr Jisasr mfro yuhu mongimoar sinyahato Pitar kfo memorr, “Nd yimar Broyer.” Kfo memotr Broyer, Saimon Pitar inji wanyhato turhu yak hrur thumo yuke hmbreshar tfit yakmorn ndr nyuhmor. Nyuhnihato tekt fuknimorn rifune hanymor thmbko. \v 8 Wom disaiperm rom bot rhuhato yira rugit riteh hanymomt. Nhai be wuri danyko rihirrmom, be brbo thmbtpno hirmom. Boti mano bari thmbt be 100 mitakforpat. \p \v 9 Rom rim dbkafnihato mhtimom kaht yo yirar kahtn kurmour yo wom bretpam htatamorm. \v 10 Jisasr kfo memorm, “Nd niko yek yiram womm wahnako.” \v 11 Jisasr inji kfomotr, Saimon Pitar tfit mmbrt mitohnihato rugit ritehakhato teh hawitamort nungurn. Nd rugit tuhakmo yiram 153 yiram tuhakmot. Be tu bro yirarpam tuhakmot. To nhai frtmbrarmomt rugit. \p \v 12 Jisasr kfo memorm, “Waniakahkomn afo nuwa wayako.” Disaiperm bi hti nhta yo wany nhtahato duka memom, “Arr Bror nier.” Ndnatn yakrmenano nhai womr duka marimor, “Kfo ttiwon miruhanr, ‘Nine frohe?’ Nhai.” \v 13 Jisasr kahtpno yauyaknihato bretpat yakhato hemorm yo yirar nhaf yakhato hemorm. \p \v 14 Jisasr nohhato tfit sinyamohat nd yiha husfirpehyuk htit htimomr turhu disaipermpno mfnahmor. \s1 Jisasr sinyahato Pitar kfomorr sifsifroh tohukatohneft \p \v 15 Jisasri turhu disaiperm nuwa yenyimomn Jisasr sinyahato Saimon Pitar kfo ttiwon memorr, “Saimon, Jonrhu yone, wur arm rroh dukefr nanpno korhr. To ninn ka marbit htewuna?” Pitar sinyahato kfo memorr, “Broye, nanhu yima yuhur htitnr, nanhu yima yuhur nhai wom frohmpno rhukahr. Nhai. Nanhu yima yuhur ninrpanpno korhr.” Be Jisasr inji wanyhato kfo memorr, “Nanhu sifsifenm wayukatohaf hanyhitwona.” \v 16 Tfit wompam Jisasr ttiwon memorr, “Jonrhu yon Saimone, ninhu dukefr ka nanrpa mifanpno hta mifwonr?” Saimon Pitar kfo memor, “Uwa, uwa Broye, nanhu yima yuhur ninrpanpno korhr.” Tfit Jisasr kfo memorr, “Nanhu sifsifm wayukatohafo hanyhitwona.” \p \v 17 Jisasr tfit husfirpeh ttiwonneft ttiwon memorr, “Jonrhu yon Saimone, ninhu dukefr ka nanrpa mifanpno korh mifwor?” Saimon Pitar Jisasr husfirpeh ttiwonneft ttiwonmotr duka krhohato memor, “Arr be masat ttiwon hasukna hatohwora. To finji wom finji kforhoya?” Kfo memorr, “Broye, tamoh tamoh nefm htitnm. Nanhu dukefr ninrpanpno korh mifwor.” Jisasr kfo memorr, “Nanhu sifsifm wayukatohaf hanyhitwona. \p \v 18 Na kfo mifwann, ninhu damiag tohtpno tunn hmbreshat hmbrehato tunhu tire foh thaye dbkafnihato fitoh fitoh tkitm tunn ufau fau htfasmoun. Tfit kto tabou buganihato tirm mano mano tuhayitruhatnm wommn tirm kijbkafakniruhamn wom tkitt hanyrahmn. Nd tkitt nhai be tunhu duka fijo yiruhatn.” \v 19 Jisasr nd mrokfom inji kfomohat to Pitar nohruha noh yuhatn Bro Nkifrar bro yufat yakrahr, nd yuhatn Jisasr kfo mrokfom inji kfomorm. Jisasr nd mrokfot kfo pthanihato Pitar kto tfit kfo memorr, “Wania wahikna.” \s1 Jisasr mfro yuhu mongimoa disaiperrhu mrokfot \p \v 20 Pitar kekutakhato yihom hti-yakmorr Jisasr mfro yuhu mongimoa disaiperr mongko fau hik hnamorf ror Jisasrpno. To Jerusalemr Jisasrpno wuroh nuwa yamohat to nd yimarn Jisasrpno brbo rhu kekutni hanyhato ttiwon memorr, “Broye, frohrn ni hndhnaruharn?” \v 21 Pitar kekutnihato Jisasr rikfo memorr, “Broye, ndar nnoh mongko niewa yimare finji finji rorhu rhu nmbuhat yiruhat?” \v 22 Jisasr kfo memorr, “Na tuka kanga afo yima nfrir atohkahrn nanhu nia yihar atoh gari hasorr, to nhai mrokfom. To ni womn tamohmpno kfo pthiwa? Be tunn wania wahikna.” \v 23 Kto wom Kristenm Jisasr kfomo mrokfot yak kekutnihato nnakfo hihany memom, “O, kfo memor nd disaiperr nhai nohruhatr.” To Jisasr nhai kfo marimor, “Nhai nohruhatr.” Nhai. Ror be kfo memor, “Na duka kanga afo yima nfrir atohkahrn nanhu nia yihar atoh gari hasora, to nhai mrokfom. To ni womn tamohmpno kfo pthiwa?” \p \v 24 To nd kfiwa disaiperrn wandfa-morm nda mrokfom. Nom htitnom nd ror kfoyuk mrokfom tu kfo mif mif kfoyem. \v 25 Jisasr namo nefm mirahko ka rpa nefm namor. Tu boknabok nefm namor. Be amikahmn nd nef bugaroh mrokfom gonborngmn awandfa bugam, kane finji htarfom gonborngm. Ka nda yuht bbinysoft gonborngroh htayuk tkitm kkopen-tarfom.