\id 1TH - Aŋaataha-Ainde NT -Papua New Guinea 2003 (DBL 2014) \h 1 Tesaronaikaahiya \toc1 Tesaronaikaahiyaapɨ Utɨpɨho Jɨho \toc2 1 Tesaronaikaahiya \toc3 1Te \mt1 Tesaronaikaahiyaapɨ Utɨpɨho Jɨho \imt1 Kɨmandɨ 1 Tesaronaikaahiyaapɨ Utɨpɨmandapɨ Nesɨpɨhande \ip Porɨho aunahɨpatɨ Tesaronaikaahanda pɨwɨha ausaatɨ bimainjatɨ kapɨhɨ namasi dosi aunahɨpatɨ Korindɨhandaahapɨ notaise. Notɨ kapɨhɨ Korindɨhanda bindata utɨpɨmandɨ kɨmandɨ jɨpatɨpiyahande. Komɨ jɨpatɨpaisura 52 A.D. hura jɨpatɨpiyataise. Kiya Awaisɨhopɨ wɨndɨ japɨhɨ namaapɨtaise, tɨwɨ gwɨnyaapɨ nanɨpimatauhɨ kandapɨ utɨpɨho kɨmo jɨpatɨpiyahore. \is1 1 Tesaronaikaahiyaapɨ Pɨwɨha Napɨmasataise \io1 Porɨho kiyai ipɨhɨrete undisɨha (1:1) \io1 Kiyaamɨ gɨwunyaahotɨhandunɨ amɨ kiyaamɨ gaahaiwa kiyohɨwaiwaunɨ kaiwaanɨhɨ kaimɨ niyauhɨ Porɨho usonataatɨ kiyaapɨ maaritatɨ kiyai netɨ mepɨ autaahemwasɨtɨhandapɨha (1:2–3:13) \io1 Porɨho saiwɨ saiwɨ baiwɨ kaiwɨse undatɨ kaundisɨha kiya baiwɨ gaahɨretɨ kiyotɨhandapɨha (4:1-12) \io1 Awaisɨho japɨhɨ nasonɨhura saiwa siyatɨ noaipaitaise undatɨ jɨpatɨpaisɨha (4:13–5:11) \io1 Awaisɨho japɨhɨ napɨtandɨhandapɨ baiwɨ andɨtitɨwɨ jaawɨ bimɨtaatɨwɨhandapɨ kaundatɨ komɨ pɨwɨha owematɨ osasepɨhaasɨha (5:12-26) \c 1 \p \v 1 Nɨnɨ Porɨhonɨnɨtihɨ Sairaasihotihɨ Timotehotihɨ maawɨ bindɨhaawɨ kɨmo utɨpɨmo nɨnɨ Porɨhonɨnɨ nyamɨ Apɨho Autaahaatɨhomunɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisihomunɨ kindaramɨhiyaatɨ Tesaronaikaahanda bimohiyɨhiyaatapɨ jɨpatɨpiyataayo. Aisɨ Autaahaatɨho gaahandɨ nehɨ sangi nasanyonɨhɨ sahɨ naaŋatɨ yaasahaiwa namepɨ bɨpi maarɨho naasohɨtanɨhɨ napaisaatɨ bimɨtaatɨwe. \s1 Kɨma Pɨwɨma Isɨhiya Aunahɨpa Awaipatɨ Tesaronaikaahandaahiya Andɨtitɨwɨ Jisaasihopɨ Gɨwunyaapɨ Tɨtɨhɨ Bimauhɨ Porɨho Kiyaapɨ Maaritataise \p \v 2 Iyataatɨ yaingwanaanɨnɨ gaapundɨhaahura nahatewetɨ sapɨ Autaahaatɨhoai, ‘kɨnyɨ gaahoŋe gaare,’ undaatɨ gaapundɨhaayo. \v 3 Iyataatɨ sahɨ Apɨho Autaahaatɨhomɨ ndɨhetɨ saiwa kiyohɨwaiwaapɨ gwɨnyaahaayo. Sahɨ Jisaasihopɨ baiwɨ tɨtɨhɨ gɨwunyaapɨ tɨtɨhɨ ainahiyɨhiyaatɨ bindawaayopo. Aiwɨ bindawaawɨ sahɨ isɨhiyai maarɨho nunyohɨtɨhandaahɨ isɨhiya Jisaasihopɨ gɨwunyaitaatɨwɨ otɨpɨpatɨ kaiwɨ andɨtɨwiwawaayopo. Aiwɨ sahɨ baiwɨ andɨtitɨwɨ nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisiho japɨhɨ nyangi nanyamaitandɨhandapɨ jaawɨ bindawaayopo. \v 4 Isɨ naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, sangi akɨtɨ Autaahaatɨho maarɨho nasanyataise. Nasamihɨ sandapɨ nyahɨ aimɨ mmonaatɨ gwɨnyaahaayo, sahɨ noaipapɨ tɨtɨhɨ komɨhiyaatimatɨtaatɨwɨ jɨhura Autaahaatɨho aimɨ ahɨsihɨhiyaate. \v 5 Aihɨ sandapɨ mmonɨhaawɨ nyahɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha Jisaasihomɨ kaiwaiwaapɨha nehɨha ausaawa kasatahaamaato. Owetise. Autaahaatɨhomɨ watɨpɨhandaahunɨ Itɨpɨhoraahunɨ ausaahonɨhɨ Itɨpɨho koraahɨ pɨwɨha akɨtɨhe, tɨto ta netɨ gɨsunyaataise. Iyataatɨ sahɨ aimɨ nyahɨ sangi andɨtɨsaiwɨtɨhaawɨ sangisaatɨ jɨhura maasɨ bindɨhaawɨ sahɨ nyamɨ daayaatɨ bimohɨtɨhandapɨ gaahandɨtihɨ, pɨwɨha akɨtɨhaare, tɨwɨ mmonɨwɨhiyaate. \v 6 Aiwɨ sahɨhɨ nyahɨ kiyohɨtɨhandunɨ Awaisɨhomɨ kaindɨhandunɨ sahɨ naasɨkatɨ kaiwɨ japepihɨrɨwɨ kaiwɨhiyaate. Aiwɨ sahɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha nehauhɨ kandapɨ isɨhiya usa naaŋatɨ yaasahaiwa sangi nasanyauhɨ sahɨ maaritɨtaatɨwɨhandɨ Itɨpɨho nasamihɨ maaritɨwɨ pɨwɨha newaayopo. \v 7 Aiwɨ sahɨ isɨhiya yapɨpatɨ Masetoniyahandaahiyaunɨ yapɨpatɨ Akaiyaahandaahiya Jisaasihopɨ baiwɨ gɨwunyaahohiyɨhiyai sahɨ kiyohɨpatɨ katɨ japepihɨrɨwɨ kaitaatɨwɨ nunjawaayopo. \v 8 Iyataatɨ sahɨ baiwɨ bimohɨtɨhandaahɨ Awaisɨhopɨha pɨwɨha sahɨ ausaahohɨha nehɨ yapɨpatɨ Masetoniyahandaahunɨ Akaiyahandaahunɨhɨhɨ notaamaise. Owetise. Aunahɨpɨ nahatewaara sahɨ baiwɨ Autaahaatɨhopɨ gɨwunyaahotɨhandapimaawɨ notaise. Isɨ nyahɨ wɨndɨ samɨ gɨwunyaahotɨhandapɨ isɨhiyai kamundɨto. \v 9 Iyataatɨ jɨhura nyahɨ sangisenda nasonɨhɨ sahɨ nyangi, ‘nga nasawaayopo,’ tɨwɨ nanyamaahohɨtɨhandapɨ isɨhiya kanyatawaatopo. Iyatɨ sahɨ autaahaatɨho jaiwɨtɨwɨhopɨ gɨwunyaapɨ kiyohɨwaiwa ahosumwapɨ Autaahaatɨho akɨtɨho asohoematatɨ jinjapɨhɨ bimisɨhopɨ nepemaitɨwɨ gɨwunyaapɨ komɨ otɨpɨpatɨhiyaatimatauhɨ isɨhiya kanyatawaatopo. \v 10 Iyataatɨ Jisaasiho jɨhura napwihɨ Autaahaatɨho japɨhɨ jomaahɨpataatɨhapɨ ahowimatɨ numwaataise. Iyataatɨ Jisaasiho so Autaahaatɨhomɨ apowindɨhandɨ nanyamɨtotɨhandaatɨhapɨ biyaatɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaanangi nanyamaitandɨhore. Aihɨ sahɨ so Autaahaatɨhomɨ Mwaaho katohɨhopɨ yamɨhapataatɨhapɨ napɨtaiso, tɨwɨ baiwɨ jaawɨ bimauhɨ isɨhiya nyangi kanyatawaatopo. \c 2 \s1 Porɨho Aunahɨpatɨ Tesaronaikaahanda Jɨhura Otɨpɨpatɨ Kaindɨhandapɨ Tesaronaikaahiya Gwɨnyaitaatɨwɨ Kaundataase \p \v 1 Iyataatɨ naisɨhiyaatɨ yaingwanaanamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, yaingwanaanɨnɨ jɨhura sangisenda nasaatɨ otɨpɨpatɨ kiyohɨpatɨ nehɨhatɨ kiyahaamaayo. Owetise. Aihɨ sahɨ aimɨ mmonɨwɨhiyaate. \v 2 Iyataatɨ jɨhura nyahɨ sangisenda nasaatɨ aunahɨpa Piripaihanda niyonɨhɨ isɨhiya nyangi nyapɨ manyɨhaiwa nanyinyawɨ sisɨpɨnyatɨwɨ ambɨpatɨ yaasɨhaiwa nanyinyauhɨ sahɨ saiwaapɨ aimɨ gwɨnyaapɨhiyaate. Aiwɨ kiya naaŋatɨ yaasɨhaiwa nyangi nanyinyauhɨhandɨ kandɨ Autaahaatɨho andɨtinyaisɨhɨ wɨndɨ tɨmaamahiyaatɨ andɨtitaatɨ nasaatɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha Jisaasiho kaiwaiwaapɨha sangi nyahɨ ausaawaatɨ kasatahaayo. Kasatonɨhɨ isɨhiya samɨ usa, kamaatɨwɨse nyatɨwɨ nyapɨhatisawaayopo. \v 3 Iyataatɨ nyahɨ sangisaapɨhɨ nasaatɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha ausaahohɨtɨmandɨ napindape? Sandɨ nyahɨ pɨwɨha tɨtɨhɨmetɨha kasataatɨ apɨpaahɨ ainjotatɨ maipɨhapa kiyaatɨ sangi jaiwɨsatɨtɨhaawɨ nasahaamaayo. Owetise. \v 4 Autaahaatɨho nyapɨ kiya andɨtitɨwɨ nisɨ pɨwɨha ausaahowo, tatɨ komɨ pɨwɨhaapɨ nanyisesɨhɨ nyahɨ andɨtitɨhaayo. Iyahaawɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha ausaahaawɨ isɨhiya maaritɨto, taatɨ gwɨnyaahaawɨ ausaahaamaayo. Autaahaatɨho nyamɨ maarɨhoaatɨhɨ gwɨnyaahohɨwaiwa nahatewa nyasosɨho maaritɨtandɨ ausaahaayo. \v 5 Iyataatɨ sahɨ aimɨ gwɨnyaapɨhiyaate, nyahɨ jaiwɨtaatɨ atɨpatɨ nasanyahaamaayo. Iyaatɨ nyahɨ sapɨ nyamɨ naisɨhiyaimatɨwɨ nawɨho nanyamɨto, taatɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha ausaahaamaayo. Iyataatɨ sandɨ sataatɨ gwɨnyaahohɨtɨhandɨ Autaahaatɨho aimɨ mmose. \v 6 Iyataatɨ nyahɨ yawanaanapɨ Jisaasihomɨ aposerɨhiyaanɨnɨ awaisawɨhiyaanisɨ nyamɨ ambɨpatɨ awaindepɨnyamapɨse, sataatɨ sangisunɨ isɨhiya usaisunɨ sasatɨtɨhatɨ katɨ siyaatɨ wɨndo, taatɨ kamaasato. \v 7 Iyataatɨ jɨhura nyahɨ sangisaatɨ maasɨ bindɨhaawɨ apopaatɨ waatɨ maahai bɨpi napaisaatɨ iwinjaatɨ bimipatamatiyaatɨ napaisaatɨ sangisaatɨ bindɨhaayo. \v 8 Iyahaawɨ maarɨho nasanyahaayo. Nasanyahaawɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha Jisaasiho kaiwaiwaapɨhaahɨhɨ kasatɨhaamaato. Nyamɨ bimɨtɨhaahandapɨ gɨmunyaawaatɨ naaŋatɨ yaasahaiwaahɨhɨ nehaawɨ sangi maarɨho nasanyahaayo. \v 9 Iyataatɨ naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, sahɨ aimɨ gwɨnyaapɨhiyaate, sahɨ itɨhɨtɨwɨ nandapa nanyamɨtauhɨ yaingwanaanɨnɨ otɨpɨpatɨ yaingwanaanamɨ nandapa nawɨhopɨhatɨ apatɨhɨ otapɨhaatunɨ waatɨ kiyahaayo. Kiyahaawɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha Jisaasiho kaiwaiwaapɨha ausaawa kasatɨhaayo. \v 10 Iyataatɨ yaingwanaanɨnɨ maipɨhaiwa wɨndɨ kamaayaatɨ tɨtɨhɨ ainahiyɨhiyaanɨnɨ baiwɨ Jisaasihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatamɨ ndɨhetɨ bimonɨhɨ, akɨte tɨwɨ mmonɨwɨhiyaate. Aihɨ Autaahaatɨhoaisangi mmonahore. \v 11 Iyataatɨ utaaho wo komɨ mwaahoai biyatɨ kaundipatamatiyaatɨ nɨnaasɨyaatangi kasatonɨhɨ aimɨ gwɨnyaapɨhiyaate. \v 12 Iyahaawɨ yaingwanaanɨnɨ sangi andɨtɨsiwaatɨ saiwa tɨtɨhɨ Autaahaatɨho sangi nausainjɨtɨhandunɨ isɨhiyai iwinjaatɨ bimindɨhandunɨ nasamɨtandɨ ahɨsisɨho maaritirɨhɨretɨ bimaawɨse, satahaato. \s1 Isɨhiya Tesaronaikaahandaahiya Kɨraisihopɨ Gɨwunyaahohiyɨhiyai Isɨhiya Usa Yaawɨhaiwa Nunyauhɨhandɨ Kandɨ Tɨmaamahiyawɨ Andɨtitɨwɨ Bitohauhɨ Porɨho Maaritataise \p \v 13 Iyataatɨ jɨhura nyahɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha kasatonɨhɨ sahɨ, Autaahaatɨhomɨ pɨwɨhe, tɨwɨ newaayopo. Nehotɨha sa pɨwɨha nehɨ utaahomɨhaamaahe. Owetise. Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha akɨtɨha newaayopo. Nehauhɨ ka baiwɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatamɨ omaŋɨtɨtɨhɨ taatɨ gɨsunyaatataise. Gɨsunyainjɨhɨ sandapɨ nyahɨ gaapundɨhaahura nahatewetɨ Autaahaatɨhoai, kɨnyɨ gaahoŋe gaare,’ undɨhaato. \v 14 Iyataatɨ naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, sahɨ isɨhiya Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya Judiyaahandaahiyaamatiyawaayopo. Aihɨ Judiyaahandaahiya Jisasɨ Kɨraisihoaisawɨ tɨmaamaitohiyɨhiya Autaahaatɨhomɨ Pɨwɨha Jisaasiho kaiwaiwaapɨha nehauhɨ kiyaamɨhiya usa kiyai yaawɨhaiwa nunyawaayopo. Iyataatɨ sangisangi samɨhiya usa Kɨraisihopɨ gɨmaawunyaahohiyɨhiya naasɨkatɨ kaiwɨ sangi yaasɨhaiwa nasanyawaayopo. Aihɨ sandapɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha Jisaasiho kaiwaiwaapɨha aimɨ newaayopo, taatɨ gwɨnyaahaayo. \v 15 Iyataatɨ jɨhura Judiyaahandaahiyaamɨ satoya Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha atiwɨ nepɨ ausaahohiyɨhiyai yaawɨhaiwa nunyawɨ tiwawaayopo. Aihɨ kiyaamɨ mwaayaisangi naasɨkatɨ kaiwɨ Awaisɨho Jisaasihoai sohoai timapɨ, amɨ nyangi kiya pohipɨnyiwɨ nepɨnyamawaayopo. Iyawaawɨ Autaahaatɨho maaritirɨhɨretɨ kamaiwɨ koai ahosumwapɨ isɨhiya nahatiyaamɨ tiworisaimatawaayopo. \v 16 Tiworisaimatauhɨ isɨhiya Judaahiyaamatɨmetahiyai Autaahaatɨho japɨhɨ kiyai numwaito, taatɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha Jisaasiho kaiwaiwaapɨha ausaawa kaundɨto taatiyonɨhɨ Judaahiya usa Jisaasihopɨ gɨmaawunyaahohiyɨhiya saiwa kamaiwɨse, nyatɨwɨ nanyisapuwawaayopo. Nanyisapupɨ maipɨhaiwa pɨhɨtɨwɨ kaimɨ niyauhɨ wanɨ aimɨ Autaahaatɨhoai pɨhɨtatɨ apousataise. \s1 Porɨho Tesaronaikaahiyai Japɨhɨ Usondandɨ Maaritataise \p \v 17 Isɨ naisihiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, Judaahiya Jisaasihopɨ wɨndɨ gɨmaawunyaahohiyɨhiya yaingwanaanɨ sangisaatɨ maasɨ bimɨto taatiyonɨhɨ kiya naaŋatɨ yaasɨhaiwa nanyinyauhɨ yanɨhɨmawaatɨ nasahaayo. Nasaatɨ yaingwanaanɨnɨ metɨhonya wonya saniya sapiya owehiyaamatiyaatɨ bindɨhaayo. Iyahaawɨ yaingwanaanɨnɨ wɨndɨ sangi maasisonɨhaahandɨ kandɨ yaingwanaanɨnɨ sapɨ pɨhɨtaatɨ gwɨnyaahaayo. Gwɨnyaahaawɨ yaingwanaanɨnɨ sapɨ maarɨho tɨnyatataise. Tɨnyatihɨ yaingwanaanɨnɨ nasaatɨ jasondɨhaawɨ waatɨ gwɨnyaahaayo. \v 18 Gwɨnyaahaawɨ nɨnɨ Porɨhonɨnɨ waatɨ gwɨnyaataatɨ kurisatɨ sangisenda maasɨ jinjapɨhɨ napɨtɨ jasondondiyonɨhɨ Bwaasɨrɨhɨrɨ daihɨra nanyisapuwataise. \v 19 Iyataatɨ ipotɨhura Jisaasiho japɨhɨ nasonɨhura komɨ ndɨhetɨ yaingwanaanɨnɨ napindapɨ maaritɨtɨhaawe? Owetise. Sahɨ pɨwɨha atiwɨ gɨwunyaahohɨtɨhandapaahɨhɨ maaritɨto. \v 20 Iyataatɨ akɨtɨsɨ samɨ kiyohɨwaiwaapɨ isɨhiya mmonawaawɨ tɨtɨhɨtihɨ kanyatauhɨ awaindɨhandɨ maaritɨhaawɨ sangi jasondɨha napɨtɨhaawɨ gwɨnyaahaayo. \c 3 \s1 Porɨho Jɨhura Isɨhiya Kɨraisihomɨ Naisɨhiya Tesaronaikaahiyaapɨ Timotehoai Natausaasataise \p \v 1-2 Iyataatɨ yaingwanaanɨnɨ wɨndɨ maasisonaatɨ bindɨhaawɨ maarɨho tɨnyatihɨ Timotehoai sapɨ natausaasahaayo. Natausaasahosahɨ yawahuraaŋɨ aunahɨpatɨ Atenjɨhanda bindɨhaayo. Timoteho so nyamɨ naisoho nyangisatɨ maasɨ Jisaasihopɨ gɨwunyaahohɨhore. Iyataatɨ ko nyangisatɨ maasɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha Jisaasiho kaiwaiwaapɨha ausaahore. Ausaahotihɨ ko samɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandɨ andɨtisaiwɨtandɨ nyahɨ natausaasahaayo. \v 3 Wiwa sahɨ yaasatɨ naaŋɨhaiwa nepɨ japɨhɨ tɨmahaitauhɨ sandapɨ Timotehoai sapɨ natausaasahaayo. Iyataatɨ nyahɨ Jisaasihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaanɨnɨ Autaahaatɨho gwɨnyaasɨmumwaaŋɨ kamwaaŋɨ naaŋatɨ yaasɨhaiwa pɨhɨtaatɨ naito. Aihɨ sandapi sahɨ aimɨ gwɨnyaapɨhiyaate. \v 4 Iyataatɨ jɨhura yaingwanaanɨnɨ sangisaatɨ maasɨ bindɨhaawɨ sataatɨ kasatɨhaato, nyahɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaanɨnɨ nahatiyaanɨnɨ ipotɨhura naaŋatɨ yaasɨhaiwa pɨhɨtaatɨ naito, sataatɨ kasatohɨha ka kiyatɨ noaipasɨhɨ mmonɨwɨ gwɨnyaawaayopo. \v 5 Iyataatɨ sandapɨ Timotehoai sapɨ nandusoaasataayo. Nɨnɨ sangi maasisonɨtɨ bindataatɨ maarɨho tɨndihɨ nɨnɨ kiya baiwɨ Jisaasihopɨ andɨtitɨwɨ gɨwunyaawaayondɨho, ndɨ gwɨnyaitandɨ Timotehoai sapɨ nandusoaasataayo. Wiwa Bwaasɨrɨhɨrɨ atɨpatɨ nasanyatɨ pɨwɨha kasatonɨhɨ Bwaasɨrɨhɨri nuwipinjawɨ kiyawaawɨ nyamɨ pɨwɨha kasatohɨwaiwa nehɨ notɨ owetɨtaihɨ sandapɨ Timotehoai sapɨ nandusoaasataayo. \s1 Timoteho Tesaronaikaahanda Niyatɨ Pɨwɨha Gaaha Atisamapɨ Japɨhɨ Nasatɨ Porɨhoai Kaundihɨ Porɨho Maaritataise \p \v 6 Nandusaasonɨhɨ nasatɨ Timoteho samɨ kiyohɨwaiwa mmonatɨ atisamapɨ japɨhɨ wanɨ kɨmo nasatɨ nyainjataise. Iyatɨ Timoteho samɨ kiyohɨwaiwaapɨha pɨwɨha gaaha sata kanyatataase: kiya Jisaasihopɨ baiwɨ gɨwunyaapɨ, amɨ isɨhiya usai maarɨho baiwɨ nunyawaayopo. Aiwɨ kiya nyahɨ maasɨ kiyaisaatɨ bimohɨtɨhandapɨ gwɨnyaawaawɨ nyapɨ maaritawaayopo. Iyataatɨ nyahɨ kiyai usondɨhaawɨ waatɨ gwɨnyaahohɨtɨhandamataiwɨ kiyaisangi katɨ kaiwɨ nyangi japɨhɨ nyasondaatɨwɨ waatɨ gwɨnyaawaayopo, nyatataase. \v 7 Iyataatɨ naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, yaingwanaanɨnɨ sapɨ wiwa maipɨhaiwa kaiwɨ japɨhɨ tɨmahaitaawo, taatɨ pɨhɨtaatɨ maarɨho yiyahwɨ gwɨnyaawaatɨ bimainjaatɨ wanɨ Timoteho sapɨ, ‘kiya nga andɨtitɨwɨ bindawaayopo,’ nyatatɨ kanyatihɨ komɨ pɨwɨhaara maarɨho wɨnyaitataise. \v 8 Iyataatɨ sahɨ Awaisɨhopɨ andɨtitɨwɨ gɨwunyaapɨ bimauhɨ nyahɨ gaaso, taatɨ maarɨho witaatɨ bindɨhaayo. \v 9 Iyataatɨ nyamɨ Autaahaatɨho sahɨ andɨtitɨwɨ gɨwunyaapɨ bimohɨtɨhandapɨ maaritɨtɨhaahandɨ yaingwanaanangi nanyinyataise. Nanyamihɨ yaingwanaanɨnɨ wihoaaŋɨ Autaahaatɨhoai, ‘kɨnyɨ gaahoŋe gaare,’ undɨhaato. \v 10 Apatɨhɨ otapɨhaatɨ gaapundɨhaahura sangi nasawaatɨ jasonawaatɨ, amɨ sahɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandɨ wapaapɨ wɨndɨ nausetɨhɨmetɨtandɨ nyahɨ sangi andɨtɨsaiwɨtɨhaawɨhandapimaawɨ gwɨnyaahaayo. \s1 Porɨho Autaahaatɨhoai Yaingwanaanangi Nanyamaasi Isɨhiya Tesaronaikaahiyaapɨhɨ Numwe Undatɨ Gaapundataase \p \v 11 Iyataatɨ nyamɨ Apɨho Autaahaatɨhounɨ nyamɨ Awaisɨho Jisaasiho nyamɨ daihɨra sangisenda napɨtɨhaahɨra danyaahɨwɨtaise. \v 12 Iyataatɨ nyahɨ sangi maarɨho nasanyohɨpatamataiwɨ sahɨ isɨhiya Jisaasihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaisunɨ usa baiwɨ gɨmaawunyaahohiyɨhiyaisunɨ maarɨho numwɨtaatɨwɨhandɨ Awaisɨho pɨhɨtatɨ nasamɨtaise. \v 13 Siyatɨ nasanyataatɨ sahɨ gwɨnyaapɨ otɨpɨpatɨ kaitaatɨwɨhandɨ netɨ andɨtɨsaiwɨtaise. Iyataatɨ ipotɨhura nyamɨ Awaisɨho Jisaasiho isɨhiya komɨhiyaisatɨ nasonɨhura sahɨ Autaahaatɨhomɨ ndɨhetɨ ainahiyɨhiyaatɨ gaahiyaatɨ noaipapɨ bitoaitaapo. \c 4 \s1 Porɨho Kɨraisihomɨ Isɨhiya Tesaronaikaahiyai Itatamanɨnɨwɨ Tɨtɨhɨ Bimaawɨse Undataase \p \v 1 Iyataatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatɨ naisɨhiyaate, jɨhura nyahɨ sangi aimɨ nahatewa Autaahaatɨho maaritirɨhɨretɨ japepihɨrɨwɨ kaitaatɨwɨhaiwaapɨ kasato. Aihɨ sahɨ aimɨ japepihɨrɨwɨ katɨ kiyawaayopo. Aihɨ wanɨsangi Jisaasihomɨ watɨpɨhanda biyaatɨ kasatɨhaatonɨ saiwɨ waatɨ baiwɨ kaiwɨse. \v 2 Iyataatɨ nyahɨ sangi jɨhura Awaisɨho Jisaasihomɨ watɨpɨhanda pɨwɨha kasatɨtɨhaawɨ kanyatihɨ nasanyohɨhaapɨ aimɨ mmonɨwɨ gwɨnyaapɨhiyaate. Aihɨ kaapɨ gɨsunyaatɨtandɨ jɨhaatɨ kasatɨtɨhaawiyo. \v 3 Iyataatɨ sahɨ noaipapɨ apɨpaahiyaatɨ kiyaatɨnɨhɨ Autaahaatɨhomɨhiyaatimatɨwɨ, amɨ apɨpaahɨ gaahiyaatɨ ainahiyɨhiyaatɨ samɨ ambɨpatɨ usɨhiya asɨhiya kɨhiyaisawɨ tɨmaamaamaipɨ tɨtɨhɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiyaatimatohɨrɨhɨretɨ daiwɨ bimɨtaatɨwɨ Autaahaatɨho maaritataise. \v 4 Isɨ usɨhiyaatɨ aimɨ asɨhiyai nepɨ wɨrahohiyɨhiyaatɨ nɨnaasoŋɨhɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiya kiyohɨrɨhɨretɨ kaiwɨ Autaahaatɨhomunɨ, amɨ isɨhiyaamunɨ ndɨhetɨ kɨnyɨ nɨnaasonyɨ kɨwaamaati baimbɨ usopɨ nepɨ kaati autaahɨ isɨwatɨpɨ, amɨ iwɨtatamanɨpɨ kaatapɨ maarɨho gaaho saasanotatɨ popɨtɨho gwɨnyaape. Aimbɨ kaatapɨ isɨhiya kiyaamɨ kɨhiyaisawɨ tɨmaamaitohiyɨhiyaamɨhɨretɨ kɨnyɨ gɨmunyaape. \v 5 Saiwɨ isɨhiya Autaahaatɨhopɨ gɨmaawunyaapɨhiya nanɨhaiwɨ asɨhiya kɨhiyai isɨpɨ ambɨpatɨ tɨmaamahɨwɨtaatɨwɨhandapaahɨhɨ gwɨnyaapɨ kiyohɨpatamataiwɨ sahɨ wɨndɨ kamaiwɨse. \v 6 Iyawaawɨ sahɨ asɨhiya usaamɨhiyai isɨpɨ kiyohɨwaiwa isɨhiya usaamɨhapa ikonɨhohɨpatamatiyahapaasɨ saiwa kamaiwɨse. Iyataatɨ jɨhura yaingwanaanɨnɨ biyaatɨ sasatɨhaato: Isɨhiya saiwa kiyohiyɨhiyai Autaahaatɨho naaŋatɨ yaawɨhaiwa numwɨtaise, satahaato. \v 7 Iyataatɨ Autaahaatɨho nyangi jɨhura ahɨnyisataatɨ kiya maipɨhaiwa kaito tatɨ ahɨnyisataamaise. Owetise. Tɨtɨhɨ biyaatɨ ainahiyɨhiyaanɨnɨ bimɨtɨhaawɨ ahɨnyisataise. \v 8 Iyataatɨ isɨhiya samɨ usa kɨma pɨwɨma baiwɨ atɨhomiwɨ ahosumwawaawaahɨ sandɨ yaingwanaanangi ahosɨnyamawaamaayopo. Owetise. Autaahaatɨho Itɨpɨhopɨ Gaahore tatɨ nanyamisɨhoai ahosumawaayopo. \v 9 Iyataatɨ sahɨ isɨhiya Jisaasihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyai maarɨho numwɨtaatɨwɨhandapɨ kasatɨtɨhatɨ katɨ Autaahaatɨho aimɨ netɨ gɨsunyaasɨ wɨndɨ jɨhaatɨ kamaasatɨto. \v 10 Iyawaawɨ sahɨ isɨhiya Jisaasihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya nahatiyai yapɨpatɨ Masetoniyaahanda bimohiyɨhiyai maarɨho aimɨ nunyawaayopo. Iyataatɨ naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, sahɨ baiwɨ waatɨ maarɨho numwɨtaatɨwɨhandapɨ biyaatɨ kasatɨhaato. \v 11 Iyataatɨ sahɨ nahariwɨhaiwa kamaiwɨ napaisaatɨ bimaawɨse. Iyawaawɨ isɨhiya usaamɨ kiyohɨwaiwaapɨ gaaro maipo, tɨwɨ baahaiwɨ mausonɨwɨse. Iyataatɨ jɨhura kasatohɨpatamataiwɨ sawanaatapɨhapaapɨ waatɨ otɨpɨpatɨ kaiwɨse. \v 12 Saiwɨ kiyawaawaahɨ sahɨ wɨndɨ wapaapɨ nenoaahɨmetɨtaise. Aisaihɨ isɨhiya Jisaasihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya sapɨ kiya gaahatɨ kiyawaayowo, tɨwɨ maaritɨtaapo. \s1 Porɨho Jisaasiho Japɨhɨ Napɨtandɨhandapɨ Tesaronaikaahiyai Kaundataase \p \v 13 Iyataatɨ naisɨhiya nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya satɨwɨ, ‘isɨhiya napowawɨ japɨhɨ wɨndɨ namepapɨ Autaahaatɨhoaisawɨ bɨmimɨtaapo,’ tɨwɨ gwɨnyaawaawɨ pɨhɨtɨwɨ maarɨho asɨpiyohɨpatamatɨmaitaatɨwɨ yaingwanaanɨnɨ isɨhiya napohiyɨhiyaapɨ sahɨ tɨtɨhɨ gwɨnyaitaatɨwɨ kasatɨtɨhaawiyo. \v 14 Iyahaawɨ nyahɨ Jisaasiho napotatɨ japɨhɨ nepasɨtɨhandapɨ aimɨ mmonaatɨ gwɨnyaahaayo. Isɨ isɨhiya Jisaasihopɨ jɨhɨ gɨwunyaapɨ bimambɨwɨ napohiyɨhiyai Jisaasiho watɨpɨhandisatɨ nasonɨhura Autaahaatɨho ahowimahonɨhɨ nepasaihɨ numwaitaise. \v 15 Aihɨ yaingwanaanɨnɨ Awaisɨhomɨ pɨwɨha katisɨha ketɨ sataatɨ kasatɨhaato: Awaisɨho ipotɨhura nasonɨhɨ sura isɨhiya asɨyɨhiya Jisaasihopɨ gɨwunyaapɨ bimohiyɨhiya jɨhɨ wɨndɨ siyɨhiya Jisaasihopɨ gɨwunyaapɨ bimambɨwɨ napohiyɨhiyai nusatipapɨ naiwɨ Jisaasihoaapɨhɨ noaipapɨ koaisawɨ namutandaapo. Owetɨtaise. \v 16 Otɨpɨpatɨho yamɨhapataatɨhɨ bimisɨho awaisɨhoai Autaahaatɨho kaundonɨhɨ ko otɨpɨho kapaparɨhɨrɨ ipohonɨhɨ ngaatɨtaise. Gaatonɨhɨ suraanɨhɨ Awaisɨho yamɨhapataatɨhɨ namasi noaatɨpaitaise. Noaatɨpahonɨhɨ isɨhiya Jisaasihopɨ gɨwunyaapɨ bimambɨwɨ napohiyɨhiya jɨhɨ nepaitaapo. \v 17 Jɨhɨ nepasaihɨ suraanɨhɨ isɨhiya kopɨ gɨwunyaapɨ asɨyɨhiya bimohiyɨhiyaunɨ amɨ napohiyɨhiyaunɨ maasɨ ahoyainjaihɨ Awaisɨhomɨ watɨpɨhandaahɨ numwaasi usondaatɨwɨ naitaise. Iyonɨhɨ nyahɨ Awaisɨhoaisaatɨ maasɨ kiyaanɨnɨhɨ jinjapɨhɨ bimɨto. \v 18 Isɨ sahɨ kɨma pɨwɨma Jisaasiho napɨtandɨhandapɨ kasatohɨma nahatiyaatɨ Jisaasihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatɨ sawanaatɨ nepɨ nɨnaasoŋɨhɨ nɨnaasaaŋɨhɨ kanɨwɨ andɨtitɨwɨse. \c 5 \s1 Porɨho Jisaasihomɨ Isɨhiya Tesaronaikaahiyai Jisaasiho Napɨtandɨhandapɨ Tɨmanɨnaatɨ Jatɨtɨhaawo Undataase \p \v 1 Iyataatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatɨ naisɨhiyaate, Awaisɨho siyatɨ ahura japɨhɨ napɨtaise, taatɨ nyahɨ sangi wɨndɨ jɨpatɨpiyaatɨ kamaasatɨto. \v 2 Iyataatɨ utaaho ikondandɨho napɨtaiso, tɨwɨ wɨndɨ gwɨmunyaapɨ nehɨ nanɨhaiwɨ bimauhɨ akohɨ apatindɨtɨhɨ napipatamatiyatɨ Jisaasiho ahura napɨtaiso, tɨwɨ isɨhiya wɨndɨ gɨmunyaapɨ nanɨhaiwɨ binyaihɨ Awaisɨho nehɨ akohɨ napɨtaise, sataatɨ nyahɨ sangi aimɨ kasatonɨhɨ sahɨ gwɨnyaapɨhiyaate. \v 3 Iyataatɨ isɨhiya Jisaasihopɨ gɨmaawunyaahohiyɨhiya, ‘wanɨ naaŋatɨ yaasɨhaiwa naitɨhaahuraamaahe. Wanɨ gaahure,’ tɨwɨ bimɨtaapo. Binyaihɨ kiyai netɨ nusopɨsasɨtandɨhandɨ nehɨ ketɨ noaipaitaise. Iyataatɨ sandɨ apopaatɨ waatɨ maaha namwɨtandɨhandapɨ maahɨwura yaasɨtandɨhandɨ noaipaitaise, tatɨ bimihɨ yaawɨtandɨhandɨ ketɨ noaipasɨpatamatiyatɨ noaipaitaise. Naaŋatɨ yaawɨhaiwa siyatɨ noaipahonɨhɨ isɨhiya kaiwai nemapɨ wɨndɨ yamaanɨhɨmaitaapo. Nahatiya naaŋatɨ yaawɨhaiwa naitaapo. \v 4 Iyataatɨ naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Jisaasihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, sahɨ asɨhatindɨhandaatapɨhaiwa kaiwɨ bindawaamaayopo. Isɨ asisɨha Awaisɨha napisura sangi netɨ yamaasimane, utaaho ikondandɨho nehɨ akohɨ noaipataatɨ isɨhiyai netɨ ko yawimasɨpatamatiyato. Owetɨtaise. \v 5 Iyataatɨ sahɨ Jisaasihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatɨ nahatiyaatɨ nausainjɨtɨhandamɨhiyaatɨ, amɨ ipɨho otapɨhaatapɨ isɨhiya wapa namoaasawɨ nahataapa auta kiyohiyɨhiyaamataiwɨhiyaate. Iyataatɨ sahunɨ nyahunɨ nyahɨ nahatiyaanɨnɨ wapa apatindɨtɨhɨ isɨhiya noaasawɨ kiyohiyɨhiyaamatiyaatɨ kiyaatɨ bindɨhaamaayo. Iyaatɨ sandaahɨ nyahɨ asɨhatindɨhandaatɨhapɨhiyaanɨnɨmaahe. Owetise. \v 6 Isɨ nyahɨ isɨhiya Jisaasihopɨ gɨwunyaapɨhiya nehɨ nanoposohiyɨhiyaamatiyaatɨ nanowaatotɨtɨhaawɨmaahe. Owetise. Nyahɨ biyaatɨ itatamanɨnaatɨ jatɨtɨhaawe. \v 7 Iyataatɨ apatɨhɨ sura nanoaitaatɨwɨhuraare. Iyataatɨ apatɨhɨ sura amɨ waapoho naharitaatɨwɨho nanɨwɨ naharitaatɨwɨhuraare. \v 8 Iyataatɨ nyahɨ nausainjɨtɨhandamɨhiyaanɨne. Nyamɨ amɨtɨha biyatɨ nyainjapwaatonɨhɨ biyaatɨ gwɨnyaitɨhaawe. Iyaatɨ nyahɨ itatamanɨnaatɨ nyamɨ pɨwɨha dahopa yatɨhɨ ipatisanaatɨ jatɨtɨhaawe. Iyaatɨ nyahɨ nyamɨ Jisaasihopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandunɨ isɨhiya usaisɨ maarɨho akɨtɨnɨhɨ nunyohɨtɨhandunɨ newaatɨ utɨ apotɨhɨrɨ maatoaatɨpatamatiyaatɨ niyowa nipaataatɨ niwɨtɨhaawe. Iyaatɨ Autaahaatɨho nyangi ipotaataatɨhandɨ apɨpaahiyaanangi nanyamaitandɨ jatohɨtɨhandɨ tingaatɨha watɨpɨha pwɨsɨpɨ yaipatɨ tiwahɨraitandɨhaamatiyaatɨ nipaatɨtɨhaawe. \v 9 Iyataatɨ Autaahaatɨho komɨ apowindɨhandɨ nanyamɨtandɨ ahɨnyisataamaise. Owetise. Nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisiho japɨhɨ nanyamaitandɨ ahɨnyisataise. \v 10 Iyataatɨ Jisaasiho nyapɨ napotaise. Isɨ ko japɨhɨ napɨtandɨhura nyahɨ asɨyɨhiyaanɨnɨ bimisaihɨsangi, amɨ aimɨ napwisaihɨsangi nanyamaahonɨhɨ koaisaatɨ maasɨ jinjapɨhɨ bimɨtɨhaawe. \v 11 Isɨ wanɨ kiyohɨmatamataiwɨ nɨnaasiyaatɨhɨ samɨ naisɨhiya Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyai napaisaatumapɨ pɨwɨha kaundɨwɨ kanɨwɨ nepɨ andɨtitɨwɨse. \s1 Porɨho Tesaronaikaahiyai Pɨwɨha Kɨma Ipotɨha Kaundataase \p \v 12 Aihɨ naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, yaingwanaanɨnɨ sangi biyaatɨ sataatɨ kasatɨhaayo: Sahɨ isɨhiya sangi jainjaawɨ bindawaawɨ otɨpɨpatɨ samɨ otɨhatɨhɨ waatɨ nga kiyohiyɨhiyaamɨha baiwɨ atɨwiwɨse. Iyataatɨ isɨhiya siyai Awaisɨho sangi jainjaawɨ bindawaawɨ gwɨnyaitaatɨwɨhaiwa kasatɨwɨ nasamɨtaatɨwɨ ahɨwihɨhiyaare. \v 13 Aisɨ sahɨ kiyaapɨ otɨpɨpatɨ nga kaiwɨhiyaaso, tɨwɨ maarɨho nunyawɨ kiyaamɨhatɨhɨ nuwɨse. Iyawaawɨ sahɨ samɨ naisɨhiyaisawɨ itɨhɨnnɨwɨ tɨmunɨwɨ bɨpi napaisaatɨ yatɨhitɨwɨ bimaawɨse. \v 14 Aihɨ naisɨhiyaate, yaingwanaanɨnɨ biyaatɨ sataatɨ kasatɨhaato: Isɨhiya otɨpɨpatɨ kamaiwɨ pohipiyohiyɨhiyai gwɨnyaitaatɨwɨhaiwa sahɨ numwisaihɨ kiya otɨpɨpatɨ kaita baiwɨ kaundɨwɨse. Aiwɨ isɨhiya pɨhɨtɨwɨ gwɨnyaapɨ maarɨho naaŋawihɨ bimohiyɨhiyai maarɨho napaisaatumapɨ kaundɨwɨse. Aiwɨ isɨhiya usa Jisaasihopɨ baiwɨ andɨtɨmitɨwɨ gɨmunyaahohiyɨhiyai baiwɨ andɨtɨwipɨse. Aiwɨ isɨhiya usaisɨ tarɨwɨmundɨwɨ nehɨ bɨpi winjasawɨse. \v 15 Iyawaawɨ isɨhiya usa sangi naaŋatɨ yaasɨhaiwa kaiwa kaiwa nasamisaihɨ wiwa amɨ naaŋatɨ yaawɨhaiwa wihoaaŋɨ numwɨtaawɨ, owetane. Iyawaawɨ nahatewetɨ sahɨ baiwɨ samɨ naisɨhiya samataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaisunɨ isɨhiya nahatiya usaisunɨ tɨtɨhɨ gaahaiwa kainɨwɨ kawiwɨse. \v 16 Sahɨ nahatewetɨ jinjapɨhɨ maaritɨwɨse. \v 17 Maaritɨwɨ Autaahaatɨhopɨ asisɨha nahatewetɨ gaapundɨwɨse. \v 18 Iyataatɨ kaiwa kaiwa nahatewa sangisaapɨhɨ noaipahonɨhɨ kaiwaapɨ Autaahaatɨhoai kɨnyɨ, ‘gaahoŋe gaare,’ undɨwɨse. Iyawaawɨ sahɨ Kɨraisɨ Jisaasihoaisawɨ tɨmaamaitohɨtɨhandɨ ko sangi andɨtisaihonɨhɨ saiwa gaahaiwa kaitaatɨwɨ Autaahaatɨho maaritataise. \v 19 Isɨ Autaahaatɨhomɨ Itɨpɨho Gaaho sahɨ Autaahaatɨhomɨhaiwa gwɨnyaitaatɨwɨhaiwa netɨ samɨ omaŋɨtɨtɨhɨ gisunyaatɨ, amɨ kasatonɨhɨ koai sahɨ namaawisapupwɨ amɨ ko kaiwa kasatiwaiwa wɨndɨ tipɨndɨwɨ nemaamapɨse. \v 20 Aiwɨ Autaahaatɨho isɨhiya usa komɨ pɨwɨha atiwɨ nepɨ ausaahohiyɨhiyai komɨ gwɨnyaatɨ maaritiwaiwa kiyai netɨ gɨwunyaatɨ nunyonɨhɨ kiya sangi kasatisaihɨ kaiwaapɨ sahɨ samɨ omaŋɨtɨtɨhɨ mɨmaipaiwɨ gwɨnyaapɨ pohipaiwɨmaamapɨse. \v 21 Iyawaawɨ sahɨ ahoyanɨwɨ Autaahaatɨhopɨ gaapundɨwɨ komɨ ambɨpatɨ nɨwimaapɨ kiyawaahura isɨhiya usa pɨwɨha kasatisaihɨha sahɨ Autaahaatɨhomɨhaare tɨwaisaihɨ sawanaamɨ gwɨnyaapɨha kasatɨtaawɨ sahɨ baiwɨ mmonɨwɨ akɨtɨhanaaraahɨ atiwɨ nepɨ isɨwatɨwɨ japepihɨrɨwɨse. Iyawaawɨ pɨwɨha nahataisangi sɨrɨkɨretɨ tipɨtapaapɨ mmonɨwɨse. \v 22 Aiwɨ maipɨhaiwaatanɨhaiwa nahatewa kamaiwɨ kaiwa namamapɨse. \v 23 Isɨ Autaahaatɨho nyahɨ nyamɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ yatɨhinyaitatɨ napaisaatɨtanɨhɨ bimɨtɨhaahandɨ nanyamisɨho, samɨ maarɨho ambɨpatɨ nahandɨ netɨ tɨtɨhɨ gaahiyaatɨ ainahiyɨhiyaatesamahonɨhɨ, bimaamɨ nuwɨ nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisiho japɨhɨ nasonɨhura maipɨhaiwaapɨ pɨwɨha owehiyaatɨ Autaahaatɨho sawahomataiwɨhiyaatɨ noaipaitaatɨwe. \v 24 Autaahaatɨho sangi japɨhɨ nasamaitandɨ gaatatɨ nasamaatɨ ahɨsisɨho nga jainja bimɨtaise. Ko Gaahosɨ komɨ pɨwɨha sangi nasamaatɨ jainjatɨtandɨ tɨmanatɨ kasatisɨha ka japepihɨratɨ sangi nga andɨtisaiwatɨ jainjaatɨ bimaamɨ notɨ Jisasɨ Kɨraisiho nasonɨhuraatɨtaise. \p \v 25 Naisɨhiyaatɨ nyamataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, Autaahaatɨho yaingwanaanangi andɨtɨnyaiwɨta sahɨ gaapundɨwɨse. \v 26 Iyawaawɨ isɨhiya Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya nahatiyai maaritɨwɨ gerundɨwɨ ikwɨrɨ ahowiwɨse. \v 27 Nɨnɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisiho maaritatɨ sapɨ kiya saitotatɨ gwɨnyaasɨrɨhɨretɨ japepihɨrɨtɨ komɨ watɨpɨhanda watɨpɨndɨ sangi sasatataato: Kɨmandɨ utɨpɨmandɨ awɨtɨwɨ naisɨhiya Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya nahatiyai ausaapɨ auta kaundɨwɨse. \p \v 28 Nyamɨ Awaisɨho Jisasɨ Kɨraisiho nyahɨ gaahapa wapa kamaayaatɨ nehɨ komɨ gaahandɨ nanyamindɨhandɨ sangisatɨtane.