\id 2PE ALY Alyawarr Mini Bible Northern Edition 26 October 2018 (Blackman ATG) \h 2 Peter \toc2 2 Peter \toc1 2 Peter \mt1 2 Peter \mt2 Peter-wenh pip namp 2, rarl ingkwernew akngerr-warl \imt1 Angka nhenhan alakenh aynteyel \ip Jesus rarl iteth anenh ahern nhenh-itwew, rap kwertengerl ikwerenh-rnem 12arl rlwanew. Anyent ingweran itna Peter-arl. Ranap Jesus-itwel anenh, rap renh iterl-arenh mwerrarl. Rap pip atherr ingkwernew, thwenew Christian-rnem-warl apmer arrpanenh-warl. Pip nhenhanap namp 2-arl. \ip Jesus rarl alpew, Akngey-itwel aney-alpeyew, Peter-an ikwer aleth warrkerrenh. Ingwer-ingwer, aherrety 32-penhelan apek, pip nhenh-anem ra ingkwernew. \ip Piparl ra ingkwernew-penh, rap ingwer-ingwer ilwew-anem. \ip Pip nhenh-angkwarran ra ilenh Christian ingwer-rnem apmer arrpanenh-itwew, “Anaynteyew arraty-angkwarr.” Ingwer-rnemelan Akngey-warl-athek-arrpantey apmwangkwarrarl akalty-anthenh. Rernem Christian akngerr apatelhelenh. \ip Alakenh Peter-el pip nhenhan ingkwernew, rernemaw arraty-angkwarr iterl-araynteyew. Rap renh-rnem ilew alakenh-anyem: “Arrantherrap Akngey-wenh angkan iterl-araynteyew. Arrantherranap ikwer-rnem awelhey-angenh, irrtywerremelarl ileyelew. Intem arraty-angkwarr anayntenh-arey rlterrk-antey, Jesus rarl apey-alpeyenhew.” \c 1 \p \v 1 Ayengaw Simon Peter, warrkenh Jesus Christ-wenh. Ran ayenh rlwanew, alhaynteyew angka mwerr-angker ilerlap-aynteyew ikwer-akert. Atha ingkwerneyel pip nhenhan arrewantherr-warl, Jesus-ewarl arrantherr iterreyel-rnemew. Arrantherrap ayeng-apeny iterreyel irrkaty-angkwarr, ipmelhey-angenh arrpemarl. Ranap mwerr-angker inngarl, Alerikw Akngey-wenh, anantherrarl renh nakeyel intem. Ranap anenhantherrenh itethelew ipmepenh, rap anenhantherrenh alpemeleyel, aneyew arraty Akngey-angkwarr. \p \v 2 Athan Akngey ayerneyel arrewantherr alakenh-anyem: “Rerneman ngenh arrer-they iterl-areyel, ntwap intem ikwer-rnem anaynteyew mwerr-angkwarrarl. Renh-rnem irrngerney-anthaynteyew, rernem mwerr-angkwarr anaynteyew.” \s1 Akngeyelan anenhantherrenh rlterrkeleyel, mwerr-angkwarr anaynteyew \p \v 3 Anantherran iterl-areyel, Akngeyan mwerr innga arraty-angkwarr aneyel. Ranap arawerrng ilkwakertarl ingkerrenh-angkwarr. Rant anyent atyetyart ilkwa aneyel. Ran anenhantherrenh rlwanew ikwerenh-rnem, rap anenhantherrenh anthew arawerrng ilkwa. Arawerrng-akert anantherr mwerr-angker rapenyant-arey irrem, ikwerew intem anaynteyew-awaty. \v 4 Alakenh-anyem anantherr iterl-araynteyew, rarl mwerr aneyel anewantherr, rarl arrwekel-antey ilew-angkwarr. Ranap anenhantherrenh arntarnt-areyel, menty anantherr ipmeyew apmwangkwarr. Ingwer-rneman aleth iterreyel, apmwangkwarr-antey anaynteyew, Jesus rernem apentey-angenharl. Renh-rnem-apeny-weny aney-angenharl. Akngeyan angkeyel, ra anenhantherrenh rlterrkeleyew, rapenyant irreyew, apmwangkwarr anantherr alhewerr. \p \v 5-7 Ya, Akngeyelan inngarl anenhantherrenh arawerrngan antheyel, anantherraw mwerr arraty-angkwarr anaynteyew ikwer. Arrantherr aleyan inngarl Jesus-anem apenteyel. Intem rlterrk-antey iterr-aynteyew ikwer. Alakenh-anyemanap arrantherr intem anaynteyew, rlterrk-antey awelhemel Akngey-wenh-angkwarr. Apmwangkwarr alherl-anewerr, arrantherr artwerelelh-aynteyew. Arrantherran ikwerant iterremel anaynteyew intem-antey, mwerrarl ayntemeng-arey, apmwangkwarrarl-then ayntemeng-arey. Arrantherrap Akngey renh irrngerney-anthem, intemarl ikwerenh-angkwarr aneyelelan. Arrantherrap athamerremel arntarnt-areyel Christian ingwer-rnem, ikwer-rnem ilkelhemel akngerr ingwer-rnem-then. \p \v 8 Ya, arrantherranap alakenh-angkwarr intem apenteyew. Arrantherrap inngarl Lord Jesus Christ iterl-araynteyew altya inngapeny, angka ikwerenhew awelhemel. Alakenhap arrantherr innga mwerr-angkwarr warrkerremel ikwerew. \p \v 9 Christian ingwer-rneman alakenh aney-angenharl. Rerneman aley alherleweyel aparrng-apenyarl. Rernemap ipmelhew, Akngeyew warrkerrey-angenh-anemarl. Jesus-elarl apmwa ikwer-rnem-wety irrarlkeweng-areny, rernem iylpelerrewarl, rarl renh-rnem ikwer-warl angkep pweyteleweng-arey. \p \v 10 Atyenh-rnemay, alakenhap arrantherr aleth arrkernelh-aynteyew, anaynteyew arraty-angkwarr. Akngeyel arrenhantherrenh rlwanew, ikwerenh-rnem ikwer anaynteyew. Arrantherr intem mwerr-angkwarr anerl-anenty, arrantherranap intwemelerrey-angenh-anemarl ikwer-wety. \v 11 Arrantherrap intem mwerr-angkwarr anerl-anenty, Akngey ranap inkwerelheyenh-anem arrewantherr, rap arrenhantherrenh akngeyneyenh, aney-alpeyew intem-antey Jesus Christ-itwew, itetheley-angker anewantherrenh. \s1 Angka nhenhew iylpelerrey-angenh \p \v 12 Arrantherr kel iterl-areyelarl angka nhenh, atharl ilenh – arrantherr arraty-angkwarr anaynteyew. Athan ileyel intemarl. \v 13 Ayeng iteth-antey aneyel arlka nhenh, atha ilayntemarl arrewantherr. Mwerrarl athan intemarl ileyel arrewantherr, arrantherraw alakenh arraty-angkwarr anaynteyew. Arrantherrap intemarl iterr-aynteyew angka nhenhew, iylpelerrewerr. \v 14 Jesus-elan ayenh ilew, alerl ayeng ilwemarl, arlka nhenh iwerlelpemel. \v 15 Aleyan atha ingkwerneyel pip-warl angka nhenh-anyem, arrantherraw intem iterr-aynteyew angka ikwer, ayengarl ilweyenh-wety. Aleth-antey arayntenh-arey pip nhenhan, iterremel mwerrantyel angka nhenhew. \s1 Jesus Christ-an arawerrng ilkwakert, Peter-elan anngetherr arew \p \v 16-18 Ya, weth atha ilew, Jesus-arl apey-alpeyenh lyenenty ilkwangkwarr-anem. Ranap arwa angka atyenh-wenyarl, arrangkw. Kwertengerl-rnem anantherran angka ahern nhenh-areny-rnem arrwekeleny-rnem-akert iley-angenharl, arrangkw arrpemarl. Kwertengerl-rnem irrpety anwernantherr anngetherr arew innganemarl, anantherrarl alhew ikwerel-arleng apwert arnenty irrwerl-warl. Anantherrap Moses-then Elijah-then arew, Jesus-itwew rtnerl-anenty. Anantherrarl renh-rnem arenheng-arey, Jesus ran amparrkenh, arawerrng ilkwakert. Akngey ranap Alerikw Jesus renh nakenh, mwerr-angker antwemel. Alakenh-anyem anwernantherr renh awew, rarl angkew irrwerl-they: “Nhenhan alerey atyenh inngarl. Ayengan artewenty innga ikwer ilkelheyel, ayenganap ikwer inkwerelheyel.” \v 19 Alakenhap anantherr angkernem iterl-areyel, artwa angkakert-rnemelarl awank-akerr ingkwernew Akngey-wenh pwek-itwew. Inngarlap rerneman. Angka yanh-rneman lyenenty mwerr-angker-apeny, atemwengkelarl arrtyernenty. Arrantherran angka renh-rnem apent-ayntem, arrantherrap arraty-angkwarr alhayntemarl, Jesus rarl apey-alpeyew-atety. Arrantherr antyarr arenpeng wetharl arem-apeny, arrantherrap iterrem, “Aherlkenhey-alhem-anem.” Kel alakenh arrpemarl arrantherr Jesus renh areyenh, rarl apey-alpeyenhel. Arrantherrap iterl-areyenh, “Ya, ran inngarl apey-alpem-anem.” Arrantherranap mwerranty iterreyew angka nhenhew, atharl ileyelewan. \fig |alt="the transfiguration" src="wa03858.jpg" size="col" loc="1:16-18" ref="1:16-18" \fig* \p \v 20 Artwa angkakert yanh-rnem rernem amenterrp akwerrng iterrey-angenh, arrangkw, angka pip-warl-then amenterrp ingkwerney-angenh. \v 21 Rernem ikwer-rnem-wenh-angkwarr angka ingkwerney-angenh, arrangkw. Inweng Mwerr-angker Akngey-wenh remerntarl angkew artwa angkakert-rnemewan. Rarl angkan renh-rnem ilew, rernemanap ingwer-rnem-anem ilewarl, pip-warl-anem ingkwernemel. \c 2 \s1 Mwantyaw, ingwer-rnemelan akalty-antheyel apmwangkwarrarl \p \v 1 Awank-akerr ingwer-rnem arrkernelhenh, Israel-wenh-rnem akalty-anthaynteyew apmwangkwarr. Aley irrkaty-angkwarrarl ingwer-rnemanap apetyem tyaty arrewantherrenh-warl, apmwa inngangkwarr akalty-antheyew, arrenhantherrenh ilperteleyew Akngey-wenh angkewety. Rernemap irrtywerremelarl arrenhantherrenh ilerl-aneyenh, alakenh angkemel, “Jesus-an anewantherr ilwey-angenh.” Arrangkw, alakenh-weny! Jesus rarl ilwewel arwerl iylpeyl-atherr-itwew, rap renh-rnem itethelew arrpemarl. Rernemanap angkerl-aneyenh arrewantherr-warl, “Anantherran renh apentey-angenharl.” Alakenhanap, Akngeyelan renh-rnem arwapeny ywerrelheleyenh inngarl. \v 2 Rernemanap arrewantherr-warl-anem itengerreyenh tyaty-itwew. Tyaty-areny ingwer-rneman awelheyenh-anem ikwer-rnem, rernemap apmwa yanh-rnem iwarrerneyenh-anem, mpweny apmwelhelemel irrkaty-angkwarr. Akngey apentey-angenh-rnemelan arem arrenhantherrenh, rernemap tyel-angkem-anem alakenh, “Christian yanh-rneman apmwarl. Akngey-wenh angka inngeweny arrpemarl.” \v 3 Irrtywalth yanh-rnem ankety inngey manew. Rernemanap angka mwerr-arrpantey arrewantherr ilerl-aneyenh. Alakenh-anyem rernem man arrewantherr-wety anyelkel-inem. Akngeyelanap renh-rnem arenh arleng-alenty intem mpwelhemel, renh-rnem irrwampenh-antheyenh-anem. \p \v 4 Anantherr aleyan iterl-areyel, Akngeyelan alakenhey mpwareyenh. Antyerl-rnemew iterrenh-arey. Irrkaty-angkwarr arrpemarl awank-akerran ra antyerl yanh-rnem irrwampenh-anthew, rernemarl ikwer-wety intwemelerrew, apmwangkwarr-anem rernem anenh. Rap renh-rnem iwew irrka atemwengk-warl kwen inngey. Renh-rnem atnyenerl-aneyenh irrka ikwer-itwel tyaylel-apeny intemey arleng-alenty arlta yanhew-atety, rarl court-emelerl-aneyenh-anem renh-rnem ingkerrenh. \p \v 5 Iterrenh-arey artwa Noah wethew, awank-akerrarl anenhew. Akngerran ahern nhenhel apmwangkwarr inngey anenh. Noah ran arrkernelhenh, renh-rnem akalty-antheyew, arraty-angkwarr anaynteyew. Rerneman awelhey-angenharl anenh, arrangkw. Alakenh-wetyap Akngeyel kwaty atnyerr ilkwa thwenew, renh-rnem altheneyew ingkerrenh-antey. Ranap Noah iteth atnyenew, anewikw ikwerenh, alerikw-rnem irrpety, ikwer-rnem-wenh anewikw-rnem irrpety-akert arrpemarl. Akngeyel iteth atnyenew 8-ant atnyerr-wety. \p \v 6 Iterrenh-arey tawen weth-atherrew-anem itnanap Sodom-then Gomorrah-then, awank-akerrarl rtnenh. Akngerr tawen atherr-areny-rnem rernem apmwa inngey anenh. Alakenh-wety Akngeyel ra tawen yanh-atherr intem-antey ywerrelhelemel atwew. Ya, rap ampernew rwel alker-they, irrarlkemel ingkerrenh. Rap aley apmwernem alakenh arrwekel-antey ileyel, aleyarl ahern nhenh-itwew aneyel-rnem. Rerneman ilkelheyel, apmwangkwarr alakenh anaynteyew, rernemanap iterreyew mwanty Akngeyew, ra renh-rnem ywerrelhelemel atwewerr irrkaty-angkwarr. \fig |alt="Sodom and Gomorrah burning" src="co00656.jpg" size="col" loc="2:6" ref="2:6" \fig* \p \v 7-8 Arrantherranap iterl-areyel angka artwa Lot-akert. Ranap anenh apmer Sodom-itwew awank-akerr. Artwa mwerrarlap ran Akngeyewant anenh. Arlta arrpanenhel ra ingwer yanh-rneman arenh apmer ikwer-itwew, apmwangkwarrarl mpweny rernem anenh. Ran alpwely inngey anenh, ikwer-rnem artewenty iterremel. Lot-tangkwel Akngeyel ilew, ra anterreyew itethew, apmer yanh ywerrelhelemel atwey-akenh. \p \v 9 Ya, Akngeyelan akalty-antheyel anenhantherrenh angka awankeny yanh-rnem-angkwarr. Akngey-wenh-rneman awelheyel ikwerant, intem rernem aneyel ikwerenh-angkwarr. Ranap renh-rnem intem arntarnt-areyel, ingwer-rnemelarl aha mpwareyel-angkwarran. Irrwerney-angker-rnem ra kelarl irrwampenh-antheyel. Rap alakenh aleth mpwarayntem arlta ikwerew-atety, rarl court-emelerl-aneyenh anenhantherrenh ingkerrenh aleth. \v 10 Ingwer-rneman arwa alhewer aneyel apmwangkwarr-then, Akngey-wety arlkarerremel. Rernem atyetyart ikwer-rnem-wenhew-then awelhey-angenh, irrtywerremel ilemel. Rernemap ikwer-rnem-wenh-angkwarrant iterreyel, irrngerney-anthelhemel, manew anketyerremel, ngkwarl antywemel, mpweny alherlewemel. \p Rernemap artewentyel nakelhemel aneyel. Rernem apmwa tyel-angkeyel antyerl-rnemew, arrkent atherrelhelemel renh-rnem, nyerrerrey-angenhel. \v 11 Antyerl-rneman rlterrk inngey angka apmwakert-rnem-angkwarran. Rernemanap nthakenh apmwangkwarr angkey-angenharl inweng ingwer-rnemewan, Akngeyelarl aweyel-wety. Akngey rant anyentelant renh-rnem court-emeley-angker. Inngarlap ran. \v 12 Apmwa akalty-anthey-angker-rnem rerneman akwerrp, Akngeyew tyel-angkey-angker-rnemarl. Rernemap pwelek-apeny yep-yep-then-apeny aneyel, nthakenh arraty iterrey-angenh, nthakenh arraty angkey-angenh. Yep-yep pwelek-then renh-rnem arwa atnyenem, anantherraw renh-rnem antwerrkemel atweyew, aker-anem arlkwemel. Alakenh-angkwarr Akngeyelan angka apmwakert-rneman ywerrelhelem. \v 13 Ranap artewentyel inngey renh-rnem irrwamperl-anthem, rernemarl apmwangkwarr aneyel ingwer-rnemew. \p Rerneman angkeyel, “Mwerraw. Anantherran alhewer itwernew anerl-ayntem apmwangkwarr. Anantherr ilkelhentyan, anantherrap terangkerremarl.” Rernemap itengerremel anem arrewantherr, amern arlkwemel aker-then, alakenh-anyeman rernem nyerrel-anthemarl. Aley rernem aneyel arrewantherr-itwel, rernemarl atherreyel arrkent-then ilek-ilek apmwangkwarrew, mwerr-arrpantey. Rerneman nyerrerrey-angenh, rernemap arrenhantherrenh nyerrel-antheyel, tyaty arrewantherrenh alakenh apmwelemel. \v 14 Rerneman aleth iterreyel, ilek-ilek anketyel inaynteyew. Rernemanap aleth iterreyel, ayntaynteyew ingwer-rnem-wenh anewikw-akert apmwangkwarr, anewarterrem-apeny. Aletharlap rernem irrwerneyel ingwer-rnemew. Ingwer-rneman arrantherr Christian anem angath-antey. Christian rlengkeny-rnem rernem intwemerlerrem apek Akngey-wety. Akalty-angkey-angker apmwa yanh-rnemelan apmwangkwarr atnwenhem Christian rlengkeny-rnem, apmwa ilek-ilek mpwaraynteyew. Akngeyelanap renh-rnem irrwampenh-antheyenh innganemarl. \p \v 15 Rernemanap ipmelhew Akngey-wenh arraty-angkwarr-wety, apentey-angenh-anem, apmwangkwarrant-anem apenteyel. Rernem apenteyel Balaam-wenh-angkwarr-anem. Arrantherr iterl-areyel apek angka Balaam-akert, Beor-wenh alerikw ikwerenh? Ranap artwa angkakert Akngey-wenharl anenh awank-akerr. Manewantarlap ra arwengkerrenh aleth. Ra apmwa ilek-ilek angwenhelenh, manaw ikwer ra inaynteyew. \v 16 Tangkey ikwerenhel iltew renh, artwapenyarlap angkewan ikwer. Ranap Akngeyarl angkenh tangkey ikwer-angkwarr, ilemel Balaam ipmelheyew apmwangkwarr-wety, manew anketyerrey-angenh. Apmwangkarr akalty-anthey-angker weth-rnem rernemanap Balaam-apeny. Rernemanap apmwa innganemarl. \p \v 17 Ingwer-rnemanap arrangkwarl akaltyerrey-angenh ikwer-rnem-angkwarr. Ngenty artwerrety aletharl ayntem-apeny kwaty-weny arrangkw. Nthakenh kwaty ikwer-itwew inpey-angenh. Kwenpay arlter yanh-apeny kwaty nthakenh rntwey-angenh, arrangkw. Rwarrelanap arwa renh akngemarl. Alakenh-anyem apmwangkwarrarl akalty-antheyel-rnem apmwa arrpemarl. Akngeyelan apmer apmwa ikwer-rnem alalewew arrwekel. Apmer yanhan atemwengk-then apmwethen, rap renh-rnem atnyen-ayntem yanh-itwew intem-antey. \v 18 Ingwer-rneman rlengkeny-rnem Christian irrem tyaty-itwew. Rerneman ipmelhem-anemarl apmwangkwarr-wety, rernemap Jesus arwa angath-anteyarl apentem. Apmwangkarr akalty-anthey-angker weth-rnemel renh-rnem irrtywerl-ampernem, alakenhap rernem angkeman, “Ampwal ilek-ilekew apek arrantherr ilkelheyel, arrantherranap irrngerney-anthelheyew, kel mwerrarl.” Apmwarlap ampwal yanh-rneman. \v 19 Rernemap angka ingwer-anem ilem: “Arrantherr mwerr-anemarl. Alhewer arrantherr iterrey, kel mwerr-angkwarr kel apmwangkwarr aneyew, atherr-angkwarr.” Mentyaw! Alakenh arraty-wenyarl! Akalty-anthey-angker yanh-rneman mwerr-wenyarl. Rernem aley nthakenh iterrey-angenh-anem, mwerr-angkwarr alhaynteyew, arrangkw-anemarl. Inweng apmwa Satan ran atyetyart ilkwanemarl ikwer-rnem, aleyan. Tyaylelarl aneyel-apeny, nthakenh tyerrelhey-angenh. Irrkaty-angkwarr-antey nthakenh mwerr-angkwarr aney-angenh-anem. \p \v 20 Awankan irrtywalth yanh-rnemelan Jesus iterl-arenh. Ranap impen anyent itetheley-angker. Jesus ran renh-rnem rlterrkelew apmwa ahern nhenh-areny-rnem-wety. Aleyanap rernem intwemelerreyel ikwer-wety, apmwangkwarr arrpemarl alheyel. Apmwangkwarr yanhan rlterrk inngey, tyeynel arertnenty-apeny. Rernem apmwa anenh arrwekel, aleyan apmwa innganemarl aneyel. Nthakenh Jesus-el arntarnt-arey-angenh-anem. \p \v 21 Arwa angkeyel-anem. Irrtywalth-rnem apek arrwekel apal anenh, Akngey iterl-arey-angenh. Kel mwerrarl. Akngeyelan renh-rnem alyepelant irrwampenh-antheyenh. Alakenh-wenyarlap ran. Kel inngarlap rernem Akngey iterl-arenh, rernemap intwemelerrew ikwer-wety. Aleyanap renh-rnem Akngeyel irrwampenh-antheyenh artewentyel. \v 22 Akngey-wenh pwekelan alakenh aynteyel: \q1 “Arengk arntetyerrem, rap rlkwetherrem. \q2 Rap angkeparl apey-alpem arlkweyew-anem. \p Alakenh-anyem arrpemarl ra aynteyelan: \q1 “Ingwerentyel pikepik lhewem, \q2 rap angkep aternngelhelem atnthewarl aylpemel.” \p Apmwangkarr akalty-anthey-angker-rnem rernem arengk-apeny pikepik-then-apeny. Akngeyelan renh-rnem irrarlkew apmwewety, rernemanap ingkernarl angkep arrpemarl alpew, apmwangkwarr arrpemarl. \c 3 \s1 Ingwer-ingweran Jesus angkep apetyeyenh \p \v 1 Atyenh-rnemay! Arrantherran iterl-areyel, pip arrwekeleny yanhan atha thwenew. Aleyan atha pip ingwer-anem thweneyel. Pip nhenh-atherr atha ingkwernew, arrantherr angka Akngey-wenh iterl-araynteyew, mwerranty-antey aleth iterr-aynteyew ikwer. \v 2 Awank-akerran Akngey-wenh artwa angkakert-rnemel angka yanhan ingwer-rnem ilew, pip-warl-anem ingkwernemel. Aleyan tyaty-areny ilkwernemelan ileyel arrewantherr, Jesus-elarl akalty-anthenh-angkwarr. Jesus ranap Atyetyart anewantherrenh, itetheley-angker. Intem awelh-ayntenh-arey angka ikwer. \p \v 3 Mwerranty-anem awelhenh-arey. Jesus apey-alpewerr-awaty, ingwer-rneman arrewantherr-warl apetyeyenharl. Rernemanap aleth arrenhantherrenh arrkentelhelerl-aneyenh, Akngey-then arrkentelhelerl-aneyenh. Rernemap ilek-ilek apmwangkwarr mpwarerl-aneyenh, aleth apenterl-aneyenh ikwer-rnem-wenh-angkwarrant. \v 4 Rernemap alakenh angkerl-aneyenh: “Jesus-elan alhelenh, ra apetyeyew angkep ahern nhenh-warl. Aleyanap anantherr ywarn mpwelheyel-antey ikwer. Ranap angkep apetyey-angenh-antey nhenh-warl, arrangkw. Christian arrwekeleny-rneman kel-antey ilwew ingkerrenh. Ahern-then alker-then irrkaty-antey, Akngeyelarl awank mpwarew-antey, ratherrap ywerrey-angenh-antey. Ingkerrenh-antey intem irrkaty-angkwarr aneyel, ingwer-lkwererrey-angenharl!” Alakenhap rernem angkerl-aneyenh, arrenhantherrenh arrkentelhelerl-aneyenh. \v 5 Rernem kel iterl-areyel, angka ikwer-rnem-wenh-antey inngewenyarl. Aley-anyeman rernem arrkernelheyel, angka Akngey ikwerenhew iylpelerreyew-anemarl. Rernemanap angka yanhan iterl-areyel, inngarl ran aneyel, Akngeyelarl mpwarew ingkerrenh arrangkw-penh. Awank-akerr Akngeyarl angkewel, alker-then kwaty-then aremerreyelpew. Rap angkew kwatyew-anem. Kwaty ikwer-theyan ahern-anem akwenteyelpew. \p \v 6 Ikwer-penh ingwer-ingwer rap ilew, kwaty anyerr ilkwel-anem, ingkerrenh-antey irrarlkenheyew. \v 7 Akngeyan aleth irrkaty-angkwarr angkeyel. Ra ileyel ahern-then alker-then alakenh: “Aley-anyem atha ingkerrenh ahern-areny alker-areny-then atnyeneyel, arwa angath-anteyarl. Ingwer-ingwer atha ingkerrenh-antey ywerrelheleyenh rwakert-anem.” Ra arlta yanhew mpwelheyel, rap court-emelerl-aneyenh-anem ingkerrenh ayernemel. Arlta yanhelan ra renh-rnem ywerrelheleyenh, ikwerarl awelhey-angenh-rneman. \p \v 8 Ya, atyenh-rnemay! Ingwer-rnemelan ayernem, “Ilekew-anem Akngeyan aleth mpwelheyel?” Iylpelerrey-angenh-anteyarl arrantherr anayntenh-arey, Akngey ra ingwer-lkwerarl. Ran anantherr-apeny-wenyarl. Ran ingwer-angkwarrarl iterreyel. Anantherran iterreyel, aherrety 1,000 arleng-alentyarl. Akngey ran iterreyel, aherrety 1,000 arlta anyent-apenyarl ikwerew. Alakenhap ra iterreyelan. \v 9 Ingwer-rneman apmwel-ayeth iterrem, “Jesus-an mpwelheyel arleng-alenty, ra apey-alpeyew-alentyan. Ranap iylpelerrewarl!” Inngarlap ran, angkep ra apetyey-angenh-antey. Ran atham-athamarl ingkerrenhew, rernem arrwekel-antey ilwewerr arrangkw-antey, renh iterl-arey-angenh-antey. Ran ilkelhey-angenh, artwethen arelh-then atweyew, arrangkw. Alakenhap ra mpwelheyelarl ikwer-rnem, rernem intwemelerreyew apmwangkwarr yanh-wety, anthelheyew ikwer-warl. \p \v 10 Arlta yanhelan Jesus rarl apetyeyenhelan, ingkerrenhan apateyelpeyenh. Artwa irrtyert-awarrarl apetyem-apeny warl ngkwenh-warl, ampwal ngkwenh-rnem irrtyert-ineyew. Picture talk-arlap nhenhan. Ngan anem apal, iterl-arey-angenharl, rarl anyelkel apetyemewan. Ngap apateyelpem. Arlta yanhel Akngeyel rap ingkerrenh ywerrelheleyelpeyenh, rarl arrernew-apeny arrwekel. Alkeran rwarr ilkwel ywerrelheleyenh, rap arrangkw-anem aynteyenh. Ingkeny, alkent, antyarr renh-rnem ingkerrenh amperneyenh, arrangkw-anem ywerrelheleyenh. Ahernan ampeyenh arrpemarl, ingkerrenh ahern-itwewan arrangkwerreyenh. \p \v 11-12 Alakenh-wety arrantherr anaynteyew Akngey-wenh-angkwarr. Akngeyew arrantherr awelh-aynteyew, Jesus rarl apetyeyenhew. Alakenhanap arrantherr Akngey irrngerney-anthemarl. Akngey-wenh-rnem arraty alakenh anenty, Jesus rap apetyemarl anamerl apek. Ya, inngarl Akngeyelan ingkerrenh rwakert ywerrelheleyenh. Arlta yanhelan, ran alker amperneyenharl, ingkerrenh yanh alker-itwew aneyelarl arrangkwerremel arrweltherreyenh. \v 13 Ranap alakenh mwerrarl! Akngey rarl arretengelew arrwekel-antey, alker rlengkeny ahern rlengkeny-then mpwareyew. Akngerrarl anayntem ikwerenh-angkwarr, rernemantap anaynteman ahern rlengkeny yanh-itwew intem. Alakenh-anyem inngarlap anantherr ilkelheyelan! \p \v 14 Ya, atyenh-rnemay! Alakenhap anantherr intem anaynteman mwerr-angkwarr, Akngeyewant iterremel. Jesus rarl angkep apetyeyenh, rap anenhantherrenh arem, mwerrant-areyarl anantherr ingkerrenh anenh. Rap anenhantherrenh apmwa antwey-angenh-anem. \v 15 Jesus-an alerl mpwelheyel-anteyarl akngerrew, rernem ikwer-warl-athek angkeperrenhey-alpeyew ikwer-warl-athek, inweng anthelhemel. Ra renh-rnem itetheleyew. \p Arrantherran kel iterl-areyel artwa ilkwa weth, Paul. Ranap anewantherr kakey ilkwapenyarl. Akngeyelan anthew arawerrng ilkwa, ranap akalty inngelarl, iterl-areyel angka nhenhan. Ranap pip thwenew Akngey-wenh-rnemew angka irrkaty nhenh-akert. \v 16 Ranap alakenh pip-rnem ingkwernem, angka nhelkwer akalty-anthaynteyew. Ingwer-rnemelan apentey-angenh Akngey-wenh-angkwarr arraty, rernemap intwemelerrem ikwer-wety. Rernemanap apatemel awelhem. Rerneman iterrem apmwel-ayeth, Paul-wenh angkernem ingwer-lkwerelem apmwangkwarr irrtywerremel, ilerl-anemel ingwer-rnemew. Alakenhanap Akngeyelan arlta anyent ikwerel renh-rnem ywerrelheleyenh innganemarl. \p \v 17 Atyenh-rnemay! Angka nhenh arrantherr kel iterl-areyelarl. Aleyan arrantherr mwerranty iterremel anaynteyew. Arntarnt-arerr-ayntenh-arey arnerant-arey, arrantherr rlterrk anaynteyew. Irrtywalth yanh-rnemew awelhey-angenh anayntenh-arey, arrantherr intwemel-anem irrewerr Akngey-wety. \v 18 Alakenh-anyeman mwerr-aytengarl: Jesus iterl-araynteyew mwerranty. Awelh-aynteyew ikwer, akaltyerr-aynteyew ikwer, arrer-apeny anaynteyew ikwer-itwew. Ra athamerreyel arrewantherr. \p Ya, alakenh-anyeman aletharl angkey ipmelhey-angenh: “Akngey nakaynteyew! Rant arawerrng ilkwakert ingwer-rnem-angkwarr! Ran mwerr-angker aneyel anewantherr!” \p Kel-antey.