\id MRK \h Marqoos \toc1 Marqoosin Thaapoono Imbaa Wontea Yesus Kiristoossa Dhacchintan Goynam Giyayno Barjosa Upsino \toc2 Marqoos \mt1 Marqoosin Thaapoono \mt2 Imbaa Wontea Yesus Kiristoossa Dhacchintan Goynam Giyayno \mt2 Barjosa Upsino \is1 Ardinta \ip Marqoos Yesus birayse kinin kamaana tabhi lamaana kisa paanan yivayna eenakalankatehe. Yin ko dahaakaar, \im 1. Yerusaalemir indan Mayriyam ooninte gebhaa kida maate (Yi Waa 12:12). \im 2. Marqoos Barnabaas indansa indanaas naasine (Qola 4:10); Barnabaas pir Bhawloosbee Yerusaalem gidir dahaana yittsadhaanabesa kidi aanamone. \im 3. Marqoos Bhethiroosbesana kisa yettsamo daane (1 Bhethi 5:13). \im Ogonante Marqoos Yesus Kiristoossa dayntan goynbee birayse Barjodar woylamin qajaana eena goynbesa kattsi kida dhese. \ip Marqoos mathaapinam kinin thaapoono Roome eenana kattsi qaabaysene. Mathaapino Yesus Barjosa waadima eedi maatayse waadadhea kinin dohonam koda dhee. Marqoosin thaapon mathaapinte Yesus dhalqino thoothi haapadhehe; kattsika gidir haapadhayno Yesusin hayonsane. Kinin hayaana yerrasa iira aapi maatayna yerra kisa dembhinbee dembhira kisa dhaabhidinbesane. Kashi 11ra yedayse kashi 16sa maccheadar Yesus peen kodar kinin dohonsa macchea gabaaka kinin waadadhonam koda giye. Ogonante agaa gabaaka kinin waadadhonam kattsi bhoccha woam konin zaskenam woda dhese. \ip Kaa mathaapasa iinte Yesus payyan waadimanam waadadhada kinin yaayonam koda dhee. Mathaapaam dong aapi maatayna ranqadar kashana dandima ko dandime: \io1 1. Ardinta (1:1) \io1 2. Ashkimbheno (1:2-13) \io1 3. Tarshen waadimanbee kamsinbe (1:14–10:52) \io2 a) Yesus Galila peendar birayse kinin yivoono (1:14–4:34) \io2 b) Yesus Tabhi Katamana hambhen peendar kinin yivoono (4:35–5:43) \io2 c) Yesus Galila peendar lansi kinin yivoono (6:1-29) \io2 d) Yesus eedin qolmon darandar kinin yivoono (6:30-52) \io2 e) Yesus Galila peendar makkanso kinin yivoono (6:53–7:23) \io2 f) Yesus hayn utensa warkatambar kinin yivoono (7:24–9:29) \io2 g) Yesus Galila peendar oytso kinin yivoono (9:30-50) \io2 h) Yesus Yiwda peenbee Yordaanoos baynsa saabarbe kinin yivoono (10:1-52) \io1 4. Yesus Yerusaalem gidir kinin waadadhoono waadimano (11:1–13:37) \io1 5. Yesussa dembhinbee dembhira dhaabhidinbe (14:1–16:20) \c 1 \s1 Shivea Wannisin Giyoono Barjosa Upsino \r Maat 3:1-12; Luq 3:1-18; Wannis 1:19-28 \p \v 1 Barjosa Naasa Yesus Kiristoossa dhacchintan upsino konone. \q1 \v 2-3 “Shedaa! Hasa goynam ashkea isa ergen eam hasa birante yittsayda yittse. \q1 Ogonoar \q1 ‘Marrato! Barjoyn yekal nivenna, \q1 yesa woylaminam ashkee; goynamaar kina gaz hayee’ hamayse \q1 ilatea easa upsino darante koda qansime”\x - \xo 1:2-3 \xt Isi 40:3. \x* \m hamayse Barjokala qansayse eenna giyea Isiassa mathaapinte thaapadhondettsine. \p \v 4 Ogonante Shivea Wannisaar, “Yesa seesonam gardhoadettsi, seeson waadimanam garayse Barjodar maatayse shiidhee” hamaate Barjosa upsinam giyada darandar ki yivade. \v 5 Yiwda peen eenabee Yerusaalem katamante dahaana eena wulbe Wanniskal nivayse yisa seesonam kenin buuthenka, Wannis Yordaanoos baynte keam kida shive. \p \v 6 Wannisaar gamalesa sitika ashkadhon apalan qaadhite ki dahade. Yisa karnantear qalbatha kida dhaxe. Kinin itsaynoar seerebee qoa kuribene. \v 7 Kidiar “Inin yirk hamayse kisa dunngurinsa dhaxinam hattear bulana inin damima idara kantanka sagea isa budonte niva ki nive. \v 8 Inta noqoka yeam ida shive. Kidi yeam Manpas Gazanka kida shive” hamayse eenna giyte ki dahade. \s1 Yesussa Shiidhidinbee Taysate Shedadhidinbe \r Maat 3:13–4:11; Luq 3:21-22; 4:1-13 \p \v 9 Ogo wodanka Yesus Galila peen Naazret katamara ki nivaysaka, Wannis Yordaanoos baynte kiam ki shivade. \v 10 Saanawaar Yesus noqora kinin utenka, cecino bulimayse Manpas Gazano waleedettsi daran konin hanchenam Wannis ki haapade. \v 11 Ogora “Inin nashea isa Naasa yane. Hanka ida wozadhe” hamea upsi cecira ko qansimade. \p \v 12 Saanawaar Manpas Gazano Yesus darandar kinin yivoadettsi kiam ko dhaasade. \v 13 Darantear eedi lamaa kaysa rooro Seethaanka taysadhaate ki dahade. Dabinbetear ki dahade. Barjosa gaananaar kina waadadhite ke dahade. \s1 Yesus Kaaran Yedaynaam Yikal Kinin Eeloono \r Maat 4:12-22; Luq 4:14-15; 5:1-11 \p \v 14-15 Wannisam yedate dhaxadhonsa budonte, Yesus Barjosa dhacchintan upsinam eenna giyada, “Roorono maqidine. Barjosa bitamono yekal theedidine. Ogonante seeson waadimanam garayse Barjodar maatee. Barjosa dhacchintan upsinam gonne hamayse tiyee” hamada Galila peendar ki yivade. \p \v 16 Ogo wodanka Yesus Galila bazinsa aponka kinin yivenka, Simoonbee kisa indanaasa Indiriasbeam ki haapade; kediar kaaran yedayna yinin dohonna, yisa kaaran yeden zaaninam bazindar apite ke dahade. \v 17 Yesusaar yi giyna: “Marrato! Yedi dhaabhayse isa paanan nivee. Kaaran yenin yedendettsi Barjosa bitamondar eenaam yenin maasoadettsi yeam ida haye” ki hamade. \v 18 Kediar kaaran yininka yeden zaaninam saanawa garayse Yesussa paanan yivan ke yedade. \p \v 19 Ogora likka sus mak kinin hamenka, Zabdoos naana Yayqoobbee Wannisbeam ki haapade. Kediar bazindara sagadhen gonngalante dooqayse kaaran qazadhen zaaninam kenin ashkenka, \v 20 saanawa Yesus keam ki eelade. Kediar imbaa Zabdoosbee kisa waadiman eenabeam kinka bazindara sagadhen gonngalante garayse Yesussa paanan yivan ke yedade. \s1 Beeronin Yedaa Eayn Paashoono \r Luq 4:31-37 \p \v 21 Ogora Qipirnaahoom katamante nivayse ke ardade. Ayiwd eensa ukunsen rooroakaar Yesus kesa bukin raqinte ardayse eenaam dhettsan ki yedade. \v 22 Qansoono eeno kinin dhettson timmirinka kattsi ko targadhade. Ogonoar konin targadhoono Musesa yigginam dhettsaynadettsi dayma kidi yisa hayamonka eenaam dhettsite kinin dohonnane. \p \v 23 Ogo wodanka kesa bukin raqinte beeroyn yedaa eedi kalaa dahade. \v 24 Kidiar Yesusna “Naazret peen Yesuso, hambesana wosa dohoono hare? Woam kaysanaa nivaaw? Hay hanin dohonam inta dhesidine. Ya Barjokala nivaa gazaane” hamayse ki ilatade. \p \v 25 Yesusaar beeroaka “Lay hamaa! Eadara utaa!” hamayse kiam ki bitade. \p \v 26 Eamaar dhabayse kinin qaptisonsa budonte, gebhi upsika kiam ilattsayse beeroa kidara ki utade. \v 27 Eeno wulaar “Kono yer hare? Kono timmiri haalitayu? Yisa hayamonka beeronana kida giye. Kediar kina ee keda hame” hamayse kinka kikal kenin oysenka yekka kedi targadhidine. \p \v 28 Saanawaar Yesusin waadadhoono Galila peente dohon raqin wul gidir ko qansimade. \s1 Thoothin Eenaam Yesusin Pacchoono \r Maat 8:14-17; Luq 4:38-41 \p \v 29 Ogo wodanka Yesusbee, Yayqoobbee, Wannisbe bukin raqira utayse Simoonbee Indiriasbesa oonin ke ardade. \v 30 Simoonsaar baysino bishi occhea hajimoka wodhayse ko dahade. Konin burqadhonamaar saanawa Yesusna ke giyade. \v 31 Yesusaar kokal theedayse kosa aanin yedayse koam ki dhaasade. Bishin occhayno koam konin garenka galan baxan kena ko yedade. \p \v 32 Hayn wavayse peenin sootenka, eeno hajadhaana eenabee beeronin yedaana eena wulbeam Yesuskal bavate nivan ko yedade. \v 33 Katamante dohoono eeno wulaar mayante bukayse ko dahade. \v 34 Yesusaar waana waana hajimoka yedadhon thoothin eenam ki pacchade. Thoothin eendaraar beeronam ki bulade. Beeronaar hay kinin dohonam kenin dhesenna kiam kenin giyoamadettsi ki marade. \s1 Yesus Galila Peente Kinin Dhettsoono \r Luq 4:42-44 \p \v 35 Yesus peen sedhima seddhiman dhaabhayse eedinin qolmon raqinte yivayse Barjoam ki miskade. \v 36 Simoonbee kimbesana kinka dahaana eenabe kiam zagate ke yivade. \v 37 Kiam kenin haapenkaar, “Eeno wul haam zaga ko zage” kina ke hamade. \p \v 38 Yesusaar “Inin nivoono Barjosa upsinam giyota konin dohonna, igina theedin dahaana gurdanar inin giyoadettsi wo yive” kena ki hamade. \p \v 39 Ayiwd eensa bukin raqintear Barjosa upsinam giyada beeronam eendara bulada Galila peen wulir yaayte ki dahade. \s1 Lamthinin Yedaa Eam Yesusin Pacchoono \r Maat 8:1-4; Luq 5:12-16 \p \v 40 Eedi kalaa lamth burqoka\f + \fr 1:40 \ft “Lamth burqo” hamen upsinam Haalin Mallan mathaapinsa macchinte thaapadhaanar shedaa.\f* dahaa Yesuskal hatte kina kumpurdhayse, “Ha nashidianna, iam pacchana damaada dame” hamayse kiam ki miskade. \p \v 41 Yesusaar kina burqadhayse yisa aaninam kidar wodayse, “Haam pacchana nashayda nashe, paashaa” kina ki hamade. \v 42 Saanawa easa lamthin burqono kiam konin garenka ki paashade. \v 43-44 Yesus eam yinin yittsenka, “Hanin paashonam eedi haynaar hanin giyoamadettsi mete hasaam gishaa. Ko dahaannaar, yivayse hasa bishinam gudulana dhahaa. Eennaar hanin paashoono tarja konin maatoadettsi Museyn giyon Barjona machadhen marshanam imaa”\x - \xo 1:43-44 \xt Lewi 14:2-7. \x* hamayse upsi wocchika kina giyayse saanawa ki kiam yittsade. \p \v 45 Ko dahaannaar kidi kikala utanka een wulna giyan ki yedade. Ogonante Yesus may katamandar ardano kiam ko bashade. Ogona eenin qolmon darante daan ki yedade. Raqin wulraar eeno kalan koda nive. \c 2 \s1 Hajimonka Malgimaa Eam Yesusin Pacchoono \r Maat 9:1-8; Luq 5:17-26 \p \v 1 Rooro likkasa budonte, pir Yesus Qipirnaahoom katamandar maatate ki nivade; ogote oonisa iir ardayse kinin dohoono ko qansimade. \v 2 Thoothino eeno Yesuskal nivayse ooninam thoothayse mayanin kena tokenka yekka ko bukade; kidiar Barjosa upsinam kena giyte ki dahade. \v 3 Eedi oydi waani hajimonka malgimaa eedi kalaam haaqaka Yesuskal bavate ke nivade. \v 4 Eensa thoothamonka dhaabhoono kidar eam arsana kenin bashadhenka, ooninsa illinam kottsayse Yesusin raqa dahaadar eam haaqan kenin bavate nivonka ke arsade. \v 5 Yesusaar kidar woylamin kenin qajonam shedayse hajimon eana yi giyna: “Inaane, hasa seesono hana gardhidine” ki hamade. \p \v 6 Musesa yigginam dhettsaynasa waani waani eena ogote dooqayse ke dahade. Kediar woylamka qaabayse, \v 7 “Ea kaa hamin ki yin giye? Barjo maato ki qaabaaw? Eedisa seesoam garana damea Barjo bishkalanka ab hayne?” hamayse ke qaabade. \p \v 8 Saanawaar Yesus woylaminka kenin qaabonam manpasinka yisa dhesayse kena yin ki giyade: “Yesa woylaminka yin harrnee qaabe? \v 9 Hajimonka malgimaa eana, ‘Hasa seesonam hana gardhidine’ hamara, ‘Dhaabhayse haam baadhon haaqanam hanti bavate yivaa’ hamayse giyara hamaane likkaa? \v 10 Ko dahaannaar i Eedi Naasina peendar eedina seesonam garana hayamo isa konin dohonam yenin dhesoadettsi yeam ko zaske” hamayse hajimonka malgimaa eaka \v 11 “Inta hana ida giye: Dhaabhayse haam baadhon haaqanam hanka bavate hasa oonindar yivaa” kina ki hamade. \p \v 12 Hajimonka malgimaa ea dhaabhayse saanawa kiam baadhon haaqanam bavate een wulsa birandar ki utade. Ogonante eeno wul targadhayse, “Ko yer yin hamonam ena kala hattear haapootone” hamaate Barjoam ko gobshade. \s1 Lewi Hambhea Eam Yesusin Eeloono \r Maat 9:9-13; Luq 5:27-32 \p \v 13 Yesus pir bazin apondar ki yivade. Ogotear eeno wul kalan ko nivaysaka koam dhettsan ki yedade. \v 14 Raqin ogora dhaabhate kinin yivenka, Ilpoos naasa Lewi\f + \fr 2:14 \ft Lewi raq abir “Maatoos” kida hambhe.\f* gibirin kinin kacchen raqinte dooqayse ki daaka kiam haapayse, “Isa paanan nivaa” kina ki hamade. Kidiar dhaabhayse kisa paananka ki yivade. \p \v 15 Ogosa budonte Yesus Lewi ooninte kummandar dooqayse ki daaka thoothino eeno kisa paanan nivite konin dohonna, eensaar waani gibirin kacchayna eenabee Musesa yigginam toolimina eenabe Yesusbee kisa paanan yivayna eenabekal kummandar ke dooqade. \v 16 Musesa yigginam dhettsayna Parisa eena gibirin kacchayna eenabee Musesa yigginam toolimina eenabesana kinka kinin kummenka Yesusam haapayse, kisa paanan yivayna eenana “Eena cubbona gibirin kacchaynabee igina seeson eenabesana kinka kinin kummenbee wucenbe harrnane?” hamayse keam ke oysade. \p \v 17 Yesus yin kenin giyenam qansayse, “Hajadhaanaam akkimi koda zaske; payyanaam akkimi zaskehe. Inta seeson eena Barjodar kenin maatoadettsi keam eelota i nivade; tipana eenaam eelota nivaatine” kena ki hamade. \s1 Itsima Qoomadhen Goynsa Oysadhoono \r Maat 9:14-17; Luq 5:33-39 \p \v 18 Shivea Wannissa paanan yivayna eenabee Parisa eenabe itsima keda qoome. Eeno Yesuskal nivayse, “Wannisbee Parisa eenabesa paanan yivayna eena itsima kenin qoomenka, hasa paanan yivayna eena itsima kenin qoomimino harrnane?” kina ke hamade. \p \v 19 Yesusaar kena yin ki giyade: “Uutaa kembesana kinka ki daaka, gaydonna nivaana eenaam itsima qooma keam zaska ko zasko? Uutaa kembete ki daaka itsima keam qooma zaskehe. \v 20 Ko dahaannaar uutaanin kekalanka edadhayno woda niva ko nive; ogo wodanka ko hanna itsima keda qoome. \p \v 21 “Apala gecchoadar apala haaleam lashea eedi qolehe. Yin ki haydianna, apala haalea apala gecchoam yinka hattsate kinin tiyenna, apala gecchoasa haviminoar kalon koda worke. \v 22 Jambin gecchonsa iinte zia haali shabhea eedi qolehe. Shabhadhidianna ziano hallo jambinam bhattsa ko bhattse; zianoar layma ko layme; jambinoar bhaqayse gemma ko gemme. Ogona zian haalin shabhota jambi haali koda zaske” kena ki hamade. \s1 Ukunsen Rooroa Goynsa Oysadhoono \r Maat 12:1-8; Luq 6:1-5 \p \v 23 Ayiwd eensa ukunsen rooroaka Yesus gazgon ushon haaminsa shaarinka kinin yivenka, kisa paanan yivayna eena yivada gazgon tishanam shaaban ke yedade. \v 24 Parisa eenaar “Shedaa! Ukunsen rooroaka zaskimon waadimanam hasa paanan yivayna harrna ke waadadhe?” kina ke hamade. \p \v 25 Kidiar “Ena Bitaa Dawt kimbete dahaana eenabesana daaqardhayse kenin gaalen wodanka kinin hayonam kala hattear yedi nabbabeete? \v 26 Abiyatar gudullasa gebhaa kinin dohon wodanka, Dawt Barjosa gazan ooninsa mayante ardayse gudullakalanka een abinin itsimon Barjosa birante wodadhon balashanam yina itsayse kimbete dohon eenna kinin imonam yedi nabbabeete?”\x - \xo 2:26 \xt 1 Saam 21:1-6. \x* kena ki hamade. \p \v 27 Tapir, “Ukunsen rooroa eedina ki wodadhade, eedi ukunsen rooroana wodadhadehe. \v 28 Ogona inta Eedi Naas ukunsen rooroasaar Imbane” kena ki hamade. \c 3 \s1 Aaniysa Woboa Eam Yesusin Pacchoono \r Maat 12:9-14; Luq 6:6-11 \p \v 1 Yesus taar Ayiwd eensa bukin raqinte ki ardade; raqin ogotear aaninsa woboa eedi kala ki dahade. \v 2 Yesusam bersana zagayse “Ukunsen rooroaka eam paccho ki dew?” hamayse kiam shedite ke dahade. \v 3 Yesus aaninsa woboa eana “Dhaabhayse eensa shaarinte woyaa” ki hamade. \v 4 Ogora kena “Musesa yiggino ukunsen rooroaka wo waadadhe konin giyoono payya yermoo? Siya yeru? Eediam wonin dhacchoadettsimoo? Deesoadettsine?” hamayse keam ki oysade. Kediar lay ke hamade. \v 5 Kesa woylaminin duudonam haapayse kedar yinin dhagadhonka yisa gasambar dohon een wulam aapi siyaka shedayse eana “Antaam hasa pishkaa” ki hamade. Ear yisa antaam ki pishkaysaka, anta ki paashade. \v 6 Parisa eenaar utayse, “Hamin hayayse wo kiam deeso?” hamayse saanawa Bitaa Herodissa bitamonam nashayna eenabete ke dhalqade. \s1 Eeno Bazin Aponte Yesuskal Konin Bukoono \p \v 7 Yesusaar yisa paanan yivaynabete kinka agaa raqaara dhaabhayse Galila bazindar ki yivade; Galila peera thoothino eenoar kisa paanan ko yivade. \v 8 Gebhi yer kinin waadadhon wulam qansayse thoothino eeno Yiwdabee, Yerusaalembee, Edomiyasbee, Yordaanoos baynsa saabarbera ko nivade; pir Thiroos katamarabee, Sidoona katamarabee, kesa gasan peerabe thoothino eeno kikal ko nivade. \v 9 Eeno kattsi konin thoothonna kiam konin kupoamadettsi kisa paanan yivaynana “Bazindara sagadhen gonngalanam ikal thettsayse woysee” ki hamade. \v 10 Thoothin eenaam burqora kinin pacchonna, hajadhoono eeno wul kiam kaamota kidar koda tuure. \v 11 Beerona kiam kenin haapenka, kisa birante dhambayse, “Ya Barjo Naasine” hante ke ilatade. \p \v 12 Kidiar hay kinin dohonam kenin giyoamadettsi upsi wocchika keam ki marade. \s1 Yesusin Tarjamonnante Yittsaynaam Kamoono \r Maat 10:1-4; Luq 6:12-16 \p \v 13 Yesus dhukandar utayse yinin zagaana eenaam yidar ki eelade; kediar kalan ke nivade. \v 14-15 Kimbesana kinka kenin doadettsibee Barjosa upsinam eenna kenin giyoadettsi keam yittsotabe tabhi lamaana eenaam kamayse beeronam eendara kenin bulea hayamo kena ki imade. Pir “Tarjamonnante Yittsadhaana” hamayse kena naabe ki wodade. \v 16 Kinin kamaana tabhi lamaana eena kinane: Simoon naabenam Bhethiroos hamayse ki wodade; \v 17 Zabdoos naana lamaana Yayqoobbee Wannisbena “Bovanerges” hamayse ki wodade (Bovanerges hambhoono guganatin naana hamintane.); \v 18 Indiriasbee, Pilbhoosbee, Bartelemoosbee, Maatoosbee, Toomaasebee, Ilpoos naasa Yayqoobbee, Taadoosbee, peen yinnonna bish qaabea Simoonbee, \v 19 Yesusam dembhinna saskate imea Asqoronto peen ea Yiwdabene. \s1 Yesusam Beeronasa Hayoaka Kamsadhoono \r Maat 12:22-32; Luq 11:14-23; 12:10 \p \v 20 Oonintear kinin ardenka, kisa paanan yivaynabete galan itsan kenin bashadhenka yekka pir thoothino eeno kikal ko bukade. \v 21 Kisa zelen eenaar ogoam qansayse kanka “Bardhidine” hamayse kiam entsanna ke nivade. \p \v 22 Yerusaalemra nivaana Musesa yigginam dhettsayna eena “Bevelzebul\f + \fr 3:22 \ft “Bevelzebul” hamen upsinam Haalin Mallan mathaapinsa macchinte thaapadhaanar shedaa.\f* kidar dahade” pir, “Beeronaam kinin bulayno beeronasa hayoa kantankane” hamayse giyte ke dahade. \p \v 23 Yesus eenaam yikal eelayse kamsika kena yin ki giyade: “Seethaan Seethaanam hamin ki bulana dame? \v 24 Bit kalaa eena kikala edimayse kinka bit kalaa eed maatayse daana damehe. \v 25 Oonin kallon eena kinka gemmayse kikala edimidi ke hanna, keeda kinka payyamoka daana damehe. \v 26 Seethaanaar kinka kiam jibbayse edimidi ki hanna, dhamba ki dhambe; woyana damehe. \p \v 27 “Ogodettsi birayse kantanka dahaa eam yedate dhaxima ooninte kisa ardayse koymonam buurana eedi hayyear damehe. Ogona kantanka dahaa eam yedate yinin dhaxonsa budonte, kida kisa ooninam buure. \p \v 28 “Inta yena gon ida giye: Eensa seesonbee iirimen wulbeam kena gardha ko gardhe. \v 29 Ko dahaannaar Manpas Gazanam iirea ea rooro wul lay seesonsa baza kidar daane; hamin ko dahaannaar kisa seesonam kina gardhehe” ki hamade. \v 30 Yesus yin kinin giyoono “Beero kidar daane” kenin hamonnane. \s1 Yesussa Indanbee Indanaanabe \r Maat 12:46-50; Luq 8:19-21 \p \v 31 Yesussa indanbee kisa indanaanabe kikal ke nivade; kediar mayante woyayse eedi kidar yittsayse kiam ke elsade. \v 32 Yesuskal dooqoono thoothino eeno kina “Shedaa! Handabee handanaanabe mayante woyayse haam keda zage” ke hamade. \p \v 33 Yesusaar maasayse “Inda kodi hayne? Indanaana kedi haybene?” kena ki hamade. \v 34 Kalan dooqon eenaam shedayse, “Marrato! Indabee indanaanabe kinane. \v 35 Barjosa bhocchinam ee hamayse waadadhayna wul isa indabee indanaanabe kedi iginane” hamayse kena ki maasade. \c 4 \s1 Yiithadhon Bheetansa Kamsino \r Maat 13:1-9; Luq 8:4-8 \p \v 1 Yesus pir bazinsa aponte eenaam dhettsan ki yedade. Kattsi thoothino eeno kikal nivayse konin bukonna, bazindara sagadhen gonngalansa iinte ardayse ki dooqade. Eeno wul bazinsa gasante ko dahade. \v 2 Kamsikaar thoothi yer keam dhettsite ki dahade. Keam yinin dhettsenkaar kena yin ki giyade: \v 3-4 “Marrato! Eedi kalaa haaminte yisa bheeta yiithota ki utade. Bheetan kinin yiithenka, bheetano waani goyn aponte ko wavaysaka aptina nivayse ke itsade. \v 5 Waani bheetanoar thoothi peenin qolmon haachandar ko wavade. Pee thoothinin qolmonna saanawa ko baqalade. \v 6 Haynin utayse oydhenkaar, ko halatade; caaciyn yittsaamonna ko wocchade. \v 7 Waani bheetanoar ukumbhansa shaarinte ko wavade. Ukumbhanoar gebhayse baqalon bheetanam konin ishkonna, aapi ushima ko shidhade. \v 8 Waani bheetano peen payyandar ko wavade. Gebhaysear aapi ko ushade; waa kisa aapi eedi kalaa kaysa apo tabhi, waa kisa pir aapi eedi makkam kaysa, waa kisa pir aapi eedi dong kaysa ke ushade. \p \v 9 “Keeda qansen qaamiysa dahaa ki qanse” kena ki hamade. \s1 Yesus Kamsinka Kinin Giyonsa Goyno \r Maat 13:10-17; Luq 8:9-10 \p \v 10 Yesus yimal ki daaka, kalan theedaana eenabee kisa paanan yivayna tabhi lamaana eenabe kinka dahayse kena kinin giyon kamsin goynsa kiam ke oysade. \v 11 Yesusaar, “Yena Barjo bitamonsa aachin dhalqinam yenin dhesoadettsi imbhidine; waani eenna ko hanna, \q1 \v 12 ‘Sheda ke shede, kenin shedonam kenin haapoamadettsi, \q1 qansa ke qanse, kenin qansonam kenin bhocchoamadettsi, \q1 Barjodar kenin maatoamadettsi, \q1 kesa seesonoar kena ko shidhe konin hambhoamadettsi’\x - \xo 4:12 \xt Isi 6:9-10. \x* \m yer wulam kena kamsika koda giidhe” kena ki hamade. \s1 Yiithadhon Bheetansa Kamsin Bulino \r Maat 13:18-23; Luq 8:11-15 \p \v 13 Yesusaar kena yin ki giyade: “Kamsin ogoam dhesattenu? Ta yin ko hanna, yedi keeda kamsin wulam hamin hayaysee dheso? \v 14 Bheetan yiithea agaa Barjosa upsinam kida yiithe. \v 15 Upsinoar yiithadhoono goyn aponte wovoono konone: Barjosa upsinam kenin qansen wodanka Seethaan saana nivayse kesa woylaminte yiithadhon Barjosa upsinam kekalanka kida tiye. \v 16 Tapir peen haachandar yiithadhaana bheetana Barjosa upsinam qansayse saanawa wozanka tiyayna eenane. \v 17 Eena igina caaci kenin yittsaamonna, kesa woyano likka wodanane; Barjosa upsinna gaale way oytaydha kedar konin yeskenka saanawa keda gare. \v 18 Ukumbhansa shaarinte yiithadhaana bheetana igina Barjosa upsinam qansayna eenane. \v 19 Peen kosa bhocchinbee, wodimmakkon anngarmanbee, thoothi yersa anngarmanbeka Barjosa upsino kenin qansoono kesa woylaminte sun ishkimayse aapi ushima koda shidhe. \v 20 Peen payyandar wavaana bheetana Barjosa upsinam qansayse bhocchika tiyayna eena, antina eedi kalaa kaysa apo tabhi, waaniar eedi makkam kaysa, waaniar eedi dong kaysa aapi ushayna eenane” ki hamade. \s1 Aachimoono Shaakano \r Luq 8:16-18 \p \v 21 Yesus kena yin ki giyade: “Shaakanam shashkayse yer daran guupa ko guupadho? Way algan demente ko wodadho? Dheg hamon raqindartayu konin wodadhayno? \v 22 Ogona aachimayse may maatima, aachadhaysakaar dhesimima shidhehe. \v 23 Ta keeda qansen qaamiysa dahaa ki qanse” ki hamade. \p \v 24 Pir Yesus kena yin ki giyade: “Yenin qansen yerinam payya hayayse edee. Yenin kahaa shaaqaka yenaar kaadha ko kaadhe; ogoraar sagi yena kaadha ko kaadhe. \v 25 Yisa dahaana kisa dohondar kina imbha ko imbhe; yisa qolmakalanka kisa dohonam kikala tiidha ko tiidhe” kena ki hamade. \s1 Gebhen Bheetansa Kamsino \p \v 26 Yesus yin ki giyade: “Barjosa bitamono eedi bheeta yiitheadettsine. \v 27 Ea sootinka raata ki raate; rooronka dhaabha ki dhaabhe; hamin konin dohonam ki dhesima bheetano koda baqale; gebhanaar koda gebhe. \v 28 Peeno yinti birayse baqalin koda baqalse; baqalloar gebhayse pudha ko pudhe; yinin pudhonsa budonte aapi koda wode. \v 29 Aapinin ushonsa budobar patadhen wodanin yeskonna, ea saanawa halpan tiyate patan kida yede” ki hamade. \s1 Saliithan Aapinsa Kamsino \r Maat 13:31-32bee 34be; Luq 13:18-19 \p \v 30 Yesus yin ki giyade: “Barjosa bitamonam yer harka wo yeekinso? Way yer harka wo koam kamso? \v 31 Saliithasa\f + \fr 4:31 \ft “Saliitha” hambhayno gaalin aponka “senafic” hamayse thaapadhoonone. Aapino kosa kattsi likkinca dahayse, duuqadhanna kattsi haaqa gaaridettsi konin gebhenna, ogono hattono Banen peente konin qolmonna, kamsina saliitha aapiam ko tiidhade.\f* aapidettsine; kodiar peendar koam yiithadhen wodanka peendar dahaana bheetana wuldara likkane. \v 32 Peendar konin yiithadhon wodanka baqalayse konin gebhenka, peendar dahaana haaqana wuldara gebhate koda bashe; aptinaar nivayse kosa shiponsa iinte antindar ooni kenin woysoadettsi kattsi antino koda gebhe” ki hamade. \p \v 33 Yesusaar zarsinin bhocchana dameaka yekka kinadettsina thoothina kamsinaka Barjosa upsinam kena kida giye. \v 34 Kamsi qolma kena giyehe; ko dahaannaar kimbesana yimal kenin dehenka, kamsinasa bulin goyn wulam yisa paanan yivayna eenana kida giye. \s1 Bazinam Shooshen Wuranam Yesusin Woysoono \r Maat 8:23-27; Luq 8:22-25 \p \v 35 Rooroa agaaka peen sootima shaakinan Yesus yisa paanan yivaynana “Bazinsa saabar wo sage” kena ki hamade. \v 36 Kisa paanan yivayna eenaar thoothin zarsin garayse Yesusin gidir dohon bazindara sagadhen gonngalandar dooqayse yinka kiam tiyate ke yivade; waaniar gonngalana bazindar kimbesana kinka ke dahade. \v 37 Gembho wurano dhaabhayse noqono gonngalanka konin thoothenka yekka wurano bazindar dohon gonngalanam koda juge. \v 38 Ogo wodanka Yesus bazindara sagadhen gonngalansa budonte qoocante yisa yer wodayse raatayse ki dahade. Kisa paanan yivayna kiam dhaasayse, “Woam Dhettsea, wonin kayenka ya lay ha hamo?” kina ke hamade. \p \v 39 Kidiar dhaabhayse wuranam ki bitade; bazinkaar “Lay! Shoan garaa!” ki hamade. Wuranoar jibarshan ko garade; bazinoar kalon lay ko hamade. \v 40 Yesusaar “Yin yenin kurtumbhayno hare? Kinaka yekka idar woylam yenin qajea yesa qolaaw?” kena ki hamade. \p \v 41 Kediar kattsi kurtumbhayse, “Wuranbee bazinbe yininna ee hamea kaa kidi hayne?” kinka kikal ke hamade. \c 5 \s1 Beeronin Yedaa Eam Yesusin Pacchoono \r Maat 8:28-34; Luq 8:26-39 \p \v 1 Kediar bazinsa saabar Gerasenon peendar ke nivade. \v 2 Yesus bazindara sagadhen gonngalara kinin utenka, eedi beeroyn yedaa duukin raqira utayse daran ki keerade. \v 3 Ea agaasa dayntano duukin raqintene; eedi hayyear yedate kiam sansalaka dhaxana damehe. \v 4 Thoothi rooro roonte dhaxadhen sansalanbee zawnbeka kiam koda dhaxadhe. Ko dahaannaar sansalanbee roon zawnbeam qunthate kida dhabe; ogonante kiam yedana damea eedi qolehe. \v 5 Rooro wul sootinbee rooronbe duukin raqintebee dhukanbedar dahayse kida ilate, yisa bishinamaar seeninka kida taxe. \p \v 6 Kidiar Yesusam pegeka haapayse, gobaka kalan hatte kumpurdhayse kina ki goodimade. \v 7 Upsin yisa dheg hayayse ilataate “Wuldara sagea Barjosa Naasa Yesuso, hambesana isa dohoono hare? Iam hanin galshoamadettsi Barjosa naabenka inta haam maridine” ki hamade. \v 8 Yin kinin giyoono Yesus “Ya beeroa, ea kaara utaa!” kanka hamite kinin dohonnane. \p \v 9 Yesusaar “Hasa nammo hayne?” hamayse kiam ki oysade. Kidiar “Thoothi wonin dohonna isa nammo Legoonne\f + \fr 5:9 \ft “Legoon” hamen upsinam Haalin Mallan mathaapinsa macchinte thaapadhaanar shedaa.\f*” hamayse kina ki giyade. \v 10 Keam ko peera oytate kinin yittsoamadettsi kiam kattsi ki miskade. \p \v 11 Raqin ogote laasadar thoothi wurkupa gishadhayna kenin dohonna, \v 12 beerona “Wurkupana iginadar wonin ardoadettsi woam yittsaa” hamayse kiam ke miskade. \v 13 Yesusaar “Yedi yivee” kena ki hamade; beeronaar eadara utayse wurkupanadar yivayse ke ardade. Shii lamaaddhana wurkupanaar bazinsa aponte dahayse laasandara diirimayse bazinte ke itsadhade. \p \v 14 Wurkupanaam gishayna eenaar gobate yivayse ogo yinin haaponam katamanbee gurdan eenbena kenin giyenka, eenoar har konin dohon shedota ko utade. \v 15 Yesuskal kenin nivenka, Legoon hambhea beeronin yedaa easa gemmon mesken paashaysaka apala qaadhayse dooqayse ki daaka kiam haapayse ke kurtumbhade. \v 16 Ogoam haapaana eenaar beeronin yedaa ea goynbee wurkupanadar yeskonbeam eenna ke giyade. \v 17 Eenoar Yesuska “Wosa peera utaa” hamayse kiam miskan ko yedade. \p \v 18 Yesus bazindara sagadhen gonngalante kinin ardenka, beeronin yedaa ea “Hambesana doota i yive” hamayse kiam ki miskade. \v 19 Ko dahaannaar Yesus kina ee hamadehe. “Oonin hannondar yivayse Barjo hamin dohon gebhi yer hana kinin waadadhonbee hamin hayayse haam kinin pacchonbeam hasa oonin eenana giyaa” kina ki hamade. \p \v 20 Ear yivayse Yesus hamin dohon gebhi yer kina kinin waadadhonam Tabhi Katamana hambhen peente giyan ki yedade; kinin giyenka qansoono eeno wul targadhidine. \s1 Yayroos Naanbee Yesussa Apalan Kaamon Edonbe \r Maat 9:18-26; Luq 8:40-56 \p \v 21 Yesusaar lansi bazindara sagadhen gonngalante dooqayse bazinsa saabar kinin sagonsa budonte, thoothi eedi kikal nivayse ko bukade; kidiar bazinsa aponte ki dahade. \v 22 Ayiwd eensa bukin raqinam wottsayna eenasa eedi kalaa Yayroos hambhea Yesuskal ki nivade. Yesusam kinin haapenkaar kisa roon demente dhambayse, \v 23 “Naano isa likkono hajadhayse diyaba koda haye. Bannzo! Paashayse sadaka konin doadettsi nivayse hasa aaninam kosa bishindar wodaa” hamayse kattsi kiam ki miskade. \p \v 24 Yesusaar eabete kinka ki yivade; thoothino eenoar Yesussa paanan kupimaate koda yive. \p \v 25 Layme hajimoka leve tabhi lamaa hajadhayse kappoono maa kallo ko dahade. \v 26 Kodiar thoothin dheeshan imayna eenasa aaninte gaalite ko dahade; dheeshanna yisa dohon koymon wulam imate konin macchonsa budonte, burqono waandar kosa gebhaate ko yivade, kodi paashadehe. \v 27-28 Kodiar Yesussa eenin giyen qansayse, “Apalan kisa hattear kaamidi i hanna, inta paashayda paashe” hamayse thoothin eensa shaarinka kisa budobar nivayse apalanam ko kaamade. \p \v 29 Laymayno zombhino kosa saanawa ko woyade; yisa burqora konin paashoono waante kona dhesimidine. \v 30 Yesusaar pacchen kantan yikala utonam saanawa dhesayse eensa shaarinte wal hamayse, “Isa apalanam kaamaa hayne?” hamayse ki oysade. \p \v 31 Kisa paanan yivayna eenaar “Thoothino eeno kupimite konin yivenam ya haapayse, ‘Iam kaamaa hayne?’ hamaysea oyso?” kina ke hamade. \p \v 32 Ogoam hayaa hay kinin dohon dhesota budoka wal ki hamade. \v 33 Edonoar yinin paashonam konin dhesenna kurtumbheka gibazaate hatte, Yesussa demente dhambayse, yidar yeskon wulsa goninam kina ko giyade. \v 34 Kidiar “Isa naano, idar woylamin hanin qajoono haam ko pacchade. Nagaya yivaa; hasa gaaleraar ukunsaa” kona ki hamade. \p \v 35 Kidiar ogoam giyte ki daaka, Ayiwd eensa bukin raqinam wottsea Yayroos oonira eedi nivayse, “Hasa naano diydine; ta keeda Dhettseam harrnaa galshe?” kina ke hamade. \p \v 36 Yesusaar eenin kina giyonam qansayse bukin raqinam wottseana, “Kurtumbhaabhode! Idar bish woylam qajaa” kina ki hamade. \v 37 Bhethiroosbee, Yayqoobbee, Yayqoobsa kana Wannisbedara ab eedi hayyear kisa paananka easa oonindar ke yive zagadehe. \v 38 Bukin raqinam wottsea easa ooninte kenin nivenka, Yesus eeno ilatayse konin waajenbee eepenbeam ki haapade. \v 39 Oonintear ardayse, “Harrnee ilatayse eepe? Naano raata ko raatade, diyadehe” kena ki hamade. \p \v 40 Eenoar kiam ko hancade. Yesusaar een wulam mayanka bulayse naansa imbaabee, indanbee, kimbesana kinka dahaana eenabeam yikal entsayse naanin raqin dohonte ki ardade. \v 41 Naansa aanin yedayse, “Thaalitaa quumi!” kona ki hamade; ogosa bulino “Naano, ya dhaabhaa! hanka ida hame” hamintane. \p \v 42 Naanoar saanawa dhaabhate woyayse osbee orabe yaayan ko yedade. Kodiar tabhi lamaa leve naasine. Eenoar gebhi ko targadhade. \v 43 Yesus yinin waadadhonam eedi hayyear dhesoamadettsi upsi wocchika kena giyayse, “Gala kona imee” kena ki hamade. \c 6 \s1 Naazret Katamante Yesusin Bagadhoono \r Maat 13:53-58; Luq 4:16-30 \p \v 1 Yesus raqin ogora dhaabhayse yinin gebhon peendar ki yivade; kisa paanan yivayna eenaar kimbesana kinka ke yivade. \v 2 Ukunsen rooroaka Ayiwd eensa bukin raqinte eenam dhettsan ki yedade. Thoothino eenoar kisa dhalqinam qansayse gebhi ko targadhade. “Ea kaa yerin ko wulam hamora ki haapaa? Kina imbhoono pakalmakkono yer hare? Ogo yin tarshen yerinam kinin hayayno hamin dahaa goytikane? \v 3 Kaa haaqan qarsea Mayriyamsa naasatayu? Yayqoobbee, Yoosabee,\f + \fr 6:3 \ft Raqa kaate “Yoosa” hamea naabea Maat 13:55dar “Yoseep” koda hame.\f* Yiwdabee, Simoonbesa indanaasatayu? Kisa indanaana anzana wombesana kinka kote dahaanatayu?” hamayse kisa dhalqinam bagayse eeno tiyma ko garade. \p \v 4 Yesusaar “Barjokala qansayse eenna giyea kinin gobshadhimino peen een yinnonbee, muldhana yinnabee, oonin eena yinnabekal bishne” kena ki hamade. \p \v 5 Raqin ogote hajadhaana eena tokaana eenadar kidi aanin wodayse keam yinin pacchondara tarshea yer ab waadadhana damadehe. \v 6 Kinin giyenam gonne hamayse kenin tiyaamonna kidi targadhidine. Ogosa budonte, Yesus kesa gurdan gurdante yaayte Barjosa upsin eenna kida dhettse. \s1 Yesus Yisa Paanan Yivayna Eenaam Kinin Yittsoono \r Maat 10:5-15; Luq 9:1-6 \p \v 7 Yesus tabhi lamaana yisa paanan yivayna eenaam yikal eelayse, lama lamaa hayayse eendar keam yinin yittsenka, beeronaam eendara kenin bulea hayamo kena imayse, \v 8 “Yenin yivenka yenka haljo bish tiymate. Yer ab, gala ko hannaar, surba ko hannaar, korbhoka koymo yenka beveebhode. \v 9 Roonte yesa dunngurin arsee; shuraab lanso qaadheebhode. \v 10 Raqin hamotear eenkal yenin ardenka, birayse yeam chocchamon tiyaa ea ooninte arda ye hanna, raqin ogora yenin utenka yekka ogote dooqee. \v 11 Eenin yeam chocchamon tiymonbee yekal konin qansimonbe raqin ye hanna, ogora yenin utenka kedar tarja konin maatoadettsi yesa roondar dohon silalinam dinsee” hamayse kena ki giyade. \p \v 12 Kediar ogo raqira utayse eeno seeson waadimanam garayse Barjodar konin maatoadettsi eenna ke giyade. \v 13 Thoothi beeronin yedaana eenadara beeronam ke bulade; thoothi hajadhaana eenaamaar waqatika qadhada keam ke pacchade. \s1 Shivea Wannissa Dembhino \r Maat 14:1-12; Luq 9:7-9 \p \v 14 Yesussa naabeno raq wulir konin qansimonna, Bitaa Herodisaar qansidine. Waani waani eeno “Shivea Wannis diira dhaabhidine; ko wul tarshen waadiman wulam waadadhana kantan kinin haapoono ogokane” ke hamade. \p \v 15 Waani eenoar “Eeliasne” ko hamade; waani eenoar “Ena Barjokala qansayse eenna giyayna eenasa iira eedi kalaadettsine” ko hamade. \p \v 16 Bitaa Herodisaar ogoam qansayse, “Agaa qorcin ininsa taskaa Wannisne; kidi diira dhaabhidine” ki hamade. \v 17-18 Herodis iishima Pilbhoos geshon Herodiyadaam kinin keemonna, Wannis “Hambanaasa geshonam keema haam zaskehe” hamayse birayse kina giyte ki dahade. Ogona Herodis Herodiyada goynka kiam yettsate dhaxin ooninte ki dhaskade. \p \v 19 Ogona Herodiyada Wannisdar guula wodayse kiam dettsana konin zagenka kona agadehe. \v 20 Herodis Wannis tipabee gazabe eedi kinin dohonam kinin dhesonna, kina kurtumbhintaka kiam deesadhoamadettsi kida gishe. Kisa dhalqinamaar qansite thoothi qaabite kida gaale. Ko dahaannaar kisa dhalqinam wozaka kida qanse. \p \v 21 Bitaa Herodisin adhadhaa rooroayn gobshadhea sedhaaka, peen wottsayna eenabee, shii alaqanabee, Galila peente dahaana dhesimaana eenabena kumma ki ashkade; ogono wodano Herodiyadana agoonone. \v 22 Herodiyadasa naano kummandar dooqaana eenakal ardayse kesa birante yiigaate konin kirbenka, Bitaa Herodisbee kimbesana kinka dooqaana eenabeam ko wozisade. Bitaa Herodisaar naanna, “Iam hanin oyson yerinam hana imayda ime” ki hamade. \v 23 “Bitamon innonsa antin ko hannaar, ikal hanin misken wulam hana imayda ime” hamayse kona malla ki ardade. \p \v 24 Naanoar mayan utayse indankal “Hariy kalan misko?” ko hamade. Indanoar “‘Shivea Wannissa metenam taxate ina imaa’ hamayse miskaa” ko hamade. \p \v 25 Naanoar saanawa bitaakal ardayse, “Shivea Wannissa metenam taxate sharqaka taaki saana ina hanin imoadettsi ida zage” hamayse ko kiam oysade. \p \v 26 Bitaar qaabenka kattsi yi ataakaar, kimbesana kinka kummandar dooqaana eenasa birante malla kona kinin ardonna, konin miskonam koam marota nashadehe. \v 27 Saanawa Bitaa Herodis poolisanasa kalaam Wannissa metenam taxate kinin bovoadettsi ki yittsade. Poolisaar dhaxin oonin yivayse Wannissa metenam ki taxade. \v 28 Kisa metea kinin taxaam sharqaka bavate hatte, naanna ki imade; naanoar indanna ko imade. \v 29 Wannissa paanan yivayna eenaar kisa dembhinam kenin qanson wodanka, nivayse kisa leesinam tiyate ke duukade. \s1 Yesus Shii Dong Eenaam Kinin Kunsoono \r Maat 14:13-21; Luq 9:10-17; Wannis 6:1-14 \p \v 30 Yesus yisa tarjamonnante kinin yittsaana eenaar Yesuskal nivate bukayse, kenin waadadhonbee eenaam kenin dhettsonbe wulam kina ke giyade. \v 31 Kidiar “Yedi yemal eediyn qolmon raqinte nivayse likka ukunsee” kena ki hamade. Yin kinin giyoono kekal nivayse maatayno eeno thoothi konin dohonna gala kummana wodayn kesa qolmonnane. \v 32 Bazindara sagadhen gonngalante ardayse raq eedinin qolma kalaate yimal bish ke yivade. \p \v 33 Kenin yivenka thoothino eeno keam haapayse konin dhesonna, kataman wulra dhaabhayse gobada saanawa keam birayse kekal ko bukade. \v 34 Yesusaar bazindara sagadhen gonngalara utayse thoothin eenam haapayse, gishea eediysa qolmina yaanadettsi konin dohonna, kona ki burqadhade; thoothi yerar koam dhettsan ki yedade. \v 35 Ogo wodanka peenin ibanonsa budonte, kisa paanan yivayna eena kikal nivayse, “Kono ranqo eedinin gidir qolminone; ta peenoar ibanidine. \v 36 Ogonante igina wosa gasante dahaana gurdanadar yivayse gala kenin shanoadettsi keam yittsaa” kina ke hamade. \p \v 37 Kidi kena maasayse “Yedi kenin itsen galan kena imee” ki hamade. Kediar “Yivayse birre mato lamaaka\f + \fr 6:37 \ft Wodan ogoka eedi kalaana rooro kalaa waadimana kashadhayno birre kalaane.\f* gala shanayse kenin itsoadettsi kena wo imo?” kina ke hamade. \v 38 Kidiar “Balasha meemayne yekal dahaana? Yivayse shedee” kena ki hamade. Kediar shedayse maatate hatte, “Balasha dongbee kaara lamaabene dahaana” kina ke hamade. \p \v 39 Yesusaar yisa paanan yivaynana “Een wulam shudhin caagindar kashate kashate dottsee” kena ki hamade. \v 40 Eeno eedi dong kaysabee eedi lamaa kaysa apo tabhibe maatayse ko dooqade. \v 41 Yesusaar balashana dongnabee kaarana lamaanabeam tiyayse, tura cecin shedayse Barjoam miskeka ki gobshade. Balashanamaar qunthayse yisa paanan yivayna eenana eenna kenin yeskisoadettsi ki imade; taar kaarana lamaanaam een wulna ki kashade. \v 42 Eeno wulaar itsayse ko mishade. \v 43 Kisa paanan yivayna balashanbee kaaranbesa itsadhaka shidhon dirmanam kenin dhaasoono sharqa tabhi lamaane. \v 44 Ogo balashanam itsaana eena anngina bish paydadhana shii dongne. \s1 Yesus Bazindar Rooka Tigate Kinin Nivoono \r Maat 14:22-27; Wannis 6:16-21 \p \v 45 Ogora saanawa Yesus yisa paanan yivayna eenana “Inta eenam onnadar inin yittsenka, yedi bazindara sagadhen gonngalanka bazira sus Beetesayda katamandar iam birayse sagee” ki hamade. \v 46 Eenam yinin yittsonsa budobar Barjo misko dhukandar ki utade. \v 47 Peenin sootenka, bazindara sagadhayno gonngalano bazinsa gidinte ko dahade. Yesus kembesana gonngalante ardadehe; yimal peente ki dahade. \v 48 Kisa paanan yivayna eenaar bazindara sagadhen gonngalanka kenin yivenka, jibarro kesa birante dahayse keam yittsan konin maronna, kenin gaalenam ki haapade. Sootin peenin sedhamba hamenka, Yesus bazindar rooka tigate kekal nivite ki dahade; kesaar demeka yivota ki zagade. \v 49 Ko dahaannaar bazindar rooka tigate kekal kinin nivenka kiam haapayse meeshi wo haapade hamayse ke ilatade. \v 50 Kedi wul kiam kenin haapenka kattsi targadhayse ke gibazade. Kidiar saanawa “Hay! Intane; kurtumbheebhode” kena ki hamade. \v 51 Kidiar bazindara sagadhen gonngalante kekal ki ardade. Ogo wodanka wurano jibarshan ko garade; kediar gebhi ke targadhade. \v 52 Ogonoar woylamin kesa duudonna, Yesus balashan keam kinin kunsenka tarshen waadimanam kinin waadadhonam kedi bhocchadehe. \s1 Gensareth Peente Hajadhon Eenaam Yesusin Pacchoono \r Maat 14:34-36 \p \v 53 Yesusbee kisa paanan yivayna eenabe bazinam sagayse Gensareth peendar ke yivade; bazindara sagadhen gonngalanamaar bazinsa gasante ke dhaxade. \v 54 Bazindara sagadhen gonngalara kenin utenka, eeno saanawa Yesus kinin dohonam ko dhesade. \v 55 Eenoar peen ogo wuldar gobaka yivayse Yesusin dohon raqindar hajadhaana eenaam haaqaka bavate kikal nivan ko yedade. \v 56 Kinin yiven raqin wul gidir gurdante ko hannaar, katamante ko hannaar, hajadhaana eenaam bukin raqindar bavate nivayse koda wode. Kediar Yesusna “Hasa apalansa nukin hattear wo kaame” hamayse kiam keda miske. Kisa apalansa nukinam kaamaana eena wul hajimora paashite ke dahade. \c 7 \s1 Ena Eykena Dambinsa Yesusam Oysadhoono \r Maat 15:1-9 \p \v 1 Yerusaalem katamara Parisa eenabee Musesa yigginam dhettsayna eenasa waanibe Yesuskal nivayse ke bukade. \v 2 Kisa paanan yivayna eenasa waani waani eena aaninsa dakanka galan kenin itsenka ke haapade. “Aaninsa dakanka” hambhoono goyno kosa aanin shiidhima kenin itsennane ko hambhade. \p \v 3 Parisa eenabee Ayiwd eenabe wul ena eykena dambinam toolana yisa aaninam payya shiidhima gala itsehe. \v 4 Kedi gabara yi maatanna shiidhima gala itsehe; pir yinin wucen sharqanbee, daanbee, galan yinin itsen sharqanbeam, [yinin wodhen algan raqinamaar] kenin shivendettsi, abaar dambi hayayse toolana kenin buloono yer thoothine dohoono. \p \v 5 Parisa eenabee Musesa yigginam dhettsayna eenabe “Hasa paanan yivayna eena eykena dambinam kenin toolimino harrnane? Yisa aaninam shiidhima galan keda itse” hamayse kiam ke oysade. \p \v 6 Kidi kena yin ki giyade: “Ena Barjokala qansayse eenna giyea Isias Barjoyn giyonam, \q1 ‘Kina eena yisa aponka bish iam keda gobshe, \q1 woylammo kesa ikalanka kattsi pegadhidine. \q1 \v 7 Eenin bulon dambinam Barjoyn imaa yiggidettsi hayayse \q1 eenaam dhettsaate sun guuri ina keda goodime’\x - \xo 7:7 \xt Isi 29:13. \x* \m hamayse ye kina maltina eena goynam gon ki giyade. \v 8 Yedi Barjoyn giyonam garayse eenin bulon dambinam yeda toole” ki hamade. \p \v 9 Tapir kena yin ki giyade: “Yennon dambinam toolota Barjoyn giyonam bagayse ye garade. \v 10 Muse yi giyna: ‘Hambabee handabeam gobshaa’ pir, ‘Imbaabee indanbeam iirea ki deesadhe’\x - \xo 7:10 \xt Uti 20:12; 21:17; Lewi 20:9; Yiggi 5:16. \x* ki hamade. \v 11 Yedi eedi imbabee indabena yinin kelshen yer wulam kena ‘Yeam inin kelshen yerin wulam inta Barjona iminto hayayse ida ime’ ki hamanna, \v 12 os birante imbaabee indanbeam yer harka ko hannaar kinin kelshoamadettsi yeda mare. \v 13 Ogonante yedi yesa dambinam toolota Barjoyn giyonam yeda gare; ogodettsiar thoothi yer yeda waadadhe” hamayse kena ki giyade. \s1 Eediam Minngisayno Yerro \r Maat 15:10-20 \p \v 14 Pir Yesus eenaam yikal eelayse, “Yedi wul inin giyenam qansee, ogoam payya hayayse bhocchee. \v 15 Eediam minngisayno eessa iira utaynone; mayara iinte arden yerinsa kala hattear eediam minngisea qolehe. \v 16 [Qansen qaamiysa dahaa ki qanse]” kena ki hamade. \p \v 17 Eenkalaar edimayse ooninte kinin ardonsa budonte, kisa paanan yivayna eena kamsinsa goynam kalan ke oysade. \v 18 Kidiar, “Yedi taar ogo een waanidettsi qaabeysa qolminaw? Mayara eedisa iir ardayno eediam hamin ko dahaannaar minngisana konin damimonam yedi dheseete? \v 19 Harrna hambhidianna, iinte ardayse woylaminte yeskima os mayanka konin utennane” kena ki hamade. Yesus ogo yin kinin giyoono galano wul payya konin dohonam ki giyade. \p \v 20 Kidiar “Eediam minngisayno eedisa woylamra utayno yerrone. \v 21 Eedisa woylamra utayno siya qaabobee, sharmucimakkobee, dimmakkobee, eediam deesintabee, \v 22 anngarmabee, seeso waadimabee, maltamobee, tagachbee, woogintabee, wuupobee, pormakkobee, boosamobene. \v 23 Igina siyana yerra wul eedisa woylamra keda ute, eediamaar keda minngise” kena ki hamade. \s1 Yesusdar Woylamin Qajoono Maa Kallo \r Maat 15:21-28 \p \v 24 Yesus raqin ogora dhaabhayse Thiroos katamansa gasante dohon gurdandar ki yivade. Ogote ooninte ardayse kinin dohonam eedinin dhesoadettsi zagadehe, ko dahaannaar aadhimana damadehe. \v 25 Ogoraar naan likkon yisa beeronka yedadhoono edono Yesussa qansayse saanawa hatte kisa roon demente ko dhambade. \v 26 Edonsa apono Girik apone, adhadhinoar kosa Siropiniqa muldharane. Naan konnondara beeronam kinin buloadettsi kiam ko miskade. \v 27 Kidi yi giyna: “Birayse naana ke mishe; naanasa galanam tiyayse qaskinana dhaba zaskehe” kona ki hamade. \p \v 28 Kodiar kina maasayse “Gonne, Imbo! Ko dahaannaar naananin itsenka diinenam demente dahayse qaskina kamate itsa ke itse” ko hamade. \p \v 29 Yesusaar “Ogo yin hanin giyonna, beerono hasa naandara utidine. Hasa oonindar yivaa” kona ki hamade. \p \v 30 Edonoar yisa oonindar ko yivade; oonin konin yeskenka, naandara beeron utaysaka naano algadar raatayse ko daaka koam ko haapade. \s1 Yesus Qaaminbee Aponbeyn Kayaa Eam Kinin Pacchoono \p \v 31 Yesus pir Thiroos katamara Sidoona katamanbar sagayse Tabhi Katamana hambhen peensa shaarinka Galila bazindar ki yivade. \v 32 Ogotear dahaana eena qaaminbee aponbeyn kayaa eedi kalaam Yesuskal entsate ke nivade. Kedi aanin yisaam kidar wodayse kinin pacchoadettsi kiam ke miskade. \v 33 Yesus eensa iira kiam edayse raq ab qalte yisa aanin surkenam kisa qaaminte ki arsade. Ogoraar pathimayse kisa atabhinam ki kaamade. \v 34 Tura cecin shedaate woopayse, “Eppitaa!” ki hamade. Ogonoar “Bulimaa!” hamintane. \p \v 35 Qammoar kisa saanawa ko qansade, kisa atambho dhalqiminoar payya dhalqan ko yedade. \v 36 Yesus “Eedina giyeebhode” hamayse eenana ki giyade. Ko dahaannaar kedi “Giyeebhode” hamayse kinin maronam kalon giyan ke yedade. \v 37 Eenoar kattsi targadhayse, “Yer wulam payya kida haye; qaamin kayaanaar kenin qansoadettsi, apon kayaanaar kenin dhalqoadettsi kida haye” ko hamade. \c 8 \s1 Shii Oydin Eenaam Yesusin Kunsoono \r Maat 15:32-39 \p \v 1 Ogo wodanka pir thoothino eeno kikal ko bukade. Yer kenin itsea kesa konin qolmonna kisa paanan yivaynaam yikal eelayse, \v 2 “Eeno kono imbesana rooro makkam dooqayse konin itsea yer kosa qolmonna, inta kona burqadhidine. \v 3 Yer ke itsima onnadar keam i yittsidianna goynte shiitayse dhambasane; kesa waani waani eena pee pegera ke nivade” kena ki hamade. \p \v 4 Kisa paanan yivayna eenaar “Ko eenin qolmon darante zarsin kona yeekea gala hamora ko haapadhe?” hamayse kina ke maasade. \v 5 Kidiar “Balasha meemayne yekal dahaana?” hamayse keam ki oysade. Kediar “Balasha tobbhaa wokal dahade” kina ke hamade. \p \v 6 Ogora Yesus eenka “Peendar dooqee” hamayse balashana tobbhaanaam tiyate Barjoam miskeka gobshayse balashanaam qunthayse yisa paanan yivayna eenana eenna kenin yeskisoadettsi ki imade; kediar eenna ke imade. \v 7 Kaara shaaqa tokaa waaniar kekal dahade. Iginaamaar tiyate Barjoam miskeka gobshayse eenna kenin imoadettsi yisa paanan yivaynana ki giyade. \v 8 Eenoar itsayse ko mishade. Ko itsaysaka shidhoono dirmano Yesussa paanan yivayna eena sharqa tobbhaa thoosayse ke dhaasade. \v 9 Itsoono eenoar shii oydiaddhane. Ogosa budonte Yesus keam onnadar ki yittsade. \v 10 Ogora saanawa yisa paanan yivaynabete bazindara sagadhen gonngalante ardayse Dalmanuta peendar ke yivade. \s1 Yesussa Tarshen Waadimanam Shedana Oysadhoono \r Maat 16:1-4 \p \v 11 Parisa eenoar Yesuskal nivayse kiam taysate shedota, “Barjokala nivaa hanin dohonam woninkay dhesea tarshea milkit wona hayaa” hamayse kimbesana ke palimade. \v 12 Yesus yisa qaabonkaar atayse “Uuh!” hamada, “Wodan koka dohoono eeno tarshea milkit haydhoadettsi harrna ko zage? Inta yena gon ida giye: Wodan koka dohon eenna tarshea milkit haydhehe” ki hamade. \v 13 Ogora keam garayse pir bazindara sagadhen gonngalante ardayse bazinsa saabar ki sagade. \s1 Parisa Eenabee Herodisbesa Irshon Goynsa Yesusin Giyoono \r Maat 16:5-12 \p \v 14 Yesussa paanan yivayna eena balasha yinka bavima walayse kenin nivonna, bazindara sagadhen gonngalante balasha kalaara ab balasha qolehe. \v 15 Yesusaar “Shedee! Parisa eenabee Herodisbesa irshora mete yesaam gishee” hamayse kena ki giyade. \p \v 16 Kediar kinka kinka “Ogono yin kinin giyoono balashayn wosa qolmonnane” ke hamade. \p \v 17 Yesusaar kesa qaabonam dhesayse kena yin ki giyade: “‘Balashanin wosa qolmonnane’ hamayse harrnee kikal dhalqe? Akar bhocchattenu? Dhesattenu? Woylammoar yesa duudiw? \v 18 Yesa aapi daaka yedi haapattenu? Qaami yesa daaka yedi qansattenu? Hamin ko yena bhoqan garaa? \v 19 Balasha dongnam shii dongin eenam inin kunson wodanka, dirmano sharqa meemayne thoosayse yenin dhaasoono?” kena ki hamade. Kediar “Sharqa tabhi lamaane wonin dhaasoono” ke hamade. \p \v 20 “Balasha tobbhaanaamsin shii oydin eenna inin kunson wodanka, dirmano sharqa meemayne thoosayse yenin dhaasoono?” kena ki hamade. Kediar “Sharqa tobbhaane wonin dhaasoono” ke hamade. \v 21 “Ta ogono akar yena bhoqayu?” kena ki hamade. \s1 Yesus Aapin Kayaa Eam Kinin Pacchoono \p \v 22 Beetesaydar kenin nivenka, eedi aapi kayaa kalaam Yesuskal entsate nivayse kiam kinin kaamoadettsi Yesusam ke miskade. \v 23 Yesusaar aapin kayaa easa aaninam yedayse entsate kiam gurdara ki bulade. Ogotear aapindar kisa pathimayse aaninka yisa kinin kaamonsa budonte, “Yer hakal haapa ko haapadho?” hamayse kiam ki oysade. \p \v 24 Ear dheg kinin hamonsa budonte, “Eeno isa aapinte haaqadettsi dahayse konin yaayenam ida haape” kina ki hamade. \p \v 25 Yesus pir lansi yisa aaninka kisa aapinam kinin kaamonsa budonte, payya hayayse ki haapade; kalon paashaysear yer wulam may may haapan ki yedade. \v 26 Ogosa budonte Yesus eam “Gurdante ardaabhode” hamayse oonindar kiam ki yittsade. \s1 Bhethiroos Kiristoossa Kinin Tarjoono \r Maat 16:13-20; Luq 9:18-21 \p \v 27 Yesusbee kisa paanan yivayna eenabe Pilbhisoos Qesaaria peensa gasante dohon gurdandar ke yivade. Ogo goynkaar kenin yivenka Yesus “Eeno iam hay ko hame?” hamayse keam ki oysade. \p \v 28 Kediar “‘Shivea Wannisne’ koda hame; waani eenoar ‘Eeliasne’, waani eenoar ‘Barjokala qansayse eenna giyayna eenasa kalaane’ koda hame” kina ke hamade. \p \v 29 “Yedi iam hay yeda hame?” hamayse keam ki oysade. Bhethiroosaar kina yinin maasenka, “Ya Barjoyn qadhaa Kiristoosne” ki hamade. \p \v 30 Yesusaar “Innon goynam eedi haynaar giyeebhode” hamayse upsi wocchika kena ki giyade. \s1 Yesus Yisa Dembhinsa Birayse Kinin Giyoono \r Maat 16:21-23; Luq 9:22 \p \v 31 Yesusaar yisa paanan yivayna eenana “Inta Eedi Naas thoothi gaale tiyayda tiye; peensa donzanabee, gudullasa hayonabee, Musesa yigginam dhettsaynabe iam baga ke bage; iam deesa ko deesadhe. Ogora rooro makkamsa budobar dembhira dhaabhayda dhaabhe” hamayse keam dhettsan ki yedade. \v 32 Dhalqinamaar may hayayse kena ki giyade. Bhethiroosaar yimal kiam entsate yivayse waciman ki yedade. \v 33 Yesus budoka yisa wal hamayse kisa paanan yivayna eenaam shedayse Bhethiroosam “Ya Seethaan, isa aapira os yivaa! Barjoyn qaabenam qaaban garayse eedinin qaabenam hada qaabe” hamayse kiam ki wacimade. \s1 Yesussa Paanan Yiidhen Goyno \r Maat 10:38-39; 16:24-28; Luq 9:23-27; 14:26-27 \p \v 34 Yesus een waanibee yisa paanan yivaynabeam yikal eelayse kena yin ki giyade: “Isa paanan nivana nashea hay ki dahaannaar yinnon qaabon ki gare; yinindar ziitate deesadhen masqalinam kedayse isa paanan ki nive. \v 35 Sadan yinnonam dhacchana nashea hay ki hannaar koam kaysa ki kayse; imbee Barjosa dhacchintan upsinbena sadan yinnonam kaysea hay ki dahaannaar koam dhaccha ki dhacche. \v 36 Eedi peen kodar dohon yer wulam haapayse sadan yinnonam kaysidi ki hanna, kina har ko poote? \v 37 Eedi yisa sadanna baza yer har ki kashe? \p \v 38 “Ko wodanka Barjoam garayna seeson eenasa shaarinte imbee isa upsinbeka ooshimbhea wul, inta Eedi Naas Imbaasa gobshinka gazana gaananabesana inin nivenka, inta kanka ooshimbhayda ooshimbhe” hamayse kena ki giyade. \c 9 \s1 Yesussa Dantanin Ookimoono \r Maat 17:1-13; Luq 9:28-36 \p \v 1 Yesusaar, “Inta yena gon ida giye: Barjosa bitamonin kantanka nivenam yinin haapenka yekka, kote woyaana eenasa shaarinte dembhi diymina eedi daane” kena ki hamade. \p \v 2 Yesus ogoam yinin giyonsa budobar laskoa rooroaka Bhethiroosbee, Yayqoobbee, Wannisbeam bish yinka entsate dhukan gudubhondar ki utade. Raqin ogotear Yesussa dantano kesa birante ko ookimade. \v 3 Kisa apallo cawlayse kosa bhalqantanoar peen kodar apalan shivaynayn shivate calshana damaamadettsi kattsi ko cawlade. \v 4 Wodan ogoka Eeliasbee Musebe Yesuskal dahayse kimbete kenin dhalqenam ke haapade. \v 5 Bhethiroosaar Yesusna yi giyna: “Woam Dhettsea, raqin kote wonin dahayno wona payyane; ogona baara kalaam hana, kalaam Musena, kalaam Eeliasna hayayse baara makkam wo kee” ki hamade. \v 6 Ogo wodanka kedi makkamma kattsi kenin kurtumbhonna, Bhethiroos har giya kiam zaskenam kidi dhesadehe. \p \v 7 Pir liilo nivayse keam ko ishkade; liilonsaar iir “Inin nashea isa Naasa kaane; kina qansee” hamea upsi ko qansimade. \v 8 Saanawa wal hamayse kenin shedenka, kembee Yesusbekalanka eedi ab kedi haapadehe. \p \v 9 Dhukara kenin hanchenka Yesus kena yi giyna: “I Eedi Naas dembhira inin dhaabhenka yekka ta yenin haapon koam eedi haynaar giyeebhode” ki hamade. \p \v 10 Ogo yin kinin giyonam qansayse, yisa woylaminka yedayse “‘Dembhira dhaabha’ hamintano kisa hamin giyntane?” hamayse kinka kiam kiam oysan ke yedade. \v 11 Kediar “Musesa yigginam dhettsayna eena ‘Birayse niva zaskea Eeliasne’\x - \xo 9:11 \xt Milki 4:5.\x* harrna ke hamaa?” hamayse Yesusam ke oysade. \p \v 12 Kidiar kena “Ogono gonne; Eelias birayse niveane; kidi yer wulam ashka ki ashke. Ko dahaannaar i Eedi Naasina ‘Gebhi gaale tiya ki tiye; pir kiam baga ko bagadhe’ hamayse thaapadhoono harrnane? \v 13 Ko dahaannaar inta yena ida giye: Gon Eelias ena kosa birayse nividine; kisaar thaapadhondettsi eeno yinin nashon yerin wulam kidar ko hayade” kena ki hamade. \s1 Beeron Yedaa Naasaam Yesusin Pacchoono \r Maat 17:14-21; Luq 9:37-43 \p \v 14 Yesusbee makkamma kisa paanan yivaynabe waani kisa paanan yivayna shidhaanakal maatate kenin nivon wodanka, thoothino eeno kesa gasante buka ko hattaka ke haapade. Musesa yigginam dhettsayna eenaar kembesana kinka kenin palimenka keam ke haapade. \v 15 Eeno wul Yesusam konin haapenka targadhidine; kikalar gobate nivayse kiam ko nagaysade. \v 16 Yesusaar “Kembesana kinka yenin palimayno yer harsane?” hamayse keam ki oysade. \p \v 17 Eensa shaarira eedi kalaa yinin maasenka, “Woam Dhettsea, beeron yedaysaka apon kayaa isa naasaam hadar bavate i nivade. \v 18 Ruminin kisa dhaabhen wodanka hamote ko hannaar kiam dhaba ko dhabe; aponkaar kisa dubo koda nive; atsinin qiicimenka bishinoar kisa zaba ko zabe. Ogo beeronam kidara ke bule hamayse hasa paanan yivaynana i giyaysaka bulana damadehe” hamayse kina ki giyade. \p \v 19 Yesusaar yinin maasenka, “Yedi idar woylamin qajimina adhadhinato, hamaaka yekka yembesana ida dee? Yena hamaaka yekkay darsho? Yinda naasaam ikal bevee” kena ki hamade. \v 20 Kediar naasaam kalan bavate ke nivade. Beeroar Yesusam yinin haapenka, naasaam saanawa ki gibattsade; kidiar peente dhambayse aponka dubon nittsite qaptiman ki yedade. \v 21 Yesus naasasa imbaam “Kaa burqea naasaam ki yedaysaka leve meemayne?” hamayse ki oysade. Kidiar kina yinin maasenka, “Naasamora yedaysene. \v 22 Thoothi woda kiam deesana nuunbee noqonbesa iir kiam koda dhabe. Ko dahaannaar ha damidianna bannzo! Wona burqadhayse woam kelshaa” ki hamade. \p \v 23 Yesusaar “Ha damidiannaa hamo? Barjodar woylamin qajeana yer wul kina dandima ko dandime” kina ki hamade. \v 24 Saanawa naasasa imbaa upsin yisaam dheg hayayse “Barjodar woylamin qajayda qaje; ko dahaannaar isa qothimenam ikalanka pegisaa!” kina ki hamade. \p \v 25 Yesusaar eenin thoothada kalan nivenka keam haapayse beeroam “Ya aponin dhalqoamadettsi, qaaminin qansoamadettsi hayaa beeroa, naasa kaara utaa! Lansi maatate hanin ardoamadettsi” hamayse ki bitade. \p \v 26 Beeroar ilatayse naasaam kattsi qaptisada kidara ki utade. Thoothino eenoar “Naasa diydine” kenin hamenka yekka diyaadettsi ki maatade. \v 27 Ogora Yesus naasasa aaninam yedayse ki dhaasade; kidiar dhaabhayse ki woyade. \p \v 28 Yesus oonin kinin ardonsa budonte, kisa paanan yivayna yimal kinin dohonte, “Beeronam naasadara bulana wonin damaammo harrnane?” hamayse kiam ke oysade. \p \v 29 Yesusaar kena yinin maasenka, “Kodettsin beeronam [itsima] Barjoam miskintakatay hamidi ko hanna, goyti abka bulana dandimehe” ki hamade. \s1 Yisa Dembhinsa Yesusin Lansi Giyoono \r Maat 17:22-23; Luq 9:43-45 \p \v 30 Yesusbee kisa paanan yivaynabe raqin ogoam garayse Galilaka hayayse ke yivade. Ogoam eedi kalaar ki dhese zagadehe. \v 31 Harrna hambhidianna, “I Eedi Naasaam eensa aaninte saskate iam koda imbhe; iamaar deesa ko deesadhe; ogosa budobar makkansoa rooroaka diira dhaabhayda dhaabhe” hamada yisa paanan yivaynaam dhettsite ki dahade. \p \v 32 Kena kinin giyoonoar ardadehe; kediar kiam oysana ke kurtumbhade. \s1 “Wuldara Sagi Maatea Hayne?” Hamayse Kenin Oysoono \r Maat 18:1-5; Luq 9:46-48 \p \v 33 Yesusbee kisa paanan yivaynabe Qipirnaahoom katamandar ke nivade. Ogote oonir kenin ardonsa budobar Yesus “Ini goynte wonin nivenka yenin palimayno hare?” hamayse keam ki oysade. \p \v 34 Kediar ini goynte “Wo wuldara sagea hayne?” hamayse kinka kinka kenin palimonna, Yesusin oysenka lay ke hamade. \v 35 Yesus dooqayse tabhi lamaanaam yikal eelayse, “Eedi hay ki hannaar, bira maatana nashea een wulsa budonte ki dee. Een wulsaar erge eedi ki maate” kena ki hamade. \v 36 Naasi kalaam bavate nivayse kesa shaarinte woysayse naasaam shupayse, \v 37 “Kaa naasadettsiam isa naabenna hamayse tiyea iam kida tiye; iam tiyea ibisheam dayma iam nittsaamaar kida tiye” kena ki hamade. \s1 Woam Jibbimina Wul Wombesana Kenin Dohoono \r Luq 9:49-50 \p \v 38 Wannisaar Yesusna, “Woam Dhettsea, eedi kalaa hasa naabenka beeronaam kinin bulenka kiam wo haapade; wombesana kinka kinin dahaamonna kiam wo marade” kina ki hamade. \p \v 39 Yesusaar yin ki giyade: “Isa naabenka yer tarshen waadadhayse saana idar yer siya giyana dameayn qolmonna kiam garee; mareebhode! \v 40 Harrna hambhidianna, woam jibbimina wul wombesana kinka ke dahade. \v 41 Inta yena gon ida giye: Kiristoossa yenin dohonna sharqa kalaa noqo yeam wushea wulsa baza shidhehe. \s1 Eedina Goa Maatintara Mete Gishinta \r Maat 18:6-9; Luq 17:1-2 \p \v 42 “Idar woylamin qajayna igina likkanasa iira kalaana goa maatea eedi hayyear daa ki hanna, deesime seeni gaari kisa qorcindar dhaxayse bazinte kiam dhabadhidi ki hanna, kina payyane. \v 43-44 Ogona anno hanno hana goa maatea ko hanna, koam taxate dhabaa. Aan lamaaka dahayse [qayonin diymon] lay dikimon nuunte hanin ardenna, gundi dahayse sadanka daadhen raqinte hanin ardayno hana payyane. \v 45-46 Roono hanno hana goa maatea ko hanna, koam taxate dhabaa. Roo lamaaka dahayse [qayonin diymon] lay dikimon nuunte hanin ardenna, gundi dahayse sadanka daadhen raqinte hanin ardayno hana payyane. \v 47-48 Aapino hanno hana goa maatea ko hanna, koam bulate dhabaa. Aapi lamaaka dahayse qayonin diymon, lay dikimon nuunte hanin ardenna, aapi kalaka dahayse Barjosa bitamonte hanin ardayno hana payyane. \p \v 49 “Gala sooqoka konin daathisadhendettsi, een wulam nuuka koqate koda ashkadhe. \p \v 50 “Sooqo payyane. Ko dahaannaar daathan garidi ko hanna, harka ko daathisadhe? Ogona yesa shaarinte sooqodettsi daathea daathamo yesa ko dee; kinka kinkaar payyamoka dehee” kena ki hamade. \c 10 \s1 Keemon Goynsa Yesusin Dhettsoono \r Maat 19:1-12; Luq 16:18 \p \v 1 Yesus ogora dhaabhayse Yordaanoos baynsa saabarka hayayse Yiwda peente dohon raqindar ki yivade; ogo baynsa saabar thoothino eeno pir kikal ko bukade. Kidiar yisa dambindettsi eenaam dhettsan ki yedade. \p \v 2 Parisa eenaar kikal nivayse, “Eedi geshon yinnonam bulate kinin yittsoadettsi Musesa yigginte giidhidu?” hamayse taysate shedana kiam ke oysade. \v 3 Kidi yi giyna: “Muse ena yena hamin ki giyaa?” kena ki hamade. \v 4 Kediar “Muse ‘Eedi geshon yinnonam yinin bulenka, bulayse yinin oytensa tarja maatea warqat kona thaapate imayse ki bule’\x - \xo 10:4 \xt Yiggi 24:1. \x* hamayse ki giyade” ke hamade. \p \v 5 Yesus kena maasayse yi giyna: “Muse yena yin giyayse kinin thaapoono yedi woylaminka yesa Barjona ee hamimina yenin dohonnane. \v 6 Ko dahaakaar pijadhinsa birayse Barjo ‘Anngibee maabe hayayse keam ki pijade. \v 7 Ogonante eedi imbabee indabeam gara ki gare; [geshon yinnonbete kinka kida dee;] \v 8 kedi lamaanaar waa kalaa keda maate’ hamayse ko thaapadhade. Kedi keeda kaara os waa kalaa keda maate, lamaa maatehe.\x - \xo 10:8 \xt Pija 1:27; 2:24. \x* \v 9 Ogona Barjo kidar kalaa kinin hayonam eedi ko kidara edabhoode” kena ki hamade. \p \v 10 Ooninte kinin ardonsa budonte, kisa paanan yivayna eena yerin ogo goynam lansi dhaasayse kiam ke oysade. \v 11 Kidiar “Eedi hay ki hannaar, geshon yinnonam bulate yittsayse maa ab keemea kidi ta yinin keemonka sharmucimayse biron geshondar seeso waadadhidine. \v 12 Geshono geshoa yinteam garayse anngi abka kembhidi ko hanna, kodi sharmucimidine” kena ki hamade. \s1 Yesus Naason Shaaqanna Barjoam Kinin Eeloono \r Maat 19:13-15; Luq 18:15-17 \p \v 13 Yesus yisa aaninam kedar kinin wodoadettsi eeno yisa naason shaaqanam daran bavate ko nivade; ogona kisa paanan yivayna eena eenaam ke wacimade. \v 14 Yesus ogoam kesa yinin haapenka, yisa paanan yivayna eenaam wacimayse, “Naasono shaaqano idar ko nive; koam mareebhode. Harrna hambhidianna, Barjosa bitamono igina naanadettsi maataana eenasane. \v 15 Inta yena gon ida giye: Barjosa bitamonam naasidettsi maatayse tiymina wul yer hamin hambhaakaar iir ardehe” kena ki hamade. \v 16 Yin kinin giyonsa budobar naanaam yidar tiyate shupayse, kedar yisa aaninam wodaate kena Barjoam ki eelade. \s1 Ea Wodintasa Oysimeno \r Maat 19:16-30; Luq 18:18-30 \p \v 17 Yesus ogora goyti yivo kinin dhaabhenka, eedi kalaa gobaka kalan nivayse hatte birante kisa kumpurdhayse, “Ya Payya Dhettsea, rooro wul lay dehen sadan haapota yer har haynta ko iam zaske?” hamayse kiam ki oysade. \v 18 Yesusaar “Payya ea inka harrnaa hamaa? Barjo bishkalanka ab eedisa payya hama eedi qolehe. \v 19 Barjoyn giyonam dhesaada dhese: Deesaabhode, sharmucimaabhode, dimmaabhode, buudamoka tarjaabhode, maltimaabhode, hambabee handabeam gobshaa”\x - \xo 10:19 \xt Uti 20:12-16. \x* kina ki hamade. \p \v 20 Ear “Woam Dhettsea, igina wulam inta isa naasamora yedayse toolidine” kina ki hamade. \p \v 21 Yesusaar kiam shedayse nashabh hayayse “Hanin hayaama yer kalaa bishne hasa joogaa. Ogonoar yivayse hasa dohon koymonam shanshayse qambhinana imaa. Ya hasa bazanam cecinte hada haape. Ogora maatayse isa paanan nivaa” kina ki hamade. \v 22 Ear koymo thoothinin kisa dohonna, ogoam yinin qansenka qaaboka wotin yisa ki thipsade. Ogoraar yisa iinka ataate ki yivade. \p \v 23 Yesus yisa gasanam shedayse paanan yivayna eenana “Wodimma eenasa Barjo bitamonte ardano hamin dohoono gaalene” kena ki hamade. \p \v 24 Kisa paanan yivayna eenaar ogo yin kinin giyenka kedi targadhidine. Yesus pir kena yin ki giyade: “Ye naanato, Barjosa bitamonte ardano hamin dohoono gaalene. \v 25 Eedi wodimoyn Barjosa bitamonte kinin ardenna gamaleyn marpisa pulaka konin utayno deegane” kena ki hamade. \p \v 26 Kediar kattsi targadhayse kinka kikal yi giyna: “Yin ko hanna, ta keeda hayne dhaqana damea?” ke hamade. \v 27 Yesusaar keam shedayse, “Ogono eedina dandimehe; Barjona koda dandime. Harrna hambhidianna, Barjona yer wul dandima ko dandime” kena ki hamade. \p \v 28 Bhethiroos yi giyna: “Shedaa! Wodi yer wulam garayse hasa paanan wo nivade” kina ki hamade. \p \v 29 Yesus maasayse kena yin ki giyade: “Inta yena gon ida giye: Imbee Barjosa dhacchintan upsinbena hamayse indanaana annginabee anzanabeam, pir imbaabee, indanbee, naana yinnabee, oonin yinnonbee, haamin yinnonbeam garaa, \v 30 ta peen kodar oytaydhanka indanaana annginabee anzanabeam, pir indanbee, naana yinnabee, oonin yinnonbee, haamin yinnonbeam iginara sagi mato goyt tiyma garea eedi qolehe; os niven wodankaar rooro wul lay dehen sadan haapa ki haape. \v 31 Ko dahaannaar thoothino birono eeno budo koda maate; budonte dohoono eeno pir bira koda maate” kena ki hamade. \s1 Yesus Yisa Dembhinsa Makkanso Goyt Kinin Giyoono \r Maat 20:17-19; Luq 18:31-34 \p \v 32 Yerusaalemdar yivota goyn utayse ke daaka, Yesus kesa birante kinin yivenka, kisa paanan yivayna eenaar Yerusaalemdar kinin yivenna targadhite ke dahade; pir waani eeno kesa tudhin yivaynoar kurtumbhidine. Ogo wodanka kisa paanan yivayna tabhi lamaana eenaam pir eensa iira keam eelate bulayse yidar yesko dohon gaalensa kena giyan ki yedade: \v 33 “Marrato! Wodi ta keeda Yerusaalemdar woda yive. I Eedi Naasiam gudullasa hayonabee Musesa yigginam dhettsayna eenabena saskate imbha ko imbhe; kediar inin deesadhoadettsi idar pirda ke pirde; Ayiwdtay hamma eena yettsate iam ima ke ime. \v 34 Ayiwdtay hamma eena iam bagayse idar pathima ke pathime; iam qana ke qane; ogoraar pir iam deesa ke deese; intaar rooro makkamsa budobar dembhira dhaabhayda dhaabhe” kena ki hamade. \s1 Yayqoobbee Wannisbe Yesuskal Kenin Miskimoono \r Maat 20:20-28 \p \v 35 Zabdoos naana Yayqoobbee Wannisbe Yesuskal nivayse, “Woam Dhettsea, haam wonin misken wulam wona hanin waadadhoadettsi woda nashe” hamayse ke giyade. \v 36 Kidiar kena “Yena yer har i waadadhee zage?” ki hamade. \v 37 Kediar “Gobshinka hanin bitimenka, wosa iira kalaam hasa mizaqimbar, kalaam hasa warkatambar hayayse woam dottsaa” kina ke hamade. \p \v 38 Yesusaar kena “Yedi yenin miskenam dhesattene. Inin wucen gaalen wucimanam yedi wucana damaw?\f + \fr 10:38 \ft “Inin tiyota dohon gaalenam yedi tiyana damaw?” hamintane.\f* Inin shiidhen gaalen shiidhimenam yedi shiidhimbhana damaw?” ki hamade. \v 39 Kediar “Damooda dame” ke hamade. Yesusaar “Inin wucen gaalen wucimanam wuceeda wuce; inin shiidhimbhen shiidhimenam yedi shiidhimbheeda shiidhimbhe. \v 40 Ko dahaannaar isa mizaqimbee warkatambebar dottsea intatehe; raqin ogoam yinnante ashkadhaanana imbha ko imbhe” kena ki hamade. \p \v 41 Waani tambha Yesussa paanan yivayna eenaar yin giyayse kenin miskenam qansayse Yayqoobbee Wannisbeam waciman ke yedade. \v 42 Yesus ke wulam yikal eelayse kena yin ki giyade: “Barjoam dhesimina eenaam wottsaynane hamayse qaabadhayna eenaam kantaka kenin wottsenbee entsaynaar kedar kesa hayamo kenin dhehenbeam dheseeda dhese. \v 43 Yennon shaarinte yin konin doadettsi zaskehe. Yennon shaarinte eedi hayyear gebhi doota zagea yesa waadima eedi ki dee. \v 44 Yesa iira eedi hayyear bira doota zagea wulsa choobar dehea eedi ki dee. \v 45 Harrna hambhidianna, inta Eedi Naasear eenna waadadhanabee isa sadanamaar thoothin eensa seeson bazan kashotabe i nivade; eeno ina konin waadadhoadettsi nivaatine” kena ki hamade. \s1 Yesus Barthemoossa Aapin Kayon Kinin Pacchoono \r Maat 20:29-34; Luq 18:35-43 \p \v 46 Ogosa budonte, Yesusbee kisa paanan yivayna eenabe Iyarko katamandar ke nivade. Ogora waani thoothin eenbesana Iyarkora utaate kenin yivenka, Themoos naasa aapin kayaa Barthemoos goyn aponte dooqayse miskimite ki dahade. \v 47 Kidiar goyn ogoka sagate yivea Naazret peen Yesus kinin dohonam qansayse, “Dawt Naasa Yesuso, bannzo! Ina burqadhayse iam pacchaa” hante gebhi ilatite miskiman ki yedade. \p \v 48 Eensa iira thoothino eeno kanka “Ya lay hamaa!” hamayse kiam ko wacimade. Kidi pir “Dawt Naasa, bannzo! Ina burqadhayse iam pacchaa” hante ini yinin ilaterra kalon sagi ilatan ki yedade. \p \v 49 Yesusaar woyayse, “Kiam eelee” ki hamade. Eena ea aapin kayaaka “Hay, dhaabhaa! Haam eela ki eele” hamayse kina ke giyade. \p \v 50 Kidiar yisa apalanam dhabayse saana dhaabhayse Yesuskal ki nivade. \v 51 Yesusaar “Hana yer har i hayea zage?” kina ki hamade. Aapin kayaa ear “Dhettsea, shedana ida zage” ki hamade. \v 52 Yesusaar “Ya yivaa, idar woylamin hanin qajoono haam ko pacchade” kina ki hamade. Easaar aapino saanawa ko shedade. Ogosa budonte, kidi goynka Yesussa paanan yivan ki yedade. \c 11 \s1 Yesus Gebhon Gobshinka Yerusaalem Kinin Ardoono \r Maat 21:1-11; Luq 19:28-40; Wannis 12:12-19 \p \v 1 Yesusbee kisa paanan yivayna eenabe nivite Yerusaalemkal theedayse Dabirezayt dhukansa gasante dohon Bitaaniabee Betepaagebe gurdankal kenin theeden wodanka, Yesus yisa paanan yivayna eenasa lamaanaam yin giyayse keam ki yittsade: \v 2 “Ogo yesa birante dohon gurdandar yivimate. Ogote yenin yeskenka, eedin yindar dooqate shedaama ukulisa ooto dhaxadhaa haapeeda haape; agaam bulayse ina kiam kote qanate nivee. \v 3 Eedi hay ki hannaar, ‘Harrnee ukuliam bule?’ hamayse yeam oysidi ki hanna, ‘Imbaa wonteana kinin zaskonnane; kidiar saanawa yena kiam maasate nittsasane’ kina hamee” kena ki hamade. \p \v 4 Kediar yivayse eedi kalaasa mayan kerinsa goyn aponte dhaxadhaa ukuliam haapayse ke bulade. \v 5 Ogo raqinte woyayse dohoono eeno waani “Ukuliam har hayee bule?” hamayse keam ke oysade. \p \v 6 Kediar Yesusin giyon kena ke giyade. Eenaar qansayse ukuliam kena ke garade. \v 7 Yesussa paanan yivaynaar ukuliam qanate Yesuskal nivayse ukuliasa zulondar yisa apalanam ke wodaysaka, Yesus daran ki dooqade. \v 8 Thoothino eeno yisa apalanam goyndar ko apade; waani eenoar haaqansa hacchan taxate goyndar ko apade. \v 9 Kisa birante yiven eenbee budonte niven eenbe “Gobshi hana ko dee; Barjo Imbasa naabenka nivea ya gobshadhaane!\x - \xo 11:9 \xt Maz 118:25-26.\x* \v 10 Nivayno imba wontea Dawtsa bitamonoar gobshadhoonone! Cecinte Barjona gobshi ko dee!” hamaate upsi gebhika kiam ke gobshade. \p \v 11 Yesusaar Yerusaalem yeskayse Barjosa gazan ooninsa mayante kinin ardonsa budobar, gidir kosa dohon yerinam shedada hayayse haynin wovonna kisa paanan yivayna eena tabhi lamaanabete kinka Bitaania gurdandar ke yivade. \s1 Yesusin Ashoono Hattono Shaapino \r Maat 21:18-19 \p \v 12 Burin Bitaaniara kenin maatenka Yesusam daaqi bashade. \v 13 Haaqa shaap kallo goobayse konin dohonam pegeka haapayse, “Aapi kosa dook?” hamayse kodar ki nivade. Ko dahaannaar wodano hatton ogosa aapi konin ushea wodatay konin dohonna, kinin shedenka haccha bish kodar dahade; aapi haapadehe. \v 14 Ogo wodanka Yesus hattonna yi giyna: “Keeda kaara os macchi eedi ko hasa aapi itsabhoode” ki hamade. Kisa paanan yivayna eenaar ogo yin kinin giyenam qansidine. \s1 Barjosa Gazan Ooninsa Mayante Gabimaynaam Yesusin Oytoono \r Maat 21:12-17; Luq 19:45-48; Wannis 2:13-22 \p \v 15 Kediar Yerusaalemdar ke nivade. Ogotear Yesus Barjosa gazan ooninsa mayante ardayse koymonam shanshaynabee shanayna eenabeam ooninsa mayara oytan ki yedade. Birren ookayna eenasa tharbhezanbee waleen shanshayna eenasa borkotonbeam kupate ki dhabade. \v 16 Ogoraar gaba koymo bavayse eedi hay ki hannaar, Barjosa gazan ooninsa mayanka sagate kinin yivoamadettsi ki marade. \v 17 Guttsayse “‘Onno isa zarsin wulin Barjoam miskayno misken onno koda hambhe’\x - \xo 11:17 \xt Isi 56:7.\x* hamayse thaapadhadaa? Yedi eensa koymon buurate itsaynasa aadhime raq koam ye hayade” hamayse keam dhettsite ki dahade.\x - \xo 11:17 \xt Erme 7:11.\x* \p \v 18 Gudullasa hayonabee Musesa yigginam dhettsayna eenabe ogoam kisa qansayse, “Hamin hayayse wo kiam deeso?” hante goyti zagan ke yedade. Harrna hambhidianna, kisa dhettsidinka eeno wul konin targadhenna, kedi Yesusna kurtumbhite ke dahade. \p \v 19 Yesusbee kisa paanan yivayna eenabe peenin sootonsa budonte, katamara ke utade. \s1 Yesusin Ashon Hatton Shaapinsa Wocchidino \r Maat 21:20-22 \p \v 20 Burin kenin yivenka hattono shaapino ke hanna, yisa caacinka wocchayse konin dohonam ke haapade. \v 21 Bhethiroos yer kina bhoq hamaysaka, “Woam Dhettsea, shedaa! Hattono shaapino hanin ashoono wocchidine” kina ki hamade. \p \v 22 Yesusaar kena yin giyayse ki maasade: “Barjodar woylamin qajee. \v 23 Inta yena gon ida giye: Eedi hay ki hannaar, woylaminka yisa qothimima yerro kinin giyoono kina konin maateadettsi woylam qajidi ki hanna, ko dhukanam ‘Agaara dhaabhayse bazinsa iinte wavaa!’ hamidi ki hanna kina maata ko maate. \v 24 Ogonante yena ida giye: Barjoam yenin misken yerin wulam yenin haapaadettsi hayayse woylam daran qajimate, yenaar maata ko maate. \v 25 Barjoam misko yenin woyen wodanka, cecinte dahaa Imbaa yentea yennon seesonam yena kinin garoadettsi, yediar eedidar yesa dohon wacen wulam kena garmate. \v 26 [Ye kena garaamma cecinte dahaa Imbaa yentea yennon seesonam yena garehe]” kena ki hamade. \s1 Yesussa Hayamon Goynin Oysadhoono \r Maat 21:23-27; Luq 20:1-8 \p \v 27 Pir kedi Yerusaalemdar ke nivade. Ogotear Yesus Barjosa gazan ooninsa mayante kinin yaayenka, gudullasa hayonabee, Musesa yigginam dhettsayna eenabee, peensa donzanabe kinka kikal nivayse, \v 28 “Yerra iginaam hanin hayayno hasa yer har hayamokane? Kina yerra wulam hanin hayoadettsi hana hayamon imaa hayne?” hamayse kiam ke oysade. \p \v 29 Yesus “Intaar yer kalaa yeam ida oyse. Yedi ina inin oysonam maasee; intaar yerra iginaam yer har hayamoka inin hayenam yena giyayda giye. \v 30 Wannis eenaam kinin shivoadettsi kinin nittsadhoono Barjokalankamoo? Eedikalankaw? Inin oyson oysimensa malsin ina maasee” kena ki hamade. \p \v 31 Kediar yin giyayse kinka kikal ke dhalqade: “‘Barjokalankane’ wo hamanna, ‘Ta harrnee kisa dhalqinam gonne hamayse tiyan garaa?’ wona kida hame. \v 32 Ta ‘Eedikalankane’ wo hamo?” ke hamade. Eeno wul “Wannis gon Barjokala qansayse eenna giyeane” hamayse kenin giyenna, eenna ke kurtumbhade. \v 33 Ogonante Yesusna “Hamora konin dohonam wodi dhesattone” hamayse ke maasade. \p Yesusaar “Ta keeda intaar har hayamoka yerra iginaam inin hayenam yena giyattine” kena ki hamade. \c 12 \s1 Woynin Haaminte Waadadhayna Eenasa Kamsino \r Maat 21:33-46; Luq 20:9-18 \p \v 1 Yesusaar kamsika kena yin ki giyade: “Eedi kalaa woynin haaqanaam yisa haaminte thoothi ki korade. Kidiar haaminsa gasanam aygi cavayse, haaqanasa aapinam cuubadhea oolo koyayse ki ashkade; haaminam toolana pir kattsi dheg hama tulee ki kahade.\x - \xo 12:1 \xt Isi 5:1-2. \x* Ogosa budonte, haaminte waadadhayna eenana elqimayse pee abdar ki yivade. \v 2 Woynin haaqanasa aapin kambhen wodan yeskaysaka, aapin ki beve hamayse yisa erge eedi kalaam haaminte waadadhayna eenadar ki yittsade. \v 3 Haaminte waadadhaynaar kisa ergen eam yedate qanayse aan guuri ke yittsade. \v 4 Pir haaminsa imbaa ab yisa erge eedi kalaam ki yittsade; haaminte waadadhaynaar kiam qanate meten kisa torsayse kiam ooshinsayse ke yittsade. \v 5 Pirar eedi ab ki yittsaysaka, kiamaar ke deesade. Ogoraar haamin imba eedi thoothi ki yittsaysaka, waani waaniam ke qanade; waaniam ke deesade. \p \v 6 “Keeda haaminsa imbaayn adhaa naasi kalaa kisa kinin nashea dahade. ‘Kedi naasa inteana bookindhasane’ hamayse macchindar kiam kedar ki yittsade. \v 7 Haaminte waadadhaynaar kinka kinka yinin giyenka, ‘Kaa kisa haamindar sagea naasa toydiane. Nivee, kiamaar wo deese; hammoar wona ko shidhe’ ke hamade. \v 8 Ogora naasaam yedayse ke deesade; deesaysear woynin haaminsa iira kiam bulayse ke dhabade. \p \v 9 “Ta keeda haaminsa imbaa hamin ki haye? Kidi yinti nivayse haaminte waadadhaynaam kida deese; ogoraar woynin haaminam eedi abna kida ime. \q1 \v 10-11 ‘Seeninka oonin woysayna eena kenin bagaa seenia \q1 senna wulra ooninna kattsi zaskea ki maatade. \q1 Ogonoar Barjosa waadimane; \q1 wonin shedenkaar yer woam tarshaynone’\x - \xo 12:10-11 \xt Maz 118:22-23. \x* \m hamayse Mathaap Gazante thaapadhonam yedi nabbabeete?” hamayse keam ki oysade. \p \v 12 Ayiwd eenasa entsana Yesusin kamsinka giyaa dhalqa keam kaamea kinin dohonam kenin dhesonna, kiam yedana ke zagade; ko dahaannaar thoothin eenam kenin kurtumbhonna kiam garayse ke yivade. \s1 Gibirin Kashadhensa Yesusin Oysadhoono \r Maat 22:15-22; Luq 20:20-26 \p \v 13 Ayiwd eenasa entsana Yesussa dhalqinka kiam yedana Parisa eenabee Herodissa bitamonam nashayna eenabera eedi daran ke yittsade. \v 14 Kedi kikal nivayse, “Woam Dhettsea, ya gon hama eedi hanin dohonam wodi dhesooda dhese; eedisa wotina bookindhayse hanin hayminna, eessa woti shedayse hanin hayea yer qolehe. Barjosa goynam gon hada dhettse. Ta Roome peen bitaana gibirin kashadhoadettsi giidhidimoo? Giidhadayne? Ta wodi gibirinam kina kashoo kashoomoo? Garoo garo?” hamayse kiam ke oysade. \p \v 15 Yesus woylaminka siyon bavayse aponka bish kenin ashkenam kesa dhesayse, “Harrnee iam tayse? Yinda i shede santup kote ina bevee” kena ki hamade. \v 16 Kediar kina ke bavade. Kidiar “Santupa kaadar dahaa pootoabee daran thaapadhaa naabeabe haysane?” hamayse keam ki oysade. Kediar “Roome peen bitaasane” kina ke hamade. \v 17 Yesusaar kena maasayse “Roome peen bitaa gaynam kina imee, Barjo gaynam Barjona imee” ki hamade. Kediar kisa dhalqinka targadhidine. \s1 Dembhira Dhaabhadhen Goynsa Yesusin Oysadhoono \r Maat 22:23-33; Luq 20:27-40 \p \v 18 “Dembhira dhaabhadhea yer qolehe” hamayna Saduqa eenara eedi waani Yesuskal nivayse yin giyayse kiam ke oysade: \v 19 “Woam Dhettsea, Muse yin giyayse wona ki thaapade: ‘Eedi kalaa maa keemayse naasi adhima diydi ki hanna, kisa kana koam keemayse\f + \fr 12:19 \ft Ayiwd eena dambinka eedi kalaasa iishim diydi ki hanna, iishimasa geshonam kana keema ki keeme; wonnon dambinka ko hanna, kana baska ki baske.\f* diyaa iishimasa oolonte kina ki adhe’\x - \xo 12:19 \xt Yiggi 25:5. \x* ki hamade. \v 20 Eedi kalaasa naasi tobbhaa waani ke dahade. Ke wulsa iishima gebhaa maa keemayse naasi adhima ki diyade. \v 21 Kisa kana lansoa iishimaa geshonam keemayse naasi adhima ki diyade; makkansoar iishimmadettsi koam keemayse naasi adhima ki diyade; \v 22 ogodettsi naana tobbhaana edon ogoam keemayse naasi adhima ke diyade. Ke wulsa macchinte edono ko diyade. \v 23 Igina indanaana tobbhaana wul koam kenin keemonna, diyaana eena dembhira kenin dhaabhen wodanka, kodi hamaa easa maa koda maate?” hamayse kiam ke oysade. \p \v 24 Yesusaar kena yi giyna: “Yenin dhaddhisayno Mathaap Gazanbee Barjosa kantanbeam yenin dhesiminnatayu? \v 25 Harrna hambhidianna, eedi dembhira yinin dhaabhonsa budonte, cecinte dahaana Barjosa gaananadettsi keda maate; kedi yina kembhehe, tapir keemehe. \v 26 Diyoono eeno ko hannaar, konin dhaabhoadettsi Barjo Museyn thaapon mathaapinte hatta kodoadar nuunin yedenka Musena ‘Inta Abraamsa Barjoa, Yisaaqsa Barjoa, Yayqoobsaar Barjoane’\x - \xo 12:26 \xt Uti 3:6. \x* hamayse kinin giyonam yedi nabbabeete? \v 27 Barjo sadanka dahayna eenasa Barjone; diyaana eenasa Barjotehe. Yedi kattsi yeda dhaddhise” kena ki hamade. \s1 Wuldara Sagea Barjoyn “Hayaa” Hamayse Giyaa Upsea \r Maat 22:34-40; Luq 10:25-28 \p \v 28 Musesa yigginam dhettsaynara eedi kalaa nivayse kenin palimenka qansayse, Yesus payya malsi kena kinin maasaadettsi shedayse, “Barjo yinin giyaana upsina wulra sagea hamaane?” hamayse kiam ki oysade. \p \v 29 Yesusaar “Wulra sagea upsea ‘Israveel eenato, qansee! Barjoa Imbaa wontea kalaane; \v 30 ya Barjo Hambaam gonin hamon woylaminka, gonin hamon sadanka, gonin hamon qaabenka, gonin hamon kantanka kiam nashaa’\x - \xo 12:30 \xt Yiggi 6:5. \x* hamaynone. \v 31 Lansoar ‘Een wulam hadettsi hayayse nashaa’\x - \xo 12:31 \xt Lewi 19:18. \x* hamaynone. Iginaranka ab sagi upsi qolehe” kina ki hamade. \p \v 32 Musesa yigginam dhettsear “Woam Dhettsea, gonaa giyade! Barjo kidi kalaane; kidara ab barjo qolehe hamayse hanin giyoono gonne. \v 33 Ogona gonin woylaminka, gonin bhocchinka, [gonin sadanka,] gonin kantankaar Barjoam nashintabee pir eedi wulam yidettsi hayayse nashintabe, Barjona koqadhen marshanbee abin imbhen marshanbera kattsi sagine” kina ki hamade. \p \v 34 Yesusaar yiggin dhettsea qaabayse kinin maasonam shedayse, “Ya Barjosa bitamora pegadhaatehe” kina ki hamade. Ogosa budonte, hayyear Yesusam oysime oysana kurtumbhidine. \s1 Yesusin Oysoono Oysimeno \r Maat 22:41-46; Luq 20:41-44 \p \v 35 Yesusaar Barjosa gazan ooninsa mayante yinin dhettsenka yin ki giyade: “Musesa yigginam dhettsayna ‘Barjoyn qadhaa Kiristoos Dawt naasine’ hamayse hamin ke giyaa? \v 36 Dawt yinti Manpas Gazan yiam entsaysaka, \q1 ‘Barjo isa Imbana \q1 “Haam jibbayna eenaam hasa hayamonsa demente inin hayenka yekka \q1 isa mizaqimbar dooqaa” kina ki hamade’\x - \xo 12:36 \xt Maz 110:1. \x* \m kida hame. \v 37 Ta Dawt yinti kiam, ‘Isa Imba’ hamidi ki hanna, Kiristoos hamin ki Dawtsa naasi dee?” kena ki hamade. Thoothino eenoar wozaka kinin giyenam qansite ko dahade. \s1 Yesus “Musesa Yigginam Dhettsaynakalanka Mete Yesaam Gishee” Kinin Hamoono \r Maat 23:1-36; Luq 20:45-47 \p \v 38-39 Yesus yinin dhettsenka yin ki giyade: “Gudubhon apalan qaadhayse osbee orabe hamota, pir gabante gobshadhon gisimenam gisimbhota nashayna Musesa yigginam dhettsaynakala yeam gishee. Kedi Ayiwd eensa bukin raqinte gobshadhon borkotonbee kumman kummadhen raqinte gobshadhon raqinbeam tiyota keda nashe. \v 40 Miskenam kesa eedinin qansoadettsi hamayse gudubhsintaka maltimaate maana qambhinasa ooninam keda buure; ogona kedar sagi pirdi koda yeske” kena ki hamade. \s1 Mayn Qambhinin Barjona Imoono Imintono \r Luq 21:1-4 \p \v 41 Yesus koymon Barjona dhabadhen saathininsa birante dooqayse zarsinin saathininte koymon hamin konin dhabenam shedite ki dahade. Thoothina wodimmaar thoothi koymo saathininte dhabite ke dahade. \v 42 Maa qambhi kalloar nivayse santup kala maatea bakkanda lamaa saathininte ko dhabade. \v 43 Yesusaar yisa paanan yivaynaam yikal eelayse, “Inta yena gon ida giye: Kono edono qambhino koymon saathininte dhabayna eena wuldara sagi ko dhabade. \v 44 Harrna hambhidianna, eeno wul yisa dohon koymon thoothinsa iira yina shiishayse ko dhabade; kodi qambhi dahayse yina kala hattear shiishima, yisa dohon koymon wulam ko dhabade” kena ki hamade. \c 13 \s1 Barjosa Gazan Oonin Kottsimensa Yesusin Giyoono \r Maat 24:1-2; Luq 21:5-6 \p \v 1 Yesusaar Barjosa gazan ooninsa mayara kinin utenka, kisa paanan yivayna eenasa eedi kalaa “Woam Dhettsea, senna kina hamin kenin dohonbee seeninka woysadhaana onna kina hamin kenin haydhonbeam shedaa” ki hamade. \v 2 Yesusaar “Senna kina gembhaka woysadhaana onnaam ya shedaa shedo? Senna kina kidar dordhaanasa hamin hambhaakaar, kesa kala hattear kidara povayse kottsimima shidhea qolehe” kina ki hamade. \s1 Yesusin Nivenam Eshkayno Milkitino \r Maat 24:3-14; Luq 21:7-19 \p \v 3 Yesus Barjosa gazan ooninka yekka dhari Dabirezayt dhukandar dooqayse ki daaka, Bhethiroosbee, Yayqoobbee, Wannisbee, Indiriasbe kalan theedayse, \v 4 “Ogono yerro haa ko yin maate? Ogono yerro wul yin maatanba konin dohonam dhettsayno milkitino kosa hare? Wona giyaa” hamayse yimal ki daaka kiam ke oysade. \p \v 5 Yesusaar kena yi giyna: “Eedi hayyear yeam kinin dhaddhisoamadettsi mete yesaam gishee. \v 6 Thoothino eeno ‘Inta Kiristoosne’ hamaate isa naabenka niva ko nive; thoothin eenamaar dhaddhisa ko dhaddhise. \v 7 Yekal banqinin dhaabhenkabee pegente banqisa upsinam yenin qansenkabe kurtumbheebhode. Ogono yin konin maatayno shidha shidhiminone; ko dahaannaar macchin wodano akarne. \v 8 Zarsino zarsindar, binnaar binnadar dhaabhayse banqi keda kiam uxe; raq waani waanir peesa ziga koda maate; daaqiar koda maate. Ogono yerro edon sirmanin adhimanna birayse burqadheadettsi gaalen rooronsa biranone. \p \v 9 “Yedi yeam gishimate. Pirdin pirdayna eenasa birante yeam saskate ima ke ime; Ayiwd eenasaar bukin raqinte yeam qana ke qane. Isa tarja kena yenin doadettsi, goyn innonka peen wottsayna eenabee binnabesa birante yedi woyeeda woye. \v 10 Macchin wodan nimbha birayse Barjosa dhacchintan upsino een wulna giidha ko giidhe. \v 11 Yeam yedate pirdinna woysadhen wodanka, yenin giyoadettsi ogo wodanka yena imbhon upsinam giymate. Birayse ‘Yer haroo giyo?’ hamayse qaaboka gaaleebhode; harrna hambhidianna, yenka maatayse giyayno Manpas Gazanone, yeditehe. \v 12 Ogo wodanka indanaasaar indanaasaam, imbaar naasa yinteam dembhinna saskate ima ki ime; naanaar imbanadar dhaabhayse keam dettsa ke dettse. \v 13 Yedi isa naabenna hamayse een wulkal jibbadhaana yeda maate. Macchin wodanka yekka wocchimbhayse darshea kidi dhaqa ki dhaqe. \s1 Kattsi Galshayno Gaalen Roorono \r Maat 24:15-28; Luq 21:20-24 \p \v 14 “Eenaam minngisayno siyono yerro zaskaamon raqinte woysadhaysaka yenin koam haapen wodanka\x - \xo 13:14 \xt Daan 9:27; 11:31. \x* (koam nabbabea ea ki bhocche), wodan ogoka Yiwda peente dohoono eeno dhukanadar ko gobe. \v 15 Ooninsa zulondar dahaa ea ooninsa zulora hanchayse yer tiyo ki ooninte ardabhoode. \v 16 Haaminte yisa dahaar apalan yinnon tiyota budoka ki maatabhoode. \v 17 Ogo wodanka maana sirmanabee amin qooshaynabena hay! \v 18 Ko dahaannaar gobeno yesa bargin wodanka konin doamadettsi Barjoam miskimate. \v 19 Ogo wodanka Barjo peen koam kinin pijorra yedayse ta koka yekka eedinin haapaammo gaale niva ko nive; os birantear kodettsino gaaleno yer hamin hambhaakaar nivehe. \v 20 Barjo galshen rooronaam ki orgisaamma, eedi kala hattear dhaqana damehe. Ko dahaannaar kinin kamayse edaana eenana hamayse ki rooronaam orgisade. \p \v 21 “Ogo wodanka eedi hay ki hannaar ‘Marrato! Barjoyn qadhaa Kiristoos kote ki dahade’ way ‘Saa ogote ki dahade’ yena hamea ki hanna, gonne hamayse tiyeebhode. \v 22 Ogonoar buudamoka ‘Inta Barjoyn qadhaa Kiristoosne’ hamayna eenabee buudamoka ‘Inta Barjokala qansayse eenna giyeane’ hamayna eenabe eensa iira dhaabha ke dhaabhe; kena dandimea ko hanna, Barjoyn kamayse edaana eenaam kenin dohon goyra keam dhaddhisota yer milkitbee yer tarsheabe waadadhayse dhaa ke dhee. \v 23 Ogona yedi mete yesaam gishee. Inta ko yerin wulam yena birayse giydine. \s1 Eedi Naasisa Lansi Maatate Nivano \r Maat 24:29-31; Luq 21:25-28 \p \v 24-25 “Igina rooronaka, gaalen ogosa budonte, cecinte dahaana kantana wul shoa ke shoe; hayno thipa ko thipe; arpinoar shaakehe; wanconoar cecira wava ko weve.\x - \xo 13:24-25 \xt Isi 13:10; 34:4; Yiz 32:7; Yuveel 2:10bee 31be; 3:15. \x* \v 26 Ogo wodanka inta Eedi Naas gebhon kantanbee gobshinbeka maatayse polonka inin nivenka iam haapa ke haape.\x - \xo 13:26 \xt Daan 7:13. \x* \v 27 Wodan ogoka isa gaananaam yittsayse, peensa gasara yedayse macchinka yekka peen wulsa iira inin kamaana eenaam pucchayda pucche. \s1 Hatton Shaapinsa Kamsino \r Maat 24:32-35; Luq 21:29-33 \p \v 28 “Hatton shaapinsa kamsinam dhesee: Ogonoar hattonsa antindar hacchanin utayse caagenka, ogo wodanka bargin\f + \fr 13:28 \ft “Bargi” hambhea upsiam gaalin aponka “bega” ko hambhade. Israveel peente bonan wodanin yeskenka, haaqano pudhan koda yede; Banen peente pir bargin wodan yeskenka konin pudhan yedenna, kamsinam yena may hayota “bargi” ko hambhade.\f* wodanin yeskonam dheseeda dhese. \v 29 Ogodettsi yedi igina yerraam yenin shedenka, i Eedi Naasisa nivan wodano theedayse ooninte ardota kerinte konin dohonam dhesimate. \v 30 Inta yena gon ida giye: Ogo wul yin maatenka yekka wodan koka dohoono adhadhino diyate maqehe. \v 31 Cecinbee peenbe saga ko sage; inin giyoono upsino sagehe. \s1 Eedi Naasiyn Niven Rooronbee Savaatinbe Dhesimimino \r Maat 24:36-44 \p \v 32 “Rooron ogobee savaatin ogobeam Barjo Imbakalanka ab dhesea eedi hay ki hannaar qolehe; cecinte dahaana Barjosa gaanana ke hannaar, Naasa kintea ki hannaar, dhesehe. \v 33 Wodano haa ko hannaar yenin dhesimonna, qaymayse toolee! \v 34 Ogonoar oonin yinnonam garayse goyn utaate yivaa eadettsine. Kidiar kalaa kalaa waadiman eenaam waana waana waadimabee hayamobedar ki wodade; kerin tooleanaar qaymayse kinin tooloadettsi kina ki elqimade. \v 35 Ogonante oonin imba ta keeda shaakinan ko hannaar, way sootin kiaddha laman, way baachan qiiqenka way burburi ko hannaar, haa kinin nivenam yenin dhesimonna, qaymayse toolee. \v 36 Ye dhesima nivayse yenin raatonte ki yeam haapabhoode. \p \v 37 “Yena inin giyenam een wulna ida giye: Qaymayse toolimate!” kena ki hamade. \c 14 \s1 Yesusdar Woogintaka Eenin Dhaabhoono \r Maat 26:1-5; Luq 22:1-2; Wannis 11:45-53 \p \v 1 Ayiwd eenasa Paasikanbee\f + \fr 14:1 \ft “Paasika” hamen upsinam Haalin Mallan mathaapinsa macchinte thaapadhaanar shedaa.\f* irshonin qolmon balashan gaadhea bavallabeyn gobshadhanna yeskota rooro lamaayn shidhenka, gudullasa hayonabee Musesa yigginam dhettsayna eenabe Yesusam cubboka hamin hayayse yedate kiam kenin deesensa goyti zagite ke dahade. \v 2 “Eeno goore konin dhaasoamadettsi, Paasikan gobshadhea wodanka ko dahabhoode” hamayse kinka ke dhalqade. \s1 Yesusam Gaamen Shittonka Qadhoono Edono \r Maat 26:6-13; Wannis 12:1-8 \p \v 3 Yesus Bitaania gurdante lamthin burqonka\f + \fr 14:3 \ft “Lamth burqo” hamen upsinam Haalin Mallan mathaapinsa macchinte thaapadhaanar shedaa.\f* ena dahaa Simoon ooninte kummadar dooqayse ki dahade. Maa kalloar koymo gebhika shandhen naardoosira bish ashkadhon gaamen shittonam seeni cawlira ashkadhon bilqaathinka bavate Yesuskal nivayse, bilqaathasa aponam deesate bulayse gaamen shittonam Yesussa metendar ko kahade. \v 4 Raqin ogote dohoono waani waani eenoar wacimaate, “Ko gaamen shittonam harrna ko sun yiigadhe? \v 5 Ko gaamen shittonam mato makkamdara sagi birredar shanshayse koymo ogoam qambhinana imano koda damadhika!” hamayse kinka gundumite edonam ke bagade. \p \v 6 Yesus kena “Koam harrnee galshe? Garee! Kodi ina yer payya ko hayade. \v 7 Qambhina rooro wul yembesana kenin dehenna yenin nashon wodanka kena yer payya hayana dameeda dame. Inta rooro wul yembesana dahattine. \v 8 Kodi yina dandimonam ko hayade; waan isa duukadhima birayse iam ashkota shittonka ko qadhade. \v 9 Inta yena gon ida giye: Edon koyn hayonam konin bhocchadhoadettsi, peen wul gidir Barjosa dhacchintan upsinam giidhen raqin hamote ko hannaar, kosa waadimanam giidha ko giidhe” ki hamade. \s1 Yiwda Yesusam Yettsate Imo Kinin Dhalqoono \r Maat 26:14-16; Luq 22:3-6 \p \v 10 Tabhi lamaana Yesussa paanan yivayna eenasa kalaa Asqoronto peen ea Yiwda Yesusam yettsate imota gudullasa hayonadar ki yivade. \v 11 Kediar ogoam kenin qansen wodanka wozadhayse, “Koymo hana woda ime” hamayse kimbesana kinka ke dhalqade. Yiwdaar kiam yettsate kena kinin imen goynsa kina agea woda zagite ki dahade. \s1 Paasikan Galanam Yisa Paanan Yivaynabesana Yesusin Itsoono \r Maat 26:17-25; Luq 22:7-13bee 21-23be; Wannis 13:21-30 \p \v 12 Paasikan\f + \fr 14:12 \ft “Paasika” hamen upsinam Haalin Mallan mathaapinsa macchinte thaapadhaanar shedaa.\f* yaaton machadhen, irshon qolmon balashan itsadhensa biraa rooroaka, Yesussa paanan yivayna eena “Paasikan galanam hamote yivayse wonin ashkoadettsia zage?” hamayse kiam ke oysade. \p \v 13 Yesus yisa paanan yivayna eenasa lamaanana yin giyayse keam ki yittsade: “Katamandar yivee. Ogotear daaka noqo kedaa eedi kalaam yeda haape; ea agaasaar paanan yivimate. \v 14 Kinin arden oonindar yivayse ooninsa imbaam ‘Woam Dhettsea “Isa paanan yivayna eenabete Paasikan galanam wonin itsayno ranqo hamotene?” hanka ki hamade’ kina hamee. \v 15 Kidiar ooninsa zulonte woysadhon, pir kosa iinaam payya apayse ashkadhon workin ooninam yena kida dhee; ogote wona ashkee” kena ki hamade. \v 16 Kediar utaate katamandar yivayse Yesusin kena giyondettsi ke haapade; Paasikan galanamaar ogote ke ashkade. \p \v 17 Peenin sootonsa budonte, Yesus tabhi lamaana yisa paanan yivayna eenabesana kinka ki nivade. \v 18 Dooqaysear kenin kummenka Yesus kena “Inta yena gon ida giye: Yesa shaarira kalaa imbesana kinka kummea, kidi iam yettsate ima ki ime” ki hamade. \p \v 19 Kediar ogo yin kinin giyon goynka iinka burqadhaate kedi kalaa kalaana “Inta i doo?”, “Inta i doo?” hante kiam oysan ke yedade. \p \v 20 Kidiar kena yi giyna: “Ye tabhi lamaanasa iira, kalaa imbesana kinka sharqante aanin arseane. \v 21 Inta Eedi Naas ena birayse innon goynsa thaapadhondettsi diyayda diye. Ko dahaannaar i Eedi Naasiam yettsate imea ea agaana hay! Ea agaa ki adhadhaamma kina payyane” kena ki hamade. \s1 Kiristoossa Dembhinam Bhocchisayno Galano \r Maat 26:26-30; Luq 22:14-20; 1 Qoro 11:23-25 \p \v 22 Galanam kenin itsenka, Yesus balashanam tiyayse Barjoam ki gobshade; qunthayse yisa paanan yivayna eenana “Kay, kono isa waanone” hamayse kena ki imade. \p \v 23 Wucadhenamaar tiyate Barjoam gobshayse, kena ki imade; kedi wulaar ogoam ke wucade. \v 24 Kidiar kena yin ki giyade: “Kono isa thoothin eenna laymayno mallan eshkayno zombhinone. \v 25 Inta yena gon ida giye: Barjosa bitamonte woynea hattasa aapin cuubadhon haalin wucadhenam inin wucenka yekka, keeda kaara os inta koam wucattine” kena ki hamade. \p \v 26 Ogosa budonte, mazmur yinin zammaronsa budonte Dabirezayt dhukanam ke utade. \s1 Yesus Bhethiroosin Marimenam Birayse Kinin Giyoono \r Maat 26:31-35; Luq 22:31-34; Wannis 13:36-38 \p \v 27 Yesus yisa paanan yivayna eenana yin ki giyade: “Barjo ‘Yaana gisheam qanate deesayda deese; gishadhayna yaanaar thar thar hama ke hame’\x - \xo 14:27 \xt Zakka 13:7. \x* hamayse thaapadhondettsi, yedi wul iam gareeda gare. \v 28 Ko dahaannaar diira inin dhaabhonsa budonte, Galila peendar yeam birayse ida yive” kena ki hamade. \p \v 29 Bhethiroosaar “Eeno waani wul haam garea ko hannaar, inta haam garattine” kina ki hamade. \p \v 30 Yesus maasayse “Inta hana gon ida giye: Kina sootin koam baacha biraa lamaa goyt qiiqima ‘Inta kiam dhesattine’ hamayse makkam goyt marimaada marime” kina ki hamade. \p \v 31 Bhethiroosaar dhalqam wocchi hayayse “Dembhi ko hannaar, hambete diyayda diye; hamin ko dahaakaar ‘Inta kiam dhesattine’ hamayse marimattine” kina ki hamade. Eeno waani wulaar yin ko giyade. \s1 Yesus Getesemaane Raqinte Barjoam Kinin Miskoono \r Maat 26:36-46; Luq 22:39-46 \p \v 32 Ogora Getesemaane hambhen raqindar ke yivade. Ogotear Yesus yisa paanan yivayna eenana “Barjoam inin miskenka yedi kote dooqee” ki hamade. \v 33 Bhethiroosbee, Yayqoobbee, Wannisbeam yinka entsate yivayse Yesus targadhite gaalan ki yedade. \v 34 Kenaar yin ki giyade: “Qaabono idar thoothayse iam deesamba koda haye; ogona yedi kote dooqayse wocchimbhayse toolee” ki hamade. \v 35 Kekala likka pegadhayse peendar kumpurdhayse, dandimea ko hanna, kaa wodaka maatota dohoono yerro kidara konin sagoadettsi Barjoam ki miskade: \v 36 “Imbo, yer wul hana dandima ko dandime. Ko gaalen wucimanam inin wucoamadettsi ikalanka pegisima! Ko dahaannaar hanin nashaadettsi ko dee; inin nashaadettsi ko dahabhoode” ki hamade. \p \v 37 Ogosa budonte maatate kinin nivenka, raatayse ke daaka keam haapayse, Bhethiroosna yi giyna: “Simoon, ya raatidu? Savaat kala hattear wocchimbhayse toolano haam bashidu? \v 38 Taysate yeam siyonsa iinte arsente yenin ardoamadettsi wocchimbhayse Barjoam miskee. Eedisa qaabe ashkimbhine; ko dahaannaar waano eedisa qajadhine” kina ki hamade. \p \v 39 Tapir yivayse ini yinin miskon upsinka Barjoam ki miskade. \v 40 Pir yisa paanan yivayna eenakal kinin nivenka, gindhe keam bashonna raatayse kenin dohonte keam ki haapade. Kediar kina kenin giyenam dhesadehe. \p \v 41 Makkanso goyt kekal nivayse kena yin ki giyade: “Taar yedi raatidu? Tapir lay ukunsee ukunso? Keeda yena yeekidine, wodanoar yeskidine. Marrato! I Eedi Naaseam seeson eenasa aaninte yettsate iam koda imbhe. \v 42 Keeda dhaabhee! Wo yive; iam yettsate imea kash, theedidine” ki hamade. \s1 Yesussa Banqin Eenayn Kiam Yedoono \r Maat 26:47-56; Luq 22:47-53; Wannis 18:1-12 \p \v 43 Yesus ogoam akar giyte ki daaka, marrato! Tabhi lamaana kisa paanan yivayna eenasa kalaa Yiwda saana ki nivade; kimbesana kinka halpabee haljobe bovoono thoothino eeno gudullasa hayonabee, Musesa yigginam dhettsayna eenabee, donzanabekalanka nittsadhaysaka ko nivade. \v 44 Yesusam yettsate imea Yiwda eenana birayse “Inin sunqea kidine; kiam yedate payya toolayse bavate yivee” hamayse milkit kena imidine. \p \v 45 Kidiar saanawa kalan nivayse hatte, “Dhettsea” hamayse kiam ki sunqade. \v 46 Eenaar ogosa budobar kiam ke yedade. \v 47 Theedin kikal woyayse dahaana eenasa eedi kalaa halpanam yisa gochayse gudullasa gebhaasa waadiman ea qaaminam taxate ki dhabade. \v 48 Yesusaar “Eedisa koymo buurate itsea eedidettsi hayayse iam yedana halpabee haljobe bavatee nivaaw? \v 49 Rooro wul Barjosa gazan ooninsa mayante eenaam dhettsada yembesana kinka inin dehenka iam yedeetene; ko dahaannaar Mathaap Gazante thaapadhoono konin thoothoadettsi ko yin maatade” kena ki hamade. \v 50 Kisa paanan yivayna eena wulaar kiam garayse gobate ke yivade. \p \v 51 Lathana bish qaadhaa naasi barsh kalaa kisa paanan nivite ki dahade; eenaar kiam ke yedade. \v 52 Kidiar lathanaam kedar garayse pundiri gobate ki yivade. \s1 Yesusam Pirdin Pirdaynakal Baadhoono \r Maat 26:57-68; Luq 22:54bee 63-71be; Wannis 18:13-14bee 19-24be \p \v 53 Yesusamaar gudullasa gebhaakal entsate ke yivade. Ogotear gudullasa hayonabee, donzanabee, Musesa yigginam dhettsayna eenabe wul kinka bukayse ke dahade. \v 54 Bhethiroosaar gudullasa gebhaa kerminsa iinte kinin yeskenka yekka, Yesussa paanan pegeka ki nivade; ogotear poolisanabete nuun kicardhite ki dooqade. \v 55 Gudullasa hayonabee Yiwda peensa donzana wulbe Yesusam dembhi pirdina yeskisea tarja haapana ke zagade; ko dahaannaar haapadehe. \v 56 Ogonoar thoothino eeno buudamoka kidar tarjite ko dahade; ko dahaannaar eensa tarjamono kinka kidar upsi kalaa maatadehe. \p \v 57-58 Eensa waani waaniar dhaabhayse, “‘Inta ko aaninka woysadhon Barjosa gazan ooninam kottsayse rooro makkamka ab aanka woysadhaamon ooni woysayda woyse’ kinin hamen wodi qansidine” hamayse buudamoka kidar ke tarjade. \v 59 Yin giyayse kenin tarjenkaar kesa tarjamono kinka kidar upsi kalaa maatadehe. \p \v 60 Gudullasa gebhaa kesa shaarira dhaabhayse, “Yer kala hattear malsi maasattanu? Eena kina hadar kenin tarjayno kono yer hare?” hamayse Yesusam ki oysade. \p \v 61 Kidi lay hamayse yer kala hattear maasadehe. Pir gudullasa gebhaa “Gobshadhaa Barjoyn qadhaa kisa Naasa Kiristoos yaw?” hamayse kiam ki oysade. \p \v 62 Yesusaar “Intane; Eedi Naas kantanka dahaa Barjosa mizaqimbar dooqayse kinin dohonbee cecira polonka kinin nivenbeam haapeeda haape”\x - \xo 14:62 \xt Maz 110:1. \x* kina ki hamade. \v 63 Gudullasa gebhaa dhagaka yisa apalanam hattsayse, “Keeda os tarja ab wona harrna ko zaske? \v 64 Yedi kisa iirimenam qansidine. Yena har ko maate?” ki hamade. \p Kedi wulaar “Dembhi ko kiam zaske” hamayse ke kidar pirdade. \p \v 65 Waani waani eenoar kidar pathimaate, aapinamaar kisa ochayse kiam gutaate, “Hamota dohon yerinam wona giyaa” kina ke hamade. Poolisanaar kiam cavada entsate ke yivade. \s1 Bhethiroos Yesusam Kinin Marimoono \r Maat 26:69-75; Luq 22:56-62; Wannis 18:15-18bee 25-27be \p \v 66 Bhethiroosaar gudullasa gebhaa mayan kerminsa iinte choobar ki daaka, gudullasa gebhaa ooninte waadadhayna maanasa maa kallo nivayse, \v 67 nuun kinin kicardhenka kiam haapayse shirshate shedayse, “Ya pir Naazretra nivaa Yesusbete dahaane” kina ko hamade. \v 68 Kidiar “Hanin giyayno yer har konin dohon dhesattine; inaar bhoqehe” hamayse ki marimade. Ogora mayanka ki utade. [Baacha ki qiiqade.] \p \v 69 Waadiman edonoar kiam shedayse ogote woyaana eenana “Ea kaar kembesana kinka ki dahade” hamayse lansi pir giyan ko yedade. \v 70 Kidi pir marimidine. \p Likka kap hamayse ogote woyayse dahaana eena tapir Bhethiroosna “Ya Galila eedi hanin dohonna, gon ya kembesana kinkaa dahade” kina ke hamade. \p \v 71 Kidi “Yenin giyea eam inta dhesattine!” hamayse yiam ashite malliman ki yedade. \p \v 72 Saanawaar baacha lanso goyt ki qiiqade. Bhethiroosaar “Baacha lamaa goyt qiiqima makkam goyt ‘Inta kiam dhesattine’ hamayse iam marimaada marime” hamayse Yesusin kina giyoono kalan bhoq ko hamaysaka ki eepade. \c 15 \s1 Yesusam Bhilathoosdar Yedate Yiidhoono \r Maat 27:1-2bee 11-14be; Luq 23:1-5; Wannis 18:28-38 \p \v 1 Burin peen sedhaysaka saanawaar gudullasa hayona Musesa yigginam dhettsayna eenabee, Ayiwd peensa donzana wulbe kinka kenin dhalqonsa budonte, Yesusam yedate dhaxayse bavate kiam Bhilathoosna ke imade. \v 2 Bhilathoosaar “Ayiwd eenasa bitaa yaw?” hamayse kiam ki oysade. Kidiar “Inta hanin giyaadettsine” hamayse kina ki maasade. \p \v 3 Gudullasa hayona yer thoothi goytika kiam ke bersade. \v 4 Bhilathoos pir “Ya yer kala hattear giyattanu? Kedi yer meemay goytika haam kenin bersenam shedaa” hamayse kiam ki oysade. \v 5 Yesus Bhilathoosin targadhenka yekka yer kala hattear kina maasadehe. \s1 Yesusdar Dembhin Pirdinin Pirdadhoono \r Maat 27:15-26; Luq 23:13-25; Wannis 18:39–19:16 \p \v 6 Bhilathoos levenka levenka Ayiwd eensa Paasikan wodanka, eedi kalaa dhaxira kena kinin buloadettsi eenin oysaa eam kida bule. \v 7 Ogo wodanka wobamo waadimaka peendar banqi dhaasintaka eedi deesayse dhaxin ooninte dhaxadhaana eenasa eedi kalaa Barbaan hambhea dahade. \v 8 Eenoar bukayse Bhilathoos yisa dambindettsi kena ki haye kiam miskan ko yedade. \v 9 Bhilathoosaar “Ayiwd eensa bitaam yena dhaxira inin buloadettsi yedi nashee nasho?” hamayse keam ki oysade. \v 10 Yin giyayse keam kinin oysoono gudullasa hayona Yesusam sun woogintaka kenin yettsate imonam kinin dhesennane. \p \v 11 Gudullasa hayona “Kintea ooloate Barbaan ki dhaxira wona buldhe” hamayse zarsinin miskoadettsi zarsinam ke sobarsade. \v 12 Bhilathoos pir maasayse “Ta keeda ‘Ayiwd eenasa bitaane’ yenin hamea eam hamin i hayo?” hamayse keam ki oysade. \v 13 Kediar tapir maasayse “Kiam ziitayse deesima!” hante ke ilatade. \v 14 Kidiar “Hare? Har ki seesaa?” kena ki hamade. Kediar “Kiam ziitayse deesima!” hamayse ini hamora sagi ilatite ke waajade. \v 15 Bhilathoosaar zarsinam wozisota hamayse Barbaanam kena ki bulade; Yesusam qansayse kinin ziitadhoadettsi saskate ki imade. \s1 Poolisana Yesusdar Kenin Bagimoono \r Maat 27:27-31; Wannis 19:1-3 \p \v 16 Poolisanaar peen wottsea easa kermin Piraytoriyon hambhente kiam entsate ke ardade; ogotear shidhaana poolisana wulam eelate ke buskade. \v 17 Apala zoo kiam ke qattsade; ukumbha qorayse kisa metendar ke wodade. \v 18 “Ayiwd eenasa bitaa, payyamo hana ko dee” hamaate bagada kiam gobshan ke yedade; \v 19 kisa metentear haljoka qanada kidarar ke pathimade. Pir kumpurdhayse goodimayna maatayse kiam keda bage. \v 20 Kiam kenin bagonsa budonte, apalan zoonam kidara bulayse kinnon apalanam tapir kidar ke qattsade; kiamaar masqalindar konngayse ziitate deesana entsate ke yivade. \s1 Yesusam Masqalindar Ziitadhoono \r Maat 27:32-44; Luq 23:26-43; Wannis 19:17-27 \p \v 21 Kenin yivenka, Iskindirosbee Rupoosbesa imbaa Qerena peen ea Simoon hambhea gurdara katamandar kinin nivenka, Yesusam ziitadhen masqalinam kantaka kiam ke kettsade. \v 22 Ogora Golgotta hambhen raqindar kiam entsate ke yivade; “Golgotta” hamintano “Eedisa Metedettsi Maataa Raq” hamintane. \v 23 Ogote kenin yeskon wodanka kerbe hambhea dheeshaam woynea hattasa aapira cuubate ashkadhon wucadhensa iinte worsayse kinin wucoadettsi kina ke imade; kidiar wucadehe. \v 24 Masqalindar kiam konngayse ke ziitade; kisa apalanamaar hayna hayna ko yeskeatto hamayse itha daran dhabayse ke kashimade. \v 25 Kiam masqalindar kenin ziitenka burin savaat makkamne. \v 26 Kidar pirdadhon dhettsayno thaapino yin giyaynone: “Ayiwd eenasa bitaane” hamayno thaapine. \v 27 Pir eedi lamaa eedisa koymo sarite itsaynasa, kalaam kisa mizaqimbar, lansoam kisa warkatambar konngayse ke ziitade. \v 28 [Mathaap Gazantear, “Seeson eenbete kiam ko paydadhade”\x - \xo 15:28 \xt Isi 53:12.\x* hamayse giidhoono dhalqino ko thoothade.] \p \v 29 Ogoka sagate yivayna eenaar Yesusam iiraate metenka yisa jugimaate “Eyv! Ya ‘Barjosa gazan ooninam kottsayse rooro makkamka pir ida woyse’ hamea, \v 30 masqalindara hanchayse ta haam dhacchaa!” hamaate kiam ke bagade. \p \v 31 Ogodettsi pir gudullasa hayonabee Musesa yigginam dhettsaynabe kinka kikal yin giyada kiam ke bagade: “Een waaniam dhacchayse yiam dhacchana damadehe. \v 32 Kidi Barjoyn qadhaa Kiristoos, Israveel eensa bitaa ki hanna, yinda ta ko kiam ziitadhon masqalindara ki hanche; wodiar shedayse kidar woylamin qajooda qaje” ke hamade. Kimbesana kinka ziitadhaana eenaar kiam ke iirade. \s1 Yesusin Diyoono \r Maat 27:45-54; Luq 23:44-49; Wannis 19:28-30 \p \v 33 Rooron savaat laxra yedayse savaat salin thoothenka yekka peen wuldar thipa ko maatade. \v 34 Savaat salka Yesus “Elohe, Elohe! Lama sabaqtani?” hamayse upsin yisaam kattsi dheg hayayse ki ilatade. Kosa bulinoar “Isa Barjoa, isa Barjoa! Harrnaa iam garaa?” hamintane.\x - \xo 15:34 \xt Maz 22:1. \x* \p \v 35 Ogotear woyon eensa waani eeno Yesusin giyenam qansayse, “Marrato, Eeliasam kida eele” ke hamade. \v 36 Kesa iira kalaa gobayse woyni thorkaasa iir saaro tittsate bavayse ki wuce malkaka Yesussa apondar wodayse, “Yinda Eelias nivayse kiam kinin dhacchenam wo shede” ki hamade. \p \v 37 Yesusaar upsin yisa dheg hayayse ilatayse ki diyade. \p \v 38 Barjosa gazan ooninsa gidin kashadhoono apallo bhaara choo nukindar kiaddha raq lamaadar ko havade. \v 39 Ogotear kisa birante woyaa mato alaqa Yesus hamin kinin diyonam\f + \fr 15:39 \ft “Hamin kinin diyonam” hamea ena mathaapin waani waanir “hamin ilatayse kinin diyonam” hamayse koda giye.\f* yinin haapon wodanka, “Gon ea kaa Barjo Naasine” ki hamade. \s1 Golgotta Dhukandar Dahaana Maana \r Maat 27:55-56; Luq 23:49; Wannis 19:25-27 \p \v 40-41 Pegeka woyayse shedayna maa waani raqin ogote ke dahade. Kediar Galila peente kinin dohonka kisa paanan yivaynabee kina waadadhayna Megdela peen edon Mayriyambee, Ilpoos naasa Yayqoobbee\f + \fr 15:40-41 \ft “Ilpoos naasa Yayqoob” hamayno Girik aponka “Likkaa Yayqoob” koda hame. Kidi Zabdoos naasa Yayqoobkalanka yisa levenka tokaa kinin dohonnane. Haalin Mallan mathaapinte Yayqoob hamayna namma lamaa kenin dohonna kikala keam edana “Ilpoos naasa Yayqoob” wo hamade. Marq 3:17-18dar dohonam yivayse shedaa.\f* Yoosabesa indan Mayriyambee, Seelomebe kembesana kinka ke dahade; kimbesana kinka Yerusaalemdar utaana thoothi maa waani ke dahade. \s1 Yesusam Duukadhoono \r Maat 27:57-61; Luq 23:50-56; Wannis 19:38-42 \p \v 42 Peen sootaysaka, ashkimbhen rooron maqayse ukunsen roorondar ardota konin hayenka, \v 43 Ayiwd peen donzanasa gobshadhaa, Armatias kataman ea Yoseep ki nivade. Kidiar Barjosa bitamonam wozaka toolite ki dahade. Kurtumbhima Bhilathooskal yivayse Yesussa leesinam kina kinin imoadettsi ki miskade. \v 44 Bhilathoosaar “Saanawa hamin ki diyaa?” hamayse ki targadhade. Mato alaqaamaar eelayse, “Gon diyayse kappidu?” hamayse kiam ki oysade. \v 45 Mato alaqakal qansayse Yesussa leesinam Yoseepna ki imade. \v 46 Yoseepaar apala shanayse leesinam masqalindara hanchayse apalanka ki ochade. Ogoraar seeni layta palsayse ashkadhon duukin oolonte kiam ki duukade; seeni gaari gunngate duukinsa aponam ki shupade. \v 47 Megdela peen edon Mayriyambee Yoosa indan Mayriyambe hamote kiam kenin wodenam shedite ke dahade. \c 16 \s1 Yesusin Dembhira Dhaabhoono \r Maat 28:1-10; Luq 24:1-12; Wannis 20:1-10 \p \v 1 Ayiwd eensa ukunsen rooroayn maqonsa budonte, Megdela peen edon Mayriyambee, Yayqoobsa indan Mayriyambee, Seelomebe kinka yivayse Yesussa leesinam qadhota shitto gaamea ke shanade. \v 2 Wuudi burin haynin utenka duukindar ke yivade. \v 3 Kediar kinka kikal “Duukin oolonsa apon shupadhon seeninam wona hayne gunngate maroa?” ke hamade. \v 4 Senno kattsi gaari konin dohonna, dheg hamayse kenin shedenka duukinsa apora gunngumayse konin dohonam ke haapade. \v 5 Duukin oolonsa iinte ardayse apala cawli qaadhaa naasi barsh kalaa mizaqimbar dooqayse ki daaka, kiam haapayse ke targadhade. \p \v 6 Kidi kena “Targadheebhode! Yedi masqalindar konngate ziitayse deesadhaa Naazret peen Yesusam yeda zage. Kidi dhaabhidine; kote qolehe. Leesinam wodadhoono ranqo koshee, shedee. \v 7 Ko dahaannaar yedi yivayse kisa paanan yivaynabee Bhethiroosbena ‘Kidi yeam birayse Galila peendar kida yive; yena kinin giyondettsi yedi kiam ogote yeda haape’ hamayse kena giyee” ki hamade. \p \v 8 Ogora igina maana gibattsite keam yer tarshan konin yedonna utaate duukin raqira ke gobade; kattsiar kenin kurtumbhonna yer kala hattear eedina giyadehe.\f + \fr 16:8 \ft Ogodar guttsayse dohoono dhalqino ena mathaapin waani waanisa iir koda haapadhe: “Kediar kena giidhon wulam Bhethiroosbee kimbesana kinka dahaana eenabena orgoka ke giyade. Ogosa budonte, Yesus yinti rooro wulsa dayntanna maaten ookimimon yisa gazan dhacchintan upsinam kenka haynin uterra yedayse haynin wevendar dohon peen wuldar ki yittsade” koda hame.\f* \s1 Yesus Megdela Peen Edon Mayriyamkal Kinin Haapadhoono \r Maat 28:9-10; Wannis 20:11-18 \p \v 9 [Gabansa biraa rooroaka Yesus burburi seddhiman dembhira yinin dhaabhonsa budonte, birayse tobbhaana beeronaam kinindara bulon Megdela peen edon Mayriyamna ki haapadhade. \v 10 Kodi yivayse kisa paanan yivayna eena bukayse qaabitebee eepitebe kenin dohonte, ogo yin maaton yerinam kena ko giyade. \v 11 Kediar sadaka dahayse kona kinin haapadhonam kenin qansenka, gonne hamadehe. \s1 Yesus Yisa Paanan Yivaynasa Lamaanana Kinin Haapadhoono \r Luq 24:13-35 \p \v 12 Ogosa budontear, kisa paanan yivayna eenasa lamaana katamara utaate os gurdandar kenin yivenka, Yesus goynte kedar eedi abdettsi maatayse kena ki haapadhade. \v 13 Kediar yivayse waani eenana ke giyade; igina eenaar pir gonne hamadehe. \s1 Yesus Yisa Paanan Yivayna Eenana Kinin Haapadhoono \r Maat 28:16-20; Luq 24:36-49; Wannis 20:19-23; Yi Waa 1:6-8 \p \v 14 Ogosa budontear, kummandar dooqayse ke daaka tabhi kalaana yisa paanan yivayna eenana ki haapadhade. Dembhiraar kinin dhaabhonsa budonte, kiam haapaana eena “Wodi kiam haapidine” hamayse kena kenin giyenka, gonne hamayse kenin tiyaamon goynbee kesa qaaben kaymakkon goynbeka keam ki wacimade. \v 15 Kenaar yin ki giyade: “Peen wulsa iinte yivayse Barjosa dhacchintan upsinam een wulna giymate. \v 16 Barjosa dhacchintan upsinam gonne hamayse tiyaabee shiidhaabe dhaqa ki dhaqe; tiyaamadar pirda ko pirdadhe. \v 17 Barjosa dhacchintan upsinam tiyaanana imbhayna milkitina kinane: Naaben innonka beeronaam bula ke bule, apo haalikaar dhalqa ke dhalqe. \v 18 Guninam aaninka yeda ke yede; een deesen davininam ke wucaakaar yer keam hayehe. Hajadhaana eenadar aaninam yisa keda wode; kediar paasha ke paashe” ki hamade. \s1 Yesus Cecindar Kinin Yivoono \r Luq 24:50-53; Yi Waa 1:9-11 \p \v 19 Imbaa wontea Yesusaar ogoam kena yinin giyonsa budonte, Barjo cecindar kiam ki tiyade; ogora Barjosa mizaqimbar ki dooqade. \v 20 Kisa paanan yivayna raqin wulir yivayse Barjosa upsinam ke giyade; Imbaa Yesusaar kembesana kinka waadadhite ki dahade; kenin giyenka, kidi yisa upsinsa gonamonam tarshen waadimanka kida wocchise.]