\id ACT - Amanab NT [amn] -Papua New Guinea 2001 (DBL 2014) \h Aposel \toc1 Aposel El Gafugag Esini \toc2 Aposel \toc3 Ap \mt1 Aposel El Gafugag Esini \imt1 Hwa buk enaig esog \ip Ilawana mo Luk buk Luk ginofenam afa hwa buk Lukna ginof gwesim sihiakag. Hwa ginofba enaig esog Godna Sungwabug kanog fwatieg elim mina ogfunibi sa ma suialag mo sihiawagiafwi afa Jerusalem la afa Judia kembig afa Samaria kembig afa mungwali bite sa ma ihla gohwagei. (Aposel 1:8) Hwa buk enaig esog goflanai Kristen el eba Ju el puguiagegim asa mingnag kembig gam mo ikaminefeg. Afa kwania mo eba Godna Sungwabugni gafugag eseg ena mo. Ehe pe blo kanog fwatieg elim kigmognugenaba asa kaksag el Godna suialag mom numwehe patalfugim afa mingnag el gafa Sisasim olug oniginig. Hwa bukba kaksag kanog fwatieg elim sihig. Afa kaksag mo eba Pita nai yi Pol nai yi mom mi afa gafugag mi. Pita eba ati Sisas i mungwal ahwagiakafena afa Pol eba awai ehe mas enaig esena mo. Ilawana Pol eba Sisasna elim kwaskofiahkafna. Afa Sisas hefum Polim ogfuna asa Pol olug waikefenam asa ehe Godna suialag gafugag el puguna. \c 1 \p \v 1-2 O Tiofilus, ka nem hwa ginof ningihinag hwa buklaba gof ka enaig mo ginofena. Sisas ilawana ehe mungwali mangwal elim ogfufenig feaka ikag lahag la pugugba God suluflag hevengam wanikig. Afa ika heafna patalfuiag elim pugunigim asa gafugag elim mo sihiafugum wegig fwatigba Godna Sungwabugni kigmog la ena mo sihinibi og, sa ma heafna gafugafeagi. \p \v 3 Afa Sisas ilawana mo susug flagim afa lahag, afa sumi yi mo nofkenagag flagim ika gafugag elim puguni. Sa ma enam anwenafi. Afa pese buihianam 40 osuna gafugag elim wananamba asa nanguni. Afa Godna bog meg mo sihinugena. \p \v 4 Enanam maisim wanafenaba enaig sihifeni og, “Nofeka Jerusalemba fwahi asa nengiaflafim mangwalim Api sa sihi fwahag nem esug faigim ilawana sa ati ka nem enam sihini. \p \v 5 Jon elim bula laitina afa ilawaba mas maisifei eba ne Godna Sungwabugni bula apaiyefe.” \p \v 6 Afa enanam patalfuiag el laskuhlanam afa ehem sahini og, “Ainiyag enaiba ilawo gohnanam eseiba asa Israel ma pese pugu kigmoiba asa bigel misog el nangwaghiagefe?” \p \v 7 Afa ehe pese sihini og, “Api sa enag osuna wegfu fwatig, eba mas ne enam anwenafi eba ehe heafa enaigimba nangwaghiageg. \p \v 8 Afa ma nengigim Godna Sungwabug pe blonam nengelim gohoni bi asa ne kigmog flinim asa ne kana moaba Jerusalem la sihinim afa gwesim Judana mungwali bite afa distrik Samaria afa mungwali bite sa ma ihla gohwagei.” \s1 Sisas heven gam fukukag \p \v 9 Sisas ena mo sihi fwahanam maia nangwaskafenaba asa ehe mo fuku leango megam seaifonaba afa mas nanguni mo. \p \v 10 Afa maia fukukanaba afa ehengel maisim of gam nunof fiaskafnaba afa gwenanam ikagna sambaganigi oflanai el ahwangofena afa eheningina lofugba fwina busbusiagena. \p \v 11 Afa sambaganigi el enaig sihi ahfeni og, “Ne Galili nai el mangigim munim ne of gamba nunof fiaska ena Sisasba eba God ehe suialaflag enag nem lasanig of gam fukukag eba gwenaig pese blofe asa ilawo ne nangugbi of gam fukukag.” \s1 Mungu elim wegfu fwahini og, ma Judasna sigagla gohnam gafugafei \p \v 12 Afa patalfuiag el Oliv mug fwahinim Jerusalem gam afuna. Jerusalemba Oliv mug muhla gifini. \p \v 13 Afa enanai yi afu apukenam asa lalagam mo fukwali afuna. Enaba fukwali afunaba eba Pita, Jon, Jems, Andru, Filip, Tomas, Bartolomyu, Matyu, Jems eba Alfiusna leg, Saimon eba Selot ehgenai el afa Judas eba Jemsna leg. \p \v 14 Mungwali enag laskuhlafenam asa mungu onigig flinim sa betenneafufena. Afa angwafig apaiyegona afa Maria Sisasna afag fena afa Sisasna nilite apaiyegona enag mungwali laskuhlafenam asa esifini. \p \v 15 Afa enanam sa el Sisasim oniginibi eba ehegelni nambaba 120 enaig fena. Afa Pita olyi gohnam mo enaig sihi feni og, \p \v 16 “Ei, nilite autunam Godna sungwabug Devitim esenamba asa Devit mo sihina afa ena moba Godna buk la goh. Judasim sihinig og, sona elbi mauule el asa Sisasim angoluwagni ninga la fwahag asa enag ilawaba pugugba eba Devit ati sihi fwahana. \p \v 17 Afa ilawana Judasba kagel yi gofnaba afa ehe mungwalofug gafugag kafini.” \p \v 18 Judas amtakwalig esenam asa kig flanam afa enana bitem baimena afa sa negigim hefum mo ena bite la misogna penam afa atag pukonam asa lahana. \p \v 19 Asa sumi yi Jerusalem la nai el mungwali enam anwenafini. Afa ena biteba heafgelni mona seflig Akeldama eba enaig esogog taf bite. \p \v 20 Afa Pita pese sihina og, “Hwa moba ati mwanafi buk la gofena, enaig ginofini og; \q1 Heafna lala sama esug gofi. Ese amban enanai yi gafife. \rq Sam 69:25\rq* \p Afa ming ginof ena buklaba enaig esog; \q1 Sama ming el ehena kug la gohnam gafugafei. \rq Sam 109:8\rq* \p \v 21 “Afa nawu ambanim mungu wegi fwahi amban sa wahkig bigel nena gofena maia Sisas Ainiyag bigim wangofenaba. \p \v 22 Sonaig elbi ati gofena maia Jon bula latiag el mo sihiakag ikag maia God Sisasim suluaflagba asa bigim lasanig sisi gam fukukag. Asa big enaig elim wegi fwahibi eba ati mungwali haig haigim lambusiageg sama bigim pahlanim Sisasna pese buihiag mom sihi.” \p \v 23 Maia Pita enaig sihifenaba, asa sambaganigi elim wegi fwatigini eba Josepmi Matias mi. Afa Josep ming unehlag seflinibi eba Barsabas afa Jastus. \p \v 24 Afa ehengel enaig betenini og, “Ainiyag, ati ne mungwali elni olnigigim anwenafenig sa ne kam ogfuni hwa sambaganigi elbi ambanim sa ne wegi fwahag. \p \v 25 Asa ma kanog fwahag el pugunam Judasna kifegla blo gohi Judas ati fwahagim afa ehe awaieg kembig gam ikag.” \p \v 26 Afa sa fun klaitini, ogma atiaba ambana fun opugufiba eba enaho Godna mo sihiakaule elbi ogoh. Asa Matiasna fun puguna afa sa Matiasim fwahini asa 11 pela Aposelim pahlani. \c 2 \s1 Godna Sungwabug peblona \p \v 1 Afa maia Pentikos buyis pugunaba enanam Ainiyagna el mungu lala laskuhla gofena. \p \v 2 Afa sa aune gweyi ikagna puguna heven la gohnam afa blona el laskuhlag lalam puguagena. Ofenaiba bifwat oblo. \p \v 3 Afa nangunibi ofenaiba suwi mileg blo kokohiagim afu elni nihiba lasai. \p \v 4 Afa mungwali elim Godna Sungwabug blo ihla fenugenaba asa haig haig mona lagwagini. Eba Sungwabug ehe esenigba enag sa haig haig moba lagwagini. \p \v 5 Afa mingnag Ju el Godim lotu finig afa mungwali bite sa gohkafena enag ambe Jerusalem la gofena. \p \v 6 Maia enag aune pugunaba asa kaksag el ambe laskuhlanam mom higwagafufna maia Ainiyagna el enaig esofifnibi asa sineminefini maia mungu mungug el ehengelni mona lagwag ofifinibi. \p \v 7 Enag Ju el fwina sineminefini afa esogona og, “Kati anwenfig sonag elbi eba Galili la nai, \p \v 8 haisegba asa big mungu mungu higigbi bigelni mona mog? \p \v 9 Asa bigel Partiana kembig la nai afa Midia nai afa Elam la nai afa bigel mingnag distrik Mesopotemia la auguia enag feg afa distrik Judia nai afa Provins Kapadosia la nai afa Provins Pontus la nai afa Esia nai afa. \p \v 10 distik Frigia nai afa Pamfilia nai afa Isip nai el afa distik Libia nai Sairini muhla nai afa bigel Rom la nai ambe ohi gohka. \p \v 11 Afa Ju afa minginag el Ju elni lotu nai afa Krit afa distrik Arebia nai bigel big mungwali ena mo biafgelni mungu mungu mona higig sonag elbi sihigbi eba Godna kigmogna gafugafig.” \p \v 12 Afa mungwali olug fingi feskofenam onigwage aflafna. Afa hefum sihiagini og, “Sonaig pugugba ilawaba enaba mangwal maia?” \p \v 13 Afa mingnag mo enaig mo sihini og, “Ei, eba uflogna bu ahgagim enag eba mo etetiag ofi.” \s1 Pita mo sihina \p \v 14 Asa Pita 11 pela patalfuiag elim wan gohnam afa sa fwina unetigina og, “Nengel Judia nai afa mungwali el ambeg Jerusalem gohka sa kana mom higafufum asa ena mog sa ilawo mangwalba ne nangug ka nem ambala osihin. \p \v 15 Ne enaig onigig, ne og sona elbi mo etetiag ofi. Amo eba awai, eba ilawo leanahe. \p \v 16 Afa ilawo enaigba pugug enaba autunam Joel Godna mo fla sihiaule el enaig sihi fwahana og; \q1 \v 17 God ati sihig awaiyeg osuna maia meiye ofefiba eba ka kikeafna sungwabugim mungwali elim ningihianife afa sa nengelni fangonai luwal i afa nainai luwal i kana mo fli sihiafufe afa kwablog el itila lofug haig haigim lambusiagifufe, afa watiawug el itila panangiagifi. \p \v 18 Afa enanam ka kikeafna sungwabug kikeafna gafugag saglag afa angwafigim ka faife asa kikeafna mo fli sihiafufufe. \p \v 19 Eba ka eseba asa ofla haig haig puguafi afa bite la gafa puguafi eba taf i suwi i afa suwieg i enaig puguagefe. \p \v 20 Afa osu kifiakofla fegifi afa was pugu tafnaiyi asa negigim Ainiyagna osuna mo pugufe enag osunam Ainiyag heafna kigmog i afa ombusug i ogfufe. \p \v 21 Afa enanam mungwali ambangel sa Ainiyagim uninife og, ma kam kwagani, afa sa ehe lambife asa ehengel wangineg augufefe. \rq Jol 2:28-32\rq* \p “Enaba Joel Godna mo fla elni mo sihi fwahag. \p \v 22 Ne Israel el numwehe kana mo higini ka nem osihin Sisas Nasaret la nai el, nembe ne anwenafini God ati ehena ninga la wasneigbi nem ogfunig. God ehem enaig esenagba nem og sama anwenafi heafa ehehe ena elbi ningihiagba asa blog. \p \v 23 Afa sona elbi God nengelni ninga la fwahag afa autunam ati oniginam ena moba kikise fwahana enaig esegim. Afa amtakwalig afwambanai el i nengel i ne li katigeg la kokufenagigbi asa lahag. \p \v 24 God mas ena susugba gwesim fwahana mo, eba God sona elbi bite kifenai ihlafofatig mas ehem gwesim lahag mo. \p \v 25 Afa autunam Devit gafa enaig sihifena og; \q1 Ka Ainiyagim nangug kam blog wahkig muhla fenag asa ka mas mangwalimba embefenai. \p \v 26 Enaig fenaba enag sa kana olug suialag nemug go asa ka sifakal mo eseg, afa ka nengego eligim suialagim asa God membeg kam esenagim. \p \v 27 Eba mas ne kam elim pigieg kembig la fwahai, afa neana suialag gafugag elbi sa ne mas ehem fwahaiba asa mas bitelaba nogi. \p \v 28 Ati ne kam ogfunag nofkikena flag minagagba sa ne ka i ahgofiba ka sa fwina sifakale. \rq Sam 16:8-11\rq* \p “Ena moba Devit sihi fwahag. \p \v 29 Ei nilite, ka nem biafgelni simbianigam osihin, Devit ati lahag afa fakinibi afa ehena bitekife eba gweseg bigelnai yi olyi ilawaga go. \p \v 30 Afa Devit eba Godna mo fla sihiule el feg ehe ati anwenafeg God nufuna mo sihig og, nengigim ka neana mungu luwalim esenaba asa ehe nimbe lofug misog el gofe. \p \v 31 Enaig esena Devit gof ati anwenafena asa enaig sihifena og God Kraisim lahag la nai ihlafo lasufe asa ehe mas bitekife la gwesim nogig mo. \p \v 32 Afa sonag el Sisas eba God ati ehem bitekifenai ihlafofatigba asa ehe nofkikenaga. Afa enam ati ka nofna nanguig. \p \v 33 Afa Sisas ati sisi yi fukokag Godna nihiginai ninga la ga. Autunanam Alag ehem sihi fwahana heafna Sungwabug pe blofe. Afa ehe ati enam ningihiagba asa ilawaba ne enam nangug afa higig. \p \v 34 Devitba mas Sisas sa esena hevengam fukokana enaig esena mo. Afa Devit enaig esona, og; \q1 God ati kana Ainiyagim enaig sihifena, og, ne kana nihiginai ninga la gafife. \p \v 35 Eba ihlafefe ka angoluwag elim neana ninga la fwatiba sa ma nem ahnai skaufini. \rq Sam 110:1\rq* \p \v 36 “Asa Israel nai el mungwali ne numwehe nam anwenafi Sisasba nengel tigigim li katigeg la kahligbi God ati ehem gisfu fwahana og sa ma Ainiyag fenam asa elim lambi.” \p \v 37 Afa maia mungwali el ena mom higinibi asa enag mo ehengelni olugim fingi feskofena asa ehengel Pita mi afa mingnag kanog fwatieg el mi sahigoni og, “Nilite, haig sa ka esifi?” \p \v 38 Afa sa Pita sihini og, “Nengel sa mungu mungu mungwali olug waikefinim Sisas Kraisna unehlag la bu la apaiyeba sa ma God nengelni amtakwalig nihem fla fatini ma ne enaig esibi eba God nem heafna Sungwabug faifi. \p \v 39 God ati autunam sihi fwahana Sungwabug nem faigimbi, afa nengelni luwal i afa membinai el i gwenaig esenife. Afa God bigelni Ainiyag mungwali elim ehe awamonigim gafa ati sihi fwahana.” \p \v 40 Afa Pita mingnag kaksag mo sihinugenam afa wasneig mo faini og, “Numwehifibi masa nem amtakwalig el nahgum awaiefe.” \p \v 41 Pita mo sihinaba asa kaksag el olug oniginim asa bula mo apaiyena afa mingnag ambe pahsihianaba ehengelni nambaba 3,000 enaig fena. \s1 Mungwali mungwa onigig sihini \p \v 42 Ehengel kanog fwatieg elni mom ati ugwe higini asa hefum fakwegfu feagini afa ambe mungu la laskuhlanam fane ahgafna afa betennifini. \p \v 43 Afa God kanog fwatieg elni ninga la haig haig kigmog esenibi asa mungwali enam nangunim afa sineminefeagini. \p \v 44 Afa mungwali el Sisasim olug oniginim mungwa mo hefum sihiaginim afa heafgelni mangwal mangwal eba mungwali ehengelni fena. \p \v 45 Afa ehengel heafgelni bite i gawig i elim fwahiagonifinibi asa enanam kig flifnim asa heafgelnaim elim gawig awaiyegim mimagegonfini. \p \v 46 Afa mungwali osuna Godna kwania lala laskuhlafenam afa mungu mungu lala laskuhlafenam fane ahagageafufna afa ehengel suialafiaginim sifakaligna auguna. \p \v 47 Afa wahkig Godna unehlagim fingifini asa el ehengelim olug suialag gohnigbi. Asa Ainiyag mungwali osuna mingnagim lambfenaba asa ehengel Sisasim oniginig gwesim nup el fiagena. \c 3 \s1 El mungu mong amtakwalna suialafena \p \v 1 Mungu osuna Pita i Jon i beten ahfegim osu efilagna Godna kwania lala ahkana. \p \v 2 Afa enanaba mingnag el mong kukwaligni atiubiafena wahkig gwenaig esefufna, ubifnam Godna kwania lala mengig muhla lasu fwahifini enag mengigba enaig sefli fini og, suialag mengig afa enag elbi maia el afu ena mengig la saiyeafnaba moni kamini feni aufna. Afa ehena mongug sa kukwalignaba eba afag wetila gwenaig wanigana. \p \v 3 Afa enag elbi maia Pita i Jon i ahkana mengig la hopugufnaba asa nangwagnam kaminini og kam mangwal ahfai. \p \v 4 Afa Pita i Jon i fwina ahnangwagohun afa Pita enaig esona og, “Osum kam nangwag.” \p \v 5 Afa sa nangwagaufena, ehe enaig onigina og, eba kam mangwal ahfaife. \p \v 6 Afa sa Pita enaig sihi fena og, “Kaningi kigba awai afa mangwal sa ka ahfeg eba ka nem ahfaigim. Sisas Nasaret la nai elni unehlagla nem kog sa buihianam ika.” \p \v 7 Afa sa ehena nihiginai ningam kehlanam fukla lasunaba asa buihia gohna ehena mong kukwalig gweyi ikagna wasneina. \p \v 8 Afa ehe psoakufe gohnam asa Pita mi Jon mi Godna Kwania lala gam patal ika seaifuna. Afa ehe seaifunam fapsok feakafnaba sa Godna unehlagim figifena. \p \v 9 Asa mungwali el nangunim maia ikafenaba afa Godna unehlagim figi fukwiafnaba. \p \v 10 Afa sa anwenafinim eso gona og, “Ai, sona elbi wahkig Godna Kwania lala ‘Suialag mengigla’ sefuag la fawofegofnaba kig kamini fafegofe.” Afa nangunim maia suialafenaba asa ehengelni olug figi feskofena. \s1 Pita Godna kwania lala mo sihina \p \v 11 El ena mom higni maia enaig pugunaba asa sineminefinim kikini ambegohna enag elim nangugim. Afa ambe nanguinibi ehe ati Pita mi Joni mi ketiginam gofna. Enam pugunamba eba Godna Kwania lala, afwambag sime la enaba seflig og, Solomonna afwambag sime. \p \v 12 Pita nangwaghiagenam enaig sihifeni og, “Nengel Israel el haig esegba sa ne sineminefig maia enaig pugugba, haig esegba sa ne kam fwinam nangwagsiga masa ne enaig onigigfife eba kaningina wasneig me amo kaningi afsug kabag el me asa sonagba esahfeg. Amo eba awai. \p \v 13 Eba Abraham Aisak Jekopna God afa ehe bigelni simbianigana God. Afa ehe heafna gafugag elim Sisasim kwania unehlag faig. Afa enag elim ho ne angoluwagna ninga la fwahini. Afa maia Pailat og, na fwaha afa nengel ne ehem masig fatinim afa ne esogona, ne og Pailat nofene esug fwaha. \p \v 14 Afa ehe afsug kabag el fegim afa suialag nihe mungwali feakafna. Afa ne ehem masig fatinim asa ne esogna og Pailat ambanim sa fwahafe enaig el eba kwaskog elim sa fwaha. \p \v 15 Afa elbi eba nofkikenagag minam pigieg eba enag elim ne tigifatigbi asa God ehem pese bitekifenai ihlafofatig. Enam ka nofna ahnangugim nasa ka ena mo ahsihig. \p \v 16 Ka Sisasna unehlagim olug honiginaba asa sonag el mong kokwaligniba sa ugweg. Afa sonag glau sa ne nangug eba sa ne anwenafi eba Sisasna kigmogla eseg. Afa kaningi Sisasim olug honiginaba asa nengelni nof la sonag elbi ati ugweg. \p \v 17 “Nilite nufunam ati ka anwenafeg nengel i afa nimbeafigelni misog el i mas ne numwehe anwenafini mo nasa ne Sisasim enaig nihe fenagini. \p \v 18 Afa autunam God mo fla sihiafule el nai yi megig la sihi fwahana og, eba heafna Gisfu fwahag el susug flafe. Nasa ilawaba ne enaig esefligbi. Asa enag esegba Godna mom ati nufunam pugug. \p \v 19 Asa nimbeafgelni amtakwalig nihe mo masig fatinim afa waikefinim Godim oniginibi asa ma God nengelni amtakwalig nihe mo fla fatini. \p \v 20 Afa atiaba ne enaig esigbi asa ne Ainiyag nai yi ambe muhla afohianam eba sa na wangine augufi. Sisas eba Godna Gisfu fwahag el afa God ehem ati kanog fwahana afa ehem sa ningihiaiba sa ma ehe blonam nengel nenam gofufe. \p \v 21 Afa enag ilawaba heven la gahba nengego enag osuna God sa eso fwahag maia eseiba, asa mungwali gawig suialag pese pugu gohfe. Autunam ati ehe Godna mo fli sihiafule elni mengig la sihi fwahana ehe enaig gafugafegim. \p \v 22 Autunam nengelni saglag el Moses enaig esona og, ‘God nengelni Ainiyag, eba God ehe nengel nai yi mungu el wegfu fwahafe asa pugu mo fli sihiafule el lofefe kike lofug. Asa ne ehena mungwali mom higinim patalfufe. \p \v 23 Afa amban sonag elni mom higi fwainigba eba God ehem kwagi klaitifeba asa ehe mas Israel nenam agfofi.’ \p \v 24 “Autunai Godna mo fli sihiafule el Godna mo ati sihiafufna Samuel nai yi pugunam ikan mungwali sumi nai Godna mo fli sihiafule el nai yi pugug, ena mo sihinibi ilawo sati pugug. \p \v 25 God Abrahamim enaig sihifena og, ‘Neana simbianigag nai yi pugunam eba mungwali bitenai elim suialag fenugefe.’ Afa nengelbi Godna mo fli sihiafug simbianigag luwalig asa mangwalim sa sihi fwahig eba enam ne flifie. \p \v 26 Asa God heafna gafugag elim nem gof ningihianig ogma nem kwaganiba asa nengel mungwali amtakwalig nihem fwatibi asa enaba nem suialafenig.” \c 4 \s1 Pita mi Jon mi kotimegoni \p \v 1 Enanam Pita i Jon i maisim mo elim ahsihiagofnaba afa Pris el i afa Sadyusi el i afa Godna kwania lala nai polisni misog el i ambe apukena. \p \v 2 Afa apukenam eheningina mo higafofna. Eheningi ena mo ahsihina og, “Sisas ati lahagim pese buihiag asa el gafa gwenaig esifi.” Afa ehegel higinim mas ena mom membini mo. \p \v 3 Asa sikuliofefenaba enaignam ketiginim kalabus lala fwatiginibi ikana lianafena. \p \v 4 Afa kaksag el ena mom higinim olug onigig la kehlinim patalfuna. Asa enaig esinibi eba 5,000 la gohna. \p \v 5 Afa liana apukenam Ju misog el i, saglag el i afa nihe mo ogfuiag el i Jerusalem gam laskuhlana. \p \v 6 Anas eba pris misog el blona afa Kaiafas na, Jon na, Aleksander na afa mingag mungwa usumuna apaiyena. \p \v 7 Asa Pita mi Jon mi wanambe olyi lasanim sa sahigoni og, “Haisegba sa ne elimbi wangene feiti ahfeg? Mango kigmogna afa amban na unehlag la ne sa ahfeg?” \p \v 8 Afa Godna Sungwabug Pitam ati ihlafenagenaba asa mo sihina og, “Saglag el i afa elni misog el i sahig. \p \v 9 Ilawo ne kam sahigoni mangwal suialag sa ka sahfeg. Ati amban ne membig anwena ofifibi asa sona el mong kukwalni suialafegba eba haiseg, \p \v 10 Nengel i afa mungwali Israel lanai el i sa anwenafi. Eba Sisas Nasaret lanai elni unehlag i afa heafna kigmog i sona elbi ati wangenefego. Eba Krais Godna Gisfu Fwahag Elim ne tigifatigba afa God ehem pese bite kife ihlafo fatig. \p \v 11 Autunam Godna ginof Sisasim sihi fwahana, enaig esona og; \q1 Sona sumulba nengel lala nimblawagig el esugum fli fatig, eba naho God esenagba asa sumulba gohug. \rq Sam 118:22\rq* \m \v 12 God mas ming elim wefug fwahag mo elim pese lambigim, eba awai. Sisas mungu he bigna minaba go asa big Godna el afwahieg.” \p \v 13 Pita i Jon i fwina wasnei ahgofenaba asa saglag el nangwaginim sineminefini og, “Hai, sona elbi esug el ahfena afa eheningi mas skul yi ahkana mo.” Afa ehegel anwenafini, ati eheningi Sisas nai yi ahogofena. \p \v 14 Afa nangunibi el mong kokwaligni ati wangenefena afa sa Pita mi Jon mi wangofena asa ehegel mwalfwai afohiafna. \p \v 15 Asa saglag el eheningim sihigoni og, “Afwambala ma puguia ahogofiba”. Asa hefum mo sihiawagini. \p \v 16 Afa esogona, “Haig sa big esogonifi? Mungwali Jerusalem lanai el ati anwenafig eheningi fwina wasneig gafuga ahfeg asa big mas sihi hwaba mas pugu mo. \p \v 17 Afa mas sa ena mom minganag kembig sihiageafufe. Nawo wasneig mo sihigon ma enaig esahfe, ese, Sisas na unehlagim elim mo ahsihinfe.” \p \v 18 Afa sa awamogonim afa kwegoni ne mas elim ahsihinim afa hogfuni ena unehlagimba. \p \v 19 Afa sa Pita i Jon i wahigi ahsihini og, “Neafa nimbe kwefihiagi mango maia Godna nof la suialafeg, ka nengelni mo ahpatalku me awai Godna mo ahpatalku me. \p \v 20 Afa mas ka mwalfwai ahogofi. Asa ati ka ahnangug afa ahigig eba ka ahsihiagofufe.” \p \v 21 Afa misog el sambaganigim fwina wasneig mo pese sihigonim asa lasani apuke afuna. Haisegon mo eba mungwali el mas misog el i mungu onigig flini mo. Afa God elim mong amtakwaligna wangenefe fatinaba asa mungwali el Godna unehlagim fingi fini. \p \v 22 Enag elbi wangenefenaba eba 40 yia fegim sa gwese hilifeg. \s1 Godna el betennini \p \v 23 Enanam Pita mi Jon mi lasanibi asa heafa pese hefulual nangum ahkana. Asa ahsihina mangwal sa saglag pris i afa saglag el i eheningim esogoni. \p \v 24 Afa higinim asa mungu onigig flinim sa Godim sahini og, “Ainiyag, nembe ne of i, bite i, bu i afa mungwali gawig gohka enaig ne gafugafeg. Afa ati ne anwenafeg ena mo misog el kagelim faig. \p \v 25 Enaig eseg ena mo Godna Sungwabug kagelni simbianiga Devitim faina. Devit neana gafugag el autunam sihi fwahag; \q1 Haisegba asa afwambanai elbi kakageafu, afa hefum augugum laskuhlanam asa mina tohlagi onawo Godim pigau apaiye, afa enaig mas puguna mo. \p \v 26 Afa bite nai misog el fag la numwehiagofi. Afa saglag el laskuhlagim ogna Ainiyag mi afa God Gisfu Fwahag El mi asa hagim. \rq Sam 2:1,2\rq* \p \v 27 “Asa gwenaig esefe Herot i Pontius Pailat ambenam ena kembig la afwambanai el nai yi i, Israel el nai yi i laskuhlanam asa mina tohlaginim asa neana gafugag elim Sisasim pigau apaiyefe. Sona elbi nembe ati wefug fwahana asa elim pese lambfe. \p \v 28 Afa ehegel laskuhlagim enaig seagofibi eba ati autunam ne sihi fwahana sa pugufe. Asa gwenaig esig nimbiafna sawieg mi afa wasneig mi patalfug. \p \v 29 Asa Ainiyag sahig ehegel kam fegonigig. Sa kam ilawa mo wasneinibi asa kigmonim neana mo sihiafufe. \p \v 30 Afa sa nimbiafna wasneig yi ningitigiba sa ma gih elim suialafetififi afa haig haig kigmog ogfuiagi, nimbiafna Sisas afsug gafugag elni unehlag la.” \p \v 31 Maia enai betenni fwahinibi asa asag gwena lala puguna. Gwena elim mungwali Godna Sungwabug simbigiahlanibi asa mas mo sihigim embefini mo eba sihiageafuna. \s1 Mungwali el mungwamo sihi \p \v 32 Mungwali el laskuhlagim Sisasim olug onigi eba mungwamo sihini. Mas amban mungu hefum enaig esoi hwaba kana munguhe eba awai, heafna gawigba eba mungwali elni feni. \p \v 33 Afa kanog fwatieg el Ainiyag Sisasna laha buihiag mo sihinibi eba kwania wasneig ni sihini. Afa God elim suialag auguiag faig. \p \v 34 Afa amban mas gawig fwainig gohna mo, afa amban bite i lala i fegba ehe minganag elim faigbi asa enanam kig flag. Afa ehena kigba flagim asa ublugim \p \v 35 kanog fwatieg elni ninga la fakag afa sa ehegel fligim, minganag elim sa gawig fwainig enam mimange gonigig. \p \v 36 Afa gwenaig Josep esena. Livai eba heafna simbianiga afa ehe Saiprus lanai el. Kanog fwatieg el ehem seflini, Barnabas. Ena unehlag mogba eba ‘kwefuag el’. \p \v 37 Afa ehe elim heafna bite faig afa nana kig flagim asa ublugim kanog fwatieg elni ninga la fakag. \c 5 \s1 Ananaias i Safaira i ona Godim ahyuhna \p \v 1 Afa el unehlagba Ananaias afa heafna angwagba Safaira asa ehe heafningina ming ehegenai bite mingnag elim faini asa enanam kig flana. \p \v 2 Asa mingnag kig mo hefum sugonam afa mingnag mo kanog fwatieg elim faini. Afa angwag enam ati anwenafena. \p \v 3 Asa Pita ehem sihina og, “Ananaias, mangigim ne Satanim patalku afa ne Godna Sungwabugim mo ne mwakwalenag afa mingnag kig mo ne sugo fwahag. \p \v 4 Afa ena bite eba neana asa enana sa ne kig flag, kigba eba neana. Afa mangigim ne amtakwalig niheba eseg? Enaig sa ne eseg eba elim ne mwakwalen mo eba Godim ne esenag.” \p \v 5 Afa Ananaias enag mo higinam asa laha pena afa mingnag ena mom higinim asa fwina embefini. \p \v 6 Afa kwamblog el ambe saiyenam meligim saginim asa kufehlinim ufu fakini. \p \v 7 Afa sambaga mungu aua enaig fenaba asa angwag mas anwenafena mo sa saiyefu blona. \p \v 8 Afa Pita ehem sahana og, “Kam sihina, kigba guhwaho asa nimbeafna bite enanam sa ne ahflag?” Afa angwafig enaig esona og, “Nufunam gwenaho.” \p \v 9 Pita ehem esona, “Nenigi nimbefna alagag i mangigim ne Ainiyagim ahyuhnag afa el sa neana alagagim sa fakig eba ati ambe mengig la afohie ona nem gafa flifuago.” \p \v 10 Afa ikana enag angwafig Pitana mong yi laha pena. Afa kwamblog el saiye ambenam sa nanguni maia laha gifnibi asa fli apukenam afunam alagagna yi muhla fakini. \p \v 11 Afa mungwali sios la nai el afa mungwali minginag el enam mo higinim fwina embefini. \s1 Haig haig kigmog puguna \p \v 12 Afa kanog fwatieg el haig haig kaksag kigmog olyi el nai yi eseagini. Mungwali Ainiyagna el Solomonna afwambag sime la laskuhla gofena. \p \v 13 Afa el embefinim asa mas ambena laskuhlana mo. Afa mungwali el ehegelim og eba suialag el fig. \p \v 14 Afa mingnag saglag i angwafig i Ainiyagim sa olug onigini eba nubiagena. Asa enag el ambenam ehegel nenam pasihiana. \p \v 15 Asa el gih elim haig haig sime la lambinam afa sa mina la lasani. Afa ehengel og maia Pita oblofiba sa ma ehena sungwag ika gih elim puguiafufeniba sa ma suialafi. \p \v 16 Afa kaksag el muhla kembig la nai Jerusalem gam ambena. Asa gih el mi afa mwaifig simbagahlag el mi asa wanambenaba asa enag mungwali el suialag feskofena. \s1 Kanog fwatieg elim kalabus yi lambi laitini afa sa oflanai el mengig pigina \p \v 17 Afa misog pris i afa heafna hihe i eba Sadyusi el kanog fwatieg elim ambofe ahlagoni. \p \v 18 Asa apukenam kanog fwatieg elim kikegonigim lambfu asa kalabus yi lasani mungwali amtakwalig el nahgum. \p \v 19 Afa sinaini Ainiyagna oflanai el blonam mengig pigina asa afwambagam wankanam afa esonag. \p \v 20 “Afunam Godna kwania lala la afohienam asa mungwali elim sihigoni enag mulug nofkenagag mom.” \p \v 21 Afa kanog fwatieg el enag mo higinim asa liana gubi Godna kwania lala gam afuna. Asa elim ena nai yi mo sihigoni. \p Afa misog pris afa heafna hihe ambegonam asa kaunsel mi afa Juni saglag el mi unegoni asa ambegona laskuhlana. Afa ningitigini kalabus lala gam ogma afunam kanog fwatieg elim kalabus lala nai wanambegoi. \p \v 22 Asa polis kalabus lala gam afuna afa mas kanog fwatieg elim nangwagini mo. Afa pese afunam esogona og. \p \v 23 “Maia kangel afu kalabus lala apukegba, mengigba kikise gofena afa anwasag el ati mengig la afofna. Maia kangel mengig pigi nangugbi mas amban ena nai yi gafna mo.” \p \v 24 Afa saglag pris i afa Godna kwania lala nai anwasag elni misog el i enag mo higinim afa fwinam onigwagini, afa esogona, mangwal sa pugufe? \p \v 25 Afa el mungu pugunam afa sihini og, “Sa hig, enag el sa ne kalabus lala laitig ehengel ati Godna kwania lala la afoba elim mo osihigon.” \p \v 26 Afa sa anwasag elni misog el i afa heafna el i ehengelim afu lambinim afa mas wasneigni esegoni mo. Afa embefinim esogona og masa bigim el fun na wagihiagifi. \s1 Kanog fwatieg el mas kauselinim sihinigim embefini mo \p \v 27 Afa polis kanog fwatieg elim wanambenam kaunsilna nof la lasani. Afa misog pris sihigoni og, \p \v 28 “Ka nem wasneigni esogonug nofene hwana unehlaglaba mo sihi, mangigim ne enaigba esig! Ne ati nimbiafna mo mungwali Jerusalem la sihig afa ne membig og kangel naho Sisasimba esug tigifatig asa ne kagelim afwanfi faig.” \p \v 29 Pita i afa mingnag kanog fwatieg el i wahigi esogona og, “Kagel sa ka Godna mom mungu patalfu masa nengelni mo kagelim kwenig feg asa ka mas Godna mom patalfui! \p \v 30 Nengel ati Sisasim li yi kokufinagigim afa ehem tigi kahligbi asa lahag, afa God bigelni simbiangana ehe ati pese ihlafogba asa buihiag. \p \v 31 God ati wanikigim afa heafna nihigenai ninga la lasu fwahag. Afa God ehem enaig esenagba asa ehe saglag luwal fegim afa ehe elim pese lambig el feg. Eba enaig eseg asa ma Israel el olug waikefibi asa ehe ehengelni amtakwaligim huguflaitinife. \p \v 32 Afa kagel enam nangug God ehe eseg afa kagel sa ena mom sihig. Afa Godna Sungwabug gafa gwenaig eseg. Afa ambangel sa Godna mom patalfug asa God heafna Sungwabug ehengelim faig.” \p \v 33 Afa kaunsil enag mo higinim afa olug kakag feskofenam afa ona kanog fwatieg elim kwagi klaiti. \p \v 34 Afa mungu kaunsil buihiagohnam eba Farisi el feg heafna unehlagba Gamaliel. Eba nihe mo anwena el fena afa mungwali el heafna unehlagimba fingi fini. Afa ehe elim sihini og kanog fwatieg elim afwambagam mwakwalig wanafu. \p \v 35 Maia afwambagam afunamba asa Gamaliel minginag kaunsilim sihini og, “Nengel Israel el afa ne mangwalba esofegonifibi asa numwehe oniginim. \p \v 36 Nengel anwenafig autunam Teudas pugu gohnam esona og, kaba suialag nemug el feg afa 400 el ehem patalfuna. Afa maia ehem tigi lahagba afa el ehem patalfug asa embem afuiaminafeg. Asa heafna gafugagba awaiena. \p \v 37 Afa enanam Judas Galili la nai el pugunam enag osunaba gavman elni unehlag lamblofna. Ehe elni onigigim fuku lasanig. Afa maia ehem gafa lahagba asa el ehem patalfuna enag embem afuiaminefena. \p \v 38 Afa enaig esegba naka nengelim osihini, nofeka haig esegon. Nangwag fwati ma auguiafi. Afa atiaba enag gafugag sa elni onigig la pugug eba awaiyefe. \v 39 Afa atiaba enag gafugag Godna blofe eba nengel mas kwegoni eba masa nimbefum God i ahu flafe.” \p Asa kaunsil Gamalielna onigigim patalfuna. \p \v 40 Afa kaunsil kanog fwatieg elim unegonim ma ambenaba asa heafgelni gafugag elim mo sihini asa ne ehengelim kwagatife. Afa wasneig mo sihigoni og nofene Sisasna unehlag laba moba sihiafu asa fwatinim afuna. \p \v 41 Afa kanog fwatieg el kausilim fwahinim afufefnamba Godim sifakalini asa God ehengelim onigini ehengel eba ma enaig esife asa ehengelim fwatigba asa ehengel Sisasna unehlag la afwanfeg fli. \p \v 42 Afa mungwali osuna Godna kwania lala la afa elni lala afugum asa elim ogfugonig afa enag gafugagba mas awai eba wahkig sihiafufufe Sisasna moba. Ehengel enaig sihifini og Sisas eba enag el ati God sihi fwahana asa ningihiaiba asa blonam bigim pese lambife. \c 6 \s1 7 pela el wegoni asa kanog fwatieg el kwagani \p \v 1 Afa gwenanam patalfuag el nup apukena. Afa patalfuiag el sa Grikna mengna lagig enag afonam ninimugona minginag patalfuiag elim asa Hibru mengna lagig afa esogona og, “Nengel Hibru el nimbeafgelni elim kwagani asa fanem awaienig afa nengel mas kangelni Grik elni bontag angwafigim kwagani asa alagag ati pigig.” \p \v 2 Afa enag esenaba 12 pela kanog fwatieg elim unegonim mungwali patalfuiag el ambena afa sihigoni og, “Afa kangel fane mimagegonug asa enag kagelim Godna mo sihiagim kopahlanife enaig eba mas suialafeg mo. \p \v 3 Nilite sa ne enaig esi, nengel asa 7 pela elim yisigi olyi nengel nai yi sa afo. Asa ehengel eba suialag el afa Godna Sungwabugni ihlafigim afa suialag onigignafig. Asa big enag elim faigo sama enag gafugagim nangwaghiagi. \p \v 4 Kangel ehe ka enaig gafugafife wahkig betennifinim afa Godna mo sihiafufe.” \p \v 5 Afa mungwali el ena mom membig. Afa Stivenim wegig fwahini ehe fwinam olug onigig el fena afa Godna Sungwabug ehem ihlfenagena. Afa minginag elim wegig fatini eba Filip afa Prokorus afa Nikanor afa Timon afa Pamenas afa Nikolas. Nikolas ehe Antiok el. Autunam ehe afwambanai el fena asa blonam Ju el nai yi sefu gohna. \p \v 6 Afa sa kanog fwatieg elni nof la wanambenaba asa kanog fwatieg el ehengelim ninga misog la fakagonim afa sa betennegoni. \p \v 7 Asa Godna mo ikaminefenaba afa Jerusalem la nai patalfug el gwesim nupiagena. Afa kaksag pris olug waikefinim patalfuna. \s1 Ju el Stivenim kotimini \p \v 8 Afa God Stivenim kweafunam afa wasneig fainaba. Asa Stiven haig haig wasneig kigmog elim ogfunigena. \p \v 9 Afa minginag el bugiagafenam Stivenim mo fafaiye flini. Enag elbi mungu Ju elni lotu la nai. Enag lotu seflig ‘esug elni’. Afa enag el eba Sairini nai afa Aleksandria nai afa provins Silisia nai afa Esia nai. Enag ambe minafenam asa Stiven i mo flafehiagini. \p \v 10 Afa Godna Sungwabug Stivenim suialag onigig fainaba asa el mas ehem mo filafini mo. \p \v 11 Afa ehengel minginag elim sisag mona esogoni og, “Sa ne mwakwal mo sihi ka higig Stiven amtakwalig mo Moses mi afa God mi faig”. \p \v 12 Afa enaig mo el mi afa saglag el mi afa nihe anwena el mi olugim fingi feskofenaba. Asa Stivenim kehlinim kaunsil nangum wanigambena. \p \v 13 Afa minginag elim wanambenam asa ehengelim mwakwal mo faigona afa enaig esogona og, “Sonag el eba wahkig Godna kwania lala mi afa heafna nihe mi moalamp fafenife. \p \v 14 Afa ka higig ehe enaig sihifeg og, Sisas Nasaret nai Godna kwania lalam bubugenam afa nihem waikefefe asa autunam Moses bigim faini.” \p \v 15 Afa mungwali kaunsil sa Stivenim nofna feflini afa nangunibi heafna nofbosugba laugwafna ofenaiba of la nai elni nofbosug mungwalofug enaig fena. \c 7 \s1 Stiven mo sihina \p \v 1 Afa prisni misog el Stivenim sahana og, “Hwa moba nufunam ho?” \p \v 2 Stiven esona og, “Nilite afa humoani nengel sa kana mom higim. Autunam bigelni simbianiga Abraham maia Haran la ika fwainig fiahfenaba, afa God heven lanai ehem Mesopotemia la pugunam \p \v 3 afa ehem esona og, ‘Nimbiafena humoanig, hihe afa kembig mo fwahanam asa ika eba ka nem bite ogfunafe.’ \p \v 4 Asa ehe heafna Kaldia kembig fwahanam asa ikanam Haran la gafena. Maia heafna alagim lahanaba God ehem ningihiana. Asa ikana ena bite la gana asa nengel ena nai yi auguia. \p \v 5 God mas bite wetiti Abrahamim fainam mo. Afa God ehem esona og ka ehem fai asa enagba heafna afa heafna simbianigagim. Enanam God ehem enaig esona Abrahamba luwal fwainig fiakafenaba. \p \v 6 God Abrahamim enaig sihifena og, ‘Neana simbianigaba afunam angoluwag elni bite la auguiafiba afa sa ehengelim 400 yia la amtakwal hiagibi asa ehengel ehengelni esug gafugag el feasaife. \p \v 7 Afa enaig elbi eba ka kike susug mungwag faife afa bitena luwalba Isipim fwahinim ambe hwa nai yi kana unehlagim fingi fife.’ \p \v 8 Afa God esona og ma Abraham sa ma heafna nihim kokohiage enaba enaig ogfufeg God ati ehi sihiag ahfe ahfwahanaba asa gwenaig esena. Abraham, Aisakna alag fenam asa Aisakna nihim kokohiagena maia ika 8 enaig osuna pugunaba asa Abraham enaig esenagena. Afa Aisakba Jekopna alag fena asa Jekopim gwenaig esena. Afa Jekop bigelni 12 pela simbianigana alag fena afa ehe ehengelim gwenaig esenugena. \p \v 9 “Afa ena simbianigaba heafgelni suminegim Josepim ambobugini amtakwal oniginaginim angoluwag el nai yi ningihinibi ikanam angoluwag la esug gafugag el fena afa enag el etegim kig faigonim asa suluflinim Isip gim wanigafuna afa enanai yiba God ehi ahgofna. \p \v 10 Afa God ehem kwegfunamba asa heafna kinigim filifatina. Afa sa ehena suialag onigig i afa anwenafeg i asa Isipni misog el Fero ehem membenam afa sa ehem fwahanaba asa Isipni saglagluwal fenam afa sa Ferona gawig i lala i nangwaghiage gofna. \p \v 11 Afa autunam Isip bite yi afa Kenan bite yi fane awaienaba enanam bini kwania mungwali elim pugunigenaba afa sa ehengel maia kwania kinig flini afa bigelni simbianigam gafa gwenaig eseni. \p \v 12 Afa Jekop ati higina og Isip yi fane eyi go afa sa heafna luwaligim bigelni simbianigam ningitiginaba ehengel afu Isip yi apukenam afa pese ambe apukena. \p \v 13 Afa ming enana pese afunaba asa Josep heafna nilitem hefum ambala ogfuni afa sa Isipni misog el gafa ehena nilitem anwenafeni. \p \v 14 Afa sa Josep heafna alagim mo ningihianaba og sa ma Jekop Isip gim wanbloi. Mungwali el enanai ambeg eba 75 enaig fena. \p \v 15 Afa Jekop Isip yi afu augunam sa lahana afa bigelni simbianiga gafa gwenanai yi pigig. \p \v 16 Afa ehengelni elig mo lambfunam Sekem bite la skuni. Ena bitekifegba autunam Abraham Hamorna luwaligna ninga nai baimini fwahana. \p \v 17 “Afa autunam God sa Abrahamim sihi fwahana bite faigim ena ati puguiagim meyiofe, afa sa Isip kembig enanai yi bigelni simbianiga kaksag puguiagena. \p \v 18 Afa sa enanai yi sumi yi el mungu Isipni misog el fena. Afa ehe Josepim mas anwenafena mo. \p \v 19 Afa ehe bigelni simbianigam mwakwale hiagenam afa amtanafe hiagenam afa kukusihiagena ogma ninginai luwalim taitufibi sa ma pigi. \p \v 20 Afa enanam Mosesna afag ehem waniginamba afa ena luwal fwina suialafeagena. Afa sambaga mungu was yi afahumonigbi lalaba wanigaflana. \p \v 21 Afa sa nengigim mo flinim afwambagam fatiniba afa sa misog elni leg naini ango blo hefum foklaku lahna. \p \v 22 Afa Mosesim Isipni mungwali anwenagim ogfufenagenaba afa sa ehena mo lagig suialafena afa gafugag gafa gwenaig fena. \p \v 23 “Afa maia Moses 40 yia enaig fenaba afa ehe ona ika heafna hihem nangwagim. \p \v 24 Afa ehe ika nangunaba Isip nai luwal Israel luwalim esmunagim otigekafnaba afa sa ehe Israel elim kweagfonam asa Isip nai luwalim tigifatina. \p \v 25 Afa ehe enaig onigifena heafna hihe ma anwenafi afa sa God ehem wefug fwahag sa ehengelim kwagan fe. Afa ehengel mas enam onigini mo. \p \v 26 Afa ming osuna Moses pese ika nangwagnaba Israel el hefum bagag hofefena afa ogna eheningim kwenim og, ‘Ei, mangigim na nembefumba bagag hofe, eba ne nilitena ahfeg.’ \p \v 27 Afa el sa ming elim otigekafna enag el wahigife Mosesim esona og, ‘Amban nem sihinagba sa ne kangelni saglag el fegim na kam kwefihiagnug ofe? \p \v 28 Afa neafa kam ogna tigifati asa ati ne amu Isip yi nai elim tigifatig?’ \p \v 29 Afa Moses ena mom higinam ehe embem Midian bite gam ikana. Enanai yi ika ehengel nenam ganam ehe angwafig flanam luwalba sambaga fangonai ahfena. \p \v 30 “Afa maia 40 yia ikanaba of lanai el blo Mosesim suwi la puguna. Enaba Sainai mug muhla namba el fwainig la Moses nangunaba suwi weti li figeg la lagegofena. \p \v 31 Afa ehe nangunam afa sineminefenam asa blo muhla pugunaba afa enanai yi Ainiyag sihinagofena og, \p \v 32 ‘Kaba neana simbianigana Abraham, Aisak, Jekopna God feg.’ Afa Moses embe i kiafigigi fiagenam esim nunofegim oksina. \p \v 33 Afa Ainiyag ehem sihina og, ‘Hwaba biteba eba afsug feg kable eyi ga afa sa ne nimbiafena su mo hugfu sko. \p \v 34 Afa ka kikeafna elim nangwagigba kinig flifu afa ka ehengelni wewatin higinig na ka blog koka ehem kwaganiba sa ma kinig mo fwahinim afui. Ka nem onigihiaba sa ne Isip gim ika.’ \p \v 35 “Afa Israel el Mosesim masig fatinim esogona og, ‘Amban nem sihinagba sa ne kangelni saglag el fegim na kam kwefihiagnug ofe?’ Eba God ehe Mosesim ningihianaba saglag el fenam asa Israel elim lambina eba of lanai el sa weti li figeg la suwi lagegofena enag Mosesna ningam wasneignaba asa enaig gafuga mo fena. \p \v 36 Afa Moses Isip yi Godna wasneig ogfunim asa Israel elim Isip yi nai pugu wankana afa ika ming wasneig Ret Si yi ogfuni afa ehe ika 40 yia la el fwainig la wanganam enanai yiba ehe haig haig Godna kigmogim ogfuiagena. \p \v 37 Afa Moses eba sonag el Israel elim sihini og, ‘Eba Godna mo fli sihiaule elim God nem ningihianife. Eba ehe nengel nai yi olyi gofufe eba kable lofug fefe.’ \p \v 38 Afa Moses fena Israel el fini el fwainig la auguiafenaba. Afa ehe bigelni simbianiga afa oflanai el Sainai mug la ehem mo sihina ena nai yi wangafenaba. Afa ehe nofkikenageg mo fainaba asa ena mo bigim faig. \p \v 39 “Afa bigelni simbianiga ehena mom mas higini mo asa ehem masig fatinim ona pese Isip gim afu. \p \v 40 Afa ehengel Aronim sihini og, ‘Moses bigim Isip yi nai wanblogim fwatig mug gam fukokagba afa mas big ehem ilawaba nangug mo eba mangwal maia fenag.” Enaiba nawo Aronim sihinibi sa ma bimbeafgelni godim nifiagenam gafuga fiageba sa ma bigim goseni.’ \p \v 41 Afa sa bulmakau luwaligna sungwagim gafugafenaba asa ehengel heafgelni gawig lambug ambenam bulmakau luwaligna sungwagim lambwainibi eba sonagba ehe ningana esinim fena enam fingi finim sa buyisini. \p \v 42 Afa maia ehengel enaig esinibi sa God ehem fwatinaba asa ehengel osuna, wasni, bagnofutnim lotu fegoni. Enaba enaig eseg Godna mo fli sihiule el ati Godna buk la ena mo ginofi fwahini; \q1 Afa nengel Israel ne 40 yia la el fwainig la augunam ne mas kam sis tigi faini mo. Eba awai. \p \v 43 Afa ne mwakwal god Molekna sel lala kufihlig ufug afa ne mwakwal god Refana bagnofutna sungwagim ne gwenaig esinig afa ne enam ningana esigim afa ne lotu fenigbi eba ka nem ningitigiba afu Babilon apukena gwesim membi yi afunam angoluwag nenam auguiafefe. \rq Amo 5:25-27\rq* \p \v 44 “Afa maia bigelni simbianiga el fwainig la auguiafenaba afa ehe Godna sel lalam kehli uflafena. God ehe Mosesim ena sel lala nimblig mina ogfunaba asa ehengel gwenaig esini. \p \v 45 Afa sumi yi asa ehengelni luwal ena sel lalam flinim ufunaba afa sa God ehe gosenam angoluwag elim mo lambi ningitigi fiakafnaba afa sa Josua ena sel lalaba fla wan ukuna bite fligim. Enag sel lalaba gwese gofufe ikan Devit nai yi pugufe. \p \v 46 Afa God ehe Devitim membenaba asa Devit Godim esona og sa kam fwahaiba ka sa neana lala nimblaiba sa ma Jekopna God enanai yi gafi. \p \v 47 Afa ena lalaba Devit mas nimblana mo eba heafna leg Solomon ena lalaba nimblana. \p \v 48 “Afa God sisi yi nai nemog feg ehe mas el nimblig lalaba gofi. Afa Godna mo fli sihiaule el enaig sihiba fe fwahana og; \q1 \v 49 God enaig sihifeg hevenba eba ka enanai yi gaba nangwagehiagego afa hwa biteba eba mong eyi ka pafeg uguia. Afa haig lala sa ne kam nimblanafe? Eba mangig la ne nimblah mo. Afa hanai yi sa ka gafe? \p \v 50 Afa eba kikehe ka mungwali gawigba gafuga fiageg.” \rq Ais 66:1,2\rq* \p \v 51 Afa ena moba Stiven maisim gwese kaunsilim sihin gofna og, “Nengel mo flaflaule. Afa nengelni olug i angug i ofenaiba afwambanai el lofug ne esiafu. Afa ne nimbiafgelni simbianiga lofig ne Godna Sungwabugim kwinig. \p \v 52 Afa nengelni simbianiga mungwali Godna mo fli sihiule elim amtakwali hiagini. Afa enaig el sa sihini og, ‘Godna afsug nemog el blofe’ asa ehengel enaig elim kwaskofig. Afa ilawa gafa ne ehem masig fatinigim afa ne ehem tigifatig. \p \v 53 Afa of lanai el ati nem Godna nihe moba faigbi afa ne enam filafig.” \s1 Stivenim fun na tigifatini \p \v 54 Afa ehengel Stivenna mom higinim afa sa olug kakaginim gog moag lagwaginim gwana ningam tigiagini. \p \v 55 Afa Stiven ehe Godna Sungwabugni fenam wasneig gohonam asa sisi gam hevenim nangwagofenaba asa Godna suialag ombusugug gofena enag ombusugug yiba Sisas Godna nihiginai ninga buihia gam gofena. \p \v 56 Afa Stiven sihini og, “Sa hig, ka nangugba heven bafog gohba afa sa Nufunam El Godna nihiginai ninga gam buihia goh.” \p \v 57 Afa ehengel heafgelni angugim ningana kafuti niaginim afa fwina gonkun niagini. Afa ikagna efihia ambenam Stivenim waki fakana. \p \v 58 Afa sa ambe ehem kehlinim hugufliufu kembig la afwambagam fatinim asa fun na wagini. Afa ehe heafgelni kuweg lofug mo hugfu skuniba asa kwamblog el mungu Sol sa ena lofugimba kuklu lambgufena. \p \v 59 Afa maia funna awagfinibi afa sa Stiven enaig esona og, “Ainiyag Sisas nimbe kana sungwabug mo flana.” \p \v 60 Afa ehe mongkokini kwakwagenam fwina enaig esona og, “Ainiyag nofeka mungwagba enaig esen.” Ehe enaig esonam asa hefum mo lahana. \c 8 \s1 Sol sios elim kinig faini \p \v 1-2 Sol mungwamo sihini Stivenim tigigim. \p Afa Godna suialag el Stivenim fakinim afa fwina wewatinaufena. Enag osuna kwania kinig Jerusalem lanai sios elim puguni. Afa mungwali el mo Judia Samaria kembig gam ahkwag minefenaba. Afa kanog fwatieg el mo gweyi auguiafena. \p \v 3 Afa Sol mo ogna sios elim amtakwale fati. Asa ikafenam mungu mungu elni lala sefufenam Godna saglag mi angwafig mi hugfu lambfenam kalabus yi wankafena. \s1 Filip Samaria kembig mo sihina \p \v 4 Afa el sa afunam gwesim minganag kembig gam Godna mo sihiageafuna. \p \v 5 Filip Samaria nai kembig gam ikanam Krais, Godna Gisfug Fwahag Elni mo sihini. \p \v 6 Afa kaksag el higafufenaba afa onigwage afufena afa ehena wasneigim nanguni. \p \v 7 Afa asa enaig esena sanel moasiagafenam kaksag elni nihinai sufuhia apukeafuna. Afa kaksag el elig lihligna el mi afa mong lihligna el mi wangene fiahsaiana. \p \v 8 Asa enag kembig lanai fwina sifakalini. \p \v 9 Afa Samaria lanai el mungu, Saimon, ehe faisig lambigule afa haig haig kigmog fiahageakafule el feg. Afa mungwali Samaria lanai el nangunim sineminefini. Afa enag ehe heafna unehlam fingi fukuna og, hei kikehe. \p \v 10 Saglag el i afa esug el i ena mo higinim asa esogona og, “Nufunam, sona elbi ena god seflig ‘Eba Kwania Wasneig’”. \p \v 11 Afa el haig haig kigmogim wahkig fanangu fiahfohun afa enam sineminefinim asa ehena mo patalfuna. \p \v 12 Afa maia Filip Godna bog meg suialag mo afa Sisas Kraisna unehlag sihinaba asa el higinim afa olug onigigna flinim asa saglag i angwafig i bu la apaiyena. \p \v 13 Saimon gafa Filipna mo olug onigigna flanam asa bula pena. Afa sa ehe Filip nai yi muhla gofenam nangwafena maia Filip haig haig Godna kigmogim ogfuiafenaba asa enam nangunam sineminefena. \p \v 14 Afa kanog fwatieg el Jerusalem la higinim maia Samaria lanai el Godna mo flinibi asa Pita mi Jon mi esim ningitigini. \p \v 15 Afa ika ahpugunam beten ahfini afa ambangel el sa olug onigi sa ma Godna Sungwabug fli. \p \v 16 Haisenaba Godna Sungwabug mas ehegelim pe bloni mo. Enag elbi Sisas Ainiyagna unehlag la bula apaiyena. \p \v 17 Asa Pita i Jon i ninga sisi yi misog la askonibi asa ehegel Godna Sungwabug fini. \p \v 18 Afa Saimon nangwagnam maia sambaganigi kanog fwatieg el ninga askonabi asa ehegel Sungwabug flini. Asa Saimon ogna kig fainim og, \p \v 19 “Sa ma kam wasneig ahfai ka sa kangafa ambanim ninga fakaiba sa ma Godna Sungwabug flai.” \p \v 20 Afa Pita esona og, “Sa ma nem kig nangum awaiye asa ne onigig ne oka kig fatinam asa Godna mangwal suialag fla. \p \v 21 Enaig olug mas Godna nof la ihlafeg mo asa ne mas kagelni gafuga la seaifui. \p \v 22 Asa ne enaig onigig fwahanam Godim sihinaiba asa ma neana enaig onigigim fla fatinai. \p \v 23 Ka ati anwenafeg neana olug yi eba ambo bughiageg afa nimbiafena amtakwalig nihe nem kehlaugu.” \p \v 24 Afa Saimon wahigi sihini og, “Ainiyagim ahsahanaiba sa ma kam aflafenai asa ne kam sihinag enaig mas sa kam pugunafe.” \p \v 25 Afa Pita i Jon i Ainiyagna mo afa mangwal God asa esena ena mo ahsihinam asa Jerusalem gam pese ahkana. Afa Samaria kaksag kembig ahkafenaba ena Godna mo ahsihiakana. \s1 Filip i Itiopia lanai Misog el i \p \v 26 Afa Ainiyagna oflanai el blo Filipim enaig sihifena og, “Buihianam bite behig mina ika. Ena minaba Jerusalem fwahagim asa Gasa gam ikag.” \p \v 27 Asa ehe ikana. Afa ikafenaba Itiopia lanai elim mina la uflana. Enag elbi Itiopia misog angwafig Kandasina gafugag el.\f + \fr 8:27 \ft Itiopia eba Afrikana kantri. Kandasi eba Itiopiana misog angwafig. Sonag gafugag el eba gavmanna saglagluwal.\f* Ehe ehena kigim nangwaghiage gofena. Enag elbi Jerusalem gam ikanam asa Godim fingi fena. \p \v 28 Asa ehe pese akofna heafna kembig gam. Afa ehe hosna masig yi sime la gafenaba Aisaia Godna mo fla sihiaule elni ginof suwigaufna. \p \v 29 Afa Godna Sungwabug Filipim enaig sihifena og, “Ika muhla masig yi sime la ikafim.” \p \v 30 Asa Filip kikini ika muhla pugunam afa sa higina maia el Aisaiana ginof osuwigfena. Afa Filip sahana og, “Enag ginofba atiaho ne anwenafeg?” \p \v 31 Afa el sihina og, “Haig anwena kafefe, mas ka amban ogfunai.” Afa Filipim sihina og, “Au fuko blo na wanai yi hawag.” \p \v 32 Enag ginof ehe suwignaba enaig esona og; \q1 Ehe mengig pwakafenam mwalfwai gofena gwenaig sipsip lofug maia el wanig afufeba tigigim o lag kufugim ofibi ehe mas eyuoiyi. \p \v 33 Afa ehem afwanfeg mo fwaini afa mas ehem numwehe kwefihianagini mo. Afa el enag elim tigigba asa lahag asa eheba luwalig fwainig. \rq Ais 53:7,8\rq* \p \v 34 Afa enag el Filipim sahana og, “Sa kam sihina, Godna mo fla sihiaule el hefum esog me awai ming elim me?” \p \v 35 Asa Filip ena mo mog la fla fakanam asa gwesim Sisasna suialag mo sihiakana. \p \v 36-37 Afa mina la ahkan ika bula pugunam afa ena misog el sihina og, “Buba hogi. Mango kam bu la pegimba kagfugu.”\f + \fr 8:36-37 \ft Mingnag anwena el enaig onigig mong mo gohna eba enaig esog, v37 Afa Filip ehem enaig sihifena og, “Atiamba ne fwina olug onigig fegba sa ne bu la pei.” Afa ehe enaig wahigi esona og, “Ei, Kati enaig olug onigigfeg Sisas Krais eba Godna leg.”\f* \p \v 38 Afa saglagluwal gafugag elim sihina hosna sime keahla. Maia sime gofenaba afa ahpenam bu gam ahkana asa Filip Itiopia nai misog elim bu la fatina. \p \v 39 Afa maia bu lanai pugu ahblonaba asa ikagna Godna Sungwabug Filipim sulufla wanikana, afa sona el mas pese nanguna mo asa ehe mo mina gam ikafenaba sifakalena. \p \v 40 Afa ikagna Filip Asdot kembig la gohfena. Afa ikafenaba Sisasna suialag mo sihiakan kan Sisaria la puguna. \c 9 \s1 Sol olug waikefena \p \v 1-2 Enanam Sol lagofena ogna Ainiyagna patalfuiag elim kwaskofe. Ogna Damaskus la laskuhlag lala ika ambangel angwafig i saglag i Sisasna el fiahsaieg enam sulufenam asa Jerusalem gam wankanam kalabus lala laiti. Afa ehe enaig onigifenam asa misog prisim sahana og ma kam nihe mo pepa faibi ka sa enaig ese. \p \v 3 Afa maia Sol Damaskus kembig muhla pugunaba asa ikagna of lanai kwania ombusug blo molukugo fakana. \p \v 4 Afa sa ehe bite la pena gifinibi afa higina mo gweyi ehem sihina og, “Sol, Sol, haisegba nane kam amtakwaleaflag?” \p \v 5 Sol esona og, “Saglag, neba amban?” Afa esona og, “Kaho Sisas ena elim sa nokawo amtakwaleafla. \p \v 6 Sa buihianam ika na ne kembig la puguiba asa ma el nem sihinai mangwal sa ne fefe.” \p \v 7 Afa Sol minganagim wanikanam asa ehegel moagim higinim afa mas nanguni mo asa mwalfwai afohiafena. \p \v 8 Sol buihianam nofug mo bahianam afa ninof fegim mo sikulufeagena. Asa ningana kehlinim Damaskus gam wanig afuna. \p \v 9 Afa sambaga mungu osuna ehe gwenaig gafena asa ehe fane i bu i mas nena mo. \p \v 10 Afa Damaskus kembig la patalfuiag el mungu gafena eba Ananaias. Afa ehe nangunaba itila lofug Ainiyag unena og, “Ananaias”. Asa ehe esona og, “Ainiyag, ho ka ga”. \p \v 11 Afa Ainiyag ehem sihina og, “Pugu mina gam Judasna lalam ika ena mina seflig ‘Misosufgoh’. Afa sa sahin el mungu Tarsus lanaim ehena unehlagba Sol. Ehe beteneau. \p \v 12 Afa Sol nangunaba itila lofug el mungu blona ehena unehlagba Ananaias. Ena elbi maia ningana tuhwiba asa ehe pese ninof fiahgena.” \p \v 13 Afa Ananaias sihina og, “Ainiyag, ati ka kaksag mo higwageg sona elbi neana elim Jerusalem kembig haig haig fenugfiahka. \p \v 14 Afa ehe nihe mo pepa misog prisni ninganai wanai yi flaublu pugug. Ogna kike lambku ambangel sa neana unehlag fingi fig.” \p \v 15 Asa Ainiyag ehem sihina og, “Seka, ati ka kanog fwahag enag elbi kana mo lagig el. Asa ehe kana unehlagim afwambanai elim, misog elim, afa Israel elim ogfunugefe. \p \v 16 Eba ka ehem ogfunafe asa mungwali susug flafe maia kana gafugag ofekafiba.” \p \v 17 Afa Ananaias ikanam lala sefunam asa ningana Solna misog la fakanam og, “Sol nilite, asa ne mina la oblofnaba Sisas Ainiyag nem puguna. Enag kam ningihiag og sa ma nem nofug wangenefei afa sa Godna Sungwabug nem blo simbigahlai gufi.” \p \v 18 Afa ikagna gweyi Solna nofug lanai sawagna kisigig lofug hugofu penaba asa ehe pese ninofihiagenam asa bu la pena. \p \v 19 Afa sa ehe fane neagena afa ehena lofug pese wasneina. \p Afa Sol mwakwalig Damaskus la patalfuiag elim wanana. \s1 Sol Damaskus Kembig la mo sihina \p \v 20 Gwenana ehe laskuhlag lala ikafnam asa mo sihiafna og, “Sisasba Godna Leg.” \p \v 21 Ehegel higinim sineminefinim hefum sihiagafewagfena afa og, “Atiahog, sona Pol seaka asa Jerusalem la elim Sisasna unehlag fingi fig ehe amtanafehiagena? Afa wanai yi blog elim lambigim pese saglag pris nangum lambku.” \p \v 22 Afa ehena mo pugu fwina wasneiagena asa Juna elim ogfuni Sisas eba Gisfu Fwahag El God ningihiag elim lambigim. Afa Ju el Damaskus lanai higinim onigwageni asa mas ehem mo haig esuni mo. \p \v 23 Afa mwakwal managenaba asa Ju el laskuhlanam ogna mina yisgiaginim asa Solim tigifati. \p \v 24 Afa wahkig osu i sinaini i kembig mengig la anwasafegofena ogna sa ehem tigi. Asa Sol ena mom higinam ehe mas mengig gam pugu ikana mo. \p \v 25 Afa Solna patalfuiag el sinaini ambenam wanigafunam Solim sobi yi fatinim asa kembig bog meg megam wena kehlinim fli afwambagam fatini. \s1 Sol Jerusalem gam ikana \p \v 26 Afa Sol ika Jerusalem pugunam Sisasna patalfuiag elim nangwagnam asa ogna gwenaig gafugafi. Afa ehegel enaig onigini og ehe Sisasna mwakwal el ofe asa mungwali embefeagini. \p \v 27 Afa Barnabas kwefugnam asa kanog fwatieg el nangum wanikina. Afa sihini sa Sol Ainiyagim mina la nangunaba afa Ainiyag ehem sihina. Afa ehe Damaskus kembig ikanam ehe mas embefena mo Ainiyagna mom wasneig mo sihina. \p \v 28 Asa Sol mungwal auguiafena afa Jerusalem la Ainiyagna mom wasneig mo sihiageakana. \p \v 29 Sol Ju elim Grikna mo sihiagim wan flafihiagena asa ogna Solim tigifati. \p \v 30 Afa nilite maia enam anwenafinim asa Sisaria gam paiye wanigafunam afa ufu Tarsus gam ningihini. \p \v 31 Afa enanam Judia nai, Galili nai, afa Samaria nai sios wangene augufena. Afa Godna Sungwabug siosim kwaganam afa wasneihiagena asa kaksag el pugunam sa Ainiyagim ahnai skaufini. \s1 Ainias i Tabita i \p \v 32 Pita kaksag kembig wagiakan ikana Lida nai Godna elim nangwagena. \p \v 33 Enanai yi elim mungu nanguna eba Ainias. Enag elbi kig lihilifenagena afa 8 pela yia ehe kife la gwese gifini. \p \v 34 Afa Pita sihina og, “Ainias, Sisas Krais nem ati wangenefe fatig, sa buihianam kife mwanmwan enam asa flaku.” Asa ikagna Ainias buihiana. \p \v 35 Afa kaksag Lida nai Saron nai el nangunim asa Ainiyagim olug onigig faini. \p \v 36 Afa angwafig mungu Jopa la gofena, heafna unehlagba Tabita. Eba Grikna mo ehem seflig Dorkas. Ehe Sisasna patalfuiag el suialag gafugafefenam afa gawig fwainig elim kwefoafna. \p \v 37 Afa enanam ehem gihenam asa lahana. Afa sa meligim bu la sugfunaginim flifu sisi yi lala megam faki fwahini. \p \v 38 Jopaba Lida muhla. Afa patalfuiag el higinim maia Pita Lida la gafenaba asa sambaganigi ningitigina ehem ahnangunam fwina sohona og, “Hei, sa ikagna blo.” \p \v 39 Asa Pita patag ika pugunam afa sisi yi lala megam fukwali wanigafuna. Afa mungwali esig bontag angwafig buguiagafenam Pitam wakifakanam wewatoni. Afa haig haig lofug sa Dorkas nofkena gafenaba kweluwagefenam mimagen fini enam Pitam ogfuni. \p \v 40 Pita afwambagam ningitiginam asa mongkokini kwakwagenam sa Godim sahana. Ehe waike meligim nangunam asa sona og, “Tabita sa buihia.” Asa ehena nofug bahia Pitam nangunam buihiana. \p \v 41 Pita ehena ningam kehlanam fokla lasona. Afa Pita Godna el mi afa esig bontag angwafig mi une tiginam ogfunim og Dorkasba ati pese buihiag. \p \v 42 Afa sa ena mo Jopa nai el mungwali higwaginim asa kaksag el Ainiyagim olug onigig faini. \p \v 43 Afa Pita mwakwalig Jopa la Saimonna hawagna. Afa Saimon eba bulmakauna lofug gafugafeule. \c 10 \s1 Pita i Kornilius i \p \v 1 Afa Sisaria kembig la mungu afwambanai el Kornilius enaig gafugafeg eba 100 Romna soldia elim nangwaghiawagig. Ena soldiaba seflig Itali soldia. \p \v 2 Sona afwambanai elbi heafna angwafig ni luwal na Godim ahnai skau wanfegim asa Godna unehlagim fingi wanafeg. Afa kaksag Ju elim gawig fwainigim ehe kwaganig, eba Godim sahanaule. \p \v 3 Mungunagim osu efilagna ehe itila lofug nangunamba asa Godna oflanai el blo ehem sihina og, “Kornilius”. \p \v 4 Afa ehe nangunam embefena og, “Saglag, mango maia?” \p Afa oflanai el wahigi sihina og, “God ati neana sahanagim higig afa sa ne gawig fwainig elim kwaganig enaba ati anwenafegim asa onigina go. \p \v 5 Asa elim Jopa gam ningitigiba sa afu Saimonim wanig ambe afa ming unehlagba Pita. \p \v 6 Eba ming Saimon ehe bulmakauna lofug gafugafeule el i hawag. Ehena lalaba kwania bu muhla go.” \p \v 7 Afa maia oflanai el ikanaba Kornilius sambaga gafugag el mi afa mungu soldia el fena enam awamoni. Ena soldiaba suialag el Godim ahnai skaufena. \p \v 8 Afa ehegelim sihini sa oflanai el ehem haig mo sihinagena asa Jopa gam ningitigina. \p \v 9 Askanam sa ka osu misosuf gigni Jopa muhla apukegim ofefenaba afa Pita lala sisi gam kukanam betenena. \p \v 10 Maia binilahanaba ehe ogna fane ne afa mahim fane numwehiagifinibi. Enanam itila lofug nanguna. \p \v 11 Afa ehe nangunamba of piginam kwania lofug sambaga sambaga afwagna enaig pe bluna. \p \v 12 Enanai yiba haig haig sis i wutlai i afa twafig i saiye afogoafna. \p \v 13 Afa Pita higinamba God ehem sihinagofna og, “Pita buihianam sisba sonaba sa kwagnefe.” \p \v 14 Afa Pita esona og, “Ainiyag, amo yo ka mas ese. Ka mas ena kwegig sisba neafna mo.” \p \v 15 Afa God ehem pese sihina og, “Mangwal sa God sihig eba suialag asa nofeka enam oniginam kwegim.” \p \v 16 Sambaga mungu nagim gwenaig esenam asa lofug pese of gam fukokana. \p \v 17 Afa Pita enam nangunam fwina onigwage aufna. Enam elim Kornilius ningitiginaba asa lalam yisgi afuian mengig la afohiafna. \p \v 18 Ehegel une sahini og, “Saimon afa ming unehlag seflig Pita ohiahogo?” \p \v 19 Pita mahim ena itila lofug nanguna enam onigaufnaba afa Godna Sungwabug ehem sihina og, “Hai sa nangu sambaga mungu el nem yisgi ambe. \p \v 20 Asa peka nangwag, nofeka afuiagim oksi. Eba kikehe ningitigig.” \p \v 21 Asa Pita penam elim esoni og, “Kaho ne kam yisgi ambeg. Haisegba sa ne ambeg?” \p \v 22 Afa ehegel sihini og, “Korniliusba soldiana misog el na kam ningitigi. Eba afsug el Godim ahnai skaufenaule, afa Ju el mungwali ehem mungu suialafe flig. Afa Godna of lanai el pugunam ehem sihinag sa ma nem unenaiba sa ne heafna lala gam blonam asa ma neana mo higi.” \p \v 23 Asa Pita lala megam sulfu wan sefukana wanafna. \p Afa askanam pigiagafenam Pita mungwal afufefnamba asa minganag Jopa nai Ainiyagna el mungwali afuna. \p \v 24 Afa ming osuna afu Sisaria kembig apukena. Kornilius Pitam nengiaufnaba asa heafna nilite mi hihe mi une tiginam heafna lala laskuhlana. \p \v 25 Afa maia Pita lala megam osefofnaba asa Kornilius blo muhla pugunam mongkokini kwakwage penam hefum ahnai skaufena. \p \v 26 Afa Pita ehem fukla fukunam esona og, “Buihia, kaga elhe.” \p \v 27 Afa Pita sihiagafeakan lala megam ahsaifunam afa nangwanaba kaksag el laskuhlagofna. \p \v 28 Afa sa mungwali sihini og, “Ne ati anwenafig kagelni Ju elni nihe mo enaig esona, Ju el nofeka afwambanai elni lala afu saiyegonam wahinim augu. Eba God ati kam ogfunag ka mas minganag elim kwenam afa esoi nengel Godna nofla nufweg el. \p \v 29 Maia ne kam awamonagba asa ka mas anksam meg mo. Haisegba sa ne kam awamonag? Ka mas anwenafeg mo.” \p \v 30 Afa Kornilius esona og, “Afa sambaga sambaga osuna awaienaba ka osu efilagna lala la beten neaufnaba afa ikagna el mungu ombusug lofugna blo gofenaba, \p \v 31 afa kam sihina og, ‘Korniliuso, God neana betenim ati higig, afa mangwal sa ne gawig fwainig elim faig ehe mas etetig mo. \p \v 32 Asa elim Jopa gam ningitigiba sa afu Saimonim wanig ambe afa ming unehlagba Pita. Eba ming Saimon ehe bulmakauna lofug gafugafeule el i hawag. Ehena lalaba bu muhla go.’ \p \v 33 Asa ikagna ka nem awamona afa kagel sifakalig sa ne blog. Enaig fenaba na saka ilawo Godna nof la laskuhlagim afa Ainiyagna mungwali mo ehe nem faig asa kagel koka higim.” \s1 Pita Kornilius na lala sihiagofena \p \v 34 Afa Pita enaig sihifena og, “Ilawo kati anwenafeg eba nufunam nemog, mungwali el Godna nofla mungwalofug fiahsaieg. \p \v 35 Afa ambangel haig haig el Godim ahnai skaufenigim afa suialag nihe patalfug enaig elim God sawiyi fegim lambig. \p \v 36 Ne anwenafig God kagel Ju elim heafna mo gof kam ningihianig. Ena suialag moba enaig sihifeg Sisas Krais ehe mungwali elni Ainiyag bigim esenigbi asa big God i mungu onigigna ahfeg. \p \v 37 Afa ne anwenafig mangwal Israel lanai puguna. Ilawana Galili provins la Jon mo sihifenam og ma el onigig waikefenam bu la apaiyefi. \p \v 38 Afa Sisas Nasaret lanaim God heafna Sungwabug i kigmog i faina. Afa God ehi ahgofena asa ikafenaba suialag gafugafiahkafena afa ambangelim sa Satan amtakwaletifena enam wangene fetifena. \p \v 39 Enaigim na ka nangugim maia Ju elni mungwali kembig afa Jerusalem la enaig esenigbi na sa ka ena mo sihig. Afa enaig elim li katigeg la tigi kahli. \p \v 40 Afa maia sambaga mungu osuna awaienaba God ehem ihlafofatig asa ambala pugugba nangug. \p \v 41 Afa mas mungwali el nanguni mo, eba minganag ambangel sa God wefug fwatig gwenag mungu ehe nangunim sihini. Afa maia buihianaba sa ka fane i bu i mungwali wanig ahagag. \p \v 42 Afa ehe kam esonig sa ena suialag mo elim sihigon enag elbi God ehe wefug fwahag elim kwefihiawagigim melig pigieg mi afa nofkena gag mi. \p \v 43 Mungwali Godna mo fli sihigule el ena moba sihi fwahini ambangel ehem olug onigig finigbi ehena unehlag la God ehegelni amtakwaligim huguflaitinife.” \s1 Afwambanai el Godna Sungwabug flini \p \v 44 Pita maisi mo sihiagofenaba afa ena el mo higinibi asa Godna Sungwabug pe blo mungwali ehengelim puguni. \p \v 45 Afa Kristen Ju el Pitam wanig ambenam nangunimbi afwambanai el sa Godna Sungwabug lambini asa ehegel enam sineminefini. \p \v 46 Afa higinibi enag el haig haig mona lagwaginim Godna unehlagim fingi fini. Asa Pita sihina og, \p \v 47 “Sa nangu, enag elbi Godna Sungwabug lambigbi eba big gwenaig mungwalofug big fig asa amban enag elim bu la apaiyegiba kwenife? Eba mas amban enaig esei.” \p \v 48 Asa Pita sihini sona el sa ma Sisasna unehlag la bu laba apaiye. Afa ehegel Pitam sahini og, “Sa kam mwakwalig wananam.” \c 11 \s1 Pita Jerusalem lanai siosim sihini mangwal sa feagena \p \v 1 Kanog fwatieg el i afa Judia nai patalfuiag el i higini, maia afwambanai el Godna mo ati flini. \p \v 2 Maia Pita ika Jerusalem gam pugunamba patalfuiag el kokohiawagig nihem patalfuna asa ehem fenagini og, \p \v 3 “Enag el mas kokohiawagig nihem patalfug mo afa ne heafgelni lala nef fukog waneg. Nofeka enaig ese.” \p \v 4 Asa Pita wahigi sihini mungwali mangwal sa ehem puguna. \p \v 5 Afa enaig esona og, “Ka Jopa la gafnamba beteneaufna asa ka mangwalim itila lofug nanguna. Asa ka nangugba ofenai lofug kwania fufugihiag afa ofim mo fwahagim sa pe blog ka nai yi muhla gofena. \p \v 6 Afa ka nangunamba haig haig sis i wutlai i afa twafig i saiye afogoafna. \p \v 7 Afa ka higinamba God kam sihina og, ‘Pita buihianam sisba sonaba sa kwagnefe.’ \p \v 8 Afa ka wahigi sihina og, ‘Ainiyag, amo ka mas ese. Ena kwegig sisba mas kana mengig la feg mo.’ \p \v 9 Afa God kam pese sihina og, ‘Mangwal sa God sihig eba suialag asa nofeka enam oniginam kwegim.’ \p \v 10 Sambaga mungu nagim gwenaig esenam asa lofug pese of gam fukokana. \p \v 11 Gwenana sambaga mungu Sisaria lanai elim ka nangum ningitiginimbi asa ambe lala apukena. \p \v 12 Afa Godna Sungwabug kam enaig sihifena og, ‘Nofeka afuiagim oksi.’ Afa hwag enwesog la gohug nilite ka wanig augim afa Korniliusna lala wani saiyeg afug. \p \v 13 Ehe kagelim sihini mangwal sa ehem puguna. Eba Godna of lanai el heafna lala la nangunamba afa ehem enaig sihifena og, ‘Asa elim Jopa gam ningitigiba sa afu Saimonim wanig ambe afa ming unehlagba Pita. \p \v 14 Afa ehe nem mo flifu faifi asa God nem gwena lala naim lambfe.’ \p \v 15 Afa autunam Godna Sungwabug pe blo bigelim puguni afa enanam ka mo sihi gofenaba gwenaig esena ehegelim gafa puguni. \p \v 16 Afa ka onigig ilawana Ainiyag esona og, ‘Jon buna bula elim laitig afa God heafna Sungwabugni bula nengelim laitig.’ \p \v 17 Afa maia big Sisas Krais Ainiyagim oniginimbi asa God bigim heafna Sungwabug faig. Asa gwenaig afwambanai elim esenigbi sa ambala pugug eba God ehe gafugafeg. Enaig esegba na sa ka mas Godna gafugagim kwei.” \p \v 18 Afa ena mo higinim mas Pitam fenagini mo eba Godna unehlagim mungu fingi finim afa esogona og, “Ei eba nufunam, God afwambanai elim gafa minaba ambafenig asa ma ehegel olug waike finim nofkena fli.” \s1 Antiok nai sios \p \v 19 Ilawanam Stivenim maia tigi fatinimbi Ainiyagna el kinig flinim afa ika Fonisia, Saiprus, afa Antiok kembig embem ahkawag minefena. Enanai yi Sisasna mo Ju elim mungu sihigoni. \p \v 20 Afa minganag Saiprus nai afa Sairini nai el Antiok gam afunam afa afwambanai elim gafa Sisas Ainiyag suialag mo sihigoni. \p \v 21 Afa Ainiyagna kigmog ehegelim gohonimbi asa kaksag el olug waikefinim Ainiyagim onigini. \p \v 22 Afa Jerusalem lanai sios ena mom higinim asa Barnabasim Antiok gam ningihini. \p \v 23 Afa ehe pugunam nangwagna maia God ehegelim suialafe hiagenamba asa ehe sifakalena. Ehe suialag onigig faini og ma mungwali Ainiyagim fwina wasnei kehli ufufi. \p \v 24 Eheba suialag el ehena olug onigig fwina wasneina afa Godna Sungwabug ehem ihlafenagena asa kaksag el Ainiyagna el apukena. \p \v 25 Asa Barnabas Tarsus gam Solim nangwagim ikana. \p \v 26 Afa ika pugunam yisginam asa sulfla Antiok gam wani blunam mungwa yia la hawagena. Afa maia sios el laskuhlafenamba asa kaksag elim ogfufenug ahfena. Ilawana nemug ena kembig la Ainiyag elim unehlag flini Kristen. \p \v 27 Enanam minganag Godna mo fli sihiule el Jerusalemim fwahinim afa Antiok gam ambena. \p \v 28 Afa sonag el nai mungu eba Agabus. Ehe Godna Sungwabugni wasnei gohonam asa ena mo sihina og nengigim kwania bini mungwali bite pugufe. (Enamba maia Klodius Rom lanai misog el gofenamba asa enaig puguna.) \p \v 29 Ainiyagna el ena mo higinim asa ati onigini Judia nai Kristenim gwena ihla kwaganifi. \p \v 30 Gwenaig esini Barnabas mi Sol mi kig faigonam ningitigini asa enag kig uku Juda nai sios saglag elim ahfaina. \c 12 \s1 Kaksag kinig puguna \p \v 1 Enanam misog el Herot, siosna elim kinig faini. \p \v 2 Afa ehe gafugag elim ningitigina og ma Jemsim Jonna etegim higeflaki. \p \v 3 Afa enaig esenam Ju elim nangwagena maia sifakalinimbi asa Pitam kehlanam kalabus lala fati fwahana. (Enanam Ju el Bret Yist Fwainig buyis sifini.) \p \v 4 Afa sa Pitam kehlinim kalabus lala fatini. Afa ena lala 16 soldia Pitam nangwafofna. Afa sambaga sambaga afohufna maia afuiafnamba afa mingang sambaga sambaga ambe ehegelni kugla afohiafna. Herot og maia Pasova buyis awaiyeba asa Pitam elni nof la fahigenage. \p \v 5 Afa maia Pita kalabus lala gafenamba afa sios wahkig Godim sahanafofna og sa ma God Pitam kweagfwi. \s1 Pita kalabus lala fwaha puguna \p \v 6 Liana maisi feafnamba Herot Pitam fahigenag ogna fe. Afa sinaini Pita sambaganigi soldia nai yi olyi gifini. Afa sambaga senna kikenagi fakinim asa sambaganigi soldia mengig la kagfo ahgofna. \p \v 7 Afa Ainiyag of lanai el ikagna pugunam ombusug lala megam laugo gofena. Afa sa Pitam epinig la ihlafo fatinamba asa Pita nof tutafe bahianamba afa sa of lanai el sihina og, “Is ikagna buihia.” Asa gweyi sen Pitana ninga nai pitigifu ahpena. \p \v 8 Afa of lanai el ehem sihina og, “Pese lofug i afa mong lofug i laitiage.” Asa Pita gwenaig esenamba of lanai el pese sihina og, “Sa ne laputig lofug fwahalanam kam patal blu.” \p \v 9 Asa Pita ehem patalkuiafnamba mengigim fakwegfu ahfeakana. Ehe nangunamba asa of lanai el esena ehe enaig onigina eba mango nufunam mo. Ehe enaig etitinam og eba ka itilamba nangug. \p \v 10 Afa sambaganigi kwagana ikana afa ika ming mengig lanai kwagana ikana afa ikanam ain mengig la pugunam, afa ena minamba gwesim kembig gam ikafna. Afa ena ain mengigba ehe heafa pitigiafunamba asa pugu afwambagam ahkana. Mina la mwakwalig ahkanam asa of lanai el gweyi ikagna ehem lasu ikana. \p \v 11 Afa sa Pita enam anwenafenam esona og, “Eba nufunam ilawo ka ati anwenafeg eba Ainiyag heafna oflanai elim ningihiagba asa kam Herotna ninga nai afa Ju el amtakwal kam ofinifini sa nanai kam flag.” \p \v 12 Afa maia ehe enam anwenafenam asa Maria Jon Makna afagna lala gam ikana. Afa kaksag el enanai yi laskuhlanam beteneaflafna. \p \v 13 Pita ikanam mengig la ningana tige gofena. Afa Roda gafugag angwafig asa ikanam ogna mengig pigi. \p \v 14 Afa ehe ati Pitana mengigim higigna asa sifakalenam ehe mengig pigiegim tetinam asa kikini pese ikanam sihina og, “Pitamba ati mengig la blo go.” \p \v 15 Afa ehem esogona og, “Ne moetetiofe.” Afa ehe fwina wasneinam esona og, “Eba nufunam ehe.” Afa ehe esogona og, “Amo, eba Pitana oflanai el feg.” \p \v 16 Afa Pita maisim gwese mengig la tige gofenaba asa afu mengig pigi nangunim sineminefini. \p \v 17 Afa Pita ningana pagafenim og afwai afwai. Asa heafna mo sa Ainiyag ehem kalabus lala sulufla puguna. Afa ehe sihina og, “Sa afu Jems\f + \fr 12:17 \ft Afa enanam Herot mas Jemsim higeflakana mo.\f* afa minganag nilitem ena mo sihigon.” Asa ma fwahinim asim afui. \p \v 18 Afa liana soldia etetiagenim hefum onigwaginim sahawagini og, “Afai, asim maia Pitamba ikag?” \p \v 19 Afa Herotna gafugag el Pitam yisgiafuan mas nanguni mo. Asa Herot Pitam anwasafenafuhug elim fwina fasahitigifenam afa sona og, “Sa kwaskofi!” Afa maia kwaskofinimbi asa Herot Judia fwahanam mwakwalig Sisaria la gana. \s1 Herotim lahana \p \v 20 Afa Herot Tair nai Saidon nai elim olug kakagen gofena. Asa ehegel onigini ehegelni kembigim mas fane kwagana mo asa laskuhlanam ogna nangui. Ilawana mo Blastusim Herotna misog gafugag elim sihini og ma kam kwagani. Asa afunam Herotim nangunim sahini og ma olug kakagig fwahai. \p \v 21 Afa sa mungu osunam sufini fwahani asa Herot heafgelni misog elni lofug wagwagenam heafgelni misog elni sime la peganam sa ma mo sihinwagena. \p \v 22 Afa mungwali el ambala fwina enaig esogona og, “Enamba mango elni moamo eba heafa god ehe sihiago.” \p \v 23 Afa Herot ena mom sifakalena afa ehe mas Godna unehlagim fingi fena mo. Asa ikagna Ainiyagna of lanai el ehem tigenamba sa gihenam afa petu atagim ahagawaginimbi asa lahana. \p \v 24 Afa Godna mo pugu wasneinam asa fafokaminefna. \p \v 25 Afa Barnabas i Sol i Jerusalem la gafugag awugafenam afa Jon Makim ahsulflanam Antiok kembig gam asa pese afuna. \c 13 \s1 Godna Sungwabug Barnabas mi Sol mi kanog fwatina \p \v 1 Afa enanai yi Antiok sios laba Godna mo fli sihiule el i afa ogfuiag el i afohiafna. Ehegelni unehlagba Barnabas, Simeon (heafna ming unehlagba Niger),\f + \fr 13:1 \ft Hwa unehlag ‘Niger’ ehena mog mo eba ‘yimilig’. Mingnag anwena el enaig onigig fig Simeon eba Afrika nai yimilig el feg.\f* Lusius (eba Sairini nai el), Manain (eba autunam misog el Herot i mungu niliag afena), afa Sol. \p \v 2 Enanam sios el fane fwaiyi gonam Ainiyagim lotu finimbi sa Godna Sungwabug sihini og, “Barnabas mi Sol mi lambtiginim algana fwatigi ati ka ena gafugag la wefug fwatigig sa ma gafugafe.” \p \v 3 Afa sa fane fwai yi gonam betennini asa ninga eheningi nai yi skunim afa sa ningitigini. \s1 Saiprus la hafena \p \v 4 Afa Godna Sungwabug ningitinimba asa Selusia gam ahkana. Selusia ahpugunam bot la ahgonam asa ailan Saiprus gam ahkana. \p \v 5 Afa Salamis kembig ahpugunam ika Ju na laskuhlag lala ika ahsaifunam Godna mo ahsihina. Jon Mak auguiafenamba eheningim kwaganfna. \p \v 6 Afa ehegel enag ailan la fapuke fiahfuian ming maligim Pafos kembig apukenam nanaiyi nangunimbi Ju el mungu Bar Sisas heafna unehlag Grikna mona seflig Elimas. Enag elbi agisu ule weni ule afa ehe mwakwal Godna mo fla sihiaule el feg. \p \v 7 Ehe misog elni gafugafegofna. Enag misog elbi Sergius Paulus eba numwehe anwena el, afa ehe ogna Godna mo higim asa Barnabas mi Sol mi uneni. \p \v 8 Afa Elimas enag elbi agisu ule el, ogna eheningim kwenim og ese misog el masa Sisasim oniginafe. \p \v 9 Afa Godna Sungwabug Solim, afa ming unehlagba Pol, ehem ihlafenagenamba asa ehe Elimasim fwina nofna nangunam sihini og, \p \v 10 “Nemba Satanna leg. Ne suialag nihena angoluwag go. Mungwali haig haig mo mwakwalig neana onigi la kwaniafiahgeg asa ne Ainiyagna mom nugwakale flag. \p \v 11 Asa ma Ainiyagna ninga nem filafati afa sa nem nofug mwakwalig amtakwalig gohi sa ne mas osuna ombusugum nangui.” \p Afa Elimas nangunam ikagna leango sikulufenam pe blo nofugum sagfla fakana asa etetiage akafnamba elim yisgiakafna og ma kam ningana kehlanam waniki. \p \v 12 Afa misog el enam nangunam afa Ainiyagna mo ehem olug fingi fenamba asa olug onigig Ainiyagim faina. \s1 Barnabas i Pol i Pisidia gam ahkana \p \v 13 Afa Pol fena heafna hihe apaiyenam asa bot flinim Pafos fwahinim Perga kembig Pamfilia provins gam afuna. Afa Jon Mak mo enanai yi lasana pese Jerusalem gam ikana. \p \v 14 Afa eheningi Perga ahfwahanam Pisidia distrik Antiok kembig ahpuguna. Afa maia Esug Auguiag Osuna pugunamba asa eheningi ahkanam Ju elni laskuhlag lala ahsaifunam pe hawagna. \p \v 15 Afa maia Mosesna mo i Godna mo fli sihiule elni mo i Godna buk la suwigni fwahinimbi, asa saglag el eheningim sahigoni og, “Nilite, atiamba ne mo ahfegba asa ehengelim ahkwaganam sa ahfai.” \p \v 16 Afa Pol buihianam ninga fatinim og ma sifeiba asa esoni og, \p “Israel nai el i afa afwambanai el i Godim ahnai skaufinim sa kam higini. \p \v 17 Autunam Israel na God kangelni simbianigam ati kanog fwatina afa maia Isip yi auguiafnamba God esenimbi pugug kaksag feagena. Afa fwina wasnei gafugag fenam Isip yi nai lambana lambpuguna. \p \v 18 Afa Israel maia 40 yia bite behig la Godim gasafinimbi afa God mas fwatina mo. \p \v 19 Afa ehe maia elegeg la gohug Kenan la nai kantriim flafonamba asa heafna elim fwahanamba asa ehe bitena mog fiahsaina. \p \v 20 Afa enaig esena 450 yia fenamba. \p Asa God ehegelim nangwaghiageg elim fainimba sa ikan ikan Samuel Godna mo fla sihiaule nai yi puguna. \p \v 21 Afa maia ehegel membini misog elim sahinimbi asa God Solim fwahiani. Sol eba Kisna leg afa ehe Benjaminna mungwa simbiangana. Afa ehe 40 yia nangwaghiagena. \p \v 22 Afa God Solim mo ningihianam asa Devitim misog el fwahana. God esona og, ‘Devitba Jesina leg ka nangugim afa ka ehem fwina fwefenag. Eba kana olug flafe.’ \p \v 23 Autunam God ati sihi fwaha ehe og eba Devitna simbianiga fenam asa Israel elim lambfe, ena elbi eba Sisas. \p \v 24 Sisas maisim gafugafeg fwainig fiahfenamba enanam Jon puguna Israel elim mo fainim og ma olug waikefinim amtakwalig nihem fwahinim asa ma bu la apaiye. \p \v 25 Afa Jon gafugafefim awaiegim meyi ofefenamba ehe enaig sihini og, ‘Ne enaig onigini kaba amban? Kaba mango sonag el God sa Wefug Fwahag sa ne nengiafu, ena mo. Nengigim sonag elbi asa kana sum yi blofe. Kaba mango suialag el mo, ka mas ehem kwefunam ehena mong lofug huguiafla nai.” \p \v 26 Pol enaig sihifeni og, “Nilite, nengel Abrahamna simbianiga i afa afwambanai el i Godim ahnai skaufini, afa God ogna elim lambim asa ena mo bigim ningihianig. \p \v 27 Jerusalem nai el i afa heafgelni misog el i mas anwenafini mo Sisas eba God Gisfu Fwahag el. Afa mungwali Esug Auguiag Osuna ena mom suwigfofnamba, afa ehegel mas numwehi anwenafini mo Godna mo fli sihiaule elni ginofim. Enag ginof nufunam esenamba asa ehegel ogna Sisasim tigifati. \p \v 28 Afa mas ehena haig haig nanguni mo afa ehegel Pailatim sahini og ma Sisasim tigi kahli. \p \v 29 Sonag elbi ati Baibel sihi fwahana asa ehem enaig esenag gifi sa gwenaig esini li katigeg la nai numbwaslinim bite meg gam fakini. \p \v 30 Afa sa God ehem pese ihlafla fatina. \p \v 31 Afa kaksag osuna hefum ogfunfini. Afa sa ilawana el Galili fwahifinim Jerusalem gam wanig afuiafenaba asa ilawo nai mo Israel nai elim sihinigena mangwal sa nofna nanguna. \p \v 32 Na sa kaningi nem ena suialag mo ka nem ahblunug. Autunam God bigelni simbianigam sihi fwahanimbi asa ena elim ningihiagba bigim lambig. \p \v 33 Afa ehe Sisasim ihlafla fatigba asa ena mo nufunam bigel ehegelni luwaligim pugunug. Afa Baibelna mo Buk Song 2 la enaig esog og; \q1 Ilawo kaba neana alag asa neba kana leg. \rq Sam 2:17\rq* \p \v 34 “Afa minginag moaba God sihig, eba ehem ihlafla fatigba, eba mas ehena elig nogig mo. Ena mo enaig sihi feg og; \q1 Ka Devitim sihi fwahana ka ehem suialag esenag. Enag sihi fwahag eba nufunam feg afa afsug kabag feg. \rq Ais 55:3\rq* \p \v 35 “Afa minginag mo enaig eseg; \q1 Mas ne nimbiafna suialag gafugag elim fwahana mo asa bite meg gam ika nogig mo. \rq Sam 16:10\rq* \p \v 36 “Afa Devit nofkike gafenamba Godna sawiegim patalfefkuian maia lahanamba. Afa ma bite la fakinimbi ehe simbianigana kig i waheg nogig. \p \v 37 Afa ming elbi enamba God ihlafla fatigba eba mas ehena elig nogig mo. \p \v 38-39 Nilite, kog sa ne anwenafi Sisasba ehe mog moaba kagelni feg. Afa amban ehem olug oniginaiba eba God ehena amtakwalig mom fla fatinafe asa ehe Godna nofla afsug kabag pugufe. Afa Mosesna nihe mo mas enaig eseg mo. \p \v 40 Afa numwehifibi Godna mo fli sihiaule el sihi fwahigbi masa ne enaig esefie. Enaig esog; \q1 \v 41 Sa nangui, ne amban Godna mo masig fatig, sa ne numwehe onigifibi eba nem pigife. Eba ka mangwalim eseba asa ne sineminefife. Afa maia el ena mog mo ogfugba, ne mas onigi.” \rq Hab 1:5\rq* \p \v 42 Afa Pol i Barnabas i laskuhla lala fwaha hakofnamba afa enanai el esogoni og, “Sa ming Esug Auguiag Osuna pese ahblo gwenaig mo ahsihi.” \p \v 43 Afa sa ena lala fwahinim apuke afwambagam afuna Ju el i afwambanai el i Pol mi Barnabas mi patagafuna. Sonag afwambanai elbi Ju elni nihem patalfuna. Afa sambaganigi suialag mo ahfaini God ehengelim esmunagim kwaganig. Sa ma enanai yi saiye afohiefi. \p \v 44 Afa ming Esug Auguiag Osuna opugufnamba afa mungwali kembig nai el ogna laskuhlanam Ainiyagna mo higim. \p \v 45 Afa Ju elni saglag el maia kaksag elim nangwagnim ehengel oksiasaina afa sa Polna mom pagau apaiyenam afa afwanef mo faini. \p \v 46 Afa Pol i Barnabas i fwina wasnei ahogonam wahigi ahsihini og, “Eba nufunam ilawana kati nem Ju elim Godna mo ahfainimbi afa nimbe ne oksini afa mas ne nofkikena suialag wahkig gagim onigi mo. Naig fenamba na sa ka nem ahfwatigim afwambanai gam ka hako. \p \v 47 Afa Ainiyag kam esonig og; \q1 Ka nem ombusug esenibi asa afwambanai el enam nangunim patalfufe asa ena mina God mungwali bite nai elim pese lambfe.” \rq Ais 49:6\rq* \p \v 48 Afa afwambanai ena mom higinim sifakalinim asa Ainiyagna mo fingi fukoalina. Afa ambangelim sa God kanog fwatig nofkikena wahkig gagba enag el Ainiyagim olug onigini. \p \v 49 Afa sa Ainiyagna mo ena bite la fafokaminefena. \p \v 50 Afa Ju el kembig lanai saglag el mi afa Godim lotu fenag misog angwafig mi ehegelni olugim waike fegonibi asa ehegel mas Pol mi Barnabas mi membegoni mo. Asa ehegel eheningim kinig faigona asa ehem enanai ningitigini. \p \v 51 Enaig safena, pugu hakofnamba smof mong yi nai buiambu ahfenam ahkana. Enamba enaig eseg eba mas ena kembigim ahfatigim gwesim Aikoniam kembig ahkana. \p \v 52 Afa Antiok nai patalfuiag elim Godna Sungwabug ihla fiahsainaba asa fwina sifakalini. \c 14 \s1 Pol i Barnabas i Aikoniam gam ahkana \p \v 1 Pol i Barnabas i Aikoniam gam ahka ahpugunam Ju elni laskuhlag lala asaifuna gwenaig nihe ahfiahfena. Afa maia mo ahsihiafenamba ena mo elni olug fingi waikeskona asa kaksag Ju el i afa afwambanai el i Ainiyagim olug onigini. \p \v 2 Afa minginag Ju oniginigim oksini afa afwambanaim kukusihiageni og ma Kristenim olug kakagegoni. \p \v 3 Afa sambaganigi mwakwalig nanai yi hawagenam Ainiyagna mo gwese ahsihiagofna. Afa eheningi haig haig kigmog siagafenamba enamba Godna kigmogim ogfug afa enag aflafeg mo ahsihinamba eba nufunam. \p \v 4 Afa enanai el bambuhiaginim, minginag Ju elni saglag elim patagafuiafna afa minginag kanog fwatieg el sambagam patagafuiafna. \p \v 5 Afa Ju el i afwambanai el i afa eheningina saglag el i ogna sambaganigi elim amtakwalihiaginim asa fun na kwaskofi. \p \v 6 Afa sambaganigi ena mo ahiginam distrik Likonia gam ahkana, afa enanai yi ahpugunamba eba Listra afa Derbe afa minginag kembig muhla gohkana. \p \v 7 Afa sa enanai yi Godna suialag mo ahsihina. \s1 Listra kembig afa Derbe kembig \p \v 8 Afa Listra kembig laba el mong kukwaligni gafna. Enaig esenamba eba afag gwenaig weti la wanigana. Afa saglafenam mas gominefena mo. \p \v 9 Afa enanam maia Pol suialag mo sihiagofnamba enag el ena mo higina ofena. Afa sa Pol ehem fahigenagenam anwenafena ehena olug onigig ati ihlafeg asa God ehem wangenefe fatife. \p \v 10 Asa Pol ehem ambala sihina og, “Buihia gohum!” Asa ehe pusoka gohnam sa ikana. \p \v 11 Afa kaksag el nanguni maia Pol enaig esenamba asa ehengel Likoniana mona ambala esona og, “Sona elbi eba sambaganigi god el lofug bigim pe ahblonig.” \p \v 12 Afa Barnabasimba eba seflini Sus afa Pol eba fwina mo sihiaule ofenaiba god Hermes asa ehem seflini Hermes. \p \v 13 Afa ena lalaba enanai yi el god Susni unehlagim fingi fifini enamba afwambagam kembig la gofna. Susni pris bulmakaum tagni wagwagifinim asa kembig mengig gam lambug ambeafna. Ehe fena afa mungwali el apaiyena ogna kwagi wehlim asa eheningina unehlagim fingi fiawag. \p \v 14 Afa maia enaig esinimbi asa Barnabas i Pol i ena mo ahiginam afa sa heafningina nihi lofug koko ahfwatiafenam sa ahpugu olyi kikini ahkafnaba fwina unehona og, \p \v 15 “Afa mangigim ne enaigba esig? Kaningiba el big mungwalofug fig. Kaningiba ahblog nem suialag mo ahfaig asa ne mwakwal godim fwahinim asa ne waike God nofkikenagim onigini. Ehe of i bite i bu i mungwali gawig gafugafiageg. \p \v 16 Autunam ehe afwambanai elim fwatina asa heafgelni sawiegim patagiafufna. \p \v 17 Afa ehe suialag gawig lambwaie gofnaba asa bu fiahfna afa nefgenai sa heafna osuna puguiageafna. Afa sa ehe kaksag fane faifinim afa ehe nengelni olug yi afigig faig. Enamba ogfug ehe nofkikena go.” \p \v 18 Afa gwenaig mo ahsihinam afa ehe og ma ehegelni onigig waikefi, ese ehegel masa bulmakau tigi tuhulunim eheningim fingi fiahwagfe. \p \v 19 Afa enana Ju el Antiok Aikoniam kembig fwahinim Listra kembig gam ambenam ena kembig lanai elim kukusihiaginimbi, asa Polim fun na waginim og atimba lahag asa ehem flini kembig la afwambagam fatini. \p \v 20 Afa maia Kristen el ehem wakinamba asa Pol buihianam sa pese kembig gam sefukana. Afa liana Pol i Barnabas i ena kembig fwahanam Derbe gam ahkana. \s1 Barnabas i Pol i pese Antiok Siria gam ahkana \p \v 21 Afa eheningi Derbe la hafinamba suialag mo ahsihinamba enanai el kaksag Ainiyagna fiahsaina. Afa pese Listra afa Aikoniam afa Antiok Pisidia gam ahkana. \p \v 22 Afa ahkafnamba kigmog mo patalfuiag elim ahfaifinim og, “Nofeka olug onigim fwahi yi. Ambangel Godna bog meg gam saiyegogimba ofifibi asa ma kaksag kinig flinim asa saiye.” \p \v 23 Barnabas i Pol i mungu mungu siosna saglag elim wegi ahfwati hofefnaba. Asa fane foiyioaklafinim sa betennini og ma God heafna ninga la afohie, eba ehegelni Ainiyag. \p \v 24 Afa eheningi Pisidia ahfwahanam Pamfilia gam ika ahpuguna. \p \v 25 Afa Perga la Ainiyagna mo ahsihinam afa gwesim Atalia gam ahkana. \p \v 26 Afa nanai yi bot la afkonam Antiok gam ahkana enanai yi autunam Kristen eheningim Godna ninga la fwatiginimbi asa God esmunagim kwaganaba asa ena gafugagfeag ahfeakan asa pese ahblona. \p \v 27 Afa ahpugunam enanai yi sios elim ahunetigina og ma ambe laskuhlaiba asa heafningina gafugagim sihinuwag ahfenam og, “God ehe esegim minaba pigiba asa afwambanai elbi Ainiyagim olug onigini.” \p \v 28 Afa sambaganigi enanai yi patalfuiag elim fwina ahwanana. \c 15 \s1 Sios el Jerusalem la laskuhlana \p \v 1 Afa mingnag Judia nai el Antiok kembig apukenam Kristenim esogoni og, “Mosesna nihe mo enaig esog sa ne nihim kokohiawagi, asa ne ena moba mas patalfug mo, eba God mas nem lambi.” \p \v 2 Pol i Barnabas i ena mom ahiginam fwina ahlagnaba asa sios el sihiaginim sambaganigi mi afa minginag apaiyenamba enam fwatini og ma ahfui Jerusalem la siosna saglag el mi afa kanog fwatieg el mi numwehe sihigoni. \p \v 3 Afa sa Antiok sios ehegelim ningitiginimbi asa distrik Fonisia gam afa Samaria gam asa sihiageafuna, og ati afwambanai el Godim olug oniginig, afa mungwali Kristen ena mom higinim asa fwina sifakalini. \p \v 4 Afa maia Jerusalem apukenaba sios el i kanog fwatieg el i afa saglag el i ehegelim nangwaginim sifakalini. Asa ehegel sihiwagini mangwal sa mungwali God ehegelni ninga la gafugafeni. \p \v 5 Afa minginag Kristen farisi nihem patalfuiaule buguiagafenam og, “Afwambanai el gafa sa ma heafna nihim kokohiaginim afa minginag mungwali nihem Mosesna patalfui.” \p \v 6 Asa kanog fwatieg el i afa saglag el i laskuhlanam ena mom kwefuhiageaflafna. \p \v 7 Afa ena mo sihiageaflafnaba asa Pita buihianam sihini og, “Nilite, ati ne anwenafig autunam God kam nengel nai yi olyi kanog fwahag ka afwambanai elim Godna suialag mo faibi sa ma Sisasim olug onigini. \p \v 8 Afa God ati elni olug onigigim anwenafegim afa heafna Sungwabug ehegelim faig asa gwenaig eseg bigelim gafa faig. Enamba bigim ogfunig ati ehegelim gafa lambig. \p \v 9 Afa big Ju el i afa afwambanai el i Godna nof la mungwalofug afa maia ehegel onigigbi asa God ehegelni olug yi nai amtakwalig nihe lambig aitinigbi asa ehegelni olug afsug afohienig. \p \v 10 Big i afa bigelni simbianiga i mas numwehig Mosesna suialag nihem patalfug mo. Eba fwina wasneig. Haisegba sa ne og ka ena kinigbi kikinim Kristenba faigo afa sa ne enaig esegonibi eba God ninimufe. \p \v 11 Amo, ati big anwenafig Sisas Ainiyagna aflafeglahe God bigim sulfug na sa big ehem olug oniginig gwenaig seg afwambanai gafa esig.” \p \v 12 Afa sa mungwali el sifinam Barnabas nai i Pol nai i mom higwagfofna. Afa eheningi enaig sihi ahfini og God afwambanai elim haig haig kigmog kaningina ninga la esinig. \p \v 13 Afa eheningi maia sihi ahfwahanamba asa Jems\f + \fr 15:13 \ft Afa enanam Herot mas Jemsim higeflakana mo.\f* sihini og, “Nilite, sa kam higini. \p \v 14 Saimon ati sihi fwahana og God ilawana minginag afwambanai elim lambigim afa heafna el fiahsaiyig. \p \v 15 Enamba Godna mo fli sihiule el gwenaig ginofi fwahini og. Godna buk enaig sihifeg; \q1 \v 16 Devitna simbianiga enaig eseg lala lofug bofug pegi afa sa nengigim ka blonam pese nimblaiba. \p \v 17 Asa mungwali el Ainiyagim yisigifi eba afwambanai el ati ka kanog fwatig eba kana el. \p \v 18 Enamba Ainiyagna mo ati autunam sihi fwahana afa el enam ati anwenafig asa enaig pugufe.” \rq Amo 9:11,12\rq* \p \v 19 Afa Jems gwenaig sihifena og, “Asa ka enaig onigig afwambanai el ogna Ainiyagim olug onigi, nofeka fwina ehegepusug faigo. \p \v 20 Magofi, naiba nawo ginof finim sa big enaig esogo, nofeka fane sanelim faigo ahaga, afa nofeka aga taitufi, afa nofeka sis wena kihlagba ahaga, afa nofeka taf ahaga. \p \v 21 Afa ati ne anwenafig mungwali kembig laskuhlag lala Mosesna nihe mo mungwali Esug Auguia Osuna suwigafu, autunam pugugum blog glawanga pugug.” \s1 Ginof afwambanai elim fatigoni \p \v 22 Afa kanog fwatieg el i saglag i afa mungwali sios el i mungwa mo sihiaginim asa ehengel nai yi minginag el fwatigbi sa ma Pol mi Barnabas mi Antiok kembig gam wanafui. Asa Judas fena afa ming unehlagba Barsabas afa ming Sailas fena. Eheningiba eba siosna misog el ahfena. \p \v 23 Ena elbi pas wahe ningihini. Ena ginof enaig esog: \q2 O nilite, Kangel kanog fwatieg el i afa saglag el i enag ginofba afwambanai Kristenim fatigonug, nengel Antiok, Siria, afa Silisia lanai ambangel sa eyi go. \p \v 24 Kangel enaig higig minginag kangel nai el ambe nem apukegonugum kilimoan mo faigog. Ka mas ehem enaig sihifegonug mo. \p \v 25 Asa ka mungwa mo sihiagigim afa sa minginag elim fwatigbi sa kangelni suialag nilite Pol mi Barnabas mi nengelim ningihia gonug. \p \v 26 Enag eheningiba ilawana maia Sisas Krais Ainiyagna gafugag hofefnaba minginag el ogna patigi skotigi. \p \v 27 Naigsegba na sa ka Judas mi Sailas mi ningitigibi sa ma ahblonam ena mo mengig na ahsihi enag ginofba mungwalofug. \p \v 28 Godna Sungwabug i kangel i mungwalofug onigig fig mas ka nem kinig skogoniafufi. Afa ka sawiyifig sa ne hwa nihe mom patalfu. \p \v 29 Sa nofene fane sanelim faigo ahaga, nofene taf ahaga, afa nofene sis wena kihlagba ahaga, afa nofene aga taitufi. Afa ne enaig esi fwainigba eba ne suialafifi. Gwenaho. \p \v 30 Afa sios el enag elim ningitiginimbi asa Antiok kembig gam pas ufuna. Afa apukenam Antiok sios elim unetiginim maia laskuhlanamba asa pas mo faigona. \p \v 31 Afa ena ginof suwiginim maia ehem kwaganamba asa sifakalini. \p \v 32 Judas i Sailas i eba Godna mo fla sihiaule el ahfena asa eheningi Kristenim fwina sihinug gafenam afa kigmognug ahfenam ena mona ahkwagana. \p \v 33-34 Afa eheningi ati numwehe enanai yi hawagna afa sa Kristen esogona og, “Sa ma Godna olug enesieg nem gohoni.” Enaig esogonam asa pese heafgina kembig gam ningitigini. \p \v 35 Afa Pol i Barnabas i afa minginag el fini Antiok kembig auguiafenamba asa Ainiyagna mo ogfufegonfni afa mo sihigonfni. \s1 Pol i Barnabas i pwatihiag ahfena \p \v 36 Afa maia managenaba Pol Barnabasim sihina og, “Nawo pese nilitem nangwaghiag ahfiah ka mungwali kembig sa big Ainiyagna mo sihinug ahfe blog na ika ahnangwag fig suialag auguia me awai awai me.” \p \v 37 Afa Barnabas ogna Jon Makim ahwaniki. \p \v 38 Afa Pol mas enaig onigina mo. Ehe enaig onigina og autunam Jon Makba big ambe Pamfilia la apukenam afa ehe bigim pese lasani ikana. Afa ehe mas gafugagim auwigina mo. \p \v 39 Afa hefum flafihiag ahfenam asa ahpwatwagna. Afa Barnabas Makim suluflanam ahka bot la ahkonam asa Saiprus gam ahkana. \p \v 40 Afa Pol Sailasim suluflanam ona ahka afa sios esogoni og, “Ainiyagna aflafeg sa nem numwehe lambfiahkafi” asa ahkana. \p \v 41 Afa eheningi Siria afa Silisia la enanai yi kaksag kembig fapugu ahfiahkafnaba sios elim kigmognug ahfiahkana. \c 16 \s1 Pol i Sailas i Timoti ahwanikana \p \v 1 Pol ikan Derbe yi wanpugunam afa ena kembig fwahanam Listra gam ika wanpuguna. Afa enanai yi Timoti Kristen el gafena. Afa heafna afag gafa Kristen afa ehe Ju angwafig afa alagba eba Grik el. \p \v 2 Afa mungwali Listra la nai i Aikoniam la nai i Kristen el enaig esogona og, “Timotiba suialag el.” \p \v 3 Afa Pol ogna Timotim waniki afa mungwali Ju el enanai ati ehe anwenafini Timotina alag eba Grik el asa Pol Timotina nihim kokohianagena. Grik el mas enaig esi afa Pol enaig esenamba, eba mas Ju el Timotim haig esini. \p \v 4 Afa Listra kembig fwahinim asa haig haig kembig fapuke fiahfufnamba asa sios elim sihigonugiafufna. Ena nihe Jerusalem lanai kanog fwatieg el i afa saglag el i ena mo sihini fwahinimbi og sama enam patalfui. \p \v 5 Asa sios elni olug onigig wasnei asainamba afa sa mungwali osuna minginag el ambe fasaiyena. \s1 Pol itila lofug nangum \p \v 6 Pol fena afa minginag apaiyena asa Frigia Galesiana bite gam afuna. Afa Godna Sungwabug ehegelim kweni og masa Esia na provins Godna mo sihife. \p \v 7 Afa afu Misiana bite la apukenam asa gwesim Bitinia bite gam ogna afu afa sa Sisasna Sungwabug ehegelim kweni. \p \v 8 Maia enaig esenamba asa Misia mo fwahinim afa Troas gam paiye afuna. \p \v 9 Afa sinaini Pol itila lofug nangunamba el mungu provins Masedonia nai gofenamba Polim unena gofena og, “Ne Masedonia gam blonam sa kam kwagan.” \p \v 10 Afa Pol enam nangunam asa ikagna kangel numwehiagofi Masedonia gam afuiagim. Ati ka onigig enamba God kam ogfunug ehe kam ningitigi heafna suialag mo enag elim sihigonugim. \s1 Lidiana mo \p \v 11 Kangel sip yi fukoalinam Troasim fwahinim asa Samotres gam gwesim afuna apukenam afa nanai liana ka fwahinim Neapolis gam afu apukena. \p \v 12 Afa nanai ka ena kembig fwahinim Filipai gam afu apukena. Ena kembigba Masedoniana kwania kembig afa Rom el nanai yi auguna. Kangel nanai yi mwakwalig auguna. \p \v 13 Afa Esug Auguia Osuna koka esim afu nanai yi augu Godim sihinafuhug kugim nangu. Ka kembig muhla afunam bu blugim apukenam afa angwafig laskuhla gofena asa ka augunam mo sihiagini. \p \v 14 Afa mungu angwafig gafa ena mo higina ehena unehlagba Lidia. Ehe Taiataira nai ango, suialag nemog tafnaig lofug faig asa enanam kig kwania flag. Ehe Godna unehlag fingi fiahfna. Ainiyag ehe ehena olugim numwehenage namba asa Polna mo higinam keahlana. \p \v 15 Ehe afa heafna mungu lala nai bu la apaiyena. Enanam kangelim heafna lala gam kam unegoni. Ehe enaig esona og “Ne onigig ka nufunam Ainiyagim oniginagba asa ne kana lala ambe auguiafim.” Ehe kam fwina kukusihiagenamba asa ka afuna. \s1 Pol i Sailas i kalabus lala sefu hafena \p \v 16 Nanam ka Godim sihinag kugam afuofefnamba ka gafuga angwafig angwamingim uflini. Ena angwafigbi mwaifig simbagahlana esefkufna asa ehe haig haig sumi yi puguiagegim sihiageafena. Ehe enaig gafuga fiahgefenam enanam kig kwania flafnam ena kigba nangwaghiawagig elim faifini. \p \v 17 Afa Pol kam wankafnaba ena angwafig sum blonam unetigina og, “Sona elbi eba ehengel God sisinai na gafugag el. Ehe enaig mo sihig God ena mina elim lambigim.” \p \v 18 Ehe gwenaig sihi wahkig fegofnamba Pol oksinam waikefe mwaifigim sihina og, “Sisas Kraisna unehlag la ka nem mo osihina ne hwa angwafig fwahanam ika.” Asa ikagna mwaifig ehem fwahanam ikana. \p \v 19 Nangwaghiawagig el nangunim maia heafgelni kig mina awaienimbi asa ehengel Pol mi Sailas mi lambtiginim ambala fwatigini og sama kembig lanai misog el nangwagi. \p \v 20 Ehengel lambtiginim misog elni nofla wanafu fwatiginim afa esogona og, “Sona elbi Ju el afa eheningi bigelni kembigim gasafahfeg. \p \v 21 Eheningi elim kukusihiagafeg enaig nihe bigel Rom el nofeka enaig esi.” \p \v 22 Afa minginag el mungwali lasnam ogna Pol mi Sailas mi patigini. Asa misog el enaig esona og polis ma lofug hugfuoiti fegonim asa eheningim fifiletifi. \p \v 23 Afa eheningim fwina wena kwaskofinim asa kalabus lala lambtianhini. Afa misog el kalabus lala nangwaghiawagig elim sihina og fwina nangwaghiage afufum. \p \v 24 Afa higinam asa lambtinam yiminig mengig gam lambtigianhini. Afa sa eheningina mongugum palangna singihla fwatigini. \p \v 25 Afa sinaini mokug luputiegna Pol i Sailas i beten ahfenam afa mwanafi Godim ahfatiaufna asa minginag gwena lala nai el higaflafena. \p \v 26 Afa gwenana ikagna kwania asag ihlafona kalabus lalam fagakuku fiahflana. Afa gwenanam mungwali mengig pigiakanam afa sen kalabus elim kikeg pigia apaiyena. \p \v 27 Afa kalabus lala nangwaghiawagig el buihianam afa nangunam maia mengig pigi gohkafnaba ehe enaig onigina og atimba apuke ahkwag minefeg. Asa ehe pina flanam ogna hefum higeflaka. \p \v 28 Afa Pol unenam og, “Nofeka nimbefum amtakwale fati. Hoka mungwali auguia.” \p \v 29 Enag el ming elim unenam og ma wi gafla blui. Afa ehe mo kikini blonam Pol Sailasna nihi penam kiafigig gegifini. \p \v 30 Afa sambaganigim lambtiginam afwambagam pugu wankanam sahtigina og, “Saglag, haig sa ka eseba asa God ma kam kwefunam suiala flai.” \p \v 31 Afa sambaganigi esohona og, “Sisas Ainiyagim sa ne olug onigina eba sa ma God nem afa mungwali nimbeafna mungwa lala naim lambi.” \p \v 32 Asa eheningi Ainiyagna mo enag el mi afa heafna lala nai mi ahsihini. \p \v 33 Enanam gwena sinaini ena el kalabus lala nangwaghiawagig el sambaganigim bu la nehugugim suhiagena afa enanam ehe fena afa heafna mungwa lala nai apaiyena afa asa bu la apaiyena. \p \v 34 Afa sa sonag el sambaganigim heafna lala wankanam fane tuhlfunam faini. Afa sa ehe fena afa heafna mungwa lala nai fena Godim oniginim asa fwina sifakalini. \p \v 35 Afa liana misog el polisim ningitiginibi asa afu sihini og, “Sona sambaganigi elim ningitigibi sa makai.” \p \v 36 Asa kalabus lala nangwaghiawagig el Polim sihina og, “Misog el ati sihig ne i Sailas i se wanai ahfwahanam ahka asa ne olug eneisieg na ahka.” \p \v 37 Afa Pol polisim sihini og, “Ka mas mangwal ahfeg mo ehe kam muni mungwali elni nof la kwaskofigim kalabus lala lambtianhig. Kaningi Rom el\f + \fr 16:37 \ft Mingnag Ju el gafa Rom el fini. Romna nihe mo Rom elim nangwaghiag lafina asa soldia gafa sama enam patalfui. Ese Rom elim ikagna kwaskofifi afa lasflam mo kwefihiagegonim sa sumi yi mo kwaskofife.\f* asa enamba amtakwalig afa kam esegonigim enamba meagam kumohlig. Afa ehe enaig membite kam og ma pugu ahkai eba sa ma kam ambe sihigonitem asa kam wanafuite.” \p \v 38 Afa polis ena mo misog elim oku sihini og Pol i Sailas i ba Rom el asa ehengel sineminefinim embefini. \p \v 39 Asa afunam suialag mo sihigoniginim afa wanapuke afunam og “Ai, sa ne hwana mo ahfwahanam asa ahka.” \p \v 40 Afa sa eheningi kalabus lala ahfwahanam Lidiana lala gam ahkana. Afa ahka Kristen nilitem ahkuklunam mo wasneihiag ahfenam asa ahkana. \c 17 \s1 Pol i Sailas i Tesalonaika la ika hafena \p \v 1 Afa eheningi ahka Amfipolis mi afa Apolonia mi mo ahfwahanam Tesalonaika la ika ahpuguna. Enanai yi Ju ni laskuhlag lala gofena. \p \v 2 Afa Pol enaig eseakafena ikafenam laskuhlag lala sefukafenam afa nanai yi sambaga mungu Esug Auguiag Osuna ehe Baibelna mo ogfunigiafna. \p \v 3 Ehe enaig sihifena Godna Gisfu Fwahag el ehe kinig flagim afa sa pese buihiag. Ehe og, “Sona Sisasba ka nem osihin eba Godna Gisfu Fwahag el.” \p \v 4 Minginag Ju el ena mom higinim kehlini. Ena el i afa kaksag Grik Godna unehlagim fingi fiule el i afa minginag misog angwafig i Pol Sailas nai yi wuhlana. \p \v 5 Afa Ju el oksiasaina asa amtakwalig elim sulfuiafuna mungu la lasnam amtakwalig onigig faigona sa ma olug kakageagi lagnim asa mungwali kembig gwenaig esini. Ehe ogna Pol mi Sailas mi lambtinim olyi lasan asa kikini afunam Jesonna lala apukenam mengig tofunim saiye yisigini. \p \v 6 Afa mas ulambini mo asa Jeson mi afa mingnag Kristen nilite mi wanagim hugfu wanafuna kembigna misog el nangum asa lagini og, “Sonag elbi mungwali kembig haig haig amtakwalig gafugag eseagahfiakag blog bigelni kembig la ahpugug. \p \v 7 Afa Jesonba eheningina hihe na sa ehena lala hawag. Ehengel Romna misog elni nihe mom mas fatig. Afa ehe enaig esogog ming misog el goh eba seflig unehlagba Sisas.” \p \v 8 Afa misog el i mingwali el i enaig mo higinim asa ehengelni olug wasnei eskofenam hefum gifigakafna. \p \v 9 Afa ehengel ogma Jeson wanag kigna baiminim asa ma enanai fwahi. \s1 Pol i Sailas i Beria la ika ahpuguna \p \v 10 Afa si kifiagna Beria gam Kristen nilite Pol mi Sailas mi ningitigini. Ika ahpugunam Ju elni laskuhlag lala asaifuna. \p \v 11 Beria nai elni nihe fwina suialafena eba mangwal mungwalofug mo Tesalonaika el asa esini. Enag elbi higinim sifakalini afa ehe mungwali osuna Baibelna mom fahigifinim asa Polna mom kwefihianagini afa nufunam me awai awai me. \p \v 12 Asa kaksag el Ainiyagim onigini. Ju el i afa kaksag Grik el i afa minginag Grik misog angwafig i gwenaig esini. \p \v 13 Enanam Tesalonaika nai Ju el ena mo anwenafini maia Pol Beria la Godna mo sihini gofefenaba asa afu apukenam ehengelni onigigim fingi fegoni ogma Pol mi Sailas mi amtakwalihiagi. \p \v 14 Afa sa ikagna Kristen el Polim buum blugim ningihini. Afa Sailas i Timoti mo Beria la hawagfena. \p \v 15 Afa minginag el Pol ika Atens la wanpugunam enanai yi ehem lasunim asa pese Beria gam ambena. Pol ehengelim sihini og sa ma Sailas mi Timoti mi sihigonibi sa ma ikagna Atens gam ahbloi. \s1 Pol Atens la gafena \p \v 16 Afa Pol enanai yi gafenaba Sailas mi Timoti mi nenge niaufena. Afa maia ena kembig haig haig kaksag mwakwal god esiaginimbi enam fahigiagenam olug fingi fena. \p \v 17 Asa ikana laskuhlag lala sefunam Ju el mi afa Grik Godna unehlag fingi fiule el mi sihinigena. Afa minginag osuna laskuhla fohug la gohnam asa enanai elim sihini. \p \v 18 Minginag anwena el Epikurian nai i afa Stoik\f + \fr 17:18 \ft Afa el Epikurianim patalfug afa mingnag elim seflig Stoik eba ehe anwena el afa ehengel anwena mo mi nufuna mo mi fwina onigiwaginim afa sihiagini.\f* nai i onigigim patag afuiafena enag Pol wanflafihiagena. Minginag hefum sahawagini og, “Sona elbi ehe mimewofe. Haig mo maia osihiba?” Afa minginag enaig esogona og, “Eba ehe ming bite nai godim bigim kukusihiagofe.” Maia enaig esogonaba asa Pol Sisasna mo i afa lahag buihiag mo i faini. \p \v 19 Afa Polim Areopagus laskuhla mug la wanikafunam afa enaig esogona og, “Kangel koka mulug mo higim asa ne minginag elim sihinige blog. \p \v 20 Minginag mo saka higigba eba algana onigig kam fenig asa koka ena mogum numwehe anwenafi.” \p \v 21 (Afa Atens el i afa mingnag kembig la nai el i gafugag mo fwahinim haig haig mulug mo fwina membini higinim afa hefum sihiagini asa ehe enaig esogona.) \p \v 22 Asa Pol buihiagonam saglag elim Areopagus mog la auguiafenaba asa esona og, “Ne Atens el, ati ka nangug nengel noka kaksag haig haig godna unehlagim fingi fi. \p \v 23 Ka gohminefiahba ka fahigiagegba haig haig gawigim ne lotufinig. Ka nangugba mungu godim faig sime la enaig ginof goh. Ena ginof sihi og, ‘Ena godba ka mas anwenafinig mo eba ehena sime.’ Ena god ne mas anwenafig mo asa ne ehena unehlagim fingi fig na ka nem ambala upugunig. \p \v 24 God ehe mungwali bite i gawig i eseageg ehe ofna bitenaina Ainiyag feg. Ehe mas el lala nimblagba nanai yi gofi. \p \v 25 Bigel el mas big mangwalimba kwegfui. Ehe munguhe ihlafiahgeg. Afa eba ehe mungwali elim nofkikenag faig, afa efefug faig, afa mungwali gawig faig. \p \v 26 Ehe mungu elim esenagba asa mungwali el mungwali bite puguiageg. Ehe enag osuna bigelni afahumonim bigim wanaflagim fwahana afa hanai yi bite big auguiagim bigim fwahani. \p \v 27 God enaig esegba og ma el asa ma ehem yisgi afunam afa atiamba ehem ufli me. Afa ehe mas bigim mungu mungu membi yi fenig mo. \p \v 28 Afa ehe nofkikenai i afa wasneig i bigim faigbi asa big gohka. Eba gwenaig eseg autunam nengelni anwena el ati ginofi fwahini og, ‘Ati big gafa heafna luwalig fiahsaieg.’ \p \v 29 Asa big Godna luwal fig. Asa nofeka enaig onigig God eba gol, silva, fun lofug asa el heafna onigig la ningana flagim ginof fenageg. \p \v 30 Autunam bigel mas numwehi anwenafini mo asa God mas bigim wasneig kwefihiageni mo. Afa ilawo ehe mungwali bite nai elim wasneig mo faig og sa ma olug waikefinim amtakwalig nihe fwahi. \p \v 31 God ati ena osuna fwahag asa elim kwefihiagefe afa ati elim wefug fwahag asa numwehe fwina kwefihianugefe. Ena elbi ati lahagim pese buihiag enamba ogfug God ehe ehem wefug fwahag.” \p \v 32 Afa maia Pol sihinaba el lahanam buihiag mo asa minginag el ehem titigini. Afa minginag enaig esogona og, “Ka membig koka higim asa ne pese kam gwena mo sihin.” \p \v 33 Maia enaig sihifinimba asa Pol lasanam ikana. \p \v 34 Afa minginag el Polim patalfunam asa Ainiyagim onigini. Afa mungu patalfuiag el eba Dionisius ehe Areopagus nai saglag el. Mingba angwafig unehlagba Damaris fena afa minginag el apaiyena. \c 18 \s1 Pol Korin kembig mo sihina \p \v 1 Afa Pol Atens fwahanam Korin gam ikana. \p \v 2 Afa enanai yi ehe Ju el Akwilam uflana. Afa Akwilana mog kembigba Pontus ehe heafna angwag i Prisila managig fwainig Italim ahfwahanam Korin gam ahkana. Haisenamba, eba Romna misog el Klodius sihini mungwali Ju el sa ma Rom kembig fwahinim afui. \p \v 3 Akwila i Prisila i sel lala kwelwagig el gwenaig Polna gafugag lofug. Asa Pol ehem ika nangwagenam mwakwalig augunam asa ena gafugafini. \p \v 4 Mungwali Esug Auguia Osuna Pol Ju elni laskuhlag lala ika sefufenam sihinigeafna afa ehe ogna Ju el mi Grik el mi kukusihianige og ma Ainiyagim onigi. \p \v 5 Afa maia Sailas i Timoti i Masedoniam ahfwahanam ahblonaba Pol heafna gafugag mo fwahanam afa wahkig Ainiyagna mom gafugafegofna. Ehe fwina Ju elim wasneig mo sihini og, “Sisas eba Godna Gisfu Fwahag el elim lambfe.” \p \v 6 Afa Ju el mas ena mom membini mo afa ehengel Polim amtakwalig mo sihinaginiba asa Pol heafna nihinai lofug la nai nufusige buiabufehiagenam afa esona og, “Ka nem nufunam mo sihinigbi afa ne mas fatinig asa God kam mas esonai. Eba ne mungwag nimbeafena susug amtakwalig lambfi. Afa ilawamba eba ka afwambanai elim uku sihinfi.” \p \v 7 Afa Pol Ju elni laskuhlag lala mo fwahanam pugunam ika Titius Jastusna lala gafena. Ena lalaba laskuhlag lala muhla gofena. Ena elbi afwambanai eba Godna unehlag fingi feule. \p \v 8 Afa Krispus eba Ju elni laskuhlag lalana saglag el fena afa ehe fenam heafna mungwa lala nai apaiyena afa Korin nai el kaksag apaiyena enag Godna mo higinim afa olug waikefinim asa bu la apaiyena. \p \v 9 Mungu sinaini Pol itila lofug nanguna. Afa Ainiyag ehem sihina og, “Nofeka embefe. Sa ne fwina sihiakafim. Nofeka mwalfwai gofim. \p \v 10 Eba ka ne i ahgofife. Mas nem amban amtakwale fati eba ati kana kaksag el fiahsaieg ena kembig la.” \p \v 11 Asa Pol enanai yi mungwa yia fena afa haf fena enaig la ganam Godna mom ogfu fenugena. \p \v 12 Enanam maia Galio eba Akaia nai provins misog el fenamba enanam Ju el laskuhlanam ogna Polim haig minefenagi afa sa ehem flinim misog el nangum wanigafunam asa ma misog el kwefihianage. \p \v 13 Afa ehengel enaig esogona og, “Sonag elbi elim lambigim kukusihiageg Godim lotu fenigim eba bigelni nihe mo flafog.” \p \v 14 Pol og nawo wahigi sihin afa Galio Ju elim esoni og, “Atiaho nengel Ju sa ne enaig esogog sona elbi ehe fwina amtakwalig eseageg enag kog kawo nengelni mo higinam asa ehem kwefihianage. \p \v 15 Afa ne fwinam unehlag mi afa nimbiafgelni nihe mo mi ne seslefofiagig. Enam kam oksig, neafa nimbefum ehe sa ne kwefihiagi.” \p \v 16 Afa sa ehe Ju elim enanai ningitigina. \p \v 17 Afa ehengel olug kakagini asa Ju elni laskuhlag lala naim saglag elim Sostenisim kehlinim kot lala muhla tigekini. Afa Galio mas enaigim onigina mo. \s1 Pol Antiok gam pese ikana \p \v 18 Afa Pol Korin la mwakwaliganam asa Kristenim mo lasanam. Afa sa Akwila mi Prisila mi wanikana bot la wanfokunam asa Siria gam afuna. Pol akofenaba Senkria la samawina eba enaig esenaba eba ogfug ehe ati Godim mo sihi fwahana. \p \v 19 Afa afu Efesus la apukenam Pol Prisila mi Akwila mi mo lasanam ehe mo ikana Ju elni laskuhla lala sefunam Ju elim mo wansihiagena. \p \v 20 Afa minginag ehem sahanagini og, “Sa ne kam mwakwalig wanai.” Afa ehe og, “Ka mas enaig ese.” \p \v 21 Afa alasan fenamba ehe enaig esona og, “Afa God sawiyi fegba eba ka pese blofe.” Afa sa ika bot la mo fukonam Efesus mo fwahanam ikana. \p \v 22 Bot la ikan Sisaria la pugunam ika Jerusalemna sios elim ika nangwagena. Ika nangwagenam asa Antiok gam ikana. \p \v 23 Pol enanai yi mwakwalig ganam afa fwahanam ika distrik Galesiana kembig mi afa Frigiana kembig mi enanai yi Kristen elim wasneihiagena. \s1 Apolos Efesus la mo sihina \p \v 24 Afa enanam Aleksandria lanai Ju el Apolos ehe blo Efesus la gafena. Ehe suialag sihifeafena afa ehe ati Godna bukim numwehe anwenafena. \p \v 25 Enaba ati numwehe Ainiyagna minam ogfufenagini nasa afigigenam ena mo sihinaba afa ena mo nufunafena. Afa ehe mas anwenafena mo Sisasna unehlag la bu la apaiyegim eba Jonna bu la apaiyegim mungu anwenafena. \p \v 26 Afa ehe ikanam Ju elni laskuhlag lala fwinam sihinaba asa Prisila i Akwila i ahiginam afa ahsulflanam heafningina lala gam ahwanikanam enanai yi numwehe minginag mo Godna minam ogfufenag ahfena. \p \v 27 Afa Apolos ogna Akaia gam ika afa Efesus nai Kristen ogna ehem kwefu. Asa pas ginofinim Akaia Kristenim faigona og sama ehem sulfli. Afa maia Apolos Akaia la pugunam asa Kristenim enanai yi fwina kwagana. Enag elbi God ati aflafenigbi asa ehengel Godim oniginig. \p \v 28 Afa Apolos Ju saglag elim mo soaginim afa ambala fwina ehengelni mom pigalampinam asa ehe Godna bukim ambala ogfuni og, “Sisas eba God Gisfu Fwahag el elim lambigim.” \c 19 \s1 Pol Efesus la gafena \p \v 1 Afa maia Apolos Korin la gafenaba Pol maisim mina la wagieblon asa Efesus la mo puguna. Enanai yi patalfuiag elim nangwagina. \p \v 2 Afa ehengelim sahtigina og, “Maia ne olug oniginiba satiaho ne Godna Sungwabugba lambig?” Afa wahigi sihini og, “Awai, ka mas higini mo Godna Sungwabug gohogba.” \p \v 3 Afa Pol sahtigina og, “Atiaho, eba hag bu la apaiyeg ne flig?” Afa wahigig sihini og, “Jonna bu la apaiyeg ka flig.” \p \v 4 Afa Pol sihina og, “Jonba enaig esena ambangel olug waikefigbi asa bu la apaiyeafena. Afa ehe elim og sa olug onigini el sa sum oblo eba Sisas.” \p \v 5 Ena mo higinim asa Sisas Ainiyagna unehlag la bu la apaiyena. \p \v 6 Asa Pol ninga ehengelim sisi fakanimba asa Godna Sungwabug ehengelim blo gohonimba asa ehengel haig haig mona fiahgini afa Godna mo fli sihiule lofug fifini. \p \v 7 Enag saglagna nambaba gwesim hili 12 fena muhla fena. \p \v 8 Afa sambaga mungu was yi Pol Ju elni laskuhlag lala fakafegofena mo sihiagim afa ehe soaginim afa fwina sihinigeafna mas embefena mo ehe ogfuni Godna bog meg nufunam feg. \p \v 9 Afa minginag el ena mo higigim angsam minim afa ehe Ainiyagim onigigim oksini afa elni nof la Kristeneg minam molampiagini asa Pol laskuhlag lala fwahanam minginag Kristenim wankana. Afa mungwali osuna asa ikafna Tiranusna anwena lala sefufenam sihiageafena. \p \v 10 Gwenaig esegohum ikan sambaga yia fena. Asa Ju el i Grik el i enanai yi Esia provins la gofena enag Ainiyagna mo higini. \s1 Skevana legna mo \p \v 11 God Polna ninga la haig haig kigmog ogfuiagena. \p \v 12 Afa el hankisip i lofug plefwag i lambfinim ufufenam Polna nihi yi nana tuhfinim asa lambfufenam gih elim lambwai goafenamba asa gih i sanel i fwahia afuiafena. \p \v 13 Afa minginag Ju el afufeanim Ainiyag Sisas unehlag la ogna sanelim ningitigifi. Afa ehengel sanelim enaig esogoni og, “Sisasna unehlagim Pol sihiba enag ka nem sihinigbi sa ika.” \p \v 14 Afa Skeva eba Ju el ehe misog pris heafna luwalig enwesog la gohna. Enag el sanelim enaig esegonigini. \p \v 15 Afa sanel amtakwalig ehengelim sihini og, “Sisasba kati anwenafeg afa Polba kati anwenafeg afa nengelbi ambangel?” \p \v 16 Afa ena el sanel amtakwalig ehenai yi gohoule puso kugunam fwina kwaskofiahkanaba lofug mo hugfuoiti gifenimbi asa ehengelni nihi buihiamalig fiahsainam asa taf puko peminefena sa lala mo fwahinim emegfoi embem afuna. \p \v 17 Afa Efesus lanai Ju el i Grik el i maia ena mo higinim asa fwina embefeagenim sa Sisas Ainiyagna unehlam fwina fingi fini. \p \v 18 Afa kaksag el autunam sa haig haig eseagini enag Ainiyagim onigini enag ambe minginagna elni nof la heafgelni haig haig mo sihiagini. \p \v 19 Afa kaksag el agisu ule afa weni ule enaig eseagifini ena buk amtakwalig angogulinim asa elni nof la suwi la wehlini. Mungwali ena bukba suwiginimbi eba 50,000 kina enaig fena. \p \v 20 Enaig esifinimbi asa Ainiyagna mo wasneinam asa pugu mungwali kembig ikaminefena. \s1 Efesus el ninimugona \p \v 21 Afa maia enaig esinimbi asa Pol ogna Masedonia afa Akaia gam pugunam asa Jerusalem gam mo ika. Ehe og, “Ati ka osumba nangug afa ka sa Romim gafa ika nangu.” \v 22 Afa sa Pol Timoti mi Erastus mi Masedonia gam ningitigina. Eheningi Polim ahkweg fwafena. Afa Pol mo Esia Provins la maisi gafena. \p \v 23 Enanam Efesus el hefum fwina flafihiagini afa moanagini Ainiyagna minam. \p \v 24 Afa Demitrius Efesus la nai el heafna gafugagba silva fiageule. Afa silva flafenam higfehiagefenam weti klug lotu lala lofug gafugafeafna. Ena lotu lalaba ofenaiba Artemisna kwania lotu lala Efesus la gofena. Artemis eba Efesusna god angwafig. Demitrius fena afa minginag gafugag el apaiyena ena gafugagna kig kwania flifini. \p \v 25 Afa heafna gafugag el mi afa minginag gwenag gafugag la nai mi unetiginam ma laskuhlanamba. Ehe enaig esona og, “O nilite, ne ati ne anwenafig big kaksag kig ena gafugagna big flig. \p \v 26 Afa big higigim nangug Pol sa eseageg. Ehe enaig esog god el ningina gafugafegba eba mango god mo. Eba ehe Efesus la nai el mi afa Esia provins la nai el mi ehengelni onigigim gasaf lambfie. \p \v 27 Afa gwenaigba ikafiba eba el bigna gafugagim moalampbi fi. Afa bigelni kwania god angwafig Artemisna unehlagba amtakwalefe. Afa mungwali el Esia provins nai afa mungwali bite enanai yi go ehena unehlagim sa fingi fig. Enag masa enaig onigifi Artemisba eba wasneig awai afa heafna lotu lala eba esug gofufe.” \p \v 28 Afa mungwali ena mom higinim olug kakagiagini afa wasneigni lagini og, “Bigelni Efesusna Artemis eba ehe sisi fenig.” \p \v 29 Afa managig fwainig mungwali kembig bugiagafenam. Afa Gaius i Aristarkas i Pol Masedonia nai wanblona, eheningim lambtinim laskuhla fuhug la ikagna wanfuna. \p \v 30 Pol ogna ika el nai yi olyi pugu afa sa patalfuiag el ehem kweni. \p \v 31 Afa minginag Esia provins la nai misog el afa Polna hihe gafa, ehem mo ningihini og, “Nofeka enanai yi laskuhlag fuhug laba ika.” \p \v 32 Afa el laskuhlanam etetiagenim hefum sahwagini. Afa minginag algana onigig flifinim fwina lagfini. Afa minginag gafa gwenaig esiagini. Afa kaksag mas ena mog laskuhlagim anwenafini mo. \p \v 33 Afa Ju el Aleksanderim kukusi ningihini ogma olyi gohnam asa ma mo faiyi. Asa ma ika gohnam ningana kweni afa ehe ogna mungwali ehengelim enaig sihifeni Pol eba mas mangwal eseg mo. \p \v 34 Afa nangunim enag elbi Ju el asa sambaga aua mungwa mengna fwina lagini afa esogona og, “Bigelni Efesusna Artemis eba ehe sisi fenig.” \p \v 35 Afa kembig la nai misog el buihianam kwenim asa sihini og, “Efesus luwal sahig, mungwali el bite la gohka enam ati anwenafig bigelni kembig Artemisna lotu lala mi afa heafna uflogfun mi of la nai pena enag big numwehefu. \p \v 36 Afa mas amban esoi eba mas nufunafeg mo. Eba awai. Asa ne enesieg augu. Nofeka ikagna haig esego. \p \v 37 Ne ati enag elim wanai yi wanambeg afa eheningi mas haig sahfeg mo. Afa mas bigelni god Artemisim moalamp ahfeg mo afa ehena lotu lala mas ukwef ahfeg mo. \p \v 38 Afa Demitrius feg afa mungwag gafugag el apaiyeg afa atiamba haig kinig figbi eba ati mina feg sa big fwahibi, sa ma heafa sonag el kotime goni afa kwefihiageg el ati feg. \p \v 39 Ati amba ne ming mo fegba sa ne ningenim asa ne nengigim saglag elni nof la sihiageba sa ma enam kwefihianagi. \p \v 40 Afa glau osuna big kaksag el laskuhlagim mo flafihiagig enag laskuhlagba mas mog feg mo. Atiamba Romna misog el bigim kotim ofenfibi eba bimbeafgelni moala. \p \v 41 Afa ehe gwenaig esenim asa elim ningitiaminefena.” \c 20 \s1 Pol Masedonia afa Grik gam pese ikana \p \v 1 Afa enag flafihiagig mo maia weti fenaba asa Pol Kristenim awamonim asa wasneihiagenam og ne yi auguiafufe. Afa sa enana mo fwahanam asa Masedonia gam ikana. \p \v 2 Afa enanai yi kaksag kembig fapugu fiahkafnaba kaksag mo elim wasneihiageikan ika Grik la ika pugunam enanai i sambaga mungu was fatina. \p \v 3 Afa Pol Siria gam bot la ikagim ofefnamba asa higina Ju el mo sihiag ofifinibi ona ehem tigi asa ehe ming onigig flanam og nasa Masedonia mina gam asa Jerusalem gam pese ika. \p \v 4 Afa Sopater Pirusna leg eba Beria nai el afa Aristarkas i Sekundus i afa sambaganigi Tesalonaika nai afa Gaius Derbe nai fena afa Tikikus i Trofimus i eba Esia nai ahfena afa Timoti fena asa mungwali Pol wanikana. \p \v 5 Afa ehengel gof afunam Troas la kangelim nengegon naflafiba. \p \v 6 Afa buyis Bret Yist Fwainig awaiyeba asa kangel Filipaim fwahinim bot la afufe. Afa maia afa la pugufeg osuna awaiegba asa ka afu Troas la mo apukenam enag elim ulambfi. Enanai yi elegeg la gohug osuna ka fifi. \s1 Pol Troas la gafena \p \v 7 Afa Sande kangel laskuhlanam Ainiyagna fane flini. Afa Pol ogna liana ika afa sa ehe Godna mo sihiagegohun ika mongkuk luputiegna puguna. \p \v 8 Ena lala meg ka laskuhlanamba eba sisi yi gofna afa enanai yiba kaksag lam kagi fwatini. \p \v 9 Afa luwal kwamblog heafna unehlagba Yutikus ena lala meg sigagla gafenamba noftutu fiaufena. Afa maia Pol mo mungwanam sihiagofnaba eba ati nongifini afa ehem sa noninai bite gam tigefu pekana. Afa apaiyena kehlinimbi ati lahana. \p \v 10 Afa Pol penam ehena nihiginim ningana kikenagenam afa esona og “Nofeka kusguni eba nofkena gi.” \p \v 11 Afa pese sisi yi megig gam fukoli afunam afa Ainiyagna fane flinim afa fane mo ahagagini. Afa mo sihiagiaflan ikan si huguiakanaba Pol lasana ikana. \p \v 12 Afa ena luwal pese buihianamba asa heafna lala gam wanigafuna, afa sa ehengelni olug suiala feskofena. \p \v 13 Pol kangelim esoni og, “Ne gof sip yi Asos gam afufe afa kaba bite mina sum blofe. Afa enanai yi sa ka nem blo ulambnam sa big sip yi mungwal afufe.” Asa ka enaig esini. \p \v 14 Afa maia ka ehem Asos la uflinim asa ehe sip yi fukonamba sa ka mungwal Mitilini gam afuna. \p \v 15 Afa ka sip yi Mitilini fwahinim afa ming osuna ka Kios la apukenam afa ming osuna ka Samos la apukenam afa ming osuna ka Miletus gam apukena. \p \v 16 Pol ona Jerusalem gam ikagna ika puguiba sama Pentikos buyis pugui. Afa ehe oniginam masa ka se fwina Esia provins la gafufe asa ka sip yi Efesusim kwegfu afuna. \s1 Pol Efesus saglag elim og ne eyi auguiafufe \p \v 17 Afa Pol Miletus la gafena Efesusna sios saglag elim mo ningihiana og, “Kam ambe nangu.” \p \v 18 Afa maia ambe apukenamba afa esoni og, “Ilawana ka Esia provins la pugunam nem nangwagnam afa blo ilawofeg enamba ati ne anwenafig asa ka haig haig eseagena. \p \v 19 Afa Ju el ogna kam haig haig minafenaginim asa tigifati asa enam ka kinig flag. Afa ka kefum ahnai skaufegim asa ka nobna Ainiyagna gafugafeg. \p \v 20 Ne ati anwenafig ena mo sa nem kwaganig eba ka mas kehlagufi. Asa ka nem laskuhag fohug la i afa nengelni mungu mungu lala i sihinigiafena. \p \v 21 Ju el mi afa Grik el mi ka gwenaig esonig sa olug waikifinim Godim onigini asa Sisas Ainiyagim olug onigina fufum. \p \v 22 Afa ilawo Sungwabug kam kukusenagba ka Jerusalem gam ako afa ka mas anwenafeg mo enanai yi mangwal kam fefe. \p \v 23 Afa kati anwenafeg mungwali kembig ka ikafba Godna Sungwabug kam sihina el kam ona kalabus yi fatinim afa haig haig kinig kam pugunafe. \p \v 24 Afa ka mas onigig kikefumba afa kaba mungu onigig feg Ainiyag Sisas gafugag kam faig ka sa gafugag ukwian auwigi enaba Godna aflafeg suialag mo ka sihiageg. \p \v 25 “Afa ka mungwali kembig wagiakafna Godna bog meg mo nem sihinifini. Ilawo ka nem lasanigba afa ka anwenafeg ne mas kam pese nangui. \p \v 26-27 Ka mungwali Godna sawieg mo faig mas ka mungu kumwahlag mo. Asa ka nem nufunam osihin amban mungu awaiegba eba mango kana moala mo. \p \v 28 Afa Godna Sungwabug nem siosna misog el kanog fwatig asa nimbefum mi afa mungwali sios el mi numwehifim asa el sipsipim nangwaghiagfafefe asa enaig fi. Enamba ati Ainiyag heafna tafna enag elim mungwali lambig. \p \v 29 Ati ka anwenafeg maia ka nem lasanig ikaiba minginag el ogna ambe nem amtakwalhiagi. Enaig sangwali malang lofug ambe sipsipim kwaskofife. \p \v 30 Afa minginag nengel nai apukenam waikefenam nem mwakwal mo sihigonigba asa ehengel membeg ne ehengelim patagafufe. \p \v 31 Asa enam numwehifibi afa nofeka eteti sambaga mungu yia osuna sinaini wahkig ka nem nobna waihe sihinifini. \p \v 32 “Afa glau ka nem Godna ninga la alasan afa heafna aflafeg mo sama nem kwagani asa nengel suialaflifig afa enaigba God heafna elim enaig esenig. \p \v 33 Ka mas ambana silvam, golim afa lofugum membena mo, eba awai. \p \v 34 Ati ne anwenafig ka mas nem esoni ka kike kiafena ningana gafugafegim kefum feg afa kikeafena mungwa gafuganaim kweafug. \p \v 35 Enaig ka mungwali eseagegba eba ka nem ogfunug sa big minginag auwiauwig elim kwaganim. Afa ka Sisas Ainiyagna mo onigig ehe enaig esog ‘Afa enanam ne flagba eba suialafeg afa enanam ne faigba eba fwina suialag nemog feg.’” \p \v 36 Afa maia Pol mo sihi fwahanam asa ehe ehengel nenam mongkokini kwakwagenim sa betenini. \p \v 37 Afa ehengel mungwali wewatonam afa ehem ningana kikenagim asa esogona niasabam eyi ne ikafife. \p \v 38 Afa ehena mom oniginim asa ehe esona ehengel ehem mas pese nangui afa sa ehengelni olug fwina kinia skofena. Afa sa sip gim wanigafuna. \c 21 \s1 Pol Jersalem gam ikana \p \v 1 Afa kangel ehengelim lasanam afa misosuf bot la afuna Kos ailan la apukena. Afa ming osuna ka Rodes la afu apukenam asa Patara kembig la apukena. \p \v 2 Enanai yi ka nanguni sip Fonisia gam ona ika. Afa ka fukolinim asa ka afuna. \p \v 3 Afa ka sip yi afuian ailan Saiprus nangunim afa kwefunim Siria provins gam afuna. Afa Tair kembig la ka apukenam asa enanai yi sipna gawig suguni. \p \v 4 Afa kangel minginag Kristenim ulambinim asa enag el ka mungwali auguna enaig mungwa wik. Afa Godna Sungwabug enag elim onigig faini asa Polim sihini og, “Nofeka Jerusalem gam ika.” \p \v 5 Afa maia sip ena kembig ona fwaha ikaiba asa enag el heafgelni angwafig luwal kembigim fwahinim bu blugim wanafuna. Enanai yi ka mungwali mongkokini kwakwaginim beten fafife. \p \v 6 Afa kangel esogona “Niasabam eyi auguiafufe.” Afa sa kike mo sip yi fukolinim afa ehengel pese lala gam afuna. \p \v 7 Afa kangel Tairim fwahinim afuian Tolemes apukena. Afa enanam Kristenim ulambinim afa mungwa osuna ka auguna. \p \v 8 Afa liana ka lasanim afunam Sisaria apukena. Enanai yi ka Filipna lala auguiafena. Ehe Godna suialag mo sihiaule. Autunam aposel elegeg el kanog fwatini asa ehegelim kwagani afa Filip ehengel nai. \p \v 9 Heafna sambaga sambaga angwaming angwafig luwal eba Godna mo fli sihiaule el. \p \v 10 Afa kangel mwakwalig augunam afa Agabus eba Godna mo fli sihiaule el ehe Judia nai fwaha blona. \p \v 11 Ehe blonam Polna afiai hugufla hefum mong mi ninga mi enana kikenaginam afa esona og, “Godna Sungwabug enaig sihifeg ‘Jerusalem la nai Ju el ambanim heafna afiaini kikenagifi asa gwenaig esefi, afa ehem angoluwagna ninga la fakifi.’” \p \v 12 Afa higinim kangel afa mungwali Polim wasneig mo sihini og, “Nofeka Jerusalem gam ika.” \p \v 13 Afa Pol wahigi sihina og, “Mango fegba afa ne wewatig asa kana olugum kinig feg. Enanam ka Jerusalem la Sisas Ainiyagna gafugafefe afa enanai yi kam kalabus yi fati afa kam tigifati eba kati numwehego. Eba mangwal ka fiah mo.” \p \v 14 Afa ehena onigig wasneigna eba mas onigig waikefena mo. Asa kangel fwahana esoni og, “Sama Ainiyagna sawieg esifi.” \p \v 15 Afa enaig esenim asa kangel numwehiaginim Jerusalem gam afuna. \p \v 16 Afa minginag Sisaria nai patalfuiag el wanafunam, afa Nasonna lala wanambena asa kangel enanai yi auguiafena. Nason eba Saiprus nai el ehe ilawana patalfuiag el fena. \s1 Pol Jems nangum ikana \p \v 17 Afa maia Jerusalem la apukenamba Kristen el kangelim nangwaginim afa sifakalini. \p \v 18 Afa ming osuna Pol afa kangel Jemsim nangugum afuna. Afa enanai yi siosna saglag el laskuhlana. \p \v 19 Afa Pol esonim asa ehengelim sihinigena mungwali suialag gafugag God afwambanai elim esenugeg. \p \v 20 Afa higinim Godna unehlag fingi fini. Afa Polim esuni og, “Nilite, numwehe enag anwenafenam afa kaksag Ju el wasneig Mosesna nihe mom onigig eba Sisasim olug onigig. \p \v 21 Afa minginag enaig esogog ne ati sihig Ju elbi afwambanai elim mungwal auguia sa Mosesna nihe mo mas fatig afa ne ehengelim sihinig nofeka nimbiafgelni fangona luwalna lofug weti koflifatini asa bigelni nihem mas patalfug mo. \p \v 22 Asa mango big esifi? Afa ehengel higifi ne ati blog. \p \v 23 Afa kangel membig sa ne enaig ese.\f + \fr 21:23 \ft Kristen saglag el membig Pol enag sambaga sambaga elim Godna kwania lala gam wanblo seaifunam afa kig faig sa ma ehengel Ju elni nihem suialag patalfufe. Enaba ogfug Pol mas Ju elni nihem filafeg mo.\f* Afa enag sambaga sambaga el Godim ati sihi fwahini. \p \v 24 Afa kangel membig sa ne sonag elim Godna Kwania lala gam wanafunam afa Juna nihe mom patalfug asa nengel afsug augufi. Afa nimbe enag gafugagim kig faife asa ma enag el heafgelni lapo wigoni. Afa ne enaig esibi mungwali anwenafifi amtakwalig mo nem esinig eba mwakwaleg. Afa nembe nufunam bigelni nihem wahkig patalfu. \p \v 25 Afa kangel afwambanai Kristen elim kikeafgelni onigig ginofinim ati ningihigoni. Ka ehengelim enaig esogoni og, ‘Sa nofene fane sanelim faigog ahaga, nofene taf ahaga, afa nofene sis wena kihlagba ahaga, afa nofene aga taitufi.’” \p \v 26 Afa ming osuna Pol enag sambaga sambaga elim lambtiginam asa enaig nihem patalfuiba sa ma afsug augui. Afa ehe Godna Kwania lala gam ikanam prisim mo sihina ansi ehengel enag nihem auwigig. Afa ansi ambenam ehengel mungu mungu Godim sis tuhlu faife. \s1 Polim Godna kwania lala la kehlini \p \v 27 Afa enag elegeg gohug osuna meyim fenaba afa minginag Esia nai Ju el Polim Godna Kwania lala la nanguni. Afa kaksag elim olug fuko lasanim afa Polim ningina kehlini. \p \v 28 Ehengel unegoni og, “Israelna luwal kam kwagani. Sonag elbi mungwali kembig elim sihini fiahkag afa enaig esog Israel nai el i, Mosesna nihe mo i, afa hwa Godna Kwania lala eba esug. Afa afwambanai el ese Godna kwania lala gam sefu kafe afa ilawo Pol afwambanai elim Godna kwania lala sefu wanblogum asa enag afsug lalam Godna nof la amtakwale skofig.” \p \v 29 (Afa minginag el Trofimus mi Pol mi nangwaginimbi kembig la ahkafena. Trofimusba Efesus lanai el. Afa enaig onigini Polba enag afwambanai elim Godna Kwania lala sefug wanikig asa ehengel enaig esogona.) \p \v 30 Afa kembig lanai el etetinim asa kikini fambefenam Polim kehlinim Godna Kwania lala menai hugufli afwambagam ufunam asa ikagna mengig mo kikisini. \p \v 31 Afa Ju el ogna Polim tigi afa Rom lanai soldiana misog el enaig higina og Jerusalem el hefum fagahag. \p \v 32 Asa ehe heafna soldiam ikagna wanika wan opugu fenamba asa Ju el ehem nangwagnim asa Polim fwahini. \p \v 33 Afa enag misog el ika Pol nai yi muhla pugunam og kehlinim sambaga sen na kikenawaginim afa sa sahini og, “Eba amban afa mango mai fegba?” \p \v 34 Afa minginag el mungu onigig flinim fwina lagini afa minginag mo algana onigig fini asa misog el mas ehengelni mom numwehe anwena fenugena mo. Asa misog el soldiam sihinimbi afa sa ehem soldiana auguiag lala gam wanig afuna. \p \v 35-36 Afa enag kaksag el patag afuiafenamba fwina esogona og, “Sona mo tigifaki.” Afa soldia wanig afu ging muhla wanig apukofe fenamba afa mungwali el ogna tigifati asa soldia Polim ningana foakli ufuna. \s1 Pol mungwag wahigi sihini \p \v 37 Afa soldia ogna Polim lala megam sefu wanig afufe fenamba Pol misog elim sahana og, “Kogna weti mo sihiagafe.” Asa misog el sahana og, “Ei, nemba Grikna mo anwenafe ule ho? \p \v 38 Afa kawu kog nemba Isip yi nai el autunam enag el gavman i baga gafenam 4,000 fagiule elim lambinam bite behig gam embem wanafuna. Eba mango nemba enag el mo.” \p \v 39 Afa Pol wahigi sihina og, “Amo, kaba Ju el. Afa kikiafena kembigba Tarsus Silisia nai na provins. Kana kembig kwania unehlag feg asa kam sawiyi fenaiba ka sa mungwali elim mo sihinige.” \p \v 40 Afa maia misog el sawiyi fenamba asa Pol ging yi gohonam ninga na kwenim. Afa maia el sifinamba asa ehegelim Hibru mo na sihini. \c 22 \p \v 1 Afa Pol sihini og, “Saglag i nilite i sahig kana mom.” \p \v 2 Afa ehe maia Hibru mo na sihinaba ena mom higinim asa ehengel fwina mwalfwai sifina. Afa Pol maisim sihiagofena. \p \v 3 “Kaba Ju el. Kikeafena kembigba Tarsus Silisia nai na provins. Afa ka blog hwa nai yi muhnafeg. Afa Gamaliel kam numwehe bigelni simbianga na nihe mom ogfunagena. Afa Ka Godim fwina membenagim asa ka wasneig gafugafeg ehem patalkuiagim asa ne glau gwenaig esi. \p \v 4 Afa ambangel Kristen na mina afuiagim ka ehengelim haig haig esehiagena. Ka saglag mi angwafig mi lambifenam kalabus yi aitiafnaba asa mingnag pigihiana. \p \v 5 Afa misog pris i mungwali kaunsil i ati anwenafini kana moba nufunafeg. Autunam ehengel kam pas la wasneig mo ginof fainibi asa ka Damaskus nai Ju saglag elim fai, asa koka Damaskus gam ikanam Kristen elim sen na Jerusalem gam kike lamblufe asa ma amtakwalig hiagi.” \s1 Pol Ainiyag na minagam puguia na mo sihina \p \v 6 “Afa ka ikan osu misosuf gigini Damaskus la opugufenamba asa ikana heven lanai ombusug kwania kam wagigo fakana. \p \v 7 Asa ka bite la pe gifinimbi afa ka elni mengigim higina kam sihina og, ‘Sol, Sol! Haisenaba sa ne kam amtakwali aflana?’ \p \v 8 Ka sahana kog, ‘Ainiyag, ne amban?’ Afa ehe esona og, ‘Kaba Sisas Nasaret lanai asa ne kam amtakwali aflana.’ \p \v 9 Afa el sa ka afuna ati ehe ombusugbi nanguni afa mas ehena mengig higini mo asa kam sihina gofena. \p \v 10 Afa ka sahana kog, ‘Ainiyag, mango ka fefe?’ Afa Ainiyag esona og, ‘Buihianam ika Damaskus gam sefuka. Afa enanai yi sa nem el sihinafe enag mungwali gafugag God nem fwahanag asa ne esefe.’ \p \v 11 Afa enag ombusug kwania nofugum kam tonbusinaba asa kikeafna hihe ambenam kam ninga na kehlinim Damaskus gam wani saiye afuna. \p \v 12 “Afa enanai yi Ananaias gafena. Afa enag el Godna nihe mom suialag patalkufe ule afa enanai mungwali Ju el ehem fwina suialafe flini. \p \v 13 Ehe kam nangunam asa ehe blo ka nai yi muhla pugu gofenaba afa sihina og, ‘Kana nilite Sol, sa bahia ninofe.’ Asa ka ikagna ehem nanguna. \p \v 14 Afa Ananaias kam sihina og, ‘Bigelni simbianigana God nem fwahanag asa ehena sawiegim anwenafenam afa Sisas Godna suialag elim nangunam asa heafna mengigim higina. \p \v 15 Afa eba ne ikanam elim Godna haig haig sihinigefe afa sa ne mangwal nanguna afa higina enam ne sihinife. \p \v 16 Asa nofeka awauifi. Buihianam bu la penam Ainiyagim unenaiba asa ma neana nufwehimo gigiafenai.’” \s1 God Polim ningihiana afwambanai el gim \p \v 17 “Afa ka Jerusalem gam pese blonam afa maia ka Godna kwania lala sefu beten fiaufenaba asa la itila lofug nanguna. \p \v 18 Afa ka nangug Ainiyagim afa ehe kam esona og, ‘Afa kana mo faigbi asa el ena mo mas flig mo eba sa ne ikagna Jerusalem fwahanam ika.’ \p \v 19 Afa ka sihina kog, ‘Ainiyag, mungwali anwenafig ambangel sa nem olug oniginig asa ka enag elim mungu mungu laskuhlag lala nai lambikafena asa kwaskofefena kalabus lala laitiafena. \p \v 20 Afa maia el neana gafugag elim Stivenim tigifatinimbi ka gafa enam sawifena afa ka ehengelni lofug nangwagofena.’ \p \v 21 Afa Ainiyag kam enaig sihifena og, ‘Amo se ika, ka nem membi yi afwambanai gam ningihiafe.’” \s1 Pol eba Rom el \p \v 22 Afa mungwali el sumi yi mo higinim afa olug kakageagini ming mo higigim oksini. Ehengel fwina laginim esogona og, “Sonag elimbi sa gwesim tigifati. Ese gofufe.” \p \v 23 Afa ehengel laginim afa lofug fuluwal flagifini afa smof ehuwagifinim sisi gam taitufifini.\f + \fr 22:23 \ft Enaba esinibi eba ogfug ehengel ena mom higigim ninimu gona.\f* \p \v 24 Afa soldiana misog el heafna elim esoni og, “Polim nimbiafgelni lala gam wanig afu. Afa wena fifileflinim asa mog gim sahanagi haisegba Ju el nem fenagig.” \p \v 25 Afa Polna ningam kikenaginim asa ogna fifileflinagi afa Pol soldiam esona og, “Romna nihe mo enaig eseg nofeka Rom elim ahmona tigeki maia mo sihiba. Kaba Rom el.” \p \v 26 Afa enag soldia higinam afa ikanam heafna misog elim nangunam asa sahana og, “Haig ne ehem esenag? Sonag elbi eba Rom el.” \p \v 27 Afa misog el blonam Polim sahanagena og, “Sa kam sihina nemba Rom el ho?” Afa Pol esona og, “Ei kaba enaig el.” \p \v 28 Afa misog el sihina og, “Ati ka kaksag kig Rom gavmanim faig afa sa ka Rom el gohug.” Afa Pol wahigi sihina og, “Afa kana afahumonigbi eba Rom el asa ka gafa ehengel nai.” \p \v 29 Afa soldia ogna ehem tiginim sahanagi afa ena mom higinim asa ikagna fwahi apuke afuna. Afa misog el onigina ehe sa Rom elim sen na kikenuwagiafena asa enam embefena. \s1 Pol kaunsil nai yi kotena \p \v 30 Afa misog el ogna numwehe anwenafe haisegba Ju el Polim fenagig. Asa ming osuna soldia Polim sen mo pitigifihianagibi afa sa misog el kaunsilim saglag pris mi mo sihinibi asa ma ambegohi. Asa Polim wani ambenam ehengel nai yi olyi lasuni. \c 23 \p \v 1 Afa Pol kaunselim nofna nangwaghiagenam esona og, “Kana nilite, haig haig sa ka eseagegba Godna nof la asa olug konigig ka mas haig eseg mo ika ilawofeg.” \p \v 2 Afa el Pol nai yi muhla afofenaba misog pris Ananaias ehengelim esoni Polna memtogim tigi. \p \v 3 Pol Ananaiasim sihini og, “God sa ma nem tige. Ne enaig lala lofug afwambaga mo el busug pen na susulenagibi afa nangugbi suialag go afa meagam mo amtakwaliageg. Ne kam nihe mona fwina fahigiaflag afa nembef mo ena nihe mo filafeg asa ne elim esonigbi sa kam tigig.” \p \v 4 Afa el Pol nai yi muhla afohiafenamba ehem sihini og, “Ne Godna misog prisim amtakwalig mo sihinag.” \p \v 5 Pol wahigi sihina og, “Hesio! Nilite, ka mas anwenafeg mo eba ehe misog pris, eba Baibel ati enaig sihifeg ‘Nofeka nimbeafgelni elni misog elim amtakwalig mo sihina.’” \p \v 6 Afa Pol nangunam anwenafeni sambaganigi enaig elim afofenamba Sadyusi el i afa Farisi el i asa ehe kaunsilim fwina lagna og, “Nilite, ka gafa ka i afa kana alag i eba Farisi el ka enaig onigig kehlagu el sa lahagim asa pese buihiag. Na sa ka nengelni nof la gohba afa ne kam fahigianagig.” \p \v 7 Afa maia enaig sihifenaba asa Farisi el i afa Sadyusi el i pwatihiaginim hefum moanagini. \p \v 8 Afa Sadyusi el onigigni lahag el mas pese buihiai afa of lanai el i sungwabug i eba awai. Afa Farisi el enam onigini eba nufunam feg. \p \v 9 Afa moanagig pugu kwania fena afa minginag Farisi el eba nihe mo ogfuiag el gohnam fwina wasneig mona sihini og, “Kagel nangugbi sonag el mangwal feg fwainig. Afa enamba nufunam me asa of lanai el afa sungwabug ehem sihi afa sa ma patalkwi.” \p \v 10 Afa haig haig mo pugu kwania feag ofefenamba ogna hefum hag afa soldiana misog el oniginam embefena og masa Polim kufi kufi fenagifibi eba masa lahafe. Asa heafna soldiam esoni og sa afunam olyi nai skuflinim soldiana auguia lala gam wanigafu. \p \v 11 Afa sinaini Ainiyag muhla gofenaba asa Polim esona og, “Sa ne fwina wasnei. Sati ne kana mo Jerusalem la sihig asa ne gwenaig Rom la ese.” \s1 Ju el mina yisigiagini Polim tigigim \p \v 12-13 Afa liana 40 Ju el laskuhlana ogna mina yisigiagini Polim tigifatigim. Afa ehe wasneig mo sihini og, mas fane i bu i ba ahagai nawo Polim tigifatinim asa big enamba ahaga. \p \v 14 Afa enaig sihifinim asa saglag el mi afa saglag pris mi sihigonigim afunam og, “Kangel ati ka wasneig sihi fwahig ka mas fane i bu i ba ahagai kawo Polim tigifatinim. \p \v 15 Afa ka enaig membig nengeli kaunsil i sa ne soldiana misog elim sahini, ‘Sama kam Polim ningihiani.’ Sa ne enaig mwakwalinim og, ‘Kagel koka ehena mom numwehe pese higim.’ Asa ka mina la anwasa fiafufum maia oblofiba ka sa ehem tigifati.” \p \v 16 Afa Polna lambig ena mo higinam asa soldia na lala gam ikanam Polim sihina. \p \v 17 Afa Pol soldiam unenam ma blonaba asa sihina og, “Hwa kwablogim sa nimbiafna misog el nangum wanikiba sama misog elim mo fai.” \p \v 18 Asa misog elim nangum wanikinam asa sihina og, “Pol kalabus yi nai el kam unenagba asa ka blogba Pol kam sihinagba asa ka hwa kwablogim neanangum wani blu ona nem mo sihina.” \p \v 19 Asa misog el luwalna ningam kehlanam asa sefu wanikinam afa sa sahana og, “Ne mango mo nog kam sihina?” \p \v 20 Afa Polna lambig wahigi sihina og, “Ju el mungwa mo sihiagigim ogna nem sahini sa ne sini Polim ningihia afa kaunsil mwakwale ogna ehena mom numwehe pese higim. \p \v 21 Nofeka enaig ese eba 40 Ju el wasneig mo sihifig ogna fane i bu i foiyiagi ogna Polim tigifatinim asa pese ahaga. Enag elbi ati mina la meagam anwasa fiafubi asa ne ehengelni mom sawiye fenife.” \p \v 22 Afa misog el enaig sihifena og, “Nofeka ambala sihi ena mo sa ne kam sihinag.” Asa ehem ningihina. \s1 Polim Feliks nangum ningihini \p \v 23 Afa misog el sambaganigi gosig soldiam uneni asa sihina og, “Ahkanam 200 soldia afa 70 el hos la nai afa minginag 200 soldia fagiule el sa lambinam numwehiage fwati. Sa ne sinaini omugni Sisaria gam ahwanka. \p \v 24 Afa Polim gafa ati hos numwehe fwahini. Asa numwehe anwasafefiba asa ne provinsna misog el Feliks nangum wanig afu.” \p \v 25 Afa soldiana misog el pas la enaig ginofena. \p \v 26 Dia Feliks suialag gavmanna misog el. Kaba Klodius Lisias ka nem enag ginofba ningihianag. \p \v 27 Afa Ju el sonag elim kehlinim ogna ehem tigifati. Afa ka ehem anwenafenagim eba Rom el asa ka kikeafna soldiam wankagim ehem kweafug. \p \v 28 Koka anwenafena mango maia fegba asa ehem kufinig asa ka ehem Ju elni kaunsil nangum wanikig. \p \v 29 Ka ehengelni mo higinigbi afa ehengel hefum mo kilimoanagig afa ehe enaig esogog sonag elbi Ju elni nihe mo flafog. Afa ehe mas mangwal feg mo asa gavman ehem muni kalabusinigim afa tigifati. \p \v 30 Afa el kam sihinag mingnag el mina yisigiagofibi ogna ehem tigifatigim na sa ka enag elim neanangum ikagna ningihiagim afa ka ehem kufig elim sihinibi asa ma afunam nem heafgelni mo sihini. Gwenaho. \p \v 31 Afa sa soldia gwenaig esini Polim suluflinim sinaini Antipatris kembig gam wanig afuna. \p \v 32 Afa ming osuna soldia hos la auguia mo gwesim Polim Sisaria gam wanig afunamba afa minginag mo heafgelni lala gam Jerusalem gam pese afuna. \p \v 33 Afa afu Sisaria la apukenam gavmanna misog elim pas fainim afa Polim ehena ninga la fwahini. \p \v 34 Afa sa misog el pas la enag ginofim suwignam asa Polim sahana og, “Nemba hanai provins?” Afa Pol sihina og, “Kaba Silisia nai.” \p \v 35 Afa misog el sihina og, “Afa maia nem kufig el ambe apukeba ka sa neana mo higim.” Afa ehe sihini og, “Polim wanig afunam kwania lala autunam Herot nimblana nanai yi fatinim mengig la mo anwasa fiafufum.” \c 24 \s1 Ju el Polim sehini \p \v 1 Afa maia afa la gohug osuna awaienamba, misog pris Ananaias, afa mingnag saglag el apaiyena afa Tertulus ehe kot la gohug goseg el enag fena asa Sisaria gam afunam ogna gavman misog elim Feliksim nangunim asa Polim sehi. \p \v 2 Afa maia Pol sonag elim wangofenamba asa Tertulus Feliksim sihinam asa Polim seahiana. Ehe enaig sihifena og, \p “O saglag, ne suialag el nemog, neana anwenag ihlafeg asa ne kam suialag numwehiagegba kangelni kembig suialag goheg. Ne suialag onigwagegim kangel Ju elni auguiagim ublu upugug asa ka enam sifakalig. \p \v 3 Afa mungwali el neana gafugagim ati anwenafig eba suialafeg na sa ka neana unehlagim fingi fig. \p \v 4 Afa masa ka nem nengigim esenagofufe afa kog ne sa kana weti mo higim. \p \v 5 Kangel anwenafig sona el eba tutiotig el. Afa mungwali kembig ehe elni onigigim fwaklasan niakaba asa Ju el hefum faghagka. Ehe misog el fenigim asa kukusihiageg sona minaba eba seflig sona elbi eba Nasaret la nai elim patalfug. \p \v 6-7 Afa mingba ehe ogna Godna kwania lalam amtakwale fati na sa ka ehem kehlig. \p \v 8 Asa neafa nembe ehem sahanage sa ne anwenafena ena mungwali mo sa ka ehem kufinig eba nufunafeg.” \p \v 9 Afa Ju saglag el gafa Tertulusim kwefunim esogona sona moba nufunam ehe. \s1 Pol heafna mo mungwag Feliksim faina \p \v 10 Afa gavmanna misog el Polim ninga fatinafna og sa ma Pol heafna mo mungwag sihi. Asa Pol esona og, “Ati ka anwenafeg wahkig na enanai Ju elim kwefihiagego eba ka sifakaleg afa ka mungwag nem mo faigim. \p \v 11 Afa ne sahinibi eba sa ne anwenafe, mango autuna mo eba 12 pela osuna maia awaienamba asa ka Jerusalem la ika pugunam koka Godna unehlag fingi fena. \p \v 12 Afa Godna kwania lala la ka mas elim wan moanageg mo sa sona el kam sehig mas enaigim nanguni mo. Afa laskuhlag lala afa hanai yi ka mas elni ninimu onigigim fwakig lasanig mo. \p \v 13 Eba ehe mina yisigigim kam og eba nufunam eseaka enag kam sehig, amo ena moba eba mango nufuna mo. \p \v 14 Ilawo ka nem nufunam mo osihin. Ka kikeafgelni simbiangana Godna unehlagim fingi feg. Afa ka Kristen mina patalkuia. Hwa minaba el sihi eba alganam. Asa mungwali nihe mo i afa mungwali Godna mo fli sihiafule elni mo i nasa ka ena mina patalkuia. \p \v 15 Kana onigig gwenaig ehengel nai yi mungwalofug, autunai la suialag el mi afa amtakwalig el mi asa pigieg sama God ehengelim ihlafolaiti asa kagel enam nengeafo. \p \v 16 Enaig esegba nasa ka God afa elni nof la wasneiaka. \p \v 17 “Ati ka ming kembig minginag yia la gag, enag ka Jerusalem gam pese blog. Afa ka kig lamblunam koka kikeafena elim lambwaiyim amban sa gawig awaienig. Afa ka membeg koka ikanam Godna kwania lala la Godim sis fai. \p \v 18 Ati ka Ju elni nihe patalkug asa ka Godna nof la afsug gohug. Afa ka ika Godna kwania lala seaifogofiba sama enanai yi el kam nangui. Ka mas kaksag el wanblog mo afa mas ka mangwal feg mo. \p \v 19 Afa Ju el minginag Esia provins lanai enanai yi gofena. Atiaba ehengel mo figbi sama ambe neana nof la sama kam sehi. \p \v 20 Afa awaiba fegba, sona el sa afohie sama nem sihini, enanam sa ka kaunsilna nof la go atiaba ka mangwal fegba. \p \v 21 Ka mas haig eseg mo eba nufunam ka enaig mungu mo esog, ‘Ka enaig onigig melig pigieg el pese buguiagafefe nasa ne kam fahigenagig.’ Ka onigig ena mo kaunsilim olug kakag feskofeg.” \p \v 22 Afa Feliks Kristenna mina ati anwenafena afa ehe esoni og, “Maia soldiana misog el Lisias bloiba ka sa ena mo kwefihiage. Se afu.” \p \v 23 Afa ehe soldia sihini Polim kalabus yi fatibi afa nofeka ningana kehli sama heafna hihe numwehe fefugufi. \p \v 24 Afa ming nana Feliks i heafna angwag i ahkana lala meg gam ahpugunam Polim ahunenaba asa Pol blona afa eheningi Polna mo ahigina Pol sa Krais Sisasim onigina. Feliks na angwagba Drusila eba Ju angwafig. \p \v 25 Afa maia Pol suialag nihe mo mi afa el hefum numwehef gug mo mi afa God elim kwefihiageg mo mi sihiagenaba. Afa Feliks enag mom higinam embefena asa Polim esona og “Magwese, ka ma fian nem awamonaiba sa ne pese blo kam sihina.” \p \v 26 Afa ehe enaig onigina og Pol ehe kam kig laskosim sihinago asa soldiam sihinibi sa ehengel Polim wanig ambena asa ehe Pol i wahkig sihiag ahfegofena. \p \v 27 Feliks Polim kalabus yi gwesim fwahana sama Ju el enaigim sifakali. Afa sambaga yia enaig fenaba asa Porsius Festus Feliksna kukum flana. \c 25 \s1 Festus Polim kwefihiagena \p \v 1 Festus provins la ika pugunam ehe nanai yi sambaga mungu osuna Sisaria mo fwahanam asa Jerusalem gam ikana. \p \v 2 Ehe ika enanai yi pugunamba saglag pris i afa Ju saglag el i ambe ehem uflinim ona Polim sehinim asa ehe fwina sahini og, \p \v 3 “Kam kwaganam asa Polim Jerusalem gam ningihia.” Festus ehengelni onigigim mas anwenafeni mo eba ehengel ogna Polim mina la meagam tigifati. \p \v 4 Festus sihini og, “Pol eyi Sisaria la kalabus yi ga mas ka managei eba ka pese ikafe. \p \v 5 Afa sa minginag goseg elim ningitigibi ka sa wanka sama afu Polim pese sehibi ka sa kwefihianage atiaba haisegba.” \p \v 6 Festus 10 pela osuna enaigna Jerusalem wanganam asa Sisaria gam pe wankanam afa sa ming osuna sihinibi sama Polim wangi ambei ogna sa Polna mo kwefihianagi. \p \v 7 Afa maia Pol blo pugunaba asa Ju saglag el Jerusalem la nai ambenam Polim wakifakanam haig haig mo sehini. Afa ehengelni mo mas mog fena mo. \p \v 8 Pol enaig sihifena og, “Ka mas haiseg mo. Afa Ju elni nihe mo mi afa Godna kwania lala mi afa Sisar Romna misog elni mo mi ka mas flafog mo.” \p \v 9 Festus membena ogma Ju el sifakali asa ehe Polim sahana og, “Aseg sa ne Jerusalem gam pese ikai ka sa nem enanai yi sehianagim kwefihianage?” \p \v 10 Afa Pol wahigi sihina og, “Nembe ati anwenafeg ka mas Ju elim mango fenig mo. Hwa Romna kot ati ihlafeg mangofi nofene kam Jerusalem gamba ningihi masa kam Ju el kwefihianagifi. \p \v 11 Afa atiaba haig ka esegba eba sekam tigi ka mas haig esoi. Afa ehengelni mo mwakwalegba eba mas amban kam ehengelni ninga la fwahai. Ka membeg Romna kwania misog el Sisar ma kam kwefihianage!” \p \v 12 Afa Festus anwena elim sihinagenam afa pese blo Polim sihina og, “Ne membeg Sisar nem kwefihianagegba asa ne ika Sisarim nangu.” \s1 Festus Polna mo Agripam sihinagena \p \v 13 Ming osuna misog el Agripa i afa heafna muwalig Bernaisi i Sisaria gam ahblona Festus mulug el i mo sihiagafena. \p \v 14 Afa mwakwalig augunam asa Festus ehem Polna mom sihinagena og, “Autunam Feliks elim kalabus yi fwahana. \p \v 15 Afa maia ka Jerusalem gam ikanaba saglag pris i afa Juni saglag el i ehem amtakwalig mo fafaiye flinim afa kam sahini og kam ogma ehem kufenai. \p \v 16 Afa ka sihig Romna nihe enaig eseg kangel elim kotim finife eba mungwag wahigi gohnam asa amban mo ehem sehianag asa misog el enam kwefihinagefe. \p \v 17 Afa maia ambeba mas ka maisim fegofi eba ka ming osuna ka gagim asa koka kwefihiage asa ka soldiam sihinigbi sa ehem wanig ambeg. \p \v 18 Afa maia wanig ambenaba ka enaig onigig ehengel esofinibi eba mangwal kwania ehe feg afa eba awai. \p \v 19 Eba ehengel heafgelni Godna suialag mina patalfuiag mi afa mungu elim seflig Sisas ehe lahagim pese buihiag ena mom Pol sihigba asa ehengel ena nagum moanagig. \p \v 20 Ka ena mom higigim afa mas ka numweheg ena mogim anwenafeg mo asa ka mas ihlafeg mo enam kwefihiagegim asa ka Polim sahana nemba Jerusalem gamba akofiba enanai yi ka sa ena mom kwefihiage. \p \v 21 Afa Pol wasneig sihig ka membeg Romna kwania misog el sa ma kam kwefihianage asa ka soldiam sihini gwese wanig flafiba ka sa kike Sisar nangum ningihia.” \p \v 22 Afa Agripa Festusim sihina og, “Ka kangafa ehena mo higinage.” Afa Festus wahigi sihina og, “Sini, sa ne higim.” \p \v 23 Afa liana Agripa i Bernaisi i wag ati ahfenam asa ahblonam kwania lala ahsaifunam asa pe hawagena. Afa enanai yiba kaksag el laskuhlanaba eba gavmanna misog el i afa kembig la nai na saglag el i gofena. Asa Festus soldiam sihini afu Polim wanig ambe. Maia wanig ambenaba asa \p \v 24 Festus sihini og, “Misog el Agripa afa minginag saglag el i sa ne auguia sa onigig sona elim. Afa Jerusalem nai yi afa hwa nai Sisaria nai yi mungwali Ju el olug kakagigim kam fwina esogona ogma sona elba lahai. \p \v 25 Afa mas ka ehena haigim uflag mo na kog sama lahai. Afa ehe enaig esog Sisar sa kam kwefihianage na ka fwahagim asa koka Rom gam ningihia. \p \v 26 Afa ka mas anwenafeg mo haig mo sa ka ginofenam wahe ningihiafe. Nasa ka hwag elim nengelni nof la afa ne Agripa misog el gafa ka nem ogfunig asa ne kam kwefunim haig minafinibi ka sa ginofenam wahe ningihia. \p \v 27 Masa ka kalabus elim Sisar nangum ningihiaiba afa ka heafna haig mom esegim sihia fwainigba.” \c 26 \s1 Pol heafna mom Agripam sihina \p \v 1 Afa Agripa Polim sihina og, “Ka nem fwahana ma ne nimbiafena mom sihiageba.” Asa Pol ninga nenugenam asa heafna mo sihiagena. \p \v 2 “Misog el Agripa, autunam Ju el kam sehinig asa glau ka sifakaleg ne kana mom mungwag higinag. \p \v 3 Ne ati Ju elni nihem afa heafgelni ninimu mom anwenafenig asa ka fwina sifakaleg. Ilawo ka nem sahana ugwegafenam asa kana mom higina. \p \v 4 “Afa Ju el kam anwenafig maia ka weti fiahfenaba afa glauwagaba kam mungwali anwenafinig. Ka kikeafena kembig la yi afa Jerusalem la yi enanai yi ka gafena. \p \v 5 Afa ehengel kam wahkig anwenafini. Afa ehengel membigbi sa ma nem enam sihini kaba Farisi el asa ka ehengelni nihem fwina patalku. \p \v 6 Ena moba God kagelni simbianigam sihi fwahana ka onigig eba nufunam asa ne kam kwefihianageg. \p \v 7 Afa Israelna 12 pela lain wahkig Godim fwina gafuga fenagig patalfuiagim afa ehengel ogna enam mom God sihi fwahagim sama pugui. Saglag, konigig ena mo God sihi fwahana ati ambala pugug afa Ju saglag el mas enaig onigig fig mo asa ehengel kam sehinig. \p \v 8 Haisegba nengel Ju el enaig onigig fig God mas melig pigiegim fukla lasani? \p \v 9 “Autunam ka gaba enaig onigig fena afa el amban sa Sisas Nasaret naim patalfug asa ehengelni gafugam sa ka pagaupenig. \p \v 10 Afa Jerusalem la ka enaig eseg. Afa saglag pris kam sawifenagba asa ka kaksag Kristen elim lambigim kalabus yi aitiafug. Afa maia ehengel kwefihinage gonigim og sama pigi asa ka mungwa mo sihig. \p \v 11 Afa ka enaig fasefe ka mungu mungu laskuhlag lala wagiakag afa ka Kristen elim susug faini asa ka membeg ehengel sama Sisasim mas fatinig. Kam fwina olug kakagena asa ka afwambanai kembig fakafe asa enanai yi ka Kristenim susug enam faini.” \s1 Pol heafna olug waikefe mo sihina \p \v 12 “Afa ka membeg Damaskus la ika ena gafugafe asa saglag Pris sawifegim asa kam ginofegim faig. Nasa ka ikag. \p \v 13 O saglag, afa osu misosuf gigni kai kikeafena hihe i ka afuiagona afa ombusug kwania of la nai puguna asa ka nanguna. Afa enag ombusugba osum flafug asa enag ombusug kangelim olyi fatini. \p \v 14 Afa kangel bite la apaiyenam afa ka higina Hibru mona gweyi kam sihina og, ‘Sol, Sol, haisegba sa ne kana elim susug faig asa enam ka kinig flag, asa ne tata lofeg maia sangana sumul yi kikinagi fwahigbi maia ogna ninimu asa ehefum susug faig.’ \p \v 15 Afa ka sahana kog, ‘Saglag neba amban?’ Afa Ainiyag esona og, ‘Kaba el ne kam amtana ofeflafna eba kaho Sisas. \p \v 16 Sa buihianam sa ne kana gafugafe ati ka nem wegfu fwahag. Ka nem pugug asa enaig gafugag nem ogfunag. Sa ne sihiaka ilawo sa ne nangug afa autunai la ka nem ogfunafe. \p \v 17 Afa maia nem nimbiafena el i afa afwambanai el i otigifibi eba ka nem kweafufe. Ka nem afwambanai el yi ka nem ningihiafe. \p \v 18 Asa ne ika ehengelim mina piginibi asa ma sikigiegim fwahinim sa ma ombusugim ambe afa ma Satanna wasneig mo fwahinim afa sa ma Godna wasneig mo fli. Sa ma kam olug oniginiba ka sa ehengelni amtakwalig mo fla fatinim sa ma afunam mungwali Godna afsug kabag el nai yi wahegohi.’ \p \v 19 “O misog el Agripa eba enaig esegba sa ka heven la nai itila lofug nanguna enam mas ka flafoi, eba awai. \p \v 20 Afa ka ilawana mo Damaskus la Ainiyagna mo sihigim afa Jerusalem la eseg afa mungwali Judia nai yi afa afwambanai elim gafa ka gwenaig eseg. Ka enaig sihifenig sa ne olug waikefinim asa Godim oniginim asa ne ena nihe ambala ogfu. \p \v 21 Afa ena mog Ju el kam Godna Kwania lala kehligim ogna kam tigifati. \p \v 22 Afa God kam kwegfwa blog glanga pugug naig segba asa ka wanai yi ga ka gwenaig mo misog el mi afa esug el mi ka sihinigo. Kana moba Moses i afa Godna mo fli sihiule el i mungwalofug. Enaig esogona og eba enaig pugufe. \p \v 23 Enaig esogona Krais God Gisfu Fwahag el sa kinig flafe asa gose lahana buihiafe sa pugunam enag ombusugugim sihiba asa Ju el mi afa afwambanai el mi kwegan fe.” \p \v 24 Afa maia Pol mo sihiagofnaba afa Festus ehena mo toflaiti mungwag sihina asa fwina lagna og, “Pol, ne fwina anwenafeagegim afa enag anwenag nem moetetiaflag.” \p \v 25 Afa Pol ehem sihina og, “Saglagluwal Festus, kaba mas ka moetetig mo. Eba kana moba nufunam fegim ati mog feg. \p \v 26 Afa misog el Agripa enaig momba ne ati anwenafe fwahana. Enaig esegba nasa ka nem ambala osihina. Ati ka anwenafeg mangwal saka sihiba ne ati enam higig afa enaba mas meagam seaifug mo. \p \v 27 Afa misog el Agripa ne Godna mo fli sihiafule elni mo ati ne onigig eba nufunam.” \p \v 28 Afa Agripa Polim sihina og, “Ne haig onigig, mwakwalig ma ne kam esenaiba sa ka Kristenne.” \p \v 29 Afa Pol sihina og, “Ka mas anwenafeg mo maisia me awai gohnana me asa ne Kristen nefe. Afa ka Godim sahanaiba sama mungwali el wanai yi gohka afa ne sa ne ka lofug fi afa ka mas enaig membeg mo ne kalabus el lofu fi.” \p \v 30 Afa Agripa buihianaba afa Festus i, Bernaisi i ahfena afa minganag el sa ehengel nena auguiafena gwenaig esini buguiaga fenam apuke afuna. \p \v 31 Afa afuiafnaba mina la hefum sihiagini og, “Sonag elbi mas mangwal feg mo namo na ehem kalabus ni afa tigifati, amo eba awai.” \p \v 32 Afa Agripa Festusim sihina og, “Konigig sabig fwahi makai afa ehe enaig esona kwania misog el Sisar sama kam kwefihianagei, asa naiba sama Rom gam ikai.” \c 27 \s1 Pol Rom gam ikana \p \v 1 Enag misog el ati mo sihi fwahag kagelim Itali gam bot la ningitigife asa Pol fena afa minganag kalabus el apaiyena Juliusna ninga la fwatina. Julius eba 100 soldiam nangwaghiageule. Ehe soldia fenam Sisar nai yi sefu gofena. \p \v 2 Afa Adramitium kambig la nai na bot hwanai yi pugugba afa kagel ena bot la fukwaligim afa provins Esiana bupahlag enaig ika ofe. Afa Masedonia nai el Aristarkas ehe Tesalonaika nai luwal na kam patag ikanaba nasa ka mungwali afuna. \p \v 3 Afa ming osuna kagel Saidon kembig la apukenaba afa Julius Polim suialafiaflanam asa Polim fwahanaba sama ikanam hihem nangwagiba sa ehem kwegfui. \p \v 4 Afa enag kembig fwaha afuofefnaba afa efef kam blo botim finkfink lambfiegofena asa ka wahigi Saiprus bite ehegam efef fwainig gam ka afuna. \p \v 5 Afa ka misosuf afu Silisia afa Pamfilia muhla apukenam afa sa ka gwesim mo afa Maira la Lisiana provins apukena. \p \v 6 Afa enanai yi soldia misog el Aleksantriana botim nangunam ona Itali gam ika. Asa ena bot la kam ika wanfukog. \p \v 7 Afa ka maisim nengigim afuiaskag asa ka Nidus kembig apukeg. Afa efef kam blo plauplau hiageaba nasa ka Salmone mo kwegfugum afa sa ka Krit bite gam wahigi efef fwainig gam afug. \p \v 8 Afa ka ehegepusibi ka bupahlag afuiag enaba seflig bu nofug laikeg fwainila apukeg eba Lasea kembig muhla. \p \v 9 Afa ka maisim fiaskafnaba enana Ju elni fane foiyuog enag osuna ika awaieg enanaba bu amtanafiagena afa efef kwania fiagena enaba mango suialagna mo na bot ika. Nasa Pol enaig sihifeni og, \p \v 10 “Sa kam higini, ati ka anwenafeg big afuiba eba big kinig flifi. Bigim mungwali, bot i, gawig i bigim awaiyefe.” \p \v 11 Afa soldia misog el Polna mo mas higina mo, afa botna alag i afa bot flaukuiaule el i ogna ahka asa ehe eheningina mo higini. \p \v 12 Afa ehengel onigini og masa bot gohonai yi gofiba ese amtakwalig osuna pugufe. Afa mungwal esogona, “Sana gihafu sa big Finiks yi apukenam enanai yi auguiafiba nengifibi maia amtakwalig osuna ika awaiyeba.” Afa enanai yi Krit ehegam bite suialag la efef fwainig la auguiafna. \s1 Bifwat bu la sahana \p \v 13 Efef weti sahigifinibi asa ehengel onigini ogma bigim enag efef sama bigim bot la lambkuiafi. Asa anka bu la nai fli bot la fatinim asa Krit yi bupahlag afuiafna. \p \v 14 Afa afuiafnaba managig fwainig bifwat kwania gweyi Krit mina sah blona. Ena bifwatibi seflig angmog nai bifwat blona. \p \v 15 Afa bifwat botim plauplau fiaflagba kokawo ufu kam ehegepuse skofegba nasa ka botim fwahigbi sa bifwat kam bot la lambig lambku. \p \v 16 Ka afu weti bite Kauda ehegam apukegba enanai yi bifwat mas fwina sahig mo. Afa kangel auguiag bot weti botim wena kehla ubluiafnaba we ona pigi. \p \v 17 Asa enag el weti botim pitigi flinim kwania bot sisi folfunim asa wena kwania bot nahlum wena wahe kikeawagini og masa bifwatni bot bambuhia kaminefefe nasa enaig eseawagini. Afa el embefini og masa bot Afrikana bu weg pahlag ikanam heugonam toafofe asa ehengel sel pitigi flinim anka bu la flifainiba asa efef enegigim botim flaukuiagifini. \p \v 18 Afa ming osuna bifwat gwenaig esegofnaba asa el gawig bu la lambaitifini. \p \v 19 Afa minganana gwenaig esenaba afa sa ehengel botna gawig enaba lambaitifinibi eba selna, we i, enaig lambaitifini. \p \v 20 Afa wahkig of simbiage gwese gofenaba afa mas kangel osu mi bagnofut mi nanguni mo. Bifwat gwenaig esegifinibi ka enaig onigini eba bigim awaiyefe. \p \v 21 Afa wahkig gofenaba fane mas ahagana mo afa Pol buihianam ehengelim sihini og, “Afa ne kana mom patalfuite asa big Krit yi auguiafite eba mas ne enag kinig flite. \p \v 22 Afa sa kana mo hig sa ne fwina wasnei eba mas nem awaiye eba bot mungu he awaiyefe. \p \v 23 Ka Godna gafugag el afa amu sinaini heafna of la nai el blo kam muhla puguna. \p \v 24 Afa ehe kam esonag og, ‘Pol nofeka embefe. Sa ne ika Sisarna nofla gofum. God nem suialafiaflag asa el sana mungwali go mas awaiyeg mo.’ \p \v 25 Enaig esegba sa ne nimbefum fwina wasnei kikefba Godim ati ka oniginag asa kam mangwalim ehe sihi fwahanag eba nufunam pugufe. \p \v 26 Afa bifwat botim flanam ukunam bupahlag enanai yi bigim kukufe laitife.” \p \v 27 Afa 14 osuna maia awaiyenaba bifwat kam Mediterenian bu la esim esim lambfieg gohug. Mungkug luputiegna afa bot la nai el onigini og ati big bite muhla ofi. \p \v 28 Afa sa wena bu gihinimba 40 mita enaig fena. Afa mwakwalig gwesim hilifi gihinimbi eba 30 mita enaig fena. \p \v 29 Afa embefini og eba bot masa ika fun la kunam tutoahiafe afa sa botna masigim anka sambaga sambaga lambinim bu la laitini og sa ma bot wasnei gofi afa ehengel Godim sahnafohun ika sihuguiakana. \p \v 30 Afa minganag bot la nai el og nawo botim fwahi afu. Afa ehe mwakwalini og ka anka botna nofbosugam afati afa ehe weti botim wena kihlinim asa flifatiniba asa bot bu la pe gofena. \p \v 31 Afa Pol misog el mi soldia mi sihini og, “Afa sonag bot la nai el bigim wanaflag fwainigba eba bigim awaiyefe.” \p \v 32 Asa soldia weti botna wem kofu fwahanaba asa bot bu sisi wagiakana. \p \v 33 Afa si ambafiafnaba Pol enaig membena og ma mungwali fane ahagai asa ehengelim sihini og, “14 osuna ne ehegepusia flag ne fwina enam onigifinim asa ne mas ahagana mo. \p \v 34 Ilawaba ka nem wasneig mo osihin sa ne fane lambi ahaganam wasnei. Eba mas ne amban mungu awaiye eba mungwal suialag apukefe.” \p \v 35 Ena mo sihi fwahanam asa ehe bret flanam Godim suialag onam sa kowagnam nena. \p \v 36 Afa ena mo maia olugim fingi feskofenaba asa ehengel gafa fane lambinim ahagana. \p \v 37 Afa kangel bot la auguiag elbi eba 276 enaig fena. \p \v 38 Afa fane ahagaginim maia ehem ihla fiasainaba asa ena mo lambinim bu la laitinibi asa bot hefuhe fena. \p \v 39 Afa maia osu oblofenaba bot la nai el enam bite fahigiaginim afa mas bupahlag bitem anwenafini mo. Afa nangunibi engig ehegam ikagifini asa ehengel ena onigini og sama efef botim bu laikeyeg fwainig mina ukui. \p \v 40 Afa sa anka wegim koflinim bu megam fatinim afa sa we pitigi fli fwahinimbi asa aga botim waike waike fefugufnaba afa selim nofbosugam kikiagi fwahini sama efef botim engig la flaukui. \p \v 41 Afa engig bu megam kwania fegofnaba asa enanai yi botna gose ikag ika nanai yi kunam wasnei gofnaba afa sumi nai mo bu tutoitifena. \p \v 42 Afa soldia enaig oniginam og eba kalabus el masa bu sus afunam mangigi yi apukenam embem afufe. Asa ogna kwaskofi. \p \v 43 Afa ehengelni misog el mo ogna Polim kweafu asa ehe kweni og, “Nofeka enaig esi.” Afa ehe enaig esona og, “Amban ne bu susim anwenafegba asa apaiyenam bu sus afuian ehegam mangigi yi apukena. \p \v 44 Afa minganag mo bot yi nai kukwehiag la gwese lefiba asa ne afuian mangigi yi apuke.” Asa gwenaig esini mungwali afuna suialag apuke minefena. \c 28 \s1 Pol Malta la gafena \p \v 1 Afa mangigi yi ka suialag apukenam afa sa kam enanai yi el sihigoni og, “Hwa biteba Malta.” \p \v 2 Afa el ena kembig la nai kam suiala fihiagini. Afa bu kam feniba nineg kam feskofnaba asa ehengel kam wanafunam suwi wehlagnibi asa ka mungwali nanai yi numbwagini. \p \v 3 Afa maia Pol lihi lambi suwi la wehlanaba afa pou nanai yi sefu gofna enag suwiana embem pugunam Polim ninga la tige luguafna. \p \v 4 Afa lala nai el nangunim hefum sihiagini og, “Ka onigig sonag elbi eba el amtakwalig ehe elim tigeule. Bu la nai sanel mas ehem susug faina mo afa glau mangig sanel ati enag susug faigba eba lahafe.” \p \v 5 Afa Pol ningam fufsia fiaflanaba asa sombine suwi gam pitigifu ikana. Afa mas Polim mangwal fena mo. \p \v 6 Afa el onigig og eba ehem ninga nisag me awai ehem ikagna lahai me. Afa nanguafohun mas ehem haig esena mo asa ehengel nai onigini og eba god me. \p \v 7 Afa gwenana muhla nai bitena mog ehena unehlagba Publius ehe saglagluwal fenam Malta ailan elim nangwaghiage gofna. Ehe kagelni hihe lofegim heafna lala gam wankanam sambaga mungu osuna wanana. \p \v 8 Afa ehena alagba nolug gih i embwele taf i feagenaba asa ehe kife la gifini. Afa Pol sefu ika nangunam asa beten ena afa ningana tuhnam afa suialafe fatina. \p \v 9 Afa ehe maia enaig esenaba asa gwenanai el mungwali gihna Pol nangum fambefenaba asa Pol suiala fetifena. \p \v 10 Ehe kam sifakale gonugum afa maia ka bot la afuofefnaba asa ehengel kam haig haig gawig lambwai gonaba asa ka enana afuna. \s1 Pol Rom la ika puguna \p \v 11 Afa ka sambaga mungu was yi Malta bite la ka augugim asa ka ming bot Aleksantria la nai enanai yi afuna. Ena botba sambaganigi ginof ahogofna eba seflig ‘Mungwa wasni luwal god ahgohug’. Eheningina unehlag eba Kastor afa Poluks. Ena botba gofena maia bifwat sah gohug namo awaienaba. \p \v 12 Afa ena kembig fwahinim asa ka Sirakyus kembig apukenam enanai yi ka sambaga mungu osuna auguna. \p \v 13 Afa Sirakyusim ka fwahinim asa ka ming kembig Regium gim apukenam afa ming osuna osupeg ehbegam efef sah blonam asa sambaga osuna kam bot la petla lambkunam Puteoli la lambpuguna. \p \v 14 Afa enanai yi minganag Kristenim ka ulambinibi ehe kam enaig esogoni og, “Sa ne kam mungwa wik yi wanafla.” Afa enanai yi ka elegeg la gohug osuna ka augunam afa ka enanai yi fwahinim ka Romna kwania kembig gam kafuna. \p \v 15 Afa Rom gofenaba enanai Kristen higinim kagelim og ambofe asa Apius maket mina la i afa ming kembig seflig ‘Sambaga mungu askafohug lala enanai yi kam ambe ulambinim. Afa Pol nanguagenam Godim sifakalenam afa ehena olug suialafena. \p \v 16 Afa ka afu Rom nai yi saiyenam afa gavman mas Polim kalabus yi fatini mo eba ehe enaig esogona og, “Pol neafa nimbe fwaim lala gafiba sama soldia nem anwasa fenafofi.” \s1 Pol Rom la mo sihina \p \v 17 Afa maia sambaga mungu osuna awaienaba asa Pol Ju saglag elim Rom la nai awamoni. Maia ambena laskuhlanaba asa ehengelim enaig esoni og, “Nilite, ka mas bimbeafgelni elim haisegnig mo afa ka mas bimbeafgelni simbianigana nihem flafog mo afa ehe esug kam Jerusalem la nai fligim afa Romna ninga la kam fwahi. \p \v 18 Afa Rom kam kwefihinagigim afa mas kana mangwalim enanai yi kam lahagim nanguni mo. Afa muhla ati kam fwahigim ofifini, \p \v 19 afa Ju saglag el mas enam membini mo afa sa ka Sisarna gafugag elim sahana kog, ‘Romna kwania misog el Sisar sa ma kam kwefihianagei.’ Afa ka mas kikeafna elim setigi. \p \v 20 Enaig esegba asa ka nem awamonigim koka nem nangunam mo sihin. God sa Ju elim sihi fwahanig ena mo ka onigigim nasa ka kalabus elbi feg.” \p \v 21 Afa ehengel enaig esogona og, “Ka mas Judia nai pas neana mom enanai yi nanguni mo, afa ambangel sa Judia nai ambeg mas nem haig mo sihini mo afa mas nem molamp mo faig mo. \p \v 22 Afa koka neana mo higim mungwali el Kristenim enaig se haig lambfiafu enam mungu ati ka anwenafig.” \p \v 23 Asa ehengel mungu nagim fwahinim ogna Pol nangum ambe. Asa enanam kaksag el mungwali ambenaba asa Pol Godna bog meg mo sihiage gofena leana pugunam ikan osupegna fena. Afa ehe Mosesna nihe mo mi afa Godna mo fli sihiaule elni mo mi numwehe sihinuwagena sa ma enam anwenafi Sisas eba Godna Gisfu Fwahag el. \p \v 24 Afa minganag Pol maia sihinaba ena mo flinim afa minganag mo ena mom mas membini mo. \p \v 25 Afa hefum flafihiage gofifinibi asa Pol ena mo osihifenaba ehengel ogna apuke afuiaminefena. Pol enaig esona og, “Godna Sungwabugni mo eba nufunam afa Aisaia Godna mo fli sihiaule el nengelni simbianigam ati sihi fwahani. Ehe enaig esona og; \q1 \v 26 Afunam asa enag elim sihigonibi, ena elbi higafufenaba afa mas anwenafini mo. Afa nanguafufenaba mas numwehe nanguini mo. \p \v 27 Afa ehengelni misog onigwagig mas ombuseni mo afa ehegelni angug titie skofena afa nofug kohla skofena. Afa ehengel mas enaig eseg mo eba God sihig ehegelni angug ati higig me, afa nofug ati nangug me, afa olug onigig ati anwenafig me. Afa ka nangum ati waike ambe enaig esigbi eba ka wangenefe laitife. \rq Ais 6:9,10\rq* \p \v 28 “Afa sa ne anwenafi hwa suialag mo God esegba elim lambig afa God ena mo afwambanai elim gafa fai. Ehengel sa ena mo higife.” \p \v 29 Pol ena mo sihi fwahanaba ehengel asa hefum flafihiaginim asa apuke afuiaminefena. \p \v 30 Pol kigna lalam baimenam asa enanai yi sambaga yia la gana. Afa ambangel maia ambe ehem nangufinibi afa sa ehe sifakale afena. \p \v 31 Afa ehe Godna mom wasnei fenam sihiafena afa el ehem mas kweni mo. Afa ehe elim Godna bog meg mo mi afa Ainiyag Sisas Kraisna mo mi numwehe sihinigeafena.