\id JAS ALY Alyawarr Bible Northern Edition 5 May 09 (Blackman AuSIL) \h James \toc2 James \toc1 Pip James-wenh James-el pip nhenh ingkwernew, Akngey-wenh-rnem-warl-anem thwenew apmer arrpanenh-warl \mt1 Pip James-wenh \mt2 James-el pip nhenh ingkwernew, Akngey-wenh-rnem-warl-anem thwenew apmer arrpanenh-warl \imt1 Angka nhenhan alakenh aynteyel \ip Artwa anyent James ra ingkwernew angka nhenh pip-warl. Ranap Jesus-wenh ayteyikwarl apek, ingwer apek. Iterl-arey-angenh-antey. Jesus-wenh ayteyikw ra amentewarl-tangkwel anenh. Jesus-arl ipmethey itetherrew, Aynikw ikwerenh-warl alpew irrwerl-warl, James rap Christian-anem irrew. Ikwer-penhan James tyatyew-artey anenh tawen Jerusalem-itwew. Jew ingwer-rneman apmer arrpanenh-areny Christian irrew arrpemarl. Ra apek thwenew pip nhenh ikwer-rnem-warl. \ip James-el rap akalty-anthenh alakenh renh-rnem pip-angkwarr: “Nga Christian anem, ntwap Akngeyant-anem apentemer, ingwer-rnemel areyew. Nga apek apwert-weny, artewenty iterrey-angenh. Ingwerentyel apek rlterrk mpwarem ngkweng, ipmelhey-angenh. Anamerl-antey ahelerrey-angenh. Mwerr mpwaraynta ingwer-rnemew. Ingwer-rnemew tyel-angkey-angenh. Akngeyan ayerna, ngenh akalty-anthaynteyew, arraty iterr-aynteyew. Angkeperra arrenty ilkwewenh iwerr-wety. Nakelhey-angenh. Akngeyant ayern-aynta ingwer-rnemew.” \ip Alakenh-anyem James-el akalty-anthenh. \c 1 \p \v 1 Atha James-el pip nhenh ingkwerneyel. Ayengan Akngeyew warrkerreyel Jesus Christ-ew-then. Atha pip nhenhan thweneyel arrewantherr ingkerr-warl Akngey-wenh-rnem-warl, apmer arleng-areny-rnem-warl-then. \s1 Rlterrk ayntentyeng-arey, inkwerelhemelant intem anenheyew \p \v 2-3 Atyenh-rnem Christian-rnem, angka nhew iterr-ayntenh-arey. Arrantherran inkwerelhemelant anemer, apmwarl ayntemeng-arey. Ingwer-rnemel arrkernemeng-arey arrenhantherrenh, Akngeyewantap anyentew iterr-ayntenh-areyan. Alakenh-angkwarr arrantherr rlterrkerrem, ipmelhey-angenh-anemarl. \v 4 Ya, intem renh apententy arrantherr, arrantherrap inngarl arratyerrem, rlterrkerrem Jesus-apeny. \v 5 Christian anyent apatemel iterrem apek, “Akngey-wenh-angkwarran atha iterl-arey-angenharl. Nthakenh irrem ayeng?” Ra Akngey ayernemer, renh akalty-antheyew. Akngeyel mwerr-angker anthey-angker, nthakenh menty awey-angenh. \v 6 Anyentel renh ayerneyew arraty-angkwarr, irrpeltherrey-angenhel. Raw alakenh iterreyew, “Ya, Akngeyelan inngarl ayenh alpemeley-angker.” Nthakenh ra atherr-angkwarr iterremel ayerney-angenh, “Akngey atyeng awelhey-angenh apek.” Ra iterrenty atherr-angkwarr, ranap kwatyel alperr irrwerlap-anenty-apenyarl, arwarl irrwerlap-aneyelarl. \v 7-8 Alakenhanap ra rlterrk-weny-anteyarl. Akngeyelanap nthakenh anthey-angenharl, alakenh-anyem ayernentyan. Nthakenh renh akalty-anthey-angenh, arrangkw. \s1 Apwert akngerr angwarey-angenh \p \v 9 Christian anyent arrangkw apek apwert-weny anem. Ra iterl-aremer, Akngeyarl ikwer artewentyel ilkelheyel. Alakenh iterl-aremel ra inkwerelhemel anem. \v 10 Christian ingwerelan apwert akngerr apek atnyenem. Nthakenh ra tangkemel apwert-akert aney-angenh. Ra iterl-aremer arrpemarl, Akngeyarl ikwer-then artewentyel ilkelheyel. Alakenh iterl-aremel ra inkwerelhemel anemer arrpemarl. Artwa apwert akngerr-akert ra pretty-apeny, ahernelarl rtneyel-apeny. \v 11 Aherretyelan ingkeny tyerrelhenhey-alhem, rwenp-anem irrem. Ingkenyel ampernem pretty renh, rap arleny-anem irrem, aytnem-anem. Alakenh-anyem artwa apwert akngerr-akert rap atnengkanerrem-anem, apal-antey apwertewant inkwerelherl-anenty. Ilek-ilek mwerr-angker ikwerenh arrangkwerreyelpem pretty yanh-apeny. \s1 Rlterrkarl ayntemeng-arey \p \v 12 Ingwer-rnemel arrenhantherrenh irrwernem, awelhey-angenh ikwer-rnem. Rlterrkel-antey Akngeyan apent-aynteyew, rap inkwerelhemarl arrewantherr. Rap akngeynem, ikwer-itwel aney-alpeyew intem-antey. Rap alakenh-anyemarl aynteyel ikwerarl ilkelheyel-rnemewan. \p \v 13 Anyent apek iterrem apmwel-ayeth-angkwarr. Nthakenh ra alakenh angkey-angenh, “Akngeyan ilkelheyel, ayeng apmwel-ayeth iterreyew.” Arrangkw alakenhan! Akngeyan alakenh ilkelhey-angenharl. Anyentel Akngey renh nthakenh arrkerney-angenh, apmwel-ayeth mpwareyew. \v 14 Anyent iterrenty, ikwerenharrp-angkwarr alheyew, rap apmwelhelemarl. Ament-antey ra ilkelhem, apmwangkwarr alheyew. Alakenh iterremel-antey ra angkeperrem Akngey-wety, rap irrwernelhem ament-antey. \v 15 Ra iterrem, ikwerenharrp-angkwarr alheyew, rap anamerl-antey apmwa mpwarem. Rap apmwelhelem innganem, nthakenh ipmelhey-angenh-anem. Akngeyelap renh ilteyenh arlta anyent ikwerel, ingkerrarl ra ayerneyenheng-arey. Rap renh irrenteyenh intem-antey. \s1 Akngeyel anthem mwerr-angker \p \v 16 Atyenh-rnem, mwanty awelhenh-arey angka nhenhew, arrantherr apmwangkwarr-anem alhewerr. \v 17 Ilek-ilek mwerr-angker anantherr arem ahern nhenh-itwew. Akngeyel rarl anyentel mpwarew, rarl anthew anewantherr. Ra mpwarew ingkeny, alkent, antyarr-akerr. Rernemap ingwer-anem irrem itwernew-then kwenyel-then. Akngey ran nthakenh ingwererrey-angenh, arrangkw. Irrkaty intem ra aneyel. \v 18 Angka arraty ikwerenh ilew anewantherr, anenhantherrenh-tangkwel ayerrpelemel, ikwerenh-anem aneyew. Angka nhenhel iteth atnyenem intem-antey. Anantherran impen ikwerenharl. Ilek-ilek ingwer-rneman ra mpwarew anantherr-apeny-wenyarl. \s1 Angka Akngey-wenhew awelh-aynteyew \p \v 19 Atyenh-rnem, mwanty awelhenh-arey, atharl akalty-antheyel-angkwarr. Ingwerarl angkeyelew, arternp-tangkwel awelheyew ikwer. Anamerl-antey rwenperremel angkey-angenh. Alakenh-weny. \v 20 Artwa ahelengkwan nthakenh arraty aney-angenh Akngey-warl-ilwengk. \v 21 Rap ipmelhemer apmwewety-tangkwel, raw Akngeyew-anem warrkerreyew. Arrantherr apmwel-ayeth-tangkwel anenh. Aleyan arrantherr ingwer-rnem-apeny-weny anemarl, Akngey apentey-angenh-rnem-apeny-weny. Angkarl ra arrewantherr anthew, intem-antey itetheleyew. Nthakenh arrantherr apmwel-ayeth iterrey-angenh, arrangkw-anem. \p \v 22 Arrantherran angka Akngey-wenhew awelh-aynteyew. Arrkentant iylpelant awey-angenh. Intem-antey mpwaraynteyew, rarl akalty-antheyel-angkwarr. \v 23-24 Ingwerel apek awem angka ikwerenh, arwarlap ra aweman. Ranap glass-itwewarl inngerr arelheyel-apeny, rap iylpelerremel-anem anperl-alhem inngerr ikwerenhew. Alakenh arrantherr nthakenh arrkentant angka awey-angenh, iylpelerrewerr angka ikwer. \v 25 Angka yanh mwerr-angker inngarl! Ra akalty-antheyel, Akngeyel rarl apmwewety irrarlkew. Anantherr inkwerelhemel ikwer awelhem inteman iylpelerrey-angenh, Akngeyelanap inngarl anenhantherrenh irrngerney-anthem. \v 26 Anyentan alakenh iterrem, “Ayengan Christian inngarl, Akngeyantarl apenteyelarl.” Angka apmwel apek ra iltem. Apmwel-ayeth apek ra angkem ingwer-rnemew. Ranap mwerr-arrpantey nakelhem ament-antey. Akngeyarl ra apenteyel-arrpantey. \v 27 Christian inngan ingwer-rnemew athamerrem. Ampa alhamp-rnem ra arntarnt-arem arelh inpert-rnem-then, rlterrkarl ayntemeng-arey. Ingwerentyel renh arrkernem, apmwangkwarr alheyew, rap mentyarl rlterrkel awem, angkeperrey-angenhel. \c 2 \s1 Akngey-angkwarran anyent-anteyarl aneyel ingkerrenh \p \v 1 Atyenh-rnem, anantherr ingkerrenh Jesus Christ apenteyel-rnemarl. Rlterrkarlap ran ingwer-rnem-angkwarran, irrkaty-angkwarr arrpemarl ra ingkerrenhew ilkelhem. Alakenh arrantherr lipwel ingkerrenh anaynteyew, ilkelhemel mwerrant-arey. Angka nhenhew awelhenh-arey, arrantherraw iterl-areyew. \v 2-3 Arrantherrarl tyaty-warl akarrerrem, alethang atherr apek apetyem arrewantherr-warl. Anyent apekan arnkwa rlengkeny-akert, iltyew-arelh-then gold-penh-akert. Ingwerentyel renh arem iterremel, “Nhayman apwert akngerrew-artey!” Rap alakenh ikwer angkem, “Nga apetya, atyeng-itwel aneyew!” Alethang ingweran arnkwa apmwakert apekarl, ilterrelhewel-akertarl. Ingwerentyel renh arem iterremel, “Nhayman apmwarl!” Ikwer amperrng-weny alakenh angkem, “Nhak alhaw, arleng aneyew!” \v 4 Apmwel-ayeth inngarlap alakenhan. Arnkwa rlengkeny-akertant ra arntarnt-areman. Irrepern ingwer-wetyan ra arlkarerremarl. Arrantherr anerl-anemerey anyent-antey ingkerrenh arraty-angkwarr. \p \v 5 Ya, atyenh-rnemay! Arternp awelhenh-arey, atharl akalty-antheyel-angkwarr. Akngerrel arem artwa irrepern yanh-apeny-rnem, rernemap athamerrey-angenh ikwer-rnem. Akngeyanap ikwer-rnem ilkelhem artewentyelarl. Yanh-lkwer-rneman ra ayerrpelem. Rernemant iterrem ikwer rlterrk, ipmelhey-angenh. Rernemap aney-alpem ikwer-itwel. Rernemantarl artewenty ilkelheyel ikwer. Ra renh-rnem arntarnt-arem intem-antey. \v 6-7 Arrantherranap apmwel-ayeth ikwer-rnem angkem, apmwa antwemel. Ingwer-rnemewant arrantherr mpwarem mwerran, apwert-akert-rnemewant. Ilekewarl alakenhan? Artwa yanh-lkwerelap arrenhantherrenh irrwernemarl. Court-emeleyew arrenhantherrenh, irrtywerremel ayntarrp-ilemel. Rernemap Jesus-anem arrkentelhelem. Alakenh irrem apwert akngerr-akert-rneman Akngey-wenh-rnemewan. \p \v 8 Alakenharl Akngeyelan ilantheyel angka ikwerenh-angkwarr: “Ilkelh-aynteyew ingwer-rnem arntarnt-aremel, ngarl ament arntarnt-arelhem-apeny.” Arrantherrarl angka nhenh awem, arrantherrap arraty anem. \v 9 Arrewantherr-wenh-rnemelant arrantherr anerl-aneman inkwerelhemel, ingwer-rnem apekan amperelerl-anemarl. Alakenh irrentyan, Akngeyanap arrantherr arraty apentey-angenharl. \v 10 Angka ingwerek-ingwer aynteyel Akngey-wenh pipel. Anyent apekan iylpelerrem angka anyentew, ranap mwanty awelhey-angenharl. Anyent-inger apek ra apmwelhelem. Kel ingwerenty apek-anem angka ingkerrew-anteyarl iylpelerrem, ranap artewenty arrpemarl awelhey-angenharl. Akngerr-inger apek ra apmwelhelem. Akngeyelanap artwa renh-atherr areyel irrkaty-angkwarr anayntarl. Rap renh-atherr court-emelem irrkaty-angkwarr. \v 11 Angka nhenhew-anem awelhenh-arey. Artwa anyentel apek akelty artwa ingwer-wenh irrtyert-inem. Rap iterrem alakenh, “Mwerrarl ayengan. Ingwerenty atha ipmew atwey-angenharl.” Akngeyanap ikwer angkem, “Ya, atha iterl-areyel, ntwa ingwerenty ipmew atwey-angenh. Ntwanap artwa ingwer-wenh akelty irrtyert-inew, ngay? Nganap angka anyentew awelhey-angenh-anteyarl. Alakenhanap ntwa angka ingkerr-antey awey-angenharl.” \p \v 12 Arrantherr angka Akngey-wenh apententy, angka yanhelan apmwan irrarlkemarl. Ingwer-ingweran Akngeyel arrenhantherrenh ayerneyenh. Rap alakenh ayerneyenh amentew-ament, “Ntwanang angka atyenhan apentenh arraty?” Ingwerentyel apekan arratyarl apentenh, ingwerentyan arrangkw apekarl. \v 13 Ingwerenty athamerrey-angenh ingwer-rnemew, renh-rnemap Akngeyel court-emeleyenh. Arlta anyent ikwerel athamerrey-angenh-anemarl ra ikwer-rnem. Ingwer-rnemarl athamerremel anenh ingwer-rnemew, rap athamerreyenh ikwer-rnemant, mwerr antwemel renh-rnem. Arlta ikwerel rernem rtneyenh ater-weny, rarl ingkerrenh ayerneyenheng-areyan. \s1 Christian-rneman mwerr mpwaremel anemer \p \v 14 Atyenh-rnem, awelhenh-arey. Anyent apek athamerrey-angenh ingwer-rnemew. Christian ra ilelhem. Irrtywerremelarl ra angkeyel alakenh. Ingwer-rnemew ra athamerrey-angenh, ranap Akngey-wenh-angkwarr aney-angenh alakenhey, arrangkw. Akngeyel nthakenh apmwa ikwer-wety irrarlkey-angenh, rarl alakenh iterreyelan. \v 15 Irrepern anyent apek aneyel tyaty arrewantherrenh-itwew; panty apek atnyeney-angenh, arnkweweny-then amern-weny-then arrangkw. \v 16 Anyent apek ikwer angkem, “Arntarnt-arelh-aynta! Arnkwa ntywety-warl aylpaynta, amern-then arlkwaynta!” Nthekwern alakenh angkey-angenh. Arwarl arrakertelant arrantherr angkeyel alakenhan, innga anthey-angenh irrepern ikwer. Ran aneyel-antey atheperreyel angayakw. \v 17 Nthakenh Akngey akwerrngelant apentey-angenh, arrangkw. Mwerr mpwaraynteyew ingwer-rnemew alpemelemel, rarl angkeyel-angkwarr-antey. Arrantherr ingwer-rnemew amperrngerrey-angenh, arrantherrap Akngeyan apenteyel irrtywerremelarl. \fig |src="1 Peter 4.11 help each otherGT.tif" size="col" ref="James 2:17" \fig* \p \v 18 Anyent apek alakenh angkem, “Ayengan Christian-arl, athan Akngeyarl iterl-areyelarl.” Ingwer apek-anem alakenh angkem, “Ayengan Christian, atharl athamerremel mwerr mpwarem ingwer-rnemew.” Ayeng James alakenh angkem, “Ayengan Christian-arl, athan Akngeyarl iterl-areyel, atharl mwerr mpwarem athamerremel ingwer-rnemew.” Alakenh-anyem Akngeyan apenteyew. \v 19 Anyent apek alakenh angkem, “Ayengan Christian. Iterl-areyel Akngey. Rant anyent atyetyart ilkwa.” Kel mwerr alakenh. Arrenty-rnem-alew? Rerneman iterl-areyel arrpemarl, Akngey anyent atyetyart ilkwan. Rernemap atererremel arrewem ikwer-wety. \p \v 20 Ingwerenty apek apmwel-ayeth-antey iterreyel? Angka arraty nhenhew mwanty awelhemer arrpemarl, raw iterl-areyew. Ra athamerremel mpwarey-angenh ingwer-rnemew, rap nthakenh Christian ilelhey-angenharl. Irrtywerremel ra angkeyel. \p \v 21 Arrantherr angka iterl-areyel artwamp Abraham-akert. Akngeyelarl ilanthew, alerikw ikwerenh-antey Isaac antheyew, rap awelhew. Isaac-anem ra tywenew rwewarl irrwerleng, renhap ipmew arrtyeyew-anew. Akngeyelanap anamerl-antey renh artwerelew. Ra arew, Abraham-el inngarl apentenh, rap renh arraty innga antwew. \v 22 Abraham rlterrkarl intem iterrenh ikwer, mwerr mpwaremel, Akngeyelarl ilenh-angkwarr. Ra renh inngarl iterl-arenh, rarl anenh alakenh-anyem. \v 23 Alakenh Akngey-wenh pipelan aynteyel: “Akngeyelan Abraham arraty innga antwew, rarl rlterrk ikwer iterrenh.” Rap renh itnewew “Atyeng apelty.” \v 24 Anantherran Abraham-apeny anemer, rlterrk iterremel Akngeyew, mwerr-then mpwarem ingwer-rnemew. Alakenh-anyem Akngeyan apenteyew. \p \v 25 Arrantherr iterl-areyel angka ingwer akelty Rahab-akert. Ra anenh apmwangkwarr-tangkwel. Awank-akerr artwa Israel-wenh atherr warl ikwerenh-warl irrtyert-aylpey-alhew, artwernemarl nthwenh-wety, ipmew renh-atherr atweyew. Rahab-el rap renh-atherr alpemelew, mwanty-antey irrtyert-anterreyew. Akngeyelan Rahab arraty innga antwew arrpemarl, rarl mwerr-angkwarr mpwarew. \p \v 26 Anayntang arrantherr aweyel? Ingwerentyel athamerremel mwerr mpwarey-angenh ingwer-rnemew, nthakenh ra Christian ilelhey-angenh. Ranap artwa weyangkey-angenharl irrem-apenyarl. Rwarr-weny irrem, atnengkanerrem-anem ra. Christian anyentel mwerr mpwarey-angenh ingwer-rnemew, rap rwarr-weny-apenyarl aneyel. \c 3 \s1 Mwanty angkaynteyew \p \v 1-2 Nthakenh akngerr atyetyart aney-angenh tyaty-itwew, ingwer-rnem akalty-anthaynteyewan. Angka ikwerenh akalty-anthey-angker-rnem Akngeyel rlterrk inngangkwarr court-emeleyenh. Alakenh-wety rernem arraty aney-angker-rnem anemer. Mwanty anantherran anerl-anemer, apmwel-ayeth anantherr ingwer-rnemew angkewerr. Ingwer-ingweran Akngeyel ingkerrenh ayerneyenh-wety, nthakenh-nthakenh ingkerrenh angkenhan. Rlterrk anewantherr, mwerr-angkwarr angkaynteyewan intem. Ingwerentyan apek arraty angkey-angker, rap arratyarl anem aney-angker. \p \v 3 Artwa nantew-arenyew iterrenh-arey. Ra ampwal akely ayen-penh arrernem nantew-warl arrakert-warl, rwepel arertnemel. Artwel rwep renh antwerrkerl-apaynteyew, nantew ilkwa arratyel-aynteyew. \fig |src="lb00035c.tif" size="col" ref="James 3:3" \fig* \v 4 Rtnwa ilkwew iterrenh-arey. Ampwal akely anteng-itwew ayntem turn-emeleyew-arelh rtnwa renh. Artwa rtnwew-artey ampwal akelyel alpemelem, rtnwa ilkwa arraty akngaynteyew kwaty alay-itwew. \fig |src="hk00215c.tif" size="col" ref="James 3:4" \fig* \v 5 Alenyew-anem iterrenh-arey. Irrkaty-angkwarr arrpemarl aynteyel. Akelyarlap ran, ilkwarl arlkan. Ranap angkeyew-arelharl. Ikwerel anantherr angkem ingwerek-ingwer nakelhemel, anper-then aneyew arrkernelhem. Ranap lherrm akely-apenyarl. Lherrm akely-tangkwel ampem, rap ampem ilkwanem ilkwanem, antywer-angkwarr arlpimperrem. \v 6 Alenyan rwa lherrm-apeny arrpemarl. Arlka kwenanap ampem, ilpertelem. Aleny ranap ahelengkw-anem irrem, ingkerrenh apmweley-angker. Rwa yanh-lkweranap arrenty ilkwewenh apmer-theyarl apetyem. \p \v 7 Atnwenth ateralth ilek-ilekew iterrenh-arey. Atnwenth ilek-ilek anantherr antwerrkemel arternpelem: ahern-areny, alker-areny, kwaty-areny. Apmer-itwew-anem atnyenerl-anemel. \v 8 Alenyanap arrangkw-anteyarl! Aterelerrey inngarl, rtnwem ahelengkw-apenyarl. \p \v 9-10 Alenyel anantherr mwerr-then apmwangkwarr-then angkem. Akngeyew anantherr nakemel aylelherrem, ingwer-rnemew tyel-angkemel-antey arrpemarl. Alakenharl angkeyelan apmwel-ayetharl. Akngeyelan yanh-rnem mpwarew arrpemarl. Nthakenh anantherr atherr-atherr angkey-angenh, arrangkw. \p \v 11-12 Atyenh-rnem, kwaty kwerrinpew iterrenh-arey. Kwaty irlwart arrnginp-then nthakenh ayntey-angenh kwerrinp anyent-itwew. Amern tywerrk nthakenh arlketyerr-angketyarrel aney-angenh. Amern arnwekety nthakenh alatyeyt-angketyarrel aney-angenh. Irrkaty-angkwarr nthakenh anantherr angkey-angenh atherr-atherr alenyel, arrangkw. \s1 Akwerrng mwerr-angkwarran alakenharl aynteyel \p \v 13 Ingwerenty apek iterrem, rant akalty anper. Rap arraty anemer, ingwer-rnemel renh areyew akalty. Rap mwerr mpwaremer, ament nakelhey-angenh. \v 14 Artwa akaltyel ra nthakenh alharlkwey-angenh, ahelerrey-angenh-then. Nthakenh ra ilkwa aneyew arrkernelhey-angenh. Nthakenh irrtywerremel-then iley-angenh, ingwer-rnemaw akwel ikwer iterreyew akaltyew-arrpantey. \v 15 Artwa nhelkweranap irrwerl-arenyel alakenh akalty-anthey-angenh, arrangkw. Ranap artwa akalty-arrpanteyarl, ahern nhenh-areny-anteyarl. Arrenty ilkwelarl alakenh renh akalty-anthew. Inweng Akngey-wenhelanap nthakenh renh akalty-anthey-angenh alakenh, arrangkw. \v 16 Ingwerenty alharlkwey-angkerel, ingwer-rnemanap ra irrwernemarl. Ingwer-rneman ilkwa anaynteyew arrkernelhem, rernemap ilpertelem, ilek-ilek apmwa mpwaremel ingwer-rnemew. \p \v 17 Akngey-wenh-angkwarranap mwerrarl. Ikwerenh-angkwarran arratyarl: nthakenh ingwer-rnem irrwerney-angenharl, ament ingwer-angkwarr iterrey-angenharl, ahelengkw-weny, anyelk-awarr-wenyarl. Mwerrant-arey anem, athamerremel ingwer-rnemew, mwerr mpwaremel. \v 18 Anyentel ingwer-rnem alpemelem, mwerrant-arey akeleyt anaynteyew, mwerrarlap alakenhan. Rernemap ingkerrenh inkwerelhemel Akngey apentem arraty-angkwarr. \c 4 \s1 Akngey-angkwarr intem anaynteyew \p \v 1 Arrantherran intem ilterreyel. Alakenh irrem, arrantherrarl ament-antey iterreyel. Arrantherrap ament iterr-ayntem, inkwerelhemel anaynteyew, ingwer-rnemew iterrey-angenh. Alakenh-anyemap arrantherr ilterreyel. \v 2 Angwarem arrantherr ilek-ilek mwerr-angker rlengkeny, nthakenh iney-angenh. Arrantherrap ilterrem atwerremel ikwer-rnem-they. Ipmew apek-anem ingwerenty atwem, ampwal renh-rnemap iney-alkenh. Arraty-angkwarran Akngeyant-tangkwel ayerneyew. \v 3 Nthakenh ra arrenhantherrenh anthey-angenh, arrantherrarl ament iterremel ayerneyelan. Apmwel-ayetharlap alakenhan ayerneyel, ingwer-rnemew iterrey-angenhel. \p \v 4 Arrantherr Christian ilelhem, Akngey arraty apentey-angenharlap arrantherran, arrangkw. Nthakenh Akngeyew innga ilkelhey-angenh, ilek-ilek ahern nhenh-arenyewarl arralty-aneyelan. Alakenh-wenyarl ra aynteyel. Arrantherr apentem ahern nhenh-areny-rnem, nthakenh arrantherr Akngey apentey-angenharl. \v 5 Ran anenhantherrenh kanper iterl-areyel. Ra iterl-arem, anantherr ilek-ilek angwarey-angker. Alakenhewarlap ra anenhantherrenh mpwarewan. Angka ikwerenhelanap alakenh-anyemarl aynteyel. \p \v 6 Ra anthem ilek-ilek mwerr-angker irrwerl-areny anewantherr athamerremel. Angka ikwerenhel alakenh aynteyel: “Anyent ilkwa ilelhem, Akngeyan ikwer athamerrey-angenharl. Ingwer akely ilelhem, Akngeyan ikwer athamerremarl.” \p \v 7 Alakenh-wety arrantherr Akngey-warl anthelhemer, warrkerremel ikwer. Arrenty ilkwewety rlterrk anemel, Akngeyewant awelhemel. Arrenty rap anterremarl arrewantherr-wety. \v 8 Akngey-warl angkeperrenhey-alpenh-arey, rap arrer innga anem arrewantherr-itwel. Ipmelhenh-arey apmwewety. Arratyerrenh-arey-anem. Intem iterrey-angenh arrewantherrenharrp-angkwarr. Akngey-wenh-angkwarrant iterr-aynteyew. \v 9-10 Inweng anthelheyew ikwer-warl, rap inkwerelhem arrewantherr nakemel. Nthakenh arrantherr nakelhey-angenh. Nyerrerremel ilelhenh-arey, angkeperrenhey-alpemel apmwewety. \p \v 11 Atyenh-rnem, tyel-angkey-angenh ingwer-rnemew. Ingwerenty apek tyel-angkem ingwerew ayntarrp-ilemel, rap angka Akngey-wenh arraty apentey-angenharl. Alakenh angkemel rap angka renh apmwelemarl. \v 12 Akngey rant anyent atyetyart anewantherr aneyel. Rarlap angkan anewantherr anthew. Rant anyentelarl court-emelem anenhantherrenh. Ingwerenty ra ayerrpelemarl, ingwerentyan ra irrenteyenh rwa ilkwewarl intem ampeyel-warlarl. Mwantyelhelenh-arey! Nthakenh tyel-angkey-angenh ingwer-rnemew. \s1 Anantherr ingkerrel iterl-arey-angenh, nthakenh arlta ingwerelan irreyenh \p \v 13 Ingwer-rneman arrantherr angkem alakenh: “Ingwelarreng anantherr alhey, ilek-ilek akngemel apmer ingwer-warl arleng. Anantherrap aney-alhey apmer ikwer-itwew arleng-alenty, tharlemel-aynteyew ilek-ilek inaynteyew-then. Alakenhanap apwert akngerrarl mpwarem.” \fig |src="hk00172c.tif" size="col" ref="James 4:13" \fig* \v 14 Nthakenh alakenh angkey-angenh! Apal arrantherr angkeyel. Nthakenh arrantherr iterl-arey-angenh, ingwepenharl irreyenhelan. Arrantherr kwert-apeny, wetharl rlwar anem-tangkwel, rap ywerrenhem-anem. \v 15 Alakenh angkenty mwerrarl: “Akngey ilkelhentyan, ingwepenh anantherr iteth-anteyarl anem. Ra ilkelhentyan, kel anantherr alhem apmer ingwer-warl, tharlemel-aynteyew.” \v 16 Nthakenh arrantherr nakelhemel ilkwarrpantey angkey-angenh. Alakenh angkentyan apmwel-ayetharl. \p \v 17 Ingwerentyel apek iterl-areyel, alakenh aneyew arraty-angkwarr, rap alakenh anemer. Alakenh apek ra aney-angenh, Akngey-angkwarranap apmwel-ayetharl mpwarem. \c 5 \s1 Pwertay mwantyelhelenh-arey, ilek-ilek akngerrarl atnyeneyel-rneman \p \v 1 Ingwerentyel arrantherr akngerrarl atnyenem. Irrpetyapewant ayeng angkeyel aleyan. Ampwal akngerrel arrenhantherrenh ilperteley-angker. Arrantherrap artnemer artewentyel, ingwer-ingweran apmwanemarl aynteyenh-wetyarl. \v 2-3 Rap alakenh aynteyel, ilek-ilek mwerr-angker arrewantherrenh kwaty-apenyarlap ran. Ilkwetangkwel, rap artwerretyerrem-anem. Amern arrewantherrenh intenty-apeny. Arnkwa mwerr-angker arrewantherrenh interrkel arlkwenty-apeny, altywer-altywerelem. Apwert arrewantherrenh apmwerrenty-apeny. Ya, ilek-ilek mwerr-angker arrewantherrenh apmwerreyenh. Ilek-ilek akngerr mwerr-angker atnyenem arrantherr ankety irremel, ament atnyenem. \v 4 Arrantherrap akngerr arrernem, warrkerreyew katen-itwew, ilemel payemeleyew renh-rnem arraty-angkwarr. Innganap arrangkwarl! Arrantherrap akelyant payemelem, warrk ipmelhentyelan. Rernemap artnem arrewantherr. Akngeyelanap renh-rnem awemarl artnentyan. \v 5 Arrantherrap ilek-ilek mwerr-angker akarrelem, ahern nhenh-itwew inkwerelhemel anemel. Yew-yew, artewenty innga Akngeyan arrewantherr ahelerrem. \v 6 Mwerr-rnem-alew, arrantherrarl ayntarrp-ilemel atwem arwa? Rernem arraty anem, arrantherrap ikwer-rnem-wety arlkarerremarl. Rernem ahelerrey-angenh arrewantherr, arrantherrap renh-rnem ipmew atwem. \s1 Akeleyt mpwelhaynteyew, Jesus-arl apey-alpeyenhew \p \v 7 Atyenh-rnem, arternp akeleyt mpwelhaynteyew, Jesus-arl apey-alpeyenhew. Artewenty iterrey-angenh. Artwa amern atherrk lyapelheley-angkerew iterrenh-arey. Ra ahern-tangkwel angernem, ntang-anem rlker-anthem. Rap arternp mpwelhem kwatyew rntwentyew. Rap arternp mpwelhem amern atherrk lyapentyew ahern-itwew. \v 8 Kel alakenhap arrantherran Jesus-ewan arternp mpwelhemer, rlterrk anemel, inngarl ra apey-alpeyenh-wety. \v 9 Nthakenh arrantherr ilterrey-angenh, tyel-angkerrey-angenh, Akngeyel arrenhantherrenh court-emelewerr. Yew-yew, ingwer-ingweran Jesus-arl apetyeyenh-wety, ayern-aynteyew ingkerrenh. \p \v 10-11 Atyenh-rnem, angkakert-rnemew iterrenh-arey. Awank-akerr rernem angka Akngey-wenh ilerl-apenh. Ingwer-rnemel renh-rnem irrwernenh, pwarrk anthenh. Rernemap ipmelhey-angenh, arrangkw. Arternp rlterrk mpwelhenh Akngeyew intem. Rap inkwerelhenh ikwer-rnem, mwerr antwemel. Arrantherr renh-rnem iwarrernemer. Artwamp Job wethew iterrenh-arey. Rlterrkarl ikwer ayntenh, Akngeyewant ra intem iterrenh. Rlterrkarl ayntew-penh, Akngeyan ikwer athamerrenh. Aleyan rlengk Akngey athamerrem ikwerenh-rnemew irrkaty-angkwarr. \p \v 12 Atyenh-rnem, angka rlterrk ingwer nhenhew iterrenh-arey. Arraty angkayntenh-arey intem. Nthakenh angkey-angenh irrtywerremel. Nthakenh ingwer-rnem terikemeley-angenh. Arwa arraty-angkwarrant angkayntenh-arey! Alakenh arrantherr tyernemer arraty-antey. Arrantherr apek arraty angkey-angenh, Akngeyelanap apmwa antweyenh arlta anyent ikwerel, rarl court-emeleyenheng-arey akngerr. \s1 Intem-antey Akngey-warl-athek angkaynteyew, irrpeltherrey-angenh \p \v 13 Rlterrk anyentew apekan aynteyel, ra apek arlka apmwarl aneyel. Ra Akngey ayernemer alpemeleyew. Ingweran irrngerney apek aneyel. Ra Akngeyew inkwerelhemel aylelhemer. \v 14 Ingweran arntety apek aynteyel. Ra atyetyart tyaty-areny-rnem ilemer, apetyeyew ikwer-warl. Rerneman Akngey ikwer ayernemer, itepel renh arnep-arnemel, anter alipel renh apernemel. Alakenh-anyem Akngey ikwer ayernemer mwerreleyew, itna Jesus itnewemel. \v 15 Arrantherrarl alakenh ayernem, iterremel Akngeyew, arntety rap mwerrerremarl. Ra apek arntetyerrew, apmwel-ayeth-tangkwel ra anenharl. Akngeyelap apmwa ikwer-wety irrarlkem, awakelhey-angenh ikwer. \p \v 16 Alakenh-wety Christian anyentan ilelhemer Christian ingwer-rnemewan, rarl apmwelhelew, sorry-anem angkemel. Rap ilemer, Akngey ikwer ayerneyew. Ra apek arntetyerrew, apmwel-ayetharl anenh, Akngeyelan renh mwerrelemarl. \p Alakenharl aynteyel: ingwerenty Akngeyew arraty aneyel, rap Akngeyan alhewerarl ayernem. Rap renh awemarl, mwerr mpwaremel ikwer. \v 17 Artwamp Elijah wethew iterrenh-arey. Artwamp ra angkakert Akngey-wenh anenh awank-akerr. Artwa anantherr-apenyarlap ran. Rap Akngey angka rlterrk-angkwarr ayernew alakenh, “Apmer nhenh arlenyela!” Inngarlap aherrety irrpetyew-atety ayntew artwerrety. Kwaty rntwey-angenh, arrangkw. \v 18 Ikwer-penhan ra ayernew, kwaty thweneyew-anem. Inngarlap kwatyan rntwew apmer ikwer-itwew. Amern atherrkeny-akerr-anem angkep lyapew ikwer-itwew. \p \v 19 Atyenh-rnem, anyent apek angkeperrem Akngey-wety, apmwel-ayeth-anem anemel. Christian ingwerelan renh alpemelemer. Arternp-antey ikwer angkemer, raw Akngey-warl angkeperrenhey-alpeyew. \v 20 Alakenhan mwerrarl. Akngeyel apmwa ikwer-wety irrarlkem-anem awakelhey-angenhel, iylpelerremel-anem apmwa ingkerrew. \p Kel-antey.