\id ROM \h Roome \toc1 Kiristoos Yisa Tarjamonnante Kinin Yittsaa Bhawloos Roome Eenana Kinin Thaapoono Warqanno \toc2 Roome \mt2 Kiristoos Yisa Tarjamonnante Kinin Yittsaa Bhawloos \mt1 Roome Eenana Kinin Thaapoono Warqanno \is1 Ardinta \ip Betelemir qolen gishaynana giidhoono een wulna maatayno kattsi wozisayno upsino zarsinam dhacchota nivaasa ko giidhade. Bhawloos Roome eenana kinin thaapon warqatinte ogono dhaqintano har konin dohonam giyaate wona may may kida dhettse. Ogoam kinin thaapoonoar 47-50 levensa iintene. \ip Bhawloos thoothi levera yedayse Roomer dahaana Barjodar woylamin qajaynaam shedana anngarma kisa dahade (15:23). Woylamin kesa qajidinka kenin wocchimbhoadettsi Barjosa upsinam kena giyana ki zagaakaar Roomer yeskana damadehe (1:11-15). Barjosa dhacchintan upsinam workisota kinin yivon makkanso goyt Qorontoos katamara dhaabhota yinin hayenka, ogo warqatinam thaapayse Kinkiria misken ooninte waadadhen Peeben aaninka kena yittsima garadehe (16:1-2). \ip Ogora rooro likkasa budobar Yerusaalem gidir kiam yedate ko dhaxadhade (Yi Waa 21:27). Ogora thoothi raqir kidar yeskon gaalenka dhaxi eed maatayse Roome katamanam ki yeskade (Yi Waa 28:14-16). \ip Mathaapinsa aapea dhalqa baza kashayse dhacchinta hameane (3:24). Kaa mathaapaam raq lankaydar kashana dandima ko dandime: \io1 1. Nagaymakkobee Barjoam miskintabe (1:1-17) \io1 2. Seeson goynsa: Eenam dhacchota baza kasha zaskayno (1:18–3:20) \io2 a) Ayiwdtay hamma eenasa seesono (1:18–2:16) \io2 b) Ayiwd eenasa seesono (2:17–3:8) \io2 c) Een wulsa seesono (3:9-20) \io1 3. Barjosa birante tipa maatintan goynsa: Eenam dhacchota baza kashadhoono (3:21–5:21) \io1 4. Gazamon goynsa: Eenam dhacchota kashadhon bazansa biraa aapea (6:1–8:39) \io2 a) Kiristoosbesana kalaa maatinta (6:1-23) \io2 b) Lamaana dantanasa palimeno (7:1-25) \io2 c) Manpas Gazanka seesobee dembhibeam bashinta (8:1-39) \io1 5. Ayiwd eenabee Ayiwdtay hamma eenabe goynsa: Keam dhacchota kashadhon bazansa gembhakon workamono (9:1–11:36) \io2 a) Israveel eenasa gonin hammo eerino: Barjo seesondar kinin pirdoono (9:1-33) \io2 b) Israveel eenasa taaki dantano: Barjo keam dhacchota kinin nashoono (10:1-21) \io2 c) Israveel eenasa os birante dohoono dantano: Barjo keam maasate yinin dhacchenna malla kinin ardoono (11:1-36) \io1 6. Waadiman goynsa: Eenam dhacchota kashadhon bazansa macchino aapino (12:1–15:13) \io1 7. Bhawloos Roome eenaam shedota kinin zagoono (15:14-33) \io1 8. Bhawloossa macchin dhalqino (16:1-27) \c 1 \p \v 1 Kiristoossa tarjamonnante yittsadhaa maatayse Barjosa dhacchintan upsinam giyana kamayse eldhaa, Yesus Kiristoossa waadima eedi maataa i Bhawlooskalanka nittsadhoono warqannone. \v 2 Ogono Barjosa dhacchintan upsino Barjokala qansayse eenna giyaynasa Mathaap Gazante birayse “yena imayda ime” hamayse kinin imoono qaabe wonin hayayno upsinone. \v 3 Ogono Barjosa dhacchintan upsino kisa Naasasa giyaynone. Kisa Naasaar waanka Dawtsa muldhara ki adhadhade; \v 4 Gazamon Manpasinka dembhira dhaabhintaka gebhi kantaka Barjo Naasi maatayse ki haapadhade; agaa kidi wosa Imbaa Yesus Kiristoosne. \p \v 5 Inta kisa tarjamonnante yittsadhaa maatana Barjosa sunin imintonam i tiyade; ogonoar kisa naabenna hamayse zarsin wulsa iira kidar woylamin qajayse Barjona ee kenin hamoadettsi keam ida\f + \fr 1:5 \ft Bhawloos Girik peen aponka kinin thaapenka, “ida” hamenam “woda” ki hamade.\f* haye. \v 6 Kesa shaarira yedi Yesus Kiristoossa yenin doadettsi Barjoyn eelaana eenane. \v 7 Ogonante Roome katamante dahaana Barjoyn nashaynabee gazamonna eldhaana eena wulbena nittsadhoonone. Wosa Imbaa Barjobee Imbaa wontea Yesus Kiristoosbesa sunin imintonbee payyamonbe yena ko dee. \s1 Barjoam Gobshaate Miskinta \p \v 8 Barjodar woylamin yenin qajayno peen wulir dhesimaate konin dohonna, yer wulsa birayse Yesus Kiristooska ye wulna Barjoam ida gobshe. \v 9 Kisa Naasasa dhacchintan upsinam eenna giyaate isa woylam wulka Barjona ida waadadhe. Rooro wul Barjoam inin miskenka inin yeam bhocchensa Barjo isa tarjane. \v 10 Ta keeda macchi yekal nivana Barjosa qaabo konin doadettsi Barjoam rooro wul ida miske. \v 11 Harrna hambhidianna, Barjodar woylamin qajintaka yenin wocchimbhoadettsi yeam hayen manpasin imintora yena kashana inin zagenna yeam shedana ida anngardhe. \v 12 Yin inin giyoono inta Barjodar woylamin yenin qajen goynsa, yediar isa Barjodar woylamin qajintan goynka kinka kinka wonin wocchimbhoadettsine. \p \v 13 Imbanaanato, waani Ayiwdtay hamon eensa shaarinte inin dhettsenka Barjodar woylamin qajaynaam inta haapidine; ogodettsi yeamaar dhettsayse yesa shaarinte Barjodar woylamin qajaanasa aapinam haapota ida zage. Ogona yekal nivana thoothi woda inin qaabenka, ta koka yekka yekal nivana wodanin isa qolmonam yenin dhesoadettsi ida zage. \v 14 Gilon payyan dhesaynabee dhesiminabe, pir timmiraanabee timmiraammabena Barjosa dhacchintan upsinam kena giyana baza idar daane. \v 15 Ogonante Roome gidir dahaana yenaar Barjosa dhacchintan upsinam giyana ida anngardhe. \s1 Dhacchintan Upsino Barjosa Kantano Konin Dohoono \p \v 16 Inta Barjosa dhacchintan upsinka ooshimbhattine. Harrna hambhidianna, birayse Ayiwd eenana, ogoraar Ayiwdtay hamma eenana, Barjodar woylamin qajayna wul kenin dhaqoadettsi Barjosa kantanone. \v 17 Ogonoar Barjo yisa birante eediam tipa kinin maasayno birara yedayse macchinka yekka kidar woylamin qajintaka konin dohonam Barjosa dhacchintan upsino may koda giye. “Barjo birante tipa ea Barjodar woylamin qajintaka sadanam kida haape”\x - \xo 1:17 \xt Imbaqom 2:4. \x* hamayse thaapadhondettsine. \s1 Eensa Seesonka Nivayno Barjosa Wacimeno \p \v 18 Yisa seeson waadimanka gonin dhesimoamadettsi marayna Barjobee eenbeam kenin genen wulka Barjosa wacime cecira kedar may ko nivade. \v 19 Harrna hambhidianna, Barjo yinnon goynsa dhesana kenin damenam kena yinti may kinin dhohonnane. \v 20 Peen pijadhorra yedayse eenna haapadhimino Barjosa dantano, ogonoar lay dehen kisa kantanbee Barjo kinin dohonbe kinin pijaana yerra goynka may maatayse haapadhidine. Ogonante eena dhesayse seeso kenin waadadhonna, yer kenin giyea qolehe. \v 21 Harrna hambhidianna, kedi Barjoam dhesayna dahayse zasken gobshinam kina imadehe; kisa waadimannaar kiam gobshadehe. Bhocchinka yisa pootimina ke maatade; kesa qaabimino woylammoar ko thipade. \v 22 “Wodi pakalla eenane” hamayse malgimma eena ke maatade. \v 23 Rooro wul dehea Barjoam kenin gobshen garayse, diyayna pijadhina: eedibee, aptibee, rooysa oydi dahaanabee, peendar gochimayna pijadhaanabeam kamayse kenin ashkaana barjonana gobshin ke imade. \p \v 24 Ogonante kinka kiam kiam ooshinsea yer kenin waadadhoadettsi Barjo kesa woylaminsa anngarmandettsi minngin yerinna keam ki garade. \v 25 Ogonoar Barjosa goninam buudanka ookayse pijaa Barjosa oolonte pijadhaanana kenin goodimonnabee kena kenin waadadhonnabene. Pijaa Barjo lay gobshadhaane, amiin. \v 26 Ogonante Barjo ooshinsen anngarmanna keam ki garade. Kesa maanaar pijadhinsa dambindettsi anngika wodhadhenam garayse pijadhinsa dambindettsi dayma dambi abka ke ookade. \v 27 Ogodettsi anngina taar pijadhinsa dambindettsi maaka wodhadhenam garayse kinka kinka wodhana kattsi ke anngardhade. Ogonante anngina annginaka kinka ooshinsenam ke waadadhade; siyon kesa waadimankaar kedar yesken dhabinam yisa waandar ke bavade. \p \v 28 Eena Barjoam dhesana kenin zagaamonna, zaskimina yerraam kenin waadadhoadettsi Barjo pootimon qaabenna keam ki garade. \v 29 Eedibee Barjobedar seeso waadiminta, “Yer wul ina ko dee” haminta, siyamo, wooginta, eediam deesinta, jibbinta, eediam taysinta, siya qaabi, igina wulka kedi thoothidine. Yin pir wuupon giyayna, \v 30 eensa naabenam genayna, Barjoam jibbayna, eediam ooshinsayna, poorimbhayna, erimayna, siyon waadiman haalin bulayna, yisa imbanana ee hamimina, \v 31 bhocchimina, yidar woylamin qajadhimina, nashimmakkoysa qolmina, eenna burqadhimina eenane. \v 32 “Yerra iginaam waadadhaynana dembhi keam koda zaske” hamayno Barjosa yigginam dhesa ke dhese; ko hannaar koam waadadhinta bish dayma, yin waadadhaynaam shawkintaka keda wocchinse. \c 2 \s1 Barjosa Pirdino \p \v 1 Ogonante ya eedi abdar pirdea ea, yer hanin giyea qolehe; ya kidar hanin pirdenka, hadar hada pirde. Harrna hambhidianna hadar pirdea easa waadimandettsi hada waadadhe. \v 2 Ogodettsi seeso waadadhaynadar Barjoyn pirdayno pirdino gon konin maatonam dhesooda dhese. \v 3 Ya ea kaa, ogoam waadadhayna eenadar hanin pirdenka, kenin waadadhenam hanin waadadhenna, Barjosa pirdira hanin dhaqea hana maata ko maato? \v 4 Ya Barjosa lemmakkonbee, damintanbee, darshintanbesa thoothamonam ha bago? Hasa seeson waadimanam garayse Barjodar hanin maatoadettsi Barjo yisa lemmakkonka haam kinin entsenam ya dhesattanu? \v 5 Yaar “Isa seesonam garayse Barjodar maatattine” hamayse hanin giyonbee ee hamima hanin dohonbena Barjosa wacimenbee kisa tipan pirdinbe haapadhen wodanka, Barjosa wacime hadar konin thoothoadettsi hada haye. \p \v 6 Barjo een wulna ke kalaa kalaanana kesa waadimandettsi bazanam kida ime. \v 7 Payyan waadimanka wocchimbhintaka shawkadhintabee, gobshadhintabee, kaymon sadanbeam zagayna eenana Barjo lay dehen sadan kida ime. \v 8 Yinnon metenna bish bhocchaynabee gonin yerinam garayse siyon yerinam waadadhaynabedar Barjosa wacimebee ashimebe koda yeske. \v 9 Birayse Ayiwd eenadar, ogora Ayiwdtay hamma eenadar siyon yerinam waadadhayna wuldar gaalebee bucchea qaabebe kedar koda nive. \v 10 Ko dahaannaar birayse Ayiwd eenana, pir Ayiwdtay hamma eenana, payya waadadhayna wulna shawkadhabee, gobshadhabee, payyamonbeam kena koda imbhe. \v 11 Harrna hambhidianna, Barjo eedisa wotiam shedayse pirdehe. \p \v 12 Musesa yiggin kekal qolma seeson waadadhaana wul yiggin qolma kaya ke kaye. Musesa yiggin dhesayna seeson waadadhaana wul yigginka kedar koda pirdadhe. \v 13 Harrna hambhidianna, Barjo birante tipana maatayna eena yigginam waadimadar hacchaynane; yigginam qansayse waadimadar hacchiminatehe. \v 14 Musesa yiggin qolmina Ayiwdtay hamma eena yisa pijadhinka yigginin giyayna yerram kenin waadadhenka, Musesa yiggin qolminaar yisa meteka yigginka waadadha zaskenam kenin dhesenam keda eshke. \v 15 Ogonoar Musesa yigginin giyayno yerro wul kesa woylaminte thaapadhoono konin maatonam keda dhee; tapir kesa meskeno ogoam koda tarje. Harrna hambhidianna, kesa meskenin bhocchen yerin goynka waani waaniaytana kesa bhocchinam koda kaame, waani waaniaytana keam koda keedhe. \v 16 Ogonoar yin konin maatayno inin giyayno Barjosa dhacchintan upsindettsi Barjo Yesus Kiristoosbar eeno yisa woylaminka konin aachon yerindar kinin pirdea rooroakane. \s1 Ayiwd Eenabee Musesa Yigginbe \p \v 17 Ya “Inta Ayiwd eedine” hada hame; Musesa yigginkaar keedhimaada keedhime; Barjokaar erimaada erime. \v 18 Ya Barjosa bhocchinam dhesaada dhese; Musesa yigginam hanin dhesenna, payyan yerin haydhenam dhesaada dhese. \v 19 Ya “Aapin kayaana eenaam inta entseane, thipante dahaanasaar inta shaakane” hada hame. \v 20 “Timmiribee goninbe yisa iir thoothon yigginin isa dohonna, dhesiminaam ida dhettse; yisa bhocchinka naasidettsi maataanaamaar dhettsayda dhettse” hada hame. \v 21 Ta keeda ya waani eenaam dhettsea, haam dhettsattanu? “Dimmaabhode” hamayse ya giyada diibaa diibo? \v 22 “Sharmucimaabhode” hamayse ya giyada sharmucimaa sharmucimo? Aaninka ashkadhaana barjonaam miskadhenam ya bagea dahayse, aaninka ashkadhaana barjonasa onnaam buuraa buuro? \v 23 Ya Musesa yigginka erimea, yigginam garintaka Barjoam ha irso? \v 24 Ogonoar “Yennon goynka Barjosa naabeno Ayiwdtay hamma eenasa shaarinte koda irdhe”\x - \xo 2:24 \xt Isi 52:5. \x* hamayse thaapadhondettsine. \p \v 25 Yigginam toolea hanna, qaaman hanin taxadhayno koda poote; yigginam toolima hanna, qaamanam hanin taxadhoono qaama hanin taxadhaamadettsi koda paydadhe. \v 26 Ta keeda yisa qaaman taxadhaama ea yiggin giyenam toolea ki hanna, yisa qaamanam kinin taxadhaammo qaaman kinin taxadhaadettsi kina paydadhayu? \v 27 Ya thaapadhon yigginsa goynka hasa qaamanam taxadhaa dahayse yigginam toolima ha daana, yisa waanka qaamanam taxadhaama dahayse yigginam toolea hadar kida pirde. \v 28 Harrna hambhidianna, naabenna bish Ayiwd eedi maataa gon Ayiwd eeditehe; yin pir aapinna haapadhayno qaamanam taxadhinta gon qaama taxadhintatehe. \v 29 Gon Ayiwd ea yisa iinka Ayiwd eedine. Gonin qaamanam taxadhintano Barjosa Manpasinka woylaminsa qaamanam taxadhintane; Musesa yigginte thaapadhoono qaama taxadhintatehe. Ogodettsi maataa ea gobshinam kinin tiyayno Barjokalankane, eedikalankatehe. \c 3 \s1 Barjosa Gonamono \p \v 1 Ta keeda Ayiwd eena waani eenkala kenin sagayno harkane? Qaama taxadhintano har ko poote? \v 2 Ayiwd eedi maatano thoothi goytina koda age: Birayse Barjo yisa upsinam Ayiwd eenana elqimayse ki imade. \v 3 Ta keeda Ayiwd eenasa shaarira waani eena gon maatayse ke haapadhaamma, kenin gon maataamon goynka Barjosa gonamono shidhok? \v 4 Shidhehe! \q1 “Hasa dhalqinka tipa eedi hada maate; \q1 haam jibbeamaar pirdinka hada bashe”\x - \xo 3:4 \xt Maz 51:4. \x* \m hamayse thaapadhondettsi, eedi wul buuda eedi ko dahaakaar, Barjo gon hamaane. \p \v 5 Ko dahaannaar wosa wobamon waadimano Barjosa tipamonam dhehea ko hanna, ta keeda hamino giyo? Wosa wobamon waadimanna wodar kinin wacimenka Barjo tipa pirdeatehe wosa hamintaw? (Inin yin giyayno eedisa qaabedettsine.) \v 6 Yintehe! Yin ko hanna, Barjo peen kodar dahaana eenadar hamin ki pirde? \v 7 Ko dahaannaar isa buudamono Barjosa gonamonam eshkaate kisa gobshin thoothamonam dhehea ko hanna, ta seeso yindar dahaa eedidettsi maasayse idar harrna ko pirdadhaa? \v 8 Waani eena “Bhawloos ‘Payya yer haapadhoadettsi, yer siya wo haye’ hamayse kida dhettse” hamayse isa naabenam keda gene. Ogonante kedar yeskayno pirdino tipane. \s1 Eedi Wul Seeso Konin Waadadhoono \p \v 9 Ta keeda wodi Ayiwd eena Ayiwdtay hamma eenadara sagoo sago? Sagattone. Ayiwd eenabee Ayiwdtay hamma eena wulbe seesonsa hayamon demente kenin maatonam birayse inta giydine. \v 10 Yin giyayse thaapadhondettsine: \q1 “Eedi tipa kala hattear qolehe. \q1 \v 11 Bhocchea qolehe; \q1 Barjoam zagea qolehe. \q1 \v 12 Wul Barjosa goyra utidine; \q1 kinka maatayse kedi wul pootimina ke maatade; \q1 payya yer hayea eedi kala hattear qolehe.\x - \xo 3:12 \xt Maz 14:1-3; 53:1-3. \x* \q1 \v 13 Kesa apono bulimaa duuki oolodettsine; \q1 atabhin yinnonkaar eediam keda tayse; \q1 kesa apora utayno dhalqinoar gunisa davinidettsine.\x - \xo 3:13 \xt Maz 5:9; 140:3. \x* \q1 \v 14 Kesa apono ashimebee thaqima dhalqbeka thoothoonone.\x - \xo 3:14 \xt Maz 10:7. \x* \q1 \v 15 Kesa roono eediam deesana gibaynone. \q1 \v 16 Kesa goyndar haapadhayno kayebee gaalebene. \q1 \v 17 Payyamonsa goynam dhesehe.\x - \xo 3:17 \xt Isi 59:7-8. \x* \q1 \v 18 Barjona hamin ko dahaakaar kurtumbhehe”\x - \xo 3:18 \xt Maz 36:1. \x* \m hamayse thaapadhidine. \p \v 19 Yigginsa upsinin giyayno yigginsa demente dahaanana konin hamenam dhesooda dhese. Ogo goynka eeno yinin erimenam bashadhayse lay koda hame; peen kodar dahaana wul Barjo pirdinsa demente keda maate. \v 20 Ogonante eedi hayyear Barjo birante Musesa yigginam toolintaka tipa eedi maatehe. Harrna hambhidianna, seeso yigginka koda dhesadhe. \s1 Barjodar Woylam Qajintaka Haapadhayno Tipamono \p \v 21 Taaki Barjo yiggi qolma eedi kisa birante tipa eedi kinin maasoono goyno ko haapadhade; ogoam Musesa yigginbee Barjokala qansayse eenna giyaynabe tarjidine. \v 22 Yesus Kiristoosdar woylamin qajayna eenaam Barjo kesa shaarinte edime hayma wulam tipana eena kida maase. \v 23 Harrna hambhidianna, eedi wul seeso waadadhidine; Barjosa gobshinamaar kedi joshkidine. \v 24 Ogonante eenna Yesus Kiristoos bazanam kashayse kosa seesora koam kinin dhacchon goynka, Barjo kisa sunin imintonka tipana eena kida maase. \v 25 Yesus Kiristoosdar woylamin qajayna wul kisa zombhinka seeson yinnonsa garintonam kenin haapoadettsi, Barjo Yesus Kiristoosam seesosa marsha hayayse ki imade. Barjo ogoam kinin hayoono birayse dohon seesonam wacimima kinin garon goynsa, kidi yisa tipamonam dhaanane. \v 26 Barjo ogoam yin kinin hayoono, kidi tipa kinin dohonbee Yesusdar woylamin qajaynaam tipana eena kinin maasenbeam ta wodan koka dhaanane. \p \v 27 Ta keeda kanka wonin erimayno yer hare? Yer kala hattear qolehe. Wonin erimiminosin harrnane? Wonin tipana eena maatoono yigginam toolintakaw? Yintehe! Kiristoosdar woylamin qajintakane. \v 28 Ogonante Musesa yigginam toolintaka dayma, Kiristoosdar woylamin qajintaka tipa eedi maatadhenam woda dhettsise. \v 29 Ta keeda Barjo Ayiwd eenasa bish Barjow? Ayiwdtay hamma eenasa pir Barjotayu? Gon Ayiwdtay hamma eenasa Barjone. \v 30 Barjo kalaa kinin dohonna, Ayiwd eena Yesus Kiristoosdar woylamin kenin qajenna, Ayiwdtay hamma eena kidar woylamin kenin qajen goynka, ke wulam kidi tipana eena kida maase. \p \v 31 Ta keeda Kiristoosdar woylamin qajadhen goynna yigginam wo shiisho? Yintehe! Kalon yigginam woda wocchinse. \c 4 \s1 Abraam Barjodar Woylamin Qajintaka Tipa Eedi Kinin Maatoono \p \v 1 Ta keeda wosa eykea Abraam har ki haapaa kiam wo hamo? \v 2 Abraamin tipa maatoono waadimaka ko hanna, ini kinin erimea yer daane; ko dahaannaar kidi Barjo birante erimana damehe. \v 3 Harrna hambhidianna, “Abraam Barjodar woylamin ki qajade; ogonante Barjo kiam tipa ea hamayse ki paydade”\x - \xo 4:3 \xt Pija 15:6. \x* hamayse Mathaap Gazante thaapadhidine. \v 4 Waadiman waadadheana imbhayno kinin waadadhonsa damoozne; imintodettsi koam paydadhehe. \v 5 Waadiman waadadhima ear, seeson eenaam tipa eedi maasea Barjodar woylamin qajea ki hanna, Barjodar woylamin kinin qajonna Barjo kiam tipa hayayse kida payde. \v 6 Dawtaar eedi kalaa payya waadima ki waadadhima Barjoyn kiam tipa hayayse paydea ea hamin gobshadhaa kinin dohonam giyana yin ki giyade: \q1 \v 7 “Kenin genonam kena gardhaana, \q1 pir seesoysa kaysadhaana eena gobshadhaanane. \q1 \v 8 Barjoyn seesonam paydima ea gobshadhaane”\x - \xo 4:8 \xt Maz 32:1-2. \x* \m ki hamade. \p \v 9 Ta keeda ogono gobshino qaaman taxadhaanana bishimoo, taxadhaammanaw? “Abraam Barjodar woylamin kinin qajonna, Barjo kiam tipa ea hamayse ki paydade” wodi hamidine. \v 10 Ta keeda Barjo kiam tipa ea hamayse kinin paydoono haane? Qaaman kinin taxadhonsa biraysemoo, qaaman kinin taxadhonsa budontew? Qaaman kinin taxadhonsa biraysene, kinin taxadhonsa budontetehe. \v 11 Abraam akar qaaman yinin taxadhensa birayse Barjodar woylamin yinin qajenka kinin haapon tipamonam tipisea milkit konin doadettsi qaaman ki taxadhade. Ogonante Abraam qaaman taxadhima Barjodar woylamin qajayna eena tipane hamayse kenin paydadhoadettsi ke wulsa imba ki maatade. \v 12 Pir ogodettsi Abraam qaaman taxadhaanasa imbane; kesa imba kinin dohoono qaaman kenin taxadhonna bish dayma, kidi qaaman taxadhima birayse Barjodar woylamin qajintaka kinin dehendettsi, kediar ogodettsi Barjodar woylamin kenin qajonnane. \s1 Barjodar Woylamin Qajadhensa Imbhoono Qaabe Haydhayno Upsino \p \v 13 Abraam yisa muldhanabesana peen wulam kinin tiyendettsi Barjo qaabe yindar haydhea upsi kina ki giyade. Ogono upsino konin haapadhayno Abraam yigginam kinin toolonna dayma, Barjodar woylamin qajidinka kinin haapon tipamonkane. \v 14 Qaabe yindar haydhen upsinam tiyayna eena yigginam toolayna ke hanna, Barjodar woylamin qajintano pootiminone; Barjosaar qaabe yindar haydhayno upsino sun shidhidine. \v 15 Harrna hambhidianna, yiggin waadimano konin bavayno Barjosa wacimenamne. Yiggin qolmina, “Yigginam kottsidine” hambhea yer qolehe. \p \v 16 Ogona Barjosa qaabe haydhayno upsino kidar woylamin qajadhendar ko woyade; ogono upsino Abraamsa muldhana wulna Barjosa sunin imintonka kena konin imbhonam ogoka dhesadhidine. Ogonoar Abraamsa muldhana yigginam toolaynana bish dayma, Abraamdettsi Barjodar woylamin qajayna eena wulnane. Harrna hambhidianna, Abraam Barjodar woylamin qajadhen goynka wo wulsa kidi imbane. \v 17 Ogono yin konin dohoono “Thoothin zarsinsa imba haam inta haydine”\x - \xo 4:17 \xt Pija 17:5. \x* hamayse thaapadhondettsine. Ogonante diyaanana sadan imea, qolmonam konin doadettsi hayea Barjodar woylamin kinin qajonnane. \p \v 18 Abraam “Naasi ida adhe” hamayse kinin qaabe hayaamon wodanka, Barjoyn kina giyonna Abraam “Naasi ida adhe” hamayse Barjodar woylamin ki qajade. Ogonante “Hasa muldhano yin koda thoothe” hamayse giidhondettsi, thoothin zarsinsa imba ki maatade. \v 19 Abraamsa lendho eedi dong kaysaaddha konin maatenka, waanka gecchayse naasi kinin adhiminbee geshono kisa Saara seeki konin maatonbeam yi dhesaakaar, Barjodar woylamin yinin qajenka ki wocchimbhade, qajadhadehe. \v 20 Barjoyn “Hayayda haye” hamon upsindar woylamin qajattine hamayse hamin ko dahaakaar qothimadehe. Barjodar woylamin yinin qajenka wocchimbhaa maatayse Barjoam ki gobshade. \v 21 Harrna hambhidianna, Barjo kinin imon upsinam thoosana kinin damenam yinin dhesonnane. \v 22 Barjoyn kisa woylamin qajidinam tipane hamayse paydoono ogonantene. \v 23 Ko dahaannaar, “Kiam tipane hamayse ki paydade” hamen upsinam thaapadhoono Abraamna bish dayma, \v 24 pir wonaar thaapadhidine. Wosa Imbaa Yesusam dembhira dhaasaa Barjodar woylamin wonin qajenka, Barjo woamaar tipanane hamayse payda ki payde. \v 25 Imbaa wontea Yesusamaar wosa seesonna saskate dembhinna ko imbhade; pir Barjo woam tipana hayanna kiam ki dhaasade. \c 5 \s1 Barjodar Woylamin Qajintaka Haapadhen Payyamonbee Qaashimenbe \p \v 1 Ta keeda wodi Barjodar woylamin qajintaka kisa birante tipana eena wonin maatonna, wosa Imbaa Yesus Kiristooska Barjobesana payyamoka wo dahade. \v 2 Kiristooska kidar woylamin qajintaka kanka Barjosa sunin imintondar ardadhenam wodi haapidine; taar kisa sunin imintonka wocchimbhayse woda woye. Barjosa gobshinamaar kashimayna maatana kidar qaabe hayada woda erime. \v 3 Ogo bish dayma, wosa gaalenkaar erimooda erime; harrna hambhidianna, gaalera darshinta, \v 4 darshintaraar wocchimbhinta, wocchimbhintaraar qaabe haydhenin haapadhenam dhesooda dhese. \v 5 Barjoyn wona imon Manpas Gazanka yisa nashimmakkonam wosa woylaminte kinin thoosonna, ogodar qaabe hayano woam ooshinsehe. \p \v 6 Kantaysa qolmina eena maatayse wo daaka, Barjo kinin giyon wodanka, Kiristoos seeson eenana ki diyade. \v 7 Tipa easa oolonte diyea eediam haapano kattsi gaalene; ko dahaannaar payya hayea easa oolonte diyana zagea way haapadhasane. \v 8 Ko dahaakaar wodi akar seeso eedi wo daaka, Kiristoos wona ki diyade; ogonoar Barjo wona yisa dohon nashimmakkonam ki dhahade. \v 9 Ta keeda Yesus Kiristoossa zombhinka Barjo birante tipana eena wo maatidianna, taar sagi kanka Barjosa wacimera dhaqooda dhaqe. \v 10 Harrna hambhidianna, wodi Barjoam jibbayna wo daaka, Barjo Naasasa dembhinka kanka wo qaashimidianna, taar sagi kisa Naasasa sadanka dhaqooda dhaqe. \v 11 Ogo bish dayma, qaashimenam woninka haapaa wosa Imbaa Yesus Kiristoos goynka Barjoka woda erime. \s1 Dembhi Addaamka, Sada Kiristooska Konin Nivoono \p \v 12 Ogonante eedi kala goynka seeso peen kodar ko nivade; seesonkaar dembhi ko nivade. Ogona eedi wul seeso konin waadadhonna, dembhi een wuldar ko yeskade. \v 13 Harrna hambhidianna, Musesa yigginam imbhenka yekka seeso peendar ko dahade; ko dahaannaar yigginin qolmonna, seesono paydadhehe. \v 14 Addaamsa seesondettsi seeson waadadhaamma ke hannaar, Addaamra yedayse Museka yekka dahaana eena wuldar dembhi ko bitimade. Kaa Addaam os birante nivea Kiristoossa kamsine. \p \v 15 Ko dahaannaar Barjosa sunin imintono eensa seesondettsitehe; ea kalaasa seesonka thoothino eeno ko diyaakaar, ea kalaa Yesus Kiristoossa imintonka haapadhoono Barjosa sunin imintono thoothin eenna sagi ko thoothade. \v 16 Barjosa sunin imintonka haapadhonbee eedi kalaasa seesonka haapadhonbe kiaddhatehe. Eedi kalaasa seesonka haapadhoono pirdino Barjosa wacimenam ko bavade; thoothin eensa seeson goynka imbhoono Barjosa sunin imintono eenna tipamonam ko bavade. \v 17 Eedi kalaasa seesonka dembhi een wuldar bitimidi ki hanna, taar sagi Barjosa sunin imintonsa thoothamonbee kinin imen tipamonbeam tiyayna wul kalaa Yesus Kiristooska bashaana maatayse sadaka keda dee. \p \v 18 Ta keeda seeso eedi kalaaka dembhisa pirdi een wuldar konin bovondettsi, kalaa Kiristoossa tipamon waadimano een wulna tipamonam koda beve; ogoka Barjo birante sadanka dayntanam keda haape. \v 19 Ea kalaa Addaam Barjona ee kinin hamaamon goynka thoothino eeno seeso eedi konin maatondettsi, yin pir kalaa Kiristoos Barjona ee kinin hamon goynka thoothino eeno tipa koda maate. \v 20 Seeso waadima konin thoothoadettsi Musesa yiggino ko nivade; ko dahaannaar seeson waadimanin thoothenka, Barjosa sunin imintono ogora sagi ko thoothade. \v 21 Ogonoar seeso dembhika konin bitimondettsi, yin wosa Imbaa Yesus Kiristoosbar lay dehen sadanam bavana, Barjosa sunin imintono tipamonam imintaka koda bitime. \c 6 \s1 Seesora Edimayse Kiristoosbesana Dayntano \p \v 1 Ta keeda hamino giyo? Barjosa sunin imintono konin thoothoadettsi seesonam waadadhada wo doo? \v 2 Yintehe! Wodi dembhika edimbhendettsi seesora edimaana dahayse, seesonam waadadhada hamino doo? \v 3 Yesus Kiristoosbesana kinka kalaa maatana shiidhimbhaana wodi wul kisa dembhinamaar kashimayna maatana wonin shiidhimbhonam yedi dhesattenu? \v 4 Ta Kiristoos Barjo Imbaasa gobshinka dembhira kinin dhaabhondettsi, ogodettsi wodiar haali sadaka daadhea dayntaka wonin doadettsi, kisa dembhinam kashimayna maatana shiidhimbhen wonin shiidhimbhenka kimbesana kinka wo duukadhade. \p \v 5 Ogodettsi kisa dembhinka kimbesana kinka kalaa wo daana, kisa dhaabhintankaar tapir kimbesana kinka kalaa woda maate. \v 6 Keeda kaara os seesonam waadadhayno waansa kantano konin shidhoadettsi, seesosa worsho wonin maaterra wonin utoadettsi, gecchono wosa bishino Kiristoosbesana konin ziitadhonam woda dhese. \v 7 Harrna hambhidianna, diyaa ea seeso waadimara utidine. \v 8 Ta keeda Kiristoosbesana wonin diyonna, kimbesana kinka sadanka wonin dehenam gonne hamayse woda tiye. \v 9 Kiristoos dembhira kinin dhaabhon goynka tapir kinin diymonam dhesooda dhese. Keeda kaara os dembhisa hayamo kidar qolehe. \v 10 Kinin diyon wodanka, seesosa hayamonam kaysana kalaa goyt diydine; ta sadanka kinin dehenka, Barjona kida dee. \v 11 Ogodettsi seesonna yenin diyondettsi, Yesus Kiristoosbar Barjona sadaka yenin dehenam bhocchee. \p \v 12 Ta keeda waansa siyon anngarmanna yenin ee hamoamadettsi, yesa diyen waandar seeso bitimoadettsi hayeebhode. \v 13 Yin tapir yesa bishinsa waanam wobamosa koymo hayayse seesona imeebhode; dembhira dhaabhayse sadaka yenin dahaadettsi hayayse yesa metenam Barjona imee; yesa bishinsa waanamaar tipamosa koymo hayayse Barjona imee. \v 14 Yigginsa demente yenin dahaamonna, Barjosa sunin imintonsa demente yenin dohonna, seeso yedar bitimana damehe. \s1 Tipamonsa Worsho Maatinta \p \v 15 Ta keeda hamino giyo? Yigginsa demente wonin dahaamonna, Barjosa sunin imintonsa demente wonin dohonna, seeso hayoo hayo? Hayattone! \v 16 Eedi kalaasa worsho maatayse ee hamana yeam yenin imenna, ogo kina ee yenin hamaa easa worsho yenin maatenam dhesattenu? Way seesona ee yenin hamenka dembhiam yedar beven seesosa worshona yeda maate; way Barjona ee yenin hamenka tipamonsa worshona yeda maate. \v 17 Yedi birayse seesosa worshonane; keeda yena imbhon timmirinna yesa woylaminka yenin ee hamonna, Barjona gobshi ko dee. \v 18 Seeson waadimansa worshamon demera utayse tipamosa worshona ye maatade. \v 19 Inta eedinin dusaadettsi inin giyayno yesa bhocchinka dadi yenin maatonnane. Birayse yesa bishinsa waanam yerin minnginbee siyon yerinbena worshamo yenin imonna, siyonam koda waadadhe; ta yesa bishinsa waanam gazan waadiman konin waadadhoadettsi tipamonsa worshamonna imee. \p \v 20 Seesosa worshona yenin dohon wodanka, tipamo yenin hayoadettsi yeam kantisea yer qolehe. \v 21 Ta keeda yenin waadadhon seeson waadimara har pootea yer ye haapaa? Ta yeam koda ooshinse, yena pootea yer haapeetene; yerin ogosa macchino dembhine. \v 22 Keeda seeson waadimansa worshamon demera utayse Barjosa worshona yenin maatonna gazamonam yeda haape; ogono yena pooten yerinsa macchino rooro wul lay sadaka dayntane. \v 23 Harrna hambhidianna, seesosa bazano dembhine; Barjosa sunin imintono wosa Imbaa Yesus Kiristooska rooro wul lay sadaka dayntane. \c 7 \s1 Musesa Yiggira Utadhen Goyno \p \v 1 Imbanaanato, yigginam dhesaynana koam ida giye: Eedi sadanka kinin dohonka yekka yigginin daran bitimenam yedi dhesattenu? \v 2 Yena kamsi i giye: Kembhoono edono geshoa sadanka ki daaka kimbesana yigginka dhaxadhoonone; geshoa diydi ki hanna, geshoaka konin kembhon yiggira kodi bulimidine. \v 3 Ogonante geshoa sadanka ki daaka, anngi abka kembhea ko hanna, “Kodi sharmucimidine” koda hambhe. Geshoa diydi ki hanna, geshoaka konin kembhon yiggira konin bulimonna, anngi abka kembhidi ko hanna, “Kodi sharmucimidine” koam hambhehe. \p \v 4 Imbanaanato, yediar Kiristoossa yenin dohonna kisa waanka yigginna yedi diydine. Ogonante Barjona aapi wonin ushoadettsi, ta aba dembhira dhaabhaa Kiristoossa yedi maatidine. \v 5 Harrna hambhidianna, waan bhocchinka wonin dohonka, yigginin dhaasayno siya anngarma dembhindar woam yeskisea aapi wonin ushoadettsi wosa bishinsa waante koda waadadhe. \v 6 Keeda ena woam dhaxon yiggira dembhika edimbhendettsi wodi edimidine. Ogonante keeda kaara os Manpas Gazanin woam entsen haalin goynka Barjona woda waadadhe; birayse thaapadhon gecchon yiggin goynka wodi waadadhattone. \s1 Yigginbee Seesonbe \p \v 7 Ta keeda hamino giyo? Yiggino seesow? Seesotehe! Yiggi qolmina, seeso har konin dohonam dhesattine. Harrna hambhidianna, yiggino “Anngardhaabhode” ko hamaamma, anngarma har ko hannaar inta dhesattine. \v 8 Seeso yigginsa dhalqinka raq haapintaka isa iinte anngarma wulam ko dhaasade. Yiggi qolmina seeso yer diyaadettsine. \v 9 Ena birayse yiggin qolmonka inta sadanka i dahade. Yiggin upsin nivon wodanka, seeso sada ko haapade; intaar i diyade. \v 10 Sadanna imbhoono yigginsa upsino idar dembhi ko bavade. \v 11 Harrna hambhidianna, seeso yigginsa upsinka raq haapayse iam taysayse kanka ko deesade. \p \v 12 Ogonante yiggino gazane; yigginsa upsinoar gazabee, tipabee, payyabene. \v 13 Ta keeda payyano yerro idar dembhi ko bavade hamintaw? Hamintatehe! Dembhinam idar bovoono seesone. Seeso may konin dhesimoadettsi payyan yerinka dembhi idar ko bavade. Ogonante yigginsa upsin goynka seeso kattsi siya konin dohoono ko dhesadhade. \s1 Eedisa Woylaminte Dohoono Palimeno \p \v 14 Yiggino manpasinngayn bhocchinka konin dohonam dhesooda dhese. Intaar seesona worsho maatana shanshadhaa waan bhocchinka dehea eedine. \v 15 Inin hayenam dhesattine; harrna hambhidianna, inin nashen yerinam waadadhan garayse inin jibbenam ida waadadhe. \v 16 Ta keeda inin nashiminam waadadhea i hanna, yiggino yer payya konin dohonam ida tarje. \v 17 Waadadhana inin nashimin yerinam isa iinte dohoono seesono koda waadadhe, ta keeda waadadhea intatehe. \v 18 Isa iinte way isa waante payya yer qolmonam dhesayda dhese. Harrna hambhidianna, yer payya waadadhana inta zagayda zage; ko dahaannaar ogo payyan yerinam hayana inta damattine. \v 19 Waadadhana inin zagen payyan yerinam waadadhattine; inin zagimon siyon yerinam ida waadadhe. \v 20 Waadadhana inin zagimon siyon yerinam waadadhea i hanna, ogoam hayayno isa iinte dohoono seesonone, ta keeda intatehe. \p \v 21 Kono yiggino waadimadar konin dohonam inta dhesidine; ogona payya yeram hayana inin zagenka, siyamo imbesana ko dahade. \v 22 Isa iinka Barjo yigginka ida wozadhe. \v 23 Ko dahaannaar waani yiggin isa bishinsa waante dohonam ida haape. Ogono yiggino isa meskente dohon yigginbesana kinka koda kanse; isa bishinsa waante dohon seesosa yigginka dhaxadhaa iam koda maase. \v 24 Inta hamin dahaa gaalea eedine! Ko iam dembhindar yeskisen waara hayne iam dhacchea? \v 25 Wosa Imbaa Yesus Kiristooska iam dhacchea Barjona gobshi ko dee! Ta keeda isa meskenka inta Barjo yigginsa worshone; isa waan bhocchinka inta seeson yigginsa worshone. \c 8 \s1 Manpas Gazanka Haapadhayno Sadano \p \v 1 Ta ogonante Yesus Kiristooska dahaana eenadar dhabi qolehe. \v 2 Harrna hambhidianna, Yesus Kiristooska sadanam imen Manpas Gazansa yiggino dembhinam beven seeson yiggira iam\f + \fr 8:2 \ft “Iam” hamayno waani waani ena mathaapinte “woam” konin hamenka, waani waani mathaapintear “haam” koda hame.\f* bulidine. \v 3 Eedisa waan qajera dhaabhonka yigginin hayana dandaamonam Barjo ki hayade. Barjo yisa Naasaam seeso waadadhea eedisa kamsika yittsayse, kiam seesosa marsha machadhea hayntaka, eensa waante dohon seesonsa hayamonam ki shiishade. \v 4 Ogoam kinin hayoonoar waan bhocchinka dayma, Manpasin bhocchinka yivayna wodi yigginsa upsin tipanam wonin thoosoadettsine. \v 5 Waan bhocchinka yivayna eena waan yerinam keda bhocche; Manpasin bhocchinka yivayna eena Manpasinngayn yerinam keda bhocche. \v 6 Waan yerin bhocchinta dembhinam koda beve; Manpasin yerin bhocchinta sadanka daadhenbee payyamonbeam koda beve. \v 7 Harrna hambhidianna, waan yerin bhocchea eedi Barjoam jibbeane; Barjo yigginna ee hamehe; ee hamano kiam bashidine. \v 8 Waan bhocchinka yivayna eena Barjoam wozisana damehe. \p \v 9 Gon Barjosa Manpasino yesa iinte daa ko hanna, Manpasinka yeda dee; waan bhocchinka dahattene. Eedi hayyear Kiristoossa Manpasin qolmina kidi Kiristoossatehe. \v 10 Kiristoos yesa iinte daa ki hanna, yesa bishino seeson goynka diydine; ko dahaannaar Barjo birante tipa yenin maatonna, yesa manpasino sadaka dahaynone. \v 11 Yesusam dembhira dhaasaa Barjosa Manpasino yesa iinte ko daana, Yesus Kiristoosam dembhira dhaasaa Barjo yesa iinte dohon yisa Manpasinka yesa diyen bishinna sadanka daadhenam kida ime. \p \v 12 Ta keeda imbanaanato, baza wodar daane; ko dahaannaar, ogono bazano waan bhocchinka wonin doadettsitehe. \v 13 Waan bhocchindettsi ye daana, diyeeda diye; Manpasinka yesa waan waadimanam yenin deesenna, sadanka yeda dee. \v 14 Barjosa Manpasinka entsadhayna wul igina Barjo naanane. \v 15 “Baaba, Imbo” hamayse yenin eelensa naasamon manpasin yedi tiydine; lansi yeam kurtunsea worshamo manpasin yedi tiyeetene. \v 16 Barjo naas wonin maatonam Barjosa Manpasino wonnon manpasinbesana maatayse koda tarje. \v 17 Ta keeda Barjo naana wo daana, wodi Barjosa toydinane; harrna hambhidianna, Barjo yisa Naasana kinin ashkonam Kiristoosbesana kinka woda tiye. Ogona Kiristoosbesana gaalayna wo hanna, kimbesana kinka gobshadhooda gobshadhe. \s1 Os Birante Nivayno Gobshino \p \v 18 Ta wodan koka wonin gaalayno os birante wona imbhen gobshinbesana keedhisate inin shedenka kattsi deegane hamayse ida payde. \v 19 Pijadhi wul Barjo naana may haapadhenam gebhi anngarmaka koda toole. \v 20-21 Pijadhi wul pootimino konin maatoadettsi kodar pirdadhidine; ogonoar yisa bhocchinka dayma, Barjo bhocchinkane. Harrna hambhidianna, Barjo “Pijadhi wul yinti kayendar yeskisen worshamora utayse, Barjo naanasa gobshinam kashimayna keda maate” hamayse yindar woylam kenin hayen upsi kinin imonnane. \v 22 Pijadhi wul ta koka yekka adhima burqodettsi gaalinte yedimayse konin inthenam dhesooda dhese. \v 23 Ogo bish dayma, Barjosa biron imintonam tiyaana wodiar wosa iinka woda inthe. Ogono birono imintono Manpas Gazanone. Kiristoos wodar dohon bazanam kinin kashonna os birante wosa bishinam kinin dhacchenbee Barjo naana wonin maatenbeam qaabe hayayse toolada woda inthe. \v 24 Wonin dhaqoono ogodar qaabe hayntakane; ko dahaannaar qaabe hayayse wonin toolayno yerro haapadhea yer ko hanna, gon qaabe hayntatehe. Harrna hambhidianna, haapadhen yerinam “Akar niva ko nive” hamayse qaabe hayayse hayne toolea? \v 25 Haapadhimin yerindar qaabe wo haydianna, darshaate koam woda toole. \p \v 26 Ogodettsi Manpas Gazano wosa qajenam koda kelshe; hamin Barjoam miska woam konin zaskenam wonin dhesiminna, Manpas Gazano yinti inthaate upsika may giidhiminka wona Barjoam koda miske. \v 27 Eedisa woylam marmarea Barjo Manpasinsa qaabono har konin dohonam kida dhese; harrna hambhidianna, Manpasino Barjosa bhocchindettsi gazana eenana koda miske. \v 28 Barjoam nashaynana, kisa qaabodettsiar eldhaanana yer wulam Barjo payyana kinin hayenam dhesooda dhese. \v 29 Ogonoar yin konin maatoono Barjo birayse kinin dhesaana kisa Naasaam kenin maatoadettsi, Naasaar thoothina imbaanaanasa shaarinte toydi kinin doadettsi, birayse ki qaabade. \v 30 Barjo birayse yinin qaabaana eenaam ki eelade; yinin eelaana eenaamaar kisa birante tipana eena ki hayade; tipana kinin hayaanaamaar ki gobshade. \s1 Barjosa Nashimmakkono \p \v 31 Ta keeda yerra igina goynka hamino giyo? Barjo wombesana ki daana, hayne wodar dhaabhea? \v 32 Barjo yisa Naasaam burqadhima wo wulna hamayse saskate kiam imidi ki hanna, Naasabesana yer wulam sun wona kida ime. \v 33 Barjoyn kamaana eenaam hayne bersea? Keam tipa hayea Barjone. \v 34 Keam dhabsheasin hayne? Yesus Kiristoosu? Kidi wona diyaa, dembhira dhaabhaa, Barjosa mizaqinte dooqaa, pir wona miskeane. \v 35 Kiristoossa nashimmakkorra hare woam edayno? Gaalew? Galshea qaabew? Oytaydhaw? Daaqiw? Pundirmakkow? Eeddar yeskea yer siyaw? Way dembhiw? \v 36 Ogonoar \q1 “Eeno hana hamayse rooro wul woam koda deese; \q1 taxadhayna yaanadettsi wo paydadhade”\x - \xo 8:36 \xt Maz 44:22.\x* \m hamayse thaapadhondettsine. \p \v 37 Ogo wulka woam nashaa Kiristooska wulam bashintaka bashaana wuldara sagooda sage. \v 38 Harrna hambhidianna, dembhi ko hannaar, sadaka daadhea ko hannaar, Barjosa gaanana ke hannaar, beerona ke hannaar, ta wodan koka dohoono ko hannaar, os birante nivayno ko hannaar, cecinte kantanka dahaana ke hannaar, \v 39 dheg hammo ko hannaar, yirk hammo ko hannaar, yer hamin hammo pijadhi ko hannaar, wosa Imbaa Yesus Kiristoosbar dohon Barjosa nashimmakkorra woam edana damea yer kala hattear qolmonam inta dhesidine. \c 9 \s1 Barjo Israveel Eenaam Kinin Kamoono \p \v 1 Kiristooska dahayse gon ida giye, buudimattine. Pir Manpas Gazanbee isa meskenbe ina tarja ke tarje. \v 2-3 Waanka isa muldha maataana imbanaanana gebhi qaabeka atabee kayma qaabebe isa woylaminte gon daane. Kena ashadhayse Kiristooskalanka edimaa i daana ini ida nashe. \v 4 Kedi Israveel eenane; Barjoar keam yisa naana ki maasade; yisa gobshinamaar kena ki dhahade; yisa mallanamaar kembesana ki ardade; yisa yigginamaar kena ki imade; goninka goodimadhensa goynam kena ki dhettsisade; kena “Hayayda haye” hamayse kinin giyon upsinam kena ki imade. \v 5 Kediar ena wosa eykenakalanka ke nivade; Barjoyn qadhaa Kiristoosaar waanka kisa adhadhidino kesa iirane. Kidi wuldara sagi maataa, rooro wul lay gobshadhaa Barjone; amiin! \p \v 6 Ko dahaannaar Barjosa upsino ookadhoonotehe; harrna hambhidianna, Israveel muldhana wul gon Israveel eeditehe. \v 7 Ogodettsi Abraamsa muldhana wul Abraam naanatehe. Barjo Abraamkal: “Hasa muldhanin haapadhayno Yisaaqbarne”\x - \xo 9:7 \xt Pija 21:12.\x* ki hamade. \v 8 Ogonante waanka adhadhaana Barjo naanatehe; ko dahaannaar gon muldha maatayna Barjo “Hayayda haye” hamayse kinin giyon upsinka adhadhaana eenana bishne. \v 9 Ogonoar Barjosa upsino “Niven levensa kaa wodaaka nivayda nive; Saaraar naasi anngi koda adhe”\x - \xo 9:9 \xt Pija 18:10.\x* hamaynone. \p \v 10 Ogo bish dayma, wosa eykea Yisaaqkalanka Ribqa naana lamaana mentinam konin sirmon wodanka, \v 11-12 naana mentina ke adhadhima, siyabee payyabeam ke waadadhima birayse, Barjosa kamano waadimaka dayma kisa bhocchindettsi eelimeka konin dohonam dhaana, Barjo Ribqana “Toydia kanaasa waadima eedi kida maate”\x - \xo 9:11-12 \xt Pija 25:23.\x* kona ki hamade. \v 13 Ogonoar “Inta Yayqoobam nashidine; Esawam jibbidine”\x - \xo 9:13 \xt Milki 1:2-3.\x* hamayse thaapadhondettsine. \p \v 14 Ta hamino giyo? “Barjo tipa pirdi pirdehe” wo hamo? Hamattone! \v 15 Harrna hambhidianna, Barjo Musekal: “Garana inin zageana garayda gare; burqadhana inin zageana burqadhayda burqadhe”\x - \xo 9:15 \xt Uti 33:19.\x* ki hamade. \v 16 Ogonante Barjosa kamano eedisa bhocchibee eedisa waadimabeka dayma, Barjosa garintonkane. \v 17 Ogoka Gibth peen bitaana “Inin haam bitinsoono hanka isa kantanam dhaanabee isa naabeno peen wulir konin giidhoadettsibene”\x - \xo 9:17 \xt Uti 9:16.\x* hamayse Mathaap Gazante thaapadhidine. \v 18 Ogonante Barjo yi zagidianna gara ki gare; garana yi zagaamma woylaminam duttsa ki duttse. \s1 Barjosa Wacimenbee Garintonbe \p \v 19 “Yin ko hanna, ta koka yekka harrna ki dhiidhime? Barjosa bhocchinam marana damea hayne?” ina hada hame. \v 20 Ya ea kaa, Barjobesana palimea ya hayne? Daano “Harrna yin hayayse iam ashkaa?” hamayse daan meesheana hama ko hamo? Hamehe. \v 21 Daan meeshea ea dhoqala kalaasa peera antinam gobshadhea koymo, antinam bagadhea koymo hayayse ashkana kisa hayamo qolaaw? \p \v 22 Barjo yisa wacimenam dhaanabee yisa kantanam may dhettsanabe zagayse, kayenna ashkimbhaana wacimen koymonana thoothi kinin darshonam ya haraa dhese? \v 23 Ogoam kinin hayoonoar gobshinna birayse kinin ashkaana garinton koymonana yisa gobshinsa wodimmakkonam dhettsanane. \v 24 Igina garinton koymonaar wodine. Ayiwd eensa shaarira bish dayma, Ayiwdtay hamma eensa shaariraar woam ki eelade. \v 25 Ogonoar Hosev mathaapinte Barjo \q1 “Isa zarsi maataamon eenam ‘Isa zarsine’ hamayse, \q1 nashadhaamonam ‘Nashadhoonone’ hamayse ida eele; \q1 \v 26 ‘Yedi isa zarsitehe’ kena hambhon raqinte \q1 ‘Yedi dehea Barjo naanane’ hamayse keam koda eldhe”\x - \xo 9:26 \xt Hosev 1:10; 2:23. \x* \m ki hamade. \p \v 27 Isiasaar Israveel eenasa yin giyayse kida ilate: \q1 “Israveel eenasa paydino bazinsa shaamidettsi ko thoothaakaar, \q1 kesa iira dhaqayna tokaane. \q1 \v 28 Harrna hambhidianna, Barjo saana peendar dohon eendar shiishima pirdinam kida beve.”\x - \xo 9:28 \xt Isi 10:22-23. \x* \p \v 29 Isias ena birayse giyondettsi, \q1 “Kantan Wul Yisa Dahaa Barjo muldha wona ki shiishaamma, \q1 Sodoombee Gamoorabe katamanadettsi wodi ini kaydine”\x - \xo 9:29 \xt Isi 1:9. \x* \m ki hamade. \p \v 30 Ta hamino giyo? Barjo birante tipa maatana zagaamma Ayiwdtay hamma eena Kiristoosdar woylamin qajintaka Barjo birante tipamonam kedi haapidine. \v 31 Ko dahaannaar Barjo birante tipa maasen yigginam zagayna Israveel eena ogo tipa maasen yigginam haapadehe. \v 32 Harrnane? Barjo birante tipamonam kenin haapimino Kiristoosdar woylamin qajintaka dayma, kesa waadimanka tipamonam haapana kenin zagonnane. Ogona goan sentaadar ke qanimade; \q1 \v 33 “Marrato! Thiyoon gidir eedina goa maatea seeni ida wode; \q1 agaa seeniar eediam dhabea seeni laytane; \q1 kidar woylamin qajea ea ooshimbhehe”\x - \xo 9:33 \xt Isi 8:14; 28:16. \x* \m hamayse thaapadhondettsine. \c 10 \s1 Israveel Eena Barjosa Goynka Kenin Yivaammo \p \v 1 Imbanaanato, isa woylaminte dohon anngarmanka Barjoam inin miskayno Israveel eena kenin dhaqoadettsine. \v 2 Barjona kesa dohoono woogintano gon konin dohonam inta kena tarjayda tarje; ko dahaannaar kesa woogintano dhesintonka dhaabhoonotehe. \v 3 Barjo birante tipa maaten goynam dhesima, yiam tipa hayana kenin zagonna, Barjo birante tipa maaten goynna ee hamadehe. \v 4 Kiristoosdar woylamin qajayna wul Barjo birante tipa kenin maatoadettsi, Kiristoos Muse yigginsa maccheane. \s1 Dhaqinta Een Wulna Konin Nivoono \p \v 5 Yigginam toolintaka Barjo birante haapadhen tipamonsa Museyn thaapenka, “Yigginam toolea sadaka kida dee”\x - \xo 10:5 \xt Lewi 18:5. \x* ki hamade. \v 6 Kiristoosdar woylamin qajintaka haapadhen tipamonsa yin giyayse thaapadhidine: \q1 “Hasa woylaminka ‘Tura cecinte hayne utea?’ hamaabhode.” \q2 (Ogono Kiristoosam mia hanchota hamintane.) \q1 \v 7 “Way hasa woylaminka ‘Diyaanayn dohon raqinte hayne mia hanchea?’ hamaabhode.” \q2 (Ogono Kiristoosam dembhira dhaasota hamintane.) \m \v 8 Ko dahaannaar hamin ko giye? \q1 “Barjosa upsino hakal theedine; ogono hasa apontebee hasa woylamintebene”\x - \xo 10:8 \xt Yiggi 30:12-14. \x* koda hame. \m Ogono wonin giyayno Kiristoosdar woylamin qajadhen upsinone. \v 9 Ogonoar “Yesus Imbaane” hamayse hasa aponka hanin tarjenna, Barjo kiam dembhira kinin dhaasonam gonne hamayse hasa woylaminka hanin tiyenna, dhaqaada dhaqe. \v 10 Harrna hambhidianna, eedi yisa woylaminka Kiristoosdar woylam qajayse Barjo birante tipa kida maate; yisa aponkaar tarjayse kida dhaqe. \v 11 Ogonoar “Kidar woylamin qajea wul ooshimbhehe”\x - \xo 10:11 \xt Isi 8:14; 28:16. \x* hamayse Mathaap Gazante thaapadhonnane. \p \v 12 Kalaa Imbaa wo wulsa Imbaa kinin dohonna, Ayiwd eenbee Ayiwdtay hamma eenbesa shaarinte edime qolehe; kiam eelayna wulna yisa wodimmakkorra thoothi kida ime. \v 13 Harrna hambhidianna, “Imbasa naabenam eelea wul dhaqa ki dhaqe”\x - \xo 10:13 \xt Yuveel 2:32. \x* hamayse thaapadhonnane. \p \v 14 Keeda kidar woylamin qajaamma hamin kiam eelana ke dame? Kisa qansima hamin kidar woylam qajana ke dame? Kisa upsinam giyea qolma hamin hayayse qansana ke dame? \v 15 Keam yittsadhaamma hamin kisa upsinam giyana ke dame? Ogonoar “Payyan upsinam giyaate nivayna eena hamin ke wozise!”\x - \xo 10:15 \xt Isi 52:7. \x* hamayse thaapadhondettsine. \p \v 16 Ko dahaannaar Isias “Imbo, wonin giyon upsinam hayne tiyaa?”\x - \xo 10:16 \xt Isi 53:1. \x* hamayse kinin giyondettsi, wul wozisen upsinam tiyadehe. \v 17 Ta keeda Kiristoosdar woylamin qajintanin haapadhayno qansintakane; qansintanin haapadhaynoar Kiristoossa upsinam giidhenkane. \p \v 18 Ta keeda “Kedi Kiristoossa upsinam qansadayu?” hamayse ida oyse. \q1 “Kesa upsino peen wulir ko qansimade; \q1 kesa dhalqinoar peensa gasante ko yeskade”\x - \xo 10:18 \xt Maz 19:4. \x* \m hamayse thaapadhondettsi gon kedi qansidine. \v 19 Pir Israveel eena Kiristoossa upsinam dhesadehe hamintaw? Dhesidine! Muse birayse \q1 “Barjo ‘Inta bagadhon zarsinka yeam ida wooginse; \q1 bhocchimon zarsinkaar yeam ida wacinse’ ki hamade”\x - \xo 10:19 \xt Yiggi 32:21. \x* \m hamayse ki thaapade. \v 20 Isiasaar wocchimbhayse, \q1 “Barjo ‘Iam zagaamma eenana i haapadhade; \q1 iam oysaamma eenakal may i haapadhade’ ki hamade”\x - \xo 10:20 \xt Isi 65:1. \x* \m hamayse ki giyade. \v 21 Pir Israveel eenana ko hanna, \q1 “Barjo ‘Ee hamimina eena ikal kenin nivoadettsi \q1 burira yedayse ibaaninka yekka isa aaninam kena i pishkade’ ki hamade”\x - \xo 10:21 \xt Isi 65:2. \x* \m hamayse ki giyade. \c 11 \s1 Barjo Israveel Eenaam Kinin Garaammo \p \v 1 Ta keeda “Barjo een yinnonam garidu?” hamayse ida oyse. Garadehe! Inta ina Israveel eedine; Abraam zarsira nivaa Biiniam muldhane. \v 2 Barjo birayse yinin kamon een yinnonam garadehe. Mathaap Gazano Eeliassa hamin konin giyenam yedi dhesattenu? Kidi Israveel eenaam Barjo birante kinin bersenka, \v 3 “Imbo, hakala qansayse eenna giyaynaam ke deesade; hana marshan machadhayna ranqaamaar ke kottsade. Shidhaa inta bishne; iamaar deesana keda zage”\x - \xo 11:3 \xt 1 Binna 19:10bee 14be. \x* ki hamade. \v 4 Ko dahaannaar Barjo hamin giyayse kina ki maasaa? “Bavaal hambhea barjoana kumpurdhayse goodimaamma shii tobbhaa eenaam ina inta shiishidine”\x - \xo 11:4 \xt 1 Binna 19:18. \x* kina ki hamade. \v 5 Ogodettsi ta wodan koka Barjo yisa sunin imintonka Israveel eenasa shaarira yina kamayse kinin shiishaa tokaa eedi daane. \v 6 Barjosa kamano kisa sunin imintonka ko hanna, eedisa waadimakatehe. Eedisa waadimaka ko hanna, Barjosa sunin imintono iminto maatehe hamintane. \p \v 7 Ta kosa aapino hare? Israveel eena yinin zagonam haapadehe; Barjoyn kamaana kedi haapidine; shidhaana woylamiysa duudaana eena ke maatade. \v 8 Ogonante \q1 “Kesa aapinoar konin shedoamadettsi, \q1 kesa qaaminoar konin qansoamadettsi \q1 Barjo kinaka yekka kesa woylaminam ki duttsade”\x - \xo 11:8 \xt Yiggi 29:4; Isi 29:10.\x* \m hamayse thaapadhondettsine. \p \v 9 Dawtaar \q1 “Kesa kumman ranqo keam yedea zaanidettsi ko maate; \q1 ogote goabee dhabibe kedar ko yeske. \q1 \v 10 Kesa aapinoar ko kaye; \q1 kesa zulonoar rooro wul ko wobe”\x - \xo 11:10 \xt Maz 69:22-23. \x* \m ki hamade. \p \v 11 Taar Israveel eena kenin thuqumoono yinin dhambenka yekkaw? Yintehe! Israveel eena woogimbhoadettsi, kesa seeson waadimanka Ayiwdtay hamma eena dhaqintanam kedi haapidine. \v 12 Israveel eenasa seesonka peen wuldar dohon eenna wodimmakkonam haapadhidi ko hanna, kesa dhambankaar Ayiwdtay hamma eenana wodimmakkonam haapadhidi ko hanna, ta keeda Israveel eenasa dhaqintanin thoothenka hamin dohon sagi wodimmakko ko bovo? \s1 Ayiwdtay Hamma Eenasa Dhaqintano \p \v 13 Ta inin giyayno Ayiwdtay hamma eena yenane: Inta Ayiwdtay hamma eenana Kiristoos yisa tarjamonnante iam kinin yittsaa inin maatonna, isa waadimanam gobshayda gobshe. \v 14 Isa waadimanam inin gobshayno isa eeda maataana Israveel eenaam woogisanane. Ogoka way kesa iira kalaa kalaanaam dhacchayda dhacche. \v 15 Harrna hambhidianna, Barjo Israveel eenaam kinin garenka, peen wulir dohoono eeno Barjobesana qaashimea ko hanna, ta Barjo Israveel eenaam kinin tiyenka har ko maate? Dembhira dhaabhaa sadadettsi koda maate. \p \v 16 Taapan kallora bironam Barjona imbhidi ko hanna, shidhoono taapano wul gazane. Ogodettsi hattonsa caacino gaza ko hanna, kosa antinoar gazane. \v 17 Kamsi yena i giye: Israveel eena mayante kordhaa hattaa rimitaasa antinadettsine; yediar Ayiwdtay hamma eena darante dahaa hattaa rimitaasa antinadettsine. Kordhaa hattaasa antina kalaa kalaanaam taxadhanna, ya kesa raqinte ardayse kembesana kinka caacira gala tiyea hanna, \v 18 taxate dhabadhaana antinadar erimaabhode! Ha erimidianna, caacino haam ko baskade, ya caacinam hanin baskaamonam qaabaa. \p \v 19 Ko dahaannaar, “Antina taxate kenin dhabadhoono, kesa raqinte inin ardoadettsine” yeda hame. \v 20 Hamayse yenin giyoono gonne. Ko dahaannaar kenin taxate dhabadhoono Kiristoosdar woylamin kenin qajiminnane; ya hanin woyoono Kiristoosdar woylamin qajintakane. Ta keeda kurtumbhaa, erimaabhode. \v 21 Harrna hambhidianna, Barjo yinin pijaana haaqanasa antinana ki burqadhaamma, hanaar burqadhehe. \p \v 22 Ta Barjosa lemmakkonbee wacimenbeam shedaa: Kisa wacimeno dhambaanadarne; kisa lemmakkonka wocchimbhayse ha woydianna, Barjosa lemmakkono hanane. Ogotay ko hamma, yaar taxadhaada taxadhe. \v 23 Israveel eenaar maatayse Barjodar woylamin qajidi ke hanna, ena raqin yinnondar maatate keda arde. Harrna hambhidianna, Barjo keam ena raqindar maasate arsana dama ki dame. \v 24 Ya Ayiwdtay hamma ea hasa pijadhinka darante dahaa rimitaasa antira taxate mayante dahaa rimitaadar ha arsadhaysaka ha yedidianna, mayante dahaa rimitaasa antira taxayse dhabadhoono antino maasate raqaate arsadhidianna hamin kalon sagi ko yedimine? \s1 Barjosa Garintono Een Wulna Konin Dohoono \p \v 25 Imbanaanato, “Wodi eedi pakalane” hamayse yenin qaaboamadettsi ogo aachin dhalqinam yenin dhesoadettsi ida zage. Ogonoar Israveel eenasa antinasa wolaminin duudoono Ayiwdtay hamma eena paydadhana Barjosa bitamonte ardayse kenin thoothenka yekka maatonnane. \v 26-27 Ogona \q1 “Dhacchea Thiyoon katamara kida ute; \q1 Yayqoobsa muldha maataanasa siyamonam kida kayse. \q1 Kesa seesonam inin kayson wodanka \q1 kembesana kinka inin ardayno isa mallano konone”\x - \xo 11:26-27 \xt Isi 59:20-21. \x* \m hamayse thaapadhondettsi, Israveel eena wul dhaqa ke dhaqe. \p \v 28 Israveel eena Barjosa dhacchintan upsinam kenin tiyaamon goynka yedi Ayiwdtay hamma eena yenin dhaqoadettsi Barjoam jibbayna ke maatade; ko dahaannaar ena Barjoyn kamaana kesa eykena goynka kedi nashadhaanane. \v 29 Harrna hambhidianna, Barjo yinin imon imintonabee kinin eelon eelimenbeam ookehe. \p \v 30 Yedi Ayiwdtay hamma eena ena birayse Barjona ee hamiminane; keeda Israveel eena Barjona kenin ee hamaamon goynka yedi Barjokalanka garintonam haapidine. \v 31 Ogodettsi yedi Barjokalanka garintonam yenin haapon goynka kediar Barjokalanka garintonam kenin haapoadettsi, kedi ta Barjona ee hamimina ke maatade. \v 32 Harrna hambhidianna, Barjo een wulsa seesonam garana hamayse eeno wul ee konin hamaamonna seeson kennonka dhaxadhaana keam ki maasade. \s1 Barjona Imbhoono Gobshino \p \v 33 Barjosa wodimmakkonbee, pakalmakkonbee, dhesintonbe hamin dohoono gebhine! Kisa pirdinoar marmardhiminone; kisa goynoar dhesadhiminone. \q1 \v 34 “Barjosa qaabonam dhesaa hayne? \q1 Kina kiilimen imaa hayne?\x - \xo 11:34 \xt Isi 40:13. \x* \q1 \v 35 Barjo kina maasate kinin imoadettsi kina imaa hayne?”\x - \xo 11:35 \xt Iyoob 41:11.\x* \m hamayse thaapadhondettsine. \v 36 Harrna hambhidianna, yer wul Barjokalankabee, Barjokabee, Barjonabene. Rooro wul lay gobshi kina ko dee; amiin. \c 12 \s1 Barjona Hamin Waadadha Zaskayno \p \v 1 Imbanaanato, yesa bishinam Barjoam wozisea, gaza, sadaka dahaa marsha hayayse yenin imoadettsi Barjosa lemmakkonka yeam ida miske. Ogonoar gonin hammo Barjona yenin goodimaate waadadhayno waadimanone. \v 2 Payyabee, woziseabee, gonin hamaabe Barjoasa bhocchinam may yenin dhesoadettsi, yesa meskenbee yesa woylaminbeka haalimbhayse ookimee; wodan ko eendettsi maateebhode. \p \v 3 Barjo ina kinin imon kisa sunin imintonka een wulam meteka meteka yin giyayse ida kiile: Barjo eenna meteka meteka kinin imon woylamin qajintan goynka zaskendettsi bhocchee; bhocchana yeam zaskerra saskayse yena bhoccheebhode. \v 4 Wosa bishin kallondar waa thoothine dohoono; waanasaar waadimano wul waana waanane. \v 5 Ogodettsi wodi thoothino eeno Kiristooska bishi kalaane; wodi waana waana dahaana eena kinka kinka kisa waa kalaa wo maatade. \p \v 6 Ogonante Barjo wo waana waana maataana eenana meteka meteka yisa sunin imintonam wona kinin imondettsi, iminton ogoam waadimadar wo hacche: Wosa imintono Barjokala qansayse eenna giynta ko hanna, Barjodar woylamin wonin qajendettsi wo giye. \v 7 Wosa imintono waani eenna waadadhinta ko hanna, wocchimbhayse wo haye. Wosa imintono eenaam dhettsinta ko hanna, wo dhettse. \v 8 Wosa imintono eenaam kiilinta ko hanna, wo kiile. Wosa imintono eenna yer iminta ko hanna, woylam wulka wo ime. Wosa imintono eenaam entsinta ko hanna, wocchimbhayse wo entse. Wosa imintono eenna burqadhayse payya yer kena haynta ko hannaar, wozaka wo haye. \p \v 9 Yesa nashimmakkono maltamoka dayma gonin hammo ko dee. Yer siyaam jibbee; yer payyaam wocchimbhayse yedee. \v 10 Imbanaana kiam kiam kenin nashendettsi, kinka kiam kiam yesa woylaminka nashee; kinka kiam kiam saskayse gobshee. \v 11 Waadima waadadhana boosimbheebhode. Manpaska wocchimbhee; Imbaa wontea Yesusna waadadhee. \v 12 Barjoka qaabe hayntaka wozadhee; yesa gaalenkaar darshee; rooro wul Barjoam miskaate wocchimbhee. \v 13 Gazana eenaam zaskenka kelshee; wocchimbhayse shonnaam tiyee. \p \v 14 Yeam oytaynanaar “Barjo yena ki gare” hamee; keam asheebhode. \v 15 Wozadhayna eenabesana kinka wozadhee; eepaynabesana kinka eepee. \v 16 Kinka kinka agayse dehee. Qambhina eenabesana kinka dehee; yesa metenam dheg hayeebhode. “Wodi pakallane” yeam hameebhode.\x - \xo 12:16 \xt Kam 3:7.\x* \p \v 17 Eeno yedar yer siya konin hayenka, yediar yer siya kedar hayeebhode. Een wulsa birante payya maatenam hayee. \v 18 Ye damidianna, eedi wulbesana payyamoka doota yennon goynka zasken wulam hayee. \v 19 Inin nashaanato, Barjosa wacimenna raq garee; yedi yenti maaseebhode. Harrna hambhidianna, “Barjo ‘Halon maasea intane; een wulna kesa waadimandettsi kashayda kashe’ kida hame”\x - \xo 12:19 \xt Yiggi 32:35. \x* hamayse thaapadhidine. \v 20 Ogonante \q1 “Haam jibbea daaqardhidi ki hanna, kiam kunsaa; \q1 dheebardhidi ki hanna, kiam wushaa. \q1 Ogoam hanin hayenka kisa metendar nuusa qolshinaam hada kee”\x - \xo 12:20 \xt Kam 25:21-22. \x* \m hamayse konin thaapadhondettsine. \v 21 Ogonante siyonam yer payyaka bashaa; yer siyaka bashadhaabhode. \c 13 \s1 Peen Wottsaynana Ee Haminta Konin Zaskayno \p \v 1 Hayamoyn imbhayno Barjosa bhocchika konin dohonna, ta hayamoysa dahaanaam Barjoyn kamayse wodonna, eeno wul peen wottsaynana ee ko hame. \v 2 Ogonante peen wottsaynaam jibbea Barjoyn giyonam kida jibbe; ee hamimina wul yisa metendar pirdinam keda beve. \v 3 Harrna hambhidianna, peen wottsayna siyan waadadhaynaam keda kurtunse; payya waadadhaynaam kurtunsehe. Peen wottsaynana hanin kurtumbhoamadettsi ha zago? Yin ko hanna, payya waadadhaa; kediar haam shawka ke shawke. \v 4 Harrna hambhidianna, peen wottsea hana payya yer kinin hayoadettsi wodadhaa Barjosa waadima eedine. Kidi dembhi pirdi kinin pirdenna, siya ha waadadhidianna, kiam kurtumbhaa. Kidi siyon waadadhaanaam dhabshea Barjosa waadima eedine. \v 5 Ogonante peen wottsaynana ee haminta woam koda zaske. Wonin ee hamayno Barjosa wacimenam kurtumbhintaka bish dayma, wosa meskenin wona giyennane. \p \v 6 Pir gibirin yenin kashayno ogonantene; harrna hambhidianna, peen wottsayna waadiman ogoam waadadhayna Barjosa waadima eedine. \v 7 Peen wottsayna wulna zaskenam imee: Gibirin zaskeana gibirinam kashee; gabantear qarathanam oysaynana kashee; kurtumbhinta yeam zaskeanaar kurtumbhee; gobshi yiam zaskeanaar gobshinam imee. \s1 Kinka Kinka Kiam Nashinta \p \v 8 Kinka kinka kiam nashintara ab eedi haysaar baza yedar ko dahabhoode. Harrna hambhidianna, eediam nashea yiggin wulam toolidine. \v 9 “Sharmucimaabhode, deesaabhode, dimmaabhode, anngardhaabhode”\x - \xo 13:9 \xt Uti 20:13-17; Yiggi 5:17-19. \x* hamayna upsinabee waani Barjoyn giyaana upsinabe “Eediam hadettsi hayayse nashaa”\x - \xo 13:9 \xt Lewi 19:18. \x* hamen upsinsa iir ke dahade. \v 10 Eediam nashea wul siya yer eedidar waadadhehe; ogonante eediam nashea yiggin wulam toolidine. \p \v 11 Raatira yenin qaymayno wodano ta konin yeskonam dhesintaka kinka kinka kiam nashee. Harrna hambhidianna, Barjodar woylamin wonin qajon wodara wonin dhaqayno roorono taaki wokal theedidine. \v 12 Sootino sagite ko dahade, rooronoar theedidine. Ogonante thipansa waadimanam bulate wodara dhabayse, shaakansa banqi koymonam wo qaadhe. \v 13 Rooronsa shaakante yaayayna eena maatayse woam zaskendettsi wo yaaye. Warsabee, baribee, sharmucimakkobee, tagachbee, palimebee, woogintobeka wo yaayabhoode. \v 14 Ogonante Imbaa wontea Yesus Kiristoosam qaadhee; waansa anngarmanam waadadhana qaabeebhode. \c 14 \s1 Kinka Kinka Kiam Tiya Zaskayno \p \v 1 Yesa shaarinte Barjodar woylamin qajadhenka dadi maataa eedi dahaa ki hanna, kiam tiyee; kisa qaabondar pirdeebhode. \v 2 Yena kamsi i giye: Barjodar woylamin qajaynasa eedi kalaa “Inta gala wulam itsana damayda dame” kida hame; waa pir Barjodar woylamin qajadhenka dadi maataa ea “Inta haaqansa aapinbee hacchanbe bish ida itse” kida hame. \v 3 Ogonante yer wulam itsea itsimaam ki bagabhoode; haaqansa aapinbee hacchanbe bish itsea yer wulam itseadar ki pirdabhoode. Harrna hambhidianna, kiamaar Barjo tiydine. \v 4 Ogonante ya waa easa waadiman eadar pirdea hayne? Harrna hambhidianna, ki woydiannaar ki dhambidiannaar kisa imbaasane, hantitehe. Ko dahaannaar Barjo kiam woysana kinin damenna, woya ki woye. \p \v 5 Ogodettsi eedi kalaa “Rooroa waa rooroa waadara sagi gobshi kisa daane” hamayse kida bhocche; waani pir “Roorona wulsa gobshino kiaddhane” hamayse kida bhocche. Ogonante eedi wul yisa woylaminka qothimima ko bhocche. \v 6 Rooroam gobshea Imbaa wontea Yesusna hamayse kida gobshe. Itsear Barjoam kinin gobshenna, Imbaa wontea Yesusna hamayse kida itse; itsimaar Barjoam kinin gobshenna, Imbaa wontea Yesusna hamayse itsima kida gare. \v 7 Wosa iira kala hattear yimetenna dehea qolehe; pir yimetennaar diyea qolehe. \v 8 Sadaka dahaa wo dahaakaar Imbaa wontea Yesusna woda dee; wo diyaakaar Imbaa wontea Yesusna woda diye. Ta sadaka wo dahaakaar, wo diyaakaar wodi Imbaa wontea Yesussane. \v 9 Ogona Kiristoos diyayse dembhira kinin dhaabhoono, sadanka dahayna eenabee diyaana eenabesa Imba maatanane. \p \v 10 Ta ogona ya hambanaasadar harrnaa pirde? Pir hambanaasaam harrnaa bage? Wodi wul Barjosa pirdin birante woyooda woye.\x - \xo 14:10 \xt 2 Qoro 5:10. \x* \v 11 Harrna hambhidianna, \q1 “Barjo ‘Inta lay dehea Barjo inin dohonna, gon ida giye: \q1 Eeno wul ina kumpurdha ko kumpurdhe; \q1 kedi wulaar Barjo inin dohonam tarja ke tarje’ ki hamade”\x - \xo 14:11 \xt Isi 45:23. \x* \m hamayse thaapadhidine. \v 12 Ogonante wodi kalaa kalaana wonnon metensa Barjona malsi woda maase. \s1 Eedina Goa Maata Woam Zaskimoono \p \v 13 Ta keeda waa waadar wo pirdabhoode; yesa imbanaanana goa yenin maatoamadettsi yeam toolee. \v 14 Meten yinnonka gala qays konin dahaamonam inta Imbaa wontea Yesus Kiristoos goynka dhesidine. Ko dahaannaar eedi kalaa “Kaa gala qaysine” hamayse qaabea ki hanna, ogono galano gon kina qaysine. \v 15 Galan goynka hambanaasaam genea hanna, ya nashimmakkoka deheatehe. Ogonante Kiristoosin yina diyaa hambanaasaam hasa galanka kiam kaysaabhode. \v 16 Ta keeda yennon shaarinte payya maaton yerinam waani eenin “siyane” hamayse bagoadettsi hayeebhode. \v 17 Barjosa bitamono Manpas Gazanka haapadhayno tipamobee, payyamobee, wozabe gantine; itsamobee wucadhenbe gantitehe. \v 18 Ogo goynka Kiristoosna waadadhea ea Barjoam kida wozise; eedi birantear gobshadhaa kida maate. \p \v 19 Ogonante payyamonam haapadhenbee kinka kinka kiam wonin wocchinsenbeam wo zage. \v 20 Galana hamayse Barjosa waadimanam kaysaabhode. Gala wul qaysitehe; ko dahaannaar een waanina goa maaten galanam itsano siyane. \v 21 Ogonante waa itsintabee, wucadhenam wucintabee, yerin waaniam hanin hayenbe hambanaasana goa maatea ko hanna garinta payyane. \p \v 22 Yerra iginaka gonne hanin hamayno hambee Barjobesa shaarinte ko dee. Harrna hambhidianna, “Kono tipane” hamayse yinin giyen yerinam qothimima waadadhea ea gobshadhaane. \v 23 Qothimada itsea eedi daa ki hanna, kisa waadimano gon konin dahaamonna, kidar pirdadhidine. Harrna hambhidianna, gonne hamayse kinin waadadhaammo yer wul kina seesone. \c 15 \s1 Eediam Wozisa Zaskoono \p \v 1 Wodi Barjodar woylamin qajadhenka wocchimbhaana dadi maataana eenasa qajenam baska woam koda zaske; wonnon metenam wozisa zaskehe. \v 2 Wodi kalaa kalaana waani eena Barjodar woylamin qajadhenka kenin wocchimbhoadettsi kena agenbee keam wozisenbeam kena haya ko woam zaske. \v 3 Harrna hambhidianna, Kiristoos yiam wozisadehe. “Eenin haam iiroono iirimeno idar yeskidine”\x - \xo 15:3 \xt Maz 69:9. \x* hamayse thaapadhoono kidar ko yeskade. \v 4 Mathaap Gazante wonin haapayno darshintanbee wocchimbhintanbeka qaabe wonin hayoadettsi, ena birayse thaapadhoono wul woam dhettsana ko thaapadhade. \v 5 Darshintabee wocchimbhintabeam yena imea Barjo Yesus Kiristooska kinka kinka qaabo kalaaka maatayse yenin doadettsi yeam ki haye. \v 6 Yin kinin hayayno wosa Imbaa Yesus Kiristoossa Imbaa maataa Barjoam woylam kalaabee upsi kalaabeka kiam yenin gobshoadettsine. \s1 Barjosa Dhacchintan Upsino Ayiwdtay Hamma Eenana Konin Giidhoono \p \v 7 Ogonante Kiristoos yeam kinin tiyondettsi, yediar Barjosa gobshinna hamayse kinka kiam kiam tiyee. \v 8 Ena wosa eykenana “Hayayda haye” hamayse kinin imoono upsino konin thoothoadettsi, Barjo gon hamaa kinin dohonam dhettsota Kiristoos Ayiwd eenana waadadhea eedi kinin maatonam yena ida giye. \v 9 Pir Kiristoos Ayiwd eenana waadadhea eedi kinin maatoono Ayiwdtay hamma eena Barjoyn kesa seesonam garonna kiam kenin gobshoadettsine. Yin giyayse thaapadhondettsi: \q1 “Ogonante Ayiwdtay hamma eenasa shaarinte haam ida gobshe; \q1 hasa naabenna gobshi maaten gaadinam ida dhaase”\x - \xo 15:9 \xt 2 Saam 22:50; Maz 18:49.\x* \v 10 pir, \q1 “Yedi Ayiwdtay hamma eenato, Barjo eenabesana kinka wozadhee”\x - \xo 15:10 \xt Yiggi 32:43. \x* \v 11 pir, \q1 “Ayiwdtay hamma eenato, yedi wul Barjoam gobshee; \q1 yedi zarsino wul kiam gobshee.”\x - \xo 15:11 \xt Maz 117:1. \x* \p \v 12 Ogodettsi Isias \q1 “Iseysa muldhara adhadhea kida nive; \q1 Ayiwdtay hamma zarsinaam wottsana kida dhaabhe. \q1 Kediar kidar qaabe keda haye”\x - \xo 15:12 \xt Isi 11:10. \x* \m hamayse ki giyade. \v 13 Yesa qaabe haydino Manpas Gazansa kantaka gebhada konin yivoadettsi, qaabe yindar haydhea Barjoa kidar woylamin yenin qajenka wozanbee payyamonbeam yena ki thoose. \s1 Bhawloos Kurtumbhima Kinin Thaapoono \p \v 14 Imbanaanato, payyamoka yenin thoothonbee, yer wulam dhesintaka yenin thoothonbee, kinka kiam kiam kiilana yenin damonbeam inin dhesenna yennon goynsa inta qothimattine. \v 15-16 Warqatin ogote yena bhocchisana zagayse kala kala yerka kurtumbhima yena i thaapade. Kurtumbhima inin thaapoonoar Ayiwdtay hamma eenana waadadhana Barjo ina kinin imon sunin imintonkane. Ayiwdtay hamma eena Manpas Gazanka gazimbhaana, Barjona imbhen kiam wozisen marshandettsi maatayse ke theede, Barjosa dhacchintan upsinam kena giyada guduldettsi maatayse Imbaa wontea Yesus Kiristoosna ida waadadhe. \p \v 17 Ogonante Yesus Kiristooska Barjona waadadhea inin maatonka kattsi ida erime. \v 18 Isa dhalqinbee waadimanbe goynka Ayiwdtay hamma eena Barjona ee kenin hamoadettsi Kiristoos inka kinin waadadhon waadimara ab yer kala hattear giyana zagattine. \v 19 Ogono kinin waadadhoono Manpas Gazansa kantanka, milkitinbee tarshen waadimanbekane. Ogoka Yerusaalemra yedayse Ilwarqoon peenka yekka yaayada Kiristoossa dhacchintan upsinam giya iam zaskenam inta macchidine. \v 20 Isa anngarmanoar waani eenin waadadhota ashkaa raqaate woysa dayma, Kiristoossa naabenam qansadhaamon raqinte Barjosa dhacchintan upsinam giyanane. \v 21 Ogonoar \q1 “Ena birayse kisa giidhaamma eena kiam haapa ke haape; \q1 qansaamma eenaar bhoccha ke bhocche”\x - \xo 15:21 \xt Isi 52:15. \x* \m hamayse ena thaapadhondettsine. \s1 Bhawloos Roome Kataman Yivana Kinin Bhocchoono \p \v 22 Ogona thoothi wodana yekal inin nivoamadettsi iam ko mardhade. \v 23 Keeda igina peenar isa waadimanam inin macchonnabee thoothi levera yedayse yekal nivana kattsi isa anngarmanin dohonnabe, \v 24 Ispeen peendar inin yivenka yeam shedana qaabe ida haye. Likka rooro yembesana kinka wozadhaate inin dooqonsa budonte isa goynna maaten kelsho ina yenin hayenam qaabe ida haye. \p \v 25 Taaki Yerusaalemir dahaana gazana eenaam kelshana ida yive. \v 26 Ogonoar Moqodooniabee Akayabe gidir dahaana Barjodar woylamin qajayna eena Yerusaalemir gazana eenasa shaarinte qambhinaam koymoka kelshana kedi nashidine. \v 27 Gon kelshana kedi nashidine; pir kedar bazanin dohonna, ima keam ko zaske. Harrna hambhidianna, Ayiwdtay hamma eena Ayiwd eenabesana kinka manpasinngayn yerinam kashimayna ke hanna, Ayiwdtay hamma eenaar waanngayn yerinka Ayiwd eenaam kelsha ko zaske. \v 28 Ogo keam kelshana pucchadhon koymonam Yerusaalemdar tiyate yivayse kena inin imate macchonsa budonte, ogo yenin dohon goynka Ispeen peendar ida yive. \v 29 Yekal inin nivenka, Kiristoosin ina imon gobshinam thoothi yembesana kinka inin kashimenam dhesayda dhese. \p \v 30 Imbanaanato, isa mashimenna Barjoam miskaate imbesana kinka yenin kashimoadettsi wosa Imbaa Yesus Kiristoossa naabenbee Manpas Gazansa nashimmakkonbeka yeam ida miske. \v 31 Ina yenin miskaynoar Yiwda peente dahaana Barjodar woylamin qajiminasa aanira inin dhaqoadettsibee Yerusaalem gidir dohoono isa waadimanoar gazana eenaam wozisayno konin maatoadettsibene. \v 32 Ogonoar Barjosa qaabondettsi wozaka yekal nivayse yembesana kinka inin ukunsoadettsine. \v 33 Payyamonam imea Barjo ye wulbesana ki dee, amiin. \c 16 \s1 Bhawloossa Macchin Nagaymakkono \p \v 1 Kinkiria misken ooninte waadadhayno wosa imbanaano Peeben woylamin yidar qajadhoono konin maatonam yenin dhesoadettsi ida nashe. \v 2 Gazana eena chocchi tiya keam konin zaskendettsi, Imbaa wontea Yesussa naabenka bannzo! Koam tiyee. Kodi imbee thoothina eenabeam kelshidine; ogonante koam zasken yerin wulka kelshimate. \p \v 3 Yesus Kiristoosna imbesana kinka waadadhayna Bhirsqillabee Aqilabena “Nagaya” ina kena hamee. \v 4 Kedi ina hamayse diyana ashkimbhidine. Ogonante inta bish dayma, Ayiwdtay hamma eenasa shaarira Barjodar woylamin qajaanasa misken onna wul keam gobsha ke gobshe. \v 5 Kesa ooninte Barjoam miskota bukayna eenana “Nagaya” ina kena hamee. \p Isiya peente birayse Kiristoosdar woylamin qajaa, inin nashea Epenethoosna “Nagaya” ina kina hamee. \p \v 6 Yena thoothi qajadhon Mayriyamna “Nagaya” ina kona hamee. \p \v 7 Imbesana kinka dhaxadhaana, isa muldha maataana Androniqoosbee Yuniasbena\f + \fr 16:7 \ft Kala kala mathaapina “Yunias” hamenam “Yulia” keda hame.\f* “Nagaya” ina kena hamee; kedi Kiristoos yisa tarjamonnante kinin yittsaanasa shaarira dhesimaana, pir Barjodar woylamin qajintanka ina biraanane. \p \v 8 Imbaa wontea Yesuska inin nashea Ambhilaatoosna “Nagaya” ina kina hamee. \v 9 Kiristoosna wombesana kinka waadadhea Urbaanosbee inin nashea Isthaakusbena “Nagaya” ina kena hamee. \p \v 10 Kiristooska kinin dohonam taysate shedadhaa Abheliisna “Nagaya” ina kina hamee. Aristhobuloossa oonin eena maataanana “Nagaya” ina kena hamee. \p \v 11 Isa muldha maataa Yerodiyonna “Nagaya” ina kina hamee. Narsisessa oonin eensa shaarira Imbaa wontea Yesusdar woylamin qajaanana “Nagaya” ina kena hamee. \p \v 12 Imbaa wontea Yesusna qajadhaana Tirupaynabee Tirupoosabena “Nagaya” ina kena hamee. Inin nashayno, Imbaa wontea Yesusna kattsi qajadhon Persisna “Nagaya” ina kona hamee. \p \v 13 Imbaa wontea Yesuska dhesadhaa Rupoosna “Nagaya” ina kina hamee; iam yisa naasidettsi hayayse nashen kisa indanna “Nagaya” ina kona hamee. \p \v 14 Asinikirtoosbee, Pilegoonbee, Yermeesbee, Patrobaasbee, Yermaasbe, kembesana kinka dahaana imbaanaana wulnaar “Nagaya” ina kena hamee. \p \v 15 Pilologosbee, Yuliabee, Neeriabee, kisa indanaanbee, Olumpoosbee, kembesana kinka dahaana gazana wulbena “Nagaya” ina kena hamee. \p \v 16 Gonin hamon nashimmakkoka kinka kiam sunqintaka kinka “Nagaya” hamee. Kiristoossa misken onna wul yena “Nagaya” ke hamade. \s1 Bhawloossa Macchin Kiilimeno \p \v 17 Imbanaanato, yenin dheson timmirinam jibbintaka yesa shaarinte edimenam bavaynabee Barjodar woylamin qajintaka yenin wocchimbhoamadettsi yena goa maatayna eenabekalanka yeam yenin tooloadettsi ida miske. Kekalanka pegimbhee. \v 18 Iginadettsina eena yisa siyon anngarmanna waadadhayna eenane; wosa Imbaa Kiristoosna waadadhaynatehe. Daatha daathea upsibee eediam shawkea dhalqbeka siyamoysa qolmina eenasa woylaminam keda tayse. \p \v 19 Barjona ee yenin hamayno een wulna qansimidine; ogona yennon goynka inta wozadhidine. Ko dahaannaar payyan yerinna pakalla eena, siyon yerinna leemina eena yenin doadettsi ida nashe. \v 20 Payyamonam imea Barjo Seethaanam saana yesa roon demente kiam kida tige. \p Wosa Imbaa Yesussa sunin imintono yembesana ko dee. \p \v 21 Imbesana kinka waadadhea Thimaatoos “Nagaya” yena ki hamade. Isa muldha maataana Luqiyoosbee, Iyaasoonbee, Sosibhathiroosbe “Nagaya” yena ke hamade. \p \v 22 Warqatin koam thaapaa inta Therthiyos Imbaa wontea Yesuska “Nagaya” ida yena hame. \p \v 23 Ta yinnon ooninte imbee kote dahaana Barjoam miskota bukayna eenabeam chocchamon tiyea Gayoos “Nagaya” yena ki hamade. Pir katamansa koymonam yedea Erasthoosbee wosa imbanaasa Qorthoosbe “Nagaya” yena ke hamade. \p \v 24 [Wosa Imbaa Yesus Kiristoossa sunin imintono ye wulbesana ko dee, amiin.] \s1 Bhawloossa Macchin Gobshino \p \v 25 Inta Yesus Kiristoossa inin giyayno Barjosa dhacchintan upsin goynka yeam woysana damea Barjona gobshi ko dee. Ogono upsino, ena wodara yedayse aachimayse dohoono, ta may haapadhidine. \v 26 Ogono Barjokala qansayse eenna giyaynasa mathaapinte ta may haapadhidine. Zarsino wul Barjodar woylamin qajayse kina konin ee hamoadettsi rooro wul lay dehea Barjo kinin giyonna zarsino wul Kiristoossa konin dhesoadettsi ko haydhade. \v 27 Kidi bish pakala maataa Barjona, Yesus Kiristoosbar rooro wul lay gobshi ko dee, amiin.