\id TIT \h Tiito \toc1 Kiristoos Yisa Tarjamonnante Kinin Yittsaa Bhawloos Tiitona Kinin Thaapoono Warqanno \toc2 Tiito \mt2 Kiristoos Yisa Tarjamonnante Kinin Yittsaa Bhawloos \mt1 Tiitona \mt2 Kinin Thaapoono Warqanno \is1 Ardinta \ip Bhawloos kaa warqataam Tiitona kinin thaapoono 55-59 levensa iintene. Tiito Barjodar woylamin kinin qajoono Bhawloossa timmirinam qansayse dayma garehe (1:4). Yisa adhadhinka Girik eedi dahayse kisa nividino Sooria peen Anthokiara koda maate. Harrna hambhidianna, Bhawloosbee Barnabaasbe Kiristoos yisa tarjamonnante kinin yittsaanabee donzanabesana kinka dhalqota Anthokiara Yerusaalem kenin yivenka, Tiito kembesana kinka ki yivade (Gala 2:1-3). Tiito Yesus Kiristoosdar woylamin yinin qajonsa budobar, qaaman kinin taxadhoadettsi kiam oysadhadehe. Musesa yigginam toolintaka dayma Kiristoosdar woylam qajintaka bish eedinin dhaqenam ogo goynka ko dhesadhade. \ip Lansoa Qorontoos mathaapaate wonin shedenka kalaa misken ooninte gaalebee yer joogaabe dehen wodanka, Tiito yivayse igina yerram kinin ashkoadettsi Bhawloos kiam ki yittsade (2 Qoro 7:6-10bee 13-16be; 8:6bee, 16-17bee, 23-24be). Bhawloos kaa warqataam kinin thaapen wodanka, Tiito Qerthes hambhen bazinsa shaarinte dohon peente dahaana misken onnaam wottsanabee eenam dhettsanabe Bhawlooskalanka hayamo tiyayse waadadhite ki dahade (1:5). Ogosa budonte Bhawloos Thimaatoosna lansoa warqataam yinin thaapenka, Tiito Roome peera dhaabhayse Dilmathia peendar Bhawloos kiam yittsima garehe. \ip Kaa mathaapaam raq makkamdar kashana dandima ko dandime: \io1 1. Nagaymakkono (1:1-4) \io1 2. Bhawloos Tiitoyn waadadhen waadimansa goyti kina kinin eshkoono (1:5–3:11) \io2 a) Misken onna goynsa (1:5-16) \io2 b) Waana waana hamma eena goynsa (2:1-15) \io2 c) Barjodar woylamin qajaamon een goynsa (3:1-8) \io2 d) Buudan timmirin goynsa (3:9-11) \io1 3. Macchin kiilimenbee nagaymakkonbe (3:12-15) \ip Qerthes peente dahaana misken onnaam kattsi galshayno buudan timmirinone. Gebhika “Eedi kalaa dhaqana Musesa yigginam toola kiam koda zaske; Kiristoosdar woylamin qajano bish yeekehe” hamayna Ayiwd eena eenam keda galshe (1:10bee 13-14be; 3:9). Tapir Qerthes eenasa dambinte sharmucimakko waadima thoothi ko dahade (1:12-14). \ip Waani waani Qerthes misken ooninte dahaana eena ogodettsin yerinkalanka yisa metenam gishima ke shidhade (2:2-3bee 10be; 3:2). Ogonante Bhawloos Barjo upsinka dohoono timmirino kena konin zaskenam kattsi ki bhocchisade (1:3; 2:4-5bee 10be). Ko timmirinam tiyaana eena yisa waadimanka Barjoam keda gobshe. Bhawloos Barjo dayntansa, pir Barjo Imbaabee (1:1-4; 2:10; 3:4), Naasabee (1:4; 2:13; 3:6), Manpas Gazanbesa (3:5), ogora dhaqintansa (2:11-14; 3:4-7) payya hayayse ki thaapade. \c 1 \p \v 1 Barjosa waadima eedibee Yesus Kiristoos yisa tarjamonnante kinin yittsaabe, Barjoyn kamaanaam kidar woylamin qajintaka wocchinsanabee Barjoam kenin maatoadettsi hayen goninam keam dhettsanabe wodadhaa i Bhawlooskalanka nittsadhoono warqannone. \v 2 Ogonoar Barjodar woylamin qajadhen goyno rooro wul lay dehen sadandar qaabe hayntadar ko woyade. Buudimima Barjo rooro wul lay dehen sadanam imana ena wodansa birayse malla wona ki ardade. \v 3 Ogo wodan yeskaysaka, woam Dhacchea Barjo ogo rooro wul lay dehen sadansa inin giyoadettsi ina kinin elqimon goynsa Barjo yisa upsinam ki dhahade. \v 4 Wosa kinka dohon Barjodar woylamin wonin qajen goynka gon isa naasi maataa Tiitona nittsadhoonone. Wosa Imbaa Barjobee woam dhacchaa Yesus Kiristoosbesa sunin imintonbee payyamonbe hana ko dee. \s1 Tiito Qerthes Gidir Kinin Waadadhayno Waadimano \p \v 5 Qerthes peente haam inin garoono ogote joogonam hanin ashkoadettsibee inin hana giyondettsi misken onnasa donzanaamaar kataman wulir hanin wodoadettsibene. \v 6 Misken ooninsa donza wodadhea ea siya yer yindar haapadhima, maa kallon geshoa, naana yisa Barjodar woylamin qajayna, pir “Naana kisa sun yaayaynabee ee hamiminabene” hambhima ea ki dee. \v 7 Misken ooninsa wottsea hayayse wodadhea Barjokalanka erge yinin tiyonna, yer siya yindar haapadhima, poorimbhima, wacimima, bardhima, eedibesana goorima, koymona gibima, \v 8 chocchi tiyea, yer payya maatonam nashea, siya maaton yerira meten yinnonam gishea, tipa maataa, gazaa, meten yinnonam wottsea ki dee. \v 9 Tipa maaton timmirinam eenna dhettsaate kiilanabee ogoam garayse palimaynana malsi maasanabe kinin damoadettsi yinin dhettsadhon gonin hamon upsinka wocchimbhayse ki woye. \p \v 10 Harrna hambhidianna, thoothino eeno, kalonar Ayiwd eensa shaarira “Qaama taxadha koda zaske” hamayna ee hamimina, sun pootima waraqaynabee eenaam taysaynabe daane. \v 11 Igina eenaam lay haya haam koda zaske; harrna hambhidianna, kedi ooshinsen goynka koymo haapota zaskimon yer eenaam dhettsada oonin eena wul Barjodar woylamin kenin qajerra keam keda dhaddhise. \v 12 Qerthes eenasa shaarira mooro kalaa “Qerthes eena rooro wul buuda giyayna, dabi siyadettsi maataana, gala nashayna, waadima hayminane” ki hamade. \v 13-14 Ogono tarjamono gonne. Ogona Ayiwd eenasa eerinbee goninkalanka pegimbhayna eenasa upsinbeam kenin qansoamadettsi Barjodar woylamin qajintaka payya kenin doadettsi wocchinsayse keam wacimaa. \v 15 Gazana eenana yer wul gazane; minngimaana Barjodar woylamin qajiminana ko hanna, gaza maataa yer kala hattear qolehe; yin pir kesa qaabonbee kesa meskenbe minngimidine. \v 16 Kedi “Barjoam dhesooda dhese” keda hame; ko dahaannaar jibbishaynabee, ee hamiminabee, payyan waadiman wulam waadadhana damiminabe yinin dohonna, waadiman yinnonka “Barjoam dhesattone” keda hame. \c 2 \s1 Tipa Maaton Timmirinsa \p \v 1 Ya keeda tipa maaton timmirinam dhettsaa. \v 2 Eena gebhadhaana anngina yiam zaskendettsi dahayna, yisa gobshinam toolayna, yisa metenam gishayna maatayse, Barjodar woylamin qajintabee, nashimmakkobee, darshintabeka payya kenin doadettsi keam kiilaa. \p \v 3 Yin pir gebhadhaana maana yisa dayntanka gazana kenin doadettsi, eediam wuupimina, wucamo anngarmaka yedadhaamma, payyan timmirinam dhettsayna kenin doadettsi keam kiilaa. \v 4-5 Tapir maana gebhadhaana Barjosa upsino konin irdhoamadettsi maana barshina geshoa yinteabee naana yinnabeam nashayna, yisa metenam gishayna, gaza maataana, ooninte waadadhayna, payya maataana, geshoa yinteana ee hamayna kenin doadettsi keam ke dhettse. \p \v 6 Tapir barshina naana yisa metenam kenin gishoadettsi keam kiilaa. \v 7 Ya payyan waadimanam hayntaka yer wulka kamsi kena maataa; eenaam hanin dhettsenka goninbee, zaskenbee, \v 8 siyamoysa qolmon payyan dhalqinbeam giyaa. Yin hanin hayenka woam jibbayna siya wodar kenin giyea yer yinin kaysenka, ooshimbha ke ooshimbhe. \p \v 9 Waadadhayna yiam waadisaynana ee kenin hamoadettsibee, yer wulka keam kenin wozisoadettsibee, siya upsi kena kenin maasoamadettsibee, \v 10 kekalanka koymo kenin diiboamadettsibe keam kiilaa. Kalon woam dhacchaa Barjosa timmirino yer wulka konin gobshadhoadettsi rooro wul yindar woylamin qajadhaana yinin maatenam ke dhee. \p \v 11 Een wulam dhacchana damayno Barjosa sunin imintono haapadhidine. \v 12 Ogono sunin imintono seeson waadimanbee peen kogayn anngarmanbeam garayse, ta wodan koka wosa metenam gishaynabee, tipa maataynabee, Barjodettsi maataynabe wonin doadettsi woam koda dhettse. \v 13 Gebhaa wosa Barjo, woam Dhacchea Yesus Kiristoos gobshinka kinin niven wodanka, gobshadhon qaabe yindar haydhenam toolite wo dahade. \v 14 Kiristoos seeson wulra woam dhacchanabee payyan waadiman waadadhana wocchimbhayna, kina edimaana zarsi wonin doadettsi woam gazinsanabe wona hamayse yiam seesosa baza kashadhea hayayse ki imade. \v 15 Hayamon wulka yerra iginaam giyada, wacimada, keam kiilaa; hayyear haam ki bagabhoode. \c 3 \s1 Barjodar Woylamin Qajaanayn Waadadhayno \p \v 1 Barjodar woylamin qajayna eena yiam wottsaynabee yisa hayamo dahaanabena yiam toskayse ee kenin hamoadettsi, payyan waadiman wulam waadadhana ashkimbhaana kenin doadettsi, \v 2 eedi haydarar siya yer kenin giyoamadettsi keam bhocchisaa. Kalonar eedibesana uuri kansiminabee, leeminabee, een wulkal yer wulka meten yinnonam toskayse dhahaynabe ke dee. \p \v 3 Wodi kosa birayse malgimma eena wo dahade; ee hamimina, dhaddhismayna, anngarmanbee waana waana hamon waan wozanbena worsho maataana, siyamobee woogintobeka dahaana, jibbadhaanabee kinka kiam kiam jibbaynabe wo dahade. \v 4 Ko dahaannaar woam dhacchaa Barjosa payyamonbee eenam kisa nashintanbe may konin dhesimon wodanka, \v 5 kisa garintonka haali adhadhi maaton shiidhintanbee Manpas Gazanka haalisintanbeka woam ki dhacchade; wonin tipa waadadhon waadimankatehe. \v 6 Barjo woam dhacchaa Yesus Kiristooska Manpas Gazanam thoosayse wodar ki laalade. \v 7 Ogoam kinin hayoonoar kisa sunin imintonka woam tipana eena maasayse, qaabe hayayse wonin toolayno rooro wul lay dehen sadanam wonin tiyoadettsine. \v 8 Ogono gon hama upsine. Barjodar woylamin qajayna eena payya waadimanam waadadhana kenin wocchimbhoadettsi, igina hana inin giyaana dhalqinam wocchimbhayse hanin giyoadettsi ida zage. Ogono dhalqino payyabee eedina ageabene. \p \v 9 Ko dahaannaar malgimma eenasa palimenbee, eykenasa caacin paydadhenbee, goorenbee, Muse yiggira dhaabhen wacimenbera pegimbhaa. Ogono pootimabee bazaysa qolmabene. \v 10 Eensa shaarinte edimen bevea eam kalaa way lamaa goyt kiam hanin wacimonsa budonte kikalanka pegimbhaa. \v 11 Ogodettsin waadiman hayea ea wobobee, seeso eedibee, yisa metendar kinin pirdonbeam dhesaa. \s1 Macchin Kiilimenbee Nagaymakkonbe \p \v 12 Arthemaasam way Tikiqoosam hakal inin yittsenka, ya Niqabhiliyon katamandar ikal saana nivaa. Inta barginam ogote kappana i qaabade. \v 13 Yigginam dhesea Zeenaasbee Abhiloosbeam yer kala hattear kekalanka joogoamadettsi kesa goynna zasken wulka keam kelshaa. \v 14 Wonna muldhana aapi ushimina maatayse kenin shidhoamadettsi, dayntanna zaskenam thoosana kenin damoadettsi payyan waadiman waadadhanam ke dhese. \p \v 15 Imbesana kinka dahaana wul “Nagaya” hana keda hame. Barjodar woylamin qajayna wosa nashonana “Nagaya” kena hamaa. Barjosa sunin imintono ye wulka ko dee.