\id GAL \h Galatia \toc1 Kiristoos Yisa Tarjamonnante Kinin Yittsaa Bhawloos Galatia Eenana Kinin Thaapoono Warqanno \toc2 Galatia \mt2 Kiristoos Yisa Tarjamonnante Kinin Yittsaa Bhawloos \mt1 Galatia Eenana \mt2 Kinin Thaapoono Warqanno \is1 Ardinta \ip Bhawloos ko warqatinam haa kinin thaaponam dhesana damimehe. Waani waani eeno Bhawloos dhacchintan upsinam birayse giyota yinin yivon raqira Anthokia katamandar maatate nivaa hamayse 40-41 levensa iinte ki thaapade koda hame; waani eeno tapir 47-50 levensa iinte ki thaapade koda hame. \ip Galatia Likkon Isiya peente ko dahade. (Ta wodanka Likkono Isiya “Turk peeno” koda hambhe.) \ip Kaa mathaapaam raq dongdar kashana dandima ko dandime: \io1 1. Nagaymakkobee wacimebe (1:1-10) \io1 2. Bhawloos sadan kinnonna Barjoyn kina hayonam giyaate Barjosa dhacchintan upsino gon konin dohonam kinin giyoono (1:11–2:21) \io2 a) Kiristoos Bhawloosna haapadhayse Barjosa dhacchintan upsinam kinin giyoono (1:11-24) \io2 b) Waani Kiristoosin tarjamonnante yittsaana eena Bhawloosin giyen dhacchintan upsinam gonne hamayse kenin tarjoono (2:1-10) \io2 c) Barjosa dhacchintan upsino Bhawloossa sadante hamin konin waadadhoono (2:11-21) \io1 3. Bhawloos Mathaap Gazara Barjosa dhacchintan upsino gon konin dohonam kinin giyoono (3:1–4:31) \io2 a) Galatia gidir dahaana Barjodar woylamin qajaana eenayn tiyoono dhacchintan upsino (3:1-5) \io2 b) Abraamsa eerino (3:6-14) \io2 c) Barjodar qaabe haydhen upsinbee Musesa yigginbe (3:15-22) \io2 d) Naasa toydia naasi ki daaka (3:23–4:7) \io2 e) Gonin hamon dhacchintan upsinkala pegadhano siya konin dohoono (4:8-20) \io2 f) Edon worshonsa naasabee worshotay hamon edonsa naasabesa kamsino (4:21-31) \io1 4. Bhawloos eedisa meskena may maaten yerinka dhacchintan upsino gon konin dohonam kinin giyoono (5:1–6:10) \io1 5. Macchin kiilimenbee nagaymakkonbe (6:11-18) \ip Bhawloos kaa warqatasa iinte nagaymakkonam gudubhsima saanawa yisa bhocchinam giyada paliman ki yedade. Galatia gidir dahaana eena Barjodar woylamin kenin qajonbee Bhawloossa timmirinbeam saanawa garota kenin qaabenka Bhawloos ki targadhade. Barjosa dhacchintan upsinam ookota zagayna eenaam ki ashade. Kinin ashonsa goyti daane: \io1 1. Bhawloos dhacchintan upsinam kinin tiyoono Kiristooskalankane, eedikalankatehe. Waani Kiristoosin yittsaana kiam keedhada kimbesana kinka ke wormade. Ogonante kinin giyayno dhacchintan upsino gon hammone. \io1 2. Barjosa dhacchintan upsino Ena Mallante thaapadhidine (3:8). Musesa yiggin imbhima birayse Abraam Barjodar woylam qajintaka tipamonam ki haapade. Yiggi hayyeamaar tipa maasehe (3:9-14). Bhawloos ogoam kamsika kida dhettse (3:23–4:31). \io1 3. Eedi Barjosa dhacchintan upsinam waadimandar kinin hacchenka, seesora utintanam kida haape; waansa anngarmanam kida bashe; payyan waadimanam waadadhana dama ki dame. Ogono wul yin konin maatayno Barjodar woylam qajaa easa iinte Manpas Gazanin waadadhennane (5:25). \ip Ogonante Bhawloos birayse kinin thaapon Galatia mathaapinte tipamonam hamin wonin haapenam may kida giye. Seeson ea Barjodar woylamin yinin qajenka, Barjosa birante tipamonam haapinta bish dayma, sadante kisa dahayno Manpas Gazano Barjosa waadimanam kinin waadadhoadettsi koda wocchinse. \c 1 \p \v 1 Eenkalanka way eedika dayma Yesus Kiristoosbee dembhira kiam dhaasaa Barjo Imbaabe goynsa, Kiristoossa tarjamonnante nittsadhaa i Bhawloosbee \v 2 imbesana kinka dahaana imbanaana wulbekalanka, Galatia peente dahaana misken onnana nittsadhoono warqannone. \v 3 Wosa Imbaa Barjobee wo wulsa Imba maataa Yesus Kiristoosbesa sunin imintonbee payyamonbe yena ko dee. \p \v 4 Ta ko siyon wodara woam dhacchanna wosa Imba maataa Barjosa bhocchinka Kiristoos wosa seesonna hamayse yiam dembhinna ki imade. \v 5 Ogonante Barjona rooro wul lay gobshi ko dee; amiin. \s1 Gonin Hammo Barjosa Dhacchintan Upsino Kalaa Bish Konin Dohoono \p \v 6 Kiristoossa sunin imintonka yeam eelaa Barjokalanka waani dhacchintan upsindar saanawa yenin maatayno kattsi iam ko tarshade. \v 7 Ko dahaannaar Barjosa dhacchintan upsira ab dhacchinta upsi qolehe. Ogonoar “waani dhacchintan upsino” hamayse inin giyoono yeam dhaddhisana Kiristoossa dhacchintan upsinam ookana zagayna waani waani eena kenin dohonnane. \v 8 Wodi wo hannaar, way cecinsa gaana ki hannaar, wonin yena giyon Barjosa dhacchintan upsindara ab dhacchintan upsi yena giyea ki hanna, ashadhaa ki dee. \v 9 Kosa birayse wonin giyondettsi, pir yena ida giye: Qansayse gonne hamayse yenin tiyon Barjosa dhacchintan upsindara ab dhacchintan upsinam hayyear yena giyea ki hanna, ashadhaa ki dee. \p \v 10 Ta keeda inin zagayno eedi iam shawkoadettsimoo? Barjo iam kinin shawkoadettsiw? Way eenam wozisana inin waadadhea yena ko maato? Ta keeda eenam wozisana waadadhea i hanna, ini Kiristoossa waadima eedi maatattine. \s1 Bhawloos Barjosa Dhacchintan Upsinna Kinin Eldhoono \p \v 11 Imbanaanato, inin yena giyon Barjosa dhacchintan upsino eedisa dhalq konin dahaamonam yena ida dhettse. \v 12 Harrna hambhidianna, ina dhahaa Yesus Kiristooskala koam i tiyade; eedi haykalaar inta tiyaatine, way eedikala koam dhesaatine. \p \v 13 Ena Ayiwd eenin bulon dambinka hamin inin dohonam yedi qansidine. Ogonoar Barjodar woylamin qajaynaam kaysana kattsi keam oytayte i dahade. \v 14 Ayiwd eensa dambinam toolintaka isa aanamo maataana thoothina Ayiwd eenadara sagayda sage; wosa eykenasa dambin goynka kedara sagi ida wocchimbhe. \p \v 15-16 Ko dahaannaar inin adhadhonsa birayse iam kamaa, yisa sunin imintonkaar iam eelaa Barjo Ayiwdtay hamma eenana kisa Naasasa dhacchintan upsinam inin giyoadettsi yisa Naasaam inka dhaana kinin nashon wodanka, inta haybesanaar dhalqaatine. \v 17 Isa birayse Kiristoos yisa tarjamonnante kinin yittsaanakal Yerusaalem yivaatine. Ko dahaannaar Areb peendar i yivade; pir Demasqo katamandar maatate i nivade. \v 18 Ogora leve makkamsa budonte Bhethiroosbesana\f + \fr 1:18 \ft Bhawloos yinin thaapenka, Sooria aponka “Keepa” hamayse ki thaapade; “Keepa” hamintano “Bhethiroos” hamintane.\f* kinka dhalqana Yerusaalem katamandar yivayse kimbesana kinka tabhi dong rooro i dooqade. \v 19 Ko dahaannaar Imba wontea Yesussa indanaasa Yayqoob bishkalanka waani Kiristoos yisa tarjamonnante kinin yittsaana eenasa shaarira hayyeamaar haapaatine. \v 20 Ogonoar inin yena thaapayno yerro buuda konin dahaamonam Barjo birante yena ida giye. \p \v 21 Ogosa budonte Sooria peenbee Kilqia peenbe i yivade. \v 22 Ogo Yiwda peente misken onnar dahaana Kiristoosdar woylamin qajayna iam haapayse dhesehe. \v 23 Ko dahaannaar kedi kenin qansayno “Birayse woam oytea ea agaa kaysana yinin zagen Barjodar woylamin qajadhen goynam eeno gonne hamayse konin tiyoadettsi kida giye” hamen upsinam ke qansade. \v 24 Innon goynka Barjoam ke gobshade. \c 2 \s1 Bhawloos Kiristoosin Yisa Tarjamonnante Yittsaanakal Kinin Dhesadhoono \p \v 1 Ogora leve tabhi oydisa budonte Barnabaasbesana Yerusaalem katamandar lansi maatate i yivade; Tiitoam imbesana kiam entsate i yivade. \v 2 Inin yivoonoar Barjo ina kinin dhohon goynkane. Ena birayse inin waadadhonbee ta inin waadadhenbe sun konin shidhoamadettsi hamintaka, Ayiwdtay hamon eenna inin giyoono Barjosa dhacchintan upsinam misken onnasa gembha entsaynana bish i dhettsisade. \v 3 Ko dahaannaar imbesana kinka yivaa Tiito, Girik eedi ki dahaakaar, qaama kinin taxadhoadettsi kiam haydhadehe. \p \v 4 Dhalqa agaanin dhaabhoono buudamoka “Wodi imbanaana yennane” hamayna waani waani eena wosa shaarinte dimmakkoka kenin ardonnane. Kedi Yesus Kiristooska baza qolma wonin haapon payyamora woam bulayse worshamondar woam maasana ke qaabade. \v 5 Wodiar gon maatoono Barjosa dhacchintan upsino yenka wocchimbhayse konin doadettsi likka wodana hattear kena ee hamootone. \p \v 6 Igina misken onnasa gembha entsana maatayse haapadhayna ke hanna, Barjo eedisa woti shedayse kinin pirdiminna kesa gembhakono ina yer kalaar konin hayea qolehe. Igina gembha entsaynane yiam hambhayna inin giyondar yer kala hattear arsadehe. \v 7 Ko dahaannaar Barjo Bhethiroosam Ayiwd eenna yisa dhacchintan upsinam ki giye kinin hayondettsi, iamaar Barjosa dhacchintan upsinam Ayiwdtay hamon eenna inin giyoadettsi kinin hayonam ke haapade. \v 8 Bhethiroosam Ayiwd eenna Kiristoossa tarjamonnante kinin yivoadettsi hayaa Barjo iamaar Ayiwdtay hamon eenna inin yivoadettsi ki hayade. \v 9 Taar misken onnasa gebhi maataana entsana Yayqoobbee, Bhethiroosbee\f + \fr 2:9 \ft Bhawloos “Bhethiroos” yinin thaapenka, kisa naabenam Sooria aponka “Keepa” hamayse ki thaapade. Pir paydi 11bee 14bedar agaadettsi ki thaapade.\f*, Wannisbe Barjo waadiman koam ina kinin imonam yinin dheson wodanka, wombesana kinka kalaa yinin maatonam dhaana yisa anna mizanqaam imbee Barnabaasbena ke imade. Wodi Ayiwdtay hamma eenakal yivana, kediar Ayiwd eenakal yivana, kinka wo dhalqade. \v 10 Kesa shaarinte dahaana qambhinaam wonin kelshoadettsi bish wona ke elqimade; ogoamaar birara yedayse wozaka hayte inin dohoono waadimane. \s1 Bhawloos Anthokia Gidir Bhethiroosam Kinin Wacimoono \p \v 11 Bhethiroos Anthokia katamante kinin nivon wodanka, kisa seesono may konin dohonna kidar wotika keerayse kiam i wacimade. \v 12 Harrna hambhidianna, Yayqoobin yittsaana waani waani eena Anthokia katamante kenin nivonsa birayse, Bhethiroos Ayiwdtay hamma eenabesana kinka gala kida itse. Kenin nivonsa budonte, “Ayiwdtay hamma eena yisa qaamanaam taxadha keam koda zaske” hamayna Ayiwd eenaam kurtumbhayse budoka yivayse Ayiwdtay hamma eenakalanka ki edimade. \v 13 Ogote dahaana waani Ayiwd eena wulaar Bhethiroossa maltamonsa iinte kimbesana kinka ke ardade; Barnabaasaar kesa maltamonka ki tiidhade. \p \v 14 Kesa waadimano Barjosa dhacchintan upsinbesana gon konin maatiminam i haapaysaka, Bhethiroosna “Ya Ayiwd eedi dahayse Ayiwd eensa dambinka dayma Ayiwdtay hamma eensa dambinka ha dahade. Ta keeda Ayiwdtay hamma eena Ayiwd eensa dambinka kenin doadettsi haminaa keam kantise?” hamayse een wulsa birante kiam i wacimade. \s1 Eedi Wulin Dhaqayno Barjodar Woylamin Qajintaka Konin Dohoono \p \v 15 Wodi wosa adhadhinka Ayiwd eedine; Ayiwdtay hamma seeson eenatehe. \v 16 Ko dahaannaar eedi Barjo birante tipa eedi konin maatayno Musesa yigginam toolintaka dayma, Yesus Kiristoosdar woylamin qajintaka konin dohonam dhesooda dhese. Ogona wodi Musesa yigginam toolintaka dayma, Kiristoosdar woylamin qajintaka Barjo birante tipana eena wonin maatoadettsi Yesus Kiristoosdar woylamin wo qajade. Harrna hambhidianna, eedi hayyear yigginam toolintaka Barjo birante tipa eedi maatehe. \p \v 17 Kiristooska Barjo birante tipana eena maatana wonin zagenka, wosa metenka seeso eedi maatayse wonin haapadhenna, ta keeda Kiristoos seesonam wonin waadadhoadettsi woam hayeane hamintaw? Yintehe! \v 18 Inin kottson yigginam maasate woysea i hanna, ta keeda inta yigginam toolima inin maatenam ida dhettse. \v 19 Harrna hambhidianna, inta Barjona daana yiggin goynka dembhika edimaadettsi yigginkalanka inta edimidine. \v 20 Inta Kiristoosbesana inin ziitadhaadettsi, keeda kaara os Kiristoos inka kida dee, inta isa metenka dahattine. Ta keeda waanka inin dahayno iam nashaa, ina hamayse dembhina yiam saskate imaa Barjo Naasadar woylamin qajintaka ida dee. \p \v 21 Inta Barjosa sunin imintonam dhabattine. Eedi Barjo birante tipa konin maatayno yigginam toolintaka ko hanna, ini Kiristoos sun ki diyade hamintane. \c 3 \s1 Eedi Yigginam Toolintaka Tipa Konin Maatimino \p \v 1 Yedi malgimina Galatia eenato, palpalan yena hayaa hayne? Yesus Kiristoos masqalindar konngate ziitadhayse yesa birante may haapadhite ki dahade. \v 2 Yer kalaa bish yekalanka dhesana ida zage: Yedi Manpas Gazanam yenin tiyoono yigginam toolintakamoo? Barjosa upsinam qansayse kidar woylamin qajintakaw? \v 3 Koka yekka yedi malgiminaw? Barjo Manpasinka yedayse ta keeda yesa waanka ye maccho? \v 4 Barjosa dhacchintan upsin goynka yenin tiyoono gaaleno sun ko shidho? Yin ye haydianna, gon sun shidhasane! \v 5 Ta keeda Barjo Manpasin yinnonam yena kinin imenbee, yesa shaarinte tarshen waadimanam kinin waadadhenbe yigginam yenin toolennamoo? Barjosa upsinam qansayse kidar woylamin yenin qajennaw? \p \v 6 Yinda kamsina Abraamam shedee: “Kidi Barjodar woylamin ki qajade; ogonante Barjo kiam tipa ea hamayse ki paydade”\x - \xo 3:6 \xt Pija 15:6.\x* hamayse Mathaap Gazante thaapadhidine. \v 7 Ta keeda Barjodar woylamin qajayna Abraam naana kenin maatonam dhesee. \v 8 Mathaap Gazante Barjo Ayiwdtay hamma eena kidar woylamin kenin qajenka tipana eena keam kinin hayenam shedayse, “Eeno wul hanka gobshadha ko gobshadhe”\x - \xo 3:8 \xt Pija 12:3.\x* hamayse birayse Abraamna Barjosa dhacchintan upsinam ko giidhade. \v 9 Ogonante Barjodar woylamin qajayna eena Barjodar woylamin qajea Abraambesana kedi gobsha ke gobshadhe. \p \v 10 “Yigginam toolintaka ida dhaqe” hamayna wul ashadhaanane. Harrna hambhidianna, “Musesa yiggin mathaapinte thaapadhon upsin wulam wocchimbhayse toolimina wul ashadhaanane”\x - \xo 3:10 \xt Yiggi 27:26. \x* hamayse thaapadhidine. \v 11 “Tipa ea Barjodar woylamin qajintaka sadaka kida dee”\x - \xo 3:11 \xt Imbaqom 2:4.\x* hamayse Mathaap Gazante konin thaapadhonna, eedi hayyear yigginam toolintaka Barjo birante tipa ea kinin maatimino mayne. \v 12 Yiggino Barjodar woylamin qajintandar woyoonotehe; ogodettsi “Yigginam toolea ea sadaka kida dee”\x - \xo 3:12 \xt Lewi 18:5. \x* hamayse thaapadhidine. \p \v 13 “Haaqandar ziitadhayse diyea wul ashadhaane”\x - \xo 3:13 \xt Yiggi 21:23. \x* hamayse konin thaapadhonna, Kiristoos wona hamayse ashadhaa kinin maatenka yigginsa ashimera woam ki dhacchade. \v 14 Ogonoar Barjo Abraamna imana kinin giyoono Yesus Kiristoos goynka Ayiwdtay hamma eenana konin yeskoadettsine. Kiristoosin diyoono Barjo “yena imayda ime” kinin hamon Manpas Gazanam kidar woylamin qajintaka wonin tiyoadettsine. \s1 Yiggino Barjodar Qaabe Haydhen Upsinam Konin Shiishimino \p \v 15 Imbanaanato, ta dhalqin koam eedin hayen yerinsa kamsi hayayse ida yena giye: Eedi kalaa malla kinin ardonsa budonte, eedi hayyear koam shiishea way daran arsea qolehe. \v 16 Barjo Abraamna “Hambee hasa muldhaabena imayda ime”\x - \xo 3:16 \xt Pija 12:7. \x* ki hamade. Ogono upsinoar thoothi eedi hayayse “hasa muldhanana” hamehe; ko dahaannaar eedi kala hayayse “hasa muldhaana” koda hame. Ogonoar “hasa muldhaana” hambhoono “Kiristoosna” hamintane. \p \v 17 Ta keeda inin giyayno mato oydibee eedi kalaa kaysa apo tabhibe (430) levesa budonte imbhoono yiggino Barjo mallayse kinin woyson upsinam shiishintaka Barjodar qaabe haydhen upsinam kaysana damehe.\x - \xo 3:17 \xt Uti 12:40.\x* \v 18 Barjo wona kinin imenam wonin tiyayno yigginka ko hanna, Barjodar qaabe haydhen upsinka ini haapadhehe. Ko dahaannaar Barjo Abraamna yidar qaabe haydhen upsinka ki imade. \s1 Yigginsa Qaabono \p \v 19 Ta keeda yigginam harrna ko imbhaa? Yigginam imbhoono qaabe yindar haydhen upsinam yina imbhaa Abraam muldhaayn nivenka yekka seeso har konin dohonam dhettsanane. Yigginin imbhoono Barjosa gaananakane; Barjobee eenbesa shaarinte dahaa Muse goynka ko nivade. \v 20 Kesa shaarinte dahayse keam qaashinsea ea eena lamaanana kida waadadhe; kalaana bish waadadhehe. Barjo kidi kalaane. \p \v 21 Ta keeda yiggino Barjodar qaabe haydhensa upsinam jibba ko jibbo? Jibbehe! Harrna hambhidianna, sada imana damea yiggi imbhidi ko hanna, gon Barjo birante tipamo yiggin goynka ini haapa ko haapadhe. \v 22 Ko dahaannaar Yesus Kiristoosdar woylamin qajintaka haapadhayno Barjosa upsino kidar woylamin qajaynana konin imbhoadettsi, Mathaap Gazano peendar dahaana eena wul seeson hayamonsa demente ke dahade koda hame. \s1 Barjo Naana Wonin Maatayno \p \v 23 Kiristoosdar woylamin qajintanin nivonsa birayse yigginka dhaxadhaana maatayse wo dahade; Kiristoosdar woylamin qajintanin dhesimenka yekka yigginsa demente wo dahade. \v 24 Ogodettsi yin Kiristoosdar woylamin qajintaka Barjo birante tipana eena wonin doadettsi yiggino Kiristoosdar woam yeskisota gettsea eedidettsi ko maatade. \v 25 Ta keeda Kiristoosdar woylamin qajintanin nivonna, keeda kaara os kidar woam yeskisea waadiman easa hayamon demente wonin dahayno shidhidine. \p \v 26 Yedi wul Yesus Kiristoosdar woylamin qajintaka Barjo naana ye maatade. \v 27 Harrna hambhidianna, Kiristoosbesana kinka kalaa maatana yenin shiidhenka, yedi wul Kiristoosam qaadhidine. \v 28 Yedi wul Yesus Kiristooska kalaa yenin dohonna, Ayiwd eenbee Girik eenbesa shaarinte, pir worshobee worsho maataamma eenabesa shaarinte, pir anngibee maabesa shaarinte edime qolehe. \v 29 Ta keeda yedi Kiristoossa ye daana, yedi Abraamsa muldhanane; Barjoar Abraamna “imayda ime” kinin hamon upsinam yedi tiyaynane. \c 4 \p \v 1 Ta inin giyayno yinne: Toydia naasa likka yinin dohonka, koymo wulsa imba yi dahaakaar, eedina waadadheadara yer harkaar edimehe. \v 2 Kidiar imbayn kina giyon wodanin yeskenka yekka gettsaynabee wottsaynabesa demente ki dahade. \v 3 Ogodettsi wodi akar naasi wonin dohonka, peen ko gilonka wodhayna wo maatade. \v 4 Ko dahaannaar Barjo yinin bhocchon wodan yeskaysaka, Naasa yintiam peendar ki nittsade. Kidiar maakalanka adhadhaa, yigginka wodhea ki dahade. \v 5 Ogoam yin kinin hayoono wodar dohon bazanam kashayse yigginka wodhayna woam dhacchanabee Barjo naana hayanabene. \v 6 Kisa naana yenin dohonna, yedi Barjoam “Baaba, Imbo” hamayse yenin eeloadettsi haysen yisa Naasasa Manpasinam yesa woylamindar ki nittsade. \v 7 Ogonante yedi Barjo naanane, keeda kaara os worshonatehe. Barjo naana ye daana, Barjosa toydina naanane. \s1 Bhawloos Galatia Eenana Kinin Gaaloono \p \v 8 Kosa birayse Barjoam yenin dhesimon wodanka, pijadhinsa barjo maatimina yerrana worsho maatayse ye waadadhade. \v 9 Taaki Barjoam yedi dhesidine; kalon Barjo yeam dhesidine. Ta keeda igina kantaysa qolminabee pootiminabe peen ko yiggindar haminee maate? Tapir kena worsho maatana zagee zago? \v 10 Waana maataana rooronabee, arpinabee, wodanabee, levenabeam payya hayayse yeda gobshe. \v 11 Yena sun i qajadhaaw? Iam yenno goyno kurtunsa ko kurtunse. \p \v 12 Imbanaanato, inta yedettsi inin maatonna, yediar idettsi maatee hamayse yeam ida miske. Yedi yer kalaaka hattear iam geneetene. \v 13 Birayse Barjosa dhacchintan upsinam yena giyana baali inin haapoono burqadhayse yekal inin dohon wodanka konin dohonam dheseeda dhese. \v 14 Hamin ko dahaakaar isa burqono yeam galshea ko maataakaar, yedi iam toozadhayse jibbeetene. Barjosa gaanadettsi, pir Yesus Kiristoosdettsi hayayse iam ye tiyade. \v 15 Ogo wodanka yesa dohoono wozano hamote ko dahaa? Ogo wodanka ye damidianna, yesa aapinam hattear bulayse ina yenin imenam inta yena tarjayda tarje. \v 16 Ta keeda goninam yena inin giyonna yeam jibbea maatayse i haapadhaaw? \p \v 17 Waani eena yeam yidar maasana wocchimbhayse keda zage. Ko dahaannaar kenin zagayno payyanatehe; kedi yeam wokala edayse yidar bish maasana keda zage. \v 18 Ko dahaannaar yekal inin dohonka bish dayma, rooro wul yer payyana zagadhayna ye hanna payyane. \v 19 Isa naanato, Kiristoos yesa iinte kinin haapadhenka yekka pir iam yena adhima burqodettsi yedidine. \v 20 Taaki yembesana kinka daanabee ta isa dohon bhocchinam ookanabe i zagade. Harrna hambhidianna, yennon goynsa har haya iam konin zaskenam inin dhesaamonna ida gaale. \s1 Aggarbee Saarabesa Kamsino \p \v 21 Yedi yigginsa demente daana zagayna eenato, yinda ina giyee: Yigginin giyenam qansattenu? \v 22 Abraamsa naana lamaa kenin dohondettsi, kalaa edon worshonsa naasa, lansoa pir worshotay hamon edonsa naasa kinin dohonam Mathaap Gazante thaapadhidine. \v 23 Ko dahaannaar edon worshonsa naasa eedin adhadhendettsi waan bhocchika ki adhadhade; worshotay hamon edonsa naasa Barjo “imayda ime” kinin hamon qaabeyn haydhenka ki adhadhade. \p \v 24 Ogono dhalqino kamsine. Igina maana lamaana mallana lamaanasa kamsine. Birayse Siina dhukandar imbhon mallansa kamsino Aggarne; kodi naanaam konin adhayno worshamonnane. \v 25 Aggar Areb peente dohon Siina dhukansa kamsine; kodi taaki dohon Yerusaalemdettsi koda maate. Harrna hambhidianna, Yerusaalembee kosa naanabe worshamonte ke dahade. \v 26 Cecinte dohoono Yerusaalem worshotay hammone; kodi wosa indane. \v 27 Harrna hambhidianna, \q1 “Ya naasi adhayse dhesimino seekino edono, wozadhaa! \q2 Ya adhiman burqon dhesimino, ililsayse ilataa! \q1 Geshoaysa dohon mayndara sagi \q2 geshoayn garon edonsa naana ke thoothade”\x - \xo 4:27 \xt Isi 54:1. \x* \m hamayse ko thaapadhade. \p \v 28 Imbanaanato, yedi Yisaaqdettsi Barjo “imayda ime” kinin hamon qaabeyn haydhenka adhadhaana naanane. \v 29 Ko dahaannaar ogo wodanka waan bhocchinka adhadhaa manpasinka adhadhaam kinin oytondettsi, taar ogodettsi ko maatade. \v 30 Ko dahaannaar Mathaap Gazano hamin ko giye? “Edon worshonbee naasabeam bulate oytaa. Harrna hambhidianna, edon worshonsa naasa worshotay hamon edonsa naasabesana kinka toydimehe”\x - \xo 4:30 \xt Pija 21:10-12. \x* koda hame. \v 31 Ogonante imbanaanato, wodi worshotay hamon edonsa naanane, edon worshonsa naanatehe. \c 5 \s1 Kiristooska Haapadhayno Nathamono \p \v 1 Kiristoos worsho wonin dohorra woam kinin buloono natha wonin doadettsine. Ogonante wocchimbhayse woyee, tapir worsho maateebhode. \p \v 2 Marrato! Inta Bhawloos yena ida giye: Yesa qaamanam taxadhoadettsi yenin ee hamenna, Kiristoos hamin ko dahaannaar yena pootehe. \v 3 Qaama taxadhana ee hamayna wulna tapir yena ida giye: Musesa yiggin wulam toola yeam koda zaske. \v 4 Yedi yigginam toolintaka Barjo birante tipa maatana zagayna eena Kiristooskalanka edimayse Barjosa sunin imintora yedi pegadhidine. \v 5 Wodi Barjosa Manpasinka Barjodar woylamin qajintaka “Barjo yisa birante tipana eena woam kida maase” hamayse qaabe hayayse woda toole. \v 6 Harrna hambhidianna, Yesus Kiristooska wona pootayno Barjodar woylamin qajayse nashimmakkoka waadadhintane; qaama taxadhintabee taxadhima garintabe wona pootehe. \p \v 7 Ta koka yekka payyaka yivite ye dahade; ta keeda goninna yenin ee hamoamadettsi yeam maraa hayne? \v 8 Ogodettsino taysimeno yeam eelaa Barjokalankatehe. \v 9 “Likkono irshono taapan wulam koda ocche” hambhondettsine. \v 10 Yer waaniam hamin ko dahaakaar, yenin qaaboamadettsi inta Imbaa wontea Yesuska yedar woylamin inta qajidine. Yeam dhaddhisea hay ki hannaar, pirdinam yidar kida tiye. \p \v 11 Imbanaanato, inta ta koka yekka “Dhaqana qaamanam taxadha koda zaske” hamayse i giyna, ta koka yekka harrna i oytadhaa? Yin ko hanna, Kiristoossa masqalindar ziitadhayse diydinsa inin giyoono goa konin maatayno shidhidine. \v 12 Ta keeda yeam dhaddhisayna eena qaamaam taxadha bish dayma, buu ke maate ida zage. \p \v 13 Imbanaanato, nathamona ye eldhade. Nathamono yenno waan anngarmanam yenin thoosea hayeebhode; yin yenin hayerra kinka kinka nashimmakkoka kina waadadhee. \v 14 Harrna hambhidianna, “Een wulam hadettsi hayayse nashaa”\x - \xo 5:14 \xt Lewi 19:18. \x* hamea upsi kalaaka yiggino wul ko thoothade. \v 15 Ko dahaannaar kinka kiam kiam gavaynabee kiam itsaynabe ye hanna, kiam kiam yenin kaysoamadettsi mete yesaam gishee. \s1 Manpasbee Waabe \p \v 16 Ta keeda inta yena ida giye: Manpasinka dehee; waansa anngarmanam hamin ko dahaakaar hayeebhode. \v 17 Harrna hambhidianna, waano Manpasindar, Manpasinoar waandar koda dhaabhe. Kinka kinka kiam kenin jibbenna, yenin zagenam hayana damattene. \v 18 Manpasin yeam entsendettsi ye yivina, yigginsa demente dahattene. \p \v 19 Waan waadimanoar dhesadhoonone; ogonoar sharmucimakko, minngamo, tagach, \v 20 aaninka ashkadhaana barjonana goodime, palpala haynta, jibbinta, palime, wooginta, waciminta, yibishiam nashinta, edime, kikalanka kashimayse kidar dhaabhinta, \v 21 eedi yeram anngardhinta, bardhinta, warsa, iginadettsinane. Birayse yena inin giyondettsi pir yena ida giye: Ogodettsin hayayna Barjosa bitamonam tiyehe. \p \v 22 Manpas Gazansa aapino nashimmakko, woza, payyamo, darshinta, lemmakko, eedina payya haynta, gonamo, \v 23 payya eedi maatinta, yisa metenam wottsintane. Iginadettsina yerraam marea yiggi qolehe. \v 24 Yesus Kiristoossa maataana eena waanam kosa qaabonbee anngarmanbesana kedi masqalindar ziitayse deesidine. \v 25 Barjosa Manpasinka dahaana wo hanna, ogo Manpasinka wo yaaye. \v 26 Kinka kinka kidar dhaabhintaka way woogimbheka sun wo erimabhoode. \c 6 \s1 Wodi Waa Waasa Baskenam Wonin Baskayno \p \v 1 Imbanaanato, eedi kalaa seesonsa iinte ki dahaysaka ye haapidianna, yedi manpasinka dahayna eena ogodettsin waadadhea eam lemmakkoka maasee. Yaar pir ogodettsinka hanin taysadhoamadettsi mete hasaam gishaa. \v 2 Yesa iira waa waasa baskenam ki baske; yin hayada Kiristoossa yigginam yeda toole. \v 3 Eedi hayyear waani eendara kinin sagea yer qolma “Inta sagine” hamayse ki qaabina yiam kida tayse. \v 4 Ko dahaannaar eedi wul yisa waadimanam marmarayse ki shede. Ogosa budonte yiam waani eenbesana yeekinsate shedota dayma, yisa meteka yinin erimen yerinam kida haape. \v 5 Harrna hambhidianna, eedi wul yinnon baskenam koda baske. \p \v 6 Barjosa upsinam timmirea ea payyan yerin wulam kiam dhettseabesana ki kashime. \p \v 7 Yeam dhaddhiseebhode; Barjo bagadhehe. Eedi yinin yiithonam koda buure. \v 8 Waan yinnonam wozisota yiithea waanka dembhinam kida buure; Manpas Gazanam wozisota yiithea Manpaskalanka rooro wul lay dehen sadanam kida buure. \v 9 Qaabe wonin hayenam garma wonin wocchimbhenna, kosa wodanka koam wonin buurenna, payya waadimanam hayana wo boosimabhoode. \v 10 Ta keeda waadadhana goyti haapidi wo hanna een wulna, kalon Barjodar woylamin qajaynasa oonin eenana payyan waadimanam wo haye. \s1 Macchin Kiilimeno \p \v 11 Ta hamin dahaana gembha pidallaka koam isa aanka yena inin thaaponam shedee. \v 12 Mayante payya maatayse haapadhana zagayna eena yesa qaamanaam yenin taxadhoadettsi yeam keda kantise; ogoam kenin hayayno Kiristoos masqalinsa oytaydha kedar yeskoamadettsi hamaysene. \v 13 Kedi yesa waanka erimana hamayse yesa qaamanam yenin taxadhoadettsi keda zage; qaaman taxadhaanaar Musesa yigginam toolehe. \v 14 Intaar wosa Imbaa Yesus Kiristoos masqalinkalanka ab inin erimea yer ikalanka ko pegadhe. Ko masqalinka peeno kono ikalanka, intaar peen kokala dembhika edimadhendettsi edimidine. \v 15 Haali pijadhi maatintano koda poote; qaamanaam taxadhabee taxadha garabe pootehe. \v 16 Bhocchin ogoka entsadhayna wulbee Barjo eedi maataana Israveel eenabena payyamobee garintobe kena ko dee. \p \v 17 Isa waandar dohoono madano Yesussa waadima eedi inin dohonam konin dhehenna, ta keeda kaara os eedi hayyear iam ko galshabhoode! \p \v 18 Imbanaanato, wosa Imbaa Yesus Kiristoossa sunin imintono yembesana ko dee; amiin.