\id COL - Aŋaataha-Ainde NT -Papua New Guinea 2003 (DBL 2014) \h Korosihiya \toc1 Korosihiyaapɨ Utɨpɨho \toc2 Korosihiya \toc3 Kor \mt1 Korosihiyaapɨ Utɨpɨho \imt1 Kɨmandɨ Korosihiyaapɨ Utɨpɨmandapɨ Nesɨpɨhande \ip Napwɨtohɨpɨpɨhɨ Porɨho konɨhɨ napwɨtatɨ bindataatɨ kɨmo utɨpɨmo jɨpatɨpiyataise 62 A.D. hura. Yapɨpatɨ Garesiyaahanda pɨwɨha asɨwa nehɨha katɨwunjohɨpatamataiwɨ amɨ aunahɨpa Korosihandaahiyaatangisangi naasɨkatɨ kaiwɨ isɨhiyai katɨwunjawaapo. Katɨwunjohiyɨhiya usa sapɨhɨ napɨwɨ wɨnɨhapɨpa jɨhɨ japepihɨrohɨwaiwaapɨ kaiwa kiya japepihɨrɨto tɨwɨ kiya katɨwunjauhɨ kiya Korosihiya pɨwɨha akaahe, tɨwɨ gwɨnyaawaapo. Siyauhɨ Porɨho jɨpatɨpaindɨmandɨ kiya pɨwɨha siyahaiwa wɨndɨ baiwɨ atɨhomaawiwɨ nehɨ Kɨraisihomɨ nausainjɨtɨhandapunɨ Komɨ watɨpɨhandapunɨ Sawahopunɨ gɨwunyaitaatɨwɨ kaundatɨ Porɨho jɨpatɨpiyataise. \is1 Korosiyaahiyaapɨ Pɨwɨha Napɨmasataise \io1 Komɨ pɨwɨha namasatɨ kaundatɨ ipɨhɨrete undatɨ kaundisɨha (1:1-7) \io1 Kɨraisihometirɨhɨretapunɨ amɨ ko nyapɨ kaimbɨpaapunɨ nunjatɨ kaundisɨha (1:8–2:19) \io1 Wanɨhɨrɨ gaahɨretɨ bimɨtaapɨhɨretɨ siyate undatɨ kaundisɨha (2:20–4:6) \io1 Porɨho komɨ pɨwɨha osasepɨhaatɨ owematɨ ipɨhɨrete undisɨha (4:7-17) \c 1 \s1 Kɨmandɨ Utɨpɨmandɨ Kɨraisihomɨ Isɨhiya Aunahɨpatɨ Awaipatɨ Korosihanda Bimohiyɨhiyaapɨ Porɨho Jɨpatɨpaindɨhande \p \v 1 Nɨnɨ Porɨhonɨnɨ Kɨraisɨ Jisaasiho nɨngi komɨ pɨwɨha awusaitandɨ kandatɨ natanoaasisɨhonɨne. Autaahaatɨho sawaho maaritatɨ gwɨnyaasɨtɨhandaahɨ Kɨraisiho nɨngi komɨ pɨwɨha otɨpɨpatɨ naninyatɨ natanoaasisɨhonɨne. Iyataatɨ nyamɨ naisoho Timoteho nyamatiyatɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaasɨho nɨngisatɨ maasɨ kɨmbɨhɨ kɨmore. \v 2 Aihɨ nɨnɨ Timotehoaisatɨ maasɨ bindɨhaawɨ sahɨ Kɨraisihoai nɨwipinjawɨ koaisawɨ tɨmaamaitɨwɨ naasiyaatimatɨwɨ, amɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiyaatɨ aunahɨpatɨ awaipatɨ Korosihanda bimohiyɨhiyaatapɨ kɨmandɨ utɨpɨmandɨ jɨpatɨpiyataayo. Jɨpatɨpiyataatɨ sangi yɨhoaaŋɨ sataha, nyamɨ Apɨho Autaahaatɨho sangi komɨ gaahandɨ kasisatɨ andɨtisaiwatɨ amɨ samɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ netɨ yatɨhɨsiwatɨ japatisatɨ napaisaatisamane, satɨhaato. \s1 Yɨhoaaŋɨ Sapɨ Autaahaatɨhoai Gaahoŋe Undɨha Pɨwaundɨhaato \p \v 3 Yɨhoaaŋɨ Autaahaatɨhoai pɨwaundɨhaahura sapɨ nasisoaarɨ gisunyaaha Autaahaatɨho nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisihomɨ Sapɨhoai, ‘Kɨnyɨ Gaahoŋe gaare,’ undɨha pɨwaundɨhaayo. \v 4 Yɨhoaaŋɨ Autaahaatɨhoai, Kɨnyɨ Gaahoŋe gaare,’ undohɨtɨmandɨ amɨ sahɨ Kɨraisɨ Jisaasihopɨ andɨtitɨwɨ gɨwunyaapɨ, amɨ sahɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiya nahatiyai samɨ maarɨho nunyohɨtɨhandapɨ yɨhoaaŋɨ aimɨ atisɨha nehaawe. \v 5 Iyaha amɨ sahɨ wuwanɨhura jɨhɨ Pɨwɨha Wanɨha Gaaha sangi isɨhiya nesipɨwɨ kasatauhɨ, amɨ sahɨ atisawaawɨ kaapɨ pɨwɨha akɨtɨ akaahaare, amɨ isɨhiya akaahe tɨwɨ atiwɨ naitaatɨwɨhaare, tɨwɨ gwɨnyaawaayopo. Gwɨnyaawaawɨ amɨ kahapaamapɨpa gaahaiwa ipotɨhura sangi Autaahaatɨho nasamɨtandɨ nasamɨhanatɨ ahɨsihɨ yamɨhapataatɨhɨ ahisotiwaiwaapɨ akɨtɨ naito tɨwɨ sahɨ gwɨnyaapɨ jatawaayopo. Amɨ sahɨ saiwɨ jatawaahiyaatisɨ sahɨ Kɨraisihopɨ akɨtɨnɨhɨ watɨpɨtɨwɨ gɨwunyaapɨ amɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiya nahatiyai maarɨho nunyawaayopo. \v 6 Iyataatɨ sa pɨwa wanɨha gaaha yapɨhɨ nahanda isɨhiya nesi daiwɨ ausaawaayopo. Ausaahauhɨ isɨhiya taahiyɨhiya atiwɨ nepemaitɨwɨ ka pɨwɨha japepihɨrɨwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaawaayopo. Gɨwunyaahauhɨ amɨ pɨwɨha Gaahaapunɨ amɨ Kɨraisihopunɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaamɨ pɨwɨha dahopa amɨ wapa kiya kiyohɨwaiwa nga tɨtɨhɨ noaipataise. Amɨ sandɨhɨ sahɨ wuwanɨhura pɨwɨha wanɨha gaaha Autaahaatɨho sangi sahɨ wapa gaahapa wɨndɨ kamaiwɨ nehɨhandɨ gaahandɨ kasindɨhandapɨ pɨwɨha akaaha namasawɨ atisauhɨ samɨhatɨhɨ gaahaiwa nasoaipasɨhɨ mmonɨwɨ nehohɨpatamatiyatɨ kiyaisɨ nusoaipataise. \v 7 Iyataatɨ sa Pɨwɨha Wanɨha Gaahaapɨtaha Epapɨraasiho sangi ausaatɨ kasatatɨ katasisataise. Katasisihɨ sahɨ ka pɨwɨha aimɨ atiwɨ mmonɨwɨ nehopo. Epapɨraasiho so Kɨraisihomɨ otɨpɨpatɨho gaahore, amɨ ko Kɨraisihomɨ otɨpɨpatɨ napaitatɨ kiyahoso. Amɨ ko nyangisatɨ Kɨraisihomɨ otɨpɨpatɨ nɨnawɨpɨhɨ kiyaahotihɨ nyahɨ koai nyamɨ maarɨho akɨtɨnɨhɨ nunyaahore. Iyataatɨ ko sangi biyatɨ jatatamanatɨ andɨtisiwatɨ Kɨraisihomɨ otɨpɨpatɨ nyahɨ Kɨraisihomɨ otɨpɨpatɨhiyaanɨnɨ usaanamɨ aunahɨpatɨ netɨ samɨhatɨhɨ otɨpɨpatɨ kiyataise. \v 8 Iyataatɨ ko nyangi sahɨ Autaahaatɨhomɨ Itɨpɨho netɨ andɨtisaisɨhɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiyai maarɨho nunyohɨtɨhandapɨ kanyatataase. \s1 Korosihiyai Autaahaatɨho Andɨtɨwiwɨtandɨ Porɨho Gaapundataase \p \v 9 Amɨ saiwa nahatewa sangi nasoaipasɨwɨmaiwaapɨ yɨhoaaŋɨ wuwanɨhura namasɨha sapɨ pɨwɨha atisohururaapɨ wɨndɨ namaamɨhaaha kuraaŋɨnɨhɨ nasisoaarɨ sapɨ Autaahaatɨhoai pɨwaundɨha gaapundɨhaayo. Gaapɨsundɨha Autaahaatɨhoai nunjenɨhaayo, ko sangi andɨtisaiwatɨ netɨ gisunyaahonɨhɨ, amɨ sahɨ ko maaritatɨ gwɨnyaasɨpɨpa baiwɨ akɨtɨnɨhɨ mmonɨwɨ gwɨnyaapɨ nepɨ japepihɨrɨtaatɨwo. Komɨ Itɨpɨho sangi Autaahaatɨho gaahaiwa gwɨnyaasɨwaiwa samɨ omaŋɨtɨtɨhɨ, amɨ amɨtɨhetɨ netɨ gisunyaahonɨhɨ sahɨ kaiwa tisaipɨ nga naitaatɨwo. \v 10 Saiwɨ tisaipɨ newaawɨ Autaahaatɨho isɨhiya daiwɨ bitoaitaatɨwɨ maaritatɨ gwɨnyaasɨrɨhɨretɨ sahɨ japepihɨrɨwɨ daiwɨ bitoaitaatɨwo. Aiwɨ amɨ sahɨ nasisoaarɨ isɨhiya usaisɨ nehɨ gaahatɨ kawiwɨ, amɨ sahɨ Autaahaatɨhopɨ mmonɨwɨ gwɨnyaahohɨtɨhandɨ waatɨ awaindemapɨ mmonɨwɨ gwɨnyaitaatɨwo. \v 11 Yɨhoaaŋɨ sapɨ siyaha gaapundɨhaayo, Autaahaatɨho komɨ watɨpɨhandɨ gaahandɨ awaindɨhanda sangi netɨ andɨtisaiwatɨ watɨpɨhandɨ apɨpaahɨ gaahandɨ sangi nasanyatɨ samɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ netɨ andɨtisaiwatɨ watɨpɨsamaitando. Watɨpɨsamahonɨhɨ andɨtitɨwɨ yaasatɨ naaŋɨhaiwa amɨ nasɨsesɨwaiwa maaritɨwɨ nga nepɨ bitoaitaatɨwo. \v 12 Saiwɨ sahɨ maaritɨwɨ Apɨho Autaahaatɨhoai, ‘kɨnyɨ gaahoŋe gaare,’ undɨtaatɨwo. Amɨ ko sapɨ gaahaiwa kahapaamapɨpa sahɨ naitaatɨwɨ nasamɨhainjɨpɨpa nga naitaatɨwɨ sangi netɨ andɨtisaisɨhɨ sahɨ gaahapa kaiwɨ japepihɨrawaayopo. Isɨ kapa sahɨ komɨ isɨhiya komɨ nausainjɨtɨhandaatɨhɨ bimohiyɨhiyaisawɨ maasɨ naitaapo. \v 13 Iyataatɨ amɨ ko Autaahaatɨho nyangi asɨhatindɨhandɨ Bwaasɨrɨhɨrɨ jatindɨhandaatɨhapɨ tinjaatɨ nuwatɨ nanyamaatɨ, amɨ komɨ Mwaaho ko maarɨho apɨpaahɨ aungwohandɨ numwisɨho Jisasɨ Kɨraisiho nausainjɨtɨhandisatɨ komɨ isɨhiyai iwinjatisawɨhiyaamɨhihoaaŋenyamataise. \v 14 Ko Autaahaatɨhomɨ Mwaaho nunyanatɨ nyangi nanyamaatɨ amɨ nyamɨ maipɨhaiwa ko nenyamataise. \s1 Kɨma Pɨwɨha Kɨraisihopunɨ Amɨ Komɨ Otɨpɨpatɨhiyaapɨhaare \p \v 15 Kɨraisiho Autaahaatɨhomatiyahore. Iyatɨ ko Autaahaatɨhomɨ tɨtɨhɨ sɨwipate. Isɨ isɨhiya Autaahaatɨhoai wɨndɨ mausonawaahandɨ kandɨ Kɨraisiho utaahoematatɨ yapɨmbataapɨhɨ noaipatɨ bimisura isɨhiya koai usonawaawɨ komɨhetapɨ Autaahaatɨhopɨ mmonɨwɨ gɨwunyaatataise. Iyataatɨ Autaahaatɨho kahapaamapɨpa nahataapa kiyatɨ ahaimbɨpa kapa sangɨ noaipasuraapɨ Kɨraisiho Autaahaatɨhomɨ Mwaaho jɨhoematatɨ aunahɨpatɨ netɨ ko jɨhɨ bimisɨhosɨ, amɨ nahataapa Autaahaatɨho kiyatɨ ahaimbɨpai nusatipɨhaatɨ autaahɨ mɨtɨho jɨhoematatɨ bindataise. \v 16 Iyatɨ kɨmɨko Jisasɨ Kɨraisihomɨ watɨpɨhandaahɨ kahapaamapɨpa nahataapa yamɨhapataatɨhunɨ amɨ yapɨpataapɨhunɨ ahotimbɨpa kiyatɨ ahiyataise. Iyatɨ amɨ nahataapa auta ahotihɨ nyahɨ nyamɨ ndɨhaara nga biyaatɨ mmonɨhohɨpɨpaunɨ, amɨ wapa auta wɨndɨ ahɨmotihɨ monɨhohɨpɨpaunɨ nahataapa Autaahaatɨho kiyatɨ ahiyataise. Iyatɨ amɨ nahataapa Autaahaatɨho kiyatɨ ahaimbɨpaamɨhatɨhɨ wiwa itɨpɨho yamɨhapataatɨhapɨhaiwa enjerɨhiya, amɨ itɨpɨho wiwa watɨpɨhaiwa watɨpɨhandisahaiwa amɨ wapa kahatamatɨpetahaiwa watɨpɨhaiwa watɨpɨhandisahaiwai maawɨ kiyatɨ ahiyataise. Saiwa Kɨraisihoaisatunɨ amɨ kopunɨ Autaahaatɨho kiyatɨ ahiyataise. Amɨ kaiwa nahatewa Kɨraisihoai netɨ nɨwimaatɨ koai ambɨpatɨ awaipatɨ numwɨtaatɨwɨ Autaahaatɨho komɨ Mwaaho Jisasɨ Kɨraisihopɨ kiyatɨ ahɨwisataise. \v 17 Iyatɨ Kɨraisiho saiwa kahapaamapɨmba nahataapa sangɨ noaipasura jɨhɨ ko bimisɨhore. Isɨ ko Kɨraisihopɨ nahataapa Autaahaatɨho kiyatɨ ahɨwimbɨpai ko Kɨraisiho sawaho netɨ itatamanatɨ anɨtisatɨ isɨwatatɨ jatihɨ, amɨ kapa netɨ kapaamɨ ahotimbɨpɨhɨ tɨtɨhɨ komɨ ikwɨraatɨhɨ itatamaŋɨnatɨ ahotɨmɨ notaise. \v 18 Iyataatɨ ko Kɨraisiho komɨ ambɨpatamɨ mɨtɨho awaisɨho jɨhore. Iyataatɨ komɨ ambɨpatɨ satɨ isɨhiya nahatiya kopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaare. Iyatɨ isɨhiya nahatiya kopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya kiya maariwɨ mbɨpa dɨtɨhɨrɨ nepɨ, amɨ asɨyɨhiyaimatɨwɨ bimohɨtɨhandamɨ ko sawaho tanyaahore. Ko kiyaisɨ kiyaamɨ maarɨho maariwɨ dɨtɨhɨrɨ mbɨpa nepɨ maariwɨ asɨyɨhiya daiwɨ bimohɨtɨhandɨ asisɨha nahatewetɨ nunyataise. Kiya koai iwinjapepihɨrɨwɨ asɨyɨhiyaimatɨwɨ nepaitaatɨwɨhandapɨ ko Kɨraisiho namasatɨ kiyatɨ jɨhoematɨ anɨmwaahɨpatombɨ isɨhiya napopɨ nanoposohiyɨhiyaamɨ jɨho ko nepataise. Ko jɨhɨ nepasɨtɨmandɨ amɨ ko nahataapa kahapaamapɨpaamunɨ amɨ isɨhiyaamunɨ awaisɨho jɨhoematatɨ aunahɨpatɨ jɨhɨ naitande. \v 19 Amɨ sandɨhɨ Autaahaatɨho sawahometirɨhɨretɨhaiwa nahatewa ko gwɨnyaatɨ kiyatɨ jatɨ mmonatɨ maaritiwaiwa nahatewa kaiwaanɨhɨ komɨ Mwaahomɨhetɨ ahiyonɨhɨ komɨhetɨ tisaitatɨ ahotɨtandɨ Autaahaatɨho maaritatɨ gwɨnyaataate. Siyataatɨ amɨ Autaahaatɨho komɨ Mwaaho Kɨraisihomɨhetɨ tisaahɨwatɨ ahiyataise. Amɨ Mwaaho komɨ Sapɨhometirɨhɨretɨhaiwa netɨ Autaahaatɨhomatetahotɨtando. \v 20 Iyatɨ kahapaamapɨpa nahataapa yapɨpataapɨhunɨ amɨ yamɨhapataatɨhunɨ ahotimbɨpa netɨ Autaahaatɨho sawahoaapɨhɨ kapaisatɨ komɨ maarɨho tɨmaamaitatɨ yatɨhɨ urɨpatisanatɨ amɨ napaisaatɨtɨtandɨ komɨ Mwaahoai nehɨ iwinjasɨhɨ ipɨ tɨtɨhɨ atawɨhatetɨ napotɨ jɨtɨpatɨ nuhaataise. Aihɨ satɨ jɨtɨpatɨ Kɨraisiho nuhaasɨpitaahɨ Autaahaatɨho isɨhiyaisunɨ, amɨ kahapaamapɨpaisunɨ netɨ sawahoaapɨhematɨ pɨwaundatɨ kiya isɨhiyaapunɨ amɨ kahapaamapɨpaapunɨ koaisɨ apowihɨ mandɨtɨwisatɨ itɨhundatɨ tiworɨhoemainjɨtɨhandɨ namatɨ komɨ maarɨho yatɨhɨwitatɨ napaisaatɨndaise. \p \v 21 Iyataatɨ amɨ sahɨhɨ jɨhura Autaahaatɨhoaapɨhapɨ kaanɨhɨ nawisawɨ sangi yandɨhɨ Autaahaatɨhomɨ tiworisaatimatɨwɨ bimambɨwɨhiyaate. Aiwɨ sahɨ yandɨhɨ bindawaawɨ maipɨhaiwa gwɨnyaapɨ amɨ kapa sahɨ gwɨnyaahohɨpɨpa kiyawaayopo. \v 22 Sahɨ saiwɨ bimauhɨ amɨ Kɨraisiho ipɨ tɨtɨhɨ atawɨhatetɨ nimaatatɨ napotaise. Napwihɨ ko napwindɨhanda Autaahaatɨho sangi nasamaatɨ komɨ naisɨhiyaatesamatɨ pɨwaasatatɨ nahosisataise. Amɨ sandɨ ko sasindɨmandɨ ko sangi nasamaasi sawahoaapɨhɨ niyonɨhɨ sahɨ noaipapɨ ko sawahomɨhiyaatimatɨwɨ tɨtɨhɨ gaahiyaatɨ saasanotahiyaatɨ komɨ ndɨhetɨ ainahiyɨhiyaatimatɨtaatɨwe. \v 23 Amɨ sahɨ satɨwɨ nyangi Kɨraisiho japɨhɨ nanyamaitandɨ napotaiso, tɨwɨ andɨtitɨwɨ kopɨ pɨwɨha wanɨha gaaha sahɨ atisohɨhaapɨ gɨwunyaapɨ bitotawaawaaho. Iyataatɨ pɨwɨha sa wanɨha gaaha sahɨ atisohɨha ka amɨ isɨhiya nahatiyai kaundɨwɨ katɨwunjauhɨ nahataapɨpɨhɨ atiwɨ nepɨ kaapɨ gwɨnyaahauhɨ, amɨ nɨnɨ Porɨhonɨnisangi pɨwɨha sa Kɨraisihopɨha ausaitandɨ Kɨraisiho ahɨnihɨ komɨ otɨpɨpatɨhonɨnimatataayo. \s1 Porɨho Kɨraisihomɨ Isɨhiyai Andɨtɨwiwɨtandɨ Otɨpɨpatɨ Kiyataise \p \v 24 Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya siya Kɨraisiho sawahomɨ ambɨpatamataiwɨhiyaare. Kiya saiwɨ komɨ ambɨpatɨ ikwauhiyaasɨ nɨnɨ kiyai iwɨtatamanɨtɨ andɨtɨwiwɨtandɨ nisɨ ambɨpatetɨ apɨpaahɨ yaasatɨ tiwatɨ mɨnɨwɨhaiwa taatɨ wanɨ nɨnɨ nehohɨwɨmaiwa maaritɨtɨ netaayo, amɨ Kɨraisihomɨ ambɨhiya kopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyai andɨtɨwiwɨtando. Iyataatɨ saiwa nisɨ ambɨpatɨ yaasatɨ tiwatɨ mɨnɨwɨhaiwa nehohɨwɨmaiwa Kɨraisiho sawahoaisangi taatɨ netaise, amɨ nisɨ ambɨpatɨ koaisatɨ tɨmaamaitohɨtɨhanda noaipatɨ komɨ ambɨpatɨ ikwauhɨrimatahatiso. Nisɨhetapɨ Kɨraisiho komɨ ambɨpatɨ yaawatɨ tiwatɨ murɨwahaiwa kopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyai iwɨtatamanatɨ andɨtɨwiwɨtandɨ nesɨwaiwa sangɨ netɨ amɨ sangɨ owetise. Isɨ amɨ nɨnɨ nɨwahonisɨ ambɨpatɨ yaasatɨ tiwatɨ mɨnɨwɨhaiwa nehohɨwaiwa Kɨraisiho nɨnɨ koaisatɨ maasɨ tɨmaamaitohɨtɨhandɨ sangɨ netɨ owemasɨwaiwa nɨnɨ netɨ gaamaitandɨ taatɨ netaayo. \v 25 Nyahɨ Judaahiyaanamɨ dawaapɨpɨhiyaatangi komɨ pɨwɨha kasatɨtɨ andɨtɨsiwɨtandɨ Autaahaatɨho komɨ otɨpɨpatɨ nɨngi naninyatɨ nanɨmɨhainjɨhɨ noaipatɨ samɨ otɨpɨpatɨhonɨnimatataayo. Komɨ pɨwɨha nahata kaanɨhɨ gaamatɨ sangi kasatɨtando. \v 26 Komɨ pɨwɨha sa isɨhiya nahatiya jɨhuraahiyai wɨndɨ ausaatɨ nunjatɨ kamundatɨ noaasatɨ isɨwatɨ bimainjatɨ wanɨ kɨmura komɨ isɨhiyai auta ausaimanatɨ nunjatɨ kaundisɨhaaro. \v 27 Iyataatɨ komɨ pɨwɨha sa isɨhiya nahatiya jɨhuraahiya wɨndɨ atɨhomiwɨ amɨ monɨwɨhaare, amɨ ko kiyai wɨndɨ nunjatɨ kamundiho. Sawaho maaritatɨ gwɨnyaasɨtɨhandaahɨ nyahɨ komɨ isɨhiyaanɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaanangi komɨ pɨwɨha jɨhura noaasandisɨha Autaahaatɨho wanɨ aimɨ netɨ nanyisataise, amɨ nyahɨ mmondɨhaawo, pɨwɨha sa apɨpaahɨ gaahaasɨ isɨhiya nahatiya nahataapɨpɨhiyai iwɨtatamanɨtandɨhaaso, taato. Iyataatɨ pɨwa sa jɨhura noaasandinjɨhaare toha siyahaapɨto. Kɨraisiho wanɨ yaho samɨ maarɨhoaatɨhɨ bimotɨ amɨ sangisatɨndaise. Ko siyatɨ samɨ maarɨhoaatɨhɨ bindataatɨ ipotɨhura komɨ apɨpaahɨ gaahaiwa yamɨhapataatɨhɨ sahɨ naitaatɨwɨ jaawɨ bimɨtaatɨwɨ ko taatɨ sangi netɨ tisamanataise. \v 28 Aihɨ amɨ nyahɨ Kɨraisihomɨ otɨpɨpatɨhiyaanɨnɨ pɨwɨha ko Kɨraisihopɨha isɨhiya nahatiya nehɨ nɨnaasiyaisaahɨhɨ yiyandɨhɨ auta ausaawaatɨ wapa sapa sahɨ kaiwɨse undaatɨ kaundaatɨ, amɨ kataunjawa amɨ wapa sapa sahɨ wɨndɨ kamaiwɨse, undaatɨ wɨnɨhundɨhaato. Siyahaawɨ amɨ amɨtɨha gaahaiwa biyaatɨ gwɨnyaawaatɨ gɨnyunyaatɨtandɨ Autaahaatɨho nanyamisɨhaara isɨhiyai pɨwɨha ausaawaatɨ auta kaundaatɨ wɨnɨhundaatɨ amɨ katawaunjɨhaayo, amɨ isɨhiya nɨnaasohɨ nɨnaasaamɨ Autaahaatɨhomɨ maaritatɨ gwɨnyaasɨpɨpa kiya nɨnaasiyaahɨ kaiwɨ bitoaitaatɨwɨhapa wapaapɨ kiya wɨndɨ nenoaahɨtatɨ, amɨ nausetɨmetɨwɨ amɨ Kɨraisihoaisawɨ tɨmaamaitɨwɨ utaaho nehɨ naasomataiwɨ noaipaitaatɨwo. \v 29 Amɨ saindɨ isɨhiya nahatiya nɨnaasohɨ nɨnaasaamɨhi netɨ Kɨraisihoaisatɨ tɨmaamaitɨ wɨsasisanɨhɨ kiya Autaahaatɨhomɨhapa wapaapɨ wɨndɨ nausetɨmetahiya noaipaitaatɨwɨhandapɨ nɨnɨ Kɨraisiho nɨngi andɨtɨniwatɨ komɨ watɨpɨhandɨ nanɨmindɨhandaahɨ otɨpɨpatɨ apɨpaahɨ watɨpɨhatɨ katɨ nɨnɨ watɨpɨndɨ kiyataayo. Kiyonɨhɨ nɨngi Kɨraisiho komɨ watɨpɨhandɨ naninyatɨ andɨtɨnisɨtɨhandɨ auta noaipataise, nɨnɨ otɨpɨpatɨ kiyohɨrɨhɨretapo. \c 2 \s1 Nyahɨ Kɨraisihopɨ Watɨpɨtaatɨ Gɨwunyaawaatɨ Pɨwɨha Jaipɨpai Tiwandawaamaitɨhaawo \p \v 1 Amɨ nɨnɨ sangisunɨ amɨ Kɨraisihomɨ isɨhiya aunahɨpatɨ awaipatɨ Reotesiyaahandaahiyaisunɨ, amɨ Kɨraisihomɨ isɨhiya usa nahatiya nisɨ ambɨpatɨ ndɨmaahomwaaŋɨ maanohohiyɨhiyai maawɨ andɨtɨwiwɨtandɨ nisɨ andɨtatɨ napamatɨ dɨpɨwaatohɨtɨhandapɨ sahɨ gwɨnyaitaatɨwɨ kasatɨtandiyo. \v 2 Nɨnɨ saindɨ kiyohɨtɨmandɨ amɨ sahunɨ kiyaunɨ sahɨ nahatiyaatɨ samɨ maarɨhoaatɨhɨ omaŋɨtɨtɨhɨ sahɨ andɨtitɨtaatɨwɨhandɨ tisaitɨwɨ nepɨ amɨ sahɨ Kɨraisihomɨ isɨhiyaatɨ baiwɨ tɨmaamaitɨwɨ maarɨho namɨndaatɨwe. Aiwɨ sahɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandɨ andɨtisaiwɨtandɨhandɨ gaahandɨ gwɨnyaitaatɨwe. Aiwɨ amɨ siyawaawɨ kandaahɨ sahɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha noaasandisɨhaamɨ tanyaahaapɨ baiwɨ mmondaatɨwe, Kɨraisiho sawaho Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha noaasandiwaiwaamɨ tanyaahoso. \v 3 Komɨhetɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha gaahaiwa amɨ gaahandɨ gwɨnyaitɨhaahaiwa nahatewa tisaitatɨ noaasandataise, nawɨhomɨ aŋɨpɨpɨhɨ nawɨho waatɨ tisaitatɨ ahotipatamatiyato. \p \v 4 Utaaho wo sangi pɨwɨha atɨpatɨ nasanyatɨ kasatatɨ jaipɨpa kasatɨtandɨhandapɨ pondihɨ amɨ nɨnɨ pɨwɨha sa kandaato. \v 5 Amɨ nɨnɨ sangisatɨ maasɨ wɨndɨ bɨmimonɨhɨ sahɨ nisɨ ndɨmaahomwaaŋɨ ambɨpatɨ wɨndɨ maanohopo. Saiwɨ wɨndɨ maanohauhɨhandɨ kandɨ nisɨ maarɨho sangisatɨ maasɨndaise. Iyataatɨ amɨ nɨnɨ gwɨnyaataatɨ saindɨ gwɨnyaataayo. Nɨnɨ sangisatɨ maasɨ bindataatɨ sahɨ watɨpɨhiyaatɨ tɨtɨhɨ watɨpɨtɨwɨ bitotawaawɨ Kɨraisihopɨ watɨpɨtɨwɨ gɨwunyaahauhɨ jasotɨ maaritataayo. \s1 Isɨhiya Akɨtɨ Asɨtimatɨtaatɨwɨhandɨ Jisaasihomɨhetɨ Tisaitatɨ Ahondaise \p \v 6 Amɨ sahɨ Kɨraisɨ Jisaasihoai aimɨ numwaapɨ koai samɨ awaisɨhoemapɨ kopɨ gɨwunyaawaayowɨ sahɨ komɨhetɨ wɨrandɨwɨse. Koaisawɨ maasɨ nasisoaarɨ daiwɨ bitosawɨse. \v 7 Aiwɨ komɨhetapɨ sahɨ kopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandɨ andɨtitɨtaatɨwɨhandɨ nepɨse, ipatɨ katamɨ damipatɨ tambatɨhɨrɨ mɨhaapɨ baahɨ yapɨpataatɨhɨ naihɨ watɨpɨhatɨ tɨtɨhɨ ahetipatamataiwo. Amɨ aŋaaŋɨ yasɨha watɨpɨhaasɨnɨ watɨpɨhaaŋɨ aŋɨmatɨndipatamataiwo. Aiwɨ pɨwɨha wanɨha gaaha Jisasɨ Kɨraisihopɨ sangi katawaasasohɨhaapɨ andɨtitɨwɨ gwɨnyaapɨ amɨ akɨtɨhaaso tɨwɨ anɨtiwɨ isɨwatɨwɨ, amɨ jinjapɨhɨ kiyaatɨnɨhɨ Autaahaatɨho nyamɨ, ‘Apɨhoai gaahoŋe gaare,’ undɨwɨse. \p \v 8 Sahɨ baiwɨ jatɨnɨwo, amɨ isɨhiya usa isɨhiyaamɨ nehɨ gwɨnyaahohɨwaiwa jaipɨpa ausaapɨ amɨ pɨwɨha nehɨhaiwa taanauhɨha kasatisaihɨ amɨ sahɨ wiwa kaiwa atɨwiwɨ iwinjapepihɨrɨtaawo. Isɨhiya siyohiyɨhiya nehɨ kiyaamɨ saisatoya isɨhiyaamɨ pɨwɨha gwɨnyaahohɨwaiwa amɨ itɨpɨho maipɨhapa yamɨhapa tɨwipatunɨ amɨ yapɨpataapɨhunɨ jatimbɨpaamɨ gwɨnyaitaatɨwɨhandɨ nepɨhaiwaare. Kɨraisihoaapɨhapɨ ko gwɨnyaasɨtɨhandɨ kiya saiwa nepɨhaiwaamaahe. Owetise. \p \v 9 Sahɨ sawanaatɨ aimɨ mmonɨwɨ gisunyaatahiyaate, Kɨraisiho nyahɨ isɨhiyaanamɨ ambɨpatɨ netɨ akɨtɨnɨhɨ utaahoematiho. Satɨ komɨ ambɨpatɨ utaahomɨhatetɨ Autaahaatɨhometirɨhɨretɨhaiwa nahatewa tisaitatɨ ahondaise. Ahotihɨ amɨ Kɨraisiho Autaahaatɨhomatiyahore. \v 10 Iyataatɨ Kɨraisiho kahatamatɨpetimbɨpa nahataapa watɨpɨhaiwa watɨpɨhandisahaiwaamɨ mɨtɨho jɨho awaisɨhore. Sahɨ Kɨraisihomɨhiyaatɨtihɨ amɨ sangi Autaahaatɨho asɨtimatɨtaatɨwɨhandɨ nasamihɨ, amɨ sahɨ sandɨ asɨtimatɨtaatɨwɨhandɨ apɨpaahɨ nga tisaipɨ newaayopo. \v 11 Iyataatɨ amɨ sahɨ Kɨrasihoaisawɨ tɨmaamaitɨwɨ komɨhetɨ wɨrandohɨtɨhanda sahɨ noaipapɨ aimɨ samɨ ambɨpatɨ namandipapɨ ahoaandahiyaatamatetawaayopo. Amɨ sandɨhɨ ambɨpatamɨhandɨmaahe, isɨhiya namandipatohɨrɨhɨreto. Kɨraisiho sawaho sandɨ sangi kasisataise. Iyatɨ samɨ maarɨho jahɨho maipɨhaiwaisatɨ Kɨraisiho nesamataise. \v 12 Iyataatɨ sahɨ waapoho nehohura Kɨraisihoaisawɨ tɨmaamaitauhɨ Autaahaatɨho sangi netɨ Kɨraisihoaisatɨ maasɨ anɨmwaahɨpatopɨ yasamwaasɨhiyaatamatetawaayopo. Iyataatɨ amɨ Autaahaatɨho komɨ watɨpɨhanda Kɨraisihoai japɨhɨ anɨmwaahɨpatombɨ ahowimatɨ numwaasɨtɨhandapɨ sahɨ gɨwunyaahohɨtɨhanda Autaahaatɨho komɨ watɨpɨhanda sangi maawɨ Kɨraisihoaisatɨ japɨhɨ anɨmwaahɨpatombɨ isɨhiya napohiyɨhiyaamɨhatɨhapɨ ahosimatɨ nasamaasɨhiyaatamataiwɨ noaipawaayopo. Sahɨ waapoho nehohura sandɨ sangi sasimatataise. \v 13 Amɨ Judaahiya Autaahaatɨhomɨ isɨhiyaamɨ dawaataatapɨhiyaatɨ wɨnɨhapɨpa Autaahaatɨho Mosesihoetapɨ komɨ isɨhiya Judaahiyai numwimbɨpa sahɨ monɨwɨ owehiyaate. Saiwɨ jɨhura sahɨ maipɨhaiwa tɨtɨhɨmetɨhaiwa kɨhaiwa kɨhaiwa kiyauhɨ kaiwa sangi netɨ tiwatɨ yasamwaasɨhɨ samɨ maarɨhoaatɨhɨ napomawaayopo. Sahɨ saiwɨhiyaatɨ setahiyaatɨtihɨhandɨ kandɨ Autaahaatɨho sangi netɨ Kɨraisihoaisatɨ asɨyɨhiyaatesamatɨ asɨtimatɨtaatɨwɨhandɨ nasanyataise. Iyatɨ Autaahaatɨho nyamɨ maipɨhaiwa tɨtɨhɨmetiwaiwa nahatewa nenyamataise. \v 14 Wɨnɨhapɨpa kapaaraahɨ Autaahaatɨho nyangi sanyatatɨ sahɨ samɨ maipɨhaiwaapɨ pɨwɨha naitaatɨwo, nyatatɨ jɨpatɨpaihɨ jɨpatɨpindatɨ kapa nyangi netɨ kapaamɨ otɨtɨhɨ nanyapuwatɨ nyaiwatatɨ nyamɨ maipɨhaiwa autematɨ nanyisataise. Kapa siyatɨ pɨwɨha naitaatɨwo, tatɨ jɨpatɨpindimbɨpa nahusamatɨ Autaahaatɨho kapai kapaamɨ watɨpɨhandisatɨ netɨ owemataise. Netɨ nahusatɨ owematɨ Kɨraisihomɨ ipɨ tɨtɨhɨ atawɨhatetɨ tipɨmandaataise. Kɨraisiho nyapɨ ipɨ tɨtɨhɨ atawɨhatetɨ napwisuro. \v 15 Iyatɨ Kɨraisiho napotatɨ japɨhɨ nepasura Autaahaatɨho itɨpɨho watɨpɨhaiwaamɨ watɨpɨhandɨ netɨ kandɨnɨhɨ yatɨhiwatɨ owematɨ, amɨ wapa wapa watɨpɨhandisahaiwaisangi tiwatɨ ipatisatɨ owemataise. Sandɨ auta Kɨraisihomɨ ipɨ tɨtɨhɨ atawɨhatetɨ Autaahaatɨho satatɨ, nɨnɨ nahataapa kahatamatɨpetɨhapa watɨpɨhaiwa kaiwaamɨ watɨpɨhaiwa nahatewa titɨ ipɨhatindɨ yatɨhitɨ nehɨhaiwematɨ owemataayo, tatɨ isɨhiyai netɨ nunjataise. \s1 Nyahɨ Kɨraisihoaisaatɨ Aimɨ Napowaamɨhaayonɨ Wɨnɨhapɨpa Wiwa Nyangi Wɨndɨ Tɨtɨhemaanyamaitaise \p \v 16 Isɨ amɨ sahɨ utaaho woai nehɨ nanɨhaiwɨ iwinjasaihɨ ko sangi ikwɨsisatɨ samaasatane, sahɨ nandapa waapoho nanɨwunɨ amɨ namandaatɨwunɨ wɨnɨhapɨpa ahotimbɨpa wɨndɨ minjapepihɨrɨwɨ amɨ asisɨha awaiwaiwa Autaahaatɨhopɨ gwɨnyaapɨ gaapundɨtaatɨwɨhuraapɨ wɨnɨhapɨpaunɨ, amɨ waatɨho wanɨho asoho noaipasura Autaahaatɨhopɨ gwɨnyaapɨ, ‘kɨnyɨ gaahoŋe gaare,’ undɨwɨ gaapundɨtaatɨwɨ wɨnɨhapɨpaunɨ amɨ asisɨha ikɨndaatɨwɨhaamɨ wɨnɨhapɨpaunɨ wɨndɨ minjapepihɨropo, satato. \v 17 Saiwa amɨ wapa akɨpɨpa ipotɨ noaipaitandɨhaiwa taatɨ napihɨhaiwaamɨ nehɨ suwipatɨ jɨhɨ nasataise. Saiwaamɨ tɨtɨhɨ akɨpɨpaahɨ Kɨraisihoe. Kɨraisihosɨ amɨ ko sangi japɨhɨ nasamaatɨ nasamaasi Autaahaatɨhomɨhinɨ detɨ niyataise. \v 18 Utaaho satatɨ, sahɨ nɨnɨ kasatohɨrɨhɨretɨ Autaahaatɨhopɨ gwɨnyaapɨ gaapɨmundopo, satisɨhoai sahɨ naingaapɨ wɨndɨ maawinjasawɨ atɨhomaawiwɨse. Utaaho wo sasatisɨhoaiso, nɨnɨ kasatohɨrɨhɨretɨ ipatisanɨwɨ yamɨhapataatɨhapɨ itɨpɨhiyaapɨ atotɨpɨwesawɨ kiyaamɨ ambɨpatɨ nɨwimapɨ gaapɨmundɨwɨ amɨ samɨ ambɨpatɨ tipɨ mupwɨ yaawɨhandɨ wɨndɨ namunyopo, satisɨhoai sahɨ wɨndɨ atɨhomaawiwɨse. Amɨ sohɨ wiwa akɨpɨpa tanyaaha owehandɨ nehɨ koai naimaatatɨ genanataiso. Ko yapepatɨ yapenatɨ mmosɨrɨhɨretapɨ naimaatatɨ genanataise. Iyataatɨ ko wiwa mmonahaiwaapɨ kandaase. Iyatɨ ko maarɨho jahɨhomɨhaiwa japepihɨratɨ amɨtɨha gaahandɨ gwɨnyaatɨhonɨniso, tatɨ naimaatatɨ kandaase. Isɨ amɨ sahɨ koai nehɨ nanɨhaiwɨ iwinjasaihɨ ko sangi netɨ wɨndɨ maasapatisane. \v 19 So saiso Kɨraisiho nyamɨ mɨtɨhoaisatɨ tɨmaamaitirɨhɨra daihɨra aimɨ namasɨhɨ netɨ nɨwipɨtihɨhore. Amɨ so mɨtɨho ko ambɨpatɨ nahatepɨ jatatɨ nandapa amɨ waapoho nunyataise. Nunyatɨ andɨtatɨ usetɨho nahotaaha nahandɨ biyatɨ bitatɨ ambɨpatɨ ahendaise. Amɨ ambɨpatɨ Autaahaatɨho katɨ gwɨnyanatɨ watɨpɨtɨtandɨ gwɨnyaatɨ maaritirɨhɨretɨ gwɨnyanatɨ noaipatɨ watɨpɨtɨtando. \p \v 20 Sahɨ aimɨ Kɨraisiho napwisura koaisawɨ maasɨ napomawaawɨ itɨpɨho yamɨhapatɨ amɨ yapɨpatɨ jatimbɨpaamɨ watɨpɨhandaatɨhɨ bɨmimopo. Saiwɨ wɨndɨ itɨpɨho watɨpɨhandisahapaamɨ otɨtɨhɨ bɨmimowɨ sahɨ napindapɨ wɨnɨhapɨpa wapa satahapa, \v 21 Kɨnyɨ kɨmba wapa mipe, kɨnyɨ nandapa sapa nepɨ namaanɨme, kɨnyɨ yahapa wapai isɨpɨ namumwatɨme, tɨhapa taawɨ japepihɨropo? \v 22 Wɨnɨhapɨpa sapa wapaapɨ katimbɨpaahɨ kapa nyahɨ newaatɨ kapaara wapa otɨpɨpatɨ nunya kiyaatɨ amɨ nanɨhonɨhɨ ketɨ kuraanɨhɨ netɨ nopɨsasɨnatɨ owetɨtandɨhapaapɨ kandaase. Iyataatɨ nehɨ isɨhiya kiyaamɨ gwɨnyaahohɨtɨhanda wɨnɨhapɨpa saiwa katɨwɨ wɨsasawɨ ahiyawɨ japepihɨrɨwɨse, nyatauhɨ nyahɨ isɨhiyaanɨnɨ japepihɨrɨhaayo. \v 23 Iyataatɨ amɨ isɨhiyaamɨ pɨwɨha wɨnɨhapɨpa sapaahɨ yamaatɨ tiwatɨhaatɨ nga nyangi netɨ andɨtɨnyaihonɨhɨ Autaahaatɨhopɨ gɨwunyaawaatɨ gaapundaatɨ, amɨ nyamɨ ambɨpatɨ yatɨhɨ newa ipɨhatisaatɨ tiwa muwaatɨ yaawɨhandɨ numwɨtɨhaahɨretɨ noaipaitaise. Setihɨ amɨ isɨhiya saiwɨ gwɨnyaawaayopo, wɨnɨhapɨpa sapa amɨtɨha gaahaiwa gwɨnyaahohɨrɨhɨretɨ noaipatɨ isɨhiyai gwɨnyaitaatɨwɨhandɨ gaahandɨ nunyataise tɨwɨ gwɨnyaawaayopo. Iyataahandɨ kandɨ wɨnɨhapɨpa saiwa maarɨho jɨhomɨ maaritatɨ gwɨnyaasɨwaiwa newaatɨ yatɨhiwa ipɨhatitɨhaawɨ wɨndɨ nga andɨtɨmaanyaiwɨtaise. \c 3 \s1 Nyahɨ Kɨraisihoaisaatɨ Maasɨ Aimɨ Japɨhɨ Nepɨhaayo \p \v 1 Autaahaatɨho sangi Kɨraisihoaisatɨ maasɨ aimɨ ahosimasɨhiyaatisɨ, amɨ sahɨ mɨhaatɨ yamɨhapaatɨhɨ Kɨraisiho komɨ gwɨtɨhoaatɨhɨ Autaahaatɨhomɨ gaatɨhɨraihoaaŋɨ bimimbɨpɨhɨ kahapaamapɨpa ahotiwaiwaapaiwɨ daapɨ, amɨ kaiwetɨ samɨ maarɨho amɨtɨha gwɨnyaahohɨtɨhandɨ nausawɨ mwɨtɨpisawɨ ahiyawɨse. \v 2 Samɨ maarɨho amɨtɨha gwɨnyaahohɨtɨhandɨ nahandɨ mɨhaatɨ autaahɨ Kɨraisiho bimimbɨpɨhɨ ahotiwaiwetɨ mwɨtɨpisawɨ nausawɨ ahiyawɨse. Aiwɨ sahɨ maapɨ yapɨpatambɨhaiwetɨ wɨndɨ nausawɨ ahiyawɨ minjatɨwɨse. \v 3 Amɨ sahɨ utaaho wo napomasɨhɨ komɨ ambɨpatɨ yapɨpataatɨhɨ yamwaahauhɨ noaasandipatamataiwɨ aimɨ napomapɨ Kɨraisihoaisawɨ maasɨtɨwɨ komɨhetɨ noaasandɨwɨ Autaahaatɨhoaisawɨ tɨmaamaitawaayopo. \v 4 Sahɨ saiwɨ Kɨraisihomɨhetɨ isɨhiya wɨndɨ maasonɨhauhɨhandɨ noaasandɨwɨ Autaahaatɨhoaisawɨ tɨmaamaitauhɨ Kɨraisiho sahɨ asɨyɨhiyaatɨ bimohɨtɨhandamɨ sawaho tanyaahore. Sahɨ komɨhetɨ noaasandohɨho Kɨraisihoai Autaahaatɨho netɨ isɨhiyaamɨ ndɨhetɨ ausaimanatɨ auta natausaasonɨhɨ nasatɨ yapɨpataapɨhɨ noaipahonɨhura sangisangi koaisawɨ maasɨ komɨ apɨpaahɨ awaindɨhandɨ otiwa kambwaatɨ awaindɨhandɨ nausainjɨtɨhandisawɨ noaipaitaapo. Noaipasaihɨ amɨ isɨhiya kiyaamɨ ndɨhaara sangi Kɨraisihoaisawɨ ahoyawɨ jasondaapo. \s1 Nyahɨ Maarɨho Jahɨho Jɨhomɨhapa Namawaatɨ Maarɨho Asoho Wanɨho Newaatɨ Wanɨhiyaanimatɨhaayo \p \v 5 Isɨ amɨ sahɨ samɨ maarɨho jahɨho jɨhomɨhapa maipɨhapa apɨpaahɨ tɨtɨhɨmetɨhapa maapɨ yapɨpatambɨhapa wɨndɨ kamaiwɨ namapɨse. Nɨnɨ sandɨ siyahaiwa kɨmaiwaapɨto usɨhiya asɨhiya namaatohɨtɨhandamɨ ipaahaapɨ kiyaamɨ ambɨpatɨ kɨhiyaisawɨ tɨmaamaitɨwɨ amɨ ainjotahaiwa wiwa kaiwɨ amɨ maipɨhaiwa pɨhɨtɨwɨ kaitaatɨwɨ kiyaamɨ omaŋɨtɨtɨhɨ wɨndotɨ ngotɨ nehotatɨ, amɨ isɨhiya usaamɨhapaapɨ nyamapaatɨtando, tɨwɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ wɨndosɨtɨhandapɨto. Sandɨ isɨhiya usaamɨhapaapɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ maahoaipatɨ nanaapwɨtohɨtɨhandɨ sandɨ autaahaatɨho jaipɨtahoai mepɨ autaahepumapɨ gaapundohɨtɨhandamatiyahande. \v 6 Sahɨ saiwa saiwɨ wɨndɨ kamaiwɨse, amɨ Autaahaatɨhoai atɨhomaawiwɨ koai nepumapɨ isɨhiya saiwa kiyohiyɨhiyaapɨ apowihɨ wihoaaŋɨhandɨ nawɨhomatiyatɨ kiyai ipotɨhura numwɨtandɨhandɨ yɨhandɨ aimɨ taatɨ nasataise. \v 7 Sahɨ jɨhura samɨ maarɨho jɨho jahɨhoaatɨhɨ bimohura isɨhiya saiwa kiyohiyɨhiyaisawɨ maasɨtɨwɨ sɨkaiwa kaimbɨwɨhiyaate. \p \v 8 Amɨ wanɨhɨ sahɨ saiwa nahatewa kaiwaanɨhɨ namamapɨse. Sangi aposindɨhandɨ amɨ samɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ nasinaamasɨtɨhandɨ, amɨ samɨ maarɨho maipɨho isɨhiya usa nepɨ nopɨsasɨndo tɨwɨ mɨmaipaiwɨ gwɨnyaahohɨtɨhandɨ, amɨ utaaho wopɨ isɨhiya ko gaahoe tɨwɨ gwɨnyaahohɨtɨhandɨ nepɨ nopɨsasɨwɨ koai ambɨpatɨ maipɨhatɨ isɨhiyaamɨ ndɨhetɨ numwɨtaatɨwɨ gwɨnyapenɨwɨ isɨwatawa katohɨwaiwa, amɨ samɨ maarɨhoaatɨhɨ maipɨhaiwa apɨpaahɨ ainjotahapa gwɨnyaapɨ maahomwaaŋapɨ katohɨwaiwa kaiwaanɨhɨ namamapɨse. \v 9 Sahɨ nɨnaasoŋɨhɨ amɨ nɨnaasaaŋɨhɨ samɨ naisɨhiya Kɨraisihomɨhiya usai pɨwɨha jaipundɨwɨ kaundɨwɨ kamanɨwɨse. Amɨ saiwa samɨ maarɨho jahɨho jɨhomɨhaiwaahɨ sahɨ aimɨ namamapɨ maarɨho wanɨho asoho nesihiyaate. \v 10 Aiwɨ sahɨ aimɨ noaipapɨ wanɨhiyaatɨ asɨyɨhiyaatimatawaayopo. Autaahaatɨho sawaho sangi netɨ wanɨhiyaatɨ asɨyɨhiyaatesamataise. Iyatɨ Autaahaatɨho nasisoaarɨ sangi wanɨhaiwa gaahaiwa pɨhɨtatɨ kasisatɨ nasanyatɨ netɨ gisunyaataise, kaiwa gaahaiwa wanɨhaiwaahɨhɨ sahɨ jinjapɨhɨ gwɨnyaitaatɨwo. Ko saiwa gaahaiwa wanɨhaiwa kasisatɨ netɨ gisunyaasɨhɨ gaahaiwa wanɨhaiwaahɨhɨ gwɨnyaapɨ noaipapɨ wanɨhiyaatimatɨwɨ Autaahaatɨho sangi kiyatɨ ahɨsisɨhometirɨhɨretapɨhaiwa taawɨ newaayopo, amɨ siyawaawɨ sahɨ apɨpaahɨ akɨtɨnɨhɨ kopɨ gisunyaatonɨhɨ mmondaatɨwo. \v 11 Amɨ kɨmandɨ sangi taatɨ kasimatindɨmandɨ kandapɨ sahɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiyaatɨ Kɨraisihomɨ naisɨhiyaatɨ mmotɨnɨwɨ jatɨnohɨrɨhɨretɨ saiwɨ noaipawaayopo. Sahɨ usaatɨ Judaahiyaanamɨ dawaatapɨhiyaatɨmetɨwɨ, amɨ usaatɨ tɨtɨhɨ sangi Judaahiyaatɨmetɨwɨ, amɨ usaatɨ nehɨ sangi yandɨhɨ samɨ ambɨpatɨ namandipatɨwɨhiyaatɨmetɨwɨ, amɨ usaatɨ samɨ ambɨpatɨ nahomaamandipapɨhiyaatɨmetɨwɨ, amɨ usaatɨ nehɨ sangi yandɨhɨ pɨwɨha waatɨwɨ yapɨpatɨ wɨtaahapɨhiyaatɨmetɨwɨ, amɨ sahɨ usaatɨ ipataatɨhapɨhiyaatɨmetɨwɨ, amɨ sahɨ usaatɨ utaaho womɨ otɨpɨpatɨ nawɨho owehatɨ kawiwɨ komɨ asɨmwaatɨtɨhapɨhiyaatɨmetɨwɨ, amɨ usaatɨ nehɨ sangi nanɨhaiwɨ samɨ gwɨnyaapɨ maaritohɨrɨhɨretɨ bitopɨhiyaatɨmetawaayopo. Iyataatɨ Kɨraisiho (sawaho) saiwa nahatewai namaasatɨ daahematɨ noaipatɨ (awaisɨho) jɨhondaise. Iyataatɨ kahapaamapɨpa nahataapaamunɨ amɨ isɨhiya nahatiyaamunɨ ko jɨhɨtatɨ amɨ ko isɨhiyaanɨnɨ kahatamatɨpetahiyaanɨnɨ nahatiyaanɨnɨ kopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaanamɨ omaŋɨtɨtɨhɨ bindataise. \s1 Nyahɨ Isɨhiya Usaisɨ Maarɨho Akɨtɨnɨhɨ Numwɨtɨhaawo \p \v 12 Amɨ Autaahaatɨho sahɨ tɨtɨhɨ apɨpaahiyaatɨ kiyaatɨnɨhɨ komɨhiyaatimatɨtaatɨwɨ nasamɨhainjɨhɨ sahɨ aimɨ noaipapɨ komɨ isɨhiyaatimatauhɨ, amɨ ko komɨ maarɨho sangi apɨpaahɨ awaindɨhandɨ akɨtɨnɨhɨ nasanyataise. Isɨ amɨ sahɨ kɨmaiwa nepɨ isɨwatɨwɨ kaiwɨse. Sahɨ woŋɨ waaŋɨ amɨ wowaatapɨ maarɨho asɨpaimbɨ asɨpinɨwɨ iwɨtatamanɨwɨ amɨ gaahatɨ kainnɨwɨ itatamaŋɨnɨwɨse. Aiwɨ sahɨ yatɨhɨ ipatisanɨwɨ isɨhiya usaisawɨ nepɨ tunnɨwɨ mɨmunɨwɨ yatɨhitɨwɨ bɨpi napaisaatɨ bimaawɨ amɨ isɨhiya usa sangi mɨmaipɨsisaihɨhiyaapɨ ketɨ wɨndɨ apomaasane. \v 13 Iyataatɨ amɨ samɨ wongi utaaho wo wapa maipɨhapa kahisonɨhɨ kopɨ pɨwɨha waisapɨhoŋɨtapaapaahɨ amɨ gaasɨ amɨ sandɨ maipɨhandamɨ naaŋiwaiwa kɨnyɨ nepɨ awɨtɨmapɨ utaaho maipɨhapa kahisɨhoai kapa kahimbɨpa nepumape. Samɨ maipɨhaiwa Awaisɨho Kɨraisɨ Jisaasiho aimɨ nesamasɨhiyaatisɨ amɨ sɨrɨ kɨretɨ sɨkaiwɨ usa sangi maipɨhapa kasisohɨpɨpa nepumapɨse. \v 14 Saiwa saiwɨ sahɨ nga kiyawaawɨ amɨ kaiwaamɨ autaahɨ wamwaaŋɨ apɨpaahɨ jɨhɨ awaindɨhandɨ sahɨ isɨhiya Kɨraisihomɨ naisɨhiya Autaahaatɨhomɨ manyinyai maarɨho nunyawɨse, amɨ maarɨho nunyohɨtɨhandɨ sandɨ nahataapai netɨ naasaimbɨpɨhematɨ naasaimbaahɨmatɨ tɨmaamahɨwatɨ wapaapɨ wɨndɨ nausetɨmetatɨ anɨtisatɨ isɨwatataiso. Iyatɨ wapaisɨ daahematɨ nusatipɨhaatɨ amɨ wapa gaahapa nahataapai netɨ andɨtɨwiwatɨ isɨwatihɨ tɨmaamaitatɨ otɨpɨpatɨ kiyataise. Iyatɨ sangi netɨ naasiyaatesamatɨ tisamaamahɨwataise. \v 15 Amɨ siyatɨ Kɨraisiho sangi netɨ yatɨhɨsiwatɨ napaisaatisamasɨhɨ, amɨ sahɨ yatɨhitɨwɨ napaisaatɨ napairɨhɨretɨ wɨndɨ tunnɨwɨ ikwɨnɨwɨ itɨhɨmanɨwɨ bimaawise. Saiwɨ binyaihɨ amɨ sandɨ Kɨraisiho komɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ tɨtɨhɨ yatɨhɨwitatɨ napaisaatɨtindɨhandɨ sangi nasamindɨhandɨ sangi samɨ maarɨhoaatɨhɨ jainjatane. Amɨ sɨkaiwɨ sɨkɨretɨ daiwɨ wɨndɨ tunnɨwɨ munɨwɨ itɨhɨmanɨwɨ ususaatɨ yatɨhɨ napaisaatɨ Kɨraisihomɨ isɨhiyaatɨ (nehɨ sangi samɨhapɨhɨ) bimɨtaatɨwɨ Autaahaatɨho gaatatɨ nasamaatɨ nasamahanatɨ netɨ ahosihɨhiyaatiso. Sahɨ bapaiwɨ nasisoaarɨ Autaahaatɨhoai, ‘kɨnyɨ gaahoŋe gaare,’ undɨwɨse. \v 16 Aiwɨ Kɨraisihomɨ pɨwɨha wapa gaahaiwa anaahɨpɨpa nawɨho nawɨhomɨ aŋaaŋɨ tisaitatɨ ahotipatamatiyatɨ samɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ tisaitɨwɨ nepɨ kɨpwɨwise. Aiwɨ sahɨ woŋɨ waaŋɨ wo waati sahɨ gaahaiwa Kɨraisiho nasamiwaiwa katɨwunjawɨ, amɨ baiwɨ mmonɨpinjawɨ mwɨtɨpisawɨ kaiwunjawɨse. Aiwɨ aunɨhɨhɨrɨ Autaahaatɨhomɨ utɨpɨhoaatɨhɨ ahotirɨhɨrɨ aunɨhɨtɨwɨ amɨ Kɨraisihomɨ isɨhiyaatɨ Autaahaatɨhomɨ manyinyaatamɨ aunɨhɨhɨrɨ samɨ utɨpɨhoaatɨhapɨhɨrɨ aunɨhɨtɨwɨ amɨ aunɨhɨhɨrɨ wiwa Autaahaatɨhomɨ Itɨpɨho netɨ samɨ omaŋɨtɨtɨhɨ maarɨhoaatɨhɨ gisunyaahonɨhɨrɨ aunɨhɨtɨwɨse. Aunɨhɨtɨwɨ Autaahaatɨhoai mepɨ autaahepumapɨ samɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhapɨ Autaahaatɨhoai kɨnyɨ gaahoŋe gaare undɨwɨse. \v 17 Aiwɨ samɨ pɨwɨha katɨwɨ amɨ pɨwaatohɨhaaraahunɨ, amɨ samɨ otɨpɨpatɨ kiyohɨwaiwaaraahunɨ, amɨ wapa wapa nahataapa sahɨ kiyohɨpɨpa Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisihomɨ ambɨpata kaiwɨ amɨ komɨ ambɨpatɨ satɨ kataahɨ nyamɨ Apɨho Autaahaatɨhoai saundɨwɨse, ‘Kɨnyɨ gaahoŋe gaare,’ undɨwɨse. \s1 Kɨraisihopɨ Gɨwunyaahohiyɨhiyaanamɨ Nususasapunɨ Amɨ Kɨraisihomɨ Wanɨhiyaanɨ Asɨyɨhiyaanimatohiyɨhiyaanapɨ Porɨho Pɨwɨha Katindɨhandapɨhaare \p \v 18 Sahɨ asɨhiyaatɨ usɨhiyai namaatohiyɨhiyaate, samɨ sɨwoyaamɨ pɨwɨha atɨwiwɨ kiyaamɨ asɨmwaatɨtɨhɨ pɨnuwɨse, amɨ usɨhiya siya sahɨ namaatɨwɨ nususasaatamɨ aŋɨpɨpɨhɨ jatawaawɨ sapa saitɨhaawo tɨwɨ pɨwɨha kiya jɨhimatɨwɨ katawaatowo. Sahɨ saiwɨ saitaatɨwɨ Autaahaatɨho mmonataatɨ gaare, amɨ sahɨ aimɨ Kɨraisihoai nunyanɨwɨ nɨwipinjawɨhiyaatiso. \v 19 Sahɨ usɨhiyaatɨ aimɨ namaatɨwɨhiyaate, samɨ sɨwaasɨhiyai wapa waapɨhundɨwɨ kiyaamɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ netɨ nɨwinaamanahɨretɨ wapa kawiwɨ kamundɨwɨse. \p \v 20 Manyinyaate, sahɨ samɨ sɨniya japiyaamɨ kasatohɨpɨpa nahataapa atɨwiwɨ kaiwɨ kiyaamɨ otɨtɨhɨ pɨnuwɨse. Sahɨ manyinyaatɨ Kɨraisihoai nunyanɨwɨ kopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatɨ samɨ sɨniya japiyaamɨ pɨwɨha kasatohɨpɨpa nahataapa kapa kaitaatɨwɨhandapɨ Autaahaatɨho maaritatɨ komɨ maarɨho wɨwitataise. \v 21 Sahɨ manyinyaamɨ sapiyaate, samɨ manyinyaamɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ nepɨ nɨwinaamanɨwɨ nusopɨsasawɨ itɨhɨtɨwɨ apowɨtandɨhɨretemaamapɨse. Amɨ wiwa kiya saiwɨ itɨhɨtɨwɨ, amɨ nyahɨ wapa gaahapa nga wɨndɨ kamaito, tɨwɨ gwɨnyapendaawo. \s1 Otɨpɨpatɨhiyaapunɨ Amɨ Kiyaamɨ Awaisawɨhiyaapɨ Porɨho Katindɨhandapɨhaare \p \v 22 Sahɨ otɨpɨpatɨhiyaatɨ utaaho wo sangi nasamaatɨ nehɨ komɨ otɨpɨpatɨhiyaatesamatɨ jainjaatɨ bimihɨ koaisawɨ bindawaawɨ komɨ otɨpɨpatɨ nawɨho owehatɨ kawisohiyɨhiyaate, sangi jainjatisɨhomɨ pɨwɨha kasatimbɨpa nahataapa atɨwiwɨse. Amɨ sahɨ wiwa saiwɨ gwɨnyaapɨ nyangi nyainjatohiyɨhiya nyapɨ satɨwɨ, nyamɨ otɨpɨpatɨhiya kɨmiya gaahiyaare, tɨwɨ ginyunyaito tɨwɨ kiya samɨ awaisawɨhiya jainjatohiyɨhiya detɨ bitosaihɨhuraahɨhɨ otɨpɨpatɨ napaitɨwɨ kaitaawo. Sahɨ saiwɨ wɨndɨ kamaiwɨ amɨ kiya detɨ bitotawa jainjasaihɨhuraaro e amɨ kiya kaanɨhɨ waapɨhɨtɨwɨ maasinjasahɨhuraisangi napaitɨwɨ kiyaamɨ otɨpɨpatɨ nasisoaarɨ kawiwɨse, amɨ sahɨ samɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisihopɨ nga gaahɨretɨ ko gaahosɨ nyapɨ maaritɨtaiso tɨwɨ gwɨnyaapɨ kiyawaayowo, amɨ nehɨ isɨhiyaahɨhɨ sapɨ kiya otɨpɨpatɨ nga kanyisawaayopo, tɨwɨ sapɨ maaritɨwɨ jasondaatɨwɨ sahɨ kiyawaamaayowo. \v 23 Isɨ otɨpɨpatɨ wɨtɨ wɨtɨ kiyawaahatɨ baiwɨ napaitɨwɨ nawɨhaiwɨ kaiwɨse. Iyawaawɨ sahɨ isɨhiya Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisihomɨ otɨpɨpatɨ kawisohiyɨhiyaamataiwɨ sangi jainjatohiyɨhiyaamɨ otɨpɨpatɨ kawiwɨse, amɨ isɨhiya nehɨ isɨhiyaamɨ maapɨ otɨpɨpatɨ kawisohiyɨhiyaamataiwɨ sahɨ wɨndɨ kamaiwɨse. \v 24 Amɨ sahɨ sangi jainjatisɨho Kɨraisihomɨ otɨpɨpatɨ akɨtɨnɨhɨ kawisawaayopo. Isɨ amɨ sahɨ gwɨnyaapɨse. Ko Awaisɨho sawaho sahɨ otɨpɨpatɨ kopɨ kawisohɨpɨpaapɨ wihoaaŋɨhapa nawɨhomatiyatɨ Autaahaatɨho Kɨraisihomɨ isɨhiyai numwɨtandɨ namɨhanatɨ ahaimbɨpa gaahaiwa nasamɨtaise. Amɨ sahɨ Kɨraisihomɨ otɨpɨpatɨhiyaatɨtihɨ ko sangi akɨtɨnɨhɨ jainjatataiso. \v 25 Autaahaatɨho isɨhiyaamɨ kiyohɨwaiwa nehɨ naaso naasomɨhetematɨ tiwɨtapaatɨ naasaipitɨ katɨ kiyatɨ usonaahosɨ amɨ utaaho wo maipɨhandɨ kaisɨhoai kamwaaŋɨ wihoaaŋɨhandɨ yaawɨhandɨ Autaahaatɨho numwɨtaise, nawɨho otɨpɨpatɨ wapa kaimbɨpaapɨ wihoaaŋɨhapa nesɨpatamatiyato. \c 4 \pc \v 1 Sahɨ iwinjatohiyɨhiyaate, samɨ otɨpɨpatɨhiya nawɨho namepɨ nehɨhandɨ samɨ otɨpɨpatɨ kasiwɨ nehɨ otɨpɨpatɨhatɨmaimatohiyɨhiyai sahɨ gaahatɨ kawiwɨ tɨtɨhɨ gaahɨretɨ gaahapa kapaara samɨ otɨpɨpatɨ kasitaatɨwɨhapa nunyawɨ iwɨtatamanɨwɨse. Sahɨ sawanaatɨ aimɨ mmonɨwɨhiyaate, sangisangi nehɨhatɨmaatɨ samɨ otɨpɨpatɨhatɨmaamataiwɨhiyaatangi jainjatisɨho Kɨraisɨ Jisaasiho yamɨhapataatɨhɨ bindataise. \s1 Andɨtitaatɨ Gaapundaatɨ Tɨtɨhɨ Daitɨhaawo \p \v 2 Sahɨ wɨndɨ namopɨ amɨ wɨndɨ ikɨmaanɨwɨ naingaapɨ jatawaawɨ mwɨtetɨwɨ andɨtatɨ napamapɨ kiyaatɨnɨhɨ gaapundɨwɨse. Sahɨ Autaahaatɨhoai pɨwaundohɨpɨpaapɨ ahapaapɨ pɨwaundaatɨ gaapundɨhaayono, tɨwɨ samɨ amɨtɨha biyatɨ nga jainjapwaatonɨhɨ gwɨnyaapɨse. Gaapundawaawɨ gaarehandisawɨ ahoyawɨ Autaahaatɨhoai saundɨwɨse, ‘kɨnyɨ gaahoŋe gaare,’ undɨwɨ pɨwaundɨwɨ gaapundɨwɨse. \v 3 Autaahaatɨho nyangi nyatatamanatɨ andɨtinyaiwɨtandɨ sahɨ nyapimaawɨ gaapundɨwɨse. Ko daihɨra nuwatɨ japwaahonɨhɨ nyahɨ Kɨraisihomɨ pɨwɨha ausaitaanɨ sahɨ koai nunjenɨwɨ pɨwaundɨwɨse. Pɨwɨha sa Kɨraisihopɨha jɨhura noaasandisɨha wanɨ aimɨ auta noaipasɨhaaro. Iyataatɨ amɨ pɨwɨha isɨhiya atiwɨ naitaatɨwɨhandapɨ poundihɨ nɨngi kiya nanɨpuwawaayopo. \v 4 Sahɨ nisapɨ gaapundɨwɨse, amɨ nɨnɨ Autaahaatɨho komɨ pɨwɨha awusaitandɨ gwɨnyaatɨ maaritirɨhɨretɨ baindɨ nga awusaitaano. \p \v 5 Sahɨ isɨhiya Kɨraisihopɨ wɨndɨ gɨmaawunyaahohiyɨhiyaisawɨ bindawaahura samɨ amɨtɨha gaahɨretɨ gwɨnyaapɨ amɨ tɨtɨhɨ gaahɨretɨhɨ sahɨ wapa kiyawaahapa kiyaamɨ ndɨhetɨ kaiwɨse. Asisɨha auhurura wura sahɨ mmonɨwɨ isɨwatopɨpa nepɨ namihɨrɨwɨ baiwɨ isɨwatawaawɨ Kɨraisihometirɨhɨretapɨ kopɨ gɨmaawunyaahohiyɨhiyai pɨwaundɨwɨ nunjawɨse. \v 6 Iyawaawɨ sahɨ nasisoaarɨ pɨwɨha nehɨ gaahaahɨhɨ katɨwɨse. Iyawaawɨ pɨwɨha isɨhiya atitaatɨwɨ maaritohɨhaahɨhɨ nasisoaarɨ katɨwɨse. Aiwɨ sahɨ baiwɨ gwɨnyaapɨse, isɨhiya sangi (wapaapɨ) nasɨsehohiyɨhiyai kiya nasɨsehohɨpɨpaamɨ wihoaaŋɨhandɨ tɨtɨhɨ gaahɨretɨ kiya nga gwɨnyaitaatɨwɨhɨretɨ kaundɨtaatɨwo. \s1 Porɨho Tikikusiyɨ Onesimaasiyai Natausaasihɨ Maisahurɨ Korosihandaahapɨ Nomaise \p \v 7 Nɨnɨ otɨpɨpatɨ kiyohɨpatapɨ Tikikusiho nahataapa sangi kasatɨtaise. Tikikusiho so nyamatiyatɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahosɨ nyamɨ naisoho akohore. Iyatɨ ko nyangisatɨ maasɨ otɨpɨpatɨ kiyataise. Iyatɨ amɨ ko Awaisɨhomɨ otɨpɨpatɨho akoho otɨpɨpatɨ nga napaitatɨ kiyahore. Iyatɨ ko nyangisatɨ maasɨ otɨpɨpatɨ nɨnawɨpɨhɨ kiyohiyɨhiyaanɨnɨ koai maarɨho biyaatɨ nga nunyaahore. \v 8 Nɨnɨ Tikikusihoai nandusaasohɨtɨmandɨ tanyaaha kɨmaape. Ko sapɨ kiya nɨnapitaiwɨ bindawaayopo, tatɨ daayatɨ sangi jatɨ jasondande. Iyatɨ amɨ ko sangi Porɨhoaisawɨhiya saiwɨ saiwɨ bindawaayopo satonɨhɨ, amɨ sahɨ nisapunɨ naisɨhiya Kɨraisihomɨ otɨpɨpatɨ nɨngisawɨ maasɨ kiyawa bimohiyɨhiyaapunɨ sahɨ gwɨnyaitaatɨwɨhandɨ nepɨ mmondaatɨwe. Iyatɨ amɨ ko sangi andɨtisaihonɨhɨ samɨ maarɨho wisaitonɨhɨ sahɨ japɨhɨ maaritɨtaatɨwo. \v 9 Nɨnɨ Onesimaasihoai Tikikusihoaisatɨ maasɨ nandusoaasataayonɨ kurɨ sangisenda maasɨ napɨtaise. Onesimaasiho so nyahɨ kɨmbɨhiyaanɨ Kɨraisihomɨ naisɨhiyaanɨ maarɨho apɨpaahɨ nga nunyaahore. Iyatɨ ko apɨpaahɨ gaaho napaitarɨhore. Iyatɨ ko sahɨ sawanaatɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatɨ Korosihiyaatamɨhore. Nyahɨ Kɨraisihomɨ otɨpɨpatɨhiyaanɨnɨ kɨmbɨhiyaanɨ Onesimaasiho apɨpaahɨ gaaho napaitarɨhotihɨ kopɨ nga gwɨnyaawa usonaatɨ koai autaahɨ newa isɨwataahore. Ko Tikikusihoaisatɨ maasɨ sangisenda napɨtaise. \s1 Porɨho Kɨraisihomɨ Naisɨhiya Korosihiyai Gaahuraare Undataase \p \v 10-11 Utaahingwaasɨ murɨmingwaasɨ nɨngisawɨ nɨngi andɨtɨnipɨ otɨpɨpatɨ maasɨ nɨnawɨpɨhɨ kiyaatɨ Autaahaatɨho komɨ isɨhiyai winjatindɨhandɨ newaatɨ awaindewaamaatɨ kiyohingingwaasɨ Judaahiyaanamɨhingwaasɨ nehɨ murɨmingwaasɨhɨhe. Nehɨ singwaasɨhɨ nɨngi nga baiwɨ itatamanɨwɨ andɨtɨniwawaayopo. Iyataatɨ amɨ sɨkingwaasi maawɨ gaahuraare satawaatopo. Kingwaasamɨ wo Arisɨtakaasiho nɨngisa maasɨ naputɨha bimohɨho sangi gaahuraare, satataase. Iyatɨ amɨ kiyaamɨ wo Maakɨho Banapaasihomɨ sanaimwaaho sangi gaahuraare, satataase. Iyataatɨ so Maakɨhopɨ pɨwɨha aimɨ sangi kasatonɨhɨ (amɨ ko sangisenda nasonaahɨ sahɨ koai baiwɨ usonɨwɨ numwaapɨse). Amɨ kiyaamɨ wo Jasɨtusiho (amɨ pɨwɨha Gɨrikɨhaara Jisaasiho tɨwɨ ambɨhɨtɨwɨho) koai maawɨ sangi gaahuraare, satataase. Nehɨ singwaasɨhɨhɨ Judaahiyaamɨ otɨhatɨhapɨ (nepemaitɨwɨ) Jisaasihopɨ gɨwunyaapɨhingwaase. Singwaasɨ nisɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ nepɨ usaaniwɨ wɨnipɨ yatɨhɨnipɨ gaanɨmawaayopo. \v 12 Iyataatɨ Epapɨraasiho sahɨ sawanaatamɨ naisoho sangi gaahuraare, satataase. So Epapɨraasiso Kɨraisɨ Jisaasihomɨ otɨpɨpatɨ kawisɨhore. Iyataatɨ ko nasisoaarɨ sapɨ andɨtitatɨ mwɨtɨpisatɨ gaapɨsundatɨ Autaahaatɨhoai pɨwaundatɨ nunjenataise, ko sangi netɨ andɨtisaihonɨhɨ sahɨ samɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandɨ anɨtiwɨ isɨpɨ bitopɨ, amɨ Autaahaatɨhomɨhaiwa wapaapɨ sahɨ wɨndɨ nausetɨhɨmetɨwɨ gaatɨwɨ, amɨ Autaahaatɨho gwɨnyaatɨ maaritimbɨpa nahataapaapɨ sahɨ nga mmondaatɨwo. \v 13 Amɨ nɨnɨ nɨwahonɨnɨ Epapɨraasihoai iwinjahonɨhɨ sangi jatatamanatɨ andɨtisaiwɨtandɨ otɨpɨpatɨ andɨtatɨ napamatɨ waatɨ kairɨhɨretapɨ nɨnɨ sangi akɨte ndɨ kasatataato. Sahɨ Kɨraisihomɨ isɨhiyaatɨ aunahɨpatɨ awaipatɨ Korosihandaahiyaatangisunɨ amɨ Kɨraisihomɨ isɨhiya aunahɨpatɨ awaipatɨ Reotesiyaahandaahiyaisunɨ, amɨ aunahɨpatɨ awaipatɨ Iraporisihandaahiyaisunɨ jatatamanɨtandɨ Epapɨraasiho otɨpɨpatɨ waatɨ asakiyatɨ pɨhɨtatɨ kiyataise. \v 14 Amɨ nisunɨ nɨngisawɨ maasɨ kɨmbɨhɨ bimohiyɨhiyaamunɨ timbɨpaapɨ nyainjatisɨho amɨ nyahɨ koai maarɨho apɨpaahɨ awaindɨhandɨ nunyaatɨ biyaatɨ gɨwunyaawaatɨ usohohɨho Rukɨhounɨ amɨ wo Demaasihounɨ kurɨ sangi gaahuraare, satamaase. \p \v 15 Nyahɨ kɨmbɨhɨ bimohiyɨhiyaanamɨ ngaahuraarehandɨ nyamɨ naisɨhiya nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya aunahɨpatɨ awaipatɨ Reotesiyaahandaahiyaisunɨ, amɨ Kɨraisihomɨ isɨhiya Kɨraisihomɨ naisaamaatɨ Nimbaahaatamɨ aŋɨpɨpɨhɨ ahoyanɨwɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha kanɨwɨ Autaahaatɨhoai mepɨ autaahepumapɨ pɨwaundɨwɨ nahowisohiyɨhiyaisunɨ kanyundɨwɨ nunyawɨse. \v 16 Sahɨ Korosihandaahiyaatɨ kɨmandɨ utɨpɨmandɨ awɨtɨwɨ atiwɨ owetanɨhɨ, amɨ Reotesiyaahandaahiyaisangi nahatiyaamɨ otɨhaatɨ awɨtɨwɨ atitaatɨwɨ kiyaapɨ nusoaasawɨse. Aiwɨ amɨ nɨnɨ utɨpɨhandɨ Reotesiyaahiyaapɨ nusoaasohɨtɨhandisangi, amɨ sahɨ nepɨ awɨtɨwɨ atiwɨse. \v 17 Saiwɨ amɨ sahɨ Arɨkipusihoai saundɨwɨ kaundɨwɨse. Amɨ kɨnyɨ Awaisɨho Kɨraisɨ Jisaasihoaisapɨ tɨmaamaitɨpɨ bindapaapɨ kopɨ otɨpɨpatɨ kawitaapɨ gi nangɨmɨhanɨwɨ nahinyohɨpatamɨhihoaaŋɨ kinyɨ mɨtɨho nusoaasapɨ kaimbɨ gaamapɨ owemape undɨwɨse. \p \v 18 Nɨnɨ Porɨhonɨnɨ nɨwahonɨnɨ nisɨ ikwɨra utɨpɨmandɨ kɨmandɨ sapɨ jɨpatɨpiyataayo. Amɨ sahɨ satɨwɨ, Porɨho sawaho komɨ ikwɨra utɨpɨmandɨ kɨmandɨ akɨtɨ jɨpatɨpiyataise, tɨwɨ mmondaatɨwo. Nɨnɨ daahɨ naputɨtɨ bindataayonɨ amɨ sahɨ nisapɨ wɨndɨ nanɨpɨmimatɨwɨ baiwɨ gɨnunyaapɨ gaapundɨwɨse, nɨngi Autaahaatɨho andɨtɨniwatɨ nɨtatamanɨtando. Amɨ nyamɨ Awaisɨho Kɨraisɨ Jisaasiho sangi gaahandɨ kasitandɨ nɨnɨ sapɨ gaapɨsundataayo.