\id 2TI - Aŋaataha-Ainde NT -Papua New Guinea 2003 (DBL 2014) \h 2 Timoteho \toc1 Timotehopɨ Utɨpɨho Kapɨho \toc2 2 Timoteho \toc3 2Ti \mt1 Timotehopɨ Utɨpɨho Kapɨho \imt1 Kɨmandɨ 2 Timotehopɨ Utɨpɨmandapɨ Nesɨpɨhande \ip Porɨhomɨ utɨpɨhaiwa 13 kiyatetɨ 14 kiyatetɨ jɨpatɨpaiwaiwa nyahɨ isɨwasohɨwɨmaiwaamɨ apɨpaahɨ ipotɨho jɨpatɨpaisɨho kɨmore. Ko japɨhɨ napwɨtatɨ amɨ komɨ napwɨtandɨhandɨ aimɨ detɨtihɨ maipɨhonjɨ bindataatɨ kɨmo utɨpɨmo jɨpatɨpiyahore. Aihɨ isɨhiya Romɨhiyaamɨ awaisɨho kiyai iwinjatisɨho tipɨse undihɨ ko awaisɨhomɨ isɨhiya Porɨhoai numwaapɨ tiwawaapo. Tiwauhɨ ko napotaise. Timoteho biyatɨ andɨtitatɨ bitondaatɨ amɨ wapa koai urɨpatitotatɨ napimbɨpai ko ipɨhatisamatɨ bitoaitandɨhandapunɨ amɨ isɨhiya pɨwɨha asɨwa nehɨhaiwa katɨwunjohɨwaiwaapɨ wɨnɨhapɨpa nunyatɨ andɨtɨwiwatɨ Timotehoai kaundataase. \is1 2 Timotehopɨ Pɨwɨha Napɨmasataise \io1 Porɨho Timotehoai ipɨhɨrete undisɨha (1:1-2) \io1 Porɨho kaundisɨma naaŋiwaiwaunɨ amɨ yaasɨhaiwaunɨ amɨ pɨwɨha asɨwa nehɨhaiwaunɨ katɨwunjisaihɨ noaipaitaise. Siyatɨ saiwa noaipahonɨhatɨhɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha akaaha akɨtɨha Timoteho komɨ mɨtɨho naingaatɨ ausaatɨ kataunjɨtandɨ kaundisɨha (3:1-17) \c 1 \p \v 1 Nɨnɨ Porɨhonɨnɨ Kɨraisɨ Jisaasiho komɨ otɨpɨpatapɨ natanoaasisɨhonɨne. Sandɨ Autaahaatɨho sawaho maaritatɨ amɨ gwɨnyaasɨrɨhɨretɨ nɨngisɨ nanɨmahanatɨ natanoaasataise isɨhiya Kɨraisihopɨ gɨwunyaapɨ koaisawɨ maasɨ aimɨ tɨmaamaitohiyɨhiyai asɨyɨhiyaimatɨtaatɨwɨhandɨ komɨhetapɨ numwɨtandɨ Autaahaatɨho watɨpɨtatɨ katisɨhaapɨha pɨwɨha isɨhiya nahatiyaisɨ ausaatɨ kaundɨtando. \p \v 2 Kɨnyɨ Timotehoŋɨ Jisasɨ Kɨraisihopɨ nɨnɨ kahɨtonɨhɨ kopɨ gɨwunyaahingɨtɨhandaahɨ kɨnyɨ noaipapɨ nisɨ maasɨhɨhoŋɨ akohonyamataimbɨhoŋɨtihɨ amɨ nɨnɨ gi nisɨ maarɨho awaindɨhandɨ nahinyohɨhonyapɨ kɨmandɨ utɨpɨmandɨ nɨnɨ jɨpatɨpiyataayo. Isɨ Apɨho Autaahaatɨhounɨ amɨ nyamɨ Awaisɨho Kɨraisɨ Jisaasihounɨ gisɨ maarɨho asɨpɨhimɨ amɨ kɨnyɨ gaahapa wapa kamaimbɨ nehɨhandɨ gaahandɨ kahimɨ gɨtatamasaihɨ nga bimɨtaapɨ nɨnɨ pɨwaundɨtɨ gaapundataayo. \s1 Pɨwɨha Gaaha Wanɨha Ausaitaapɨhandapɨ Gisɨ Mamaasane \p \v 3 Jɨhura nisɨ asoya Autaahaatɨhomɨ ndɨhetɨ tɨtɨhɨ gaahiya popɨtɨhiya bindawaawɨ Autaahaatɨhomɨ otɨpɨpatɨ kawisohɨpatamataindɨ amɨ nisangi naasɨkatɨ kaindɨ Autaahaatɨhomɨ ndɨhetɨ tɨtɨhɨ gaahonɨnɨ popɨtɨhonɨnɨ bindataatɨ komɨ otɨpɨpatɨ kiyataayo. Aindɨ amɨ nɨnɨ kinyapɨ gɨhunyaatɨ Autaahaatɨhoai gaahoŋe gaare undɨtɨ kaundataayo kɨnyɨ Jisasɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahingɨtɨhandapo. Aindɨ amɨ apatɨhunɨ amɨ otapɨhaatunɨ nasisoaarɨ nɨnɨ kinyapɨ gaapundataayo. \v 4 Kɨnyɨ kinyɨ kwɨtipatɨ nuhoaapɨ gwingɨtɨhandapɨ gwɨnyaataatɨ amɨ nɨnɨ gi gisondandɨ pɨhɨndɨ waatɨ kinyapɨ gwɨnyaataayo amɨ nɨnɨ napɨtɨ gi gisonataatɨ apɨpaahɨ awaindɨhandɨ maaritɨtando. \v 5 Kɨnyɨ nga andɨtitɨpɨ waatɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahingɨtɨhandapɨ isɨhiya kandauhɨ atisataatɨ Autaahaatɨhoai kɨnyɨ gaahoŋe gaare undataato. Saimbɨ kɨnyɨ waatɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahingɨtɨhandamataimɨ kinyɨ gaasɨhaatɨ Roisihaatunɨ amɨ kinyɨ kɨnaatɨ Yunisihaatunɨ andɨtitɨmɨ waatɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaapɨhindare. Aihɨ amɨ kinyɨhetisangi katɨ kiyatɨ noaipasɨhɨ ko kindaramatiyatɨ waatɨ andɨtitatɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaataise ndɨ gwɨnyaataayo. \v 6 Kɨnyɨ saimbɨ Kɨraisihopɨ waatɨ gɨwunyaahinɨhɨ amɨ kɨmɨkandapɨ nɨnɨ aimɨ gwɨnyaataatɨ gi sandɨ kahɨtataato: Kɨnyɨ gaahapa wapa kamaimbɨ nehɨhandɨ nɨnɨ kinyɨ mɨtɨhoaasɨnɨ ikwɨrɨ ahɨngisohura komɨ gaahandɨ Autaahaatɨho gi nahɨmihɨ kandɨ kinyɨhetɨ ahotindɨhandɨ siyatɨ sisɨha taatɨ tɨhihɨ isɨhiya nausaapɨ ipohauhɨ tɨhwɨtɨhɨrɨ waatɨ anyaatɨ tɨhwɨtipatamatiyatɨ waatɨ anyaatɨ kandɨ noaipaita kɨnyɨ nepɨ nausaapɨ ipope. \v 7 Iyataatɨ kɨnyɨ kɨwahoŋɨ mmonɨpɨhoŋe. Autaahaatɨho Itɨpɨho nyangi nanyamisɨho so nyahɨ isɨhiyaapɨ mwɨtunaatɨ yaitɨhaahomaahe. Owetise. So Itɨpɨho nyangi netɨ andɨtɨnyaiwatɨ watɨpɨnyamatɨ amɨ ko nyangi andɨtinyaihonɨhɨ nyahɨ isɨhiya usaisɨ akɨtɨnɨhɨ maarɨho nunyaatɨ amɨ ko nyangi netɨ andɨtinyaihonɨhɨ nyahɨ yawanaanamɨ bimohɨtɨhandɨ dahopa biyaatɨ jataatɨ isɨwatɨtɨhaahore. \p \v 8 Isɨ amɨ kɨnyɨ nyamɨ Awaisɨhopɨ pɨwɨha ausaitaapɨhandapɨ wɨndɨ mamaasane. Aimbɨ amɨ nɨnɨ Awaisɨhomɨ pɨwɨhaapɨ napwɨtɨtɨ yaasɨhandɨ netɨ bimohɨhonisapisangi gi wɨndɨ mamaasane. Owetane. Mmasɨtandɨhandɨ owetanɨhɨ amɨ kɨnyɨ nɨngisapɨ maasɨ naaŋa yaasɨhaiwa gi nangoaipahonɨhɨ nepe. Nepɨ kaiwai ipɨhatimbɨmape Autaahaatɨho netɨ gi waatɨ watɨpɨmahonɨhɨ komɨ otɨpɨpatɨ kawitaapo. \v 9 Nyahɨ tɨtɨhɨ gaahiyaanɨnɨ Autaahaatɨhomɨhiyaanɨnimataatɨ komɨhaiwaahɨhɨ kaitɨhaawɨ japɨhɨ maipɨhandaatɨhapɨ nanyamaasɨtɨmandɨ nyahɨ wiwa gaahaiwa kiyaatɨ bimonɨhɨ kandapɨ nyasonataatɨ japɨhɨ nanyamaataamaise. Owetise. Autaahaatɨho nehɨ sawaho gwɨnyaatɨ maaritindɨhandaahɨ gaahandɨ kanyisatɨ japɨhɨ nanyamaataise. Sandɨ Autaahaatɨho nyangi gaahatɨ kanyindɨmandɨ jɨhɨ aimɨhura kahapaamapɨpa sangɨ kaisura Kɨraisihomɨ kaindɨhandaahɨ kiyaisɨ sapa kawindɨ japɨhɨ numwaito tatɨ katindɨhandisɨ amɨ katisɨha ketɨ kiyataise. \v 10 Iyataatɨ wanɨ kɨmura Jisasɨ Kɨraisiho nyangi japɨhɨ nanyamaasɨho auta ausaimanɨnatɨ noaipataise. Noaipasɨhɨ amɨ komɨ otɨpɨpata Autaahaatɨho nyangi nyahɨ wapa gaahapa kamaayaatɨ nehɨhandɨ gaahandɨ kanyindɨhandisangi auta ausaimanɨnatɨ noaipataise. Aihɨ Kɨraisɨ Jisaasiho isɨhiya napwɨtaatɨwɨhandamɨ watɨpɨhandi netɨ owemataise. Owematosatɨ komɨ pɨwɨha wanɨha gaahetapɨ isɨhiyai kiya napwɨtaatɨwɨhandɨ owetatɨ nehɨ kiya kiyaanɨhɨ asɨtimatɨwɨ jinjapɨhɨ bimɨtaatɨwɨhandɨ netɨ ausaimanatɨ nunjataise. \v 11 Aihɨ Autaahaatɨho komɨ pɨwɨha (wanɨha gaaha) kɨma kaapɨ nɨngisɨ nanɨmɨhanataise ka nɨnɨ isɨhiyaapɨhɨ nesi nutandɨ. Iyatɨ pɨwɨha (wanɨha gaaha) kɨma kaisatɨ nɨngi natanoaasataise nɨnɨ ka ausaatɨ isɨhiyai kaundɨtɨ amɨ kandunjɨtando. \v 12 Amɨ tanyaaha sɨkandapɨ (komɨ pɨwɨha wanɨha gaahaapɨ) nɨnɨ kɨmbɨhɨ napwɨtɨtɨ bimohɨpɨmbɨhɨ yaasatɨ naaŋɨhandɨ taatɨ netaayo. Iyataatɨ amɨ isɨhiya komɨ pɨwɨha wanɨha gaahaapɨndɨwɨ yaasatɨ naaŋɨhandɨ naninyauhɨ taatɨ nehohɨtɨmandapɨ nɨnɨ wɨndɨ mamaanyise. Owetise. Amɨ nɨnɨ utaaho gɨwunyaahohɨhopɨ mmonɨtɨ gwɨnyaataayo. Isɨ ko komɨ otɨpɨpatɨ nisɨ ikwɨraatɨhɨ ahaipatɨ nga biyatɨ jatonɨhɨ katɨ nga ahotɨmɨ notɨ komɨ Asisɨha Awaisɨhetɨ Kɨraisiho japɨhɨ nasonɨhuraatɨtaise ndɨ gwɨnyaataayo. \p \v 13 Nisɨ pɨwɨha gaaha aimɨ kahɨtohɨha namaamapɨ anɨtimbɨ isɨwate. Isɨwatapa Kɨraisɨ Jisaasihopɨ baimbɨ andɨtitɨpɨ gɨwunyaapɨ amɨ kinyɨ maarɨho Autaahaatɨhoaisunɨ isɨhiyaisunɨ napaitɨpɨ nunyapɨ pɨwɨha kahɨtotɨha naasɨka isɨhiyai katɨpunje. \v 14 Autaahaatɨho komɨ pɨwɨha gaaha isɨhiya nawɨho nawɨhomɨ aŋɨpɨpɨhɨ ahiyauhɨ ahotipatamatiyatɨ kinyɨ maarɨhoaatɨhɨ ahiyatosisɨha kɨnyɨ nga baimbɨ jatɨme. Kɨnyɨ sandɨ saimbɨ kaime Itɨpɨho Gaaho nyamɨ maarɨhoaatɨhɨ bimisɨho netɨ gi andɨtɨhihonɨho. \p \v 15 Iyataatɨ isɨhiya nahatiya yapɨpatɨ Esiyaahandaahiya Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya nɨngisɨ aimɨ nanɨmasisɨ niyotɨhandapaahɨ kɨnyɨ aimɨ gwɨnyaapɨhoŋe. Iyataatɨ amɨ utaahurɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaasururɨ Piseraasiyɨ Emosenisiyaisangi aimɨ nanɨmasi naise. \p \v 16 Onesiporaasihoaisunɨ amɨ komɨhusasisunɨ Awaisɨho maarɨho asɨpɨwisatɨ iwinjatɨtandɨ nɨnɨ nunjenɨtɨ gaapundataayo. O amɨ sandɨ apaapɨmaahe ko Onesiporaasiho nisɨ napwɨtotɨhandapɨ mmawɨtandɨhandɨ owetihɨ nisɨ maarɨho netɨ wɨniwatɨ gaahatɨ nɨngisɨ ko kanindɨhandapo. \v 17 Iyataatɨ amɨ ko nasatɨ Romɨhanda noaipatɨ nisapɨ pɨhɨtatɨ dainjatɨ ipotɨhura nɨngisɨ nisonataise. \v 18 Ko saindɨhandapɨ amɨ Awaisɨhoai nunjenɨtɨ gaapundataayo asisɨha ipotɨhetɨ Awaisɨho kopɨ maarɨho asɨpɨwitando. Iyataatɨ nɨngisɨ ko gaahandɨ pɨhɨtatɨ Epesaasihanda kanindɨhandapaahɨ kɨnyɨhɨ aimɨ mmonɨpɨ gɨhunyaatahoŋe. \c 2 \s1 Timoteho Kɨraisɨ Jisaasihomɨ Pwɨsɨpɨ Yaipatɨ Kaitandɨho Gaahotane \p \v 1 Isɨ amɨ kɨnyɨhɨ nisɨ maasɨhɨhoŋe, Jisaasiho gisɨ gaahatɨ kahisatɨ watɨpɨhandɨ waatɨ nahinyane kɨnyɨ Kɨraisihoaisapɨ maasɨ tɨmaamaitingɨtɨhandaaho. \v 2 Iyataatɨ nɨnɨ pɨwɨha nahatewa kinyunɨ amɨ isɨhiya taahiyɨhiyaamunɨ ndɨhetɨ katonɨhɨ kɨnyɨ atimbɨ aimɨ nehingɨwaiwa usɨhiya usai mmonɨpinjapɨ usonɨpɨ kiya pɨwɨha akaaha nga baiwɨ jatɨwɨ isɨwatawaawɨ isɨhiya usaisɨ nga katɨwunjɨtaatɨwɨhiyai kɨnyɨ katɨpunje amɨ kiya nesi isɨhiyai katɨwunjɨto. \p \v 3 Kɨnyɨ baimbɨnɨhɨ Kɨraisɨ Jisaasihomɨ tunɨpɨ yahwɨningɨhoŋɨ gaahoŋimatɨpɨ noaipape. Saimbɨ kɨmatɨ otɨpɨmbatapɨ yaasatɨ naaŋɨhandɨ nyahɨ aimɨ newaatɨ bimohɨpatamataimbɨ nyangisapɨ maasɨ yaasatɨ naaŋɨhandɨ naitaapo. \v 4 Iyataatɨ isɨhiya pwɨsɨpɨ yaipa kiyohiyɨhiya otɨpɨpatɨ wɨtɨ wɨtɨ isɨhiya nehɨhiyaamɨhatisawɨ ahoyawɨ kiyawaamaayopo. Owetise. Nehɨ tɨtɨhɨ japepinjawɨ pwɨsɨpɨ yaipatɨ kiyohiyɨhiyaamɨhatɨhɨ kiyawaayopo kiyaamɨ awaisɨho tɨhaapundatɨ iwinjatɨsɨho kiyai usonataatɨ otɨpɨpatɨ tɨtɨhɨ gaahatɨ kiyawaayopo tatɨ mmonatɨ kiyaapɨ maaritɨtandɨhamwaaŋo. \v 5 Iyataatɨ amɨ kɨmɨkɨretɨ isɨhiya nuhɨti isɨhiya usaisawɨ tusatipatohiyɨhiyaisangi nuhɨti tusatipatɨtaatɨwɨhandamɨ wɨnɨhapɨpa baiwɨ atiwɨ nepɨ kɨretɨ kiyawaawaahɨ usai nusatipɨhaahotɨhandapɨ wapa newaayopo. O amɨ kapaamɨ wɨnɨhapɨpa baiwɨ minjapepihɨrawaawaahɨ wapa wɨndɨ namehopo. \v 6 Iyataatɨ amɨ utaaho wo nandapaapɨ otɨpɨpatɨ biyatɨ waatɨ nawɨhiyatɨ kaisɨho amɨ nandapa akuraahaihɨhura jɨhapɨhapa kɨpohɨpɨpa ko jɨhɨ netɨ nanataise. \v 7 Nɨnɨ wanɨ pɨwɨma kɨma mairɨma sɨwipatɨ namɨhandɨ katohɨmaapɨ kɨnyɨ baimbɨ gwɨnyaape. Amɨ Awaisɨho kinyɨ amɨtɨha netɨ ginjapwaahonɨhɨ amɨ gi biyatɨ ginjapwaatonɨhɨ amɨ pɨwɨma nɨnɨ sɨwipatɨ namɨhandɨ katohɨmaamɨ tanyaahaapɨ kɨnyɨ mmonɨpɨ gwɨnyaitaise. \p \v 8 Kɨnyɨ Jisasɨ Kɨraisihopɨ baimbɨ gwɨnyaape. Ko aimɨ napomasɨhɨhoai anɨmwaahɨpatombɨ Autaahaatɨho japɨhɨ ahowimasɨhɨ asohoematatɨ nepataise. Iyatɨ amɨ ko isɨhiya awaisɨho Daawitɨhomɨhiyaamɨ jɨtɨpatetapɨ utaahoematatɨ noaipataise. \v 9 Kɨma ka pɨwɨha (gaaha wanɨha) nɨnɨ ausaataayo. Ausaahonɨhɨ kɨma kaapɨndɨwɨ isɨhiya yaasatɨ naaŋɨhandɨ nɨngi naninyawɨ amɨ utaahonɨnɨ ikondɨhonɨnɨ maipɨhonisamataiwɨ wɨrɨhɨrɨ watɨpɨhɨra (senɨhanda) wɨnisasawɨ nanɨpuwawaayopo. Amɨ kiya nɨngi sanisawaahandɨ kandɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨhaahɨ kiya wɨndɨ nepɨ wɨsasawɨ napupɨmosopo. Amɨ isɨhiya usa taawɨ ka ausaawaayopo. \v 10 Aihɨ amɨ kɨmɨkandapɨ nɨnɨ Autaahaatɨho isɨhiya tɨtɨhɨ komɨhiyaimatɨtaatɨwɨ “siya nisɨhiyaare” tatɨ namɨhainjawɨhiyai andɨtɨwiwɨtandɨ isɨhiya nɨngi yaasatɨ naaŋɨhaiwa kɨhaiwa kɨhaiwa taawɨ naninyauhɨ amɨ nisɨ maarɨhoaatɨhɨ netɨ andɨtitɨtɨ kaiwa nɨnɨ taatɨ netaayo amɨ isɨhiya Autaahaatɨho tɨtɨhɨ komɨhiyaimatɨtaatɨwɨ namɨhainjawɨhiyaisangi kiya asɨtimatɨtaatɨwɨhandɨ Kɨraisihomɨhetɨ ahotindɨhandɨ naitaatɨwo. Nepɨ kiya koaisawɨ maasɨ kiyaanɨhɨ jinjapɨhɨ bimɨtaatɨwɨ. \p \v 11 Kɨma pɨwɨma kɨmbɨhɨ yatɨhɨ sata katisɨmaapɨ nyahɨ biyaatɨ gwɨnyaitɨhaawo, “Amɨ nyahɨ koaisaatɨ akɨtɨnɨhɨ maasɨ napohaawaahɨ amɨ koaisaatɨ maasɨ asɨyɨhiyaanimataatɨ bimɨto. \v 12 Amɨ nyangisɨ wapa yaasatɨ naaŋɨhaiwa nanyoaipahonɨhɨ andɨtitaatɨ kaiwaisɨ ipɨhatisaamawa andɨtitaatɨ bitotɨhaawaahɨ amɨ koaisaatɨ maasɨ nyahɨ kahapaamapɨpa jaawaatɨ bimɨto. Iyataatɨ amɨ nyahɨ koaisɨ ahosumwahaawaahɨ amɨ koaisangi nyangisɨ ahosinyamaitaise. \v 13 Amɨ nyahɨ apɨpaahɨ watɨpɨtaatɨ komɨhɨretɨ japepihɨrɨtɨhaawɨ pɨwɨha kataatosaahandɨ kandɨ nyahɨ komɨhɨretɨ wɨndɨ minjapepihɨrisaihɨ amɨ kohɨ komɨ pɨwɨha katisɨha ketɨ biyatɨ japepihɨratɨ kaitaise. Kiyataatɨ amɨ pɨwɨha jɨhɨ katisɨha namɨhaatosatɨ amɨ asaaha jɨhaatɨ kamaatɨtaise. Apɨpaahɨ owetɨtaise”, tatɨ pɨwɨha aimɨ katatɨ ahotise. \s1 Autaahaatɨho Komɨ Otɨpɨpatapɨ Ahɨngisɨhoŋe \p \v 14 Kɨnyɨ nɨnɨ pɨwɨha gisɨ kahɨtohɨwaiwa nahatewetɨ isɨhiya baiwɨ gwɨnyaitaatɨwɨ kiyai nusesɨpapɨ kaunde. Iyataatɨ isɨhiya pɨwɨha maatɨmaatapɨ nehɨha wonya kanɨwɨ katawaahonyaapɨ pɨwɨhaara itɨhɨnɨwɨhiyaasɨ amɨ kɨnyɨ kiyaisɨ Autaahaatɨhomɨ ndɨhetɨ nepɨ nɨwisapupɨ saunde: Sahɨ saiwɨ kaiwɨ itɨhɨmanɨwɨse unde. Saiwɨ kiya pɨwɨha nehɨha katohɨwiwa isɨhiyai netɨ andɨtɨwiwatɨ iwɨtatamanɨhonɨhɨ nga bimɨtaatɨwɨhaiwaamaahe. Owetise. Isɨhiya saiwa pɨwɨha nehiwa atisohiyɨhiyai kiyaamɨ amɨtɨha gwɨnyaahohɨtɨhandunɨ amɨ kiyaamɨ bimohɨtɨhandisɨ netɨ nusopɨsasɨtandɨhaiwaare. \p \v 15 Kɨnyɨ Andɨtitɨpɨ Autaahaatɨhomɨ otɨpɨpatɨ kaime amɨ Autaahaatɨho gisɨ gisonataatɨ kinyapɨ satatɨ ko nisɨ otɨpɨpatɨho gaahoe tɨtando. Iyonɨhɨ kɨnyɨ isɨhiyaapɨ yaimbɨ wɨndɨ mamaasonɨhɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha akaaha kɨnyɨ mmonɨpɨ tipɨtapaapɨ tɨtɨhɨ nga isɨhiyai kaundɨtaapo. \v 16 Iyapaapɨ pɨwɨha maatɨmaatapɨ nehɨhaiwa Autaahaatɨho gwɨnyaatɨ amɨ maaritirɨhɨretɨ minjapepihɨriwaiwai nemapɨ ahosumwape. Pɨwɨha siyatɨ nehɨhapa isɨhiyaisɨ kiya Autaahaatɨhopɨ nanɨpimatɨwɨmapɨ koai namaitaatɨwɨhɨra daihɨra numwaasi nohapaaso. \v 17 Pɨwɨha maatɨmaatapɨ nehɨha siyahaiwa asaaha awaisɨha wiho isɨhiyaamɨ ambɨpatɨ netɨ nanatɨ namasaatɨmɨ naipatamatiyahaare. Iyataatɨ pɨwɨha sa katɨwunjohiyɨhiyaamɨ wurɨ kɨmure. Wo Aimeniyaasihotihɨ amɨ wo Pairitaasihore. \v 18 Surɨ utaasurɨ pɨwɨha akaahaamɨ daihɨra namasisɨ yandɨhɨ bitotamaahure. Kurɨ pɨwɨha akaahai namasisɨ naindɨmandɨ kurɨ pɨwɨha satɨmɨhurɨtamaame nyahɨ anɨmwaahɨpatombɨ japɨhɨ aimɨ nepawaahiyaane. Isɨ nyahɨ amɨ wɨndɨ japɨhɨ ipotɨhura namepaito tɨmɨ katɨmɨhurɨtamaame. Kuramɨ pɨwɨha saaraahɨ isɨhiyaamɨ gɨwunyaahohɨwaiwa nepɨ nusopɨsasamaise. \v 19 Kurɨ saihɨhandɨ kandɨ yasɨha watɨpɨha mɨhotɨrɨhɨramatiyaha sapɨhɨ aimɨ Autaahaatɨho mɨhotise. Sa yasa mɨhotɨriretɨ pɨwɨha sata jɨpatɨpindise. “Isɨhiya siya aimɨ nisɨhiyaare tatɨ namɨhainjawɨhiyaapɨ Awaisɨho aimɨ mmonatɨ gwɨnyaahore”. Iyatɨ amɨ pɨwɨha waisangisɨ sata jɨpatɨpindise. “Isɨhiya nahatiya Awaisɨhopɨ satɨwɨ nyahɨ komɨhiyaanɨne tohiyɨhiya tɨtɨhɨmetɨhapaisɨ ahosumwapɨse”, tatɨ jɨpatɨpindise. \p \v 20 Aŋaaŋɨ awaindɨhandɨ wɨndaapɨhɨ wipatɨ kopuho nyaihandɨ kahatamatɨpetɨhapa ahondaise. Iyataatɨ kapaamɨ wapa amɨ anaahɨpɨpa isɨhiya kapaapaahaiwɨ maaritohɨpɨpa gorɨhandaahunɨ amɨ siriwaahandaahunɨ kaiwɨhapaare. Iyataatɨ amɨ kapaamɨ wapa ipataahunɨ amɨ yapɨpataahunɨ kaiwɨhapaare. Iyataatɨ amɨ wipatɨ kopuho nyaihandɨ anaahɨpɨpa gaahapa gorɨhandaahunɨ amɨ siriwaahandaahunɨ kiyohɨpɨpa sapa nehɨ usɨpɨpaapɨhura asisɨha awaiwaiwetapɨhapaare. Amɨ wipatɨ kopuho nyaihandɨ ipataahunɨ amɨ yapɨpataahunɨ kiyohɨpɨpa sapa nehɨhura asisɨha nahatewetapɨhapaare. \v 21 Isɨ amɨ utaaho wo komɨ maipɨhaiwa kaiwaanɨhɨ namatosatɨ ko noaipatɨ Autaahaatɨhomɨ ndɨhetɨ tɨtɨhɨ gaaho popɨtɨhondaataahɨ amɨ ko wipatɨ kopuho nyaihandɨ anaahɨpɨpa usɨpɨpaapɨhura asisɨha awaiwaiwetapɨ anaahɨpɨpa gorɨhanda amɨ siriwaahanda kiyohɨpɨpaamatiyatɨ noaipaitaise. Iyatɨ ko otɨpɨpatɨ gaahatɨ kaitaise. Ko noaipatɨ tɨtɨhɨ nehɨ Autaahaatɨhomɨhoematatɨ amɨ Autaahaatɨhomɨ otɨpɨpatɨ gaahaiwa kaitandɨ netɨ tɨmanɨnataise amɨ Awaisɨho otɨpɨpatɨ gaahapa nahataapa komɨhetɨ ahiyonɨhɨ ko kapa nga kaitaise. \p \v 22 Wainyɨhiyaamɨ omaŋɨtɨtɨhɨ maarɨhoaatɨhapɨ maipɨhaiwa gwɨnyaapɨ kiyohɨwaiwaamɨhaiwa kaiwaisɨnɨhɨ apɨpaahandɨ kɨnyɨ asisɨha nahatewetɨ ahosumwape. Kɨnyɨ nehɨ tɨtɨhɨ gaahaiwaahɨhɨ mmonɨpinjapɨ nepe. Saiwa gaahaiwa siyahaiwaapɨto. Kɨnyɨ tɨtɨhoŋɨ akɨtɨnɨhɨ Autaahaatɨhopɨ gɨwunyaapɨ amɨ isɨhiya usaisɨ kɨnyɨ akɨtɨnɨhɨ maarɨho nunyapɨ amɨ kɨnyɨ isɨhiya usaisapɨ kinyɨ maarɨho ambɨpatɨ bɨpi yatɨhɨ napaisaatɨtatɨ gaatanɨhɨ bimɨtaape. Kɨmaiwa kɨnyɨ isɨhiya Autaahaatɨhomɨ ndɨhetɨ popɨtɨhiya maarɨho popɨtɨhoaisawɨ Awaisɨho kiyai andɨtɨwiwatɨ iwɨtatamanɨtandɨ kiya koai pɨwaundohiyɨhiyaisapɨ maasɨ kaimbɨ kaiwɨse. \v 23 Isɨhiya amɨtɨha namausesɨpatahiyaamɨ pɨwɨha wiwa tɨtɨhɨmetahaiwa katisaihɨ kaiwa kɨnyɨ atihɨrɨ mwɨtɨpimbɨ atimbɨ nepɨ kamaatɨme. Saiwa pɨwɨha tɨtɨhɨmetahaiwa katisaihaahɨ kɨnyɨ gwɨnyaape amɨ sandɨhɨ aimɨ itɨhɨtɨndaatɨwe tɨpo. \v 24 Iyataatɨ Autaahaatɨhomɨ otɨpɨpatɨho isɨhiyaisatɨ itɨhɨtɨndandɨhandɨ apɨpaahɨ owetɨtande. Ko wɨndɨ itɨhɨmaatatɨ nehɨ gaahatɨhɨ isɨhiya nahatiyai kawɨsatɨ amɨ isɨhiya usa koai itɨhundisaihɨhiyai gaahatɨ kawɨsatɨ Autaahaatɨho gwɨnyaatɨ maaritirɨhɨretapɨ biyatɨ kataunjɨtande. \v 25 Saiwa isɨhiya komɨ pɨwɨha atɨhomiwɨ wɨretɨtɨwɨ itɨhundɨwɨ kiyohiyɨhiyai ko yatɨhɨ ipatisanatɨ bɨpi napaisaatɨ pɨwɨha kaundatɨ tɨtɨhemwaitande. Ko siyatɨ kiyonɨhɨ amɨ Autaahaatɨho kiyaamɨ omaŋɨtɨtɨhɨ otɨpɨpatɨ kiyonɨhɨ amɨ kiya wiwa nepemaitɨwɨ pɨwɨha akaaha atiwɨ nepɨ iwinjapwaatonɨhɨ amɨ kaapɨ mmonɨwɨ gwɨnyaitaawo. \v 26 Siya isɨhiyaisɨ Bwaasɨrɨhɨrɨ kɨramɨ otɨpɨpatɨ kiya kawitaatɨwɨ aimɨ netɨ kɨramɨ ikihaatɨhematɨ mmatɨ isɨwatihɨhiyaare. Saiwɨhiyaatawaahandɨ kandɨ amɨ kiya pɨwɨha akaahaapɨ mmonɨwɨ gwɨnyaawaawaahɨ amɨ kiyai iwinjapwaatatɨ nusesɨpatonɨhɨ amɨ Bwaasɨrɨhɨramɨ wɨrɨhɨrɨ ikihɨ namasi yanɨhɨmapɨ nehɨhaatɨ noaipaitaapo. \c 3 \s1 Asisɨha Ipotɨhaiwetɨ Maipɨhaiwa Kahatamatɨpetahaiwa Isɨhiya Kaiwɨ Autaahaatɨhopɨ Nanɨpimatɨwɨmaitaapo \p \v 1 Asisɨha ipotɨhaiwetɨ isɨhiya Autaahaatɨhopɨ gɨmaawunyaatahiya naaŋɨhaiwa maipɨhaiwa kahatamatɨpetahaiwa kaitauhɨ amɨ kɨnyɨ gwɨnyaitaapɨ nɨnɨ gi jɨhɨ tɨmanɨtɨ kahɨtataato. Iyataatɨ kiya maipɨhaiwa siyahaiwa kaisaihɨ noaipaitaise. \v 2 Isɨhiya nehɨ sawanaahɨhɨ maarɨho namɨnɨwɨ amɨ kiya nawɨhopɨ maaritɨwɨ akɨwisamatɨ ko nawɨhoai maarɨho nunyawɨmapɨ maipɨhiyaimatɨtaapo. Aiwɨ amɨ kiya sawanaamɨ ambɨpatapɨ tɨhaapaiwɨ genanɨwɨ naimaatɨtaapo. Aiwɨ amɨ kiya naimaatɨwɨ maatɨmaatitaapo. Aiwɨ amɨ kiya isɨhiya usaisɨ kiyaapɨ apousonɨhɨ pɨwɨha maipɨhaiwa kaundɨwɨ itɨhundɨtaapo. Aiwɨ amɨ kiya kiyaamɨ saniya sapiyaamɨ pɨwɨha wɨndɨ atɨhomaawiwɨ wɨretundɨwɨ nepumaitaapo. Aiwɨ kiyaisɨ isɨhiya gaahaiwa kawisohiyɨhiyai wɨndɨ saundɨwɨ sahɨ gaahiyaate gaare sanyitɨhiyaate mundɨtaapo. Aiwɨ amɨ kiya daahɨ apɨpaahɨ maipɨtɨwɨmaitaapo. \v 3 Aiwɨ amɨ kiya wɨndɨ maarɨho gaaho nepɨ isɨhiyaisɨ maarɨho nunyawɨ noaipapɨ wɨndɨ naisɨhiyaimaamatɨtaapo. owetɨtaise. Aiwɨ kiya usaapɨ apousonɨhɨ kiyaapɨ itɨhɨtɨwɨ kiyaisawɨ itɨhɨnawaahura kiyaamɨ itɨhapɨpa nepɨ ipɨhatiwɨ yatɨhipɨ wɨndɨ nemapɨ owemaamaitaapo. Aiwɨ amɨ kiya isɨhiya usaisɨ pɨwɨhaara namatanaataahamataiwɨ tisatɨwɨmapɨ kiyaametirɨhɨretapɨ pɨwɨha jaipɨpa katɨtaapo. Aiwɨ amɨ kiyaamɨ ambɨpatɨ maaritimbɨpa nepɨ wɨndɨ yatɨhemapɨ maapatitaapo. Aiwɨ amɨ kiya tunawaawɨ isɨhiya usaisɨ nepɨ ainjɨhariwɨ tipɨ nusopɨsasɨtaapo. Aiwɨ amɨ kiya tɨtɨhɨ gaahaiwaapɨ poundonɨhɨ isɨhiya gaahaiwa maaritɨwɨ kiyohiyɨhiyai mandɨtɨwitaapo. \v 4 Aiwɨ amɨ kiya kiyaamɨ naisɨhiyai maipɨhatɨ kawiwɨ nepɨ awusaitaapo. Aiwɨ amɨ kiya kiyaamɨ mɨmaipaiwɨ gwɨnyaahohɨrɨhɨretɨ japepihɨrɨtaapo. Aiwɨ amɨ kiya nyahɨ awaisawɨhiyaanɨnɨ gaahiyaaniso tɨwɨ gwɨnyaitaapo. Aiwɨ amɨ kiya kahapaamapɨpa yapɨpatambɨhapaisɨ maarɨho nunyawɨmapɨ kapaapɨ maaritɨwɨmapɨ amɨ Autaahaatɨhoai maarɨho wɨndɨ namumwɨtaapo. \v 5 Aiwɨ amɨ kiya nehɨ yamaatɨ ambɨpatetapaahunɨ amɨ nehɨ pɨwɨhaaraahunɨ nyahɨ tɨtɨhɨ Autaahaatɨhopɨ gwɨnyaawaatɨ koai mepɨ autaahewaumaatɨ gaapundɨhaayo tɨwɨ katawaatopo. O amɨ Autaahaatɨhomɨ watɨpɨhandɨ akɨtɨhandɨhɨ kiya nepɨ wɨndɨ mohopo. Owetise. Kiya pɨwɨha nehɨha taanauhɨha katawaatopo. Isɨhiya siyaapɨ kɨnyɨ nawisapɨ yandɨhɨ bitose. \p \v 6 Isɨhiya kɨmɨkiya amɨ kɨmetahiya daihɨraapɨ daapɨ mmonɨpinjawɨ ahɨtinji asɨhiya amɨtɨha gaahandɨ gwɨnyaitaatɨwɨhandɨ owehiyaamɨ aŋɨpɨpɨhɨ nandaapɨ kiyaamɨ amɨtɨha maarɨho gwɨnyaahohɨwaiwa nepɨ iwiwatɨwɨ atɨpatɨ nunyawɨ iwinjatawaayopo. Asɨhiya siya maipɨhaiwa pɨhɨtɨwɨ kaiwɨhiyaasɨ kiyaamɨ maipɨhaiwaapɨ naaŋawihɨhiya bindawaayopo. Saiwɨhiyaasɨ kiyaamɨ maarɨho maipɨhaiwa kaitaatɨwɨ wɨndosɨhɨ amɨ kiya wiwa kɨhaiwa kɨhaiwa tanyaaha owehaiwa dopɨ kiyawaayopo. \v 7 Iyataatɨ siya asiya maipɨhaiwa pɨhɨtɨwɨ kaiwɨ kaiwa aimɨ numwanahiyaasɨ kiya gaahandɨ mmonɨwɨ naitaatɨwɨ nasisoaarɨ gwɨnyaapɨ kiyawaahandɨ kandɨ kiya Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha akaahaapɨ wɨndɨ apɨpaahɨ gɨmaawunyaatonɨhɨ mondaapo. Owetɨtaise. \v 8 Jɨhura utaahurɨ Janesiyɨ Jambɨresiya Mosesihoai nepɨ nɨwisapupɨ mandɨtɨwipatamataiwɨ isɨhiya siya sandɨ kiyohiyɨmiya Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha akaahai nemapɨ pohipaiwɨ mandɨtɨpiyawaayopo. Kiya kiyaamɨ gwɨnyaahohɨtɨhandɨ kandɨnɨhɨ netɨ nopɨsasɨnamasɨhɨ amɨ kiya Autaahaatɨhopɨ akɨtɨnɨhɨ wɨndɨ gɨmaawunyaahopo. \v 9 Iyataatɨ kiya saiwɨ kiyawaahandɨ kandɨ kiya saiwɨ kiyohɨwaiwaapɨ isɨhiya gwɨnyaawaawɨ kiya naharɨho numwaasɨhɨ naharisawaayopo tɨwɨ mmondaapo amɨ jɨhura Jambɨresiyɨ Janesiya naharɨho numwaasɨhɨ naharimɨ maipɨhandɨ kiyamaise tohɨpatamataiwɨ katɨtaapo. \s1 Timotehoŋe Autaahaatɨhomɨ Pɨwɨha Anɨtimbɨ Isɨwate \p \v 10 Amɨ kɨnyɨ nɨngisapɨ maasɨ bindapaapɨ nɨnɨ bimaatɨ kiyohɨwaiwa aimɨ mmonɨpɨ nepɨ biyatɨ gɨhunyaatamahoŋe. Isɨhiyai Autaahaatɨho maaritirɨhɨretɨ nisɨ kandunjohɨtɨhandɨ amɨ nisɨ daindɨ bimohɨrɨhɨretɨ amɨ nisɨ kiyohɨpɨpaamɨ tanyaahaapunɨ mmonɨpɨhoŋe. Aimbɨ amɨ nɨnɨ Autaahaatɨhopɨ andɨtitɨtɨ akɨtɨ gɨwunyaatɨ amɨ nɨnɨ yatɨhɨ ipatisandɨ nisɨ maarɨhoaatɨhɨ netɨ andɨtitɨtɨ bitondaatɨ otɨpɨpatɨ kaindɨ amɨ isɨhiyai nɨnɨ maarɨho nunyatɨ amɨ andɨtindɨ bitondaatɨ yaasatɨ naaŋɨhaiwa nehohɨtɨhandapɨ kɨnyɨ aimɨ mmonɨpɨ gɨhunyaatamahoŋe. \v 11 Kɨnyɨ aimɨ gwɨnyaapɨhoŋe isɨhiya nɨngisɨ nepɨ mɨmaipɨniwɨ yaasɨhaiwa naninyauhɨ nɨnɨ kaiwa netɨ awɨtɨmahonɨho. Saiwa mɨmaipɨniwɨ yaasɨhaiwa aunahɨpatɨ Andiyokɨhandaahunɨ amɨ Aikoniyamɨhandaahunɨ amɨ Risɨtɨraahandaahunɨ isɨhiya naninyauhɨ nɨnɨ netɨ awɨtɨmahotɨhandapaahɨ kɨnyɨ aimɨ gwɨnyaapɨ mmonɨpɨhoŋe. Kiya saiwa nisɨ ambɨpatɨ yaasahaiwa naninyauhɨ nɨnɨ nehonɨhɨ amɨ Awaisɨho kaiwa yaasahaiwa nɨnɨ awɨtɨmahohɨwaiwa nahatewaatɨhapɨ andɨtɨniwatɨ tinjaatɨ nanɨmaataise. \v 12 Isɨhiya Kɨraisɨ Jisaasihoaisawɨ maasɨ tɨmaamaitɨwɨ tɨtɨhɨ Autaahaatɨhomɨhɨretɨ maaritɨwɨ japepihɨrohiyɨhiyaisaahɨ amɨ isɨhiya Kɨraisɨ Jisaasihopɨ pohipaiwɨ mandɨtɨpiyohiyɨhiya kiyaamɨ ambɨpatɨ yaawatɨ naaŋawisahaiwa numwisaihɨ naitaapo. \v 13 Isɨhiya apɨpaahɨ maipɨhiya daahɨ apɨpaahɨ maipɨtɨwɨmapɨ amɨ isɨhiyai jaipɨpa jaipundɨtaapo amɨ Bwaasɨrɨhɨrɨ kiya sawanai aimɨ jaipɨpa jaipundihɨhiyaaso. \p \v 14 Iyataatɨ kɨnyɨ pɨwɨha akɨtɨha aimɨ atimbɨ nepɨ andɨtitɨpɨ gwɨnyaahingɨha anɨtimbɨ isɨwate. Pɨwɨha sa gi nyahɨ katawaahisohiyɨhiyaanapɨ kɨnyɨ gwɨnyaapɨhoŋe. \v 15 Iyataatɨ kɨnyɨ kɨwahonyapɨ gɨhunyaatahoŋe kɨnyɨ sangɨhoŋɨhuraapɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha komɨ utɨpɨhoaatɨhɨ jɨpatɨpindiwaiwaatɨhapɨ isɨhiya awɨtɨwɨ gi katɨwɨhisauhɨ kɨnyɨ nepɨ gwɨnyaahingɨtɨhandapo. Kɨnyɨ sainɨhɨ kɨmɨretɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha sa ka gi gwɨnyaitaapɨhandɨ nahɨmihɨ amɨ kɨnyɨ Kɨraisɨ Jisaasihopɨ gɨwunyaahinɨhɨ Autaahaatɨho gi japɨhɨ nangɨmaataise. \v 16 Iyataatɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha komɨ utɨpɨhoaatɨhɨ jɨpatɨpindisɨha komɨ Itɨpɨho Gaahomɨ watɨpɨhandɨ otɨpɨpatɨ kaindɨhanda nga noaipataise. Iyatɨ amɨ pɨwɨha ka apɨpaahɨ gaahaasɨ nyangisɨ pɨwɨha akaahaapɨ biyatɨ katanyisɨtaise. Iyatɨ amɨ isɨhiya mɨmaipaiwɨ tɨtɨhɨmetahɨretɨ kiyaamɨ amɨtɨha gwɨnyaahohɨwaiwa netɨ tɨtɨhemwatɨ tɨtɨhɨ gɨwunyaatɨ amɨ nyamɨ dahopa tɨtɨhenyamatɨ amɨ Autaahaatɨhomɨ ndɨhetɨ wapa tɨtɨhɨ gaatimbɨpaapɨ nyangi katanyisɨtandɨ apɨpaahɨ gaahaare. \v 17 Isɨ sa pɨwa Autaahaatɨhomɨhiyaanangi Autaahaatɨhomɨ otɨpɨpatɨ kawitɨhaahaiwa gaahaiwaahɨhɨ tisaahɨwa nanyinyatɨ gaanyamatɨ ginyunyaatɨ netɨ nyamanɨhonɨhɨ amɨ nyahɨ nga otɨpɨpatɨ gaahaiwa nahatewa nga nawɨhiyaatɨ kaitɨhaawo. \c 4 \s1 Timotehoŋe Kɨnyɨ Andɨtitɨpɨ Autaahaatɨhomɨ Pɨwɨha Ausaape \p \v 1 Isɨhiya napomahohiyɨhiyaisunɨ amɨ asɨyɨhiyaisunɨ kiyaamɨ kiyohɨwaiwa ko japɨhɨ nasatɨ noaipatɨ Awaisɨhoematatɨ isɨhiyaisunɨ amɨ kahapaamapɨpa nahataapaisunɨ osamatɨ jatataahura tipɨtapaatɨ usondandɨho Kɨraisɨ Jisaasihomunɨ amɨ Autaahaatɨhomunɨ ndɨhetɨ nɨnɨ watɨpɨndɨ gi sandɨ kahɨtataato. \v 2 Isɨ kɨnyɨ andɨtitɨpɨ mwɨtetɨpɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha ausaapɨ isɨhiyai kaunde. Kiya Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha atitaatɨwɨ maaritɨwɨ tɨmetɨwɨhiyaaro e wɨndɨ tɨmaametɨwɨhiyaaro tɨpɨ kɨnyɨ wɨndɨ gɨmunyaapɨ nehɨ nanɨhaimbɨ Kɨraisihomɨ pɨwɨha ausaape. Kɨnyɨ isɨhiyai kiyaamɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ yaurɨpɨ nusemapɨha watɨpɨtɨpɨ pɨwɨha Autaahaatɨho maaritatɨ gwɨnyaasɨrɨhɨrɨ kɨmɨrete undɨpɨ kaunde amɨ kiya kiyaamɨ maarɨho wɨndohonɨhɨ nepemaitɨwɨ Autaahaatɨho maaritatɨ gwɨnyaasɨrɨhɨretɨ japepihɨrɨtaatɨwo. Saimbɨ kiyai kɨnyɨ tɨtɨhepumapɨ amɨ andɨtɨwipe. Aimbɨ kɨnyɨ wɨndɨ dopɨ bɨmitosapɨ bɨpi yatɨhitɨpɨ Autaahaatɨho maaritimbɨpa kɨmbaare undɨpɨ mwɨtɨpisapɨ kaundɨpɨ katɨpunje. \v 3 Kɨnyɨ gwɨnyaape. Asisɨha wa kandapɨha noaipahonɨhɨ isɨhiya pɨwɨha tɨtɨhɨ akaaha kiyai Autaahaatɨhomɨ otɨpɨpatɨhiya katɨwunjohɨha wɨndɨ atɨhomitaapo. Wɨndɨ atɨhomiwɨ kiyaamɨ atihɨrɨ gwaitatɨ amɨ maarɨho maaritatɨ gwɨnyaasɨrɨhɨretɨ pɨwɨha nehɨ kaiwai wiwa wipetahaiwa kiya atitaatɨwɨ maaritohɨwaiwa katɨwunjɨtaatɨwɨhiyai numwaapɨ ahoaitaapo. \v 4 Saiwɨ kiyai numwaaposawɨ pɨwɨha akaahai ahosumwapɨ namaposawɨ pɨwɨha nehɨhaiwa aripɨ yapepɨho atihɨrɨ mwɨtɨpisawɨ ahiyawɨ atitaapo. \v 5 Kiya saisaihɨhandɨ kandɨ kɨnyɨhɨ nahatewetɨ tɨtɨhɨ kinyɨ amɨtɨha biyatɨ ginjapwaatahɨretɨ gwɨnyaape. Aimbɨ kɨnyɨ kɨwahoŋɨ baimbɨ jatɨnɨpɨ naaŋahaiwaunɨ amɨ yaasahaiwaunɨ kɨnyɨ andɨtitɨpɨ nepe. Aimbɨ kɨnyɨ isɨhiyai pɨwɨha gaaha wanɨha ausaapɨ kaunde. Kinyɨ otɨpɨpatɨ isɨhiyai andɨtɨwipɨ pɨwɨha ausaapɨ kaundɨtaapɨhatisɨ katɨ kaimbɨ isɨhiyai pɨwɨha ausaapɨ kaunde. \s1 Porɨho Napwɨtandɨ Aimɨ Tɨmendaise \p \v 6 Amɨ nɨnɨhɨ nisɨ napwɨtandɨhandɨ aimɨ nasatɨ detɨndaise. Amɨ nɨnɨ napwɨtandɨ aimɨ tɨmendaayo. Nɨnɨ napotaatɨ nisɨ jɨtɨpatɨ isɨhiya Autaahaatɨhoai dɨpumanɨwɨ waapoho wainɨhandɨ nuhaahohɨpatamataindɨ nuhaasanɨhɨ nuhaatɨtaise. \v 7 Nɨnɨ tɨpɨpa asɨtimatɨtandɨhandamɨhapa nga tunnɨmɨ napɨtɨ wanɨ kɨmurandaise. Aindɨ amɨ nɨnɨ baindɨ ŋuhɨti napɨtɨ otasaahaapɨhɨ noaipatɨ namɨhaataayo. Aindɨ amɨ nɨnɨ nisɨ Autaahaatɨhopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandɨ anɨtindɨ isɨwatɨmɨ napɨtɨ wanɨ kɨmurandaise. \v 8 Iyataatɨ yamɨhapataatɨhɨ isɨhiya ŋuhɨti nuwɨ otasaahaapɨhɨ noaipahohiyɨhiyai numwɨtandɨ Autaahaatɨho katatɨ ahaimbɨpaamɨhapa nisapɨhapa aimɨ niwatihɨ tɨmendaise. Sapa nɨnɨ naitandɨ tɨmetimbɨpa siyahandapɨto: Awaisɨho nɨngisɨ sandatɨ kɨnyɨ nisɨ ndɨhetɨ tɨtɨhoŋe ndatɨ amɨ Awaisɨho isɨhiyai netɨ tɨtɨhɨ tipɨtapaatɨ usonatɨ usosɨha asisɨhetɨ sapa nisapɨ tɨmanatɨ ahaimbɨpa nanɨmɨtaise. Amɨ sapa nehɨ nɨngisaahɨ wɨndɨ namaanɨmɨtaise. Isɨhiya ko auta nasatɨ noaipahonɨhɨ usondaatɨwɨ maaritɨwɨ jatɨmɨ niyohiyɨhiya nahatiyai maawɨ numwɨtaise. \s1 Timotehoŋe Kɨnyɨ Nɨnɨ Porɨhonɨngisenda Ketɨ Namme \p \v 9 Kɨnyɨ nɨngisenda ketɨ kuraanɨhɨ namme. \v 10 Demaasiho kɨmaapɨ yapɨpatambɨhaiwaisɨ maarɨho apɨpaahɨ nunyamataatɨ nɨngisɨ aimɨ ko nanɨmasi naise. Ko nɨngi nanɨmasi aunahɨpatɨ awaipatɨ Tesaronaikaahandaahapɨ naise. Aihɨ amɨ Kɨresenjɨho yapɨpatɨ Garesiyaahandaahapɨ naise. Aihɨ amɨ Taitaasiho yapɨpatɨ disɨtɨrikɨhandɨ Darɨmesiyaahandaahapɨ naise. \v 11 Aihɨ nehɨ Rukɨho sawahohɨ kɨmbɨhɨ nɨngisatɨ kɨmo binye. Isɨ kɨnyɨ ketɨ nasapaapɨ Maakɨhoai numwasi maasɨ nammise amɨ Maakɨho so nɨnɨ Autaahaatɨhomɨ otɨpɨpatɨ kiyonɨhɨ nɨngisɨ ko biyatɨ andɨtɨniwahoso. \v 12 Nɨnɨ Tikikaasihoai aunahɨpatɨ awaipatɨ Epesaasihandaahapɨ nandusaaso. \v 13 Kɨnyɨ nɨngisenda nasapaapɨ nisɨ apotɨhɨrɨ utaarɨhɨrɨ mwipɨhɨrɨ tiwatɨhaatapɨhɨrɨ aunahɨpatɨ Tɨroaasihanda Karɨpaasihomɨ aŋɨpɨpɨhɨ ahiyamɨ nasonɨ nanesi namme. Aimbɨ amɨ kapɨhɨ nisɨ utɨpɨhaiwa ahiyohɨwaiwa nanesi namme. Iyapaapɨ amɨ utɨpɨhaiwa wiwa kohasɨpɨhomɨ atɨtata kaiwɨhaiwa kapɨhɨ ahotisɨ kɨnyɨ nanɨpɨmimatɨpɨ gwɨnyaapɨ kaiwai maawɨ nanesi namme. \p \v 14 Arekɨsandaaho kahapaamapɨpa bɨraasihanda kaisɨho nɨngisɨ waatɨ wapa yaasɨhapa kanisatɨ mɨmaipɨnise. Ko nɨngi siyatɨ waatɨ yaasɨhandɨ nanopɨsasindɨhandapɨ Awaisɨho wihoaaŋɨhandɨ koai amɨ numwɨtaise. \v 15 Isɨ amɨ gisangi kopɨ baimbɨ jaapo amɨ ko nyamɨ pɨwɨha katohɨwaiwaapɨ ponje tatɨ nyamɨ pɨwɨha tiwandatɨ nemahoso. \p \v 16 Jɨhɨ wuwanɨnɨhɨ pɨwɨha nisɨhetɨ nepɨ yanutaahauhɨ nɨnɨ wihoaaŋɨha kaundohura isɨhiya usa nisɨhihoaaŋɨ bitotawa nɨngisɨ andɨtɨnipɨ wihoaaŋɨha wɨndɨ kamundopo. Owetise. Nahatiya nɨngisɨ nanɨmasi yandɨhɨ nowaayopo. Kiya nɨngisɨ saiwɨ kanisotɨhandapɨ Autaahaatɨhoai sandapɨ wɨndɨ gɨmunyaape kiya saiwɨ kiyohɨtɨhandɨ nepumape undɨtɨ nunjenɨtɨ gaapundataayo. \v 17 Kiya sanisauhɨhandɨ kandɨ Awaisɨho nisɨhihoaaŋɨ detɨ bitonda nɨngi andɨtɨniwataise. Andɨtɨnisɨhɨ nɨnɨ andɨtindɨ bitonda pɨwɨha gaaha wanɨha nga ausaataayo. Ausaahonɨhɨ isɨhiya Autaahaatɨhopɨ wɨndɨ atɨhomiwɨ gɨmaawunyaapɨhiya atisawaayopo. Iyauhɨ Awaisɨho suhɨrɨ ainjɨhɨrɨhɨramɨ maahomwaaŋapɨ nɨngi tipɨndamatɨ japɨhɨ nanɨmaataise. \v 18 Sɨkiyatɨ Awaisɨho ambɨpatɨ yaasɨhaiwa isɨhiya nɨngi naninyohɨwaiwaatɨhapɨ japɨhɨ nanɨmaitaise. Nanɨmaatɨ niwatɨmɨ notɨ nanɨmaasi ko ninjaatɨ bimɨtandɨhapɨhɨ yamɨhapataatɨhapɨ naitaise. Isɨ nyahɨ kopɨ waatɨ maaritaatɨ koai newa mepɨ autaahemwaitɨhaawo. Akɨte. \p \v 19 Nisɨ asisɨha gaahure hɨtotɨhandɨ nepapɨ Pɨrisiraahaatisunɨ Akwiraahoaisunɨ amɨ Onesiporaasihomɨhusasisunɨ kaunde. \v 20 Erasɨtaasiho aunahɨpatɨ awaipatɨ Korindɨhanda namaasatɨ daahɨ binye. O Tɨropimaasiho timbɨpa nesɨhɨ aunahɨpatɨ Mairitaasihanda kapɨhɨmapɨ naso. \v 21 Kɨnyɨ ketɨnɨhɨ namme. O kɨnyɨ wonjɨ otɨhɨ jatapaapaahɨ mbɨpa mbwaatɨ itɨpɨho aungwohandɨ noaipahonɨhɨ kɨnyɨ wɨndɨ namaapɨtaino. Yupuraasihounɨ Putenjɨhounɨ Rainaasihounɨ Kɨrotiyaahaatunɨ amɨ usa Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyai maawɨ gisɨ asisɨha gaahure hɨtawaatopo. \p \v 22 Awaisɨho kinyɨ maarɨhoaisatɨtane. Iyatɨ ko sahɨ nahatiyaatangi gaahatɨ kasisatɨ jainjatane.