\id 1CO \h Bira Qorontoos \toc1 Kiristoos Yisa Tarjamonnante Kinin Yittsaa Bhawloos Qorontoos Eenana Kinin Thaapoono Birono Warqanno \toc2 Bira Qorontoos \mt2 Kiristoos Yisa Tarjamonnante Kinin Yittsaa Bhawloos \mt1 Qorontoos Eenana \mt2 Kinin Thaapoono Birono Warqanno \is1 Ardinta \ip Bhawloos Barjosa dhacchintan upsinam workisana kinin yaayon makkansonam Epsoon katamante dahayse ko warqatinam Qorontoosir Barjodar woylamin qajaanana ki thaapade. Kinin thaapoonoar 47-50 levensa iintene. Misken ooninte dhacchintansa aapino hamin daa konin zaskenbee wosa dhaqidinam waadimadar hamin dhaa konin zaskenbeam kidi thaapidine. Bhawloossa Barjosa dhacchintan upsinam tarjansa gembho bhocchino Barjodar woylam qajabee kina goninka daabe zaskenamne. “Kiristooska” hamea upsea Barjodar woylamin qajaa kiam dhacchaa Imbabesana kisa dohon haalin goynam dhaana maasayse maasayse ko haapadhe. \ip Bhawloos birayse Qorontoos katamante kinin yeskoono Barjosa dhacchintan upsinam workisayse giyota lanso kinin yivonkane (Yi Waa 18:1-17). Bhawloos Sillaasbee Thimaatoosbe Moqodoonia peera kenin nivenam toolaate dahayse Aqilabee Bhirsqillabesana ki dhesimade. Kedi Bhawloosdettsi apala ooni jaagayse yisa dayntanna kenin haapenna, Bhawloosaar kembesana kinka dahaate Barjosa dhacchintan upsinam kida giye. \ip Sillaasbee Thimaatoosbe kenin nivon wodanka, Teselonqebee Beeriaber dohon yerinsa Bhawloosna ke giyade. Bhawloos kattsika Yesus Barjoyn qadhaa Kiristoos kinin dohonam giyte ki dahade. Qorontoosir dahaana Ayiwd eena ogo upsinam tiyma kenin garonna, Bhawloos Ayiwdtay hamma eenasa shaarinte yisa waadiman ki yedade (Yi Waa 18:6-7). Thoothino Barjodar woylamin ko qajade. Ayiwd eensa bukin raqinsa hayoa Qerisbhoos pir Barjodar woylamin ki qajade. Bhawloos arpi tabhi lankay Barjodar woylamin qajaanaam dhettsaate ogote ki kappade. \ip Bhawloos makkanson Epsoon katamante kinin dehenka Qelove oonin eenara nivaana eena Qorontoos misken ooninte palimebee edimebe konin dohonam kina ke giyade. Pir Qorontoosir Barjodar woylamin qajaana warqatka oysime kala kala oysayse Bhawlooskalanka malsi ke zagade. Kina dhalqinam maasana Bhawloos Qorontoosir Barjodar woylamin qajaanana birayse kena warqat ki thaapade. \ip Kaa mathaapaam raq oydidar kashana dandima ko dandime: \io1 1. Nagaymakkobee Barjona gobshibe (1:1-9) \io1 2. Qelove oonin eenara Bhawloosin qansonsa malsino (1:10–6:20) \io2 a) Barjo eensa shaarinte dohon edimen goynsa (1:10-17) \io2 b) Pakalmakkon goynsa (1:18–2:16) \io2 c) Barjona waadadhayna eena goynsa (3:1-23) \io2 d) Kiristoossa tarjamonnante yittsadhaana eena goynsa (4:1-21) \io2 e) Barjo eenasa shaarinte dohon sharmucimakkon goynsa (5:1-13) \io2 f) Kinka kinka qaashimadhen goynsa (6:1-20) \io1 3. Qorontoosir Barjodar woylamin qajaanara nittsadhon warqatinsa malsino (7:1–16:12) \io2 a) Keemon goynsa (7:1-40) \io2 b) Galabee nathamobe goynsa (8:1–11:1) \io2 c) Kinka miskenna bukadhenka zaskayno dambino (11:2–12:31) \io2 d) Gonin hammo nashimmakkono (13:1-13) \io2 e) Manpas Gazansa iminton goynsa (14:1-40) \io2 f) Dembhira dhaabhadhen goynsa (15:1-58) \io2 g) Bhawloosin qaaboono (16:1-12) \io1 4. Macchin kiilimenbee nagaymakkonbe (16:13-24) \ip Mathaapinsa gembho bhocchino wosa dhaqidino wonin dehen waadimaka haapadha konin zaskenamne. Barjodar woylamin qajaana bhoccha zaskayno Kiristooska haali sada haapidi wo hanna, Manpas Gazano wosa iinte konin dohonna, haali daynta ko woam zaske (3:16-17; 6:11bee 19-20be). Ogo wodanka Qorontoos katamano siyamobee sharmucimakkokabe dhesimoono ko dahade. Barjodar woylamin qajidin naabenka aaninka ashkadhaa barjoasa gazan ooninte sharmucimakkon keda waadadhe. Bhawloos Barjodar woylamin qajaana Manpas Gazansa ooni kenin dohonna, tipa eedi kenin doadettsi ki bhocchisade. \c 1 \p \v 1 Barjo qaabenka Yesus Kiristoos yisa tarjamonnante eelayse kinin yittsaa i Bhawloosbee wombanaasa Sostensbekalanka nittsadhoono warqannone. \v 2 Qorontoos gidir dohon Barjosa misken ooninte Yesus Kiristooska gaza ke maate eldhayse gazisadhaana eenana, pir kembee wombesa Imba maataa Imbaa wontea Yesus Kiristoossa naabenam hamote ko hannaar dahayse eelayna eena wulna nittsadhoonone. \v 3 Wosa Imbaa Barjobee Yesus Kiristoosbesa sunin imintonbee payyamonbe yena ko dee. \s1 Bhawloos Barjoam Kinin Gobshoono \p \v 4 Barjo Yesus Kiristoosbar yeam nashayse kinin imon sunin imintonna rooro wul yennon goynka kiam ida gobshe. \v 5 Yer wulka, dhalqin dhalqadhen wulbee dhesidin wulbe Kiristoos goynka yedi wodimbhidine. \v 6 Kiristoos goynsa yena wonin giyoono tarjamono woylamin yennonte wocchimbhidine. \v 7 Ogonante wosa Imbaa Yesus Kiristoossa may kisa nivintanam wozaka yenin toolenka, yekalanka Barjo imintonsa kala hattear joogehe. \v 8 Wosa Imbaa Yesus Kiristoos kinin nivea rooroaka, yer siya yindar haapadhimina maatayse yenin doadettsi, macchinka yekka kidi yeam wocchinsayse gisha ki gishe. \v 9 Naasa kintea, wosa Imbaa Yesus Kiristoosbesana kinka kalaa yenin maatoadettsi yeam eelaa Barjo kidi gon hamaane. \s1 Barjodar Woylamin Qajayna Eenasa Shaarinte Edime Konin Zaskimoono \p \v 10 Imbanaanato, “Edime yennon shaarinte konin doamadettsi yedi wulatte kinka kinka kina ee hamayse qaabi kalaabee woylam kalaabeka wocchimbhayse dehee” hamayse wosa Imbaa Yesus Kiristoossa naabenka ida yeam miske. \p \v 11 Imbanaanato, yennon shaarinte paloyn dohonam inta Qelove zelen eenakalanka qansidine. \v 12 Ogono palonoar yedi yesa waa “Inta Bhawloossane”, waa “Inta Abhiloossane”, waa “Inta Bhethiroossane\f + \fr 1:12 \ft Bhawloos “Bhethiroossa” yinin thaapenka, kisa naabenam Sooria Peen aponka “Keepa” hamayse ki thaapade. Pir 3:22bee, 9:5bee, 15:5bedar agaadettsi ki thaapade.\f*”, waa “Inta Kiristoossane” yeda hame. \v 13 Ta Kiristoos edimidu? Inta Bhawloos masqalindar konngadhayse yena ziitadhidu? Yenin shiidhoono i Bhawloos naabenkaw? \v 14-15 Eedi hay ki hannaar, “Yedi Bhawloos naabenka ye shiidhade” kinin hamoamadettsi inta yennon iira Qerisbhoosbee Gayoosbeam inin shivorra eedi hayyeamaar inin shivaamonna Barjoam ida gobshe. \v 16 Taar ina bhoqayno Isthipaanassa oonin eenaam inin shivoonone. Iginaranka ab eedi inin shivaa ina bhoqehe. \v 17 Ogonoar Kiristoos iam kinin nittsoono kisa dhacchintan upsinam eenna inin giyoadettsine; inin shivoadettsi iam nittsadehe. Kiristoos masqalindar konngadhayse ziitadhintaka kisa diydino sun konin shidhoamadettsi, kisa dhacchintan upsinam inin giyayno eedikalanka haapadhon pakalmakko dhalqkatehe. \s1 Barjosa Pakalmakkonbee Kantanbe Kiristooska Konin Haapadhoono \p \v 18 “Kiristoos masqalindar konngadhintaka ziitadhayse ki diyade” hamayno Barjosa upsino kayen goyndar dohon eenna yer bari apone; wo dhaqayna eenana Barjosa kantane. \v 19 Ogonoar \q1 “Pakalla eenasa pakalmakkonam kaysayda kayse; \q1 dhesaana eenasa dhesidinam shiishayda shiishe”\x - \xo 1:19 \xt Isi 29:14. \x* \m hamayse thaapadhidine. \v 20 Ta ea pakalaa hamote ki dahaa? Yigginam dhettsea hamote ki dahaa? Peen kogayn dhalqin dhesea ea hamote ki dahaa? Barjo peen kogayn pakalmakkonam yer pootima hayadaa? \p \v 21 Peen kodar dohoono eeno peen ko pakalmakkonka Barjoam konin dhesoamadettsi Barjo pakalmakkon yinnonka keam ki marade. Ko dahaannaar peen kodar dahaana eenana giidhenka, kena yer bari apo maatoono kono Barjosa upsin qansayse Kiristoosdar woylamin qajayna eenaam dhacchana Barjosa payya qaabi ko maatade. \v 22 Ayiwd eena yer tarshea haydhaka shedana keda zage; Girik eenaar pakalmakko dhesana keda zage. \v 23 Wodi masqalindar konngadhayse ziitadhaysaka diyaa Kiristoosam woda giye. Ogono wonin giyaynoar Ayiwd eenana goa, Ayiwdtay hamma eenanaar yer bari apo ko maate. \v 24 Eldhaana eenana ko hanna, Ayiwd eenana ko hannaar, Girik eenana ko hannaar, Kiristoos Barjosa kantabee pakalmakkobene. \v 25 Ogono Barjosa malgimmakko gantine hamayse qaabadhayno yerro een pakalmakkondara saginone. Barjosa kanta kaymakkone hamayse qaabadhayno yerroar een kantandara saginone. \p \v 26 Imbanaanato, yenin eldhonam qaabee; yennon shaarinte eedi bhocchika eedi pakala dahaabee, kantaka dahaabee, eedi gebhi dahaabe thoothitehe. \v 27 Barjo pakalla eenaam ooshinsota peen kodar malgimidettsi hayayse shedadhayna eenaam ki kamade. Kantanka dahaana eenaamaar ooshinsana peen kodar kanta qolminadettsi hayayse shedadhayna eenaam ki kamade. \v 28 Barjoar peen kote dahaana eenkal yer gebhi detha maatayse haapadhenam shiishana peen kodar yerin bagadhonbee, yer tokaa hayayse shedadhonbee, yerin pootimonbeam ki kamade. \v 29 Ogo yin kininna hayoono, eedi hambhea wul Barjo birante kinin erimoamadettsi hamaysene. \v 30 Yeam Yesus Kiristoosbesana kinka kalaa hayaar Barjone. Yesus Kiristoos Barjokalanka haapadhaa wosa pakalmakkoabee tipamobene. Woam gazisayse Barjo eedi ki maasade; pir yinnon sadanam seesosa baza kashadhea hayayse diyntaka woam ki dhacchade. \v 31 Ogona Mathaap Gazante thaapadhondettsi, erimea Barjoka ki erime.\x - \xo 1:31 \xt Erme 9:24. \x* \c 2 \p \v 1 Imbanaanato, inta yekal inin nivon wodanka, Barjosa aachin dhalqinam yena inin dhettsenka, eedi dhalq dheseadettsibee pakalmakkokabe yena giyaatine. \v 2 Harrna hambhidianna, inta yekal inin dohon wodanka, Yesus Kiristoosam bish, kidiar masqalindar ziitadhayse kinin diyonam inin giyerra yer ab inta dhesattine hamayse qaabidi i dahade. \v 3 Yekal inin dohon wodanka, inta qajebee, kurtumbhebee, gibazbeka i dahade. \v 4-5 Yedi woylamin yenindar qajayno eedi pakalmakkodar daymaka Barjo kantandar konin doadettsi, inin yena giyenbee dhettsenbe Manpas Gazansa kantanam dhayntakane; eediam yidar maasota giidhea pakalmakko dhalq yena giyaatine. \s1 Barjo Yisa Manpasinka Kinin Imayno Pakalmakkono \p \v 6 Ko dahaannaar Barjodar woylamin qajintaka wocchimbhaanana wonin giyenka, pakalmakkoka woda giye; pakalmakkono ogonoar peen ko gayno way peen kodar haymbhaana hayamoysa shidhayna eena gaynotehe. \v 7 Wonin giyaynoar Barjosa aachin dhalqin pakalmakkonone; ogonoar wodan kosa birayse Barjo ena woam gobshota kinin ashkoono aachimayse dohoonone. \v 8 Peen kosa hayamoynsa dahaana eenasa eedi kala hattear pakalmakkon koam dhesadehe. Ini dhesidi hatte ke hanna, gobshin Imbaa Yesusam ziitayse deesehe. \v 9 Ko dahaannaar, \q1 “Aapiyn haapaamon, \q1 qaamiyn qansaamon, \q1 woylamiyn qaabaamon, \q1 Barjo kiam nashaynana ki ashkade”\x - \xo 2:9 \xt Isi 64:4. \x* \m hamayse Mathaap Gazante thaapadhondettsi, woda koam giye. \p \v 10 Manpas Gazano Barjosa qaabon aachi maatonam shiishima, yer wulam marmarayse dhesa ko dhese. Barjoar yisa aachin dhalqinam Manpas Gazan goynka wona may hayayse ki dhahade. \v 11 Ea yinti kidara kisa iinte dohonam eedi hayyear dhesehe; ogodettsi taar Barjo Manpasin goynka daymaka, goyti abka Barjo qaabenam eedi hay ki hannaar dhesea qolehe. \v 12 Wodi Barjoyn wona sun imon wulam wonin dhesoadettsi, Barjokala imbhon Manpasinam wo tiyade; peen kogayn manpasinam tiyootone. \p \v 13 Ogonante wodi manpasinngayn manpasinka dahaana eenana woda giye. Wonin giyaynoar Barjosa Manpasinin woam dhettsen upsinkane; eedi pakalmakkoka woam dhettsadhon upsinka giyattone. \v 14 Barjosa Manpasin yidar qolma eana Manpasin gayno kina malgimmakko konin maatenna, kidi koam tiyana damehe; goynam kosa Manpasinin eshkenna, may hayayse kidi dhesana damehe. \v 15 Barjosa Manpasinin dahaa ea yer wulam marmarayse dhesa ki dhese; kiam eedi hayyear marmarayse dhesehe. \q1 \v 16 “Barjosa qaabonam dhesana damea hayne? \q1 Kiam kiileasin hayne?”\x - \xo 2:16 \xt Isi 40:13. \x* \m hamayse thaapadhondettsine. Kiristoossa qaabono wosa iinte daane. \c 3 \s1 Barjona Waadadhayna Eenasa Waadimano \p \v 1 Imbanaanato, yedi kattsika peen kogayn yerinam qaabaynabee Kiristoos goynka akar wocchimbhaamma naasidettsibe yenin dohonna, Barjosa Manpasindariy dahaana eenana inin giyendettsi yena giyana inta damaatine. \v 2 Akar galan wocchin itsan yenin yedaamonna, raathi bish ida yeam kunse; gala wocchi yeam kunsaatine. Taaki ko hannaar gala wocchi itsana yedi damettene. \v 3 Harrna hambhidianna, kattsika peen kogayn yerinam yedi qaabaynane. Woogintobee palimebe shaarin yennonte konin dohonna, Barjo eenadettsi dayma peen kogayn yerinam qaabayna eenadettsi yesa maatintatayu? \v 4 Waa “Inta Bhawloossane”, waar “Inta Abhiloossane” yenin hamenka, Barjo eenadettsi yedi maateetene. \p \v 5 Ta keeda Abhiloos hare? Bhawloossin hare? Kedi Barjodar woylamin yenin qajoadettsi yeam hayaana Barjona waadadhayna eenane; kedi meteka meteka yisa kena Imbaa wontea imon waadimandettsi keda waadadhe. \v 6 Inta koraane; Abhiloos noqon wushaane; ko dahaannaar gettsaa Barjone. \v 7 Ta keeda gettsea Barjo ki hanna, koraabee noqon wushaabeyn bhocchadhea kesa yer qolehe. \v 8 Koraabee noqon wushaabe kiaddhane. Ko dahaannaar eeno yisa meteka meteka waadiman yinnondettsi bazanam koda tiye. \v 9 Wodi Barjobete kinka waadadhaynane; yediar Barjosa haamibee oonibene. \p \v 10 Barjo yisa sunin iminton goynka ina kinin imondettsi, pakalmakkoka eedi ooni woyseadettsi, ooninsa raqinam i ashkade; ea waar ogo inin meeshate ashkon raqindar kida oonin woyse. Ko dahaannaar eeno wul yisa meteka meteka ooninam hamin konin woysenam mete yisaam ko gishe. \v 11 Harrna hambhidianna, Barjoyn ashkaa raqadaranka eedi hay ki hannaar, raq ab ashkana damehe. Barjoyn ashkaa raqadettsi maataa kidi Yesus Kiristoosne. \v 12 Eedi hay ki hannaar, ogo oonin woysota meeshate ashkadhon raqindar worqibee, anngamo birrebee, bazaysa detha maataa seenibeka, pir haaqabee, shudhibee, hasarabeka ooni woysea ki hanna, \v 13 kalaa kalaana eena yer harka ooninam yisa kenin woysonam macchin rooroaka may sheda ko shedadhe. Ogo wodanka eena kalaa kalaanasa ooninam woysidino yer harka konin dohonam shedota nuunka koqate koda shedadhe. \v 14 Eedi hay ki hannaar, ogo meeshate ashkadhon raqindar oonin woysaa easa waadimano nuunka atima shidhidi ko hanna, waadiman yinnonsa bazanam tiya ki tiye. \v 15 Eedi haysaar waadimano nuunka atidi ko hanna, baza tiyma kida shidhe; ea kidi meten yinnonka dhaqa ki dhaqe. Ko dahaannaar kisa dhaqano nuunsa iira gobate dhaqaa eedidettsi maataysene. \p \v 16 Yedi Barjosa ooni gaza yenin dohonbee Barjosa Manpasinin yennon iinte konin dohonbeam dheseetenu? \v 17 Eedi hay ki hannaar, Barjosa oonin gazan kayseam Barjoar kiam kaysa ki kayse. Barjosa onno gazane; onno gazano ogonoar yedine. \p \v 18 Eedi hay ki hannaar, meten yinnonam ki taysabhoode; yennon shaarinte peen kogayn pakalmakkonka “Inta eedi pakalane” hamea dahaa ki hanna, gonin hamon pakalmakkonam haapota meten yinnonam eedi malgimidettsi ki maase. \v 19 Harrna hambhidianna, peen ko gayno pakalmakkono Barjo birante malgimmakko yer konin dohonnane. Ogonoar “Barjo pakalla eenasa gadimmakkon waadiman kennonka keam yeda ki yede”\x - \xo 3:19 \xt Iyoob 5:13.\x* \v 20 pir, “Barjo pakalla eenasa qaabeno pootima konin dohonam dhesa ki dhese”\x - \xo 3:20 \xt Maz 94:11.\x* hamayse thaapadhidine. \v 21 Ogonante yer wul yenti konin dohonna, eedi hay ki hannaar, eedika ki erimabhoode. \v 22 Bhawloos ki hannaar, Abhiloos ki hannaar, Bhethiroos ki hannaar, peen kodar dohoono ko hannaar, sadaka daadhea ko hannaar, dembhi ko hannaar, ta dohoono ko hannaar, os birante nivayno ko hannaar, yer wul yentine; \v 23 yediar Kiristoossane; Kiristoosaar Barjosane. \c 4 \s1 Kiristoossa Tarjamonnante Yittsadhaana Eena \p \v 1 Ta keeda eeno wul Kiristoossa waadiman waadadhayna wonin dohonbee Barjosa aachin dhalqinam may hayayse giyntasa hayamo wona imbhonbeam kenin shedoadettsi ko keam zaske. \v 2 Hayamon yinnante imbhaanaar woylam yinindariy qajadhea eedi maatayse haapadhinta ko keam zaske. \v 3 Ta keeda yedi ye hannaar, eeno waani ko hannaar, idar ko pirdaakaar ina ogono yer hayehe. Intaar meten innondar pirdattine. \v 4 Inta inin bhocchenka, isa iinte seeso kala hattear ina dahaa bhoqehe. Ko dahaannaar ogoam inin giyenka, tipa eedi iam maasehe; idar pirdea ea Imba Yesusne. \v 5 Ta keeda ogo wodanin yeskenka yekka eedi haydarar pirdeebhode; Imba Yesusin nivenka yekka toolee. Kidi thipansa iinte aachimayse dohon yerinam shaakandar bula ki bule; eenin yisa woylaminte aachon qaabenam may hayayse dhaa ki dhee. Ogo wodanka eeno wul meteka meteka kona maaten gobshinam Barjokalanka koda tiye. \p \v 6 Imbanaanato, ogo yerinam yenin dhesoadettsi inta yena hamayse imbee Abhiloosbeam kamsi hayayse giydine. Koam inin yena giyayno “Barjosa upsinte thaapadhorra sagaabhode” hamen kiilimenam yedi wokalanka dhesayse, ea waaka erimayse ea waam yenin bagoamadettsi hamaysene. \v 7 Ya waani eendara yer harka sage? Yer wulam hanin tiyoono Barjokalankane; ta yer wulam hanin tiyoono Barjokalanka ko hanna, kikalanka tiyaamadettsi harrnaa erime? \p \v 8 Keeda ogona “Wodi mishidine! Wodi wodimbhidine!” yeda hame; wokalanka edimayse bitimaa eedi ye maatade. Wodiar yembesana wonin bitimoadettsi, bitamono yenno gon ko hanna, payyane. \v 9 Harrna hambhidianna, Barjo woam Kiristoos yisa tarjamonnante kinin yittsaanaam dembhi kedar pirdadhaysaka entsate yiidhayna eensa macchinte woam kinin hayaa koda ina maate; ogo goynka Barjosa gaananasa birantebee peen ko eensa birantebe eenin yiigi yiigayna eedi wo maatade. \v 10 Wodi Kiristoosna hamayse eena malgimina wo maatade; yedi Kiristooska eena pakalla ye maatade. Wodi eena kantaysa qolmina wo maatade; yedi eena kantanka dahaana ye maatade. Wodi eena bagadhaana wo maatade; yedi eena gobshadhaana ye maatade. \v 11 Ta koka yekka daaqardhitebee dheebardhitebe wo dahade; wonin qaadhea yer kaysisayse wo dahade; qandhite wo dahade; ooni qolmina eedi maatayse woda gaale. \v 12 Aanin wonnonka waadadhite woda qaje; woam kenin ashenka, kena payya malsi woda maase; woam kenin oytayenka, kena darshooda darshe. \v 13 Naaben wosa kenin genenka, wodi kena lemmakko upsika woda maase. Wodi ta wodan koka yekka yer wulsa dhabadhaana wuqurinabee peera sahate laldhayna hargenabe wo maatade. \p \v 14 Inta koam yena inin thaapoono inin nashayna naana innadettsi hayayse yeam kiilanane, yeam ooshinsanatehe. \v 15 Kiristoos goynka paydate macchadhimina yeam gettsayna eena ke dahaakaar, imba yesa thoothi qolehe. Barjosa dhacchintan upsinam yena giyada Yesus Kiristoos goynka yeam adhaa intane. \v 16 Ogonante idettsi ye maate ida yeam miske. \p \v 17 Ogonante Imba Yesuska isa naasi maataa, inin nashea yindar woylamin qajadhea Thimaatoosam yedar inta yittsidine. Inta raq wul gidir dohon misken ooninte inin dhettsendettsi, Kiristooska maaten isa dayntansa kidi yena bhocchisasane. \p \v 18 Yennon shaarinte een waani waanina inin yeam shedana nivima konin maatenna, pormakkoka ko dahade. \v 19 Ko dahaannaar Imbaa wontea Yesussa bhocchi ko daana theedika yekal nivayda nive. Ogo wodanka igina poorimbhayna eenasa dhalqin bish dayma, kesa kantanamaar dhesana ida zage. \v 20 Harrna hambhidianna, Barjosa bitamono konin woyayno dhalqkatehe, Barjosa kantankane. \v 21 Yedi yer haree nashe? Yeam qanana micare bavate yedar inin nivoadettsi ye nashimoo? Nashimmakkobee lemmakkobeka yedar inin nivoadettsi ye nasho? \c 5 \s1 Barjo Eenasa Shaarinte Sharmucimakkoyn Dohoono \p \v 1 Yennon shaarinte sharmucimakko waadimayn dohonam koda giidhe. Ogodettsino sharmucimakkon waadimano Barjoam dhesimina eenasa shaarinte hattear yin haydhehe; ogonoar yennon shaarinte imbaa geshonam keemaa eedi daane ko hambhade. \v 2 Ta ogodettsino waadimano yennon shaarinte ko daaka yedi harrnee poorimbhe? Ogono waadimano yennon shaarinte konin haydhonna, qaaboka atayse ogoam hayaa eam yennon shaarira bula yeam ko zaske. \p \v 3 Hamin ko dahaannaar, inta yennon shaarinte i qolminaar, isa qaabenka yembesana i dahade. Yembesana kinka inin dohondettsi, yin ogodettsin siyon waadimanam hayaa eadar inta taaki pirdidine. \v 4 Imbaa wontea Yesussa naabenka yenin kinka kidar bukenka, intaar isa qaabenka yembesana ida dee. Ogo wodanka Imbaa wosa Yesussa kantano shaarin wonnonte konin dehenka, \v 5 agaa ea seeson ogoam hayaasa waanam Seethaanin galshoadettsi kiam saskate ima ko yeam zaske. Ogono yin yenin hayayno Imbaa wontea Yesusin pirdanna kinin niven rooronka ea agaasa sadano pirdira konin dhaqoadettsine. \p \v 6 Ta yenin erimayno yesa yer payyatehe. Irsho likka taapan wulam konin occhenam yedi dhesattenu? \v 7 Ta keeda irsho qolma yenin dohondettsi, irshoyn qolma taapa haali taapadhaa maatota irshon gecchonam yekalanka bulimate. Harrna hambhidianna, wosa Paasikanna\f + \fr 5:7 \ft “Paasika” hamen upsinam Haalin Mallan mathaapinsa macchinte thaapadhaanar shedaa.\f* yaata Kiristoos wona marsha machadhidine. \v 8 Ogonante Paasikan rooronaam wonin gobshenka, irshonka baxadhon balasha maaten cubbonbee siyon waadimanbeka dayma, irshoysa qolmon balashadettsi dhari maatonbee gonin hamonbeka wo gobshe. \p \v 9 Kosa birayse inin yena thaapon warqatinte “Sharmucimakkon hayayna eenabesana kinka wormeebhode” inta yena hamidine. \v 10 Yin yena isa giyntano peen kote dahaana eena sharmucimaynabee, eensa yerin anngardhaynabee, eensa koymon buuraynabee, aaninka ashkadhaana barjonana goodimayna eenabesana kinka wormeebhode isa yena hamintatehe. Ini yin ko daana, peen kora waana uta yeam ko zaske. \v 11 Inin yena thaapoono “Inta Barjodar woylamin qajeane” yiam hamaate sharmucimakkon hayeabee, eensa yerin anngardheabee, aaninka ashkadhaana barjonana goodimeabee, eenaam asheabee, barin bardheabee, eensa koymon buureabesana kinka wormeebhode isa hamintane. Ogodettsin waadiman hayea eabesana kinka galaar itseebhode. \p \v 12-13 Barjodar woylamin qajimina eenadar inin pirdoadettsi iam zaskehe; Barjo kedar pirda ki pirde. Barjodar woylamin qajayna eenadar pirdano yeam zaska zaskayu? Ogona “Seeson waadadhaa eam yennon shaarira bulee”\x - \xo 5:12-13 \xt Yiggi 17:7; 21:21; 22:21; 24:7.\x* hamayse ko thaapadhade. \c 6 \s1 Kinka Kinka Qaashimadhen Goyno \p \v 1 Yennon shaarinte eedi kalaa Barjodar woylamin qajaa ea waabesana kinka wacimidi ki hanna, kinka kenin wacimonsa goynam Barjo eedi maataana eena kina kenin shedoadettsi giyan garayse, kiam bersanna Barjoam dhesimon eendar hamin ki yivana dame? \v 2 Barjo eeno os birante peen kodar dohon eendar konin pirdenam yedi dhesattenu? Peen kodar dohon eendar pirdayna ye hanna, ogo likka likkon dhalqindar yenin pirdayno yeam hamin ko bashe? \v 3 Ta peen kodar dohon dhalqindar wonin pirderra sagayse Barjosa gaananadarar pirdota wonin dohonam yedi dhesattenu? \p \v 4 Ta peen ko gayno dhalqino yesa shaarinte daa ko hanna, misken ooninte dhalqiysa tiidhimina eenayn pirdoadettsi keam ye hayo? \v 5 Ogoam yena inin giyayno yenin ooshimbhoadettsi hamaysene. Yennon shaarinte qaabeka dahaa qaashinsana damea eedi kala hattear qolaaw? \v 6 Keeda Barjodar woylamin qajayna eena kinka kiam berso pirdin pirdadhen oonindar keda yive. Kenin yivaynoar Barjodar woylamin qajimina eenadarne. \p \v 7 Ta kinka kiam kiam yenin bersayno ogono meten yennonka macchi yesa bashadhintane. Yin yenin hayerra yenin gendhenbee taysadhenbe yena payyatayu? \v 8 Ko dahaannaar Barjodar woylamin qajayna yedi kinka kiamaar geneeda gene, pir tayseeda tayse. \v 9 Siyan waadadhayna eena Barjosa bitamonam kenin tiymonam yedi dhesattenu? Ogodettsin yerinka taysadheebhode. Sharmucimakkon hayayna eenabee, aaninka ashkadhaana barjonana goodimayna eenabee, anngi dahayse anngika wodhaynabee, \v 10 diibinabee, eensa yerin anngardhayna eenabee, barin bardhayna eenabee, iirimayna eenabee, eensa koymon sarate itsayna eenabe, iginadettsina Barjosa bitamonam tiyehe. \v 11 Yesa waani waani eena iginadettsi ena ye dahade. Taaki yedi Imbaa wontea Yesus Kiristoossa naabenbee Barjo wonteasa Manpasinbeka yedi seesora ye shiidhade; ye gazisadhade; yeam tipana ko maasadhade. \s1 Bishin Wonnonka Barjoam Gobshinta Woam Konin Zaskayno \p \v 12 “Yer wulam inin hayoadettsi ina giidhidine” ko hambhaakaar, yer wul ina pootehe. “Yer wulam inin hayoadettsi ina giidhidine” ko hambhaakaar, yer harrnaar worshamo qoldhattine. \v 13 “Gala iinane, iinoar galanane” ko hambhaakaar, Barjo galanbee iinbeam kaysa ki kayse. Bishino wonno Imbaa wontea Yesusnane; Imbaa wontea Yesusaar wosa bishinnane. Ogonante bishin wonnonka sharmucimakko haynta woam zaskehe. \v 14 Imbaa wontea Yesusam Barjo dembhira dhaasidine; ogodettsi yin woamaar yisa kantanka dembhira dhaasa ki dhaase. \p \v 15 Bishino yenno Kiristoossa waa konin dohonam yedi dhesattenu? Ta keeda Kiristoossa waanam tiyayse sharmucimakkon hayen edon waanbesana kalaa i hayo? Yin hayattine! \v 16 Sharmucimakkon hayen edonbesana kinka sharmucimakkon hayea ea kombesana kinka waa kalaa kinin maatenam yedi dhesattenu? Harrna hambhidianna, “Kedi lamaana waa kalaa keda maate”\x - \xo 6:16 \xt Pija 2:24. \x* hamayse thaapadhidine. \v 17 Imbaa wontea Yesusbesana kinka kalaa maatea ea kimbesana kinka manpas kalaa kida maate. \p \v 18 Ogonante sharmucimakkon haydhenkalanka pegimbhee. Sharmucimakko dayma eediyn hayayno seesono wul waankalanka waanane; sharmucimakkon hayea ea waan yinnondar kida seeson haye. \v 19 Bishino yenno Manpas Gazansa ooni gaza konin dohonam dhesattenu? Barjokalanka yenin tiyoono Manpas Gazano yennon iintene. Yediar yentitehe, Barjosane. \v 20 Harrna hambhidianna, Barjo yena baza kashayse ki yeam shanade. Ogonante yedi bishin yennonka Barjoam gobshee. \c 7 \s1 Keemon Goynsa Oysadhon Oysimensa Malsino \p \v 1 Ina yenin thaapon yerinsa: Eedi maa ki keemaamma payyane. \v 2 Ko dahaannaar sharmucimakko konin haydhoamadettsi anngi kalaasa maa kallo ko dee; maa kallonsaar anngi kalaa ki dee. \v 3 Geshoa geshonna zaskonam kona ki haye; ogodettsi geshono geshoana zaskonam kina ko haye. \v 4 Harrna hambhidianna, geshonsa waan konnondar kosa hayamo qolehe, hayamono geshoasane. Tapir geshoasa kinnon waandar kisa hayamo qolehe, hayamono geshonsane. \v 5 Barjo miskota hamayse kinka dhalqayse woda likkana kinka kikala ye edimaamma, kinka kiam kiam mareebhode. Kikalanka yenin edimenka, meten yennon yenin gishen goyn yeam bashaysaka Seethaanin yeam taysate shedoamadettsi pir kinka dehee. \p \v 6 Ta kono inin yena giyayno isa kiilimene, kantaka yin hayee hamintatehe. \v 7 Eeno wul maa keemima idettsi ko dee ida nashe. Ko dahaannaar Barjo eenna yisa meteka meteka qaabi waana waana ki imade. Kalaana maa keemayse kinin doadettsi, waanaar maa keemima kinin doadettsi qaabi ki imade. \p \v 8 Kiam keemaamma eenabee annginaysa diyaana maanabena inta yin ida giye: Idettsi keemima ke daana kena payyane. \v 9 Ko dahaannaar meten kennonam kenin gishayno keam bashidi hatte ko daana, kinka kiam ke keeme. Harrna hambhidianna, anngarmanka kenin atenna, kiam kenin keemayno kena payyane. \p \v 10 Kiam keemaana eenana inta yin ida giye: Ogono inin giyaynoar Imbaa wontea Yesusin giyoonone, inin bish giyaatehe. Kembhoono edono geshoa yinteam ko garabhoode. \v 11 Garidi ko hannaar kembhima ko dee; way kosa geshoabete ko qaashime. Geshoar geshon yinnonam ki garabhoode. \p \v 12 Een waanina, Imbaa wontea Yesus dayma, inta kena yin ida giye: Eedi kalaa Barjodar woylamin qajea dahayse Barjodar woylam qajima maa kisa daa ko hanna, kimbesana kinka doota nashea ko hanna, koam ki bulabhoode. \v 13 Barjodar woylamin qajon geshonsa Barjodar woylam qajima anngi kosa daa ko hanna, kombesana kinka doota nashea ki hanna, geshono kalanka ko utabhoode. \v 14 Harrna hambhidianna, Barjodar woylamin qajima geshoam Barjo geshon goynka kiam eedi yinti hayayse tiya ki tiye. Barjodar woylamin qajaamon geshonamaar Barjo geshoa goynka koam eedi yinti hayayse tiya ki tiye. Yin ko dahaamma, kesa naana minngi keda dee; taaki kedi gazane. \p \v 15 Kesa iira Barjodar woylamin qajima eedi kalaa garana nashaa ki gare. Ogo wodanka Barjodar woylamin qajea geshoa ki hannaar, geshono ko hannaar, ogo keemon goynka dhaxadhaanatehe. Barjo woam kinin eeloono payyamoka wo deene. \v 16 Ya kono Barjodar woylamin qajayno mayno, geshoa hantea hannon goynka kinin dhaqensa haraa dhesaa? Ya kaa Barjodar woylamin qajea geshoa, geshono hanno hannon goynka konin dhaqensa haraa dhesaa? \s1 Barjoyn Eelenka Yenin Dahaadettsi Maatayse Daynta Yeam Zaskayno \p \v 17 Yedi wulatte Barjo yena kinin imon imintondettsi, yeam kinin eelon wodanka yenin dahaadettsi dehee. Misken oonin waani gidir dohon een wulnaar yin ida giye: \v 18 Eedi hay ki hannaar, yisa qaaman taxadhayse ki daaka eldhaa dahaa ki hanna, qaama taxadhaama eedidettsi maatana ki qaababhoode; qaaman taxadhima eldhaa dahaa ki hanna, qaaman yisa ki taxadhabhoode. \v 19 Qaaman taxadhenbee taxadhimonbeyn eedina yer hayea qolehe, sunne. Zaskayno yerro Barjoyn giyonam ee hamintaka waadimintane. \p \v 20 Ogonante eeno yisa meteka meteka wulatte Barjoyn koam eelon wodanka konin dahaadettsi dahayse ko dee. \v 21 Barjoyn haam eelon wodanka ya worsho hatte ha daana, ogo yin hanin dohonna qaabisa iir ardaabhode. Worshamora utana goyti hana haapadhidi ko hanna, ogono payyamo hammo baalino hakalanka ko sagabhoode. \v 22 Harrna hambhidianna, worsho dahayse Imbaa Yesusin eelaa ea, Imbaa Yesus goynka baza qolma daadhen goynam ki haapade. Yin tapir worshotay dahayse eldhaa ea, Kiristoossa worshone. \v 23 Barjo yena baza kashayse yeam kinin shanonna eedina worsho maateebhode. \v 24 Ogonante imbanaanato, yedi wul yesa meteka meteka yenin eldhen wodanka yenin dahaadettsi dahayse Barjosa birante daymate. \s1 Kiam Keemaamma Eena Goynsa Giidhoono \p \v 25 Kiam keemaamma eena goynsa Imbaa wontea Yesuskalanka inin tiyaa upsi qolehe. Ko dahaannaar, Barjosa payyamonka inta eedi gon hama inin dohonna, kaasa choobar guttsayse dohoono kiilime intine. \v 26 Ta wonin dohoono wodano kono gaale woda konin dohonna, yenin dahaadettsi ye daydianna ina payya koda maate. \v 27 Yin ko dahaakaar, maa keemidi hatte ha daana, bulana zagaabhode; maa keemaama hatte ha daana, keemana zagaabhode. \v 28 Ko dahaannaar ya maa keemea hanna, hana seeso maatehe; yin tapir naano anzano kembhea hatte ko daana, kona seeso maatehe. Ko dahaakaar peen kodar kenin dehen goynka kiam keemaanadar gaale koda yeske. Ogona inno qaabeno ogo gaalensa iira yenin dhaqoadettsine. \p \v 29 Imbanaanato, inta yena yin ida giye: Macchin wodano orgadhidine. Keeda os maanka dahaa maaysa qolmaadettsi maatayse ki dee; \v 30 eepayna eena eepiminadettsi, wozadhaynaar wozadhiminadettsi ke dee; koymon shanayna eenaar koymono kenti konin dahaamadettsi hayayse ke shede. \v 31 Peen kodar dahaana yerraka dahayna eena “Kenka woda gebhe” hamayse qaaben kennon wulam kedar ke maasabhoode. Harrna hambhidianna, peen kosa dantano saga ko sage. \p \v 32 Keeda qaabonka gaalimaka yenin dehenam ida nashe. Maan keemaama ea Imbaa yintea Yesusam wozisana kinin nashenna, kattsika Imbaa yintea Yesussa waadimanam kida qaabe. \v 33 Maan keemaa ear geshon yinnonam wozisana kinin nashenna, peen kodar dohon yerinam kida qaabe; \v 34 ogo goynka qaabono kisa raq lamaadar kashimidine. Anngiysa qolmin qambhinbee naan anzanbe bishin yinnonbee sadan yinnonbeka Imbaa kontea Yesusna edimayse daana konin nashenna, qaabeno konno kattsika Imbaa kontea Yesussa waadimanam koda qaabe. Kembhoono mayno geshoa yinteam wozisana konin nashenna, peen kodar dohon yerinam koda qaabe. \v 35 Ogoam inta yennon metenna yena ida giye; yeam zaanidettsi yedana giyattine. Qaabeno inno yedi yeam konin zaskendettsi ye deebee qaaben yennonka lambhima woylam wulka Imbaa wontea Yesusna yenin waadadhoadettsine. \p \v 36 Eedi kalaa “Maa keemattine” hamayse kinin dehenka, ena kinin seesoono naano gebhayse kembhea ko yeskaysaka, koam keemima kinin dahayno darshishan kiam ko bashaysaka, keemana zagidi hatte ki daana, ki keeme; seeso kina maatehe. \v 37 Ko dahaannaar, “Maa keemima wocchimbhayse ida dee” kinin hamenka, kantaka “Maa keemaa” hamayse kiam anngarshayse kantisea yer qolmina, maa keemima kinin dahayno kina payyane. \v 38 Ogonante maan keemea ea yer payya kida haye; maan keemima ea sagi yer payya kida haye. \p \v 39 Geshono geshoa konteayn sadanka dohon wodanka, keemon goynka kodi dhaxadhoonone. Geshoayn kosa diyonsa budobar, kembhana nashidi hatte ko daana, kembhana dama ko dame; koninkay kembhea ear Barjodar woylam qajaa eedi kinin doadettsi ko zaske. \v 40 Innon qaabenka kembhima dehea ko hanna, sagi wozadhaate koda doaye. Ogo inin giyenam Barjosa Manpasinin inka dahaa ina koda maate. \c 8 \s1 Aaninka Ashkadhaana Barjonana Marshan Machadhon Waansa Goyno \p \v 1 Aaninka ashkadhaana barjonana marshan machadhon waan goynsa wonin yer dhesea daane. Ko dahaannaar yer dhesidi eediam pormakko ko poorinse; nashimmakko eediam wocchinsa ko wocchinse. \v 2 “Inta dhesidine” hamayse qaabea ea akar kiam zaskaadettsi dhesadehe. \v 3 Eedi hay ki hannaar Barjoam nashea dahaa ki hanna, ea agaa Barjosa birante eedi dhesimaane. \p \v 4 Ogona aaninka ashkadhaana barjonana marshan machadhon waanam itsadhen goynsa aaninka ashkadhaana barjona wul peen kodar yer sun hama kenin dohonbee gon hama Barjo bisheakalanka barjo abiyn qolmonbeam wodi dhesooda dhese. \v 5 Hamin ko dahaannaar, “Thoothi barjodettsi hayayse yinnante goodimadhaynabee imbane hambhaynabe, cecinbee peenbe gidir daane” hambhaakaar, \v 6 wosa Barjo kalaa bish daane. Kidi yer wulam pijaa Imbaane; wodiar kina woda dee. Woam wottsea Imbaa kalaa bish Yesus Kiristoos daane; yer wul kinnon goynka ko pijadhade; wodiar kinnon goynka woda dee. \p \v 7 Ko dahaannaar, ogoam dhesayno eena wultehe. Waani waani eena ta wodan koka yekka, aaninka ashkadhaana barjonana goodimadhenam kenin dusonna, “Kono aaninka ashkadhaa barjoana marshan machadhoonone” hamayse keda waanam itse. Ogona kesa qaabono dadi konin dohonna, keda gemme. \v 8 Ko dahaannaar gala woam Barjodar yeskisehe. Wo itsaakaar yer wodar wonin arsea qolehe; wo itsaammaar yer wosa joogea qolehe. \p \v 9 Ko dahaannaar, “Wonin nashaadettsi wonin itsenam yer woam marea qolehe” yenin hamayno, yisa qaabonka dadi maataana eenana goa konin maatoamadettsi mete yesaam gishee. \v 10 “Inta dhesidine” hamayse aaninka ashkadhaa barjona goodimadhen ooninte qalte dooqayse waan hanin itsenam yisa qaabonka dadi maataa ea haam kinin haapenka, ogoka hasa kiam aaninka ashkadhaana barjonana marshan machadhon waan kinin itsoadettsi hada haye. \v 11 Ogonante “Inta dhesidine” hamayse hanin giyenka, akar yisa qaabonka dadi maataa, Kiristoos yinnante diyaa hambanaasaam hada kayse. \v 12 Ogo goynka Barjodar woylamin qajintaka yesa imbanaana maataanaam genaate, akar wocchimbhaamon qaabon kennonam genintaka Kiristoosdar seeso yeda haye. \v 13 Ogonante gala imbanaasana goa maatea ko hanna, kina goa konin maatoamadettsi, keeda kaara os inta waa kala hattear itsattine. \c 9 \s1 Kiristooska Yittsadhaa Eana Imbhoono Waadimano \p \v 1 Inta inin nashaam hayana damea eeditayu? Inta Kiristoosin yisa tarjamonnante yittsaa eeditayu? Inta Imbaa wontea Yesusam aapika haapaati? Yedi Imbaa Yesuska waadiman innonsa aapinatayu? \v 2 Imbaa wontea Yesuska yittsadhaa ea inin maatonam gon hayayse dhettsisayna milkitina isa yedi yenin dohonna, waani eenna yittsadhaa ea i maataammaar, yenante inta gon yittsadhaa eane. \p \v 3 “Haam Kiristoos yisa tarjamonnante nittsadoaye” hamayse iam oysayna eenana inin imayno malsino isa konone: \v 4 Wodi wonin waadadhen goynka galabee wonin wucea yerbe woam konin zaskima ko yena maato? \v 5 Eena waani Kiristoosin yisa tarjamonnante yittsaanabee, Imbaa wontea Yesussa kannabee, Bhethiroosbedettsi Barjodar woylam qajea maa keemayse wonka entsayse yaaya woam zaskima ko yena maato? \v 6 Way itsanna waadimaka qajadha yiam zaskayna imbee Barnabaasbe bishiw? \v 7 Koymo kina kashadhea qolmaka yinnon koymonka shanate itsayse banqin kansea banqin ea hayne? Woynea hattaam thoothi korayse aapin itsima ea hayne? Qollaam gishea kinin gishayna qollasa raanam kumayu? \p \v 8 Kono inin giyayno eedi bhocchika bishiw? Musesa yiggino yin giyaaw? \v 9 Ogonoar “Isininam qurthora bulo hanin qapsea waxasa aponam dhaxaabhode”\x - \xo 9:9 \xt Yiggi 25:4.\x* hamayse Musesa yigginte thaapadhidine. Ta Barjo waakina bish qaabayse ki yin giyaaw? \v 10 Barjo yin kinin giyoono wonatayu? Haamin koysea ea aapin haapana qaabe hayntaka kinin koysoadettsi, isinin qanea ear “Inta ina yeskenam ida tiye” hamayse qaabe hayntaka kinin qanoadettsi konin zaskenna, kono gon wona ko thaapadhade. \p \v 11 Wodi yena manpasinngayn yerinam yiithayse, yekalanka peen kogayn yerinam patayna wo hanna, ogono yer gebhiw? \v 12 Eeno waani ko yerinam yekalanka konin kashimoadettsi koam zaskea ko hanna, ta wodi kedara sagi hayayse kashiminta woam zaskayu? Wodi yekalanka kashimootone; ogonoar kashimadhenam wonin garoono Kiristoossa dhacchintan upsino workaate konin yiverra konin shidhoamadettsi qaabintaka, yer wulam damayse darshintakane. \v 13 Barjosa gazan ooninsa iinte waadadhayna galanam yisa oonin gazan iira kenin itsenbee, marshan machadhen raqinte waadadhayna marshansa iira kashate kenin itsenbeam yedi dhesattenu? \v 14 Yin taar, Kiristoossa dhacchintan upsinam giyayna eena galanam yisa ogo kenin waadadhonsa iira kenin haapoadettsi Imbaa wontea Yesus giydine. \p \v 15 Inta igina yerra wulsa iira yer kala hattear tiyaatine. Koam inin thaapoonoar ina konin imbhoadettsi hamaysetehe. Eeno ko ininkay erimen yerinam isa inin garoadettsi konin hayenna, inin diyayno ina payyane. \v 16 Kiristoossa dhacchintan upsinam inin giyayno isa yer baza konin dohonna, ininkay erimea yertehe. Ogodettsiar Kiristoossa dhacchintan upsinam giyma i garea hanna, ina hay! \v 17 Koamaar inta nashayse giyea i hanna, ina maatea baza isa daane. Nashima giyea i hanna, ina hayamo konin imbhonna i koam thoosade; yer ab bashi inin waadadhaa waadima qolehe. \v 18 Ta keeda isa bazano hare? Inin qajadhonsa bazano Kiristoossa dhacchintan upsinam guuri i giyea hannane. Ogona ina zasken yerinam tiyma ida waadadhe. \p \v 19 Inta eedi haysa worsho maataama eedi i dahaakaar, thoothino eeno Barjodar woylamin qajayse konin dhaqoadettsi hamayse een wulna worsho eedi i maatade. \v 20 Ayiwd eenabesana inin dehenka Ayiwd eenaam dhacchanna hamayse Ayiwd eenadettsi i maatade. Hamin ko dahaannaar, inta Muse yigginsa demente dahaa i dahaammaar, yigginsa demente dahaana eenaam dhacchanna hamayse, inta yiggin demente dahaana eenadettsi i maatade. \v 21 Hamin ko dahaannaar, inta Barjosa yigginam dheseabee, Kiristoossa yigginsa demente dahaa eedibe i dahaakaar, Barjosa yigginam dhesimina eenaam dhacchanna hamayse, Barjosa yigginam dhesima eedidettsi i maatade. \v 22 Barjodar woylamin qajintanka dadina eenaam wocchinsanna hamayse, inta ina dadaa eedi i maatade. Inin dandaaka yekka, een waani waaniam dhacchanna hamayse een wulbesana yer wulka kedettsi i maatade. \v 23 Ogo wulam yin inin hayoono Barjosa dhacchintan upsinam een wulbesana kashimota, Barjosa dhacchintan upsinna hamaysene. \p \v 24 Galangacchon gobenam een wulin gobenbee, kesa shaarira eedi kala bish bashayse, kinin bashonsa kina imbhen gobshin bazanam kinin tiyenbeam yedi dhesattenu? Ogonante yediar bashayse yenin bashonsa yena imbhen gobshin bazanam tiyota gobimate. \v 25 Galangacchon gobenam gobayna wul qajadhaate yer wulam dhesana bishin kennonam keda duttse. Kedi yin kenin qajadhayno kaya kayen gobshin bazanam tiyannane. Wodi woninna qajadhayno kaya kaymonbee rooro wul dehenbe gobshin bazanam tiyotane. \v 26 Eedi goyti qolma gobeadettsi sun gobattine; inta eedi goyti qolma jibareka mashimeadettsi sun mashimea eeditehe. \v 27 Een waanina Barjosa upsinam inin giyonsa budonte, innon metenna eedi dhambaa inin doamadettsi, waan innonam gushkaate ina ee konin hamoadettsi ida koam haye. \c 10 \s1 Ena Birana Eykena Wonnadettsi Seeso Haya Woam Zaskimoono \p \v 1 Imbanaanato, Barjo ena eykena wonna wulam polonka shipshayse keam kinin entsonbee ke wulamaar bazindara kinin saskonbeam yenin dhesoadettsi ida zage. \v 2 Kedi Musebesana kinka eedi kalaa maatota ko polonbee ko bazinbesa iinte ke shiidhade. \v 3 Kedi wulaar Barjokalanka manpasinka imbhon galan kallon kinka ke itsade. \v 4 Kedi wulaar Barjokalanka manpasinka imbhon wucadhen kallorra kinka ke wucade. Kenin wucoonoar kesa paanan yivea manpasinka nivaa seenia laytarane; agaa seenia laytaar Kiristoosne. \v 5 Ko dahaannaar Barjo kesa een thoothinka wozadhadehe; ogonante darante diyate ke maqade. \p \v 6 Igina ena eykena wonna yerin siyonam kenin anngardhondettsi, wodiar yin yerin siyonam wonin anngardhoamadettsi, ogono wul wona kamsi ko maatade. \v 7 “Eeno itsannabee wucannabe ko dooqade, kirbannaar ko dhaabhade”\x - \xo 10:7 \xt Uti 32:6.\x* hamayse thaapadhondettsi, kesa iira waani waani eena aaninka ashkadhaana barjonana konin goodimondettsi, yediar yin aaninka ashkadhaana barjonana goodimeebhode. \v 8 Kesa iira waani waani eenayn sharmucimakkon waadiman hayonna, kesa iira eedi kalaa kaysa apo makkamin shiin eeno rooro kala konin diyondettsi, wodiar sharmucimakkon waadiman wo hayabhoode.\x - \xo 10:8 \xt Payda 25:1-18.\x* \v 9 Pir kesa iira waani waani eeno Barjo Imbaam konin taysate shedonna, Barjo koam wacimaysaka gunin koam gavate deesondettsi, wodiar Barjo Imbaam\f + \fr 10:9 \ft “Barjo Imbaam” hamayno waani waani mathaapinte “Kiristoosam” koda hame.\f* taysate wo shedabhoode.\x - \xo 10:9 \xt Payda 21:5-6.\x* \v 10 Kesa iira waani waani eeno Barjodar kenin gundumonna, Barjo kedar wacimayse deesea yisa gaanaaka keam kinin kaysondettsi, yediar yin gundumeebhode.\x - \xo 10:10 \xt Payda 16:41-49.\x* \p \v 11 Ogo wul yerinin kedar yeskoono wona kamsi konin maatoadettsi, wodi kina wodansa macchinte dahaana eena kedettsi wonin hayoamadettsi ko thaapadhade. \v 12 Ogonante “Inta woydine” hamea ea kinin dhamboamadettsi yisa mete ki gishe. \v 13 Taysate shedenin een wuldar yeskenkalanka ab yer yedar yeskadehe. Barjo kidi gon hamaane; taysate shedenin yedar yesken wodanka yenin damerra sagi konin yeskoadettsi hayehe. Taysate shedenin yedar yesken wodanka, yeninkay darshen kantan yena imintaka yenin utea goyti yena ashka ki ashke. \p \v 14 Ogonante inin nashaynato, aaninka ashkadhaana barjonaam miskadhenkalanka pegimbhimate! \v 15 Ogo yin inin giyayno yedi woylamka dahaana eena yenin dohonnane. Inin ta yena giyen yedi yentika pirdimate. \v 16 Barjoam gobshayse kinka wonin wucayno gobshadhoono wucimano Kiristoossa zombhinam kinka kashimate wosa wucanotayu? Qunthate kinka wonin itsayno balashano Kiristoossa waanam kinka kashimate wosa itsanotayu? \v 17 Wonin itsayno balashano kalaa konin dohondettsi, wodi wul ogo balashan kallonam itsayna wonin dohonna, wodi eedi thoothi wo dahaannaar kinka kisa wodi waa kalaane. \p \v 18 Yinda Israveel zarsinin hayonam shedimate. Barjona marsha machadhonam itsayna eena marshan machadhen raqinbesana kinka kesa kalaa maatintatayu? \v 19 Ta yin inin giyenka aaninka ashkadhaa barjoana marshan machadhoono waano yer poota pooteane isa hamintaw? Way aaninka ashkadhaa barjoa yer pooteane isa hamintaw? \v 20 Yintehe! Barjoam dhesimina eena yinnon marshanam kenin machayno Barjona daymaka meeshinane. Ogonante yembee meeshinabesa kinka kaaramo konin doadettsi inta zagattine. \v 21 Imbaa wontea Yesussa zombhin kamsin wucadhenam kinka wucaate pir meeshi wucimanam wucana damattene; Imbaa wontea Yesussa waan kamsin galanam yedi kinka itsaate pir meeshina marshan machadhon waanam itsana damattene. \v 22 Wodi ta yin hayntaka Imbaa wontea Yesusam wo wacinso? Wodi kidara bashi wocchimbhaynaw? \p \v 23 Yer wulin haydhoadettsi giidhidine; ko dahaannaar, yerro wul pootehe. Yer wulin haydhoadettsi giidhidine; ko dahaannaar, yerro wul eenaam ashkeatehe. \v 24 Eeno wul een waanina payya maaten yerinam ko qaabe; meten yinnonna bish payya maatenam ko qaababhoode. \p \v 25 Yennon woylaminsa iinte dohon qothimenam yekalanka peginsayse gabante shanshadhen waanam shanate itsimate. \v 26 Harrna hambhidianna, “Peenbee kodar dohon yerin wulbe Barjosane”\x - \xo 10:26 \xt Maz 24:1.\x* ko hambhade. \p \v 27 Barjodar woylamin qajima eedi kalaa kummana yeam ki eelaysaka, yivana ye nashidianna, yena kinin imen galanam qothimeka oysima itsimate. \v 28 Ko dahaannaar eedi kalaa “Kono waano meeshina marsha machadhaane” yena hamidi ki hanna, ogoam yena giyaa ea goynbee kisa meskenna hamaysebe ogo waanam itseebhode. \v 29 Ogono inin giyayno ea hana giyaasa meskenna hamaysene; hannon meskennane isa hamintatehe. Ta ea aba qaaben goynsa hamayse, inin qaabenka gaalaamonna idar hamin ko pirdadhe? \v 30 Inta Barjoam gobshayse i itsina Barjoam inin gobshon goynka nammo isa harrna ko gendhe? \p \v 31 Ta yenin itsenka ko hannaar, yenin wucenka ko hannaar, way yenin hayenka ko hannaar, yerin wulka Barjoyn gobshadhoadettsi haymate. \v 32 Ayiwd eenana ko hannaar, Girik eenana ko hannaar, Barjosa misken oonin eenana ko hannaar, eedi haynaar goa maateebhode. \v 33 Inta eeno thoothino konin dhaqoadettsi, ina daymaka een waaninaar konin agoadettsi ida qaabe. Een wulam yer wulka inin wozisendettsi, yediar yin haymate. \c 11 \p \v 1 Inta Kiristoosam inin maatendettsi, yediar idettsi maatee. \s1 Kinka Miskenna Bukadhen Wodanka Zaskayno Dambino \p \v 2 Imbanaanato, yer wulka iam yenin qaabennabee yena inin imon timmirinam wocchimbhayse yenin yedonbena yeam inta shawkayda shawke. \v 3 Ko dahaannaar koam ye dhese ida nashe: Anngi wulam wottsea Kiristoosne. Pir maam wottsea anngine. Ogodettsi Kiristoosam wottsea Barjo Imbaane. \v 4 Meten yinnonam apalanka ochayse Barjoam miskea way Barjokala qansayse eenna giyea anngi wul yiam wottsea Kiristoosam kida ooshinse. \v 5 Yin tapir metenam yisa ochima Barjoam miskayno way Barjokala qansayse eenna giyayno maa hay ko hannaar, koam wottsea geshoam koda ooshinse. Harrna hambhidianna, meten yinnonam ochaamon maynsa sitino konin haadadhaadettsi hayayse koda paydadhe. \v 6 Meten yinnonam ochimino mayno metensa yisa sitinam ko taxadhe. Metensa yisa sitinam konin taxadhayno way konin haadadhayno koam ooshinsea ko hanna, metenam yisa ko ochadhe. \v 7 Anngi Barjosa dantanbee gobshinbeam dhehea kinin dohonna, meten yinnonam apalaka kinin ochoadettsi kiam zaskehe. Maa anngisa gobshin dhahaynone. \v 8 Harrna hambhidianna, maa anngikalanka ko pijadhade; anngi maakalanka pijadhadehe. \v 9 Yin tapir maa anngina ko pijadhade; anngi maana pijadhadehe. \v 10 Ogona, pir Barjosa gaananana hamayse mayno hayamonsa milkit\f + \fr 11:10 \ft “Hayamonsa milkit” hamayno Girik mathaapinte “hayamo” koda hame. Kosa hamintano geshoasa hayamon demente konin dohonam dhettsisea way miskanabee Barjosa upsinam giyanabe hayamo kosa dohonam dhettsiseane hamintane.\f* konin doadettsi meten yinnonam ocha koam ko zaske. \p \v 11 Ko dahaannaar Imbaa wontea Yesuska dohon dayntanka maa anngi qolma, anngear maa qolma daana damehe. \v 12 Harrna hambhidianna, maa anngikalanka konin pijadhondettsi, yin pir anngi maakalanka ki adhadhade. Ogono yin dahaysear yer wulin pijadhayno Barjokalankane. \p \v 13 Maa meten yinnonam ochima Barjoam konin miskoadettsi koam zaska ko zasko? Yinda yedi yenti pirdee. \v 14-15 Anngiyn meten sitin yinnonam gettsayno kisa qays konin dohondettsi, maa pir meten sitin yinnonam konin gettsayno kosa gobshi konin maatendettsi, Barjoyn pijoono yinti yeam dhettsaaw? Harrna hambhidianna, maasa meten sitino metenam ko ishke kona ko imbhade. \v 16 Ogo goynka palimana zagea eedi dahaa ki hanna, wodi wo hannaar, Barjosa misken onno ko hannaar, ogora waana hama dambi wosa qolehe. \s1 Imbaa Wontea Yesussa Dembhinam Bhocchisayno Galano \r Maat 26:26-29; Marq 14:22-25; Luq 22:14-20 \p \v 17 Kinka kidar yenin buken wodanka, yenin hayayno yer yena pootea dayma yeam genayno konin dohonna, ta inin yena giyen koka inta yeam shawkattine. \v 18 Yer wulsa birayse, kinka miskenna yenin buken wodanka yesa shaarinte edimeyn dohonam inta qansidine. Inin qansoono upsino goyti kalaaka gon konin dohonam inta dhesidine. \v 19 Ogonoar yennon shaarinte woylamin qajintanka gonin maataana eena haybe kenin dohonam dhesadhoadettsi yennon shaarinte edime konin dahayno kosa yer shidhiminone. \p \v 20 Kinka kidar yenin bukayno Imbaa wontea Yesussa dembhinam bhocchisen galanam itsanatehe. \v 21 Yenin itsenka ea waa ea waam kaalima birayse yimal kida itse; ogo goynka ea waayn daaqardhenka ea waa bardha ki bardhe. \v 22 Yenin itseabee yenin wuceabe ooni yesa qolaaw? Way Barjosa misken ooninte eenaam bagada, yer yisa qolmina eenaam ye ooshinso? Keeda inta yena yer hariy giyo? Ogo yerinna yesa inta yeam shawkay shawko? Ogo yerinna inta yeam shawkattine! \p \v 23 Yena inin dhettsayno timmirino Imbaa wontea Yesuskalanka inin tiyoonone. Ogonoar Imbaa wontea Yesusam saskayse imbhon ogo sootin balashanam tiyayse, \v 24 Barjoam ki gobshade. Balashanam qunthayse, “[Kay, itsee]; kono yena hamayse imbhayno isa waanone; iam yenin bhocchea hayee” ki hamade. \v 25 Tapir yin kenin itsonsa budonte Yesus wucadhenamaar tiyayse, “Kono wucadhayno isa zombhinsa haali mallane. Yenin wucen wodan wulka iam yeninkay bhocchea yesa ko dee koam hayee” ki hamade. \v 26 Harrna hambhidianna, ko balashanam yenin itsen wodanbee ko wucadhenam yenin wucen wodan wulbeka, Imbaa wontea Yesusin nivenka yekka kisa dembhinam yeda giyoaye. \p \v 27 Eedi hay ki hannaar kiam zaskaama goyteaka Imbaa wontea Yesussa dembhinam bhocchisen balashanam ki itsea hannabee wucadhenamaar ki wucea hannabe, Imbaa wontea Yesussa waanbee zombhinbeam kinin toskonna oysa ki oysadhe. \v 28 Ogona eedi hay ki hannaar, balashan koam kinin itsonbee wucadhen koam kinin wuconbesa birayse meten yinnon ki marmare. \v 29 Eedi hay ki hannaar, Imbaa wontea Yesussa waano yer har konin dohonam payya hayayse dhesima Imbaa wontea Yesussa dembhinam bhocchisen balashanam ki itsea hannabee wucadhenam ki wucea hannabe, meten yinnondar yintika pirdin kida yeskise. \v 30 Yennon shaarinte thoothin eenin qajadhonbee hajadhonbe, waani waani eenaar kenin diyoono ogo goynkane. \v 31 Meten wonnonam wodi marmaridi wo hanna, wodar pirdadhehe. \v 32 Ko dahaannaar Imbaa wontea Yesus ta wodar kinin pirden wodanka, Barjodar woylamin qajimina eenabesana ookimimon Barjosa pirdinin wodar yeskoamadettsi, woam kida wacime. \p \v 33 Ogona imbanaanato, Imbaa wontea Yesussa dembhinam bhocchisen kummandar kinka yenin bukon wodanka, kinka kiam kiam kaalee. \v 34 Yenin bukon wodankaar meten yennondar yentika pirdi yenin yeskisoamadettsi, shaarin yennonte daaqardhaa eedi dahaa ki hanna, oonin yinnonte ki kumme. Shidhon yerin waaniam inin yekal niven wodanka, ida yenante giye. \c 12 \s1 Manpas Gazansa Imintono \p \v 1 Imbanaanato, Manpas Gazansa iminton goynsa gon hamonam yenin dhesoadettsi ida zage. \v 2 Barjoam dhesimina eena yenin dohon wodanka, dhalqana damimina aaninka ashkadhaana barjonadar entsate yeam yiidhonam dheseeda dhese. \v 3 Ogona Barjosa Manpasinka entsadhayse “Yesus ashadhaane” hamayse giyea eedi qolehe. Yin tapir Manpas Gazan entsaamma “Yesus Imbaane” hamayse giyea eediyn qolmonam yena ida giye. \p \v 4 Manpas Gazansa imintono waana waanane; ko dahaannaar Manpas Gazano kalaane. \v 5 Waadimanoar waana waanane; ko dahaannaar Yesus Imbaa kalaane. \v 6 Goyti waana waana hama waadima daane; ko dahaannaar yerin wulam een wulka waadadhea Barjo kidi kalaane. \p \v 7 Een wulna yisa meteka meteka Manpas Gazansa imintonam konin imbhayno kinka kikalanka yer payya kenin haapoadettsine. \v 8 Manpas Gazano ea kalaana pakalmakkoka dhalqadhen koda ime; ea waana pir dhesidinka dhalqadhen koda ime. \v 9 Ogono Manpasino kallo ea waana Barjodar woylam qajintaka waadadhadhen goynam koda ime; ea waana pacchintan imintonam koda ime. \v 10 Ea waana tarshea waadima haydheasa kanta koda ime; ea waana Barjokala qansayse eenna giidhensa imintonam koda ime; ea waana taar imintono Manpasin Gazankalanka konin dohonbee meeshikalanka konin dohonbeam edayse kinin dheseasa imintonam koda ime. Yin tapir ea waana apo waananka dhalqadhen koda ime; ea waana apon waananka giidhonam kinin bulana dameasa imintonam koda ime. \v 11 Yin ko dahaannaar, ogo wulam waadadhayno Manpasino ogono kallone; kodi yinin nashaadettsi eenna yisa meteka meteka waana waana hama imintonam kashate koda ime. \s1 Wodi Kiristoos Bishinsa Waa Wonin Dohon Goyno \p \v 12 Eedi kalaadar waa ayni waana waana hammo thoothi ko dahaakaar, bishino kallone. Waano ayni waana waana hammo wul kidar bishi kalaa konin dohondettsi, Kiristoosaar yinne. \v 13 Harrna hambhidianna, wodi Ayiwd eedi wo dahaakaar, Girik eedi wo dahaakaar, eedisa worsho wo dahaakaar, eedina worsho wo maataammaar, wodi wul bishi kalaa doota Manpas kalaaka wo shiidhimbhade; wodi wul ogo Manpasin kallonsa iira wo wucade. \p \v 14 Bishinsa ashkadhidino thoothi waa ayni waana waana hamaasa iirane; waa ayni kalaaka bishtehe. \v 15 Roo “Inta aan inin dahaamonna, bishisa waatehe” hamidi ki hanna, ogo yin kinin giyonka bishinsa waa kalaa kinin dohoono kisa shidha ko shidho? \v 16 Qaamiar “Inta aapi inin dahaamonna, bishisa waatehe” hamidi ki hanna, ogo yin kinin giyonka bishinsa waa kalaa kinin dohoono kisa shidha ko shidho? \v 17 Bishino wul aapi bish ko daana, qansanam yer harka ko qansadhe? Bishino wul qaami bish ko daana, gansanam yer harka ko gansadhe? \p \v 18 Ta ko dahaannaar Barjo yinin zagaadettsi, waa kalaa kalaa waana waana hamma kenin doadettsi, keam zaskayna ranqar ki wodade. \v 19 Bishin wulin pijadhoono waa kalaasa iira bish ko hanna, bishino hamote ko dee? \v 20 Bishinsa waano thoothi ko dahaakaar, bishino kodi kalaane. \v 21 Aapi aankal “Ina ya zaskattane!” hamana damehe; metear rookal “Ina ya zaskattane!” hamana damehe. \v 22 Ko dahaannaar pootima maatayse haapadhayna bishinsa waana kattsika eedina zaskaynane. \v 23 Bishinsa waana gobshin zaskimina maatayse wona haapadhaynaam, wodi kattsi woda keam gobshe; ooshinsa ooshinsayna maatayse wona haapadhayna bishinsa wosa waanaam, wodi kena gobshi gebhi imayse, keam woda kice. \v 24 Gobshinsa dahaana bishinsa waanina ko hanna, ab gobshi kena zaskehe. Gobshi joogayse wona haapadhayna bishinsa waanaam gobshi gebhika wonin keam gishoadettsi hayayse, Barjo keam ki pijade. \v 25 Ogo yin kinin hayoonoar bishin waanasa shaarinte edime qolmaka, kinka kina kenin qaaboadettsi hamaysene. \v 26 Bishinsa waa kalaayn burqadhenka, bishinsa waana wul kimbesana burqadha ke burqadhe. Bishinsa waa kalaayn gobshadhenka, bishinsa waana wul kimbesana wozadha ke wozadhe. \v 27 Yedi Kiristoossa bishine; yedi wul kalaa kalaana kisa waane. \p \v 28 Ogonante Barjo misken ooninte eenaam yin hayayse ki wodade: Birayse Kiristoos yisa tarjamonnante kinin yittsaynaam, lansondar Barjokala qansayse eenna giyaynaam, makkansondar Barjosa upsinam dhettsaynaam, ogoraar tarshen waadiman hayaynaam, ogoraar pacchintan imintoysa dahaanaam, pir een kelshadhensa imintoysa dahaanaam, pir wottsana damadhen imintoysa dahaanaam, pir apo waana waanaka dhalqadhensa imintoysa dahaanaam kamayse ki wodade. \v 29 Ko dahaakaar, eeno wul Kiristoosin yisa tarjamonnante yittsaynotehe; eeno wul Barjokala qansayse eenna giyaynotehe; eeno wul Barjosa upsinam dhettsaynotehe; eeno wul tarshen waadimanam hayaynotehe; \v 30 eeno wul pacchintan imintoysa dohoonotehe; eeno wul apo waana waanaka dhalqaynotehe; eeno wul apo waana waanaka dhalqadhonam bulaynotehe. \v 31 Ko dahaannaar wuldara sagin imintonam haapota wocchimbhayse zagee. Pir yer wuldara sagen goynam yena ida eshke. \c 13 \s1 Gonin Hammo Nashimmakkono \p \v 1 Eenbee Barjosa gaananabesa apon wulka i dhalqaakaar, nashimmakko isa qolmina, inta sun oolea dhonngobee anngamobedettsine. \v 2 Barjokala qansayse eenna giyea iminto isa daa ko hanna, Barjosa aachin dhalqin wulbee dhesidinka dhalqadhen wulbeam i dhesea hanna, dhukanam raq abdar dhaasea Barjodar woylam inin qajea isa daa ko hanna, nashimmakko qolmina, inta pootimaane. \v 3 Isa dohon wulam qambhinana kashate i imea hannaar, eenna hamayse waano inno nuunte ko ate saskate i imaakaar, nashimmakko isa qolmina, ogono ina pootehe. \p \v 4 Nashimmakko darshisha ko darshishe; nashimmakko eedina yer payya haysa ko hayse; nashimmakko wooginta hayehe; nashimmakko odinsehe, poorinsehe. \v 5 Nashimmakko yer goyti qolmaam hayehe; yina maatenam zagehe; nashimmakko dhagattsehe; yiam gendhaakaar guula yettsehe. \v 6 Nashimmakko gonin hamon yerinka kida wozadhe; siyon yerinka wozadhehe. \v 7 Nashimmakko yer wulam darsha ko darshe; yer wuldar woylam qaja ko qaje; yer wuldar qaabe haya ko haye; yer wulka wocchimbha ko wocchimbhe. \p \v 8 Nashimmakko rooro wul koda dee, kayehe. Barjokala qansayse eenna giidhayno yerro ko hannaar, apon abinka dhalqadhayno ko hannaar, dhesintono ko hannaar, ogono wul shidha ko shidhe. \v 9 Harrna hambhidianna, wonin dhesayno yerro tokaane; Barjokala qansayse eenna wonin giyayno yerroar thoothitehe; \v 10 ko dahaannaar thoothin dohon yerinin niven wodanka, joogina yerra shidha ke shidhe. \p \v 11 Naasi inin dohon wodanka naasidettsi ida dhalqe; naasidettsiar ida qaabe; naasidettsiar ida bhocche. Inin gebhonsa budonte, inta isa naasamon yerinam garidine. \v 12 Taaki yer mastootsa iir haapadheadettsi jibir jibir hama woda haape; ogo wodanka wotinte may may shedooda shede. Taaki inin dhesayno tokaane; ogo wodanka Barjoyn iam kinin dhesendettsi intaar yer thoothi dhesayda dhese. \p \v 13 Keeda Barjodar woylam qajintabee, qaabe hayntabee, nashimmakkobe, igina makkamma wocchimbhayse keda doaye. Ko dahaannaar igina wulsa iira sagea nashimmakkone. \c 14 \s1 Manpas Gazansa Iminton Goyno \p \v 1 Keeda yedi nashimmakkonam zagee. Manpas Gazansa imintonam anngardhee; kesa iira kattsika Barjokala qansayse eenna giidhen imintonam zagee. \v 2 Apon abinka giyea Barjona kida giye, eedina giyehe. Harrna hambhidianna, Manpas Gazansa kantanka aachi dhalq kinin giyenna, kinin giyen upsinam dhesea eedi qolehe. \v 3 Barjokala qansayse eenna giyea eenaam gettsanabee, kiilanabee, wocchinsanabe kida eenna giye. \v 4 Apon abonka giyea meten yinnonam bish kida ashke; Barjokala qansayse eenna giyea Barjodar woylamin qajayna eenaam kida ashke. \v 5 Yedi wul apo abka dhalqea ye hanna, inta nashayda nashe; ko dahaannaar kattsi inin nashayno Barjokala qansayse eenna giyea ye hannane. Apon abonka giyea kinin giyonsa bulinam ki bulaamma, apon abonka giyea eadara Barjokala qansayse eenna giyea ea basha ki bashe. Harrna hambhidianna, Barjodar woylamin qajayna eena wulam kinin gettsennane. \p \v 6 Ta keeda imbanaanato, yekal inin niven wodanka apo abka yena i giyea hanna, yena yer har ko poote? Yena ini payya konin dahayno, Barjoyn dhehen aachin yerinam giidhenbee, Barjo imintonka dhesadhenbee, Barjokala qansayse eenna giidhenbee, timmiribeam i giyea hannane. \v 7 Sadaysa qolmina malkabee goolabe, gaadininkay dhaasadhayna anngamma kenin oolea kesa upsi may hama qolmina, kenin pugadhenbee qandhenbesa upsinam dhesana hamin ko dandime? \v 8 Banqin thurumban garayse thurumba ab pugadhidianna, banqin kanso dhaximbhea eedi hayne? \v 9 Ogodettsi yedi yenin giyenam eenna may konin arden aponka ye giyaamma, eeno hamin ko dhese? Sun jibarendar eedi yer giyeadettsi yeda maate. \v 10 Peendar paydinsa qolmino apo waana waana hammo daane; bulinsa qolmino apo qolehe. \v 11 Ta keeda inta ina giidhen aponsa bulinam dhesima i hanna, ea ina giyeana eedi chocchi ida maate; kidiar ina eedi chocchi kida maate. \v 12 Yediar Manpas Gazansa imintonam kattsika yenin zagenna, Barjodar woylamin qajayna eenaam gettsayno imintono yena konin thoothoadettsi kattsi zagee. \p \v 13 Ogonante apon abonka giyea ea kinin giyonsa bulinam bulota Barjokalanka imintonam ki miske. \v 14 Harrna hambhidianna, apon abonka Barjoam i miskea hanna, isa manpasino koda miske; meskente isa pootea yer qolehe. \v 15 Ta yer har i haye ko iam zaske? Manpasin innonkaar miskayda miske; mesken innonkaar miskayda miske. Manpasin innonkaar Barjona zammarayda zammare; mesken innonkaar pir zammarayda zammare. \v 16 Yin ko dahaamma manpasinka hasa Barjoam hanin gobshenka, hanin miskenam dhesima eedi chocchi maataa hakal dahaa ki hanna, hanin misken goynsa yer har dhesayse ki “Amiin” hame? \v 17 Ya Barjoam gobshota hanin yedoono payyane; ko dahaakaar ogoka hasa eeno waani gebhehe. \p \v 18 Inta ye wuldara sagi apon abonka inin giyenna Barjoam ida gobshe. \v 19 Ko dahaannaar Barjodar woylamin qajayse bukaana eenasa shaarinte, shii tabhi upsi apo abka inin giyerra, een waaniam dhettsana upsi dong eenin dhesen aponka meskeka giyana ida nashe. \p \v 20 Imbanaanato, siyon yerinna naasi maatimate; qaabenka yesa naasi maateebhode; kalon qaaben yennonka eedi theedhaana daymate. \v 21 Ogonoar \q1 “Barjo Imbaa ‘Apon abonka giyen eenbee \q2 een peera nivon eensa aponbeka \q2 eena kinana giyayda giye; \q1 yin ko dahaakaar kedi inin giyenam qansehe’ \q2 kida hame”\x - \xo 14:21 \xt Isi 28:11-12. \x* \m hamayse yiggin mathaapinte thaapadhidine. \v 22 Ogonante apon abonka giidhayno milkit konin dahayno Barjodar woylamin qajimon eennane; Barjodar woylamin qajen eennatehe. Barjokala qansayse eenna giidhayno ko hanna, Barjodar woylamin qajen eennane; Barjodar woylamin qajimon eennatehe. \p \v 23 Barjodar woylamin qajayna eenayn kidar bukon wodanka, yedi wul apo abka ye dhalqina, yenin giyen dhalqinna chocchi maataana eena way Barjodar woylamin qajimina eena ke nivanna, “Kina eena bardhidine” yeam hamaaw? \v 24 Ko dahaannaar yedi wul Barjokala qansayse eenna ye giyna: Barjodar woylamin qajima eabee yenin giyen dhalqinna chocchi maataa eabe yennon shaarinte nividi ki hanna, kinin qansen upsin wulka seeson kinnonin kina dhesimenna, yenin giyayno upsino wul kidar pirda ko pirde. \v 25 Woylaminte kisa aachimonam may koda dhee; kidi yisa wotinka dhambayse, “Gon Barjo yennon shaarintene” hamayse Barjona kida goodime. \s1 Miskenna Eenin Kidar Bukon Wodanka Zaskayno Dambino \p \v 26 Imbanaanato, ta keeda har ko woam zaske? Barjona goodimota yenin buken wodanka, eedi kalaa mazmur zammara ki zammare; waa eediam dhettsa ki dhettse; waa Barjokalanka haapadhen aachin yerinam giya ki giye; waa apon abonka giya ki giye; waa apon abonka giidhonam bula ki bule. Ogono wul Barjodar woylamin qajen eenaam ashkayno ko dee. \v 27 Apon abonka giyayna eena dahaa ke hanna, lamaa way makkamra sagima kinka waa giyanna ki waa giye; kenin giyensa bulinam ea kalaa ki bule. \v 28 Bulana damea eedi qolmina, apon abonka giyea ea bukin raqinte lay hamayse, meten yinnonbee Barjobena ki giye. \p \v 29 Barjokala qansayse eenna giyayna lamaa way makkam ke giye; waani eeno kenin giyenam qansayse ko marmare. \v 30 Ogo bukin raqinte dohon eensa eedi kalaana Barjokalanka aachi yer haapadhidi hatte ko daana, ini biraa ea lay ki hame. \v 31 Eeno wul konin dhettsadhoadettsibee wocchimbhoadettsibe, yedi wul kinka waa ea giyanna waa ea Barjokala qansayse eenna giyana dameeda dame. \v 32 Barjokala qansayse eenna giyayna eenasa manpasino Barjokala qansayse eenna giyayna eenana ee hama ko hame. \v 33 Harrna hambhidianna, Barjo payyamo Barjone, goore Barjotehe. \p Barjodar woylamin qajayna eenasa misken oonin wul gidir haydhendettsi, \v 34 maana Barjona goodimota bukadhenka lay ke hame. Yigginin giyendettsi ee ke hame; kenin giyoadettsi kena giidhadehe. \v 35 Yer dhesana zagidi ke hanna, onna yinnar anngina yinnaam ke oyse. Harrna hambhidianna, misken ooninte maa giyea ko hanna ooshinsaynone. \p \v 36 Barjo upsinsa nividino yekalankaw? Way kosa yeskidino ye binnanaw? \v 37 Eedi hay ki hannaar, “Inta Barjokala qansayse eenna giyeane” way “Manpas Gazansa iminto isa daane” hamea eedi dahaa ki hanna, kono yena inin thaapoono Imbaa Yesusin giyoono konin dohonam ki dhese. \v 38 Eedi hay ki hannaar koam gonne hamayse tiyma, kiamaar ko tiidhabhoode. \p \v 39 Ogonante imbanaanato, Barjokala qansayse eenna giidhenam kattsika zagee; apon abonka giidhenam mareebhode. \v 40 Ko dahaannaar yer wul goytiysa dahabee dambibeka ko dee. \c 15 \s1 Kiristoossa Dembhira Dhaabhidino \p \v 1 Imbanaanato, inin yena giyon Barjosa dhacchintan upsinam yena bhocchisana ida zage. Yerin ogoam yedi tiyayse kanka wocchimbhayse woyaanane. \v 2 Ogonoar inin yena giyon Barjosa dhacchintan upsinam wocchimbhayse ye yedea hanna, ogoka dhaqeeda dhaqe; ogotay ko hamma, Barjodar woylamin yenin qajen goyno yesa sunne. \p \v 3 Kattsi zaskaane hamayse inin tiyonam inta yena giydine. Ogonoar: Mathaap Gazante thaapadhondettsi Kiristoos wosa seesonna ki diyade; \v 4 kiam duukadhidine; Mathaap Gazante thaapadhondettsi makkansoa rooroakaar kidi duukira dhaabhidine. \v 5 Yinin dhaabhonsa budonte Bhethiroosna\f + \fr 15:5 \ft Bhawloos “Bhethiroos” yinin thaapenka, kisa naabenam Sooria peen aponka “Keepa” hamayse ki thaapade.\f* ki haapadhade; ogoraar tabhi lamaana yisa paanan yivayna eenana ki haapadhade; \v 6 ogoraar mato dongdara sagi maaton kisa paanan yiven eenna kalaa goyt ki haapadhade. Ogo eensa iira waani waani eeno ko diyaakaar, thoothino eeno kinaka yekka sadanka daane. \v 7 Ogosa budonte Yayqoobna ki haapadhade; ogora yisa tarjamonnante kinin yittsaana eena wulna ki haapadhade. \p \v 8 Ogoraar igina wulsa macchindar, arpin yeskima gidika adhadhadettsea ina tapir ki haapadhade. \v 9 Inta Kiristoos yisa tarjamonnante kinin yittsaana eena wulsa choobar dahaabee Kiristoos yisa tarjamonnante kinin yittsaa ea hambhana zaskaamabene. Harrna hambhidianna, inta Barjosa misken onnara eenaam oytaa eedine. \v 10 Ko dahaannaar inta ta yin inin maatoono Barjosa sunin imintonkane. Kono ina imbhoono sunin imintono sun shidhadehe. Tapir een wuldara waadimaka sagi i qajadhade. Ko dahaannaar ogoam hayoono imbesana dohoono Barjosa sunin imintonone, intatehe. \v 11 Ta keeda inta i hannaar, waani eena ke hannaar, wonin giyayno ogonone; yediar gonne hamayse yenin tiyoono ogonone. \s1 Eenin Dembhira Dhaabhen Goyno \p \v 12 Ta “Kiristoos dembhira dhaabhidine” hamayse giidhayno ko hanna, yesa iira waani waani “Dembhira dhaabhadhea yer qolehe” hamayse hamin ke giye? \v 13 Dembhira dhaabhadhea yer qolay ko hanna, Kiristoos dembhira dhaabhadehe hamintane. \v 14 Kiristoos dembhira ki dhaabhaamma, ta keeda wonin Barjosa upsin giyenbee kidar woylamin yenin qajenbe yer sunne hamintane. \p \v 15 Tapir “Barjo Kiristoosam dembhira dhaasidine” hamayse wonin giyenkaar, buudamoka Barjona tarjayna wo maatade hamintane. Diyaana eena ke dhaabhimina, Barjo Kiristoosamaar dembhira dhaasadehe hamintane. \v 16 Ogonoar diyaana dembhira ke dhaabhimina, Kiristoosaar dembhira dhaabhadehe hamintane. \v 17 Kiristoosaar dembhira ki dhaabhaamma, kidar woylamin yenin qajayno pootehe; akar seeson iinte ye dahade hamintane. \v 18 Tapir Kiristoosdar woylamin qajayse diyaana eenaar kaydine hamintane. \v 19 Kiristooska woylam wonin hayayno peen kosa dayntanna bish ko hanna, een wuldara kattsi wona burqadhinta koda zaske hamintane. \p \v 20 Ko dahaannaar Kiristoos gon dembhira dhaabhidine; kidi diyaana eenayn dembhira dhaabhensa biraane. \v 21 Dembhino ea kalaa goynka konin nivonna, dembhira dhaabhadhaynoar ea kalaa goynka ko nivade. \v 22 Ogonoar Addaam goynka een wulin diyendettsi, yin Kiristoos goynka eeno wul dembhira dhaabhayse sadanka koda dee. \v 23 Ogonoar yin konin maatayno kalaa kalaana yinnon kelinkane: Kiristoos dembhira dhaabhadhensa biraa ki maatade; budobar kinin niven wodanka, kinti maataana eena dembhira dhaabha ke dhaabhe. \v 24 Ogoraar Kiristoos wottsin wottsadhenbee, hayamonbee, kantan wulbeam kaysayse, bitamonam Barjo Imbaana kinin imen wodanka peensa macchino koda dee. \v 25 Harrna hambhidianna, banqin eena wul Kiristoossa hayamon demente Barjoyn keam hayenka yekka Kiristoosin bitimoadettsi ko kiam zaske. \v 26 Wulsa macchindar kaysadhea banqin ea dembhine. \v 27 Harrna hambhidianna, \q1 “Barjo yerin wulam kisa hayamon demente haydine”\x - \xo 15:27 \xt Maz 8:6.\x* \m hamea thaapadhidine. Ko dahaannaar, “Yerro wul kisa hayamon demente haydhidine” hambhenka, yerro wul kinnon hayamon demente konin doadettsi hayaa Barjo Kiristoossa hayamon demente kinin dahaammo mayne. \v 28 Yerro wul Kiristoossa hayamon demente konin dehenka, Barjo Imbaa yer wuldar kinin bitimoadettsi, Barjo Naasa yer wulam kisa hayamon demente hayaa Barjo Imbaasa hayamon demente kida dee. \p \v 29 Diyaana eena dembhira dhaabhay ke hanna, kena hamayse shiidhimbhayna eenana har ko poote? Hamin ko dahaakaar diyaana eena dembhira dhaabhay ke hanna, kena hamayse kennon raqinte harrna ko shiidhimbhadhe? \v 30 Wodisin rooro wul gaalensa iinte wonin dahayno yer harrnane? \v 31 Imbanaanato, rooro wul idar dembhi koda yeske; ogono yena inin giyayno Imbaa wosa Yesus Kiristoos goynka yenka inin erimennane. \v 32 Epsoon katamante dabidettsi dahaana eenabesana inin mashimoono peen kodar dohon yerinna ko hanna, ina yer har ko poote? Diyaana eena dembhira dhaabhay ke hanna, “Saka wonin diyenna wo itse, wo wuce”\x - \xo 15:32 \xt Isi 22:13.\x* hambhondettsi koda maate. \p \v 33 Taysadheebhode; aananta siya qaabensa payya eam ki gene. \v 34 Ogonante tipamoka qaymee; seesonamaar hayeebhode. Yennon shaarinte Barjoam dhesimina eena daane; yin yena inin giyayno yenin ooshimbhoadettsi hamaysene. \s1 Dembhira Dhaabhayno Bishino \p \v 35 Eedi kalaa “Diyaana eena dembhira hamin hamayse ke dhaabhe? Kenin dhaabhonsa budonte, bishino kesa yer hamin hammo ko dee?” hamayse ki oyse. \v 36 Ya kaa malgimea ea, hanin yiithayno bheetano diyayse ko capaamma baqalehe. \v 37 Ya hanin yiithenka gazgo bheeta ki hannaar, isin ab bheeta ki hannaar, bheetaam hada yiithe; bere kinin baqalenka yin utehe. \v 38 Barjoar bheetanna yinin nashaadettsi ayni kida ime; bheetanana meteka meteka kesa waana waana hama ayni kida ime. \p \v 39 Bishino wul ayni kalaatehe: Een bishino ayni kalaane; qolen bishino ayni waanane; aptin bishino ayni waanane; kaaran bishino ayni waanane. \v 40 Yin pir cecin gaynsaar bishi daane; peen gaynsaar bishi daane. Ko dahaannaar cecinngayn bishinsa gobshino waanane; peenngayn bishinsaar gobshino waanane. \v 41 Haynsa gobshino\f + \fr 15:41 \ft Girik aponka yerra shaakan dhahayna wulsa shaakanam “gobshi” hamayse koda eldhe.\f* kalaane; arpinsaar gobshino waanane; wanconsaar gobshino waanane; eezinta kalaa eezinna waanikalanka kisa gobshi waana hama daane. \p \v 42 Dembhira dhaabhayna eenasaar dantano ogodettsi yinne. Capate kaya kayea bishi dahayse yiithadhoono capate kayma sadaka dehea bishi maatayse koda dhaabhe. \v 43 Ooshimbheka yiithadhoono gobshika koda dhaabhe; qajeka yiithadhoono kantaka koda dhaabhe. \v 44 Waasa bishi maatayse yiithadhoono manpassa bishi maatayse koda dhaabhe. Waasa bishi dehea ko hanna, manpassa bishiar daane. \v 45 Ogonante “Biraa Addaam sadaka dahaa ki maatade”\x - \xo 15:45 \xt Pija 2:7. \x* hamayse thaapadhidine; budoa Addaam Kiristoos sada imea manpas ki maatade. \v 46 Ko dahaannaar biraa ea waasa bishine, manpassa bishitehe. Manpasin easa nividino waan easa budobarne. \v 47 Biraa easa pijadhidino peerrane; lansoa ea cecirane. \v 48 Peen ko gayna eena peen kora pijadhaa eadettsine; cecin gayna eena cecira nivaa eadettsine. \v 49 Wodi dantanka peen ko eam wonin maatondettsi, yin pir cecin ganta eam woda maate. \p \v 50 Imbanaanato, inin yena giyayno waabee zombhibe Barjosa bitamon raqinam tiyehe; ogodettsi diyayno bishino lay dehen diymon bishinam tiyehe. \v 51 Marrato! Aachi yer yenante ida giye: Wodi wulatte diyattone; ko dahaannaar wulatte ookimooda ookime. \v 52 Wonin ookimaynoar saanawa dhesadhima, macchea thurumbayn pugadhen wodanka, aapinin libh pak hameadettsi kalaa goytine. Thurumbano puga ko pugadhe; diyoono eeno capima sadaka dehea maatayse koda dhaabhe; wodiar ookimooda ookime. \v 53 Harrna hambhidianna, ogono capayno capimonam, diyaynoar diymonam konin qaadhoadettsi koda zaske. \v 54-55 Ogono capayno capimonam konin qaadhayno, diyaynoar diymonam konin qaadhen wodanka, \q1 “Dembhi bashadhayse kaydine”\x - \xo 15:54-55 \xt Isi 25:8. \x* pir, \q1 “Dembhi, haninkay bashayno hasa hamotene? \q1 Dembhi, eenaam hanin deesayno hasa kantano hamote ko dahaa?”\x - \xo 15:54-55 \xt Hosev 13:14.\x* \m hamayse thaapadhoono ko thoothade. \v 56 Dembhisa eenaam kinin deesayno kantano seesone; seesonsa kantano Barjo yigginone. \v 57 Ko dahaannaar Imbaa wontea Yesus Kiristoos goynka woninkay bashen kantanam wona imea Barjona gobshi ko dee. \p \v 58 Ogonante inin nashayna imbanaanato, wocchimbhayse woyee, yer harkaar jugimeebhode. Imbaa wontea Yesussa waadimanna yenin qajayno yer suntay konin dohonam dhesayse, Imbaa wontea Yesussa waadimandariy rooro wul thoothayna dehee. \c 16 \s1 Barjo Eenaam Kelshota Koymon Buldhayno \p \v 1 Barjo eenaam kelshota koymon buldhen goynsa, Galatia peente dahaana misken onnana inin giyondettsi yediar yin hayee. \v 2 Inin niven wodanka koymo buldheayn doamadettsi, yedi wul gabansa rooroa biraaka yenin haapon koymonsa iira bulayse waana wodee. \v 3 Inta yekal inin nivon wodanka, yenin kamayna eena yenin bulon koymonam yekalanka tiyate Yerusaalemdar kenin yivoadettsi, warqat thaapate kena imayse ida keam yittsoaye. \v 4 Inin yivoadettsi iam zaskea ko hanna, kedi imbesana kinka keda yivoaye. \s1 Bhawloosin Qaaboono \p \v 5 Inta ta Moqodoonia peendar yivota inin qaabonna, ogodar inin yivonsa budonte yekal agaaka ida nive. \v 6 Yediar inin yiven goyn innonna iam zasken yerin wulka yenin kelshoadettsi, yekal ida kappoaye. Waadon barginam yekal ida doaye. \v 7 Ta inin yivenka yekal yeskayse saana sagana nashaatine; Imbaa wontea Yesussa qaabe ko daana, woda likkana yembesana kinka kappana ida bhocche. \v 8 Ko dahaannaar Bhentheqosthe\f + \fr 16:8 \ft “Bhentheqosthe” hamen upsinam Haalin Mallan mathaapinsa macchinte thaapadhaanar shedaa.\f* bavaalaka yekka Epsoon kataman kote ida dee. \v 9 Harrna hambhidianna, Barjosa waadima thoothi inin waadadhoadettsi goyti worki ina buldhidine; ogoam jibbayna eena thoothine. \p \v 10 Thimaatoos yekal ki nivanna, gaqatsadhima yekal kinin doadettsi kiam kelshimate. Kidiar idettsi Barjo waadimanam waadadheane. \v 11 Ogonante eedi hay ki hannaar kiam ki bagabhoode. Kidi imbaanaanabesana kinka idar kinin nivoadettsi kiam inin kaalenna, goynna kina zasken yerinam kelshintaka payya hayayse kiam suudee. \p \v 12 Wombanaasa Abhiloos goynsa imbanaana waanibesana yedar kinin yivoadettsi kiam kattsi i miskade; kidi ta yedar “Ikal yivimoaye” hamayse shidhidine. Kina ko aganna kidi yekal yivasane. \s1 Macchin Kiilimenbee Nagaymakkonbe \p \v 13 Yedi qaymimate; Barjodar woylamin yenin qajon goynka wocchimbhayse woymate; anngi maatee, kantimbhee. \v 14 Yenin hayen wulam nashimmakkoka haymate. \p \v 15 Imbanaanato, Isthipaanassa zelen eena Akaya peente Barjodar woylamin qajadhen goynka kedi eena birana kenin dohonbee Barjo eennaar waadadhana meten yinnonam saskate imaana kenin dohonbeam yedi dheseeda dhese. \v 16 Iginadettsina eenabee Barjo waadimanna hamayse qajadhayna eena wulbena ee yenin hamoadettsi ida yeam miske. \p \v 17 Isthipaanasbee, Perdonathisbee, Akayqoosbeyn idar nivonna, inta i wozadhade. Harrna hambhidianna, yenin ikal qolmon goynka kedi yentea raqaate dahayse isa joogon yerinam ina ke thoosade. \v 18 Kedi yembe imbesa woylaminam ke ukunsisade. Ogonante iginadettsina eenaam edayse yenin dhesoadettsi ko yeam zaske. \p \v 19 Isiya peente dahaana misken onna wulir dohoono eeno yena “Nagaya nagaya” koda hame. Aqilabee, Bhirsqillabee, oonin kennontear bukayna Barjodar woylamin qajayna eena wulbe, Imbaa wontea Yesussa naabenka yena “Nagaya nagaya” keda hame. \v 20 Kote dahaana imbanaana wul yena “Nagaya nagaya” keda hame. Gonin hamon nashimmakkonka kinka kiam kiam sunqaate nagaysee. \p \v 21 Nagaymakkon upsin koam inta Bhawloos innon aaninka i yena thaapade. \v 22 Imbaa wontea Yesusam nashima eedi dahaa ki hanna, agaa ashadhaa ki dee. Imbo Yesuso, nivima! \v 23 Imbaa wontea Yesussa sunin imintono yembete ko dee. \v 24 Nashimmakkono inno Yesus Kiristoos goynka ye wulbesana ko dee; amiin.