\id 2CO \h Lansoa Qorontoos \toc1 Kiristoos Yisa Tarjamonnante Kinin Yittsaa Bhawloos Qorontoos Eenana Kinin Thaapoono Lansono Warqanno \toc2 Lansoa Qorontoos \mt2 Kiristoos Yisa Tarjamonnante Kinin Yittsaa Bhawloos \mt1 Qorontoos Eenana \mt2 Kinin Thaapoono Lansono Warqanno \is1 Ardinta \ip Bhawloos kaa warqataam Qorontoosir Barjodar woylamin qajaanana kinin thaapoono dhacchintan upsinam workisana makkanso goyt Moqodoonia peente yinin dohonkane. Kinin thaapoono 47-50 levensa iintene. Qorontoosir Barjodar woylamin qajaanana kinin thaapoono biron warqatinsa malsinam Epsoon katamante toolayse ki dahade. Ogora Thirovadda ki yivade. Thirovaddar Tiitoam kinin haapaamonna, Moqodooniadar yivana ki dhaabhade (2:12-13). Ogote Tiitoam haapayse Qorontoosir Barjodar woylamin qajaanasa payyan bhocchinam qansayse ki wocchimbhade (7:7). Ko dahaannaar Qorontoos misken ooninsa iinte Bhawloossa hayamonam jibbayna tokaana Ayiwd eena ke dahade (11:12). Waani Qorontoosir Barjodar woylamin qajaana eena biron Bhawloossa warqatinam tiyayse seeson waadimanam garayse Barjodar ke maataakaar (2:1-11), kina Ayiwd eena, “Barjodar kisa dohoono woylamin qajidinbee waadimanbe gontehe” hamayse Bhawloosam keda bage. Ogo goynka Bhawloos kisa iinte dohon bhocchinam may ki thaapade. \ip Bhawloos kashi 1-7dar kisa waadimandar dhaabhon palimensa kidi malsin kida ime. Kashi 10-13dar Kiristoosin yisa tarjamonnante yittsaa kinin dohonsa dhaabhon palimensa kidi malsin kida maase. Kashi 8-9dar Qorontoos gidir Barjodar woylamin qajaana eena Yiwda peente Barjodar woylamin qajaana eenaam kelshota kenin imen koymonam kenin imoadettsi ki bhocchisade. \ip Kaa mathaapaam raq dongdar kashana dandima ko dandime: \io1 1. Nagaymakko (1:1-2) \io1 2. Barjodar woylamin qajayse waadadhadhayno waadimano (1:3–7:16) \io1 3. Kiristoosdar woylamin qajayse imbhayno imintono (8:1–9:15) \io1 4. Kiristoossa waadima eedi maatinta (10:1–13:10) \io1 5. Macchin kiilimenbee nagaymakkonbe (13:11-14) \ip Kaa mathaapa Barjosa dayntanbee waadimanbesa thoothi koda giye (1:3-4; 2:14; 4:5-6; 5:18-21; 6:14-18; 9:7-15). Ena Mallanbee Haalin Mallanbe konin edimensa (kashi 3), niven wodansa (5:1-10), qaashime waadimasa (5:14-21), koymodar hamin hayayse wonin waadadhensa (kashi 8-9) koda dhettse. \c 1 \p \v 1 Barjo bhocchinka Yesus Kiristoos yisa tarjamonnante kinin yittsaa i Bhawloosbee imbanaasa Thimaatoosbekalanka, Qorontoos katamante dohon Barjosa misken ooninbee pir Akaya peente dahaana Barjodar woylamin qajayna wulbena nittsadhoono warqannone. \v 2 Wosa Imbaa Barjobee Imbaa wontea Yesus Kiristoosbesa sunin imintonbee payyamonbe yena ko dee. \s1 Bhawloos Barjoam Kinin Gobshoono \p \v 3 Wosa Imbaa Yesus Kiristoossa Imba maataa Barjo ki gobshadhe. Kidiar wona burqadhea wosa Imbaabee yer wulka woam wocchinsea Barjobene. \v 4 Wodi Barjokala wonin haapen wocchimbhintanka gaalente dahaana wulam wonin wocchinsoadettsi, Barjo wonin gaalen wulir woam kida wocchinse. \v 5 Kiristoossa gaaleno wodar konin thoothondettsi, ogodettsi wocchimbheno Kiristoosbar wona ko thoothade. \v 6 Wodi gaale wo tiydianna, yedi wocchimbhintabee dhaqintabeam yenin tiyoadettsine; wo wocchimbhidianna, yedi pir wonin tiyen gaalenam darshintaka tiyayse yenin wocchimbhoadettsine. \v 7 Wosa gaalenam wombesana kinka yenin kashimendettsi, wosa wocchimbhenamaar wombesana kinka yenin kashimenam wonin dhesenna, yennon goynsa Barjodar kattsi woylam woda haye. \p \v 8 Imbanaanato, Isiya peente wonin dohonka, wodar yeskon gaalenam ye dhese ida zage. Ogonoar wodar yeskon gaalen baskana wonin damerra kattsi sagi konin dohonna, sadaka wonin dahayno bhocchiar wosa qolehe. \v 9 Gon dembhi pirdi wodar pirdadhaadettsi ko wona dhesimade. Ogono wul wodar konin yeskoono wosa kantandar woylam qajima, diyaanaam dhaasea Barjodar woylamin wonin qajoadettsine. \v 10 Kidi ogonante dembhina yeskisen gaalera woam dhacchidine; woam dhacchasane; pir “Kidi woam dhaccha ki dhacche” hamayse qaabe wonin hayoono kidarne. \v 11 Yediar woam miskeka yenin kelshoadettsi ko yeam zaske. Harrna hambhidianna, thoothi miskeka wodi Barjosa kelshonam wonin haapenna, thoothino eeno wonnon goynka Barjoam koda gobshe. \s1 Bhawloos Qorontoos Kataman Yivota Yinin Qaabonam Kinin Ookoono \p \v 12 Woninka erimen yerin gonne hamayse meskeno wosa konin tarjayno yinne: Waani eenbee kattsika yembesana kinka wosa dohon kalaa maatintano Barjokala wonin tiyoono gazamonbee gonamonbeka entsadhaysene. Ogonoar Barjosa sunin imintonkane, eedisa pakalmakkokatehe. \v 13-14 Nabbabayse bhocchana yenin damen dayma, yer ab yena thaapattone. Ta wonnon goynsa likka yenin bhocchondettsi, bere wulam yeda bhocche hamayse yedar woylam ida haye. Ogo goynka Imbaa Yesusin maatate nivea rooroaka wodi yenka wonin erimendettsi, yediar wonka yeda erime. \p \v 15 Wonka yenin erimenam gonne inin hamonna, lamaa goyt Barjosa sunin imintonam yenin haapoadettsi hamayse birayse yekal nivana inta bhocchidine. \v 16 Ogonoar Moqodoonia peendar inin yivenkabee ogoraar inin maatenkabe, yekal nivana inta bhocchidine. Ogoka Yiwda peendar inin yivenkaar, iam yenin kelshoadettsi inta qaabidine. \p \v 17 Ogoam inin bhocchen wodanka, osbee orabe inin maateadettsi yena ko maato? Way eedi qaabika inin bhocchenka rooro kalaa “Ko dee, ko dahabhoode” hamea ko yena maato? \v 18 Barjo gon hamaa kinin dohonna, yena wonin giyaynoar “Ko dee, ko dahabhoode” hamaynotehe. \v 19 Harrna hambhidianna, imbee, Sillaasbee, Thimaatoosbe Barjo Naasa Yesus Kiristoos goynam yesa shaarinte wonin giyayno “Ko dee, ko dahabhoode” hamaynotehe; Yesus Kiristoosbar “Ko dee” hamayno bishne. \p \v 20 Barjo wona kinin imoono woylamin haydhayno wul “Ko dee” konin hambhayno Kiristooskane. Ogonante Barjosa gobshinna Kiristooska “Amiin” woda hame. \v 21 Wombee yembeam Kiristooska wocchinsaa Barjone; woam edayse yina qadhaa kidine. \v 22 Kinti wonin maatensa tarja maatayno milkit wodar wodaa, pir os birante wona kinin imensa tarja maaten Manpas Gazanam wosa woylaminte wona imaa kidine. \p \v 23 Inta Qorontoos katamandar maatate inin nivaammo yeam bucchattine hamaysene; ogona Barjo isa tarjane. \v 24 Yedi Barjodar woylamin yenin qajenka wocchimbhaana yenin dohonna, yenin wozadhoadettsi yembesana kinka woda waadadhe; Barjodar woylamin qajadhen goynna yeam bitattone. \c 2 \p \v 1 Ta keeda isa woylaminka “Yeam bucchana pir yedar nivattine” hamayse i bhocchade. \v 2 Harrna hambhidianna, inta yeam bucchidi i hanna, ta keeda inin bucchaana yekala ab, iam wozisea hayne? \v 3 Birayse yena inin thaapoonoar yekal inin nivenka, iam wozisa zaskayna eena iam kenin bucchoamadettsine. Harrna hambhidianna, isa wozano ye wulsaar woza koda maate inin hamonnane. \v 4 Gebhi gaalebee, woylamka qaabobee, thoothi ermitbeka yena inin thaapoono kattsi yeam inin nashenam yenin dhesoadettsi hamaysene; yeam bucchana hamaysetehe. \s1 Seesaa Eana Ko Shidhe Haminta Zaskoono \p \v 5 Eedi hay ki hannaar, eediam bucchidi ki hanna, kinin bucchaa ibisheamtehe; yerinam shawkana dayma, ye wulam likka bucchidine. \v 6 Agaadettsea eana yesa thoothin eenin pirdoono dhabino kina yeeka ko yeeke. \v 7 Ogonante agaadettsea eana kattsi kinin burqadhoamadettsi “Ko shidhe” hamintabee kiam wocchisintabe yeam koda zaske. \v 8 “Ta keeda kiam yenin nashenam may kina dhehee” hamayse ida yeam miske. \p \v 9 Kosa birayse inin yena thaapoono taysate yeam shedayse yer wulka ee hamayna yenin dohonam dhesanane. \v 10 Yedi eedi haynaar “Ko shidhe” ye hamidianna, intaar pir kina “Ko shidhe” ida hame. “Ko shidhe” inin hamea daa ko hanna, inta yena hamayse Kiristoos birante kina i garade. \v 11 Ogoam inin hayaynoar Seethaansa maltamonam wonin dhesenna, Seethaan woam taysayse kanta kinin haapoamadettsi isa hamintane. \s1 Kiristooska Haapadhayno Bashintano \p \v 12 Kiristoossa dhacchintan upsinam giyana Thirovadda katamante i yivaysaka, Imbaa wontea Yesus Barjosa waadimanna keri ina bulidine. \v 13 Ko dahaannaar isa imbanaasa Tiitoam inin haapaamonna, isa woylammo ukunsadehe. Ogonante Thirovadda gidir dohoono Barjodar woylamin qajaynaam nagaysayse Moqodoonia peendar i yivade. \p \v 14 Ko dahaannaar rooro wul Kiristoossa bashintanka woam gobshayse entseabee payya gaamen shittoysa dohoono Kiristoos goynsa timmirinam raq wulir wonin yeskisoadettsi woam hayea Barjona gobshi ko dee. \v 15 Harrna hambhidianna, dhaqayna eenabee kayayna eenabesa shaarinte wodi Kiristoos Barjona kinin imen gaamen qunyandettsine. \v 16 Kayayna eenana ko hanna, deesen dembhin shittondettsine; dhaqayna eenana ko hanna, sadaka daadhen imen gaamen shittondettsine. Ta waadiman ogoam hayota yeekea hayne? \v 17 Wodi Barjosa upsinam gaban koymon bhulsayna thoothina eenadettsitehe; Barjokalanka nittsadhaana Kiristooska maatayse Barjo birante gon woda giye. \c 3 \s1 Haalin Mallansa Waadadhayna Eena \p \v 1 Pir woam shawkan wo yedaaw? Way waani waani eenin hayendettsi yena thaapadhaa way yekalanka thaapadhaa tarjamo warqat yedayse yaaya ko woam zasko? \v 2 Een wulin dhesaynabee nabbabaynabe wosa tarjamo warqat maataana, wosa woylaminte thaapadhaana yedine. \v 3 Yedi wosa waadimanka nivaana Kiristoosin thaapoono tarjamo warqat yenin maatoono dhesimoonone. Ogo tarjamon warqatinam thaapadhoono pidalka dayma, sadaka dahaa Barjosa Manpaskane; pir seenidar dayma, eensa woylamindar ko thaapadhade. \p \v 4 Ogoam wonin giyaynoar Kiristooska Barjodar yennon goynsa woylamin wonin qajennane. \v 5 Waadiman wonin waadadhoadettsi kantan wona imayse woam yeskisea Barjone; wodi womal yer kala hattear hayana yeekattone. \v 6 Pidalka thaapadhon yigginka dayma, Manpas Gazanka dohoono haali mallanka Barjona wonin waadadhoadettsi woam yeskisaa Barjone. Harrna hambhidianna, yiggino deesa ko deese; Manpas Gazano sadanka daadhenam koda ime. \p \v 7 Ena seenidar pidalka thaapadhon yigginam imbhen wodanka, Barjosa gobshino Musesa wotinte bhalqantdettsi koda haapadhe. Ogono shaakano kayaate ko hannaar, Israveel eena kisa wotinam payya hayayse shedana damadehe. Ta dembhinam bovon yiggin waadiman ogodettsi gobshinka ko haapadhanna, \v 8 Manpas Gazan goynka haapadhayno waadimano hamin sagi gobshika ko haapadhimine? \v 9 Eendar pirdin beven yiggin waadimansa gobshi daa ko hanna, eenaam Barjo birante tipa maasen waadimano hamin sagi gobshi kosa daymine? \v 10 Ta gayno sagino gobshino, ena yigginsa gobshinka yeekinsadhenka, ena gobshi qolmadettsi maatayse koda haapadhe. \v 11 Ogo yin shidhensa gobshi daa ko hanna, lay dehen yerinsa sagi gobshi hamin ko daymine? \p \v 12 Ta keeda ogodettsindar qaabe wonin hayenna, kurtumbhe qolma wocchimbhayse woda giye. \v 13 Wodiar Musedettsi hayattone; kisa wotinte kayaate yiven shaakansa macchinam Israveel eena kenin haapoamadettsi wotinam ki ochade. \v 14 Igina eenasa woylammo duudidine; kinaka yekka Ena Mallan mathaapinam nabbabadhenka, kesa woylammo ogo ena Muse wotinam kinin ochenka ochadhaadettsi koda maate. Harrna hambhidianna, ogono ochadhoono konin mardhayno Kiristooska bishne. \v 15 Kinaka yekka Musesa yiggin mathaapinam nabbabadhen wulka, kesa woylaminam ochadhidine. \v 16 Ko dahaannaar eedi Imbaa wontea Yesuskal kinin niven wodanka, kisa woylaminam ochaa woylamra kida buldhe. \v 17 Imbaa wontea Yesus Manpasne; Imbaasa Manpasinin dohonte nathamo daane. \v 18 Mastootinin dhehendettsi, wodi wul wosa ochadhaamon wotinka Imbaa wontea Yesussa gobshinam dhahaate, Manpas maataa Imbaam maatana gobshira gobshindar woda ookime. \c 4 \s1 Bhawloos Yisa Waadimanka Gon Hama Eedi Kinin Maatoono \p \v 1 Ogonante Barjo yisa garintonka ko waadimanam kinin wona imonna, wodi agehe hamayse garattone. \v 2 Aachimonbee ooshinsenbe hamon waadimanam waadadhattone wodi hamidine; cubbokaar waadadhattone; Barjosa upsinam buudamoka worsattone. Goninam may hayayse dhayntaka, een wulsa meskenna hamayse Barjo birante woda dee. \p \v 3 Wonin giyayno Barjosa dhacchintan upsino aachimoono ko hannaar, konin aachimoono kayayna eenanane. \v 4 Kedi Barjodar woylamin kenin qajimino peen kosa bit maataa Seethaan kesa woylaminam kinin shuponnane; Barjosa gon kamsi maataa Kiristoossa gobshin giyayno Barjosa dhacchintan upsinka kena nivayno shaakanam kenin haapoamadettsi maraa kidine. \p \v 5 Wonin giyayno, Yesus Kiristoos Imba kinin dohonbee wodiar Yesusna hamayse yena waadimayna wonin maatonbene; wonnon metenna giyattone. \v 6 Harrna hambhidianna, “Shaaka thipansa iir ko shaake”\x - \xo 4:6 \xt Pija 1:3.\x* hamayse giyaa Barjo shaakan yinnonam wosa woylaminte shashkaa kidine; shaakano ogono Kiristoossa wotinte shaakayno Barjosa gobshinam wona dhettsaynone. \p \v 7 Ko dahaannaar ko gobshin yerinam peera ashkadhaa daadettsi maatayse wo tiyade. Harrna hambhidianna, ogono gembho kantano Barjosa konin dohonam, wonti konin dahaamonam eenin dhesoadettsine. \v 8 Yer wulka gaale wodar ko yeskaakaar, bashadhattone; thoothi qaabe wodar ko nivaakaar, wosa woza kayehe. \v 9 Woam jibbayna ke oytayaakaar, Barjo woam garehe; woam qanate ke dhabaakaar, diyattone. \v 10 Yesussa sadano wosa bishinte konin haapadhoadettsi, rooro wul Yesussa dembhinam wosa bishindar baskayse woda yaaye. \v 11 Yesussa sadano diyen wosa bishinte konin haapadhoadettsi, ta wodi sadanka dahaana rooro wul Yesus goynka dembhina saskate woda imbhe. \v 12 Ogonante wodi dembhinte wonin haapadhenka, yedi dayntante yeda haapadhe. \p \v 13 Ko dahaannaar, “Barjoyn giyonam gonne i hamade; ogonante i giyade” hamayse thaapadhondettsi, wodiar ogodettsi Barjodar woylamin wonin qajenna, kinin giyonam gonne wo hamade; ogonante woda giye. \v 14 Imbaa wontea Yesusam dembhira dhaasaa Barjo woamaar Yesusbesana kinin dhaasendettsibee yembesana kinnon birante woam kinin woysenbeam dhesooda dhese. \v 15 Barjosa sunin imintonin thoothayse eenna yeskonna, eeno Barjoam konin gobshenka Barjona gobshi thoothoadettsi, yer wul yena ko maatade. \s1 Barjodar Woylamin Qajayse Daadhayno \p \v 16 Ogonante wodi agehe hamayse garattone; yer hamin hambhaakaar eenna haapadhayno wosa bishino kayaate ko yivaakaar, haapadhimino bishino rooro wul haalimbha ko haalimbhe. \v 17 Ogo likka wodana haapadhayno, deegano gaaleno wuldara kattsi sagi rooro wul lay dehen gebhon gobshinsa dethanam wona koda haye. \v 18 Wonin shedayno haapadhimin yerinamne, haapadhenamtehe. Harrna hambhidianna, haapadhayno yerro likka wodanane, haapadhimino yerro woda wulnane. \c 5 \p \v 1 Ogo apala oonidettsi maaton peen kogayn waan wosa kottsimaakaar, aaninka woysadhaammo Barjoyn woysoono oonidettsi maaton, rooro wul lay dehen cecinngayn bishi wosa dohonam woda dhese. \v 2 Ogo cecinngayn wosa bishinam qaadhana anngardhaate, peen kogayn waan wonin qaadhonna woda burqadhe. \v 3 Ogo cecinngayn bishinam wonin qaadhenka, pundiri maatayse haapadhattone. \v 4 Ogo apala oonidettsi maaton wosa waanka wonin dehenka, wona konin dethonna, woda burqadhe. Wonin burqadhaynoar dembhino sadanka daadhendar konin ookimoadettsi, cecinngayn bishinam qaadhana woda zage; pundirmakko zagattone. \v 5 Ogo ookimanna woam ashkaa Barjone; kinin wona imensa tarja maaten Manpas Gazanam wona ki imade. \p \v 6 Ogonante peenngayn wosa waanka wonin dohonka yekka, Imbaa wontea Yesuskala edimayse wonin dehenam wonin dhesonna, rooro wul kurtumbhe qolma wocchimbhintaka woda dee. \v 7 Wonin dohoonoar Barjodar woylamin qajintakane, aapinka haapintakatehe. \v 8 Peenngayn wosa waara dembhika edimayse Imbaa wontea Yesusbesana kinka daadhenam kattsi woda nashe. Ogonante kurtumbhe qolma wocchimbhayse woda dee. \v 9 Ogonante peenngayn wosa waanka dahaana wo hannaar, waara edimaana wo hannaar, wosa bhocchino Yesusam wozisana bishne. \v 10 Harrna hambhidianna, wodi kalaa kalaana waan wonnondar siyabee payyabe wonin waadadhaadettsi baza tiyana Kiristoossa pirdin raqinsa birante wodi wul theeda woam koda zaske. \s1 Kiristooska Barjobesana Qaashime Haapadhoono \p \v 11 Ta keeda Imbaa wonteam kurtumbhintanam wonin dhesenna, eenam woda dhettsise. Wodi hamin wonin dohonam Barjo dhesa ki dhese; yedi yesa meskenka hamin wonin dohonam yenin dhesendettsi yedar qaabe ida haye. \v 12 Woylaminte dohon yerinka dayma, eedin haapen yerinka erimayna eenana malsi yenin maasoadettsi, wonkaar yenin erimoadettsi goyti yena woda ime; pir yena woam shawkattone. \v 13 Qaabeka bardhaana wo hanna, Barjona hamaysene; qaabeka bardhaamma wo hanna, yena hamaysene. \p \v 14 Harrna hambhidianna, eedi kalaa een wulna kinin diyaadettsi, ogona eeno wul kanka konin diyonam gon wonin dhesenna, Kiristoossa nashimmakkon waadimanna woam koda dhaase. \v 15 Sadanka dahaana eena kena diyaabee kenaar dembhira dhaabhaabena kenin doadettsi, keeda kaara os yisa metenna hamayse kenin doamadettsi, Kiristoos een wulna ki diyade. \p \v 16 Ogonante ta keeda kaara os wodi eedi hayyeamaar waan goynka bhocchattone. Kosa birayse Kiristoosam waan goynka bhocchidi wo hanna, ta keeda kiam wonin bhocchayno ogodettsitehe. \v 17 Ogonante eedi hay ki hannaar Kiristooska ki daana, haali pijadhaane. Ena hammo yerro shidhidine; marrato! Keeda yerro wul haali maatidine. \v 18 Ogono wul yin konin dohoono Barjokane; woam yimbesana Kiristoos goynka qaashisintan waadimanamaar wona imaa kidine. \v 19 Ogono Barjo Kiristoosbar maatayse peendar dohon eenam yimbesana kinka qaashisite ki dahade; kesa seesonamaar paydehe. Keamaar yimbesana kinka kinin qaashinsonam dhettsisen upsinam wona ki imade. \p \v 20 Ta keeda Barjo eenam wonka kinin eelenna, wodi Kiristoossa ergen eenane. Ogonante “Barjobesana qaashimee” hamayse Kiristoossa naabenka yeam woda miske. \v 21 Wodi Kiristooska Barjosa birante tipa wonin maatoadettsi, seesoysa qolmaa Kiristoos wonnon seeson wulam kinin baskoadettsi Barjo kiam ki hayade. \c 6 \p \v 1 Wodi Barjobesana waadadhayna “Barjosa sunin imintonam sun shisheebhode” hamayse yeam woda miske. \v 2 Barjo \q1 “Inin kamon wodanka, yenin giyenam i qansade; \q1 dhaqintan rooroakaar yeam i kelshade”\x - \xo 6:2 \xt Isi 49:8. \x* \m kinin hamenna, marrato! Kambhoono wodano taakine; dhaqintan rooroar kinane. \p \v 3 Wonin waadadhayno siyane konin hambhoamadettsi, yer kalaaka hattear eedi haynaar goa maatattone. \v 4-5 Barjona waadimayna eena wonin dohonna, wodi yer wulka kattsi darshaate yena kamsi wo maatade. Ogonoar gaalebee, oytaydhabee, qaabebee, qandhabee, dhaxibee, goorebekane; pir waadimaka qajintabee, raat kaysabee, daaqibekane. \v 6 Ta pir gazamakkobee, dhesintabee, darshintabee, eedina payya hayntabee, Manpas Gazanbee, gonin nashimmakkonbee, \v 7 gonin upsinbee, Barjosa kantanbekane; mizaqimbee warkatambeka Barjona tipa haydhensa banqin anngamon yedintakane. \v 8 Ta pir gobshibee ooshimbhebena, bagadhabee shawkadhabena wodi ashkimbhaanane. “Eenaam keda dhaddhise” woam hambhenka, wodi gonin eenane; \v 9 “Dhesadhimina eenane” woam hambhenkaar, wodi dhesadhaanane; “Diyana keda haye” woam hambhenkaar, sadaka woda dee. Woam qandhenkaar diyootone; \v 10 “Sii eedine” woam hambhenkaar, rooro wul wodi wozadhaynane; “Qambhinane” woam hambhenkaar, thoothin eenaam woda wodinse; “Kesa yer qolehe” woam hambhenkaar, yer wul wosa daane. \p \v 11 Yedi Qorontoos eenato, may yena wodi giydine; wosa nashimmakkonam yena wodi dhaydine. \v 12 Yedi yesa nashimmakkonam wona ye toskade; wodi wosa nashimmakkonam yena toskootone. \v 13 Isa naana yenin dohondettsi: “Wodi wosa nashimmakkonam may wonin yena dhohondettsi, yediar yesa nashimmakkonam may wona dhehee” hamayse yena ida giye. \s1 Barjodar Woylamin Qajimina Eenabesana Kinka Kalaa Maata Zaskimino \p \v 14 Barjodar woylamin qajimina eenabesana kinka kalaa maateebhode. Tipamobee wobamobe hamin kinka kalaa ke maate? Shaakabee thipabe hamin kinka ke dee? \v 15 Kiristoosbee Seethaanbe\f + \fr 6:15 \ft “Seethaan” hambhayno Girik aponka, “Beliar” koda hambhe.\f* hamin kinka ke age? Barjodar woylamin qajeabee qajimaabe hamin kinka kalaa ke maate? \v 16 Barjosa gazan ooninbee aaninka ashkadhaana barjonabe kinka kenin agayno kesa dohoono hare? Ogonoar Barjo \q1 “Isa dayntanam zarsinsa shaarinte ida haye; \q1 kembesana kinka ida dee; \q1 intaar kesa Barjo ida maate; \q1 kediar isa zarsi keda maate”\x - \xo 6:16 \xt Lewi 26:12; Yiz 37:27. \x* \m hamayse kinin giyondettsi, wodi sadaka dahaa Barjosa gaza oonine. \v 17 Ogonante Barjo Imbaa yin ki giyade: \q1 “Kesa shaarira utee, edimee; \q1 qaysin yerinam kaameebhode; \q1 intaar yeam tiyayda tiye”\x - \xo 6:17 \xt Isi 52:11. \x* ki hamade. \m \v 18 Pir, \q1 “Wulam Wottsea Barjo ‘Inta yesa Imba ida maate; \q1 yediar naana isa annginabee maanabe yeda maate’\x - \xo 6:18 \xt Hosev 1:10. \x* \m hamayse ki giyade” ko hambhade. \c 7 \p \v 1 Keeda inin nashaynato, kono wul qaabe wonin hayayno konin dohonna, wosa waanbee woylaminbeam minngisayna yerra wulkala woam wo ashke; Barjoamaar kurtumbhintaka gon gazana eena wo maate. \s1 Bhawloosin Wozadhoono \p \v 2 Yesa nashimmakkonam may wona dhehee. Hayyeamaar genootone; hayyeamaar dhaddhisootone; haykalaar taysate yer tiyootone. \v 3 Ogoam inin giyaynoar yedar pirdanatehe. Harrna hambhidianna, yembesana kinka diyanabee daanabe wosa woylaminte yenin dahaadettsi birayse inta yena giydine. \v 4 Yedar woylamin inin qajayno gebhine; yenka inin erimaynoar gebhine. Ogona ida wocchimbhe; wosa gaalen wulka inta kattsi wozadhayda wozadhe. \p \v 5 Moqodoonia peente wo nivaysakaar raq wulbar wodar gaale ko yeskade, ukunse haapootone; mayambar wacime, iinbar kurtumbhe ko dahade. \v 6 Ko dahaannaar, qaabonka burqadhaynaam wocchinsea Barjo Tiitosa nivintanka woam ki wocchinsade. \v 7 Wonin wocchimbhoonoar kisa nivintanka bish dayma, yediar kiam yenin wocchinsonam wonin qansenkane. Iam shedana yenin zagenbee, qaabonka yenin burqadhenbee, inka agana yenin anngardhenbeam wona kinin giyen wodanka, ini hamora sagi i wozadhade. \p \v 8 Kosa birayse inin yena thaapon warqatinka yeam bucchaa i hannaar, inin thaaponka burqadhattine. Harrna hambhidianna, burqadhidi i hanna, inin thaapon warqatinka likka wodana yeam inin bucchonam i shedade; \v 9 ko dahaannaar ta iam kattsi wozisidine. Inin wozadhoonoar yeam inin bucchonna dayma, yenin burqadhon goynka seeson waadimanam garayse Barjodar yenin maatonnane. Yenin burqadhoono Barjosa bhocchindettsi konin dohonna, wodi yeam yer kalaaka hattear genootone hamintane. \p \v 10 Barjosa bhocchindettsi maatoono burqadhintano seeson waadiman garayse, targadhe qolmon Barjodar maatintanbee dhaqintanbeam koda beve; peen ko gayno burqadhintano dembhinam koda beve. \v 11 Ogono Barjosa bhocchindettsi maatoono burqadhintano yesa shaarinte har konin waadadhonam shedee: Wocchimbhayse ye bhocchade; marimaate seeso yesa qolmonam ye dhahade; seeson eadar ye wacimade; ogo dhalqinna ye kurtumbhade; iam shedana ye zagade; inka agana ye anngardhade; seeson waadadhaam kiam zaskendettsi ye dhabshade. Dhalqin ogoka gazana eena yenin maatonam yer wulka yedi dhettsisidine. \p \v 12 Ta inin yena thaapoono seeso waadadhaa eana way yiam seesadhaa eanatehe; ko dahaannaar wona yesa dohoono wocchimbheno Barjo birante yena may konin dhesimoadettsine. \v 13 Wonin wocchimbhoono ogokane. \p Wonin wocchimbherra sagi Tiitoyn wozadhonna, wodi kattsi wozadhidine. Harrna hambhidianna, kisa woylammoar ye wulka ukunse haapidine. \v 14 Yenka inin erimonam Tiitona inta giydine; yediar iam ooshinseetene. Yer wulam yena gon wonin giyondettsi, Tiitona wonin giyoono erimeno gon maatidine. \v 15 Tiitoar kurtumbhebee gibazbeka hamin kiam yenin tiyonbee ye wulsa ee hamintanbeam bhocchada, yena kisa dohon nashimmakkonam ki thoosade. \v 16 Yer wulka yedar woylamin inin qajenna inta wozadhidine. \c 8 \s1 Barjodar Woylamin Qajayna Eena Koymon Kenin Imoono \p \v 1 Imbanaanato, Moqodoonia peente dahaana Barjodar woylamin qajayna eenana imbhon Barjosa sunin imintonam yenin dhesoadettsi woda zage. \v 2 Thoothi gaaleka taysate ke shedadhade. Ko dahaannaar hamin qambhi ke maataakaar, kesa wozano kattsi gebhi konin dohonna, nashayse gebhi koymo ke imade. \v 3 Yinin dameaka yekka bish dayma, yinin damerra sagi nashayse kenin imonam inta kena ida tarje. \v 4 Kedi Yiwda peente Barjodar woylamin qajayna eenaam kelshana payyan waadiman wombesana waadadhana woam gebhi ke miskade. \v 5 Ogonoar wonin qaabondettsi dayma, birayse Imbaa wontea Yesusna yiam ke imade; ogoraar Barjosa bhocchindettsi yiam wona ke imade. \p \v 6 Waadiman ogoam birayse yedaa Tiitoyn dohonna, taar payyan waadiman ogoam yembesana kinka kinin macchoadettsi kiam wodi miskidine. \v 7 Yedi yer wulka: Barjodar woylam qajintabee, Barjosa upsinam giyntabee, yer dhesintabee, yesa wocchimbhintabee, wona yesa dohon nashimmakkonbeka\f + \fr 8:7 \ft “Wona yesa dohon nashimmakkonbeka” hamayno ena mathaapin waani waanisa iir “yena wosa dohon nashimmakkonbeka” koda hame.\f* yenin sagondettsi, pir ogo payyan waadimankaar sagee. \p \v 8 Ta ogoam inin giyayno, haya ko yeam zaske hamintakatehe; ko dahaannaar waani eenin dhehen wocchimbhen goynka yesa nashimmakkonsa gonamonam shedana hamaysene. \v 9 Yedi wosa Imbaa Yesus Kiristoossa sunin imintonam dhesidine: Yesus eedi wodimo dahayse, kisa qambhamonka yedi wodimona yenin doadettsi hamayse, kidi yena qambhi ki maatade. \p \v 10-11 Ogo koymon imbhen goynsa kiilime yena ida ime: Anngala levera yedayse imana bish dayma, “Imooda ime” hamayse bhocchaana birana eena yedi, ogo yenin yedon waadimanam ye macchidianna, yena koda age. Keeda ogoam hayana yesa payya bhocchin dohondettsi, yenin damaadettsi yesa dohonka pir waadimanam waadadhee. \v 12 Imana yesa payya bhocchi daa ko hanna, yesa imintonam Barjoyn tiyayno yesa dohonam yenin imenkane; yesa qolmonam yenin imenkatehe. \p \v 13 Ogoam inin giyaynoar yedi wul kiaddha yenin maatoadettsine; yedi imanna yenin gaalenka, waani eena kenin ukunsoadettsitehe. \v 14 Yenin gaalen wodanka kesa koymono yesa gaalendar konin haaqoadettsi, ta yesa koymono kesa gaalendar ko haaqe; ogoka yedi wul kiaddha yeda maate. \v 15 Ogonoar \q1 “Thoothi pucchaa eana mirgadehe; \q1 likka pucchaa eanaar joogadehe” \x - \xo 8:15 \xt Uti 16:18.\x* \m hamayse thaapadhondettsine. \s1 Tiitobee Kimbesana Kinka Waadadhaynabe \p \v 16 Inta yena inin bhocchendettsi, Tiitoar yena wocchimbhayse kinin bhocchoadettsi hayaa Barjo ki gobshadhe. \v 17 Ogonoar Tiito yekal kinin nivoadettsi kiam wonin miskenka, wona ee hamidine; ogo bish dayma, yena kattsi wocchimbhayse yinin bhocchenna, kidi yinti nashayse yekal kida nive. \p \v 18 Barjosa dhacchintan upsinam giyntaka misken oonin wulir gobshadhaa wombanaasaam kimbesana kinka yekal kiam wo yittsade. \v 19 Ogoraar sagi, iminton imbhensa waadimanna wombesana kinka kinin yivoadettsi misken onna wulir dohon eenin kamaa eane. Wodi ogo iminto imintasa waadimanam wonin waadadhoono Imbaa wontea Yesussa gobshinnabee wosa dohon payyan bhocchinam dhaanabene. \v 20 Ogo iminton imbhonam wonin bavate yivenka, siya dhalq wodar konin yeskoamadettsi mete wosaam woda gishe. \v 21 Harrna hambhidianna, wosa bhocchino Imbaa wontea Yesus birante bish dayma, eedi birantear payya maatonam hayanane. \p \v 22 Thoothi wodaka, thoothi goytika kiam taysate shedayse qaabiysa wocchi dahaa wonin haapaa wombanaasaam kembesana kinka wo yittsade. Kidi yennon goynsa kattsi woylamin kinin qajenna ta yeam kelshadhen goynsa sagi kida wocchimbhe. \p \v 23 Tiito goynsa eedi oysea daa ki hanna, yeam kelshana imbete waadadhea isa aanantane. Wosa imbanaana goynsa eedi oysea daa ki hanna, misken onna wulir dohon eenin kamayse yittsaana Kiristoossa gobshinna woyaanane. \v 24 Ta keeda misken onna wulir dohon eensa birante yesa nashimmakkonbee yennon goynka wonin erimen erimenbe gon konin dohonam kena dhehee. \c 9 \s1 Barjodar Woylamin Qajayna Eenaam Kelshana Koymon Buldhen Goyno \p \v 1 Barjodar woylamin qajayna eenaam kelshana buldhen koymon goynka yena thaapa iam zaskehe. \v 2 Harrna hambhidianna, iminto imana yesa payyan bhocchinam dhesayda dhese. Ogonante “Akaya peen eena anngala levera yedayse imana kedi ashkidine” hamayse Moqodoonia peen eenna yennon goynka ida erime; waadadhana yenin anngardhayno thoothin eensa anngarma dhaasidine. \p \v 3 Ko dahaannaar kena birayse inin giyondettsi, ashkaana yenin doadettsi, ogo yerinna yennon goynsa wosa dohoono erimeno sun konin shidhoamadettsi, imbanaanaam yekal ida yittse. \v 4 Moqodoonia eena imbesana kinka yekal kenin nivenna, ashkimbhaamma eena maatayse ye daaka yeam haapidi ke hanna, yeda ooshimbhe; pir yenka wonin erimoono woam koda ooshinse. \p \v 5 Ogonante “Imooda ime” hamayse yenin giyonam birayse yenin ashkoadettsi, yeam bhocchisana igina imbanaana iam birayse yekal kenin yivoadettsi keam miska iam ko zaske hamayse i qaabade. Ogona inin nivenka yesa imintono ashkimbhoono ko maate. Ogonoar yesa imano kantaka dayma, yemal nashayse yenin imea koda dee. \p \v 6 Yena yin ida giye: Likka yiithea likka kida buure; thoothi yiithea pir thoothi kida buure. \v 7 Barjo wozanka imea eam kinin nashenna, eeno wul yisa meteka meteka woylaminka yinin bhocchonam ko ime; gundumada way imaa hambhonna nashima ko imabhoode. \p \v 8 Rooro wul yer wulka yena yeekenam haapayse payyan waadiman wulka yenin thoothoadettsi, Barjo sunin imintonam thoothi yena imana dama ki dame. \v 9 Ogonoar \q1 “Kidi qambhinana thoosayse ki imade; \q1 kisa tipamon waadimanoar rooro wul koda dee”\x - \xo 9:9 \xt Maz 112:9. \x* \m hamayse thaapadhondettsine. \v 10 Bheetan yiitheana bheetanbee itseana galanbeam imea Barjo yenin yiithen bheetanam thoothi yena kida ime; yesa tipan waadimansa aapinam yena kida thoose. \p \v 11 Wodi yesa imintonam wo bavaysaka, eeno wul Barjoam yesa imintonka konin gobshoadettsi, rooro wul nashayse yenin imoadettsi Barjo yeam yer wulka wodimbhaana eena kida haye. \v 12 Ogono yenin imayno kelshintansa imintono Barjodar woylamin qajayna eenaam gaalera bulinta bish dayma, thoothino eeno Barjoam kattsi konin gobshoadettsi koda haye. \v 13 Ogono yesa kelshintasa imintono gon maataana eena yenin dohonam koda dhee. Ogona Kiristoossa dhacchintan upsinam gonne hamayse kona ee yenin hamonna, pir kembee waani een wulbena iminton nashayse yenin imonna, eeno Barjoam koda gobshe. \v 14 Kediar Barjo yena kinin imon gebhon sunin iminton goynka yeam shedana anngardhayse yena Barjoam miska ke miske. \v 15 Eedi upsika giidhimon kisa imintonna Barjo ki gobshadhe. \c 10 \s1 Bhawloos Yisa Waadiman Goynsa Kinin Palimoono \p \v 1 Inta Bhawloos, yekal inin dohonka leemea ea, yekalanka inin pegadhonsa budonte woylaminsa wocchia hambhenna, inta Kiristoossa lemmakkonbee payyamonbeka yeam ida miske. \v 2 Yeam inin miskaynoar yekal inin niven wodanka woylam wocchika inin giyoadettsi hayeebhode. Peen kodar dohon eenin yaayendettsi wonin yaayea hayayse bhocchayna waani waani eenasa birante woylam wocchika giyana ida bhocche. \p \v 3 Peen kodar wo dahaannaar, banqin wonin uxayno peen kodar dohon eendettsitehe. \v 4 Wonin banqin uxayno peen kodar dohon koymonkatehe; wosa banqin eenayn aadhimbhen qoopanam woninka kottsayno Barjosa banqin koymon kantankane. \v 5 Barjoam dhesadhenam marana pormakkonka dhaasadhon yerin wulbee palimenbeam woda kayse; eensa qaabon wulamaar Kiristoosna ee konin hamoadettsi woda maase. \v 6 Kiristoosna ee yenin hamayno gon konin maatenka, ee hamiminaam dhabshana wodi ashkimbhidine. \p \v 7 Yenin shedayno mayan yerin bishne. Eedi hay ki hannaar, “Inta Kiristoossane” hamayse ki odimina, kidi Kiristoossa kinin dohondettsi, wodiar pir Kiristoossa wonin dohonam ki bhocche. \v 8 Imbaa wontea Yesusin ina imon hayamonka kattsi inin erimennaar ooshimbhattine. Harrna hambhidianna, ogo hayamonin ina imbhoono yeam inin wocchinsoadettsine, yeam inin kaysoadettsitehe. \v 9 Inin thaapon warqatinka yeam inin kurtunsea maasayse qaabeebhode. \v 10 “Bhawloosin thaapoono warqatino kattsi wocchibee dethabene. Waanka kiam wonin shedenka kidi deegane; dhalqinoar kisa bagadhaane” keda hame. \v 11 Ogodettsi yin giyea eedi wodi pege dooqayse wosa warqatinte wonin thaapenbee yekal nivayse wonin waadadhenbesa shaarinte kala hattear edime qolmonam ki bhocche. \p \v 12 Ogonoar yiam shawkayna waani waani eena kinka woam kamsanabee keaddhisate shedanabe bhocchattone. Kediar yiam yinti kenin kamsenbee yiam yinti kenin yeekinsenbena bhocchimina eenane. \v 13 Wodiar Barjo wona imon maalenka wonin waadadhen waadimanka woda erime; ogora sagi erimattone. Yediar ogo maalente ye dahade. \v 14 Ogona Kiristoossa dhacchintan upsinam giyana yekal wonin nivon wodanka, Barjo wona imon maalera sagootone. \p \v 15 Ogonante Barjo wona imon maalera sagayse waani eensa waadimanka erimattone; kalon Barjodar woylamin yenin qajayno konin gebhoadettsibee Barjo wona imon maalente wonno waadimano yesa shaarinte kattsi konin gebhoadettsibe qaabe woda haye. \v 16 Keeda eedi waanasa maaler ardayse ena waadadhadhon waadimanka erimima, yekal saabar dahaana peenar Barjosa dhacchintan upsinam giyana damooda dame. \p \v 17 Ko dahaannaar, \q1 “Erimea Barjo Imbaaka ki erime”\x - \xo 10:17 \xt Erme 9:24. \x* \m hamayse thaapadhidine. \v 18 Harrna hambhidianna, gon eedi shawkadhaa maatano Barjo Imbaa kiam shawkenkane, yiam yinti kinin shawkenkatehe. \c 11 \s1 Bhawloosbee Buudan Eenabe \p \v 1 Isa likkon malgimmakkonam yenin darshoadettsi ida zage; gon ina darshee. \v 2 Barjo yena burqadhayse yeam kinin nashendettsi, intaar yena burqadhayse yeam ida nashe. Anngi kalaana yiam toolon anzan duudindettsi intaar Kiristoosna yeam i seesade. \v 3 Ko dahaannaar guni shoyamoka Hewaanam kinin dhaddhisondettsi, yesa qaabono dadayse Kiristoosna yesa dohon gonin nashimmakkono konin ookimoamadettsi hamayse ida kurtumbhe. \v 4 Harrna hambhidianna, eedi kalaa yekal nivayse wonin yena giyon dayma ab Yesusbar yena ki giyna, way yenin tiyon Manpas Gazanam dayma ab manpas ye tiyna, way yenin tiyon Barjosa dhacchintan upsin dayma ab dhacchinta upsin ye tiyna, lay hamayse yeda shede. \p \v 5 Ko dahaannaar igina “Kiristoos yisa tarjamonnante kinin yittsaana gembha eenane” yiam hambhaynadara hamin ko dahaakaar ida toke hamayse qaabattine. \v 6 Dhalq dhesimaa i dahaakaar, isa dhesintono tokehe. Ogoam thoothi goyt yer wulka yena wodi dhaydine. \p \v 7 Inta Barjosa dhacchintan upsinam sun yena inin giyenka, yeam dheg hayota inta meten innonam inin toskenka, seeso inin waadadhaadettsi maato ko dew? \v 8 Yena waadadhota waani misken onnadara koymo inin tiyenka keam inta buuridine. \v 9 Yekal inin dohonka iam zaskenna haydarar baske maataatine; harrna hambhidianna, Moqodooniara nivaana imbanaana ina zasken wulam kedi imidine. Ta yer kalaaka hattear yedar baske inin maatoamadettsi mete isaam i gishade; keeda kaara os mete isaam ida gishe. \v 10 Kiristoossa gonno isa iinte konin dohondettsi, ogo inin erimenam Akaya peente marea qolehe. \v 11 Harrnane? Yeam inin nashiminnaw? Inin yeam nashenam Barjo dhesa ki dhese. \p \v 12 Igina “Kiristoos yisa tarjamonnante woam ki nittsade” hamayna waani eena “Wodiar Bhawloosbedettsi woda waadadhe” hamaynasa erimenam kaysota ta inin hayenam os birantear hayayda haye. \v 13 Harrna hambhidianna, iginadettsina eena Kiristoos yisa tarjamonnante kinin yittsaa maatana yiam ookayse, buudamoka “Kiristoos yisa tarjamonnante woam ki nittsade” hamayse taysite waadadhayna eenane. \v 14 Ogono tarshea yertehe; harrna hambhidianna, Seethaan yinti Barjosa shaakansa gaanadettsi maatana meten yinnonam kida ooke. \v 15 Ogonante Seethaanna waadimayna tipan waadadhaynaam maatana kenin ookayno woam tarshehe. Kedi macchindar yisa waadimandettsi haapa ke haape. \s1 Bhawloosdar Yeskoono Gaaleno \p \v 16 Ta pir yin yena ida giye: Eedi hayyear malgimi inin dahaadettsi ki qaababhoode; malgimi eedi i maataakaar likka erimeysa dahaadettsi malgimi eedi hayayse iam tiyee. \v 17 Yin erimayse inin giyenka, Imbaa wontea Yesusin giyondettsi dayma, malgimi dahaa eadettsi ida giye. \v 18 Thoothino eeno peen kodar dohon yerinka konin erimenna, intaar erimayda erime. \v 19 Yedi pakalla yenin dohonna, malgimma eenana wozaka yeda darshe. \v 20 Eedi hay ki hannaar yeam yisa worshodettsi kinin hayenkaar, yeam taysayse ki itsaakaar, yekalanka buurate ki tiyaakaar, yedar ki poorimbhaakaar, yesa aapinte ki cavaakaar, darsheeda darshe. \v 21 Iam ooshinsayno ko hannaar, kedettsi yedar wocchimbhayna eena wonin maataamonam yena ida giye. \p Ko dahaannaar eedi hay ki hannaar, yer kalaaka erimota ki wocchimbhaakaar, intaar erimota wocchimbhayda wocchimbhe. Ogono inin giyaynoar eedi malgimidettsine. \v 22 Kedi Ibra eenaw? Intaar Ibra eedine. Kedi Israveel zarsiw? Intaar Israveel zarsine. Kedi Abraamsa muldhanaw? Intaar Abraamsa muldhaane. \v 23 Kedi Kiristoosna waadimayna eenaw? Inta kedara sagiane. Ogonoar inin giyayno eedi bardhaadettsine. Kedara kattsi waadimaka inta qajidine; kedara kattsi inta dhaxadhidine; thoothi goyt inta qandhidine; thoothi wodana dembhidar iam yeskisayno gaale idar yeskidine. \v 24 Eedi kalaa kaysa apo tabhi sal, eedi kalaa kaysa apo tabhi sal alanngaka ii dong goyt Ayiwd eenaka inta qandhidine; \v 25 makkam goyt haljoka iam kedi qanidine; kalaa goyt seenika iam paxayse deesota kedi haydine; makkam goyt bazindara sagadhen gonngalanam wura qunthate aysaysaka gaale idar yeskidine; sooti kalaabee rooro kalaabe bazinte i dahade. \v 26 Thoothi woda goyti inta yividine. Baynabee, eedi koymo buurite itsaynabee, peen innon eenbee, waani eenbee, katamantebee, darantebee, bazindarbee, buudaka “Barjodar woylamin wodi qajayna eenane” hamaynabeka idar gaale yeskidine. \v 27 Thoothi waadimaka inta qajidine; thoothi rooro raat isa kaydine; daaqibee dheebabeka inta gaalidine; thoothi woda gala itsima inta qoomidine; qajibee pundirmakkobe idar yeskidine. \v 28 Shidhon waani yerin i paydima rooroaka rooroaka idar baske maatoono misken onna wul goynsa qaabenone. \v 29 Eedi kalaa kinin qajadhenka intaar qajadhaati? Eedi kalaa seesonte taysadhayse kinin dhambenka inta dhagadhaati? \p \v 30 Erime zaskayno ko hanna, isa qajen dhahayna yerraka ida erime. \v 31 Rooro wul gobshadhaa Imbaa wontea Yesussa Imba dahaa Barjo inin buudaka giyminam kidi dhesa ki dhese. \v 32 Demasqo katamante inin dohon wodanka, Bitaa Aretaassa choobar maatayse eenaam wottsea iam yedana zagayse katamansa kerinam toolaynaka ki tolsade. \v 33 Ko dahaannaar, kermindar woysadhon ooninsa maskootinka sharankonte iam dottsayse kenin hanchonna, kisa aanira i dhaqade. \c 12 \s1 Bhawloos Barjokala Kinin Haapoono Shedintono \p \v 1 Erime pootehe; ko dahaannaar erime zaskeane. Ogonante Imbaa wontea Yesusin ina dhohon shedintonbee kikalanka haapadhen yerinbeka ida erime. \v 2 Tabhi oydi levesa birayse tura Barjoyn dohon makkanson cecindar tiidhaa Kiristooska dehea eedi kalaam ida dhese. Ogono gon waakamoo haamakaw dhesattine, Barjoda dhese. \v 3-4 Ea agaam Barjo yinin dohon ukunsen raqinte tura kinin tiidhondettsi, ogote eedi upsika giidhimon, giyanaar eedina imbhaamon yer kinin qansonam ida dhese; ogono gon waakamoo haamakaw dhesattine, Barjoda dhese. \p \v 5 Agaadettsea ea goynka ida erime; innon metensa ko hanna, inta isa qajera abka erimattine. \v 6 Erimana i zagidianna, malgimi eedi maatattine; harrna hambhidianna, goninam ida giye. Ko dahaannaar eedi hay ki hannaar iam kinin haapenbee inin giyenam kinin qansenbena kattsi hayayse iam kinin paydoamadettsi, inin erimenam inta garidine. \p \v 7 Igina gembha ina haapadhaana yerra goynka pormakkoka inin poorimbhoamadettsi, isa waanam uxea ukumbha, iam galshea Seethaansa erge ina ko imbhade; ogonoar inin poorimbhoamadettsine. \v 8 Ogono yerro ikalanka konin shidhoadettsi Imbaa wontea Yesusam makkam goyt i miskade. \v 9 Kidiar ina yi giyna: “Isa kantanin kattsi haapadhayno eensa qajenka konin haapadhenna, isa sunin imintono hana yeeka ko yeeke” ina ki hamade. Ogonante Kiristoossa kantano idar konin doadettsi kattsi wozaka inta isa qajenka ida erime. \v 10 Ogonante Kiristoosna qajebee, irdhabee, gaalebee, oytaydhabee, qaabebeka ida wozadhe. Harrna hambhidianna, inin qajadhen wodanka, inta kantakane. \s1 Bhawloos Qorontoos Eenana Kinin Bhocchoono \p \v 11 Inin erimenka malgimi i maatade; ogo inin erimoadettsi iam hayaana yedine. Inta likka eedi i dahaannaar, iam gobsha yeam zaskidine. Harrna hambhidianna, “Kiristoos yisa tarjamonnante kinin yittsaana gembha eenane” yiam hambhaynadara hamin ko dahaakaar tokattine. \v 12 Gon Kiristoos yisa tarjamonnante kinin yittsaa ea inin maatonam dhahayna milkitina yesa shaarinte inin dohonka darshintaka inin waadadhaana waadimanane; iginaar milkitinabee, tarshayna yerrabee, halla waadimanabene. \v 13 Yedar baske maatima inin shidhorra waani misken onnara harka yeam i toskaa? Ogo seesonam ina garee. \p \v 14 Marrato! Yekal makkanso goyt nivana inta ashkimbhidine. Inta yedar baske maatattine; harrna hambhidianna, inin zagayno yeamne, yesa koymonamtehe. Ogonoar imbana naanana koymonam keda pucche; naana imbanana koymo pucchehe. \v 15 Inta yena isa koymonam bish dayma, iamaar wozaka ida ime. Ta yeam kattsi i nashina, yenin iam nashenam yedi toskee tosko? \p \v 16 Ogo yerinka inta yedar baske maataatine; ko dahaannaar yesa shaarira waani waani eenayn hamendettsi, pakala ea inin maatonna yeam maltamoka inin yedaa yena koda maate. \v 17 Inin yekal yittsaana eenasa eedi kalaaka hattear inta yeam taysayse itsidu? \v 18 Tiito yekal kinin yivoadettsi kiam inta miskidine; kimbesana kinkaar imbanaasaam i yittsade. Tiito yeam taysayse itsidu? Wosa qaabonbee wosa waadimanbe kalaatayu? \p \v 19 Ta koka yekka, yesa birante wonnon metenna wonin palimea yena ko maatade; ko dahaannaar Barjo birante Kiristooska maatayse yena woda giye. Ogonoar wonin nashaynato, yeam gettsota hamayse ko wulam yena woda giye. \v 20 Inin yekal nivenka inin nashendettsi ye dayma, intaar yenin nashendettsi i daymaka, kidar wo keero hamayse ida kurtumbhe. Yin pir yesa jibbintabee, woogintobee, wacimebee, eedidar palimebee, eedisa naabeam genintabee, wuupobee, pormakkobee, goorebe yesa ko doomoo hamayse ida kurtumbhe. \v 21 Yekal pir inin maatenka isa Barjoa yesa birante iam kida ooshinse hamayse ida kurtumbhe. Kosa birayse thoothino eeno seeson waadadhayse konin hayon minngamonbee, sharmucimakkonbee, waansa anngarman dhaasenbeam garayse Barjodar maataamon eenna qaabayse ida burqadhe hamayse ida kurtumbhe. \c 13 \s1 Bhawloossa Kiilimenbe Wacimenbe \p \v 1 Yekal inin nivenka kono isa makkansone. Dhalq wul eedi lamaabee makkambesa tarjamoka koda woye.\x - \xo 13:1 \xt Yiggi 17:6; 19:15.\x* \v 2 Lansi yekal nivayse inin dohon wodanka, yena inin giyondettsi, taar pir pegeka kosa birayse seeso waadadhaanabee waani een wulbena ida giye: Ta yekal pir maatayse inin nivenka haynaar burqadhattine. \v 3 Harrna hambhidianna, isa iinte dahayse giyea Kiristoos kinin dohonam dhesana yenin zagennane. Yesa shaarinte waadadhayno Kiristoossa kantanone; qajenotehe. \v 4 Harrna hambhidianna, Kiristoos qajeka ziitadhayse ki diyade; keeda Barjosa kantanka kidi sadaka daane. Wodi pir Kiristooska qajadhaana eenane; ko dahaannaar yena hamayse Barjosa kantanka kimbesana maatayse woda dee. \p \v 5 Barjodar woylamin qajintaka dahayna ye hanna, yesa metenam oysayse marmaree. Yesus Kiristoos yesa iinte kinin dohonam dhesattenu? Ogotay ko hamma, yedi oysimenka dhambidine hamintane. \v 6 Wodi oysimenka wonin dhambaamonam dheseeda dhese hamayse yedar qaabe ida haye. \v 7 Yer hamin hambhaakaar siya yeram yenin hayoamadettsi yena Barjoam woda miske. Wodi oysimera sagaana maatayse wonin haapadhoadettsitehe; ko dahaannaar wodi oysimenka dhambaana wo maatidianna, yedi yer payya yenin hayoadettsine. \p \v 8 Wodi goninna woda waadadhe; goninam kaysea yer kala hattear waadadhana damattone. \v 9 Wodi eedi qajadhaana wo daaka, yedi kantanka dahaana eena yenin dehenka woda wozadhe; yedi gon dahayna eena yenin doadettsi pir yena Barjoam woda miske. \p \v 10 Yerra kinaam yekalanka pege dahayse inin thaapoono yekal inin niven wodanka, Imbaa wontea Yesusin ina imon hayamonka yedar inin wocchimbhoamadettsi hamaysene. Harrna hambhidianna, Imbaa wontea Yesus ina kinin imoono hayamono yeam inin woysoadettsine, yeam inin kottsoadettsitehe. \s1 Macchin Kiilimenbee Nagaymakkonbe \p \v 11 Keeda macchinte, imbanaanato, payya dehee; gon dahayna eena maatee; inin kiilenam qansee; kinka woylam kalaaka dehee; kinka nagaya dehee. Nashimmakkonbee payyamonbesa Barjoa kidi yembesana kida dee. \p \v 12 Gonin hamon nashimmakkonka kinka kiam kiam sunqaate nagaysee. \v 13 Barjodar woylamin qajayna eena wul yena nagaya keda hame. \v 14 Imbaa wontea Yesus Kiristoossa sunin imintonbee, Barjosa nashimmakkonbee, Manpas Gazansa kalaa maatintanbe ye wulka ko dee.