\id 2TH - Aŋaataha-Ainde NT -Papua New Guinea 2003 (DBL 2014) \h 2 Tesaronaikaahiya \toc1 Tesaronaikaahiyaapɨ Utɨpɨho Kapɨho \toc2 2 Tesaronaikaahiya \toc3 2Te \mt1 Tesaronaikaahiyaapɨ Utɨpɨho Kapɨho \imt1 Kɨmandɨ 2 Tesaronaikaahiyaapɨ Utɨpɨmandapɨ Nesɨpɨhande \ip Tesaronaikaahiyaapɨ utɨpɨho jɨho Porɨho jɨpatɨpiyatɨ nusoaasataise. Nusoaasatosatɨ otɨhɨ masɨwonjɨ bimainjatɨ amɨ kɨnaungwɨha naasɨketɨ amɨ utɨpɨho wo ipotɨho nusoaasataise. Kiya satɨwɨ Awaisɨho aimɨ japɨhɨ napise, tɨwɨ katɨwɨ yayauhɨ kandapɨ ko utɨpɨho japɨhɨ wo jɨpatɨpiyahore. Jɨpatɨpiyatɨ biyatɨ nusesɨpatɨ Awaisɨho japɨhɨ nasonɨhura sapa siyatɨ noaipatɨ saimatɨtaise, undatɨ kaundatɨ jɨpatɨpiyahore. \is1 2 Tesaronaikaahiyaapɨ Utɨpɨho Napɨmasataise \io1 Porɨho isɨhiyai ipɨhɨrete undisɨha (1:1-2) \io1 Nyahɨ nahatiyaanɨ Awaisɨhomɨ ambɨpatapɨ naaŋɨhandɨ ambɨpatɨ yaasɨhandɨ nehaawaahɨ sandɨhɨ gaare undisɨha (1:3-12) \io1 Autaahaatɨhomɨ Itɨpɨho Gaaho kɨmaapɨ yapɨmbataapɨhɨ ahotisɨhoai nemaitaise. Nemahonɨhɨ sura ipotɨ Bwaasɨrɨhɨramɨ watɨpɨhandɨ auta noaipaitaise. Saiwa siyatɨ sanotɨ owetanɨhɨ Awaisɨho japɨhɨ napɨtaise tisɨha (2:1-17) \io1 Autaahaatɨhopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaamɨ gaahaiwa kiyohɨwaiwa napotɨ owemetatɨ kaiwaanɨhɨ ahotɨmɨ none undisɨha (3:1-15) \io1 Porɨho pɨwɨha owematɨ kiyai ipɨhɨrete undisɨha (3:16-18) \c 1 \s1 Asisɨha Autaahaatɨho Isɨhiyai Netɨ Tipɨtapaatɨ Usondandɨha Ipotɨnɨhɨ Noaipaitaise \p \v 1 Nyahɨ Porɨhonɨnɨtihɨ Sairaasiyɨ Timoteyaatihɨ utɨpɨmandɨ kɨmandɨ sahɨ Kɨraisihomɨ isɨhiyaatɨ aunahɨpatɨ awaipatɨ Tesaronaikaahanda bimohiyɨhiyaatapɨ jɨpatɨpiyaatɨ nusoaasɨhaayo. Sahɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatɨ samɨ gɨwunyaahohɨtɨhanda noaipapɨ Autaahaatɨho nyamɨ Apɨhoaisawunɨ, amɨ nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisihoaisawunɨ tɨmaamaitohiyɨhiyaatapo. \v 2 Autaahaatɨho nyamɨ Apɨhounɨ amɨ nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisihounɨ sangi gaahatɨ kasimɨ jatatamanɨmɨ samɨ maarɨho nepɨ yatɨhɨsipɨ napaisaatisamapɨ jainjatɨtaatɨmɨ nyahɨ sapɨ gaapundɨhaato. \s1 Tesaronaikaahiya Naanɨhaiwa Nusoaipasɨhura Andɨtitɨwɨ Bitopɨhiyaare \p \v 3 Naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, nyahɨ sapɨ gisunyaawaatɨ, amɨ sapɨ nasisoaarɨ Autaahaatɨhoai, ‘kɨnyɨ gaahoŋe gaare,’ undɨhaato. Amɨ sandɨhɨ nyamɨ tɨtɨhɨ otɨpɨpatɨsɨ apɨpaahɨ gaare nyahɨ sapɨ kaitɨhaawe. Amɨ sahɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandɨ noaipatɨ watɨpɨtatɨ amɨ sahɨ nɨnaasiyaatɨhɨ samɨ naisɨhiya usa samataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyai maarɨho baiwɨ jinjapɨhɨ nunyauhɨ amɨ sandɨ kandɨ maarɨho nunyohɨtɨhandɨ waatɨ awaindemapɨ kaimɨ niyauho. \v 4 Sahɨ siyohɨtɨmandɨ kɨmɨkandapɨ nyahɨ yawanaanɨ sapɨ maaritaatɨ naimaatɨhaayo. Iyaatɨ amɨ nyahɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiya Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaamɨhatɨhɨ nowaatɨ kiyai kaundaatɨ samɨ ambɨpatɨ nasimaawaatɨ awaindewaasamɨhaayo. Sangi isɨhiya samɨ tiworisa yaasɨhaiwa maipɨhaiwa kasisauhɨ amɨ kaiwa yaasɨhaiwa kiyaatɨnɨhɨ nepɨ nowaahetɨ ketɨ sahɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandɨ andɨtitɨwɨ isɨwatɨwɨ kiyaatɨnɨhɨ kopɨ taawɨ gɨwunyaahauhɨ kandapɨ kaundɨhaato. \s1 Autaahaatɨho Nyangi Tɨtɨhɨ Gaahɨretɨ Tipɨtapaatɨ Nyasonahore \p \v 5 Saiwa sangi taatɨ nasoaipasɨwɨmaiwaaraahɨ Autaahaatɨho nyangi siyatɨ netɨ nanyinjataise, ko tɨtɨhɨ gaahosɨ gaahatɨ kiyatɨ amɨ nyangi tɨtɨhɨ gaahɨretɨ netɨ tipɨtapaatɨ nyasonataise. Iyatɨ amɨ saiwa sangi samɨ ambɨpatɨ maarɨho yaasɨhaiwa sangi tiworisa nasanyauhɨ taawɨ nehohɨwiwa netɨ siyatɨ ausaimanatɨ sangi nasisataise, amɨ ko Autaahaatɨho netɨ sangi komɨhiyaatesamatɨ amɨ ko noaipatɨ samɨ Awaisiho Jɨhotatɨ, amɨ ko apɨpaahiyaatɨ kiyaatangisɨnɨhɨ jinjapɨhɨ jainjatɨtando. \v 6 Ko tɨtɨhɨ gaahosɨ Autaahaatɨho tɨtɨhɨ gaahatɨ siyatɨ kaitaise. Isɨhiya sangi yaasatɨ naaŋɨhaiwa nasanyawɨ nasopɨsasohiyɨhiyai yaawɨhaiwa numwɨtaise. \v 7 Iyatɨ sahɨ yaasɨhaiwa isɨhiya nasanyauhɨ taawɨ nehohiyɨhiyaatangi yaasiwaiwa nesamatɨ ikɨndaatɨwɨhandɨ nasamɨtaise. Iyatɨ amɨ nyangisangi maawɨ ahoyatɨ ikɨndɨhaahandɨ ko nanyamɨtaise. Sandɨ Autaahaatɨho kaitaise nyangi nyainjatisɨho Awaisɨho Jisaasihoai netɨ ausaimanɨhonɨhɨ, amɨ ko komɨ otɨpɨpatɨhiya yamɨhapataatɨhapɨhiya watɨpɨhiyaisatɨ sisɨha tɨhwɨtɨhɨrɨ paanɨhaataatɨhɨ yamɨhapataatɨhɨraapɨ nasonɨhuraaro. \v 8 Ko isɨhiya Autaahaatɨhopɨ mmonɨwɨ gɨwunyaitaatɨwɨ poundihɨ pohipaiwɨ, amɨ nyamɨ Awaisɨho Jisaasihopɨha pɨwɨha gaaha wanɨha minjapepihɨrɨwɨ amɨ kaamɨ otɨtɨhɨ pɨnamaayohiyɨhiyai wihoaaŋɨhaiwa waatɨ yaawɨhaiwa numwɨtaise. \v 9 Nyamɨ Awaisɨho Jisaasiho komɨ ndɨmaahomwaaŋɨ nausainjɨtɨhandɨ, amɨ komɨ yundanyɨha watɨpɨhaiwaapɨhapɨ kiyai nawisatematɨ kiyaamɨ maipɨhaiwaapɨ maipɨhandɨ wihoaaŋɨhandɨ kiyai numwɨtaise. Iyonɨhɨ kiya wɨndɨ ikɨmaanɨwɨ kiyaanɨhɨ yaawɨhandɨ naitaapo. \v 10 Autaahaatɨho saiwa siyatɨ kiyonɨhɨ noaipaitaise, nyamɨ Awaisɨho Jisaasiho nyahɨ komɨ isɨhiyaanɨnɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaanɨnɨ nyahɨ tɨtɨhɨ ko sawahomɨhiyaanimatɨtɨhaawɨ Autaahaatɨho nanyamɨhainjawɨhiyaanɨnɨ koai ambɨpatɨ awaipatɨ numwisaihɨ naitandɨ nasonɨhura sangi maawɨ katɨhɨtɨwɨ, amɨ Jisaasihoai sahɨ ambɨpatɨ awaipatɨ numwɨtaapo. \s1 Porɨhounɨ Komɨ Naisururunɨ Autaahaatɨho Tesaronaikaahiyai Andɨtɨwiwɨtandɨ Kiyaapɨ Gaapundawaayopo \p \v 11 Amɨ saiwa siyatɨ sangi nasoaipaitandaiwaiwaapɨ gwɨnyaahaawɨ nyahɨ gaapundɨhaahura sapɨ nyahɨ nasisoaarɨ kiyaanɨnɨhɨ sangi Autaahaatɨho andɨtɨsiwɨtandɨ koai pɨwaundaatɨ gaapundɨhaato. Amɨ sahɨ wapa gaahapa Autaahaatɨho maaritatɨ gwɨnyaasɨpɨpa kaitaatɨwɨ gaatatɨ nasamaasɨpɨpa sahɨ nga kaitaatɨwɨ ko sangi netɨ watɨpɨsamatɨ gaasamaitandɨ nyahɨ nasisoaarɨ sapɨ koai nunjenaatɨ pɨwaundɨhaato. Iyataatɨ amɨ sahɨ Jisaasihopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandɨ netɨ sangi gaasamatɨ andɨtisaihonɨhɨ amɨ sahɨ gaahapa kaitaatɨwɨ Autaahaatɨho maaritihɨ amɨ sahɨ sawanaatangisangi kaitaatɨwɨ gwɨnyaapɨ maaritohɨpɨpa kapa tɨtɨhɨ kaitaatɨwɨ sapɨ Autaahaatɨhoai nyahɨ, ‘kɨnyɨ gaahoŋe gaare,’ undaatɨ pɨwaundaatɨ gaapundɨhaayo. \v 12 Amɨ sahɨ sandɨ saisaihɨ sapimatonɨhɨ isɨhiya nahatiya nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisihoai nɨwimaapɨ ambɨpatɨ awaipatɨ numwisaihɨ, amɨ ko nyamɨ Awaisɨho Kɨraisihounɨ amɨ isɨhiya nahatiyaunɨ sangi mepɨ autaahepɨsamapɨ nga baiwɨ jasonɨwɨ jainjaito. Amɨ Autaahaatɨhounɨ amɨ nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisihounɨ sahɨ wapa gaahapa wɨndɨ kamaiwɨ nehɨhandɨ sangi gaahatɨ kasirɨhɨretapɨ saiwa sangi nasoaipa sasimatɨtaise. \c 2 \s1 Utaaho Wɨnɨhapɨpa Nematɨ Wɨnɨhapɨpaapɨ Pohipiyaho Noaipaitaise \p \v 1 Nyamɨ naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, nyamɨ Awaisɨho nyahɨ kopɨ gɨwunyaahohɨho japɨhɨ nasonɨhura Autaahaatɨho nyangi netɨ ahonyisonɨhɨ, amɨ nyahɨ koaisaatɨ nutanaatɨ nɨwipaawaatɨ iwinjaitɨhaahuraapɨ nyahɨ sangi kasatɨtɨhaawiyonɨ sahɨ atihɨrɨ mwɨtɨpisawɨ atiwɨse. \v 2 Sura asisɨha Awaisɨhoaisaatɨ nyahɨ nutanaatɨ iwinjaitɨhaahuraapɨ sangi isɨhiya usa sasatɨwɨ, Awaisɨho asisɨha napɨtandɨha aimɨ noaipase, tɨwɨ kasatawaayondɨho? Iyatɨ amɨ utaaho woai Autaahaatɨhomɨ Itɨpɨho Gaaho pɨwɨha sataha kaundihɨ ko atisatɨ netɨ ausaataindɨho? Amɨ isɨhiya usa pɨwɨha ausaawaahiya sa pɨwa katawaatondɨho? Iyatɨ amɨ isɨhiya usa nyapɨ satɨwɨ, Porɨhoaisawɨhiya aposerɨhiya pɨwɨha satɨwɨha utɨpɨhoaatɨhɨ jɨpatɨpiyopo, tɨwɨ kasatawaatondɨho? Sahɨ pɨwɨha siyahaiwa nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisiho japɨhɨ napɨtandɨha asisɨhaapɨ ka aimɨ noaipase, tɨwɨha atisawaahandɨ kandɨ sahɨ ketɨ yaiwɨ samɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ, amɨ samɨ amɨtɨha jandotɨ yaiwɨmapɨ mɨmaipɨmaasimatane. Tɨtɨhɨ samɨ maarɨho gaatatɨ amɨ amɨtɨha jainjapwaatonɨhɨ gwɨnyaapɨse. \v 3 Sahɨ woai nehɨ nanɨhaiwɨ iwinjasaihɨ ko pɨwɨha katatɨ amɨ ko wapa kiyatɨ daayatɨ bitosɨwaiwaara sangi wɨndɨ jaipɨmaasatane. Sahɨ atiwɨ amɨ gwɨnyaapɨse. Sa Asisɨha nehɨ ketɨ wɨndɨ namoaipaitaise. Owe. Amɨ jɨhɨnɨhɨ isɨhiya taahiyɨhiya apɨpaahɨ awaindɨhandɨ Autaahaatɨhopɨ pohipaiwɨ komɨ wɨnɨhapɨpa nemapɨ, amɨ apɨpaahɨ awaindɨhandɨ maatɨmaatiwɨ wɨretɨtɨwɨ amɨ iwɨritaapo. Saisaihɨ amɨ utaaho apɨpaahɨ maipɨho maipɨhaiwa asakiyatɨ pɨhɨtatɨ kaitandɨho noaipaitaise. Ko wɨnɨhapɨpaapɨ apɨpaahɨ poundatɨ pohipiyaho Awaisɨho Jisaasiho nasataahura Autaahaatɨho koai netɨ sisɨhaapɨhɨ tɨhoaitaise. \v 4 Ko siyatɨ noaipatɨ nahataapa isɨhiya nepɨ kiyaamɨ autaahaatɨhoemapɨ atotɨpɨwesawɨ kapaapɨ gwɨnyaapɨ gaapundɨwɨ, amɨ sapa nyamɨ autaahaatɨhoe, tohɨpɨpaapɨ pohipiyatɨ mandɨtɨpaitaise. Ko siyatɨ sawaho netɨ autaahɨ naimaatatɨ jɨhimatatɨ sapa nahataapai netɨ yatɨhiwatɨ ipɨhatitaise. Iyatɨ amɨ ko Autaahaatɨhomɨ aŋaaŋɨ awaindɨhandaatɨhɨ nandaatɨ bindataatɨ amɨ ko sawahopɨ satatɨ, ‘Nɨnɨ Autaahaatɨhonɨne,’ tatɨ katɨtaise. \v 5 Sahɨ gwɨnyaitaapo. Nɨnɨ sangisatɨ maasɨ jɨhɨ Tesaronaikaahanda bimohura kɨmɨkaiwaapɨ sangi nɨnɨ aimɨ kasato. \v 6 Iyataahandɨ kandɨ amɨ wɨndɨ yahandɨ wanɨ taatɨ nɨwisapuwatɨ ipatisataise, amɨ ko Uta Maipo wanɨ namoaipaitando. Amɨ sandɨ taatɨ nɨwisapusɨtɨndapaahɨ sahɨ aimɨ mmonɨwɨ gisunyaatahiyaate. Iyataatɨ amɨ utaaso so apɨpaahɨ maipo ketɨ wɨndɨ noaipatɨ amusaimanɨnatɨ notɨ asisɨha akurura Autaahaatɨho namɨhainjɨhetɨ koai Autaahaatɨho netɨ ausaimanɨtaise. Ausaimanɨhonɨhɨ ko amɨ auta noaipaitaise. \v 7 Amɨ nyahɨhɨ saiwa utaaho maipɨhomɨ apɨpaahɨ maipiwa noaasandiwaiwa amɨ kaiwa Autaahaatɨho netɨ autematɨ nyangi nanyɨsihɨ mmonɨhaayo. Amɨ isɨhiya taahiyɨhiya maipɨhandɨ taawɨ wanɨ kiyawaayopo. \v 8 Amɨ Autaahaatɨho utaaso nɨwisapusoai nawɨsatemahonɨhuraahɨhɨ so uta maipo koai Autaahaatɨho sawaho netɨ ausaimanɨhonɨhɨ ko auta noaipaitaise. Iyonɨhɨ amɨ Awaisɨho Jisaasiho nasataahura komɨ maarɨhomɨ dɨtɨhɨrɨ mbɨpaara so uta apɨpaahɨ maipo Autaahaatɨhomɨ wɨnɨhapɨpa nematɨ amɨ maatɨmaatɨhɨramɨ tanyaaho sapoai tiwamaitaise. Awaisɨho komɨ nausainjɨtɨhandɨ apɨpaahɨ watɨpɨhandɨ awaindɨhandisa auta noaipatɨ so uta maipo wɨnɨhapɨpa nemasoai netɨ apɨpaahɨ daahɨ koaisɨnɨhɨ nopɨsasamatɨ komɨ watɨpɨhandɨ netɨ owemaitaise. Iyatɨ koai netɨ sisɨhaapɨhɨ yotɨtaise. \v 9 Iyataatɨ amɨ so uta maipo wɨnɨhapɨpa nemaitando auta ausaimanɨndandɨndɨ sandɨ Bwaasɨrɨhɨrɨ kɨramɨ watɨpɨhanda otɨpɨpatɨ waatɨ kaindɨhanda noaipaitaise. Amɨ Bwaasɨrɨhɨrɨ so uta maipoai watɨpɨhandɨ numwɨtaise. Nunyonɨhɨ Bwaasɨrɨhɨramɨ jaipɨpaara sɨwipatɨ watɨpɨhaiwa nahatewa kɨhaiwa kɨhaiwa kiyatɨ, amɨ watɨpɨhaiwa otɨpɨpatɨ kɨhatɨ kɨhatɨ kaitaise. \v 10 Iyatɨ amɨ ko jaipɨpa nahataapa kahatamatɨpetɨhapa isɨhiya mmondaatɨwɨ kaiwaiwaara isɨhiya nepɨ nopɨsasanɨwɨ owetɨtaatɨwɨhɨra taawɨ niyohiyɨhiyai jaipundɨtaise. Iyonɨhɨ amɨ isɨhiya nepɨ nopɨsasɨnɨwɨ kiya owetɨtaapo, amɨ Autaahaatɨho komɨ pɨwɨha akɨtɨha kiya ka atiwɨ gɨwunyaasaihɨ, amɨ kiyai nga ko japɨhɨ numwaitotatɨ kaundihɨ amɨ kiya ka pɨwa atɨhomiwɨ, amɨ kaapɨ kiyai apɨpaahɨ poundihɨ pohipiyowo. \v 11 Iyauhɨ amɨ sandɨ kandapɨ Autaahaatɨho isiya siyaamɨ amɨtɨha amɨ omaŋɨtɨtɨhɨ netɨ nusopɨsasataise, amɨ kiya jaipɨpaapɨ gwɨnyaitaatɨwo. \v 12 Isɨ amɨ saiwɨ isɨhiya nahatiya Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha akɨtɨha nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisihopɨha kiya wɨndɨ gɨmunyaapɨ, amɨ nehɨ maipɨhaiwaahɨhɨ maaritɨwɨ kiyohiyɨhiyai Autaahaatɨho saundatɨ, sahɨ apɨpaahɨ maipɨhiyaatisɨ samɨ maipɨhaiwaapɨ pɨwɨha nepɨse, undatɨ pɨwɨha netɨ kiyaamɨhetɨ yawutaitandɨ sandɨ Autaahaatɨho sawaho kiyataise. \s1 Autaahaatɨho Sangi Japɨhɨ Nasamaitandɨ Aimɨ Nasamɨhainjɨhiyaate \p \v 13 Nyahɨ nasisoaarɨ Autaahaatɨhoai gaare, undaatɨ pɨwaundɨhaato, sahɨ nyamɨ naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatɨ amɨ Awaisɨho maarɨho sangi apɨpaahɨ awaindɨhandɨ nasamisawɨhiyaatapo. Amɨ sandɨ apaapɨmaahe, Autaahaatɨho isɨhiya jɨhapɨhiyai namasatɨ numwaasawɨhiyaamɨ otɨhatɨhapɨ namasatɨ jɨhiyaatangi nasamaitandɨ yandɨhesamatɨ tɨtɨhɨ sawahopɨhiyaatangi nasamɨhainjɨhiyaatɨtihe. Iyatɨ amɨ Itɨpɨho Gaaho sangi netɨ nehɨ tɨtɨhɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiyaatesamasɨhɨ, amɨ sahɨ komɨ pɨwɨha akɨtɨha Jisaasihopɨha atɨwiwɨ amɨ kaapɨ sahɨ baiwɨ gɨwunyaawaayopo. Sandɨ sahɨ pɨwɨha akɨtɨha wanɨha gaahaapɨ gɨwunyaahohɨtɨhandaahɨ sangi Autaahaatɨho nasamaataise. \v 14 Autaahaatɨho gaatihɨ sahɨ koenda nasauhɨ ko sangi nasamaatɨ nasamɨhanatɨ yandɨhɨ ko sawahomɨhiyaatesamasɨhɨ sahɨ kopɨ gɨwunyaawaayopo. Iyatɨ sahɨ nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisihomɨ apɨpaahɨ gaahandɨ nausainjɨtɨhandaatɨhunɨ, amɨ watɨpɨhandaatɨhunɨ Jisaasihoaisawɨ bimɨtaatɨwo. Iyatɨ nyahɨ pɨwɨha gaaha wanɨha ausaahohɨhaamɨ akaaha akɨtɨhaara sahɨ koenda napɨtaatɨwɨ Autaahaatɨho sangi nasɨsenatɨ gaasatihɨhiyaate. \v 15 Isɨ amɨ nyamɨ naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ aimɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, sahɨ andɨtitɨwɨ bitosawɨse. Bitopɨ amɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha nahata nyahɨ pɨwɨhaaraahunɨ amɨ utɨpɨho jɨpatɨpiyohɨhaapunɨ katawaasasohɨha sahɨ anɨtiwɨ isɨwatɨwɨse. Aiwɨ wɨndɨ namaamapɨ kaapɨ gwɨnyaapɨse. \v 16 Nyahɨ nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisihoaisunɨ amɨ Autaahaatɨho Apɨhoaisunɨ pɨwaundaatɨ gaapundɨhaayo. So nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisisounɨ amɨ Autaahaatɨho nyamɨ Apɨhounɨ nyangi maarɨho nanyinyamaise. Iyataatɨ amɨ nyahɨ gaahapa wapa kamaayaatɨ nehɨhandɨ Autaahaatɨho gaahatɨ kanyindɨhanda nyahɨ wapaapɨ wɨndɨ yamaitɨhaawɨ nyangi andɨtinyaisɨhɨ, amɨ ko nyangi ipotɨhandɨ gaahatɨ kanyitandɨhuraapɨ nyahɨ jatɨhaayo. \v 17 Amɨ so nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisihounɨ amɨ Autaahaatɨho nyamɨ Apɨhounɨ maarɨho nyangi nanyinyamaise. Amɨ ko samɨ maarɨho netɨ andɨtisaiwatɨ amɨ netɨ watɨpɨsamahonɨhɨ amɨ sahɨ pɨwɨha gaaha pɨwaatɨwɨ, amɨ gaahapa nahataapa sahɨ nga katɨtaatɨwo. \c 3 \s1 Sahɨ Autaahaatɨhopɨ Gaapundɨwɨse Amɨ Ko Nyangi Andɨtinyaiwɨtando \p \v 1 Nyamɨ naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, pɨwɨha wiwa sangi kamaasatohɨwaiwa wanɨ sangi nyahɨ kasatɨtɨhaawiyo. Iyataatɨ pɨwɨha ka siyate. Sahɨ nyapɨ gaapundɨwɨse, nyahɨ pɨwɨha Awaisɨho Kɨraisihopɨha ausaahohɨha sahɨ kiyohɨpatamataiwɨ isɨhiya taahiyɨhiya kaapɨ maaritɨwɨ nepɨ, amɨ kai nepɨ autaahɨ isɨwatɨwɨ amɨ kiya ketɨ tarɨwaiwɨ atiwɨ nepɨ, amɨ anɨtiwɨ isɨwatɨwɨ amɨ kiya kaapɨ gwɨnyaito. \v 2 Amɨ nyapimaawɨ gaapundɨwɨse, Autaahaatɨho isɨhiya apɨpaahɨ maipɨhiya maatɨmaatiwɨhiyaamɨ ikwɨraatɨhapɨ nyangi tinjaatɨ japɨhɨ nanyamaito, amɨ isɨhiya nahatiya wɨndɨ Kɨraisihopunɨ amɨ pɨwɨha kopɨha (nyahɨ ausaahohɨhaapɨ) wɨndɨ atiwɨ nepɨ gɨmaawunyaahowo. \p \v 3 Amɨ sahɨhɨ samɨ maarɨho amɨ ambɨpatɨ Awaisɨhomɨhetɨ nausawɨ koai iwinjatɨwɨse, sangi ko andɨtɨsiwatɨ amɨ matoaatɨpatamatiyatɨ sangi netɨ nasapopihonɨhɨ Uta Maipɨho Bwaasɨrɨhɨrɨ, sangi wapa kasisatɨ amɨ sangi wɨndɨ netɨ namaasopɨsasɨto. \v 4 Amɨ Awaisɨho nyangi gɨnyunyaasɨhɨ nyahɨ sapɨ siyaatɨ gwɨnyaahaayo, nyahɨ pɨwɨha watɨpɨtaatɨ sangi kasatohɨwaiwa sahɨ wanɨ taawɨ nga kaiwɨ amɨ ipotɨ ipotisangi sɨkaiwɨ sahɨ nga kaitauho. \v 5 Nyahɨ sapɨ gaapundɨhaayo nyamɨ Awaisɨho Jisaasiho sangi tɨtɨhesamatɨ netɨ gisunyaahonɨhɨ, amɨ Autaahaatɨho sahɨ isɨhiyai maarɨho numwɨtaatɨwɨ sangi nasamisɨhopɨ bapaiwɨ nga awaindɨhandɨ mmonɨwɨ gisunyaatɨtando. Iyatɨ amɨ Jisaasiho sangi jatatamanatɨ netɨ andɨtisaihonɨhɨ, amɨ sahɨ kiyaatɨnɨhɨ andɨtitɨwɨ bitopɨ amɨ ko napɨtandɨhuraapɨ jatɨtaatɨwo. \s1 Isɨhiya Nahatiya Otɨpɨpatɨ Kiya Itatamanɨndaatɨwɨhatɨ Kaitaatɨwe \p \v 6 Nyamɨ naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisiho watɨpɨhandɨ nanyamindɨhanda nyahɨ sangi watɨpɨtaatɨ sasatɨhaato, samɨ naisɨhiya Kɨraisihomɨhiya usa kiyaamɨ ikwauhɨrɨ ipesawɨ wipɨ gwaapwɨwɨ bimohiyɨhiyaapɨ sangi yandɨhɨ nawɨsawɨ bitosawɨse. Isɨhiya siya nyahɨ pɨwɨha wɨnɨhapɨpa kasatohɨrɨhɨretɨ minjapepihɨrɨwɨ nehɨ wɨretɨ bitohohiyɨhiyaapɨto. \v 7 Amɨ nyahɨ kɨma pɨwɨma watɨpɨha kasatɨhaato nyahɨ samɨhatɨhɨ sangisaatɨ bimohura nyamɨ ikwauhɨrɨ ipesawa wiwa gwaapowaatɨ bindɨhaamaayo. \v 8 Nyahɨ wɨndɨ samaayo. Nyahɨ nandapa usaamɨ wɨndɨ nehɨ newaatɨ nanɨhaamaayo. Nawɨho nunya newa nanɨhaayo. Amɨ nyahɨ nyamɨ ikwauhɨrɨ mbawaatɨ nesɨpawa ikwɨsamanaatɨ daayaatɨ otapɨhaatunɨ amɨ apatɨhunɨ akɨtɨnɨhɨ otɨpɨpatɨ waatɨ dɨpɨpatisaatɨ kiyahaayo amɨ sangi pohɨrɨsisaatɨ naaŋɨhandɨ namaasamɨtɨhaawo. \v 9 Nyahɨ siyaatɨ kiyohɨtɨndɨ amɨ sahɨ nyangi wapa nyatatamanɨtaatɨwɨhandɨ owetihɨmaahe. Owe. Amɨ sahɨ nyahɨ kiyohɨrɨhɨretɨ mmonɨwɨ nepɨ nyamataiwɨ kaitaatɨwɨ nyahɨ sandɨ kiyahaayo. Iyaatɨ sahɨ nandapa wapa nyangi andɨtinyaiwɨtandɨhapa nanyamɨtaatɨwɨ nyahɨ nga sangi nasɨsendɨhatɨ katɨ amɨ sandɨ wɨndɨ nyahɨ kamaitɨhaawɨ gwɨnyaahaawe. Amɨ nyahɨ sangi nasɨsisaihɨ nyahɨ kiyohɨrɨhɨretɨ sahɨ nyamataiwɨ kaitaatɨwɨ nasɨsɨtɨhaawɨ nyahɨ sandɨ kiyahaayo. \v 10 Sahɨ sawanaatɨ mmonɨwɨ amɨ gisunyaatɨtaise. Nyahɨ sangisaatɨ maasɨ bimohura pɨwɨha wa sataaha nyahɨ kasato. Amɨ utaaho wo pohipiyatɨ ko itatamanɨnatɨ bimɨtandɨhandapɨ otɨpɨpatɨ ko wɨndɨ kamaayataataahɨ amɨ so ko nandapa wɨndɨ namaanane, sataatɨ kasato. \v 11 Nyahɨ sandɨ sangi sata kasatohɨtɨmandɨ apaapɨmaasato, amɨ sapɨhɨ samɨhatɨhɨ isɨhiya usa kiyaamɨ ikwauhɨrɨ ipesawɨ wipɨ nasɨhasɨnɨwɨ otɨpɨpatɨ wɨndɨ kamaiwɨ pohipaiwɨ nehɨ bimopo, tauhɨ nyahɨ pɨwɨha atisɨhaawɨto. Saiwɨ kiya isɨhiya usaapɨ amɨ kiyaametirɨhɨretapɨ nehɨ pɨwɨhaahɨhɨ kiyaamɨ otɨpɨpatamataiwɨ nesi kɨhapɨhɨ kɨhapɨhɨmapɨ kanɨwɨ bimopo, tauhɨ nyahɨ atisɨhaawɨto. \v 12 Awaisɨho watɨpɨhandɨ nanyamindɨhanda nyahɨ watɨpɨtaatɨ isɨhiya siyaisɨ sata kaundɨhaato. Sahɨ yatɨhitɨwɨ bɨpi napaisaatɨ bindawa nandapa amɨ wapa wapa sangi jatatamanonɨhɨ bimɨtaatɨwɨhapaapɨ otɨpɨpatɨ mwɨtɨpisawɨ kaiwɨse, undaatɨ pɨwɨha watɨpɨha kaundɨhaato. \v 13 Amɨ sahɨhɨ nyamɨ naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, sahɨ tɨtɨhɨ gaahaiwaahɨhɨ kaitaatɨwɨhandapɨ wɨndɨ pohipɨmaiwɨse. \v 14 Sapɨhɨ amɨ isɨhiya usa nyahɨ sangi kɨmandɨ utɨpɨmandaatɨhɨ wɨnɨhapɨpa wɨnɨhisataatɨ pɨwɨha kasatohɨwɨmaiwa wɨndɨ atɨhomiwɨ minjapepihɨrisaihaahɨ siyai sahɨ mwɨtɨpisawɨ usonɨwɨ usɨtaiwɨse. Aiwɨ sahɨ kiyaapɨ nawɨsawitɨwɨse. Amɨ sɨretapɨ kiyai kiyaamɨ kiyohɨwiwaapɨ sawanai mawɨtando. \v 15 Amɨ siyawaahandɨ kandɨ sahɨ kiyai samɨ tiworisa sangi mandɨtisisohiyɨhiyaamataiwɨ mausonɨwɨse. Sandɨ wɨndɨ sahɨ kamaiwɨ namapɨ nehɨ saundɨwɨ, sahɨ saiwa wɨndɨ kamaiwɨse. Namapɨse undɨwɨ samɨ naisɨhiya Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyai kawisohɨrɨhɨretɨ kawiwɨse. \s1 Pɨwaahonya Kɨmonya Ipotɨhonyaare \p \v 16 Nyahɨ sapɨ siyaatɨ gaapundɨhaayo, amɨ sangi nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisiho sawaho samɨ maarɨho ambɨpatɨ netɨ nahataapaatɨhɨ yatɨhesama wisaiwɨtando. Isɨ ko sangisatɨtane. \v 17 Kɨmonya pɨwaamonya nɨnɨ Porɨhonɨnɨ sangi, gaahuraare satɨtɨ nɨnɨ nɨwahonisɨ ikwɨra penɨhandɨ nisɨ utɨpɨho jɨpatɨpɨnisɨhomɨ ikwɨraatɨhapɨ netɨ jɨpatɨpiyataayo. Iyataatɨ kɨmɨretɨ kɨmaindɨ nahatewa nisɨ utɨpɨhaiwaatɨhɨ pɨwɨha asɨtɨputɨha jɨpatɨpiyataayo. \v 18 Nɨnɨ sapɨ sandɨ gaapundataayo: Nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisiho sahɨ wapa gaahapa wɨndɨ kamaiwɨ nehɨhandɨ koaisunyaatɨ sahɨ nahatiyaatangi gaahandɨ kasisane, ndɨ nɨnɨ Porɨhonɨnɨ gaapundataayo. Akɨte!