\id ROM - Ambai New Testament \h Roma \toc1 Kaiwo Anatu Paulusi Soi We Jemati Na Roma \toc2 Roma \toc3 Rom. \mt2 Kaiwo Anatu Paulusi Soi We Jemati Na \mt1 Roma \is1 Kaiwo dedung we surati Roma nei \ip Bendari Roma mani bendari fiabai paria, tuti na rahida nani Mananu Kaisari Roma foi yuo nunei sentenang. Rasul Paulusi soi ne kaiwo anatu nei we Kristusi ne jemati na Roma foi weo meinenansa weo ambori dontai suambawasa. Enetituai we yufi na mano eroasoa fosa na wanai kuteai, akawuru wori efatari dontai pari to Spanyoli. \ip Na suratinei, reantenang mani Paulusi dohong mahikai we jemati na Roma foi tuti deikaririai wesa kariri todoni dutang tutisa pampang we Sempaisi fo. Akawuru wori deisaha ne kaiwoariri fuba sewa foi, amani Kaiwo Mahikai na Allai fo deinawi todoni niari inontaraine tata tabeng riati aha, nana mani na taroaso Seng Yesus Kristusi terai, wiro na tatohong kariri Allai ne Hukumi dohoni we Musai foi kaha, ete na fi bengno tanari fo kaha, mae manta na taroasoi tera fo. \ip Ainanaya Paulusi medu bitoya aha kariri finana. Kaiwasane kiai, Yahudi tuti Yahudi kaha nesa, tabeng ete taweboyari ria Allai kaha, tata kiai tanai na sasari rorong fo, tuti sasarifo yu tata kiai. Wape tabeng ria Allai aha na taroaso Yesus Kristusi fo. Tuti na taweboyari ria Kristusi fo mani Allai niari riwang tata ambori tatarang waworu aha tuti tabeng ria Allai aha. Mano taroasoi ne tata ne mani taminohi na mai ria Allai tuti Nuaninu Mirarebana foi sawing tata weru sasari rorong fo tuti weru marareha rorong fo une mambiriufo. \ip Na robong ring (5) pariao indeatoru (8) Paulusi medu kariri Allai ne Hukumifoi tuti kariri Allai Nuaninufoi ne mambiriu na tata fo. Medu kariri Allai ne enetituaitafo we inontarai Yahudi tuti Yahudi kaha fosa, tuti kariri ne dawiafo wesa kiai. Deyo Allai enetituai fafong ambori Yahudi fosa bitoya eteiaya Yesusi ambori wedaya kaiwasa na nunei kiai nesa esobu rang weo ehahefang Allai na Yesus Kristusi. Mae deyo yoasoai we Yahudifosa kontai, waroi ahang kaha mae, eteiaya Kristusi ahang kaha mae eroasoi tuti erariati ki. Kontai soi kariri todoni taminohi weinontarai Kristeni ne, tuti todoni taenemiwawu wawera tata, tarufi we Allai na mai, tatato parentanei, tafata wawera tata, tuti fi siai wei fo. Na fui pari fo denatu mahikaifeai we inontarai maneiru teai na Roma fosa tuti fiai Sempaisi wesa. \iot Kaiwo na suratinei deto kutuai toninai: \io1 \ior 1:1-17\ior* Kaiwo fafong tuti ne kaiwo fuba sewa ne. \io1 \ior 1:18–3:20\ior* Todoni kontai inontaraine esobu fariri weru ene sasarifo. \io1 \ior 3:21–4:25\ior* Allai dohong rang we esobu faririfo, amani na Kristusi. \io1 \ior 5:1–8:39\ior* Todoni inontarai eminohi etarang waworu na Kristusi. \io1 \ior 9:1–11:36\ior* Allai ne enetituaitafo we Israelifosa. \io1 \ior 12:1–15:13\ior* Inontarai Kristeni ne taminohi toa fo. \io1 \ior 15:14–16:27\ior* Kaiwo kife suratinei tuti dohong mahikaifeai we inontaraifosa. \c 1 \s1 Paulusi dohong mahikai we jemati na bendari Roma \p \v 1 Kaiwo anatu nei na yau Paulusi, mano iwewoming we Kristusi Yesusi ne yau. Allai diri yau kawuru ampa we iwerasuli\f + \fr 1:1 \ft Rasulinei mani, siai weru pendeta nei. Rasuli mani, mano ewati te Kristusi na euremifo tuti Allai yuaisa we ewuwu Kristusi nani tuti ne Kaiwo Mahikai kariri fo, ne tarai toyari Paulusi, Petrusi tuti mano siai wei fosa. Weaifa mani ahui we inong anatu kontai.\f* tuti yuai yau we iwuwu ne Kaiwo Mahikai fo. \v 2 Kaiwo Mahikai nanai Allai dererai fafong kawuru ampa ria ne nabifosa, tuti esoi kaririai na ne Kaiwo Mararebana fo na Buku Mamo foi ampa, \v 3 amani kariri ne Kaisungfoi. Watioai na weinontarai batang ne mani, weriria na mananu Dauti ma, \v 4 wape na Nuaninu Mirarebana foi ne mambiriufo mani, deinawiai we Allai ne Kaisung dine, tuti finanai deinawiai na mambiriuo suwi na marareha rorong foi aha ma fo; nana mani Yesus Kristusi, tane Sengfoi. \v 5 Na Yesus Kristusi nani, Allai dohong ne bengfo arora we yau we iwerasuli, ambori iwiwiaing kaiwasa na nu bodoni konta foi, we eroaso Kristusi ambori etohong kariri, ambori eruai wonongfo dedai. \v 6 Tuti mea na Roma wa mea, mea kontai mehontai inontarai Allai sahusa tuti yuaisa we Yesus Kristusi ne inontarai disara fo. \p \v 7 Isoi kaiwo ninai we mea kiai na jemati Roma wa mea, mano Allai enewawu mea wa tuti sahu mea we ne inontarai memararebanaia wa mea. \p Kadono tane Dai Allai tuti Seng Yesus Kristusi urohong une bengfo arora we mea tuti urohong mea menumiruainso ne maifo.\fig Na bendari Roma foi|src="HK00242c.tif" size="span" loc="Romans 1:7" ref="Roma 1:7" \fig* \s1 Paulusi de dontai we deti mano eroasoai na Roma fosa \p \v 8 Fi reantenang mani, yohong mahikai we nehu Seng Allai ria Yesus Kristusi we mea kiai, weo nunei sentenang etaramioai we meroaso Kristusi na mai paria. \v 9 Na nehu nadi yutang Allai fo, arohuporo mea kaha, mae yutang tuti mea pampang wei. Fianai imadurai tonina ne itofa kaha. Allai deitawang kaiwo imadurai ninai wekaiwo wetarai fine. Allai nini mani Allaio irufi wei na enehurorongfuisi sentenang, amani na iwuwu Kaiwo Mahikai fo kariri ne Kaisungfoi fo. \v 10 Yutang tuti Allai we mea pampang, tuti yutani paria we kadono, yoa we yau we na ninai kontaio dohong rang we ira mau iwati mea. \v 11 Weo yawi weai paria we ira we mea mau, ambori ifata mea na yohong Fi Maio Nuaninu Mirarebana foi dohonai arora fo we mea,\f + \fr 1:11 \ft Nana mani, fi weo fata jemati nai, toyari fio oikaririai na 1 Korintusi 12 tuti 13. Fi Mai nanai toyari madu na kaiwo siai, Fi Mai we nari inontarai emaninang fosa ebeng, tuti ne siai wei fo kontai.\f* ambori memutubaru na meroasoawa. \v 12 Amani, mea tuti yau, tata kiai tafata wawera tata na taroaso Kristusi ne, ambori tawemambiriu aha. \p \v 13 Doroi meaine, yohong weai paria we dohonao meserawawerahai kariri todoni irurai pampang paria we yontai mau iwati mea, manamo isobu dadira pampang. Yohong weai tonanai we ambori fi iru we mea, na iwuwu Kristusi we mea kiai, wetarai na mea, amani na mano wiro eroasoai kaharai fosa ambori erariati, mai kariri wetarai na Yahudi kahai siai fosa na katai siai fo ampa. \v 14 Weo todoni kontaio irufi we Kristusi rahang kaiwasa na nu bodoni konta fosa, amani mano Yunani fosa konta mano Yunani kaha fosa, mano esawai fosa konta mano ewebonggoi fosa. \v 15 Nanai wedaya yohong weai paria we iwuwu Kaiwo Mahikai fo we mea mano menayai na bendari Roma wai mea kontai ninai.\f + \fr 1:15 \ft Ne fuba paria we Paulusi niari fo mani, wiuwu Kaiwo Mahikai kariri Yesusi we Yahudi kaha fosa, mano etaramioai kaharai fosa, akawuru wori we Yahudifosa kontai. Tuti na bendari Roma foi mani, Yahudi manea, wape ne faufosa mani Yahudi kaha saine. Na jemati Roma foi mani tonanai kontai.\f* \s1 Kaiwo weneung we kaiwo anatu ne \p \v 16 Imamaya tuti Kaiwo Mahikai fo kaha, weo Kaiwo Mahikai fo mani, Allai ne mambiriufo aine we feriri inontarai eroaso Kristusi nesa kiai, reantenang mani inontarai Yahudi fosa, tuti sua aha mani, Yahudi kaha fosa. \v 17 Weo na Kaiwo Mahikai nanai aino Allai deinawi kariri todoni inontarai emasi na arongreafo; amani emasi na eroasoifo, tuti na eroasoifo na reantenang pariao we rea fo. Nanai kariri kaiwofo dotu tono: \qm1 “Inontarai mano mesi dine, darang na ne yoasoafo.”\x * \xo 1:17 \xt Habakuki 2:4\x* \ms1 Inontarai mandoni kontai, Yahudi ete Yahudi kaha nesa kiai, enari sasari, ampafe emasi na Allai urengreafo kaha (1:18–3:20) \s1 Allai dohong aiboifo we inontarai wiro etaroansoi kaha fosa, weo ewaitawanai we seng manei, wape eteiayari tuti esomi wei kaha \p \v 18 Na rorafaisi, Allai deinawi ne kesoufo we inontaraine ene sasarifoi kiai tuti we ene karirafo kai. Weo fi kerira inontarai etohong kariri Allai kaha fosa enariri tonana foi wedayasa etaha tawang aunau wetarai fo. \v 19 Weo eroaso Allai kaha mae fianai aino ewaitawanai kariri I fo, finanai kasau wesa ampa. Weo Allai mantauni dino deinawiaia kasau wesa ne. \v 20 Weo na rahida Allai niari nunei tuti rorafaisi fo pariao ninai, neo mambiriu werea kaha fo, tuti ne weSengfo, ne mirarebanafo, ne enerorong beng fo, wiro wati parai kaha, wape watioai kontai ampa, amani waitawanai kasau paria na fi kiaio niariri nini ampa. Ampafe mandoni kontaio wiro wemambiriu we medu deyo, “Iwaitawang Allai ne mambiriu weSeng fo kaha.” \v 21 Inontaraine ewaitawang seng manei wape etaroansoi tuti etatori we weSengfo kaha, tuti etohong mahikai wei kaha. Mae enemitituaitafo wefieai ahang kaha, tuti enemirorong webonggoi foi memantiti ampa. \v 22 Eteyo esawai, wape wiro tonana kaha mae, ewebonggoia, \v 23 weo wiro Seng Dedai Sambewaraio minohi wenumainu foi dino esomi wei fo kaha, mae aririwangno ne tarai kariri fidarangfoi, amani fio ambori wioru foi andino esomi wei ne, amani aririwang toyari inontarai, romu, andowa, tuti tawai foi. \p \v 24 Nanai wedaya Allai sawinsa kariri enemirorong wesasari foi, sawinsa we enari fi kerirao enemirorong dohong we enari fo, donio enari maninawao werarika fo tuti fio kia mamaya wawerasa fo paria. \v 25 Allai mano wetarai foi, eriwani na fio wiro wetarai kaha fo. Tuti wiro Mano niari fi fuba nini kiai foi dino esomi wei kaha tuti etohong kariri ne kaiwofo kaha, mae fio niari nanai aino esomi wea tuti etohong kariria ne. Wape Mano niari finini kiai foi andino tafiai we fitawafa ne. Antu! \p \v 26 Na inontaraine ene enari tonana fo, wedaya Allai sawinsa etohong kariri epaing funomaio kia mamaya paria fo. Wiwingfosa kontai wiro etohong we mangfosa kariri todoni tonanafo kaha, mae eriwang ne nanai na etohong wesa wawerahai, nana mani wiwing epaing we wiwing siai fosa. \v 27 Mangfosa kontai tonanai, wiro etohong we wiwingfosa we erausa kaha, mae epaingfo niunung enemirorongfoi ampafe etohong we emaninawa we mang siai fosa aha. Ampafe enari fi werarika kia mamaya paria fo wawerasa tonanai, tuti wedaya esodai fiembaitai kerira foi kariri fi kerira enariri nani. \p \v 28 Tuti inontarainesa emaya we enemitituai kariri Allai ahang kahai nanai, wedaya Allai sawinsa enari kariri enumikamieio kerirara foi, ampafe enari fi wiro mai we nari fo kaha. \v 29 Enemirorongfoi sefang na fi karira tuti fi poro doni konta fo, euremi fiabai we ra, tuti enemitituaitafo mai kahai ampa. Ehasou we kaiwasa ne fi, etawiai we emung inontarai, emamuna, etatofa, enemirorong pirahai we inontarai, etairiri inontarai siai. \v 30 Eteibera inontarai siai, enemirireu Allai, ene kaiwo karira we inontarai siai, enemirorong dedai tuti eboromi fiabai funomai, esawai paria we esera we rang waworu we enari ne karirafo nayai, etapa ene wawafosa, \v 31 ewebonggoi, etohong kariri kaiwo emadura fo kaha, ene pari enemiwawu, tuti earomi inontarai siai kaha. \v 32 Inontarai mandoni dino niari ne karira nanai mani, Allai ne Hukumio mesi nei dotu deyo wenani mai we sobu aiboi marareha fo. Ewaitawang tonanai ki, wape enumiairai we enari fi kerira nani pampang. Tuti fi kerira sewa aha mani, eroa we inontarai siai we enari kontai. \c 2 \s1 Allai kiutu kaiwo na masi we inontarai mandoni kontai, kiutu kaiwo we inontarai Yahudio enemitituai we etohong kariri ne Hukumifo na masi kontai \p \v 1 Ampafe tonana mani, imadu we mano enai rahang mea ne tuti enemitituai we ea mani emasi ampa weo etohong kariri Allai ne Hukumifoi, imadu we mea mau yeyo inontaraine waune nemu pari mambiriu we wahu mantaung wau we enemurorongwai mesi ne. Ampafe inontarai todoni di wau e, doni kutu kaiwo we inontarai siai we ansaino etohong sarawai ninai? Weo masino kutu kaiwo we inontarai siai tonanai, nana mani nari aiboifo tau we mantaung wau aha, weo kutu kaiwo karirisa tonanai wape mantaung wau kontai nari sarawai tonanai karirisa. \v 2 Tawaitawanai we Allai kiutu kaiwo we inontarai etohong sarawai tonana fosa mani, fianai aino Allai kiutuai nanai kaiwo wetarai fine. \v 3 Wape inontaraine waune, kutu kaiwo kariri inontarai siai we enari sarawa fo, mae mantaung wau kontai nari tonanai, boitarahio ambori kaharai weru aiboi Allai dohona fo rai e? \v 4 Ete boyo enemurireu Allai ne enerorong denteng we tata fo tuti ne sawang enerorongfoi mae demang we tata fo ne? Boitawana kahai e we niari tonanai we wau fo, tuti deinawi enerorong denteng foi we wau, we ambori wiwiaing wau barabera wau weru nemu sasariwai. \p \v 5 Wape numukamiei mitubaru, tuti wiro barabera wau kaha. Na tonanane mantaung wau nari aiboifoa maraba we wau, na rahida Allai deinawi ne kasoufo tuti ne aiboi mesi fo we nunei fo. \v 6 Weo Allai ambori biai mansiari-mansiari kariri fi niari fo ki. \v 7 Amani, we mano etawansa na enari ne bengfo, amani na esera we esobu sambewaraio dadai fo, wang dadai na rorafaisi fo, tuti etarang we fitawafa fo mani, dohongno numainufo wesa ki. \v 8 Wape mano ewati we mantaunsa tera fo tuti eteiaya kaiwo wetarai fo, tuti etohong kariri ne karirafo, inontarai nanisa Allai kesousa tuti dohong aiboi wesa ki. \v 9 Mandoni dino niari ne karirafo mani, ambori sodai dadira pari fo, reantenang mani inontarai Yahudi fosa, sua aha mani inontarai Yahudi kaha fosa. \v 10 Wape mano enari ne beng fosa mani, ambori esobu sambewaraio dadai fo, wang dadai na rorafaisi fo, kontai enumiruainso ne maifo. Finanai reantenang mani we Yahudifosa, sua aha mani we Yahudi kaha fosa. \v 11 Weo fianai Allai niari we inontaraine tata fo masi kai, wiro deto manei siai weru manei kaha. \p \v 12 Inontarai Yahudi kaha fosa ewaitawang Hukumi Yahudi foi kaha, tuti etohong sasari mani, esodai aiboifo eworu ki. Tuti inontarai Yahudi fosao ewaitawang Hukumifoi kawurua fosa, etohong sasari mani esobu aiboifo kariri Hukumifoi. \v 13 Weo wiro inontarai ewaitawang Hukumi fosa ansaino emasi na Allai urengreafo kaha, mae mano etohong kariria fosa ansaino Allai detosa we ebeng riati aha ki. \v 14 Inontarai Yahudi kaha fosa wiro etaroang Hukumi Yahudi foi kaha. Tonanai ki wape weaifa mani, fianai aino enari fo masi kariri fio dotu na Hukumifoi nani. Ampafe enemirorongno niari kariri Hukumio etaroani kaha foi nani mani, finanai deinawiai weo ewaitawang ne karirafo weru ne bengfo kawuru ampa, kariri fianai aino dotu na Hukumifoi nani. \v 15 Fianai aino enari nanai deinawiai we kaiwo dotu na Hukumi Yahudi foi we ohong kariria fo nani, soi na enemirorongfoi kontai. Enemirorong ketui foi deinawiai kontai kariri finanai, tuti enemitituaitafo dinggaisa we fi sarawaio enari fo mae yoa we fi wetarai enari fo. \v 16 Fi tonana ne ambori kawariai na rahida Allai dereria foi. Na rahida bonani, kariri Kaiwo Mahikai iwuwuaifa ne mani, Allai, na Yesus Kristusi, ambori kiutu kaiwo kariri fio dadiwa na taenemirorongfuisi tuti taenemitituaitanei kiai ki. \s1 Yahudifosa eru Hukumifoi, wape nanai feririsa kaha \p \v 17 Wape ninaifa mani, enemutituai tofidoni we mantaung wau ne? Tarahai boyo Yahudi di wau. Nana mani rutawang Hukumi Allai dohonai we Musai foi mitu tuti boi aromu we weboyari ria Allai fo. \v 18 Boyo boitawang kariri Allai ne dawiafo tuti biri ne doni aino beng sewa fo, weo wobu aunau na Hukumifoi ampa. \v 19 Roasoai we wau mani inontarai wiwiaing we-euremifafa fosa di wau, tuti wepadamarang we sambewa inontarai enayai na mamantiti rorong fo di wau. \v 20 Enemutituai inontarai bounau mano eserawaweraha fosa di wau, tuti inontaraio bounau mano ewaitawang kariri Allai turura kaha fosa di wau. Weo roasoai we na mene Hukumi Yahudi foi, boitawang fi bitoya tuti wobu aunau wetarai fo. \v 21 Ampafe mano bounau inontarai siai tonanane wau mani, we fianie bounau bera mantaung wau kahai nina? Mano bounau inontarai we ehamananapi fanai wa wau, mantaung wau komananapi kaha e? \v 22 Bounau inontarai erirau fosa we enayai ria wiwing ete mang siai fanai, wape mantaung wau kontaio moninawa ria wiwing siai e? Enemurireuo aririwangfo tuti womi wesa kaha, wape ka fi na mamunggasai weru munu aririwang fo kaha e? \v 23 Boi aromu we Hukumio Musai soi foi, wape wiro bohong mamaya Allai na fianai aino Hukumifoi dei weduara fo kaha e? \v 24 Kaiwofeai dotu tonina: \qm1 “Meaino mewedaya inontarai Yahudi kaha fosa eteibera Allai wonongfe ne.”\x * \xo 2:24 \xt Yesayai 52:5\x* \p \v 25 Sunatinei mani, wefiainawiai we Yahudifosa we Allai ne inontarai disa. Masino bohong kariri Hukumi Allai dohonai we Musai wai na mai mani, nemu sunati kariri Hukumifoi nani kia mai we wau rai. Wape bohong sara Hukumifoi mani, nemu sunati nani wefieai we wau ahang kaha, ne tarai toyari wesunati kaha. \v 26 Ampafe masino inontarai Yahudi kaha manei, amani inontarai wiro wesunati kaha, dohong kariri kaiwo dotu na Allai ne Hukumifoi mani, inontarai tonana nei Allai sahui we ne tarai kariri weinontaraio wesunati kariri ne Hukumifoi dine. \v 27 Tuti inontarai ewesunati na ene taraifoi kahai mae etohong kariri Hukumifoi nanisa, ambori etinggai mano meweYahudi ne mea we metohong sarawai, amani mano meteyo mene Hukumi Allai dohonai we Musai foi tuti sunatifoi, wape metohong sara Hukumifoi ne mea. \p \v 28 Weo mano Allai sahui we Yahudi tarai foi mani, wiro inontaraio saubaunungfoi weinontarai Yahudi tera kaha, tuti mano wesunati tarai foi mani, wiro mano wesunati na ne taraifoi kariri koang Yahudi foi tera kaha. \v 29 Bereri! Mae Yahudi tarai foi mani, inontaraio na enerorongfoi tarai weYahudi, tuti sunati tarai foi mani, na enerorongfoi tarai. Sunati tonana nei, Allai Nuaninufoi dino niariri ne, wiro na kaiwo ariri arora oi na buku kaha. Inontarai tonana nei mani inontarai siai fosa wiro efiai kaha, mae Allai andino fiai ne. \c 3 \s1 Allai niari sua ne inontarai Yahudi fosa na mai \p \v 1 Tonana mani, inontarai eweYahudi ne, esobu fiani mai sewa inontarai siai fosa, tuti enari kariri sunatifoi mani we fiani wesa? \v 2 Esobu fi bitoya paria na finanai. Reantenang mani, we inontarai Yahudi nesa ansaino Allai yoaso ne Kaiwofo wesa ne. \v 3 Yoaso ne Kaiwofo wesa tonanai, wape manea eroasoai ahang kaha ampafe, ne tonanane wedaya Allai dohong kariri ne kaiwo arera fo wesa ahang kahai e? \v 4 Todoni kontaio bereri! Weo masino inontarainesa kiai etatofa, wape Allai mani wetarai pampang. Kariri kaiwo dotu tonina fo: \q1 “Ambori atioai we Wau wetarai na kaiwo modura wa, \q2 tuti kutu kaiwo mani, manei dapa nemu kaiwowa kaha.”\x * \xo 3:4 \xt Masmuri 51:4\x* \p \v 5 Ampafe, ne karira tanari fo wedaya Allai enerorong mesi foi wati pari kasau paria, tuti denteng paria we Allai enerorong mesi foi wati pari tonana. Ne tarai toyari na tanari sasari fo tawedaya bengfo kontai. Tonana mani, masino Allai dohong aiboifo we tata we tawesasari tonana fo, Allai wiro doa rahana kaha e? (Finanai manta imadu kariri inontarai enemitituaitafo terai.) \v 6 Todoni kontaio tonana kaha, weo masino Allai doa rahana kaha mani, kiutu kaiwo kariri nunei todoni ki? \v 7 Wape masino fi inari wetarai kaha fo wedaya Allai ne wetaraifo tuti ne sambewaraio dadai fo wati parai, ambori kaiwasa efiai, nana mani we fianie, kiutu kaiwo kariri yau weinontarai sasari di yau fo nina? Weo ne tarai toyari yohong sasari fo ifatari tonanaia. \v 8 Tuti we fianie, wiro tamadu tateyo, “Masino tonana mani, ne mahikai mani tanari ne karirafo, ambori ne bengfo kawariai na ne karira tanariri nanai? Amani tanari sasari ambori kaiwasa ewati we Allai mani inontarai mesi dine.” Tarai inontarai manea eteibera yau eteyo imadu tonana kawuru ampa. Inontarai tonana nesa mai we esobu ene aiboifo ria Allai. \s1 Inontarai mandoni kontai wiro mesi na Allai urengreafo kaha \p \v 9 Ampafe tofino? Yahudine ameaino amebeng sewa weru Yahudi kaha fosa e? Todoni kontaio bereri! Weo toyari anta imadurai ampa, inontarai Yahudi fosa ete inontarai Yahudi kaha fosa, ea kiai enayai na sasari ne mambiriufo. \v 10 Kariri kaiwo dotu tono: \q1 “Inontaraine mandoni kontaio wiro enerorong mesi kaha, \q2 tarai, wiro manei mesi kaha. \q1 \v 11 Wiro manei deitawang ne wetaraine kaha, \q2 tuti wiro manei sera we Allai kaha. \q1 \v 12 Inontarainesa kiai ehurumitare Allai, \q2 ea kiai ewefieai ahang kaha, \q1 Mandoni kontaio wiro niari ne bengfo kaha, \q2 tarai, manei sonana kaha.\x * \xo 3:12 \xt Masmuri 14:1-3, 53:1-3; Pengkhotbah 7:20\x* \q1 \v 13 Kaiwo kawariai na eboromi rorong fo toyari kubirio tibau; \q2 etaperemifo sofa biriu, \q2 tuti eboromi rawa fo sefang na tawai memuna ne memufoi.\x * \xo 3:13 \xt Masmuri 5:9, 140:3\x* \q1 \v 14 Eboromifo sefang na kaiwo eteiberahai fo \q2 tuti na enemirorong piraha fo.\x * \xo 3:14 \xt Masmuri 10:7\x* \q1 \v 15 Eawemifo sahera we emamuna tuti emung inontarai. \q1 \v 16 Na katai doni kontai eraoa fo, \q2 eha karira tuti enari dadira paria fo. \q1 \v 17 Rang mai fo etaroana kaha, \q2 \v 18 tuti ematai we Allai kaha.\x * \xo 3:18 \xt Yesayai 59:7-8; Masmuri 36:1\x*” \p \v 19 Wape tawaitawanai fi kiai na Allai ne Hukuminei reng we mano erutawang Hukumifoi nanisa. Ambori mandoni kontaio wiro sobu rang we medu fieai ahang kaha, tuti Allai dohong aiboi we nunei sentenang, we Yahudifosa kontai. \v 20 Weo inontaraine manei wiro atori we denteng ria Allai na dohong kariri Hukumi Allai dohonai we Musai fo kaha, weo wiro manei wemambiriu we dohong kaririai na mai pari kaha. Mae Hukumi nani wedaya tataroang tane sasarinei. \s1 Inontarainesa tamasi na Allai urengreafo na taroaso Yesus Kristusi \p \v 21 Wape ninaia mani, rang siai bei kewariai we ambori tamasi na Allai urengreafo, wape wiro na tatohong kariri Hukumi Musai fo kaha. Rang nani Musai deinawi kaririai na Hukumi soi foi, tuti nabifosa kontai etoi weo rang nani wetarai. \v 22 Nana mani, Allai deiai inontarainesa we emasi na urengreafo na eroaso Yesus Kristusi fo terai. Tuti niari tonanafo we inontarainesa kiai, amani mano eroaso Kristusi nesa. I wiro deto kariri inontarainesa manei mesi sewa manei kaha. \v 23 Weo inontarainesa kiai ewesasari tuti ehatai waroi weru Allai ne sambewaraio dadai fo ampa. \v 24 Tuti na ne beng dohonai arora fo, wedaya inontaraine ebeng ria Allai aha, amani na Kristus Yesusi feririsa. \v 25 Allai dohong Kristus Yesusi we wekorbani, ambori ne rikafoi werang we tahasau weru Allai ne kasoufo na taroasoafo. Allai niari tonanafo, we deinawi ne doa rahana fo. Weo na fafongfa, i kontai sawani we inontaraifosa ene sasarifoi, ampafe wiro esobu aiboifo riati kaharai. \v 26 Niari tonanafo, we deinawi kariri ne doa rahana fo na rabuang bonini, ambori inontaraine ewaitawanai we i mani mano doa rahana dine, tuti ambori deiai inontarainesa ebeng riati na eroaso Yesusi fo. \p \v 27 Ampafe tonana mani taboi taaromi we fi tasobuaifa nana e? Bereri, wiro tonana kaha! Wape we fiani tonana kahai nina? Weo tanari kariri Allai ne Hukumifoi fo ne? Nanai kontai bereri. Wape we taroasoa fefe. \v 28 Weo tane kaiwone weneung tonina: Allai deto inontaraine manei denteng riati aha fo wiro na wenani dohong kariri Hukumifoi kaha, mae na yoaso Kristusi fo terai. \v 29 Ete, Allai mani weSeng we Yahudinesa terai, mae inontarai siai mani bereri e? Bireri, wiro tonana kaha, mae ne wetaraine mani weSeng we inontarai siaio Yahudi kaha fosa kontai. \v 30 Weo Allai mansiari kawuru, andino deiai inontarai Yahudi fosa we ebeng ampa we eroaso Yesusifo. Allai nani kontai andino deiai inontarai siaio Yahudi kaha fosa kontai we ebeng konta fo, we eroasoai konta fefe.\f + \fr 3:30 \ft Amani, inontaraio ewesunati ampa (Yahudifosa), tuti inontaraio ewesunati kaha fosa (Yahudi kaha fosa).\f* \p \v 31 Ampafe tonana mani, Hukumi Musai soi fo tahabioaifa we taroaso Yesus Kristusfoa fo ne? Todoni kontaio wiro tonana kaha! Mae na taroasoai tonana fo wedaya taroa we Hukumifoi na mai. \c 4 \s1 Abrahami wefiainawiai; i mani mesifo na ne yoasoafo, wiro na fibeng niari fo kaha \p \v 1 Tonana mani fianai aino tamadurai kariri tane werengno Abrahami kariri fi sobua fo ne? \v 2 Masino fianai aino mantauni niari fo wedaya Allai detori we inontarai beng dine riati, nana mani wemambiriu we bioi arongfo. Wape wiro ne rangfeai we bioi arong na Allai urengreafo kaha. \v 3 Na Kaiwo Mirarebana fo rabuang bei dotu tonina: \q1 “Abrahami yoaso Allai tuti na ne yoasoafo terai, \q2 Allai detori we inontarai enerorong mesi dine.”\x * \xo 4:3 \xt Kejadian 15:6; Galatia 3:6\x* \p \v 4 Masino manei yufi mani sobu fiembaitafo, tuti fiembaitai sobuai nanai wiro ahuai we fi sobuai arora fine kaha, mae ne mambiriu we sobuai tonana. \v 5 Mae masino manei yufi kaha, wape yoaso Allai mano deiai inontarai sasari fosa we ebeng riati fosa, nana mani na ne yoasoai tonana fo Allai detori weinontarai mesi dine. \v 6 Mananu Dauti kontai medu tonanai, na rabuangno medu kariri inontaraio Allai mioansa paria, amani detosa we inontarai enemirorong mesi disa, detosa tonana fo wiro na fibeng mantaunsa enari fo kaha. Medu deyo, \q1 \v 7 “Inontaraio Allai deiai ne sarawafo, \q2 tuti mano Allai dufisaya ne sasarifoia mani, \q1 na tonanafo sobu moanafo paria. \q1 \v 8 Inontarai mano ne sasarifoi Sempaisi detori ahang kaha foi, \q2 na tonanafo wenani sobu moanafo paria.”\x * \xo 4:8 \xt Masmuri 32:1-2\x* \s1 Allai deiai Abrahami weinontarai mesi dine, weo ne yoasoafo, wiro na sunatifo kaha \p \v 9 Kaiwo moanai tonana fo dotu terai we mano ewesunati nesa, amani Yahudinesa, ete we mano ewesunati kaha nesa konta ne? Tamadu kawuru ampa, we Allai deto Abrahami we inontarai mesi dine fo nanai, weo Abrahami yoasoai. \v 10 Ampafe, na rabuang bodoni Allai deto Abrahami tonanafo ne, na rahida wesunati kawurua fo, ete na rahida wesunati kaharai fo ne? Tawaitawanai, wiro na rahida wesunati kawurua fo kaha, mae na rahida wiro wesunati kaharai fo. \v 11 Tuti sobu sunati nanai we fiainawiaifa we Allai detori we inontarai mesi dine, we yoaso Allai fefe, na rabuang bo wesunati kaharai fo. Ampafe Abrahami nini mani, wedai we mandoni kontaio yoasoa ne, amani mano wiro ewesunati kaha fosa kontai, ambori na eroasoafo nanai wedaya Allai detosa kontai we inontarai emasi disa. \v 12 Abrahami kontai wedai we mano ewesunati fosa kontai.\f + \fr 4:12 \ft Amani, inontaraio Yahudi fosa.\f* Wedai tonanai wesa fo, wiro na etohong kariri sunatifoi tera fo kaha, mae na eroaso Allai fo kariri tane Dai Abrahami we yoasoi na rabuang bo wiro dohong kariri sunatifoi kaharai fo. \s1 Tasobu Allai ne kaiwo arera fo we taroasoa fefe \p \v 13 Allai dererai we Abrahami tuti ne ririafosa ampa, we dohong nunei wei ki. Dererai tonanafo wiro we Abrahami dohong kariri Allai ne Hukumifoi kaha, mae weo Allai detori we inontarai mesi dine, finanai weneung na ne yoasoafo fefe. \v 14 Weo masino inontarai etohong kariri Hukumi Musai soi fo ansaino esobu Allai ne kaiwo derera fo, nana mani roasoafo wiro wefieai ahang kaha, tuti Allai ne kaiwo derera fo kontai wefieai ahang kaha. \v 15 Weo Hukumi Musai soi fo kia Allai ne kesou fuba fo we inontaraine tata. Wape Hukumi bereri mani, ohong roaina fo kontai bereri. \p \v 16 Ampafe dohong ne kaiwo derera fo nanai weo taroasoi, ambori tasobu ne dererafo na ne bengno dohonai arora fo, tuti ne kaiwo derera fo nanai dotu we Abrahami ne ririafoi kiai, wiro we mano etohong kariri Hukumi Musai soi fo sa tera kaha, mae we mano eroaso Allai kariri Abrahami we yoasoi fosa. Weo Abrahami mani tane dai dine kiai. \v 17 Kariri Allai ne kaiwo medurai we Abrahami tonina: \qm1 “Iruai wau weDai we nu bitoya foi.”\x * \xo 4:17 \xt Kejadian 17:5\x* \m Abrahami nani, na Allai urengreafo mani, tane dai dine, tuti yoasoi. I mani Allaio wemambiriu mantaung dine, Mano duwi inontarai emarareha fosa etarang aha dine, tuti Allaio dei beyaria mani, finini kiai kawariai. \p \v 18 Masino kaiwo areraio dotu tonanafo paria adareti wetarai ahang kaha tonanai ki, wape Abrahami enetawanaia mutu tuti yoasoai. Nanai wedaya sobuai wedai we kaiwasa bitoya foi, mai kariri kaiwo dotu deyo, \q1 “Toyari awahafaisi bitoya fo, \q2 nemu ririawai ambori bitoya ki.”\x * \xo 4:18 \xt Kejadian 15:5\x* \m \v 19 Rabuang bonani Abrahami deitawanai we weinongkutungna adareti kahofa diri tawani ampa. Weo ne defuina adareti piaring ampa, kontai binengno Sarai kirawahi ampa. Wape yoasoafo wiro mikeu kaha. \v 20 Yoasoaia mutu tuti wiro enewawera we Allai ne kaiwo derera fo kaha, mae enerorong wemambiriu aha na ne yoasoafo tuti deparanding Allai. \v 21 Yoasoai tarai we Allai wemambiriu we ambori dohong kariri fianai aino dereria fo. \v 22 Nanai wedaya kaiwofo dotu tonina, \qm1 “Allai deto Abrahami we inontaraio mesi dine.” \m \v 23 Kaiwo rabuang dotu we ‘detori we inontarai mesi dine’ nana fo, wiro dotu terai we Abrahami meiri kaha, \v 24 wape dotu we tata kontai. Tata kontai Allai ambori deto tata we inontarai tamasi di tata ki, amani tataino taroaso Allai mano duwi Yesusi, tane Sengfoi, na marareha rorong foi. \v 25 Yesusi nini, Allai dohoni meu, mireha we tane sasarine, tuti Allai duwiri aha, ambori na I, tabeng ria Allai aha. \c 5 \s1 Tabeng ria Allai aha na Yesus Kristusi \p \v 1 Ninaia mani tabeng ria Allai ampa, weo taroasoaia fefe, ampafe tanayai na Allai ne maifo. Tasobu ne tonana ne ria Yesus Kristusi tane Sengfoi. \v 2 Taroaso Yesus Kristusi fo wedaya tasobu rang we tasuai to Allai ne beng dohonai arora fo, tuti na ne beng dohonai arora nanai tatoaria mutu nayai, tuti tamararising weo taenemitawanai we ambori tawati Allai ne sambewaraio dadai fo ki. \v 3 Nanai tera kaha mae, fi sewa aha mani tamararising kontai na tane dadira rorong tasodaira fo. Weo tawaitawanai we dadira rorong tasodaira fo wedaya tatawang tata. \v 4 Tuti na tatawang tata fo wedaya Allai yoao tata, tuti na yoao tata nanai dohong tata taenemitawanai. \v 5 Tuti taenemitawanai tonana ne wiro dohong tata tamamaya kaha. Weo Allai soni enewawufo na taenemirorongnei ampa. Niari finanai we tata tonanafo na Nuaninu Mirarebanaio dohoni we tatara foi. \p \v 6 Weo tete rahidafo maia, amani rahida Allai kiutuaia fo, na rabuangno tawemambiriu kaha fo we sasari wewora tata fo, Kristusi mireha we inontarai wesasari ne tata. \v 7 Mawa kahai we obu manei dohong ne taraifoi mireha we inontarai mesi manei, tarahai we inontarai denteng manei reto, wape dadira kontai. \v 8 Wape Allai deinawi mantauni ne enewawu tata fo na fininai: rabuang bo taweinontarai sasari nendai fo, Kristusi mireha we tata. \p \v 9 Ninaia mani, tabeng ria Allai aha na Kristusi ne rikafoia, ampafe nanai deinawiai we todoni kontaio na Kristusi takaharai weru Allai ne kasoufo konta rai. \v 10 Weo, masino na rabuang bo taweaiteta we Allai fo, ne Kaisungfoi fianduhi tata taweboyari riati aha na ne mararehafoi, tonana mani na taweboyari ria Allai aha ninai, todoni kontaio na Kristusi ne darang aha fo takaharai weru ne karirafo rai. \v 11 Tuti nanai tera kaha mae, tata kontai tamararising na Allai na tane Sengno Yesus Kristusi fo. Weo na Kristusi, ninaia mani taweboyari ria Allai ampa. \s1 Adami wedaya mararehafoi, mae Kristusi wedaya inontarainesa etarang aha \p \v 12 Ampafe, inontarai mansiari wedaya sasarine suai to nunei ma, tuti na sasari nani kia mararehafoi. Na tonanane wedaya mararehafoi sinsung inontarainesa kiai na nunei, weo inontarainesa kiai enari sasari fefe. \v 13 Hukumi Musai soi fo wiro Sempaisi dohona kaharai mae, sasarifoi niayai kawuru na nunei ampa. Wape Allai wiro deto sasari nanai kaha, weo rabuang bonani wiro Hukumifei we ohong sarawi kaha. \v 14 Tonanai ki wape na rahida Adami minohi darang fo paria sobu Musai fo, rabuang bonani mararehanei yutawang inontarainesa kiai. Tuti inontarai mano wiro etohong sasari we Allai kariri sasari Adami niariri foi, amani na dohong roaing Allai ne hukumi dohoni wei fo, inontarai nanisa kontaio enayai na marareha rorong foi kontai. \p Adami mani wefiainawiai kariri mano ambori da aha ma foi. \v 15 Wape inontarai mandu nini suru wiro umasi kaha, weo ato wea mani, ne bengno Yesus Kristusi niari fo, fuba sewa fisarawaio Adami niari fo. Weo na mansiari niari sarawai wedaya kaiwasa bitoya foi emarareha. Wape fi fuba sewa aha mani, na inontarai mansiari ne bengfo, amani Yesus Kristusi, Allai dohong ne bengfo arora we kaiwasa bitoya foi kontai. \v 16 Tuti Allai ne fi beng dohona fo, wiro masi kariri inontarai mansiari nani ne sasarifo kaha, weo sasari boyari kia aiboifo, wape Allai ne beng dohona fo waraira sasari bitoya fo. Weo sasari boyario inontarai mansiari nani niariri foi wedaya Allai kiutuai we dohong aiboifo. Wape inontarai bitoya nesa enari sarawa bitoya tonanai kontai ki, wape Allai ne bengno dohonai arora fo wedaya niarisa ebeng riati aha. \v 17 Weo masino na inontarai mansiari ne sarawafo wedaya mararehafoi\f + \fr 5:17 \ft Kariri mararehafoi, Adami ne sarawafoi wedaya tata kiai tane tarainei mireha, tuti tanumianinunei kontai mireha, nana mani tanumianinunei ketai waroi weru Allai tuti sodai dadirafo wefitawafa.\f* tirerawai nai to katai doni konta fo, nana mani todoni kontaio inontaraio esobu Allai ne bengno dohonai arora fo fuba paria, tuti esobu fi beng fo riati, amani sahusa weinontarai emasi na urengreafo sa, todoni kontaio inontarai tonana fo saino eru wang mananu fo etarang wenumainu ki. Finanai esobuai na inontarai mansiari, amani na Yesus Kristusi. \p \v 18 Ampafe kariri na fisarawai boyario Adami niariri foi, wedaya kaiwasa bitoya foi esobu aiboifo, tonanai kontai na fi masi boyario Yesusi niari fo, inontarainesa ebeng ria Allai aha, wedaya ea kiai etarang na tarai. \v 19 Weo kariri inontarai mansiario wiro dohong kariri Allai ne Kaiwofo kaha foi wedaya kaiwasa bitoya foi eweinontarai sasaria, tonanai kontai we na inontarai mansiario dohong kariri Allai ne dawiafo wedaya kaiwasa bitoya foi emasi na Allai urengreafo aha. \p \v 20 Hukumi Musai foi, Allai dohonai we inontarainesa we etohong kaririai. Hukumi nani wedaya inontarainesa kiai ewaitawanai we enari sarawai bitoya paria. Wape na sasari bitoya inontaraine enariri aha foi nani, Allai dohong ne bengfo arora we inontarainesa fuba sewa aha. \v 21 Ampafe kariri sasarifoi wemambiriu we yutawang inontarainesa tuti wedayasa emarareha fo, tonanai kontai we Allai ne beng dohona fo, ambori wemambiriu we yutawang tata tuti dohong tata tamasi aha, ambori tatarang wenumainu, na Yesus Kristusi, tane Sengfoi. \c 6 \s1 Tamarareha weru sasari ne mambiriufoi ampa, tuti tatarang na Kristusi aha \p \v 1 Ampafe tonana mani tamadu fiani kariri finanai? Tanari sasarifo pampang ambori Allai dohong ne bengfo arora we tata fuba aha ne? \v 2 Todoni kontai bereri! Weo na taweboyari ria Kristusi fo tamarareha weru sasari ne mambiriufo. Tonana mani mai we tanayai na sasari rorong fo pampang aha kaha. \v 3 Ete mewaitawana kahai we rahida tawebaptisi fo, finanai deinawiai we taweboyari ria Kristusifo ne? Na tonanane, nana mani taweboyari kontai na ne mararehafoi amani tata kontai tamarareha riati. \v 4 Na baptisi nani deinawiai kontai we esarai tata kontai ria Kristusi, weo tamarareha riati fefe, ambori kariri Kristusi we suwi na marareha rorong foi na Dai Allai ne sambewaraio dadai fo, tonanai kontai tatarang aha tuti taminohi weinontarai weworu aha. Ampafe todoni kontai wiro tanayai na sasari rorong fo ahang kaha. \p \v 5 Masino taweboyari ria Kristusi kawurua na ne mararehafoi mani, nana mani todoni kontai ambori taweboyari kontai riati na ne suwi aha foi, amani tata kontai tasuwi kariri I. \v 6 Weo tawaitawanai we tane tanari toaio memo nei, epahuai kontai ria Kristusi na aitabafoi ampa, ambori tane tarai wesasari nanai wefiea aha kaha, ambori wiro tawewoming we sasarifoi tuti tanayai na sasari rorong foi aha fanai. \v 7 Weo mandoni dino mireha mani wenani kesau weru sasarifoi. \v 8 Ampafe masino tamarareha ria Kristusia mani, taroasoai we tata kontai ambori tatarang riati aha. \v 9 Weo tawaitawanai we Kristusi Allai duwiri suwi na marareha rorong foi aha fo, wiro mireha aha kaha; mararehafoi wiro wemambiriu we yutawani ahang kaha. \v 10 Marareha Kristusi sodairi nani mani, mireha we kiraikobu sasari ne mambiriufoi. Sodai ne tonanane we beyari kawuru we fitawafa, wape darang aha, amani minohi darang we Allai. \p \v 11 Mea kontai todoni kontai metato mea tonanai, amani memarareha we sasarifoi ampa, wape metarang we Allai aha na meweboyari ria Kristus Yesusi fo. \v 12 Ampafe wiro metua sasarifoi yutawang mene taraio ambori wioru wai fanai, ambori wiro metohong kariri menemirorongno kerira wai kaha. \v 13 Dohonao metohong mene taraiwai kontai we sasarifoi we niari fi karira fo fanai. Wape metohong mea we Allai we inontaraio raminde nanai memararehara wape ninaia mani metawera weru mararehafoi to arangfo aha. Tuti metohong mene taraiwai sentenang we Allai ambori niari mea we menari fi masi fo. \v 14 Weo sasarifoi wiro wenunggamiei we yutawang mea ahang kaha, weo wiro menayai na Hukumi Musai foi ne mambiriufo aha kaha, mae ninaia mani Allai ne bengno dohonai arora fo yutawang mea ampa. \s1 Wiro mewewoming we sasarinei ahang kaha, mae mewewoming we Allai ne dawiafo \p \v 15 Tonana mani tatohong todoni? Tarahai tarurai we tanari sasari aha e, weo Hukumi Musai soi foi ne mambiriufo wiro yutawang mea ahang kaha, mae Allai ne beng dohonai arora fo ne mambiriufo aino yutawang meara. Todoni kontai tanari tonana kaha! \v 16 Mewaitawanaifa we masino metohong mene taraiwai we manei we menari kariri ne dawiafo, nana mani mewewoming we wenani. Amani mewewoming we sasario kia mea we mararehafoi fo, ete mewewoming we metohong kariri Allai ne dawiafo tuti na tonanane memasi na Allai urengreafo. \v 17 Wape tafiai Allai tatohong mahikai wei, weo raminde nanai mewewoming we sasarifoi, wape ninaia mani na menemirorong boyari metohong kariri aunau wetarai mesobuai tuti meroasoaia fo. \v 18 Kristusi feriri mea mehasau weru sasarifi ampa, tuti ninaia mani mewewoming we Allai ne awiafo, we ambori menari fi masi fo terai. \p \v 19 Mene metafu kaiwo na Allai fo masi kaharai, ampafe imadu we mea na kaiwo riwansoai kariri inontarai ewewoming fo, ambori ahera metafu. Raminde nanai metohong mene taraifoi sentenang wewoming we fi werarika fo tuti fi karira fo we menari ne karirafo sewa aha. Tonanai kontai we ninaifara mani, todoni kontaio metohong mene taraiwai wewoming we Allai ne dawiafo, we menari fi masi fo terai, ambori memararebanai ki. \v 20 Rahida mewewoming we sasarifoi mani, mehasau weru Allai ne masifo. \v 21 Rabuang bonani fi mai fianio mesobuafa na fio ninaia mani dohong mea memamaya wea fo ne? Weo finanai kia maifea kahai, mae kia te mararehafo. \v 22 Wape ninaia mani mehasau weru sasarifoi tuti mewewoming we Allai ampa. Fi bengno mesobuai na ne tonanane mani, meminohi memararebanai, tuti finanai wedaya metarang we fitawafa tuti meminohia numainu. \v 23 Weo mararehanei mani sasarifoi ne fiembaita finana, wape arang we fitawafa tuti we numainufo ria Kristus Yesusi tane Sengfoi mani, fio Allai dohonai arora fine. \c 7 \s1 Fiyiwansoai kariri riraufo, deinawiai kariri tane fi tasobuai na Kristusi \p \v 1 Doroi meaine! Mea kiai mewaitawang kariri Hukumi Musai soi fo ampa. Ampafe mewaitawanai we Hukumi nani wemambiriu we manei dohong karirifo, na rabuang bo wenani minohi darang fo terai. \v 2 Weo ne tarai kariri wiwing riraua manei, na rahida ne mangfoi minohi darang fo wiwing nani hukumi rirau foi tebuhiri ria ne mangfoi. Wape mangfoi mirehara mani, wiwingfoi kesau weru hukumi rirau nania. \v 3 Ampafe masino mangfoi minohi darang mae wiwingfoi rirau siai aha mani, wiwing nani ahui wewiwing niari sasari maninawa fo ria mang siai dine. Wape masino ne mangfoi mirehara mani, wiwingfoi kesau weru hukumi rirau foi ne mambiriuo yutawani tonanai ria ne mangfoi fo. Ampafe dau mang siai manei kontaio, niari sarawa kaha. \p \v 4 Doroi meaine, tonanai kontai we mea! Na meweboyari ria Kristusi ne mararehafoi fo wedaya memarareha we Hukumi Musai soi fo ampa, ambori Hukumifoi wiro yutawang mea aha kaha. Ambori Kristusi, mano suwi na marareha rorong foi aha nani, ne mea ampa, ambori taminohifo tahasau we tanari fi beng bitoya we Allai. \v 5 Weo raminde nanai tatohong kariri tanenemirorong wesasario yutawang tata foi. Fikarirao Hukumifoi deiweduara fo mani, finanai sahu tata paria we tanariri, weo Hukumifoi neo deiweduarafo mani wedaya taenemirorong dohong we fikarira nanai. Weo Hukumifoi mani ne tarai tonanai. Tuti nanai wedaya tasobu fiembaitaio marareha fo. \v 6 Wape ninaia mani, Hukumi Musai foi wiro wiora tata ahang kaha. Tamarareha we finanai ampa, ampafe wiro wemambiriu we tata ahang kaha. Tuti wiro tarufi kariri fafong nanai, amani kariri fio soi na buku Hukumi foi, ahang kaha, mae tarufi we Allai na fi waworu kariri fianai aino Nuaninu Mirarebana foi deinawiai we tata we tanari fo. \s1 Na tatohong sara Hukumi Musai foi mani, deinawiai kasau ampa we taweinontarai sasari \p \v 7 Ampafe tonana mani fianai aino tamadurai kariri Hukumi Musai soi fo ne? Hukumi nani sasarifi dine ne? Bereri, wiro sasarifi dine kaha. Mae Hukumi nani dino deunau yau kariri sasarifi mani fifiani dine fo. Weo Hukumi nani bireri mani, iserawawera sasario ahui we ohong we inontarai siai ene fi fo. Weo Hukumifoi medurai deyo, “Wiro bohong we inontarai ene fi fanai.”\x * \xo 7:7 \xt Keluaran 20:17; Ulangan 5:21\x* Mae medurai tonana kaha mani iserawerahai kontai we todoni yohong we inontarai ene fi fo sasari fine. \v 8 Wape na Hukumi Allai dohonai we tatohong kaririai nanai, sasarifi sobu rang we yuai fi kerirao enehurorong dohong wea fo kai, toyari yohong we inontarai siai ene fi fo. Weo Hukumi nani bereri mani sasarifoi kontai mireha, amani ne pari mambiriu. \p \v 9 Raminde nanai yarang iminohi fo wiro kariri Hukumifoi kaha, weo iserawawera Hukumifoi. Wape rahida isobu Hukumifoi nanai, sasarifoi darang na yau \v 10 tuti imereha finanaia, amani ikatai waroi weru Allai. Ampafe Hukumio todoni kontai wedaya yau yarang fo, wiro kaririai tonanai kaha, mae kia mararehafo we yau. \v 11 Weo sasarifoi sobu rang na Hukumifoi we sofa yau, tuti na Hukumi nani kontai ming yau nai. \p \v 12 Ampafe, Allai ne Hukumifoi mirarebanai, tuti ne Kaiwo dohonai we tatohong kaririai fo mani, mirarebanai, masi tuti beng. \v 13 Ampafe na tonanane, deinawiai we Allai ne fi beng fo, amani ne Hukumifoi, kia mararehafo we yau e? Todoni kontaio bereri! Weo sasarifoi dino kia mararehafoi ne. Wape Hukumi Allai dohonai we tatohong kariria fo mani, sasarifoi niariri we rang we kia mararehafo we yau, amani niari yau ikatai weru Allai. Nanai kawariai ambori deinawiai kasau we sasarifoi niayai na enehurorongnei, tuti ambori atioai we kasau we sasarifoi mani fi karira paria fine. \s1 Tawemambiriu we tatohong kariri Allai ne Hukumifoi kaha, weo sasari niai na tata pampang fefe \p \v 14 Tawaitawanai we Hukumi Allai dohonai we Musai foi, fi da na Nuaninu Mirarebana foi ma fine, wape yau mani inontarai batang di yau, inontarai iwewoming we sasarinei di yau. \v 15 Weo fi inari ne mantaung yau kontai iserawawerahai. Fio beng yohong weai we inari fo, finanai wiro inari kahai, mae fio enehurireuwa fo aino inari ne. \v 16 Ampafe masino inari fi karirao wiro enehurorong dohong wea kaha fo, nana mani iroa weai we Hukumi Musai soi fo mani denteng. \v 17 Masino tonana mani wiro yauno inari fi karira fo nana kaha, mae sasario wemambiriu na yau foi andino niariri ne. \v 18 Weo iwaitawanai we na yau, amani na yau iweinontarai sasari nei, wiro fi beng feai niai na yau kaha. Weo enehurorongnei dohong we inari ne bengfo paria, wape iwemambiriu we yohong kariria kaha. \v 19 Wiro fi bengno yohong wea fo aino inari fo kaha, mae fi karirao imaya we inari kaha fo aino inari pampang ne. \v 20 Ampafe masino inari fi imaya we inari kaha fo, finanai deinawiai we wiro yauno inari fo aha kaha, mae sasario wewora yau foi andino niari ne. \p \v 21 Ampafe isobuaifa we fi kawariai pampang toninai. Na kutuo yeo inari ne bengfo mani ne karirafo aino kawariai na yau ne. \v 22 Weo na enehurorongfuisio Nuaninu Mirarebana foi niariao weworu nei ifaraise paria we Allai ne Hukumifoi. \v 23 Wape na nehu tarainei iwati mambiriu siai bei kontai, amani sasarifoi yurai we dapa Hukumio enehurorong ketui fuisi yoa wei foi. Tuti mambiriu siai nani wewora yau inayai na sasari rorong fo ne tarai toyari inai na aitamu rorong. \v 24 Inontarai kerira paria di yau! Mandoni dino ambori feriri yau weru nehu taraio kia yau to mararehafoi nini ne? \v 25 Ifiai Allai, yohong mahikai paria wei. Weo I feriri yaua, na Yesus Kristusi, tane Sengfoi, tuti dohong yau ikaharai weru sasari ne mambiriufoi. \p Ampafe mantaung yau na enehurorong ketui nei, iwewoming we yohong kariri Allai ne Hukumifoi, wape kariri na nehu tarainei mani, enehurorong wesasari nei wedaya yau iwewoming we inari kariri hukumi sasari foi. \c 8 \s1 Taminohi kariri todoni Allai Nuaninufoi sensoni tata fo \p \v 1 Tonana mani, ninaia mani mano eweboyari ria Kristus Yesusi nesa mani, Allai wiro dinggaisa ahang kaha, tuti esodai aiboifo ahang kaha. \v 2 Weo na taweboyari ria Kristus Yesusi fo, Nuaninu Mirarebanaio dohong arang foi, ne mambiriufoi fiorehu tatara tahasau weru sasari tuti marareha foi ne mambiriufo ampa. \v 3 Weo fianai aino Hukumi Musai soi fo wemambiriu we niari kaha fo, amani wiro fiorehu tata weru sasarifoi ne mambiriufo kaha fo, weo mantaung tata tawemambiriu we tatohong kariria kaha fefe, finanai Allai niari ampa. Amani na denatu mantauni ne Kaisungfoi meu, weinontarai batang kariri inontarai tawesasari ne tata, ambori dohong ne taraifoi mireha we dufiira tane sasarinei. Tuti na tonanane Allai kiraikobu sasarinei ne mambiriu niayai na tata foi. \v 4 Allai niari tonanafo, ambori ninaia mani tamasi na urengreafo, toyari Hukumifoi dereraia foi. Weo tatohong kariri taenemirorong wesasari nei aha kaha, mae ninaia mani taminohi weinontaraio tatarang na Allai Nuaninufoia fo. \p \v 5 Inontarai mano eminohi kariri enemirorong wesasari fo fosa, enemitituai terai we fianai aino mantaunsa enemirorong wesasari nani dohong wea fo. Mae mano etohong kariri Allai Nuaninufoi sa mani, enemitituai pampang kariri fianai aino Allai Nuaninufoi dohong wea fo. \v 6 Masino enetituaitawa niayai na enerorong wesasari foi mani, ambori sodai mararehafo. Wape masino enetituaitawa Allai Nuaninufoi yutawani mani, sodai ne maifo, amani darang na tarai tuti minohi na mai. \v 7 Inontarai mano enetituaitafo kariri sasari foi mani, wenani weaiteta we Allai. I wiro dohong kariri Allai ne Hukumifoi kaha, tuti miaya kontai ki wape ne mambiriufeai we dohong kariria kaha. \v 8 Mano eminohi kariri enemirorong wesasari fo fosa mani, Allai eneosa kaha. \p \v 9 Wape mea mani wiro meminohi kariri menemirorong wesasari wai kaha, mae meminohi kariri Allai Nuaninufoi ne dawiafo. Masino Allai Nuaninufoi niayai na menemirorongwai tarai, nana mani meminohi tonana. Mandoni dino sobu Kristusi Nuaninufoi kaha mani, wenani wiro Kristusi neni kaha. \v 10 Wape masino Kristusi niayai na mea mani, masino sasarinei wedaya mene taraiwai mireha ki, wape na Allai Nuaninufoi metarang aha, weo Allai deto mea memasi na arongreafo ampa. \v 11 Allai duwi Kristusia suwi na marareha rorong foi na Nuaninu Mirarebana foi ne mambiriufoi. Tuti masino Allai Nuaninu nani niayai na mea kontai mani, mene taraiwai mireha kontai ki, wape Allai ambori duwi mene taraiwai ambori metarang aha, na Nuaninuo niayai na mea nani fai ne mambiriufoi ki. \p \v 12 Ampafe, doroi meaine, tata mani wiro inontaraio tahasau funoma di tata kaha, weo todoni kontai tatohong kariri Allai. Wape tahasau weru tatohong kariri taenemirorong wesasari nei tuti taminohi kariria fo. \v 13 Weo metohong kariri menemirorong wesasari wai tonanafo mani, ambori memarareha ki. Wape masino na Allai Nuaninufoi ne mambiriufo, mehabi pari mene menari toaio kia sasari we mea fo pampang mani ne tarai toyari memung sasario niayai na mea nani, nana mani ambori metarang ki. \p \v 14 Weo inontaraio Allai Nuaninufoi wiwiainsa fosa mani, ea mani Allai ne arikang saine. \v 15 Weo Allai Nuaninu mesobui foi mani wiro dohong mea mewewoming ahang kaha, ampafe wiro mematai ahang kaha. Mae Nuaninu mesobuia nani mani, Nuaninuo Allai dohoni we inontaraio yuaisa we ne arikangfosa. Tuti na Allai Nuaninu nani ne mambiriufo terai, tasahu Allai tateyo, “Daie, Dai wo!\f + \fr 8:15 \ft Na Yahudi ene kaiwo Iberani mani, Abba.\f*” \v 16 Allai Nuaninufoi deikaririai wetarai kontai we tanumianinunei we tata mani Allai ne arikang di tata. \v 17 Ampafe Allai ne arikang di tata tonana mani, tane mambiriu kontai we tane tarai toyari arikangno ambori sobu wawafoi ne rafo, amani tata kontai tasobu fio Allai dererai we dohonai we ne arikangfosara fo. Tuti tasobu fio Allai meinenamai we Kristusi fo kontai riati ki, weo tasodai dadirafo ria Kristusi mani, ambori Allai dohong tata tasobu neo sambewaraio dedai fo riati kontai ki. \s1 Dadirao tasodairi nini wiro ne tarai kariri fi sambewarai tuti dadaio ambori tasobua fo kaha \p \v 18 Iroasoai we fi dadira tasodairi na nunei nini sayaiyai arora, masino titua weai na fi sambewarai tuti dadaio ambori Allai deinawiai we tata fo. \v 19 Allai ne warawauanei sentenang, amani nunei tuti fi kiaio niai nai nei, ne tarai toyari sai rahanang demang we rahida Allai deinawi mano sahusa we ne arikangfosa. \v 20-21 Weo nunei tuti fi kiaio Allai niariri nei, Allai suatia doni wefieai ahang kaha, na rahidao Adami dohong sasarifoi. Finanai wiro kariri nunei ne awiafo kaha, mae Allai dino suati sodai ne tonanafo ne. Tonanai ki, wape nunei tuti fi kiai nani enetawanai we rahida bei wori Allai fiorehui weru ne wewoming we karirafo tuti kenggung tonana fo ki, yuaisi ambori kesau tuti dedai sambewarai mai kariri Allai ne arikangfosa esobua fo. \p \v 22 Weo tawaitawanai, nunei tuti fi kiai niai nai nei sodai dadira karira bitoya paria. Ampafe paria ninai, finanai disani sai tuti pepirahai paria, ne tarai toyari wiwinsanaio pepirahai demang we katu mani minohi fo, amani demang we rahidao Allai niari finini kiai weworu ahang fo. \v 23 Tuti wiro nunei meiri dino sodai ne tonana ne kaha, mae tata kontai, mano tasobu Allai Nuaninu Mirarebana foi wefiainawiai reantenang foi, deinawi kariri fi beng kiaio ambori tasobua fo ki. Tata kontai taenemirorongnei disang tata tasai tuti tapapirahai, tatamang weai paria we Allai fiorehu tata tuti yuai tata we ne arikang, amani feriri tane tarainei. \v 24 Na rahida takaharai weru tane sasarifi paria ninai, taenemitawanai pampang we ambori tasobu finani kiai nano Allai. Wape fianai taenemitawana fo, tasobuai kawurua mani, finanai wiro fi taenemitawana fine ahang kaha. Weo mandoni dino enetawang fi sobuai kawurua fo ne? \v 25 Wape masino taenemitawangno fi tasobua kaharai fo mani, finanai tatamang weai na tatawang tata. \s1 Nuaninu Mirarebana foi fiata tata tatutang we Allai \p \v 26 Tonanai kontaifa, Allai Nuaninufoi fiata tata na tane tafanahangfo. Weo taserawera todoni tawenadifo, wape Nuaninu nani mantauni doa rahanai dutang tuti tata we Allai, sai na enerorong pepirahai paria, dutang na kaiwo taramioa kaha fo. \v 27 Tuti Allai mano deti bau inontaraine taenemirorongfuisi, deitawangno Nuaninu Mirarebana foi ne enetituaitafo, weo doa rahanai dutang tuti inontarai tamararebana ne tata we Allai, tuti dutanafo kariri Allai ne dawiafo. \s1 Na fifiani kontaio, Allai dohong beng we tata \p \v 28 Tuti tawaitawanai we Allai kiontai yufi na fifiani kontai, we wedaya ne bengfo we inontaraio enemiwawuti nesa, amani inontaraio sahusa kariri ne dawiafoa nesa. \v 29 Weo na reantenangfo Allai deitawangno mandoni dino ambori ne inontarai disa fo, ampafe dirisa kontai we ambori ene tarai kariri ne Kaisungfoi, amani Yesus Kristusi. Ambori na tonanane wekaisung fuba na ne tahatui bitoya fosa. \v 30 Tuti mano dirisa na reantenangfoa nanisa, sahusa kontai. Tuti mano sahusara nanisa, deiaisa kontai we ebeng riati. Tuti mano deiaisa we ebeng riati nani sa, ansaino yuaisa tono ne sambewaraio dedai rorong fo konta ne. \s1 Fifiani kontai wiro wemambiriu we dirapa tata weru Allai ne enewawu tata na Yesus Kristusi fo \p \v 31 Ampafe tonana mani, fianai tamadurai kariri finanai kai ne? Masino Allai kiontai na do tata mani, mandoni dino wemang we dapa tata ne? \v 32 Weo ne Kaisungfoi mantauni kehiwari kaha, mae sawini we mireha we tata kiai, tonana mani todoni kontaio fi siai wei fo dohonai arora we tata rai. \v 33 Allai ne inontarai diri tatara di tata. Ampafe mandoni dino wemang we dinggai tata ne? Allai mantauni deiai tata we tabeng riati. \v 34 Mandoni dino wemang we dinggai tata tuti deyo tasobu aiboi ne? Weo Kristus Yesusi doa rahanai tuti medu tuti tata. Andino raminde mireha we tatane, tuti wiro mireha tera kaha mae, suwi na marareha rorong foi tuti minohi na Allai warang domoya foi, medu tuti tata pampang. \v 35 Fianai aino wemambiriu we dewa tata weru Kristusi ne enewawu tata fo ne? Dadirafo ne? Ete dadira doni konta fo, ete inontarai enari kanggani tata fo, ete kaharifo, ete tane pari fi fo, ete fi memuna fo, ete inontarai emung tata fo ne? Wape finani kiai wiro dewa tata weru Kristusi ne enewawu tata fo kaha. \v 36 Weo na Kaiwofo weai dotu toninai: \q1 “Rahida neungne kaiwasa enari kanggani amea, \q2 pariao adareti emung amea amemarareha, \q2 weo ameraria Sengwa wau fefe. \q1 Ewati amea toyari dombao emainenang we emunsa.”\x * \xo 8:36 \xt Masmuri 44:22\x* \m \v 37 Wape na finanai kai, tatawai kahai mae taharai kobuai na Kristusi, mano enewawu tata foi. \v 38 Weo iroasoai paria we fifiani kontai, amani mararehafoi ete arangfoi, wewaifosa ete nuaninu karira fosa, fio kia dadira fo we tatafo na ninai ete na rahida da aha ma fo, ete mambiriu siai wei fo, \v 39 fio na rorafaisi tuti na nunei, ete fifiani kontai ki, finanai wiro wemambiriu we dewa tata weru Allai ne enewawu tata fo kaha, amani na enewawu tata na Kristus Yesusi tane Sengfoi. \c 9 \s1 Paulusi sai we Yahudi efau fosa weo eroaso Kristusi, Mananu Mampariri foi, kaha \p \v 1 Fianai aino imadurai ninai mani, imadu tarai na Kristusi, wiro itofa kaha. Enehurorong ketuio Allai Nuaninufoi wiwiainia foi, medurai kontai we kaiwo imadurai ninai wetarai. \v 2 Enehurorongnei fituayai tuti arohukuayai pampang, \v 3 we nehu doroio amene nu boyari fosa paria, weo eroaso Yesusi weMananu Mampariri fo kaha. Imainenang we itawing yau pariao Allai deikanggani yau tuti ikatai weru Kristusi we nehu doroi nanisa masino nanai wedaya esobu faririfo. \v 4 Weo ea mani inontarai Israelio Allai dirisa tuti yuaisa we ne arikangna fo saine, tuti esobu ne sambewaraio dadai fo. Eaino ene Kaiwo Arerai ria Allai tuti Allai dohong ne Hukumifoi ria Musai wesa. Deikaririai wesa kariri todoni esomi wei fo tuti dohong kaiwo dererai siai wei fo wesa ampa. \v 5 Ea mani eweriria na Abrahami, Isaki nanisa ma, tuti Kristusi mantauni, na weinontarai batang fo mani, weriria na ene werengfosa kontai ma. Kristusi mani Allai dine, dedai sewa fifiani kontai, tuti tafiai we fitawafa. Antu! \s1 Abrahami ne ririafosa, wiro ea kiai Allai dirisa we mioansa na kaiwo arera fo kaha \p \v 6 Fiani anta imadurai kariri Yahudi ne ea kiai wiro ehontai Allai ne arikangfosa kahai nanai, finanai wiro deinawiai we Allai wiro dohong kariri ne kaiwo arerai we inontarai Israeli fosa kaha. Wape Allai tarai dohong kariri ne kaiwo arera fo nana rai! Weo inontarai etaubau enumi we Israeli fosa Allai wiro sahu ea kiai we ne inontarai dirisa disa kaha. \v 7 Kontai wiro Abrahami ne ririafoi sentenang Allai sahui we Abrahami ne arikang tarai dine sentenang kaha. Weo Allai medu toninai we Abrahami deyo, “Isaki ne ririawai terai ansaino ahusa we nemu arikang ne.”\x * \xo 9:7 \xt Kejadian 21:12\x* \v 8 Nana mani wiro mano eweriria kiai na Abrahami ma fosao ahusa we Abrahami ne arikang disa kai kaha, mae manta mano eweriria na arikang mano saubaunung kariri Allai ne kaiwo derera foi terai. \v 9 Weo Allai ne kaiwo derera fo dotu deyo, “Na rahida ikutuaia foi, amani rahidao ira aha mau ki, ambori Sarai minohi tuti ne kaisung manei kawurua.”\x * \xo 9:9 \xt Kejadian 18:10, 14\x* \p \v 10 Wiro nanai tera kaha, mae ne kasau aha mani, watioai na Isaki tane werengfoi binengno Ripikai. Weo minohi tuti ne arikang tantamurui mang mandu fo une dai mansiri, amani Isaki. \v 11-12 Weo arikangfo suru wiro utaubau unumi kaharai mae, Allai medurai kawuru kariri mandoni dino diriri fo ampa. Allai diriai tonanafo wiro kariri fianai aino inontaraine enari fo kaha, mae kariri mantauni deo sahu mandoni fo kariri ne dawiafo. Weo rahida bo arikangfo suru wiro uwaitawang unari fi bengfo ete karirafo kaharai mae, Allai medu kawuru we Ripikai deyo, “Mano fuba foi ambori wewoming we mano katui foi ki.”\x * \xo 9:11-12 \xt Kejadian 25:23\x* \v 13 Kariri ne kaiwofo dotu deyo, “Yakupi na reantenangfo paria ninai, enehuwawuti, wape Esauwi enehurireuwi.”\x * \xo 9:13 \xt Maliaki 1:2-3\x* \p \v 14 Ampafe na diri manei mae manei bereri tonana fo tateyo Allai enerorong mesi kaha e? Bereri kontai! \v 15 Weo Allai medu we Musai tonina: \q1 “Yau ambori yeinawi nehu enehurorong denteng nei \q2 we mandoni dino enehurorong denteng wei fo, \q1 tuti arohuo mandoni dino yeyo arohuoi fo.”\x * \xo 9:15 \xt Keluaran 33:19\x* \m \v 16 Ampafe Allai kiutuai we diri mandoni fo, wiro kariri inontaraine ene etawiafo ete erurai toa fo kaha, wape kariri ne aro inontaraine tata fo. \v 17 Weo na ne kaiwofo rabuang bei dotu kariri medu we mananu Firauni na nu Mesiri foi fo. Amani medu tonina: \q1 “Iruai wau we wemananu Firauni ne mani, \q2 we fi beyari terai yawi weai, \q1 amani na wau yeinawi nehu mananune \q2 tuti inari Yau iwewonohu na nunei sentenang.”\x * \xo 9:17 \xt Keluaran 9:16\x* \m \v 18 Ampafe Allai deinawi ne aroafo we mandoni dino deyo dohonai tonanai wei fo, tuti niari manei nunggamiei mitubaru fo, finanai kariri mantauni deyo niari wenani tonana fo. \s1 Allai ne haki we deinawi ne kasoufo we mandoni dino diriri we sodai ne tonana fo, tuti deinawi ne enerorong denteng foi we mandoni dino diriri we sobu finana fo \p \v 19 Nanaia mani mane wau modu boyo, “Masino Allai niari tonana mani, we fianie dinggai inontaraine tata we tatohong sarawai nina? Weo inontaraine mandoni dino wemambiriu we dirapa Allai ne dawiafo ne?” \v 20 Wape inontaraine waune, mandoni di waue we modu tonanai we Allai nina? Wau mani inontarai arora di wau, ampafe we fiani modu tonanai boyo finiarifo mai kahai nina? Tofino, manei niari fiea mani, finiarifo dutang berahi deyo, “We fiani nari yau toninai wei ne?” tonana rai e?\x * \xo 9:20 \xt Yesayai 29:16, 45:9\x* \v 21 Todoni kontaio mano niari fi na kahofa ura foi ne haki we samu babeu bei na kahofa nanai we fio mai pari fo, tuti weai kontai we fi mayewa fo, nana mani kariri mantauni ne dawi wea fo terai. \p \v 22 Tonanai kontai we fianai aino Allai niari fo. I ne haki we niari sua inontarainesa kariri ne dawiafo terai. Enerorong we niari kariri ne kasoufo we inontarai ewesasari fosa tuti deinawi ne mambiriufo. Tonanai ki, wape i kontai sikera we dohong aiboi wesa kaha mae sawani we inontarai mano emasi we ambori esobu aiboio eworu fo nani sa. \v 23 Niari tonanai weo de deinawi ne sambewaraio dadai bitoya paria fo na inontaraio arosa fosa, amani inontarai siaio na reantenangfo niarisa tuti meinenansa we esobu ne sambewara dadai fo. \v 24 Amani tata kontai mano sahu tata kawurua ne tata, wiro na Yahudifosa tera kahai, wape na kaiwasa siaio wiro Yahudi kaha fosa kontai. \v 25 Weo na kaiwo nabi Hoseai soi foi Allai medu toninai: \q1 “Mano wiro nehu inontarai disa kaha fo, \q2 ambori isahusa we ‘Nehu Inontarai’ ki; \q1 tuti mano raminde enehuwawusa kaha fosa, \q2 ambori isahusa we ‘Mano Enehuwawusa’ ki.”\x * \xo 9:25 \xt Hosea 2:23\x* \m \v 26 Tuti Hoseai medu aha, \q1 “Tete na nu siaio etarami kaiwo deyo, \q2 ‘Mea mani wiro nehu inontarai di mea kaha,’ \q1 Na katai nanai kontai ki, ambori esobu wangno, \q2 ‘Allaio Darang Wefitawa fo ne arikangfosa’.”\x * \xo 9:26 \xt Hosea 1:10\x* \m \v 27 Tuti nabi Yesayai sahu kariri inontarai Israeli fosa deyo, \q1 “Inontarai Israeli fosa bitoya toyari ninuaing na nafareng, \q2 tonanai ki wape efau kaha ansaino ambori esobu faririfo ne, \q1 \v 28 Weo Sengnei ambori sawing ne aiboifo to nunei ki, \q2 niaria kai, tuti ahera.”\x * \xo 9:28 \xt Yesayai 10:22-23\x* \m \v 29 Tuti toyari fafong nanai Yesayai medurai kontai deyo, \q1 “Masino Seng Allai mano Wemambiriu Mantaung nei wiro sawing riria we Yahudine tata kaha mani, \q2 tata kiai tane tarai kariri Sodomi, \q2 tuti tane tarai toyari Gomorafoi ampa.”\x * \xo 9:29 \xt Yesayai 1:9\x* \s1 Yahudifosa eteiaya eroaso Yesusi fo, donio paria ninai kontai wiro emasi na Allai urengreafo kaha \p \v 30 Tonana mani fianai aino tamadurai aha ne, mae kaiwo finina; Inontarai Yahudi kaha fosa wiro erurai esera we ambori emasi na Allai arongreafo kaha. Wape esobuai ampa. Na ene eroasoafo terai Allai niarisa emasi na arongreafo ampa. \v 31 Wape Inontarai Israeli fosa mani etawiai paria we etohong kariri Allai ne Hukumifoi ambori emasi na arongreafo, wape esobua kaha. \v 32 We fiani esobua kahai tonanai? Weo esera we emasi na Allai arongreafo wiro na eroaso Kristusi fo kaha, mae na enemitawang te fi mantaunsa enari fo. Ampafe kamiei odairi foi esodai eawemifo nai, amani Kristusi, tuti etawai. \v 33 Toyari na Sempaisi ne Kaiwofo rabuang bei dotu kaririai tonina: \q1 “Mewati! Nano Sioni yohong kamiei bei wiatai nai ampa, \q2 kamiei nani ambori wedaya inontarai esodairi, \q2 amani kamiei fubao manei sodairi mani wedayari sawai. \q1 Wape mandoni dino yoasoi mani, \q2 wiro sobu mamaya kaha.”\x * \xo 9:33 \xt Yesayai 8:14, 28:16\x* \c 10 \p \v 1 Doroi meaine! Enehurorong dohong weai paria, we ambori nehu doroi amene nu boyari fosa Allai feririsa. Tuti yutanai paria we Allai wesa. \v 2 Imadu kaririai kariri sa we enemirorongfoi niununsa paria na ene esomi we Allai fo, wape Allai ne rang wetarai foi ewaitawana kaha. \v 3 Weo ewaitawang kariri todoni emasi ria Allai fo kaha, amani rangno Allai dohoni we inontarainesa, amani Kristusi. Etawiai we eru tawang mantaunsa ene rang siai, tuti emarira we ehontai Allai na ne rang dohoni we ambori emasi riati foi nani. \v 4 Hukumi Musai foi mani, Kristusi niari ambori we reng ahang kaha. Ampafe inontarai mandoni dino yoaso Kristusi mani, wenani mesi na Allai arongreafo. \s1 Na roasoafo terai wedaya mandoni kontai Allai feriri \p \v 5 Weo Musai soi deyo, mandoni dino deo mesi na Allai arongreafo na dohong kariri Hukumifoi mani, wenani minohi darang nano ne dohong kaririai na mai pari fo.\x * \xo 10:5 \xt Imamati 18:5\x* \v 6 Wape kariri todoni inontaraine emasi na Allai arongreafo na eroasoafo, Musai ne kaiwo rabuang bei dotu tonina: \q1 “Dohonao enemutituai boyo, \q2 ‘Mandoni dino dautai to rorafaisi ne?’\x * \xo 10:6 \xt Ulangan 30:12\x* \q2 [Weo nanai mai kaha weo ne tarai kariri boyo ka Kristusi biari meu ne,] \q1 \v 7 ete, ‘Mandoni dino biari to marareha rorong foi aweu ne?’\x * \xo 10:7 \xt Ulangan 30:13\x* \q2 [Weo nanai kontai mai kaha weo ne tarai kariri tata taha Kristusi dautai weru marareha rorong foi meai ne.]” \m Weo roasoane mani, ne tarai tonana kaha. \v 8 Wape fiani aino kaiwone dotu kariria fo mani tonina: \q1 “Allai ne kaiwofo waroi weru mea kaha, \q2 mae kefang we mea paria, \q2 nayai na meboromiwa tuti na menemirorongwai.”\x * \xo 10:8 \xt Ulangan 30:14\x* \m Kaiwo nanai aino amewuwuaifa ne, amani kaiwo we inontaraine eroasoai. \v 9 Weo masino memadurai na meboromiwa we “Yesusi mani Seng dine,” tuti meroasoai na menemirorongwai we Allai duwiria suwi na marareha rorong foi aha fo mani, Allai feriri mea ki. \v 10 Weo na taenemirorongfoi taroasoai, ampafe Allai deto tata we inontaraio tabeng riati aha. Tuti tamadurai na taboromine we Yesusi mani Seng dine, ampafe Allai feriri tata. \v 11 Toyari Sempaisi ne Kaiwofo weai dotu tonina: \q1 “Mandoni dino yoasoi mani, \q2 fiea dohoni mimaya kaha.”\x * \xo 10:11 \xt Yesayai 28:11\x* \m \v 12 Kaiwo nanai dotu we inontarainesa kiai, weo inontarai Yahudi fosa tuti Yahudi kaha fosa emasi kiai, wiro manei siai weru manei kaha weo ea kiai esobu fariri na eroaso Kristusi fo terai. Weo Seng mansiari foi mani, weSeng we kaiwasanei kiai, tuti inontarai mandoni kontaio eroaso Kristusi tuti esahu na wonongfo mani, mioansa fuba paria. \v 13 Weo Kaiwofeai dotu deyo, \qm1 “Inontarai mandoni kontaio esahu Sengnei ne wonong fosa mani ambori feririsa ki.”\x * \xo 10:13 \xt Yoweli 2:32\x* \p \v 14 Wape masino eroasoai kaharai, nana mani esahu we Sempaisi we feririsa todoni? Tuti todoni ambori eroaso mano etaramio kaiwo kariri I kaharai fo? Kontai todoni ambori etaramioai, masino manei wiuwui wesa kaha? \v 15 Tuti todoni ambori inontarai ewuwu kariri, masino manei demisa kaha? Toyari na Kaiwofo weai dotu tonina: \qm1 “Inontaraio era ma eha Kaiwo Mahikai fo fosa mani kaiwasa demang wesa.”\x * \xo 10:15 \xt Yesayai 52:7\x* \p \v 16 Wape Israelifosa, wiro ea kiai eroaso Kaiwo Mahikai fo kaha. Weo Yesayai medu toninai deyo, \q1 “Sengne waune, \q2 toyari manei wiro yoaso kaiwo amemadura ne kahaia.”\x * \xo 10:16 \xt Yesayai 53:1\x* \m \v 17 Ampafe roasoafo kawariai na fianai aino etaramioa fo, tuti fianai etaramioai nanai weneung na kaiwo ewuwua fo, amani Kristusi ne kaiwofo. \p \v 18 Wape yutang berahai, tarai we etarami kaiwo kariri Kristusi kaharai e? Todoni kontai etaramioai kawuru ampa! Weo na Sempaisi ne Kaiwofo weai dotu deyo, \q1 “Erawamifuifoi dotu wari nunei sentenang ampa, \q2 tuti ene kaiwofo dafai wariaia sobu nunei rea naya fo ampa.”\x * \xo 10:18 \xt Masmuri 19:4\x* \m \v 19 Yutang berahai nariai aha mau wo, tarai we inontarai Israeli fosa etafu kaiwofo kaharai e? Todoni kontai etafu kawuru ampa! Weo kaiwone Musai medu kaririai fafong, medu we Israelifosa, deyo, \q1 “Allai medu tonina, \q2 ‘Inari mea we ambori menemirorong pirahai \q3 na imoang inontarai na nu siai fo, \q2 tuti inari mea mehasou inontaraio \q3 na nu eserawaweraha fosa.’ ”\x * \xo 10:19 \xt Ulangan 32:21\x* \m \v 20 Yesayai medurai raisa aha deyo, \q1 “Allai ne Kaiwo finina, \q2 ‘Inontarai mano esera we yau kaha fosa esobu yau ampa, \q2 tuti yeinawi yau we mano wiro etutang we yau kaha fosa.’ ”\x * \xo 10:20 \xt Yesayai 65:1\x* \m \v 21 Wape kariri inontarai Israeli fosa, Yesayai medu tonina, \q1 “Allai medu deyo, \q2 ‘Rahida neungne isi warahu we inontarai na nuo etapa yau tuti etohong kariri nehu kaiwofo kaha fosa.’ ”\x * \xo 10:21 \xt Yesayai 65:2\x* \c 11 \s1 Allai enerorong denteng we inontarai eweriria na Israelifoi ma \p \v 1 Ampafe yutang berahaifa aha, we na toninane deinawiai we Allai kebi ne inontarainesa ete deiayasa ampa ne? Bereri kontai. Mantaung yau kontai inontarai Israeli iweriria na Abrahami ma di yau, tuti na riria Benyamini. \v 2 Yeikaririaifa we wiro tonana kaha. Allai wiro kebi ne inontaraio na reantenangfo dirisa kawurua fosa kaha. Mewaitawang kariri fianai aino dotu na Kaiwo Mararebana ne kariri Eliai fo ampa, amani kariri rahida bo dinggai inontarai Israeli fosa we Allai fo. Eliai medu deyo, \qm1 \v 3 “Sengne Waune, inontaraine emung nemu nabifesa ampa tuti emei mesbao nunung korbani we Wau nai fi kerirawa kiai ampa. Sea imeiri yau tuti ninaia mani esera we emung yau kontai.”\x * \xo 11:3 \xt 1 Mananufosa 19:10, 14\x* \m \v 4 Allai medu fiani we Eliai ahang fo? Medu deyo, \qm1 “Inontarai ewe-7.000 yerarasa we Yau ampa. Inontarai nanisa wiro esomi we Baali, mano weseng tarai kaha foi kaha, mae esomi terai we Yau.”\x * \xo 11:4 \xt 1 Mananufosa 19:18\x* \m \v 5 Tonanai kontai we na ninai, inontarai Israeli efau fosa eroasoa kaha, wape maneiru teaio Allai dirisa na dohong ne bengfo arora wesa ampa, ambori eroaso Yesusi kontai. \v 6 Dirisa tonanafo kariri ne beng dohonai arora fo terai, wiro kariri inontaraifo ene erurai we enari beng fo kaha. Weo masino Allai dirisa tonanafo kariri ene enarifo mani, ne bengno dohonai arora fo nanai wiro ahuai we ne beng fine aha kaha. \p \v 7 Ampafe tonana mani, fi inontarai Israeli fosa esera wea pari fo, amani ebeng ria Allai aha fo, wiro esobua kaha. Maneiru teai na sa ansaino esobua ne, amani mano Allai dirisara fosa. Mae bitoya na sa enumikamieifoi mitubaru. \v 8 Weo na Sempaisi ne Kaiwofo, wea dotu tonina: \q1 “Allai niarisa toyari euremimamong \q2 pariao enumiruainso fiea ahang kaha, \q1 tuti wedaya euremifo toyari kabe \q2 ampafe wiro ewati ahang kaha, \q1 tuti niari etaramifoa etarami fi ahang kaha, \q2 pariao rahida nini kontai.”\x * \xo 11:8 \xt Ulangan 29:4; Yesayai 29:10\x* \m \v 9 Dauti medurai karirisa kontai deyo, \q1 “Kadono ene fiang eparaise nai fo, \q2 ne tarai wewaitepari we tipa berasa nariai aha, \q3 toyari erang miko diangfo, \q2 tuti ne tarai toyari bare wesa, \q3 ambori ene karirafo tau wesa nariai aha. \q1 \v 10 Kadono mamantitifoi tebung wedua euremifo, \q2 ambori wiro ewati kaha, \q1 tuti kadono ehurumifo tahapa we fitawafa.”\x * \xo 11:10 \xt Masmuri 69:22-23\x* \s1 Ninaia mani Yahudifosa etawai waroi weru Allai ampa, wape Yahudi kaha fosa esobu faririfo \p \v 11 Ampafe tonana mani yutang berahaifa we, inontarai Israeli fosa etawai tonanafo, ambori wedayasa eworu we fitawafa ne? Todoni kontaio bereri! Wape we etohong roaina fo, wedaya inontarai Yahudi kaha fosa Allai feririsa. Ambori finanai wedaya Yahudifosa enemirorong pirahai we Yahudi kaha fosa. \v 12 Weo masino Yahudifosa ene etohong roaina fo wedaya Allai mioang nunei, tuti na ewaramitafufirafo wedaya inontarai na nu siai esobu moanafo, nana mani fi sewa aha mani, na etaraberasa we Allai aha fo, waitawang turu moanai fuba toai esobua fo aha kaha. Masino ne karirafo kia ne moanafea mani, todoni kontaio ne bengfo kia moanafo fuba sewa aha. \p \v 13 Ninaifa mani imadu we doroio Yahudi kaha wa mea. Na iwerasuli we Yahudi kaha ne mea fo, fio Allai dohonai we inari we iwerasuli fo, finanai yohonai ne foniai sewa fifiani kontai. \v 14 Enehutawanai paria we na fi inari tonana fo, wedaya nehu inontarai Yahudi fosa enemirorong pirahai weai pariao ea kontai emaya we eroaso Seng Yesusi, ambori na tonanane iwedaya manea na sa esobu faririfo. \v 15 Weo masino na Allai deiayasa to boriei fo wedaya nunei weboyari ria Allai aha, nana mani masino Allai kiasa nariai aha mani, fi fuba sewa aha. Nana mani ne tarai toyari inontarai manei mirehara wape suwi darang aha. \p \v 16 Masino roti rea reantenang fo ohonai we Allaia mirarebanai, nana mani rotifoi sentenang mirarebanai kontai. Tuti masino ai newafoi mirarebana mani, arirawangfo kontai mararebanai. \v 17 Ai saituni foi arirawangfeai ferang kahutuai ampa, amani inontarai Yahudi manea ehatai weru Allai. Ea ene tarai toyari ai arawangfo we ferang kahutuai weru robongfoia fo. Tuti na katai ferang kutuai naya fo, Allai kia ai saitunio tifu funoma feai arawangfeai ma samu riwani na katai nanai aweu, amani doroio Yahudi kaha wa mea. Allai sahu mea na nanai ambori mea kontai menumiruainso fiang mahikai we Yahudifosa fo, amani fiang da na ai saituni newa foi meai fo. \v 18 Mearomioaifa we mea mani ai arawang di mea tuti kaiwasa Yahudi fosa mani ene tarai kariri ai newafoi we mea. Meaino metohong fiang we ai newafoi kaha, mae newafoi dino dohong fiang we mea. Ampafe wiro mesahutawang mano Allai deiayasa to boriei toyari ferangkutusa weru ai robongfoia nanisa fanai. \p \v 19 Wape tarahio memadu meteyo, “Yo, wape ne arirawang fafong fo ferangkahutuaifa ampa ambori Allai samu riwang amea na robongfoi!” \v 20 Tarai, wape Allai ferangkutusa tuti kebisafo we eroasoa kaha, mae mea mani Allai kia mea ma fo we meroasoafo terai. Ampafe dohonao menemirorong dedai we finana fe, mae todoni mani mematai we dohonao mea kontai mene tarai tonana fe. \v 21 Weo masino Allai wiro kehiwao Yahudifosa kaha, amani mano ene tarai we ai arawang sobaurai beyari na ai robongfoi mandiei fosa, tonana mani dohonao mewaitaraihio menari sarawa mani, ambori kehiwa mea fe. \p \v 22 Ampafe na fininai tawati kariri Allai ne enerorong denteng fo tuti kariri ne tapapafo. Niarifo tapapa we mano etawa fosa, wape enerorongfoi denteng we mea, kutu na fino meminohi na enerorong denteng nanai pampang. Bereri mani, mea kontai ambori ferangkutu mea tuti kebi mea rai. \v 23 Tuti kariri inontarai Yahudi fosa mani, masino efotourai na ene eroasoa kaha fo mani, Allai ambori samu riwansa na ai robongfoi aha ki. Weo Allai ne mambiriu we kia ea nariai aha ma we eweboyari riati aha. \v 24 Weo, doroio wiro Yahudi kaha ne mea, mene tarai toyari ai arawang na saituni sifu funoma foi. Tonanai ki wape Allai kia mea tuti samu mea tono ai saituni mehikai sanami foi, amani ne inontaraifosa. Ampafe todoni kontai miawa arora wei we kia ne arirawang tera fo, amani Yahudifosa, tuti samusa aha na ai denteng anta nani, amani ne inontaraifosa. \s1 Allai enewawufo dohonai we inontaraine tata kiai, Yahudifosa tuti Yahudi kaha fosa kontai \p \v 25 Doroi meaine, yohong weai paria we dohonao meserawawerahaifa, kariri fi fafongfa Sempaisi dediwarai nanai. [Fi dediwarai nanai mani, Allai demang we Yahudi kahaio dirisara fosa eroasoai tuti weo Yahudifosa wiro enumikamiei mitubaru aha kaha, akawuru wori, Allai kia Yahudifosa aha ma feririsa ki.] Weo tarahai na meserawawerahai nanai wedaya mea mewaitarahio mewaitawang maino fifiani kontaifara ne. Amani, kariri todoni Yahudi bitoya enumikamiei mitubaru, wiro etohong kariri Allai ne Kaiwofo kaha. Wape ene tarai tonana fo paria inontarai Yahudi kahaio Allai dirisa fosa kiai era wei ma tuti eroaso Yesusi akawuru wo. \v 26 Tuti ne tonanafoa kawuru, inontarai Yahudi fosa kiai ambori Allai feririsa, toyari kaiwofea dotu deyo, \q1 “Mamparirinei da na bendari Sioni ma, \q2 I ambori dufisira riria Yakupi ene karira enari fo ki. \q1 \v 27 Tuti nehu Kaiwo Arerai riasa fo, yohong kariri ki, \q2 amani yeiai ene sasarifoi fo.”\x * \xo 11:27 \xt Yesayai 59:20-21, 27:9; Yeremiai 31:33-34\x* \p \v 28 Inontarai Yahudi fosa eteiaya Kaiwo Mahikai kariri Kristusi fo, ampafe eweaiteta we Allai, tuti na rang tonanane doroi inontarai Yahudi kaha wa mea mesobu mai nayai. Wape Allai dirisa kawuru ampa, ampafe todoni kontaio Allai enewawusa, weo aro ene werengfosa. \v 29 Weo masino Allai diri maneia tuti mioang wenania mani, wiro fiouki fi niari nanai ahang kaha. \v 30 Raminde nanai wiro metohong kariri Allai kaha, wape ninaia mani Allai aro mea ampa, weo Yahudifosa etohong kariria kaha fefe. \v 31 Tonanai kontai we inontarai Yahudi fosa. Ninaifara mani wiro etohong kariri Allai kaha, wape na tonanane Allai aro mea, tuti nanai ambori wedaya ea kontai Allai arosa kontai ki. \v 32 Weo Allai sawing inontarainesa kiai enai na sasari rorong fo, ambori na tonanane deinawi we aro tata kiai na feriri tata fo ki. \s1 Fiaifea we Allai \q1 \v 33 Oh! Tarai paria, we Allai fianai aino neng fo werorong paria, \q2 Ne awaifo tuti ne biriufo fuba paria! \q2 Ne kiutu kaiwo fo manei tefu kaha, \q2 Tuti ne yufi toa fo manei wiro deti maia kaha. \q1 \v 34 “Mandoni dino deitawang Sempaisi enetituaitafo ne, \q2 Ete mandoni dino dohong kaiwo aunau weia ne?”\x * \xo 11:34 \xt Yesayai 40:13\x* \q1 \v 35 “Mandoni dino dohong fieai kawuru wei ne, \q2 Ampafe yiwang fi dohonai wei tonana fo aha ne?”\x * \xo 11:35 \xt Ayupi 41:11\x* \q1 \v 36 Weo Allai meiri niari finini kiai ne. \q2 Tuti fi kiai nini da na I ma, tuti we I kontai. \q2 Sambewaraio dadai feai we Allai we fitawafa! Antu! \c 12 \s1 Taminohiwau we Kristusi terai \p \v 1 Doroi meaine, Allai ne aroafo fuba paria we tata. Nanai wedaya yutang mea paria we todoni kontaio na meminohiwa metohong mene taraiwai terai we Allai, ne tarai toyari korbani darang tuti mirarebanaio metohoni terai we Allai fine tuti kia enerorongfo. Fio menari tonana fo, nana mani mene omi mesi dinani. \v 2 Dohonao metohong kariri fi nunei aha fanai, mae metawing mene taraiwai we Allai we niariria weworu, na meriwang menemitituaitawara waworu aha. Na tonanane mewemambiriu we mewaitawang na mai kariri Allai ne awiafo, amani ne awiaio bengno kia enerorongfo tuti masifo. \p \v 3 Na Allai ne beng fuba pario dohonai arora we yau ne, yeunau doroi mea kiai, dohonao menemitituai we metadai sewa fe. Mae todoni kontaio metitua we mantaung mea na menemirorong tewawa, mansiari-mansiari wau titua bera wau kariri mene meroasoafo, amani mesobu mambiriu we meroasoafo fuba ete katui. \v 4 Weo tata mani, tane tarai bei, tuti tane tarai nani wewarang, aweng, nunggamiei tuti ne siai wei fo. Tuti finanai kiai wiro masi kaha. Mae waramifo we rufi nai, awemifo we ra nai, tuti ne siai wei fo tonanai. \v 5 Tonanai kontai we tata na Kristusi. Tafau tonanai ki, wape tata kiai tane tarai boyari na Kristusi. Tuti tata kiai manei doa siai weru mano wei foi kaha, mae ne tarai toyari tatamuriruhiaifa, manei ria manei. \p \v 6 Mansiari-mansiari na tata, tasobu Nuaninu Mirarebana foi ne Fi Mai fo ria Allai we tafata inontarai naya fo. Fi Mai nanai wiro masi kaha mae mansiari-mansiari sobu nengfo siai, kariri Allai ne bengno dohonai arora fo. Ampafe todoni kontaio tanari kariri Fi Mai tasobuai nanai. Mano sobu Fi Mai we wenabi ambori wiuwu kaiwo Allai deinawiai wei kariri fio kawaria kaharai fo, todoni kontaio niari finanai kariri ne yoasoafo. \v 7 Mano sobu Fi Mai we fiata inontarai siai mani, niari kariri finanai na mai we fiata inontarai siai. Mano sobu Fi Mai we deunau mani, wenani yurai we deunau na mai. \v 8 Mano sobu Fi Mai we niari inontarai siai enemirorong mitubaru foi mani, yurai we niari tonanai na mai kontai. Mano sobu Fi Mai we deto ne ra sobua fo we inontarai siai fo mani, yurai we niari tonanai na warang takahetuai funomai tuti na enerorong mirising. Mandoni dino sobu Fi Mai we wenunggamiei we yu kaiwasa mani, yurai we yusa na mai. Tuti mandoni dino sobu Fi Mai we aro inontarai siai mani, niari kariri finanai na enerorong mirising kontai. \s1 Meteinawi mene menemiwawu inontarai siai fo na meminohi toa wa tuti na menari suasa \p \v 9 Menemiwawu inontarai na menemirorong mesi. Menemirireu ne karirafo tuti merutawang te ne bengfo. \v 10 Doroi meaine, todoni kontaio menemiwawu wawera mea na mai, toyari mambetahatuio ene wawa mansiari, tuti merurai we mene fafong metato wawera mea. \v 11 Meuremi maya, wiro meuremi marira fanai. Merufi we Sempaisi na meuremi mirising, na mirisingno Allai Nuaninufoi dohona fo. \v 12 Menemitawang te Sempaisi na menemirorong mirising, metawang mea na dadira rorong fo, tuti metutang Sempaisi pampang. \v 13 Merurai we mefata doroi Kristenio ene pari fi fosa ambori esobu fi, tuti memainenang metamang we inontarai siai na mene munuwa. \p \v 14 Memoangno mano enari kanggani mea wasa, memoansa, wiro meteikangganisa fanai. \v 15 Memararising ria mano emararising fosa, tuti mesai ria mano esai fosa. \v 16 Meweboyari na meminohi toa wa. Wiro menemirorong dedai fanai, mae mefarao mano etawawa fosa, amani wiro mewati tutisa fanai. Tuti dohonao meteyo meaino mesawai sewa ne fe. \p \v 17 Manei niari karirafeai we mane wau mani, dohonao baitai nari ne karirafo tonanai wei aha fanai. Mae merurai paria we menari te fianai aino masi na kaiwasanei euremireafo. \v 18 Meruraifa paria na fifiani kontai we meminohi na mai ria kaiwasanesa kiai. \v 19 Mano enehuwawu mea wa meaine, dohonao mebai ne karirafo aha we mano enari karira we mea fo fanai, mae finanai metawinai we Allai, ambori andino biaitai na ne kasoufo ki. Weo na Kaiwofo weai dotu tonina: \q1 “Sempaisi medu deyo, \q2 ‘Bai mano niari ne karirafo mani, \q3 yau nehu nana ne. \q2 Yauno ambori ibaitai ki.’ ”\x * \xo 12:19 \xt Ulangan 32:50\x* \m \v 20 Wape, \q1 “Masino nemu aitetafoi wewisi mani, \q2 bohong fiang wei; \q1 arongtataha mani, \q2 bohong mereha wei we dunung. \q1 Weo na nari tonana fo, \q2 ambori bohoni mimaya pariao serawera katai we dediwa urengfo nayai.”\x * \xo 12:20 \xt Amsali 25:21-22\x* \p \v 21 Dohonao metua ne karirafo kiraikobu mea fe, wape meharaikobu ne karirafo na ne bengfo. \c 13 \s1 Kaiwo kariri todoni tatato parentanei fo \p \v 1 Mandoni kontaio taradidau parentanei we dohong kariri, weo parenta nunei kiai sobu mambiriufo ria Allai ma, wiro bei beriri kaha. Tuti parentao yu tata nini, eru ene kaiwasane na mambiriuo sobuai ria Allai fo. \v 2 Nanai wedaya mandoni dino deiaya parentanei mani, deiaya fianai aino Allai kiutuaia fo. Tuti mano enari tonana fosa ambori esobu aiboifo ki. \v 3 Weo masino manei niari ne bengfo mani, wenani wiro mitai parentanei kaha, mae mano niari ne karirafo andi mitaiti ne. Memaya we wiro mematai parentanei kaha mani, menari ne bengfo ambori mesobu fiaifo. \v 4 Weo parentanei mani Allai ne mangfatao dohoni we yufi we mene bengfo dine. Wape mane nari karirafo mani, todoni kontaio mutai parentafoi rai, weo ne mambiriu sobuai we dohong aiboifo wiro ne tarai we fimaranding we miranding ne taraifoi tera kaha. Weo i mani Allai ne mangfata dine, niari kariri Allai ne kesoufo, ampafe ne mambiriu we dohong aiboifo we mano enari ne karira fosa. \v 5 Nanai wedaya yeyo metaramididau parentanei, wiro we ambori mekaharai weru aiboifo tera kaha, wape kontai we ambori menari ne maifo kariri menemirorong ketui wai. \p \v 6 Finanai wedaya kontai doni we fiani mebai pajaki finina, weo mano erufi na parenta nesa mani, Allai ne inontarai erufi wei saine, tuti etohong ene rahidafo kai we efata na parentanei. \v 7 Ampafe fianai aino masi we mebaitai we inontarai mandoni konta fo, mebaitai tonana; pajaki tuti barasteng we mano esobu pajaki tuti barasteng fosa, metato mano todoni kontai atosa fosa, tuti mesomi we mano todoni kontai omi wesa fosa. \s1 Taenemiwawu, weo rahidafo kikeu ampa \p \v 8 Fio todoni kontai mebaita fo mani, dohonao metuatai pampang fe, mae mebaitai kariri ne rahidafo. Wape fi beyario todoni kontai mebaitaia kiai na wea kaha fo, nana mani mene menemiwawu wawera mea pampang wa. Weo mandoni dino enewawu inontarai siai mani, wenani dohong kariri Hukumi Musai soi foa mai ampa. \v 9 Weo Hukumifoi dotu deyo, wiro nai ria wiwing siai fanai, wiro mung inontarai fanai, wiro komananapi fanai, wiro bohong we inontarai ene fi fanai, finanai kiai kontai fi siai wei fo, dawi ruhiai na hukumi boyari amani, “Enemuwawu inontarai siai kariri enemuwawu bera wau wa.” \v 10 Inontarai mano enewawu foi mani, wiro niari karirafo we inontarai siai kaha. Ampafe taenemiwawu mani, tatohong kariri Hukumifo na mai finanai. \p \v 11 Tuti todoni kontai menari tonanai, na mewaitawang rabuang bonini. Amani rahidafe da kawuru we mea ma weo metoari weru metenawa. Weo ninaia mani rahida Allai feriri tata nai fi kefang sewa weru rahida taroasoa foi ampa. \v 12 Dirufi waroi ampa, rerai we aha to, ampafe tafotourai weru tanari fi mamantiti fo to, tuti tamainenang tane tarainei na fimamunao sambewara fo. \v 13 Tanari maifo terai kariri ne inontarai enari na rahidafo, dohonao metohong muniara mai kaha fo fanai, tuti memayeru fanai. Dohonao menari maninawa kerira fo fanai ete menari fi werarika fo fanai. Dohonao mesawa wawera mea fanai ete, menemirorong pirahai we mea fanai. \v 14 Mae meru Seng Yesus Kristusi ma niaya mutu na mea, tuti na tonanane dohonao menemitituaitai kariri todoni mesobu rang we metohong kariri fi karirao menemirorong wesasari fo dawi wea fo fe. \c 14 \s1 Metinggai mene doroi eroasoai konta wasa fanai \p \v 1 Inontarai mano ne yoasoafo mutu kahai foi, wiro meteiayari fanai, mae metamang wei na mai kontai. Dohonao metapai we fi enetituaitawa fe. \v 2 Inontaraine manea na ene eroasoafo mani etang maino fiang bong fo kai. Wape inontarai manea kontai eroasoafo mutu kaha, ampafe etang raung terai. \v 3 Inontaraio metampi fiani konta wa mea mani, dohonao mesahutawang mano etang te raung tera wasa fanai. Tuti mano metang te raung wa mea dohonao metinggai mano etampi fiani konta wasa fanai, weo wenanisa Allai sobusa we nesa kontai ampa. \v 4 Mandoni di waue boyo binggai Sempaisi ne womingfoi nina? Wenani doaria mutu ete sawaifa te, nanafo Mano wewoming wei foi andino detioi ki. Wape doari pampang rai weo Sempaisi wemambiriu we deitawani we doari pampang. \p \v 5 Inontarai manea na eroasoafo mani enemitituaitai we rahidafo masi kai kaha, bei mirarebanai sewa ne wei fo. Wape manea aha na ene eroasoafo mani eteyo rahidafo masi kai. Ampafe na toninane, mansiari-mansiari wau kutuai kaririai na enemurorongwai. \v 6 Mandoni dino enetituai we rahidafo bei mirarebanai sewa rahida wei fo mani, niari tonanai we somi we Sempaisi nayai. Tonanai kontai na ampifo, mano dang andowa taraifoi, niari tonanai we Sempaisi, tuti dohong mahikai wei. Tuti mano wiro dang andowa tarai kaha foi, niari kontai tonanai we Sempaisi kontai, tuti i kontai dohong mahikai we Sempaisi na finanai. \v 7 Weo na tata kiai manei wiro minohi darang we mantauni kaha, tuti manei wiro mireha we mantauni konta kaha. \v 8 Taminohi tatarang mani, tatarang we Sempaisi, tuti tamararehara mani, tamarareha we Sempaisi kontai. Ampafe taminohi tatarang ete tamarareha fo, tata mani Sempaisi ne tata. \v 9 Weo nanai wedaya Seng Kristusi mireha tuti suwi aha, ambori weSeng we mano emarareha fosa tuti we mano etarang fosa. \p \v 10 Ampafe doroi meaine, we fianie metinggai mene doroi eroasoai konta fosa nina? Ete we fianie mesahutawang mene doroi eroasoa fosa nina? Weo tata kiai todoni kontai tatoari na Allai arongreafo we kiutu kaiwo kariri tata rai. \v 11 Weo kaiwofo dotu tonina: \q1 “Sengnei fefora na wonongfo deyo, \q2 ‘Mandoni kontaio ambori disangkapa awebukafo na arohureane ki, \q2 tuti mandoni kontai ambori deyoai we yau mani Seng Allai di yau.’ ”\x * \xo 14:11 \xt Yesayai 45:23\x* \p \v 12 Ampafe mansiari-mansiari na tata todoni kontaio deiai kariri mantauni finiarifo we Allai rai. \s1 Wiro mewedaya mene doroi yoasoai konta foi dohong sarawa fanai \p \v 13 Ampafe tonana mani, wiro tatinggai wawera tata aha fanai. Mae ne mahikai mani menemirorong tonina, wiro tane tarai toyari kamiei we wedaya tane doroi sodairi sawa fanai. \p \v 14 Na iweboyari ria Seng Yesusi fo, iwaitawanai tuti iroasoai we fiang tatang ne masi kai, wiro wea ahuai we werarika kaha. Wape mandoni dino sahu fiangfeai we werarika, nana mani finanai werarika we mantauni. \v 15 Masino wedaya nemu doroifoia ne yoasoafo dohi we fiang bang wa mani, wiro bohong kariri taenemiwawufo kaha, ampafe bang fi tonana fanai. Wiro nari nemu doroiwai, amani inontaraio Kristusi mireha kontai wei foi, wioru na fiang bang wa fanai. \v 16 Ampafe fiea menemitituai we fibeng fine, wape masino finani wedua inontarai siai mani, denteng sewa mani menari finana fanai, ambori wenani ne yoasoafo dohi kaha, tuti inontarai siai wiro etinggai mea na kaiwo oiberaha fea we menari karirafo fanai. \v 17 Weo Allai ne Mananufo mani, wiro we fiangfo tutu fiunungfo kaha, mae we tamasi na taminohi toa ne, taminohi na mai, tuti tamararising na Nuaninu Mirarebana foi. \v 18 Weo mandoni dino fiata Kristusi na ne tonanafo mani, wenani Allai eneoi tuti inontaraine eroa wei. \p \v 19 Ampafe tarurai we tanari te fio wedaya tata taminohi na mai fo, tuti fio wedaya tafata wawera tatara taenemirorongnei mitubaru aha na tane taroasoafo. \v 20 Dohonao fiangne wedaya menari fio Allai niaria foa woru fanai. Fiangne mani masi kai we ang, wape fio metang nanai wedaya inontarai siai etawai tono sasari rorong fo mani, menari sarawa finanai. \v 21 Ne tarai tonana mani, ne mahikai mani, wiro metang andowa taraifoi kaha, ete metunung anggurifoi kaha, ete wiro menari fifiani kontaio wedaya mene doroifoi niari sasarifo kaha. \p \v 22 Fianai aino meroasoaia fo, metohong kaririai na Allai arongreafo we mantaung mea terai. Mandoni dino niuruainso wiro dohong sarawa kaha, na fio sahuai we fi wetarai fo, wenani mani Allai mioani ampa. \v 23 Wape inontarai mano enewawera we fiangfo, mayeai dang fiang nanai aha fo, inontarai nani sobu aiboifo, weo wiro niari kariri ne yoasoaio kariri fio doni aino wetarai fo tuti doni aino sarawa fo kaha. Tuti fifiani kontai aino wiro na roasoafo kaha, finana mani fi sasari fine. \c 15 \s1 Tafata inontarai siai fosa, wiro tawati terai we mantaung tata fanai \p \v 1 Mano taroasoaia mutu ne tata, todoni kontaio tatawang tata we tafata mano eroasoa mutu kaha fosa. Wiro tasera we ambori tafaraise siai fanai. \v 2 Mansiari mansiari na tata yurai we fiata tane doroifosa we ene bengfo, ambori eroasoafo mutu aha. \v 3 Weo Kristusi kontai wiro sera we fio dohong mantauni piraisera fo kaha, wape niari kariri kaiwo dotu tono: \q1 “Kaiwo karirao inontarai eteibera Seng Allai Wau fo, \q2 isodairai kontai ampa.”\x * \xo 15:3 \xt Masmuri 69:9\x* \m \v 4 Weo kaiwo ariri fuba esoi kiai na Kaiwo Mararebana fo na fafongfa nani, oi we deunau tata nai, ambori aunau tasobui tonana foi dohong tata tatawang tata tuti taenemirorong mitubaru, ampafe taenemitawanai we Allai. \p \v 5 Kadono Allai mano wedaya inontarai etawansa tuti dohonsa enemirorong mitubaru foi, fiata mea we menemirorong boyari, kariri Kristus Yesusi ne minohi toa fo. \v 6 Ambori na menemirorong boyari tuti merawamifui boyari metaparanding Allai, amani tane Seng Yesus Kristusi tamana. \s1 Metamang wawera mea toyari Kristusi sobu mea, weo Kristusi feriri tata kiai, Yahudi tuti Yahudi kaha ne tata kiai ruhiai \p \v 7 Ampafe todoni kontaio metamang wawera mea, kariri Kristusi kontai demang we tata fo. Ambori na tonanane kaiwasafoi etaparanding Allai. \v 8 Weo, yeyo yeikaririaifa we mea we Kristusi da ma wewoming we inontarai Yahudi fosa kawuru ampa. Niari tonanafo we deinawiai wesa we ewaitawanai, we Allai mani dohong kariri ne kaiwo derera fo na mai, amani na kaiwo dereraio dohonai we ene riria fafong fosa fo. \v 9 Tuti we niari inontarai na nu siai, amani ne Yahudi kaha fosa, kontaia etaparanding Allai we ne arosa fo. Toyari na Kaiwofo rabuang bei dotu tonina: \q1 “Ampafe yau ambori ifiai wau rahang kaiwasa Yahudi kaha fosa kontai, \q2 ambori irohi rarung fiai fo we ifiai wonomuwai.”\x * \xo 15:9 \xt 2 Samueli 22:50; Masmuri 18:49\x* \m \v 10 Rabuang bei dotu kontai aha tonina: \q1 “Kaiwasa Yahudi kaha wa mea, \q2 memararising kontai ria Allai ne inontarai dirisara fosa!”\x * \xo 15:10 \xt Ulangan 32:43\x* \m \v 11 Tuti rabuang bei aha mani dotu kontai tonina: \q1 “Kaiwasa Yahudi kaha wa mea kiai, mefiai Sempaisi, \q2 todoni kontaio kaiwasanei kiai efiai!”\x * \xo 15:11 \xt Masmuri 117:1\x* \m \v 12 Tuti nabi Yesayai medurai kontai deyo, \q1 “Ambori Isai\f + \fr 15:12 \ft Isai mani Mananu Dauti tamanai.\f* ne bitiri sanami foi, \q2 ureng bei soparimai kiawariaia fiabai, \q1 amani manei na Isai ne ririrafoi, \q2 kiawariai we yu nu bodoni kontai ki, \q1 tuti kaiwasa Yahudi kaha foi enemitawang te I.”\x * \xo 15:12 \xt Yesayai 11:10\x* \p \v 13 Kadono Allai mano taenemitawani foi, dohong mea memararising pampang tuti wedaya mea menumiruainso ne maifo, na meroasoi pampang fo. Ambori na Nuaninu Mirarebana foi ne mambiriufo, menemitawanafo fuba paria. \s1 Paulusi deisaha kariri we fiani soi suratinei fo \p \v 14 Doroi meaine. Iroasoai we mea mani, menari kariri ne bengfo bitoya paria, tuti mewaitawang maino fifiani kontai tuti mewemambiriu we metaunau wawera mea kontai. \v 15 Wape fieai wedaya anta iwemambiriu we isoi kaiwone we mea, we yeretawang mea, weo Allai dohong ne bengfo arora we yau ampa, \v 16 amani yuai yaua iwemangfata we Kristus Yesusi ampa, we ifata Yahudi kaha fosa na nu bodoni konta foi. Tuti dohong yau nehu tarai weimami we yeiriri Kaiwo Mahikai na Allai fo, ambori inontarai Yahudi kaha fosa eroaso Seng Yesusi ambori ewekorbani mesi we Allai, we Nuaninu Mirarebana foi yuairuransa awa emararebanaia fefe. \p \v 17 Ampafe iboiwawa arohu na Kristus Yesusi we fi iru we Allai fo. \v 18 Imaya we imadu kariri fi siai fea kaha, manta kariri fianai aino Kristusi niari na yaua fo, amani we iwiwiaing Yahudi kaha fosa na kaiwo imadura fo tuti na yohong toa fo, ambori eroaso Yesusi tuti na tonanane mani etohong kariri Allai ne dawiafo. \v 19 Tuti iwiwiansa we Allai tonanai na iwemambiriu we inari fiainawiai tuti fitantuma fo, amani fio inari na Nuaninu Mirarebana foi ne mambiriufoi. Doni Kaiwo Mahikai kariri Kristusi fo iwuwuaifa na masi wariai mai kataifo kai, na bendari Yerusalemi paria sobu nu Irilikumi foi. \v 20 Na iwuwu Kaiwo Mahikai ne tonanafo, yawiai paria we iwuwuai terai na kataio etaramio Kristusi kaharai fo, ambori na tonanane wiro ibaung fi iru fo sau fio manei siai niari kawurua wataia fo fanai. \p \v 21 Wape kariri fianai aino dotu na kaiwofo: \q1 “Inontaraio wiro esobu kaiwo kariri I kaha fo, \q2 ambori ewati, \q1 tuti mano wiro etaramioa kaha fosa, \q2 ambori etafu.”\x * \xo 15:21 \xt Yesayai 52:15\x* \s1 Paulusi enetituai we ambori dontai to Roma \p \v 22 Nehuo irurai we iwuwu Kaiwo Mahikai fo na katai etaramioa kaha fo akawuru wo nani, wedua yau pampang we yontai mau we ituambawa meawa nina. \v 23 Wape ninaia mani, wiro katai siai feai we irufi nai na ninai ahang kaha weo Kaiwo Mahikai kariri Kristusi fo wuwuai maino katai nini kiai ampa. Tuti defuina beiru mau wa yohong weai paria we ituambawa mea, \v 24 ampafe enehutawanaifa we rahida yontai to nu Spanyoli foi mani, yontai mauo mea na nanai, tuti imirising ria mea tourai na nanai ki. Mayeai enehutawanai we mefata yau ambori yontai to Spanyoli aha. \v 25 Wape nina mani yeyo yontai to Yerusalemine weo yeo ifata Yesusi ne inontarai emararebana fosa na wana fo. \v 26 Ika fio jemati na nina nesa efanduhiai we efatasa nai, weo jemati kiai na nu Makedonia nei tuti na nu Akhaya foi, ehutuai we etohong fi we efata tane doroio ene pari fi na bendari Yerusalemi fosa. \v 27 Na enemirorong mirising ehutuai we enari finanai, tuti todoni kontaio masi paria we enari tonanai we efata tane doroi na Yerusalemi fosa tonanai. Weo inontarai Yahudi fosa ewedaya inontarai Yahudi kaha fosa esobu moanaio ra mai fo ria Allaia fo, amani na esobu Kaiwo Mahikai fo konta fo. Ampafe todoni kontaio Yahudi kaha nesa efata tane doroio inontarai Yahudio eroaso Yesusi fosa na moanai nuneio esobuai ria Allaia fo, nana mani na ene doifo. \v 28 Ampafe yohong kariri finanafo kai, tuti yohongno fio efanduhiai we efata tane inontaraio enayai na Yerusalemi fosara nana mani, ambori yontai to Spanyoli, tuti na nehu rang rorong fo nani ituambawa mea mau kontai ki. \v 29 Iwaitawanai we yontai mau ituambawa mea mani, yontai tuti moanai bitoya na Kristusi. \p \v 30 Doroi meaine. Na tane Seng Yesus Kristusi tuti na enemiwawuo Allai Nuaninufoi dohona fo, yenggoa mea, kadono merufi meweboyari ria yau na metutanai kontai tuti yau we Allai. \v 31 Metutanai ambori Allai derara yau weru inontarai eroaso Kristusi kahaio na nu Yudea foi sa, tuti ambori fianai aino ika yontaia ninai, Allai ne inontarai emararebana fosa etamang weai na mai. \v 32 Ambori na Allai ne yoa weai nanai, yontai we mea mau na enehurorong mirising ambori nuhuruainso enehurorongnei mitubaru tuti mirising kontai aha rahang mea. \v 33 Kadono Allai, mano dohong inontarai enumiruainso ne mai foi, weriria doroi mea kiai. Antu. \c 16 \s1 Paulusi denatu mahikai we jematifosa \p \v 1 Yutang mea we mewati we tane doroi Febei na mai. I mani wiwingno wemangfata na jemati Kengkrea foi dine. \v 2 Na Sengnei wonongfo metamang wei na mai, toyari masi we metamang we ne inontarai emararebanai siai fosa. Masino deyo mefatari na fiea mani, mefatari tonanai, weo mantauni kontai fiata kaiwasa bitoya ampa tuti fiata yau kontai ampa. \p \v 3 Metohong mahikaifea we Persekilai tuti Akwilai, nehu maniwowirio amerufi ruhiai we Kristus Yesusi wa suru. \v 4 Ururai we ufata yau ikaharai weru ne karirafo, wedaya adareti umarareha. Yohong mahikai we suru we fi unari we yau fo tuti imeiri yau kaha, wape jemati na nu Yahudi kaha fosa kontai etohong mahikai we suru kontai. \v 5 Meteisaharai kontai we jemati efanduhisa na une munuwai sa, we yenatu mahikai wesa kontai. \p Mahikaifeai we Epenatusi, inontaraio enehuwawuti wai. Na nu Asia foi mani andino yoaso Kristusi reantenangne. \v 6 Yenatu mahikai kontai we Mariai, mano yufi mamboni paria we meara foi. \v 7 We nehu doroio Adronikusi tuti Yuniasi amene nu boyari wa suru, amani uweinontarai Yahudi kariri yau, yenatu mahikai we suru kontai. Uru mani rasuli ato suru di suru, tuti raminde uwatai na aitamu rorong fo kontai ria yau ampa. Uruino uroaso Kristusi fafong weru yau ne. \p \v 8 Mahikaifeai we Ampliatusi, inontaraio enehuwawuti na Sengnei. \v 9 Mahikaifeai we Urbanusi, tane maniwowirio yufi kontai we Kristusi wai. Tuti mahikaifeai kontai we Stakisi mano enehuwawuti wai. \v 10 Mahikaifeai we Apelesi, inontaraio deinawiai na dohong toa fo we daria Kristus na mai wai. Kontai mahikaifeai we Aristobolusi ne munu rorong wasa, \v 11 tuti we Herodioni, nehu maniwowirio aune nu boyari wai. Kontai mahikaifeai we tane doroio eroasoai konta wasa na Narkisusi ne munu rorong fo. \p \v 12 Mahikaifeai we Trifenai tuti Trifosai suru. Uru mani urufi mamboni paria we ufata Sempaisi. Tuti mahikaifeai kontai we Persisi, maniwowirio enehuwawuti wai. I kontai yufi mamboni paria we Sempaisi. \v 13 Mahikaifeai we Rufusi inontaraio Sempaisi diriri wai. Kontai we Rufusi inanai, i mani niari yau toyari ai tera dine. \v 14 Mahikaifeai kontai we Asinkritusi, Flegoni, Hermesi, Patrobasi, Hermasi tuti doroi eroasoaio eminohi riasa wasa. \v 15 Mahikaifeai kontai we Filalogusi tuti Yuliai, tuti we Neurusi tuti ne rorowing, we Olimpasi, tuti inontarai emararebana eminohi riasa wasa kontai. \p \v 16 Metohong mahikai wawera mea na menemirorong mesi kariri inontarai Kristeni ne tane koangne. Kristusi ne jematine kiai na ninai etanatu mahikai we mea kiai. \s1 Kaiwo areraio wefuiai \p \v 17 Doroi meaine. Yeretawanai na tapapa paria we mea, we metanansiau we inontaraio eha aiteta we mea ewedaya meweboyari aha kaha wasa tuti ewedua mea weru meroasoai na mai wa. Finanai wiro masi kariri fianai aino raminde ametaunauwai nana kaha. Ampafe mehatai werusa. \v 18 Weo inontarai tonana nesa mani, wiro erufi we tane Seng Kristusi kaha, erurai we etohong kariri te fianai aino enemirorongfoi dohong wea fo terai. Na kaiwo miaing we taramioa fo, eboromi wemereha we ewawori kaiwasa enemirorong mesi fosa, etofasa we etawai. \v 19 Mene metohong kariri Allai wa, kaiwasa bitoya etaramioai ampa. Tuti imirising paria we finanai. Wape yawiai paria we todoni mani mesawai we fi beng fo, tuti mehatai weru fi kia karira fo mae menemirorongwai mesi. \v 20 Allai mano dohong inontarai tanumiruainso ne mai foi, sikera saha kanggung Saminsenia mingganggung na meawemi reng wa. \p Kadono tane Seng Yesusi ne bengfo weriria mea kiai. Antu. \p \v 21 Nehu maniwowirio Timotiusi mano yufi we Kristusi ria yau ne, denatu mahikaifeai we mea. Tonanai kontai we Lukiusi, Yasoni tuti Sosipateri, mano antone nu boyari fo sitoru, itoranatu mahikai kontai we mea. \p \v 22 Yau Tertiusi, mano isoi Paulusi ne kaiwo anatu fe nini yau, yenatu mahikai we mea na Sengnei kontai. \p \v 23 Gayusi kontai denatu mahikai we mea. I mani fiata yau iminohi riati na ne mununei, tuti fiata jematinei ewenadi nai kontai. Erastusi mano wenunggamiei we yu doi na bendarinei, denatu mahikai we mea kontai. Tonanai kontai we tane doroi Kwartusi. \p \v 24 [Kadono tane Seng Yesus Kristusi dohong ne bengfo arora we mea kiai. Antu.]\f + \fr 16:24 \ft Arawangno 24, wiro tarai na Paulusi ne suratinei kaha, mae mano esoi kaririai aha fosa, ansaino esoi kaiwo rabuang nini kontaifa aha ne.\f* \s1 Kaiwo kafe \p \v 25 Tataparanding Allai! Andino wemambiriu we niari mea meroasoai mutu, kariri ne Kaiwo Mahikaio ikoramai we meara fo, tuti kariri kaiwo iwuwuai kariri Yesus Kristusi fo, amani fianai aino Allai dediwarai na fafongfa wata fo waroi ampa pariao na fuininai arahio deinawiai kasaua fo. \v 26 Wape ninaia mani Allai ne Kaiwo dediwarai nanai, deinawiai tuti ati parai na kaiwo Allai dererai we nabifosa etoi kaririaia fo. Kaiwo nanai, Allai, mano minohi wenumainu foi, dohonai we wiwiang Yahudi kaha fosa kiai we eroasoi ambori etohong kariri. \v 27 Mesiri kawuru andino tasahui we tane Allai ne, andino sewai sewa ne. \p Andino tataparandini we fitawafa na Yesus Kristusi! Antu.