\id 1PE - Aŋaataha-Ainde NT -Papua New Guinea 2003 (DBL 2014) \h 1 Pitaaho \toc1 Pitaahomɨ Utɨpɨho Jɨho \toc2 1 Pitaaho \toc3 1Pi \mt1 Pitaahomɨ Utɨpɨho Jɨho \imt1 Kɨmandɨ Pitaahomɨ Utɨpɨhandɨ Jɨhandapɨ Nesɨpɨhande \ip Jisaasihomɨ otɨpɨpatɨhiyaamɨ wo komɨ ambɨpatɨ Pitaaho kɨmo utɨpɨmo jɨpatɨpiyahore kɨnaungwɨha 65 A. D. hura. Ko kɨmandɨ utɨpɨmandaatɨhapɨ sandaase, “nɨnɨ Baapironɨhanda konɨnɨhɨ bindataatɨ kɨmo utɨpɨmo jɨpatɨpiyataayo,” daase. Nyahɨ nahatiyaanɨ wɨndɨ monɨhonɨ ko akɨtɨ kandaatindɨho e Romɨhandapɨ pɨwɨha sɨwipatɨ nepemaahɨwatɨ Baapironɨhando tatɨ katindɨho. Pitaaho mmonatɨ gwɨnyaataatɨ Jisaasihomɨ tiworisa taawɨ naaŋɨhaiwa kaiwɨ amɨ Kɨraisihomɨ isɨhiyai taawɨ naaŋɨhaiwa nunyauhɨ kiya taawɨ ambɨpatɨ yaawɨhaiwa nehauhɨ kandapɨ Pitaaho kɨmandɨ utɨpɨmandɨ jɨpatɨpiyahande. Ko kiyaisɨ kaundataase kiyaisɨ naaŋɨhaiwa wiwa nusoaipahonɨhura kiya andɨtitɨwɨ Jisaasihoai ahosumwapɨ namaamapɨ anɨtiwɨ Koai isɨpɨ kiyaanɨhɨ bitoaitaatɨwo. \is1 1 Pitaahomɨ Utɨpɨho Napɨmasataise \io1 Pitaaho isɨhiyai ipɨhɨrete gaahure undisɨha (1:1-2) \io1 Autaahaatɨho nyangisɨ andɨtɨnyaiwataatɨ ipotɨhura Komɨ asɨyaanimataatɨ bimɨtɨhaahandɨ nanyamɨtandɨ aimɨ katise. Isɨ nyahɨ kandɨ naito. Isɨ amɨ nyahɨ yawanaanɨ andɨtitaatɨ bitoaitɨhaawo tisɨha (1:3–2:10) \io1 Nyahɨ noaipawaatɨ Autaahaatɨhomɨhiyaanimataatɨ Awaisɨho japɨhɨ napɨtandɨhandapɨ jatɨhaawɨ gaahaiwaahɨhɨ kiyaanɨnɨhɨ kaimɨ nutɨhaawo tatɨ kanyatisɨha (2:11–5:9) \io1 Pitaaho gaahatɨ kiyai kawɨsatɨ komɨ pɨwɨha osasepɨhaasɨha (5:10-14) \c 1 \s1 Nyahɨ Autaahaatɨhomɨ Isɨhiyaanɨnɨ Akiyɨhiyaanimatɨhaayonɨ Amɨ Gaahapaahɨhɨ Kiyaatɨ Gaahaiwa Naitɨhaawɨ Maaritaatɨ Gwɨnyaahohɨwaiwa Naitɨhaawɨ Jatɨtɨhaawo \p \v 1 Nɨnɨ Pitaahonɨne. Nɨngisɨ Jisasɨ Kɨraisiho komɨ pɨwɨha gaaha awusaatɨ isɨhiyai kaundɨtandɨ nanɨmahanatɨ natanoaasisɨhonɨne. Sahɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiyaatɨ Autaahaatɨho sapɨ aimɨ nisɨhiyaare tatɨ nasamahainjawɨhiyaatɨ sahɨ torɨwatɨwɨ kahapɨhɨ kahapɨhɨ nehɨ gohaparɨhiyaatɨ wanɨ yapɨhaiwa isɨhiya usaamɨhaiwa Pondusihandaahunɨ Garesiyaahandaahunɨ Kapatosiyaahandaahunɨ, amɨ Esiyaahandaahunɨ amɨ yapɨpatɨ Bitiniyaahandaahunɨ bimohiyɨhiyaatapɨ nɨnɨ utɨpɨho kɨmo jɨpatɨpaindɨ nusoaasataayo. Isɨhiyaatɨ sahɨ Autaahaatɨhopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatamɨ aunahɨpatɨ akɨpatɨ yamɨhapataatɨhe. \v 2 Jɨhɨ aimehura Autaahaatɨho kahapaamapɨpa sangɨ kiyatɨ ahaisura isɨhiya siya nisɨhiyaimatɨtaatɨwe, tatɨ katatɨ aimɨ gwɨnyaataise. Siyatɨ gwɨnyaataatɨ sangi nisɨhiyaate, satatɨ nasamahainjɨhɨ sahɨ noaipapɨ ipotɨhura tɨtɨhɨ komɨhiyaatimatawaayopo. Jɨhɨ aimehura Apɨho Autaahaatɨho sapɨ, satatɨ isɨhiya siya noaipapɨ tɨtɨhɨ nisɨhiyaimatɨtaatɨwɨhiye, tatɨ sangi nasamahainjawɨhiyaatangi sahɨ nisɨhiyaate tatɨ nasamɨhanataise. Siyatɨ ko sangi nasamɨhainjɨhɨ amɨ Komɨ Itɨpɨho Gaaho sangi netɨ nasepemaihaasɨhɨ amɨ sahɨ noaipapɨ nehɨ Autaahaatɨho sawahomɨhiyaatimatɨtaatɨwo. Iyatɨ Itɨpɨho sɨko sangi netɨ Autaahaatɨhomɨ ndɨhetɨ tɨtɨhɨ gaahiyaatɨ popɨtɨhiyaatesamataise, amɨ Sahɨ Jisasɨ Kɨraisihomɨ pɨwɨha atɨwiwɨ winjapepihɨrisaihɨ komɨ jɨtɨpatɨ nyapɨ napotaatɨ nuhaasɨpatɨ samɨ maipɨhaiwa bausatɨ nesamahonɨ sahɨ noaipapɨ Autaahaatɨhomɨ ndɨhetɨ tɨtɨhɨ gaahiyaatɨ popɨtɨhiyaatimatɨtaatɨwo. \p Aihɨ amɨ nɨnɨ sapɨ Autaahaatɨhoai pɨwaundɨtɨ nunjenɨtɨ gaapɨsundataayo, amɨ sangi ko maarɨho nasanyatɨ gaahandɨ kasisatɨ, amɨ samɨ maarɨho omaŋɨtɨtɨhɨ netɨ yatɨhisiwatɨ japatisa napaisaatisamahonɨhɨ, amɨ sahɨ waatɨ nga awaindɨhandɨ maaritɨwɨ bimɨtaatɨwo. \s1 Asɨyɨhiyaanimatɨtɨhaahandɨ Gaahandɨ Akɨtɨhandɨ Yamɨhapataatɨhɨ Nyapɨ Nyainjatatɨ Ahinyondaise \p \v 3 Nyahɨ Autaahaatɨho nyamɨ Awaisɨho nyangi nyainjatisɨho Jisasɨ Kɨraisihomɨ Sapɨho, amɨ kɨmɨko komɨ Autaahaatɨhoai mepɨ autaahewaumaitɨhaawo. Ko nyapɨ maarɨho asɨpiyataatɨ, amɨ kandaahɨ Jisasɨ Kɨraisihoai anɨmwaahɨpatombɨ japɨhɨ ahowimataise. Iyatɨ ko nyapɨ apɨpaahɨ aungwohandɨ maarɨho tundatɨ asɨpɨnyindɨhandaahunɨ, amɨ Jisasɨ Kɨraisihoai napwihɨ asohoematɨ japɨhɨ ahowimasɨtɨhandaahunɨ nyangi netɨ wanɨhiyaanenyamatɨ asɨtimatɨtɨhaahandɨ nanyinyataise. Iyataatɨ amɨ sandɨ Autaahaatɨho netɨ wanɨhiyaanɨnɨ asɨyɨhiyaanenyamasɨtɨndaahɨ netɨ andɨtinyaisɨhɨ andɨtitaatɨ Autaahaatɨho gaahapa nanyamɨtandɨ katimbɨpa nanyɨnyonɨhɨ naitɨhaawɨ jatɨmɨ nohaayo. \v 4 Iyataatɨ amɨ nyahɨ Autaahaatɨho nyangi gaahapa kanyisatɨ nanyamɨtandɨhapa ko ahɨnyisatɨ bimimbɨpaapɨ taawa jatɨmɨ nohaayo. Iyataatɨ sapa gaahapa nyapɨ ko yamɨhapataatɨhɨ ahɨnyihɨ kapɨhɨ ahɨnyondaise. Amɨ kapa wɨndɨ netɨ nopɨsasɨnatɨ namaamasaatatɨ nga ahinyondaise. Isɨ Nyahɨ yamɨhapataatɨhɨ niyahaahura asɨtimatɨtɨhaahandɨ newaatɨ nasisoaarɨ Autaahaatɨhoaisaatɨ bimɨto. \v 5 Sahɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahauhɨ, amɨ Autaahaatɨho watɨpɨhosɨ komɨ watɨpɨhanda sangi biyatɨ anɨtisatɨ jainjatataise, amɨ sahɨ nga bimaamɨ nuwɨ asisɨha ipotɨhetɨ Autaahaatɨho apɨpaahɨ gaahaiwa sapɨ ahɨsiwaiwa naitaatɨwɨhura noaipahonɨhɨ kaiwa sahɨ naitaatɨwo. Sahɨ saiwa nesaihɨ amɨ sangisunɨ kahapaamapɨpa nahataapai Autaahaatɨho japɨhɨ netɨ itatamanatɨ tɨtɨhemaitando. Isɨ saiwa Autaahaatɨho katiwaiwa Jisaasiho japɨhɨ nasonɨhura ko netɨ akɨwaiwemaitaise. \p \v 6 Iyataatɨ Autaahaatɨho saiwa gaahaiwa sangi nasanyatɨ kasitandɨ katiwɨmaiwaapɨ sahɨ waatɨ maaritɨwɨse, amɨ nehɨ masɨhonjapɨ sangi wiwa samɨ ambɨpatɨ maarɨho yaasɨhaiwa nasɨsenatɨ wanɨ taatɨ nasoaipaitaise. Isɨ gaasɨ kaiwa kiyatɨ sangi nasoaipane. \v 7 Iyataatɨ saiwa sangi siyatɨ yaasɨhaiwa nasoaipasɨrɨhɨretapɨ Autaahaatɨho sahɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandɨ apɨpaahɨ akɨtɨ akɨtɨhando, e nehɨ otaatapɨ jaiwaiwɨhando, tatɨ netɨ mmondande. Iyataatɨ gorɨhandapɨ sahɨ gwɨnyaapɨse. Kandɨ apɨpaahɨ gaahandɨtihɨ isɨhiya kandapɨ maaritɨwɨhande. Saiwɨhandɨ isɨhiya nepɨ isɨwatawa wiwa gorɨhandaatɨhɨ wapa ikwaatɨpɨho maipɨhapa ahotiso ahɨmotiso, tɨwɨ mmondaatɨwɨ sisɨha apɨpaahɨ waatɨ noaatihɨhaapɨhɨ gorɨhandɨ tɨhawaayopo kapa ikwaatɨpɨho tɨhatɨ sanotɨ owetanɨhɨ nehɨ tɨtɨhɨ gorɨhandɨhɨtɨtando. Iyataatɨ amɨ gorɨhandɨhɨ gaahandɨndaahandɨ kandɨ netɨ nopɨsasɨnatɨ owetɨtandɨhande. Amɨ sahɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandɨhɨ gorɨhandi nusatipɨhaatɨ apɨpaahɨ gaahande. Isɨ amɨ isɨhiya gorɨhandɨ nehɨ akɨtɨhandɨhɨho e wapa ikwaatɨpɨhoaisahando, tɨwɨ mmondaatɨwɨ tɨhohɨpatamatiyatɨ sahɨ Kɨraisihopɨ akɨtɨ akɨtɨnɨhɨ gɨwunyaawaayowo e owetiso, tatɨ Autaahaatɨho jasondandɨ saiwa samɨ ambɨpatɨ maarɨho yaasɨhaiwa kɨhɨra kɨhɨraapɨ sangi nasoaipataise. Iyonɨhɨ sahɨ kaiwaapɨ yaiwɨ wɨndɨ tɨmaamɨhaitaatɨwo. Saiwɨ wɨndɨ tɨmaamahiyawɨ watɨpɨtɨwɨ bitosaihɨ, Jisasɨ Kɨraisiho japɨhɨ auta nasataahura sangi jasonataatɨ watɨpɨtɨwɨ gɨwunyaapɨ binyaihɨ sapɨ ko waatɨ awaindɨhandɨ maaritɨtaise. Maaritatɨ sangi sahɨ gaahiyaate satatɨ sangi Jisaasiho netɨ mepɨ autaahesamaitaise. \v 8 Akɨte. Sahɨ Jisaasihoai apɨpaahɨ wɨndɨ mausonawaahandɨ kandɨ koai maarɨho taawɨ nunyawaayopo. Aiwɨ amɨ wanɨsangi sahɨ koai wɨndɨ mausonawaahandɨ kandɨ kopɨ andɨtitɨwɨ gɨwunyaapɨ amɨ waatɨ aungwohandɨ kopɨ maaritawaayopo. Iyataatɨ sandɨ nyahɨ sisaatɨ aunɨhiya maaritohɨtɨmandɨ kɨmaapɨ yapɨpatambɨhapa wapaapɨ maaritohɨtɨhandi apɨpaahɨ aungwohandɨ nusatipɨhaahande. Isɨ sandɨ nyamɨ omaŋɨtɨtɨhapɨ maaritohɨtɨndapɨ siyahande taatɨ nyahɨ wɨndɨ maahomwaaŋapɨ ausaawa kamaatɨto. \v 9 Amɨ sandɨ sahɨ aungwohandɨ maaritotɨmandɨ apaapɨmaahe, amɨ sahɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahauhɨ amɨ kandaahɨ sangi Autaahaatɨho taatɨ japɨhɨ nasamaasɨhe. \p \v 10 Jɨhura pɨropetɨhiya wanɨ kɨmura Autaahaatɨho taatɨ sangi gaahandɨ kasisatɨ japɨhɨ nasamaasɨtɨmandapɨha pɨwɨha ausaawaayopo. Ausaapɨ kiya kandapɨ baiwɨ mwɨtɨpisawɨ daawaayopo Autaahaatɨho isɨhiyai japɨhɨ numwaitandɨ katindɨhandɨ Autaahaatɨho kiyonɨhɨ noaipahonɨhɨ mmondo tɨwo. \v 11 Iyataatɨ kandɨ maahɨwura, amɨ nɨnapitiyatɨ noaipatɨ amɨ utaaso ko diyaamahotatɨ, amɨ ko maahɨwura noaipaitaindɨho, tɨwɨ kiya mmondaatɨwɨ pɨhɨtɨwɨ mwɨtɨpisawɨ daawaayopo. Iyataatɨ sura isɨhiya siya Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha atiwɨ nepɨ ausaahohiyɨhiyaamɨhetɨ Itɨpɨho Gaaho ahondaatɨ ko kiyai satatɨ netɨ gɨwunyaataise. Ipotɨhura Kɨraisiho noaipahonɨhɨ komɨ ambɨpatɨ maarɨho yaawɨhaiwa kahatamatɨpetahaiwa isɨhiya koai kawiwɨ numwisaihɨ nepɨ notɨ, amɨ kaiwetapɨ koai Autaahaatɨho ambɨpatɨ awaipatɨ numwɨtandɨhatapɨ kiyai netɨ gɨwunyaasɨhɨ, amɨ kiya kaiwaapɨ pɨwɨha ausaapɨ katawaatopo. Aiwɨ kiya satɨwɨ, saiwa maahɨwura ausaimanɨnatɨ noaipaitaindɨho. Iyatɨ amɨ saiwa maahɨwura nɨnapitiyatɨ noaipaitaindɨho. Iyatɨ amɨ utaaho diyaamahotatɨ amɨ taatɨ nɨnapitimatonɨhura ko noaipaitaindɨho, tɨwɨ kiya waatɨ pɨhɨtɨwɨ gwɨnyapenawaayopo. \v 12 Saiwɨ kiya taawɨ gwɨnyaahauhɨ Autaahaatɨhomɨ Itɨpɨho netɨ kiyai siyatɨ gɨwunyaatɨ nunjataise. Saiwa kiya taawɨ ausaapɨ katɨmɨ niyohɨwiwa sura kiya bimaamɨ niyohura wɨndɨ kaiwa namoaipahonɨhɨ amɨ kiya sawana wapa noaipahonɨhɨ gaahapa nepɨ wɨndɨ maatatamanɨndaapo, undato. Iyatɨ isɨhiya ipotɨhura noaipahohiyɨhiyaamɨhatɨhɨ saiwa kiya Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha atiwɨ nepɨ ausaahohiyɨhiya katohɨwiwa noaipahonɨhɨ gaahandɨ naitaapo, undatɨ nunjataise. Aihɨ amɨ kiya namapɨ Autaahaatɨho sangi nasamaitandɨ wanɨ taatɨ kaiwɨmaiwaapɨ pɨwɨha ausaawaayopo. Iyataatɨ pɨwɨha wanɨha gaaha Kɨraisihopɨtaha ausaahohiyɨhiya jɨhɨ pɨropetɨhiya katohɨha ka kasatauhɨ sahɨ aimɨ atisawaayopo. Iyataatɨ Autaahaatɨho Itɨpɨhoai yamɨhapataatɨhapɨ natausaasihɨ isɨhiya pɨwɨha wanɨha gaaha Kɨraisihopɨha ausaahohiyɨhiyai andɨtɨwisɨhɨ Itɨpɨhomɨ watɨpɨhanda kiya pɨwɨha kasatawaatopo. Iyauhɨ amɨ Autaahaatɨhomɨ otɨpɨpatɨhiya yamɨhapataatɨhapɨhiyaisangi kɨmaiwa Autaahaatɨho sahɨ isɨhiyaatangi kasiwiwaapɨ mmondaatɨwɨ kiya waatɨ maaritɨwɨmawaayopo. \s1 Autaahaatɨho Nyangi Gaatatɨ Nanyamaataise Nyahɨ Ko Nehɨ Sawahopaahiyaatɨ Nehɨ Sawahomɨhiyaanimatɨtɨhaawo \p \v 13 Isɨ amɨ samɨ amɨtɨha gwɨnyaahohɨtɨhanda wapa kaitaatɨwɨ nepɨ tɨmaŋɨnɨwɨ tɨmetɨwɨse. Aiwɨ sahɨ samɨ pɨwɨha dahopa baiwɨ jatɨnɨwɨse. Aiwɨ Jisasɨ Kɨraisiho auta nasonɨhura Autaahaatɨho sangi japɨhɨ nasamaatɨ gaahandɨ kasitandɨhandapɨ andɨtitɨwɨ jatɨmɨ nuwɨse. \v 14 Sahɨ metɨhonya pɨwɨha atiwɨ asɨmwaatɨtɨhɨ pɨniyohonyonyaamataiwɨ Autaahaatɨhoai atɨwiwɨ komɨ otɨtɨhɨ pɨnuwɨ kopɨ maaritɨwɨ koai winjapepihɨrɨwɨse, amɨ aimɨ komɨ manyinyaatiso. Aiwɨ sahɨ jɨhura Jisasɨ Kɨraisihopɨ pɨwɨha wanɨha gaaha sangɨ atiwɨ nepɨhura, maipɨhaiwa kɨhaiwa kɨhaiwa samɨ maarɨho ambɨpatɨ jandotɨ maaritiwaiwa kiyohɨwaiwa japɨhɨ wɨndɨ kamaiwɨse. Owetane. Kaiwa namapɨ nanɨpimatɨwɨmapɨse. \v 15 Amɨ Autaahaatɨho sapɨ gaatihɨ nasauhɨ japɨhɨ nasamaasɨho apɨpaahɨ gaaho ainahɨho, amɨ maipɨhandɨ wɨndɨ namumatatɨ koai wapɨhɨ yandɨhɨho isɨhiyai nehɨ gaahandɨhɨhɨ kawisahosɨ, amɨ sahɨ komɨhatɨ nepɨse. Nepɨ Autaahaatɨho maipɨhapaapɨ koai yandɨhematatɨ kapaapɨ apousatɨ poundihɨ kapaapɨ mandɨtɨpaipatamataiwɨ, sahɨ yatɨhematɨwɨ tɨtɨhɨ ainahiyɨhiyaatɨ gaahiyaatɨ noaipapɨ nehɨ ko sawaho Autaahaatɨhoaisaahɨhɨ nunyanɨwɨ nehɨ ko maaritatɨ tɨtɨhɨ kairɨhɨretɨ kaiwɨse. \v 16 Iyataatɨ amɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha utɨpɨhandɨ jɨhandaatɨhɨ ahotisɨha satatɨ katise: \q1 “Nɨnɨ Autaahaatɨhonɨnɨ apɨpaahɨ tɨtɨhɨ gaahonɨnɨ popɨtɨhonɨnisɨ, amɨ sahɨ nisɨ isɨhiyaatɨ naasɨkatɨ kaiwɨ tɨtɨhɨ gaahiyaatɨ popɨtɨhiyaatɨ nisɨhihoaaŋɨ napɨwɨ bimaawɨse,” tatɨ ahondaise. \rq Pɨrisihiya 11:45, 19:2, 20:7\rq* \s1 Jisaasihomɨ Jɨtɨpatɨ Nawɨho Apɨpaahɨ Awaisɨhomatiyahataahɨ Autaahaatɨho Nyangi Japɨhɨ Nanyamaataise \p \v 17 Iyataatɨ sahɨ Autaahaatɨhopɨ gaapundawaahura, “Apore,” tawaatopo. So Apo utaaho woai usonataatɨ siyaho setahoso, tatɨ tipɨtapaatɨ usonaahomaahe. Owetise. Nehɨ nyahɨ nɨnaasiyaanamɨ kiyohɨrɨhɨretɨ mmonatɨ kɨretɨ nɨnaasiyaanangi tipɨtapaatɨ nyasonahore. Isɨ sahɨ wanɨ kɨmaapɨ yapɨmbataapɨhɨ bindawaawɨ kɨmbɨhɨ nyamɨ aunahɨpatɨ apɨpaahata bimɨtɨhaahata bindahaayo, tɨwɨ wɨndɨ sahɨ gɨmunyaapɨse. Owe. Nyamɨ aunahɨpatɨ apɨpaahatɨ mɨhaatɨ yamɨhapataatɨhɨ ahondaise. Isɨ sahɨ yatɨhɨ ipatisanɨwɨ baiwɨ itatamanɨwɨ Autaahaatɨhopɨ gwɨnyaapɨ koai nepɨ autaahɨ isɨwatɨ, amɨ nasisoaarɨ komɨ maaritirɨhɨretɨ japepihɨrɨwɨse. \v 18 Sahɨ aimɨ gwɨnyaapɨhiyaate, sahɨ jɨhura bimohɨrɨhɨretapo. Samɨ jaasoyaamɨ maipɨhaiwa kiyohɨwaiwa sangi nasanyauhɨ sahɨ kaiwa mmonɨwɨ nepɨ kaiwaatɨhɨ napwɨtɨwɨ apɨpaahɨ tanyaaha akɨpɨpa owehandɨ bimotɨhandapo. Saiwɨ sahɨ jɨhura maipɨhaiwaatɨhɨ bimauhɨ kaiwaatɨhapɨ Autaahaatɨho wapa sapɨ nunyatɨ nuwatɨ nasamaatɨ nehɨhaatesamasɨho? Iyataatɨ Autaahaatɨhorɨ wapa maapɨ gaahapa ketɨ kuraanɨhɨ namasaatatɨ owetimbɨpa nawɨho siriwaaho, amɨ gorɨhanda nunyatɨ sangi japɨhɨ nasamaataamaise. Owetise. \v 19 Kɨraisihomɨ jɨtɨpatɨ apɨpaahɨ gaahatɨ nawɨhomɨ ambɨpatɨ apɨpaahɨ owehatɨ nuhoaamasɨtɨhandaahɨ Autaahaatɨho sangi japɨhɨ nasamaataise. Ko Kɨraisihomɨ jɨtɨpatɨ sipɨsipɨho sɨpɨpɨhoho isɨhiyaamɨ maipɨhaiwaapɨ tipɨ tɨhɨwɨ Autaahaatɨhoai dɨpumanɨwɨ waamaindumapɨ nunyohɨpatamatiyatɨ komɨ jɨtɨpatɨ nuhoaamataise. Iyataatɨ Judaahiyaamɨ wɨnɨhapɨpa ahotirɨhɨretɨ, sipɨsipɨho sɨpɨpɨhoho gohɨho asaaha timbɨpa oweho apɨpaahɨ gaaho tipɨ tɨhɨwɨ isɨhiyaamɨ maipɨhaiwaapɨ Autaahaatɨhoai dɨpumanɨhohɨhomatiyatɨ Kɨraisiho napotaise. \v 20 Iyataatɨ jɨhɨ aimehura yapɨpatɨ Autaahaatɨho sangɨ kiyatɨ ahaisura Kɨraisihopɨ siyatɨ, isɨhiyai japɨhɨ numwaitandɨhatɨ nasatɨ otɨpɨpatɨ kiyatɨ napwɨtaise, tatɨ aimɨ katatɨ namɨhanatɨ Ahɨwihɨhore. Aihɨ ipotɨnɨhɨ wanɨ kɨmura asisɨha kɨmaiwa ipotɨmaiwetɨ Autaahaatɨho Kɨraisihoai natausaasihɨ nasatɨ kɨmaapɨ isɨhiyaamɨ ndɨhetɨ napotaise, sangi andɨtisaiwatɨ japɨhɨ nasamaitando. \v 21 Ko Kɨraisiho sangi japɨhɨ nasamaatɨ andɨtisaisɨhɨ amɨ sahɨ Autaahaatɨhopɨ gɨwunyaawaayopo. Kɨraisiho napwihɨ ko Autaahaatɨho ahowimatɨ japɨhɨ numwaatɨ koai netɨ nuwimaatɨ ambɨpatɨ awaipatɨ nunyatɨ netɨ awaisɨhoemataise. Isɨ sahɨ sandapɨ gwɨnyaapɨ Autaahaatɨhopɨ gɨwunyaapɨse. Aiwɨ amɨ ko sangi nasamaatɨ gaahandɨ kasisatɨ nasamɨtaisɨ, amɨ akɨtɨ nanyamɨtaise, tɨwɨ sahɨ kopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandɨ andɨtisaihonɨhɨ komɨhetɨ ndɨha ahiyawɨ jatɨmɨ nuwɨse. \s1 Jisaasihopɨ Gɨwunyaahohiyɨhiyaanɨnɨ Komɨ Naisɨhiyai Maarɨho Napaitaatɨ Numwɨtɨhaawo \p \v 22 Sahɨ Kɨraisihomɨ pɨwɨha atɨwiwɨ japepihɨrotɨhandaahɨ sahɨ noaipapɨ Autaahaatɨhomɨ ndɨhetɨ aimɨ tɨtɨhɨ gaahiyaatɨ apɨpaahɨ popɨtɨhiyaate. Popɨtɨhiyaatɨtawaawɨ amɨ samɨ isɨhiya naisɨhiya Autaahaatɨhomɨ isɨhiya Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyai sahɨ napaitɨwɨ maarɨho nunyawaayopo. Isɨ sahɨ wanɨ kɨmura andɨtitɨwɨ Kɨraisihomɨ isɨhiya kopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyai samɨ maarɨho akɨtɨnɨhɨ nunyawɨse. \v 23 Osaataatɨ nandapaamɨ yandɨpɨho wanɨhapa ningotɨ nandawisa noaipasɨpatamatiyatɨ, Autaahaatɨho wɨndɨ namaapotɨ konɨhɨ asohoematatɨ bimisɨho sangi netɨ wanɨhiyaatesamasɨhɨ sahɨ wanɨhiyaatɨ noaipapɨhiyaate. Iyataatɨ amɨ sahɨ nandapaamɨ yandɨpɨho kwɨtaaho yapɨpatambɨho ketɨ owetɨtandɨhoetapɨ noaipapɨhiyaatɨmaahe. Owetise. Nandapaamɨ yandɨpɨho Autaahaatɨho kaisɨho nasisoaarɨ ahotɨtandɨhoetapɨ sahɨ noaipapɨhiyaate. Nandapaamɨ yandɨpɨho so Autaahaatɨhomɨ Pɨwɨhaare. Sa pɨwa owemeta kaanɨhɨ ahonda isɨhiyai asɨyɨhiyaimatɨtaatɨwɨhandɨ taatɨ nunyahaare. Isɨ sa pɨwa kaaraahɨ sangi netɨ wanɨhiyaatesamatɨ nasamoyaatɨ asɨtimatɨtaatɨwɨhandɨ nasanyataise. \v 24 Sa pɨwɨha apɨpaahɨ akɨtɨhaare. Iyataatɨ amɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha jɨpatɨpindisɨhaatɨhapɨ satatɨ kandaase: \q1 “Isɨhiya nahatiya woyɨha tandɨpɨho kɨtarɨhɨramataiwɨhiye. Iyataatɨ amɨ kiyaamɨ utɨ apotinɨhopɨpa tandɨpɨhomɨ kwɨtaahomatiyahape. Iyataatɨ woyɨha kɨtarɨhɨrɨ awaipɨtihɨ amɨ kwɨtaaho tɨwɨhandɨwataise. \v 25 Sapaahɨ siyataahandɨ kandɨ Awaisɨhomɨ pɨwɨhaahɨ kaanɨhɨ nasisoaarɨ ahotɨmɨ notaise,” \rq Aisaiyaaho 40:6-8\rq* \m tatɨ katise. Sa pɨwa isɨhiya pɨwɨha gaaha sangi ausaapɨ aimɨ kasatauhɨ sahɨ aimɨ atisotɨhaapɨsato. \c 2 \s1 Awaisɨho Nawɨha Apɨpaahɨ Watɨpɨha Kaanɨhɨ Ahotisɨhaamatiyatɨ Konɨhɨ Nasisoaarɨ Bindataise \p \v 1 Amɨ sahɨ wanɨ Kɨraisihomɨhandaahɨ aimɨ noaipapɨ wanɨhiyaatɨ gaahiyaatimatawaayopo. Isɨ amɨ sahɨ maipɨhaiwa kahatamatɨpetahapa nahataapa namamapɨse. Aiwɨ amɨ jaipɨpa namapɨse. Aiwɨ amɨ isɨhiya nyapɨ gaahiye nyatɨtotɨwɨ jaiwaiwɨhaiwa nehɨ yamaatɨ tiwatɨhaatɨ ambɨpatɨ, amɨ maahomwaaŋapɨ katɨwɨ kiyohɨwaiwa bɨpi namapɨse. Aiwɨ amɨ isɨhiya usa wapa kahapaamapɨpa asaketahiyaapɨ samɨ maarɨho amɨ mandɨha yaasatɨ nehɨhaiwa aposiwaiwa saiwa namapɨse. Aiwɨ amɨ isɨhiya usaapɨ maipɨhaiwa gwɨnyaapɨ katɨwɨ kiyaametirɨhɨretapɨ setahiye, tɨwɨ kiyaamɨ ambɨpatɨ nausohaapɨ ahoaapɨ kamaatɨwɨse. Saiwa nahatewa kamaiwɨ bɨpi namapɨse. \v 2 Iyataatɨ nyahɨ aimɨ gɨnyunyaatahiyaane, metɨhonya gwɨsɨhaatapɨhonya amwɨtɨhɨrɨ nandaatɨwɨ apɨpaahɨ maaritɨmɨhauho. Isɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha sa amwɨtɨhɨramatiyahaasɨ sahɨ atiwɨ nepɨ metɨhonya gwɨsɨhaatɨhapɨhonya saniyaamɨ amwɨtɨhɨrɨ nanɨhohɨpatamataiwɨ ka sahɨ nepɨ amwɨtɨhɨramataiwɨ nasisoaarɨ nanɨwɨse. Iyataatɨ amɨ sa pɨwa amwɨtɨhɨrɨ gaahɨramatiyatɨ maipɨhapa katɨhɨ wapa ahɨmotatɨ apɨpaahɨ gaahaare. Isɨ sa pɨwɨha amwɨtɨhɨramatiyahaasɨ sahɨ atiwɨ nepɨ amwɨtɨhɨramataiwɨ maaritɨwɨ nainjaihɨ ka pɨwa samɨ maarɨhoai netɨ nga andɨtɨwiwatɨ watɨpurɨmatɨ, amɨ samɨ gwɨnyaahotɨhandi netɨ watɨpɨsamahonɨhɨ, amɨ sahɨ noaipapɨ watɨpɨhiyaatimatɨtaatɨwo, metɨhonya amwɨtɨhɨrɨ waatɨ nanawaawɨ kɨraahɨ gwɨnyanɨwɨ noaipapɨ watɨpɨtopatamatetɨtaatɨwo. Sahɨ saiwɨ kaisaihɨ amɨ Autaahaatɨho sangi japɨhɨ nasamaahonɨhɨ amɨ sahɨ koaisawɨ maasɨ bimɨtaatɨwo. \v 3 Autaahaatɨho sangi gaahatɨ kasihɨ aimɨ mmonɨwɨ gwɨnyawaawɨ Awaisɨho Autaahaatɨho ko gaahoe tɨwɨ gwɨnyaawaayopo. \p \v 4 Autaahaatɨho Jisaasihomɨhetapɨ otɨpɨpatɨ apɨpaahɨ awaipatɨ kiyataise. Aihɨ ko Jisaasiho yasɨha mɨhotɨrɨhɨrɨ asɨrɨhɨrɨ apɨpaahɨ watɨpɨhɨrɨ nawɨha watɨpɨhaamatiyahore. Ko siyahotihɨhandɨ kandɨ isɨhiya yapɨpatambɨhiya monɨwiwatawa mɨhotɨrɨhɨrɨ kɨmɨrɨ gaahɨrɨmaahe maipɨhɨre, tɨwɨ nemapɨ ahosumwawaayopo. Kiyaahɨ siyauhɨhandɨ kandɨ Autaahaatɨho Kopɨ utaaho gaahosɨ yasɨha anaahɨha aŋaaŋi anɨtisatɨ mwɨndɨwiwatɨ isɨwatatɨ otɨpɨpatɨ nawɨhiyatɨ nga kaitaiso, tatɨ Autaahaatɨho Kɨraisihoai namɨhanatɨ ahɨwisataise, otɨpɨpatɨ satɨ kaitando. \v 5 Iyataatɨ amɨ sangisangi mɨhotɨrɨhɨrɨ asɨrɨhɨrɨ watɨpɨhɨrɨ gaahɨrɨ nawɨha apɨpaahɨ kai watɨpɨhaamataiwɨhiyaate. Aihɨ amɨ Itɨpɨho Gaahomɨ watɨpɨhandaahɨ sahɨ Autaahaatɨho nasatɨ bimɨtandɨ aŋaaŋamataiwɨhiyaatɨ noaipaitaatɨwɨ aŋɨmatataise, sahɨ noaipapɨ tɨtɨhɨ Autaahaatɨho sawaho komɨhiyaatimatɨtaatɨwo. Saiwɨ komɨhiyaatimatisaihɨ komɨ Itɨpɨho Gaaho samɨhetɨ nasatɨ bimɨtando, jɨhura Isɨraherɨhiya Autaahaatɨhomɨ aŋaaŋɨ aŋɨmatauhɨ Autaahaatɨho sawaho nasatɨ kandaatɨhɨ nandaatɨ katɨhɨ bimipatamatiyato. Autaahaatɨho siyatɨ kasindɨmandɨ sahɨ noaipapɨ tɨtɨhɨ komɨhiyaatimatɨwɨ kopɨ mmonɨwɨ gaapundɨwɨ koai mepɨ autaahepumaitaatɨwe. Sahɨ saiwɨ kaisaihɨ amɨ Jisaasiho sahɨ saiwɨ gaahaiwa wapa kiyohɨwaiwa netatɨ Autaahaatɨhoai waamaindumwahaiwa numwɨtaise. Nyamɨ gaapunda Autaahaatɨhoai mepɨ autaahemwahohɨwaiwa Jisaasiho nyapɨ kaindɨhandapɨ Autaahaatɨho gwɨnyapenataatɨ maaritatɨ naitaise. \p \v 6 Iyataatɨ sa pɨwa akɨtɨhaare Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha jɨhaatɨhɨ amɨ satatɨ ahondaiso. Pɨwa saapɨ Aisaiyaaho sata kandaase: \q1 “Sahɨ baiwɨ atiwɨse. Nɨnɨ utaaho woai aimɨ namahandɨ amɨ nɨnɨ wanɨ koai aunahɨpatɨ Saiyonɨhanda ahɨwisataayo, ko awaisɨho jɨhoematatɨ nisɨ isɨhiyai winjaatɨ bimɨtando. Nɨnɨ koai ahɨwisataayo nisɨ otɨpɨpatɨ kanitando. Nɨnɨ kopɨ maaritɨtɨhore. So Awaiso ipatɨ mɨhotɨrɨhɨrɨ watɨpɨhɨramatiyahore, aŋaaŋi mwɨndɨwiwatɨ anɨtisatɨ isɨwatɨtando. Sandɨ apaapɨmaato. Amɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiya komɨhetɨ ahotawa komɨ watɨpɨhandɨ numwihɨ kiya komɨ watɨpɨhandɨ newaayopo. Isɨ isɨhiya kopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya mawɨhaiwa nepɨ wɨndɨ namosasɨndaapo. Owetɨtaise. Kiya nehɨ maaritɨtaapo, amɨ kiya kopɨ nehɨhandɨ gɨwunyaawaamaayowo,” tatɨ katise. \rq Aisaiyaaho 28:16\rq* \p \v 7 Isɨ amɨ sapaahɨ Kɨraisiho noaipatɨ yasɨha anaahɨha mɨhotɨrɨhɨramatiyahore, komɨhetɨ sahɨ kopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandunɨ jatohɨtɨhandunɨ nausawɨ ahaitaatɨwo. Iyataatɨ amɨ sandɨ apaapɨmaahe. Kɨraisihoai namɨhanatɨ aimɨ ahɨwihɨ ko noaipatɨ nahataapaamɨ Awaisɨho Jɨhoematataise. Iyataatɨ amɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha jɨha aimɨhaatɨhapɨ isɨhiya kopɨ wɨndɨ gɨmaawunyaapɨhiyaapɨ amɨ Kɨraisihoai ahosumwahohiyɨhiyaapɨ satatɨ katatɨ jɨpatɨpindise. \q1 “Otɨpɨpatɨhiya aŋaaŋɨ aŋɨmatohiyɨhiya yasɨha kɨma gaahaamaahe maipɨhe, tɨwɨ nemahotɨha ka wanɨ noaipatɨ mɨhotɨrisatɨ apɨpaahɨ watɨpɨhandaise anangi netɨ nga mwɨndɨwiwatɨ anɨtisatɨ isɨwatɨtando,” tatɨ jɨpatɨpinda ahondaise. \rq Aunɨhɨhɨrɨ 18:22\rq* \p \v 8 Iyataatɨ amɨ isɨhiya Kɨraisihopɨ wɨndɨ gɨmaawunyaahohiyɨhiyai Autaahaatɨho wihoaaŋɨhandɨ yaawɨhandɨ nunyatɨ netɨ nusosasatɨ aunahɨpatɨ maipɨhatɨ yaawɨhandɨ naitaatɨwɨhataahemaitaise. Iyataatɨ amɨ sandapaahɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha wapɨhɨ jɨpatɨpindisɨhaatɨhapɨ Autaahaatɨho Aisaiyaahomɨhetapɨ satatɨ kandaase. \q1 “Ko nawɨha gwɨharaaha mwɨtɨhaamatiyahore isɨhiyai auhɨraapɨhɨ muwɨtando. Iyataatɨ amɨ ko nawɨha awaisɨhaamatiyahore ketapɨ napepaatɨwɨ tɨmɨhaitaatɨwo,” tatɨ katise. \rq Aisaiyaaho 8:14\rq* \m Isɨhiya Kɨraisihomɨ pɨwɨha Gaaha nemapɨ ahosumwahohiyɨhiya siyai nawɨhaaraahamatiyatɨ muhonɨhɨ tɨmahiyawɨ kiyaanɨhɨ nosasɨndaapo. Saiwɨ kaitaapo tatɨ Autaahaatɨho jɨhura aimɨ katisɨhaare. \p \v 9 Iyataatɨ amɨ sangisaahɨ Autaahaatɨho, sahɨ aimɨ nisɨhiyaate satatɨ nasamahanahiyaate, sahɨ noaipapɨ tɨtɨhɨ komɨhiyaatimatɨtaatɨwo. Sahɨ Awaisɨho Jɨho Jisaasihopɨ gaapundɨwɨ koai mepɨ autaahepumawaayopo. Sahɨ tɨtɨhɨ gaahiyaatɨ ainahiyɨhiyaatɨ bindawaawɨ Autaahaatɨhomɨhaiwaapaahɨhɨ nasisoaarɨ gwɨnyaapɨ kiyohiyɨhiyaatɨ siyaatɨ akɨtɨnɨhɨ tɨtɨhɨ Autaahaatɨhomɨhiyaate. Sangi Autaahaatɨho sahɨ nisɨhiyaate, satatɨ nasamahainjawɨhiyaatɨ tɨtɨhɨ komɨhiyaatɨ bindawa isɨhiyai Autaahaatɨho gaahaiwa kasiwaiwaapɨ ausaapɨ Autaahaatɨho sanyisahoe, undɨwɨ kaundɨtaatɨwe. Aiwɨ amɨ Autaahaatɨho maipɨhandɨ asahatindɨhandɨ bimohɨtɨhandaatɨhɨ namasi nausainjɨtɨhandɨ apɨpaahɨ gaahandetapɨ napɨwɨse, tatɨ gaata nasamaasɨtɨhandapɨ ausaapɨ isɨhiyai kaundɨtaatɨwe. \v 10 Iyataatɨ jɨhura Autaahaatɨho sangi sangɨ nasamaasura sahɨ Autaahaatɨhomɨhiyaatɨmaahe, owe sangi nehɨ wiyaatimatɨwɨ bimambɨwɨhiyaate. Saiwɨ sangi wiyaatimatɨwɨ bimambɨwɨhiyaatisɨ wanɨ noaipapɨ sahɨ Autaahaatɨhomɨhiyaatimatawaayopo. Iyataatɨ amɨ jɨhura Autaahaatɨho sangi gaahandɨ wɨndɨ kamaasise. O amɨ wanɨhɨ Autaahaatɨho maarɨho sapɨ asɨpiyatɨ sangi gaahatɨ kasisatɨ jatatamanatɨ andɨtɨsaiwataise. \s1 Nyahɨ Autaahaatɨhomɨ Otɨpɨpatɨhiyaanisɨ Komɨ Otɨpɨpatɨhiyaamɨhɨretɨ Bimɨtɨhaawo \p \v 11 Nisɨ naisɨhiyaatɨ nɨnɨ sangi maarɨho nasanyohiyɨhiyaatɨ nisataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate, kɨmaapɨ yapɨmbataapɨhɨ bimohɨpɨmbɨhɨ apɨpaahapɨhɨ sahɨ bindawaamaayopo. Owetise. Nehɨ gohɨhapɨhɨ isɨhiya yapɨpatɨ wɨtaahapɨhiyaatamataiwɨ bindawaayopo. O amɨ aunahɨpatɨ apɨpaahatɨhɨ yamɨhapataatɨhɨ Autaahaatɨhoaapɨhɨ ahondaise. Aihɨ amɨ nɨnɨ watɨpɨndɨ sangi sandɨ kasatataato. Samɨ ambɨpatamɨ maaritiwaiwa wɨndɨ kamaiwɨ kaiwai nepɨ daahɨ ipɨhatiwɨse. Saiwa samɨ maarɨhoai taatɨ tiwiwaiwaapɨto. \v 12 Isɨhiya Autaahaatɨhopɨ wɨndɨ gɨmaawunyaapɨhiyaamɨ otɨhatɨhɨ sahɨ Kopɨ mmonɨwɨ gisunyaatatɨ nasesɨpainjɨhɨ kopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatɨ tɨtɨhɨ gaahaiwaahɨhɨ kaiwɨ daiwɨ bitopɨ bimaawise. Sahɨ saiwɨ gaahaiwaahɨhɨ kaisaihɨ amɨ kiya Autaahaatɨhopɨ gɨmaawunyaapɨhiya sapɨ satɨwɨ, kɨmiya isɨhiya maipɨhaiwa kaiwɨhiye tɨwɨ katɨwɨ kaimbɨwɨhiya kiya amɨ sahɨ gaahaiwaahɨhɨ kaimɨ naisaihɨ ipotɨhura samɨ gaahaiwa kiyohɨwaiwa mmondaapo. mmonawaawɨ kiya satɨtaapo. E kɨmiya isɨhiya Autaahaatɨhopɨ gɨwunyaahohiyɨmiya gaahaiwa kiyauhɨhandɨ nyahɨ yawanaanɨnɨ maipɨhaiwa kiyahaayo tɨwɨ gwɨnyaitaatɨwo. Saiwɨ gwɨnyaawaawɨ asisɨha Autaahaatɨho isɨhiyai netɨ tipɨtapaatɨ usondandɨ nasonɨhura sahɨ gaahaiwa kiyohɨwaiwaapɨ kiya namapɨ Autaahaatɨhoai kɨnyɨ gaahoŋe gaare, undɨwɨ nepɨ mepɨ autaahepumaitaatɨwo. \p \v 13 Iyataatɨ amɨ Awaisɨho gwɨnyaatɨ maaritirɨhɨretapɨ gwɨnyaawaawɨ wɨnɨhapɨpa nahataapa isɨhiya yapɨpatambɨhiyaamɨ ahiyohɨpɨpa baiwɨ sahɨ mmonɨwɨ japepihɨrɨwɨse. Iyataatɨ amɨ awaisɨho jɨhoematatɨ (Romɨhanda bindataatɨ) isɨhiyai nahataapɨpɨhɨ winjaatɨ bimisɨhomɨ pɨwɨha katonɨha baiwɨ atiwɨ japepihɨrɨwɨse. \v 14 Aiwɨ amɨ yatɨhɨ Pɨropinjɨhandamɨ gapɨmanɨho awaisɨhomɨ pɨwɨha wɨnɨhapɨpa baiwɨ japepihɨrɨwɨse. Sandɨ apaapɨmaasato, amɨ isɨhiya siya awaisawɨhiya awaisɨho jɨho (Romɨhanda bimisɨho) namɨhana ahɨwihɨhiye isɨhiya maipɨhaiwa kiyohiyɨhiyai maipɨhaiwa saiwa kamaiwɨse, undatɨ yawimatunɨ amɨ netɨ napuwatunɨ, amɨ isɨhiya pɨwɨha wɨnɨhapɨpa atɨwiwɨ gaahaiwaahɨhɨ kiyohiyɨhiyai gaahiyaate, undatɨ kiyai mepɨ autaahemwaitandunɨ namɨhanatɨ ahɨwihɨhiyaare. \v 15 Sahɨ saiwɨ tɨtɨhɨ gaahaiwaahɨhɨ kaitaatɨwɨ Autaahaatɨho maaritataisɨ gaahaiwaahɨhɨ kaiwɨse. Sahɨ saiwɨ gaahaiwaahɨhɨ kaisaihɨ isɨhiya Autaahaatɨhopɨ gɨmaawunyaatatɨ amɨ komɨ pɨwɨha minjapepihɨrɨwɨ, amɨ pɨwɨha gaahetɨ sahɨ japepihɨrauhɨ pɨwɨha maipɨhaiwa kasatohiyɨhiya mmonawaawɨ mawonɨhɨ namapɨ bɨpi ipatisanɨwɨ kiyaamɨ pɨwɨha bɨpi namɨhaitaatɨwo. \v 16 Sangi Autaahaatɨho aimɨ japɨhɨ nasamaasɨhiyaate. Nasamaasɨhɨ sahɨ aimɨ yapɨpatambɨhiyaamɨ wɨnɨhapɨpa japepihɨrɨwɨ maipɨhaiwa kiyohɨwaiwa aimɨ namasi nehɨ sangi nehɨhiyaatimatɨwɨhiyaate. Iyataatɨ amɨ sahɨ satɨwɨ nyahɨ aimɨ maipɨhaiwa namasi noaipawaatɨ nehɨhiyaanɨnɨ gaahiyaaniso, tɨwɨ maipɨhaiwa kaitaatɨwɨmaahe. Owetise. Autaahaatɨho maaritatɨ gwɨnyaasɨrɨhɨretɨ sahɨ japepihɨrɨwɨ komɨ otɨpɨpatɨhɨ kawiwɨ bimɨtaatɨwe. \v 17 Aiwɨ sahɨ baiwɨ gwɨnyaapɨ isɨhiya nahatiyai gaahatɨ kawiwɨ nepɨ kiyai mepɨ autaahepumapɨse. Aiwɨ amɨ isɨhiya Kɨraisihomɨ naisɨhiya samataiwɨ koai nunyanɨwɨ kopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyai sahɨ maarɨho baiwɨ nasisoaarɨ nunyawɨse. Aiwɨ amɨ Autaahaatɨhopɨ apɨpaahɨ Awaisɨhoe tɨwɨ kopɨ yaiwɨ komɨ otɨtɨhɨ pɨnuwɨse. Aiwɨ amɨ awaisɨho jɨho Romɨhanda bindata jainjaatɨ bimisɨhopɨ awaisɨhoe, tɨwɨ yaiwɨ komɨ pɨwɨha atɨwiwɨ komɨ otɨtɨhɨ pɨnuwɨse. \s1 Kɨma Pɨwɨma Otɨpɨpatɨhiya Kɨraisihomɨ Kaimumwaaŋɨ Kaitaatɨwɨhandapɨhaare \p \v 18 Sahɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatɨ isɨhiya usa sangi jainjaawɨ bimauhɨ sahɨ kiyaamɨ otɨpɨpatɨhiyaatimatɨwɨ otɨpɨpatɨ kawiwɨ bimohiyɨhiyaate samɨ awaisawɨhiya sangi jainjaawɨ bimohiyɨhiyaamɨ pɨwɨha baiwɨ atɨwiwɨ kiyaamɨ otɨtɨhɨ pɨnuwɨse. Sangi jainjaawɨ bimohiyɨhiya napaisaatɨ bɨpi kasatɨwɨhiyaisunɨ amɨ waapɨhɨtɨwɨ kasatɨwɨhiyaisunɨ osamapɨ maarɨho nunyawɨ kiyaamɨhatɨhɨ pɨnuwɨse. \v 19 Iyataatɨ amɨ Autaahaatɨho andɨtɨsaiwatɨ netɨ gisunyaahonɨhɨ sahɨ Autaahaatɨho gwɨnyaasɨrɨhɨretɨ japepihɨrisaihɨ amɨ isɨhiya sangi jainjaawɨ bimohiyɨhiya samɨ kiyohɨtɨhandapɨ poundonɨhɨ sangi tisapɨ ambɨpatɨ yaasahaiwa nasamisaihaahɨ gaasɨ kandapɨ yamaiwɨse, nehɨ ndɨhaahɨ winjasawɨse kaiwɨ kiyai yaasahaiwa nasamɨto, wihoaaŋɨ maipɨhatɨ wɨndɨ kamaawiwo. O amɨ Autaahaatɨhohɨ komɨ otɨpɨpatapɨ isɨhiya yaawɨhaiwa nehohiyɨhiyaapɨ gaasɨ nisɨ maaritohɨrɨhɨretɨ ninjapepihɨrɨwɨ kanisohɨtɨhandapɨ yaawɨhaiwa newaayowo, tatɨ waatɨ maaritahore. \v 20 Iyataatɨ amɨ isɨhiya sangi jainjaawɨ bimohiyɨhiyai pohipɨwiwɨ kiyaamɨ pɨwɨha atɨhomaawiwɨ, amɨ samɨ gwɨnyaapɨ maaritohɨrɨhɨretɨ japepihɨrisaihɨ kandapɨ sangi jainjatohiyɨhiya tisawisaihaahɨ sandɨhɨ sawanaatamɨ pohipɨwisotɨhandapɨ wihoaaŋɨhandɨ nasanyawaayopo. Sawanaatɨ pohipɨwisauhɨ tisawawaayowɨ kandapɨ Autaahaatɨho nisɨ otɨpɨpatapɨ yaawɨhandɨ newaayopo maatɨtaise. Owetɨtaise. Sahɨ sawanaatamɨ pohipɨwisotɨhandapɨ tisawawaayowo. O amɨ sahɨ Autaahaatɨhomɨhɨretɨ japepihɨrisaihɨ kandapɨsatɨwɨ tisapɨ ambɨpatɨ yaasɨhaiwa nasamisaihaahɨ Autaahaatɨho sahɨ yaasɨhaiwa nehohɨwaiwaapɨ gaare tatɨ sapɨ maaritɨtaise. \p \v 21 Sahɨ sɨkaiwɨ yaasɨhaiwa nepɨ komɨ otɨpɨpatɨ kawiwɨ bimɨtaatɨwɨ gaata japɨhɨ nasamaahiyaate. Sandɨ katotɨmandɨ apaapɨmaato, amɨ Kɨraisihoaisangi komɨ ambɨpatɨ yaawɨhaiwa netaise sangi andɨtɨsaiwɨtando. Ko siyatɨ kaindɨmandɨ sangi sɨwipatɨ gaahatɨ nasisataise, sahɨ ko yaawɨhaiwa nesɨpatamataiwɨ amɨ sangisangi naasɨkatɨ kaiwɨ yaasɨhaiwa naitaatɨwo. \q1 \v 22 “Kɨraisiho maipɨhaiwa wɨndɨ kamaayaho utaaho gaahore. Aihɨ amɨ isɨhiyaisangi komɨ pɨwɨha kɨma jaiwɨtaha katisɨha kɨmaare tɨwɨ ausaapɨ kamaatopo. Owetise. Nehɨhandɨ ambɨpatɨ yaawɨhandɨ nunyawaayopo” \rq Aisaiyaaho 53:9\rq* \p \v 23 Iyataatɨ amɨ isɨhiya ko Jisaasihoai sisɨpɨhundɨwɨ kiyauhɨhandɨ kandɨ amɨ ko kiyai wihoaaŋɨ sisɨpɨhundataamaase Owetise. Iyatɨ amɨ kiya isɨhiya koai nepɨ nusopɨsasɨwɨ ambɨpatɨ yaawɨhandɨ nunyohiyɨhiyai wihoaaŋɨ itɨhundatɨ amɨ nisangi nasopɨsasɨtɨ yaasahandɨ wihoaaŋɨ nasamɨtaano undataamunje. Owetise. Autaahaatɨhomɨhandisɨ sawaho wihoaaŋɨhandɨ kiyaisɨ numwɨtaiso tatɨ saiwa netɨ Autaahaatɨhoai nunyataise, Autaahaatɨho tɨtɨhɨ biyatɨ isɨhiyaamɨ kiyohɨwaiwa nahatewa tipɨtapaatɨ nga kiyatɨ mmosɨhoai. \v 24 Nyahɨ nyamɨ maipɨhaiwa kiyohɨwaiwaapɨ wihoaaŋɨhandɨ Autaahaatɨho nanyamɨtotahandɨ Jisaasiho nyamɨ aunahɨpatɨ netɨ nyamɨ maipɨhaiwa komɨ ambɨpatɨ gaahatetɨ naihɨ ko nyamɨ maipɨhaiwa nesi ipɨ tɨtɨhɨ atawɨhatetɨ nimaatatɨ komɨ ambɨpatɨ nosasɨnatɨ napotaise. Ko siyatɨ kaindɨmandɨ amɨ nyahɨ maipɨhaiwa namasi kaiwaatɨhapɨ japɨhɨ nasaatɨ tɨtɨhɨ gaahaiwaahɨhɨ kaitɨhaahandapɨ kiyataise. Iyataatɨ amɨ nyamɨ maipɨhaiwaapɨ Kɨraisihoai tiwauhɨ ko napotaise. Ko siyatɨ kaindɨhandaahɨ nyamɨ maipɨhaiwa namasi nasahaawɨ biyatɨ gaanyimatataise. \v 25 Autaahaatɨho siyatɨ kasindɨmandɨ apaapɨmaahe, sipɨsipɨho daihɨra namasi notɨ nehɨhaatɨ nihɨrɨnatɨ bimipatamataiwɨ jɨhɨ Jisaasihopɨ sangɨ gɨwunyaapɨhura kaanɨhɨ nihɨrɨnɨwɨ bimauhe. Saiwɨ nihɨrɨnɨwɨ bimauhɨhiyaatangi Autaahaatɨho japɨhɨ nasamaasi nasatɨ Jisaasihomɨhinɨsamataise, koai sahɨ nɨwipinjisaihɨ ko samɨ maarɨhoai biyatɨ jainjatɨtando. \c 3 \s1 Kɨma Pɨwɨma Usɨhiya Amɨ Asɨhiya Aimɨ Namaatɨnɨhohiyɨhiyaapɨhaare \p \v 1-2 Otɨpɨpatɨhiya kiyai winjaawɨ bimohiyɨhiyaamɨ pɨwɨha atɨwiwɨ kiyaamɨ otɨtɨhɨ pɨniyohɨpatamataiwɨ, amɨ sahɨ asɨhiyaatɨ aimɨ sɨwoyaisahiyaatɨ samɨ sɨwoyaamɨ pɨwɨha napaitɨwɨ atɨwiwɨ kiyaamɨ gwɨnyaahohɨrɨhɨretɨ japepihɨrɨwɨ kiyaamɨ otɨtɨhɨ bɨnuwɨse. Sandɨ apaapɨmaato, samɨ sɨwoya usa Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha wɨndɨ atɨhomiwɨ Autaahaatɨhomɨhɨretɨ minjapepihɨrɨwɨhiya sahɨ kiyaamɨ apwaatiyaatɨ tɨtɨhɨ gaahaiwaahɨhɨ kaisaihɨ mmondaatɨwo. Sahɨ kiyaapɨ nepemaitɨwɨ nyamataiwɨ gɨwunyaitotɨwɨ pɨwɨha kamundɨwɨse. Owe. Kiya nehɨ sahɨ gaahatɨ sɨwoyai kawiwɨ kiyaamɨ pɨwɨha atɨwiwɨ kiyaamɨ otɨtɨhɨ pɨniyohɨtɨhandɨ kiya mmondaatɨwo. mmonawaawɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha akaahe tɨwɨ Kɨraisihopɨ kiya gɨwunyaitaatɨwo. \v 3 Aiwɨ amɨ sahɨ asɨhiyaatɨ autaahɨ ambɨpatetɨ utɨ apotɨhɨrɨ mmonɨwinjawɨ gaahapaahɨhɨ niyopɨ nipaatɨwɨ yundanyaaminɨwɨse. Owetane. \v 4 Autaahaatɨhomɨhaiwa gaahaiwa nepɨ samɨ maarɨhoai yundanyaawitaatɨwɨhaiwaapɨ waatɨ pɨhɨtɨwɨ gwɨnyaapɨse. Saiwa samɨ maarɨhoai yundanyaawitaatɨwiwa nosasɨna owetɨtandɨ yapɨpatambɨhaiwaamaahe. Owetise. Saiwa maarɨhomɨ yundanyɨhaiwa maarɨho biyatɨ wisaita ambɨpatɨ napaisaatɨtonɨhɨ bɨpisɨ bimɨtaatɨwɨhaiwaare. Saiwa samɨ maarɨhoai yundanyɨha gaahapaara yundanyaawisaihɨ Autaahaatɨhomɨ ndɨhetɨ ngaatɨtaise. \v 5 Iyataatɨ amɨ jɨhɨ aimehura Isɨraherɨhiyaamɨ asɨhiya Autaahaatɨhopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya kiyaamɨ maarɨhoai yundanyɨha gaahapa yundanyaawisawaayopo. Saiwɨ kiyaamɨ maarɨhoai yundanyɨha gaahapaaraahɨ yundanyaawisohɨwaiwaaraahɨ andɨtɨwisɨhɨ kiyaamɨ warisaamɨ pɨwɨha napaitɨwɨ atɨwiwɨ winjapepihɨrawaayopo. \v 6 Iyataatɨ amɨ kiyaamɨ waatɨ Saraahaate. Saraahaatɨ saatɨ warɨho Abɨraahamɨhomɨ pɨwɨha atɨwisatɨ komɨ otɨtɨhɨ sanotaatɨ warɨho koai, “nisɨ awaisɨhoŋe,” undahaate. Iyataatɨ sahɨ aimɨ saiwɨ nunjawaayopo. Sahɨ aimɨ Autaahaatɨhopɨ gɨwunyaawaayopo, Saraahaatɨ gɨwunyaasɨpatamataiwo. Saiwɨ sahɨ nehɨ tɨtɨhɨ gaahaiwaahɨhɨ kiyawaawɨ amɨ sahɨ wapaapɨ wɨndɨ yamaayopo. Sahɨ saiwɨ gaahaiwa kiyotɨhandaahɨ sahɨ Saraahaatamɨ maatiyaatamataiwɨhiyaatɨ noaipawaayopo. \p \v 7 Iyataatɨ amɨ sahɨ usɨhiyaatɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaatɨ aimɨ sɨwaasɨhiyaisahiyaate, amɨ sangisangi naasɨkatɨ kaiwɨ tɨtɨhɨ maarɨho gaaho gwɨnyaapɨ samɨ sɨwaasɨhiyaisawɨ baiwɨ napaisaatɨ bimaawɨse. Sandɨ apaapɨmaato. Sahɨ aimɨ gwɨnyaapɨhiyaate. Asɨhiyaamɨ ambɨpatɨ samɨhatamatiyatɨ watɨpɨhandisahiyaamaahe. Owetise. Isɨ saiwɨhiyaaso tɨwɨ gwɨnyaapɨ gaahatɨ kiyai kawiwɨ bimaawɨse. Iyataatɨ amɨ asɨhiyaisangi asɨyɨhiyaimatɨtaatɨwɨhandɨ sahɨ nesaihɨ amɨ kiyaisangi naitaatɨwɨhiye. Isɨ sahɨ saiwɨ sɨretɨ kaiwɨ bindawaawaahɨ sahɨ Autaahaatɨhoai pɨwaundɨwɨ nahowiwɨ gaapundɨtaatɨwɨhɨra daihɨra wapa netɨ namaasisapuwɨtaise. \s1 Nyahɨ Isɨhiyai Nahatewetɨ Maarɨho Nunyaatɨ Gaahatɨ Kawitɨhaawo \p \v 8 Wanɨ nɨnɨ pɨwɨha watɨpɨndɨha sandɨ sangi kasatɨtɨ owemaitandiyo. Samɨ maarɨho naasɨko baiwɨ gwɨnyaapɨ amɨ isɨhiya usa samataiwɨ Kɨraisihopɨ aimɨ mmonɨwɨ gɨwunyaahohiyɨhiya yaawɨhaiwa nehohiyɨhiyaapɨ gwɨnyaapɨse. Aiwɨ amɨ kiya Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyai maarɨho napaitɨwɨ nunyawɨse. Maarɨho nunyawɨ asɨpɨwiwɨ gaahatɨ kawiwɨse. Aiwɨ sahɨ samɨ amɨtɨha yatɨhɨ ipatisanɨwɨ gwɨnyaapɨse. \v 9 Iyataatɨ amɨ isɨhiya usa sangi maipɨhaiwa kasatɨwɨ sametirɨhɨretapɨ setahiyaate, tɨwɨ kasatisaihaahɨ amɨ wihoaaŋɨha kiya kasatohiyɨhiyai maipɨha kamundɨwise. Owetane. Kiya maipɨha kahɨtohɨhaapɨ wihoaaŋɨha nehɨ gaahaahɨhɨ sahɨ katɨwɨ sahɨ Autaahaatɨhopɨ namapɨ gaapundɨwɨse isɨhiya siya sangi pɨwɨha maipɨha kasatohiyɨhiyai gaahandɨ nunyatɨ kiyai andɨtɨwiwɨto. Sandɨ kasatohɨtɨmandɨ apaapɨmaasato, sahɨ aimɨ Autaahaatɨhomɨhiyaatimatɨwɨ bindawaawɨ sɨkaiwa kaitaatɨwɨ ahɨsihɨhiyaatɨtihɨsato. Isɨ saiwɨ kaisaihaahɨ amɨ Autaahaatɨho sangi gaahatɨ kasitaise. \v 10 Isɨ sahɨ saiwɨ kaiwɨse. Sandɨ kasatohɨtɨmandɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha jɨhaatɨhɨ Aunɨhɨhɨramɨ Utɨpɨhoaatɨhɨ sata ahotise: \q1 “Isɨhiya usa kɨmaapɨ yapɨpataapɨhɨ kiyaamɨ bimɨtaatɨwɨhandɨ biyatɨ nga nusoaipatunɨ amɨ asisɨha gaahaiwa saniyonɨhɨ mmonɨwɨ bimɨtaatɨwɨhandapɨ gwɨnyaawaawaahɨ isɨhiya pɨwɨha maipɨha kaundohiyɨhiyai wihoaaŋɨha pɨwɨha maipɨha wɨndɨ kamundɨwɨse. Aiwɨ amɨ kiya pɨwɨha jaipɨpa wɨndɨ kamaatɨtaatɨwe. \v 11 Jaipɨpa kamaatɨwɨ amɨ maipɨhaiwa kahatamatɨpetahaiwai ahosumwapɨ, amɨ tɨtɨhɨ gaahaiwaahɨhɨ kaiwɨse. Aiwɨ amɨ kiya isɨhiya usa gɨwunyaahohiyɨhiyaisawɨ maarɨho naasɨko gwɨnyaapɨ bimɨtaatɨwɨhandapɨ waatɨ gwɨnyaapɨ amɨ andɨtitɨwɨ kaiwaahɨhɨ japepihɨrɨwɨ kaiwɨse. \v 12 Iyataatɨ sandɨ apaapɨmaato, isɨhiya mmonɨwinjawɨ tɨtɨhɨ gaahaiwaahɨhɨ kiyohiyɨhiyai Autaahaatɨho nasisoaarɨ winjatahore. Aiwɨ amɨ kiya saiwɨhiya Autaahaatɨhoai wapaapɨ nunjenɨwɨ pɨwaundauhaahɨ atɨwisatɨ ketɨ nunyatɨ amɨ andɨtɨwiwahore. Siyatɨ Autaahaatɨho komɨhiyai kawisataahandɨ kandɨ isɨhiya maipɨhaiwa kiyohiyɨhiyaapɨ itɨhɨtatɨ wihoaaŋɨhandɨ kiyai pohipɨwisahore,” tatɨ ahotise. \rq Aunɨhɨhɨrɨ 34:12-16\rq* \s1 Sahɨ Ambɨpatɨ Yaasɨhaiwa Nepɨ Nosasɨndaatɨwɨhandapɨ Yamaiwɨse \p \v 13 Sahɨ mmonɨwinjawɨ tɨtɨhɨ gaahaiwaahɨhɨ maaritɨwɨ andɨtitɨwɨ kaimɨ naisaihɨ ndɨ sangi maipɨhaiwa kasisatɨ netɨ nasopɨsasɨtaise? Utaaho wo siyatɨ kasitandɨho owe. \v 14 Iyataahandɨ kandɨ amɨ sahɨ andɨtitɨwɨ tɨtɨhɨ gaahaiwaahɨhɨ mmonɨwinjawɨ japepihɨrɨwɨ kaimɨ naisaihɨ amɨ isɨhiya usa samɨ kiyohɨwiwaapɨsatɨwɨ nepɨ nasopɨsasisaihaahɨ sahɨ maaritɨwɨse. Sandɨ sahɨ Autaahaatɨhomɨ gwɨnyaasɨrɨhɨretɨ japepihɨrawaawɨ yaasɨhandɨ newaayowɨ amɨ Autaahaatɨho gaahatɨ kasisatɨ jatatamanɨtaise. \q1 “Iyataatɨ amɨ isɨhiya sangi yasimapɨhaiwa wiwa kasisaihɨ amɨ sahɨ wɨndɨ kiyaapɨ yamaiwɨse. Aiwɨ amɨ kaiwaapɨ samɨ maarɨho jandotɨ maarɨho owemaasetane. Owetane”. \rq Aisaiyaaho 8:12-13\rq* \p \v 15 Sahɨ samɨ maarɨhoaatɨhapɨ saiwɨ gwɨnyaapɨse, Kɨraisiho nyamɨ awaisɨho naasohisɨ nyangi ko biyatɨ nyainjaatɨ bimɨtaise, tɨwɨ gwɨnyaapɨse. Iyataatɨ amɨ sahɨ Autaahaatɨho sangi nasamɨtandɨ katiwaiwaapɨ jatɨmɨ niyohɨtɨhandamɨ tanyaahaapɨ isɨhiya nasɨsesaihaahɨ, amɨ sahɨ wihoaaŋɨha nusesɨpapɨha pɨwɨha kaundɨtaatɨwɨha nahatewetɨ nepɨ detemapɨ tɨmetɨwɨse. \v 16 Isɨhiya saiwɨ nasɨsesaihɨ wihoaaŋɨha sahɨ kaundawaahura bɨpi napaisɨha pɨwɨha kaundɨwɨse. Aiwɨ amɨ sahɨ tɨtɨhɨ gaahaiwaahɨhɨ mmonɨwinjawɨ kaiwɨse Autaahaatɨho gwɨnyaatɨ maaritiwaiwo. Sandɨ apaapɨmaato, sahɨ saiwɨ gaahaiwaahɨhɨ kaimɨ naisaihɨ isɨhiya samɨ gaahaiwa kaimɨ niyohɨwaiwaapɨsatɨwɨ pɨwɨha maipɨhaiwa kasatohiyɨhiyai mawɨtando. Iyonɨhɨ amɨ isɨhiya usa samɨ gaahaiwa kaiwɨ Kɨraisihomɨhɨretɨ japepihɨrɨwɨ kiyohɨwaiwaapɨ mmonɨwɨ gɨwunyaatahiya isɨhiya usa pɨwɨha maipɨha kasatohiyɨhiyaapɨ kɨmiya tɨtɨhɨ gaahaiwa kiyauhɨhandɨ kɨmiya isɨmiya nehɨhaiwa taawɨ pɨwɨha maipɨhaiwa kaundawaayopo, tɨwɨ mmondaatɨwo. \v 17 Amɨ sɨkaiwɨ kaiwɨse. Sandɨ apaapɨmaato, nyahɨ Autaahaatɨhomɨhɨretɨ japepihɨraatɨ gaahaiwa mmonainjaatɨ kaimɨ naisaihɨ kaiwaapɨnyatɨwɨ isɨhiya ambɨpatɨ yaasɨhaiwa nanyamɨtaatɨwɨhandapɨ Autaahaatɨho maarita gwɨnyaasɨrɨhɨretɨnaahɨ gaare. O amɨ nyahɨ maipɨhaiwa kaisaihɨ amɨ isɨhiya kaiwaapɨnyatɨwɨ ambɨpatɨ yaasɨhaiwa nanyinyawɨ nyawisaihaahɨ amɨ sandɨhɨ maipe. Iyataatɨ amɨ Autaahaatɨhoaisangi nyapɨ wɨndɨ maarɨmitɨtaise. Owetɨtaise. \s1 Kɨraisiho Aimɨ Napomatatɨ Japɨhɨ Nepataatɨ Nyangi Japɨhɨ Nanyamaataise \p \v 18 Iyataatɨ amɨ Kɨraisiho kaindɨhandapɨ gwɨnyaapɨse. Kɨraisihoaisangi Autaahaatɨhomɨhɨretɨ japepihɨratɨ gaahaiwaahɨhɨ kaindɨhandapɨ yaawɨhandɨ netaise. Iyataatɨ Kɨraisiho so utaaho gaaho apɨpaahɨ ainahɨho nyapimainjɨhɨ nyahɨ maipɨhaiwaisahiyaanamɨ aunahɨpatɨ netɨ ko napotaise. Ko nyamɨ maipɨhaiwa kiyohɨwaiwa nenyamaitandɨ nehɨ naasaaraahɨhɨ napotaise. Jɨhaatɨ nyamɨ maipɨhaiwaapɨ ko wɨndɨ namaapwɨtaise. Iyatɨ amɨ ko nyahɨ Autaahaatɨhoaisaatɨ mandɨtɨpinaatɨ nyahɨ yandɨhɨtihɨ amɨ ko yandɨhɨtihɨ siyaatɨ yiyandɨhɨ bimonɨhɨ netɨ ahonyisatɨ detɨ Autaahaatɨhomɨhinɨ ahɨnyisataise, Autaahaatɨhoaisaatɨ maasɨ pɨwanaatɨ bimɨtɨhaawo. Kɨraisiho nyamatiyahatɨ ambɨpatisahoai kɨmaapɨ yapɨpataapɨhɨ tiwauhɨ ko napotaise. Napwihɨhandɨ kandɨ Autaahaatɨhomɨ Itɨpɨho Gaaho ahowimatɨ japɨhɨ numwaasɨhɨ japɨhɨ nepatɨ ambɨpatɨ watɨpɨhatɨ wipetahatɨ Itɨpɨhomɨhatɨ netɨ asohoematatɨ yamɨhapataatɨhɨ yamo bindataise. \v 19 Siyatɨ ko ambɨpatɨ wipetahatɨ watɨpɨhatɨ Itɨpɨhomɨhatɨ netɨ isɨhiya aimɨ napohiyɨhiyaamɨ maarɨho napwɨtɨwɨ bimohiyɨhiyaapɨhɨ notɨ noaipatɨ kiyai saundataase. “Nisɨ tiworisaisunɨ amɨ nahataapaisunɨ aimɨ nɨnɨhimandɨ titɨ ipɨhatisataayo,” undatɨ kiyai kaundataase. \v 20 Isɨhiya napohiyɨhiyaamɨ maarɨho napwɨtɨwɨ napwɨtohɨpɨpɨhɨ bimohiyɨhiya siya apaapɨmaahe. Jɨhura Nuwaaho bimisura ko Nuwaaho Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha ausaatɨ kaundihɨhandɨ kandɨ kiya wɨndɨ atɨhomiwɨ pohipaiwɨ nemahohiyɨhiyaare. Iyataatɨ isɨhiya maipɨhaiwa pɨhɨtɨwɨ kiyawaayopo. Saiwɨ kiya Autaahaatɨhomɨ pɨwɨhaapɨ pohipaiwɨ nemahauhɨhandɨ kandɨ ko Autaahaatɨho wihoaaŋɨhandɨ yaawɨhandɨ ketɨ namumwise. Owetise. Kiya kiyaamɨ maipɨhaiwa namasi japɨhɨ nepemaitowo tatɨ namatɨ jatataise. Jatihɨ Nuwaaho amɨ sura sipɨhandɨ awaindɨhandɨ taatɨ kiyametaatɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha ausaataise. Siyatɨ pɨwɨha ausaatɨ kaundihɨhandɨ kandɨ kiya wɨndɨ atɨhomisauhɨ nehɨ naasiyaahɨ isɨhiya ikwɨrɨ naasairɨtihɨ wihɨnɨramɨ murɨmotahiyaahɨhɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha atiwɨ nepɨ sipɨhandotɨ nandaawaayopo. Sipɨhandotɨ nandaahohiyɨhiya waapoho nanɨwɨ wɨndɨ namaapopo. Owetise. kiya nga baiwɨ bindawaayopo. Isɨhiya Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha nemapɨ pohipiyohiyɨhiyaahɨhɨ napopo. \v 21 Saatɨ waapɨhaatɨ Autaahaatɨho wanɨ nyangi kanyindɨhandapɨ sɨwipatɨ namɨhanahaate. Isɨhiya waapohora baasusauhɨ Autaahaatɨho sangi japɨhɨ nasamaataise. Iyataatɨ amɨ isɨhiya waapoho nehauhɨ waapoho koraahɨ ambɨpatamɨ kipatɨ bausatɨ nemwataamaise. Owetise. Kiya waapoho nehotɨmandɨ nyahɨ aimɨ nepemaitaatɨ Kɨraisihoai nunyanaatɨ komɨhɨretɨ japepihɨraatɨ tɨtɨhɨ gaahaiwaahɨhɨ kaitɨhaawiyo, undɨwɨ isɨhiyai nunjɨtaatɨwɨ waapoho nehopo. Jisasɨ Kɨraisiho napwihɨ Itɨpɨho japɨhɨ ahowimatɨ numwaasɨhomɨhetapɨ nyangi Autaahaatɨho japɨhɨ nanyamaataise. \v 22 Jisasɨ Kɨraisiho yamɨhapataatɨhɨ aimɨ niyatɨ noaipasɨhɨ Autaahaatɨho Koai netɨ nuwimaatɨ ambɨpatɨ awaipatɨ nunyatɨ komɨ ikwɨrɨ gaatɨhɨraihoaaŋɨ newisataise. Newihɨ ko Autaahaatɨhomɨ otɨpɨpatɨhiya awaisawɨhiyaisunɨ amɨ wapa apɨpaahɨ watɨpɨhapaisunɨ Awaisɨhoematatɨ winjaatɨ bimihɨ kapa nahataapa ko Kɨraisihomɨ otɨtɨhɨ ahondaise. \c 4 \s1 Kɨraisihopɨ Gɨwunyaahohiyɨhiya Nehɨ Kiyai Wɨretɨ Bimɨtaatɨwe \p \v 1 Kɨraisiho Komɨ ambɨpatɨ yaawɨhandɨ netaise. Isɨ amɨ sangisangi naasɨkatɨ kaiwɨ Kɨraisihomɨ gwɨnyaatɨ kaimumwaaŋɨ kamwaaŋɨ kaiwɨse. Sandɨ apaapɨmaahe. Sahɨ ambɨpatɨ yaasɨhaiwa newaawaahɨ sahɨ maipɨhaiwa namaposawɨ gaahaiwaahɨhɨ kiyawaawe. \v 2 Kɨmaapɨ yapɨpataapɨhɨ bindawaahura Autaahaatɨhomɨ gwɨnyaasɨrɨhɨretɨ kiyaatɨnɨhɨ japepihɨrɨtaatɨwe. Aiwɨ isɨhiya mambɨhiya kahapaamapɨpa gwɨnyaahohɨrɨhɨretɨ wɨndɨ minjapepihɨrɨtaatɨwe. Amɨ sandɨ apaapɨmaato, utaaho wo komɨ ambɨpatetɨ yaawɨhaiwa nesɨho aimɨ maipɨhaiwa namataise. \v 3 O amɨ jɨhuraahɨ sahɨ apɨpaahɨ maipɨhaiwa Autaahaatɨhopɨ gɨmaawunyaapɨhiya maaritɨwɨ kiyohɨwaiwaamatiyahaiwa aimɨ nga kaiwɨ bisotɨmbɨwɨhiyaate. Iyataatɨ maipiwa sahɨ kaiwɨ bimohɨwaiwa saiwa siyahaiwaapɨto. Usɨhiya amɨ asɨhiya kɨhiyaisawɨ kiyaamɨ ambɨpatɨ gohaparɨ tɨmaamaitɨwɨ, amɨ maipɨhaiwa pɨhɨtɨwɨ gwɨnyaapɨ kaiwɨ amɨ nandapa maaritɨwɨ nipinjawɨ pɨhɨtɨwɨ nanɨwɨ, amɨ waapoho nanɨwɨ naharitaatɨwɨho pɨhɨtɨwɨ nanɨwɨ nahɨriwɨ amɨ Autaahaatɨho akohomɨ wɨnɨhapɨpa nemapɨ, amɨ autaahaatɨho jaiwɨtahopɨ sahɨ gwɨnyaapɨ gaapundɨmbɨwɨhiyaate. \v 4 Amɨ Sahɨ wanɨ saiwa isɨhiya Autaahaatɨhopɨ nanɨpimatɨwɨ wɨndɨ mmonɨwɨ gɨmaawunyaahohiyɨhiyaisawɨ wɨndɨ kamaayopo. Aihɨ kiya sangi jasonawaawɨ kɨmiya isɨmiya nyamataiwɨ nyamɨ kiyohɨrɨhɨretɨ kamaiwɨ kiyai nehɨ wɨretɨ kiyowo, tɨwɨ jasonawaawɨ yaiwɨmawaayopo. Yaiwɨmaposawɨ sahɨ asɨretɨ kiyopo, satɨwɨ itɨhɨsatawaatopo. \v 5 Isɨ siya isiya ipotɨhura Awaisɨho isɨhiyaamɨ kiyohɨwaiwa netɨ tipɨtapaatɨ mmondandɨhomɨ ndɨhetɨ noaipapɨ bitotawaawɨ sandapɨ siyaatɨ kiyahaayo, undɨwɨ kaundɨtaatɨwe. Satɨ kiyatɨ isɨhiya napohiyɨhiyaisunɨ amɨ isɨhiya asɨyɨhiyaisunɨ kiya kiyohɨwaiwa netɨ tipɨtapaatɨ usondandɨho aimɨ tɨmendaise. \v 6 Sandɨ kandapɨ aimɨ isɨhiya napohiyɨhiya asɨyɨhiya sangɨ napopɨ bimauhɨ pɨwɨha gaaha ausaahauhɨ aimɨ atisopo. Isɨhiya maipɨhaiwa kiyohiyɨhiya napohɨpatamataiwɨ napowaayopo. Napowaahandɨ kandɨ wanɨ asɨyɨhiyaimatɨtaatɨwɨhandɨ nepɨ ambɨpatɨ watɨpɨhatɨ wipetahatɨ nepɨ itɨpɨhiyaimatɨwɨ Autaahaatɨho Itɨpɨho bimipatamataiwɨ bindawaayopo. \s1 Autaahaatɨho Otɨpɨpatɨ Nyahɨ Wapa Gaahapa Kamaayaahandɨ Nehɨhandɨ Nanyamipatɨ Katɨ Napaitaatɨ Kaitɨhaawo \p \v 7 Kahapaamapɨpa nahataapa notɨ owetɨtandɨhura aimɨ nasatɨ detɨndaise. Isɨ sahɨ samɨ amɨtɨha nga tɨtɨhɨ gwɨnyaapɨ sahɨ sawanaatɨ baiwɨ jatɨnɨwɨ jaawɨ bitosawɨse. Saiwɨ tɨtɨhɨ jaawɨ bitotawaawɨ baiwɨ gaapundɨtaatɨwo. \v 8 Aiwɨ amɨ sahɨ nahatewetɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiya usai napaitɨwɨ maarɨho nunyawɨse. Sandɨ amɨ apaapɨmaato, isɨhiya usai maarɨho napaitɨpɨ numwingɨtɨhandɨ sandɨ maipɨhaiwa gɨmunyaatatɨ kahatamatɨpetahaiwa nahatewai netɨ noaasatɨ namaasatɨ, amɨ gaahaiwa wiwa isɨhiya kiyohɨwaiwa nahatewai apɨpaahɨ nusatipɨhaahande. \v 9 Amɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiya usa sangisenda napisaihɨhiyai sahɨ baiwɨ numwaapɨ kiyai iwɨtatamanɨwɨse. Sahɨ samɨ omaŋɨtɨtɨhɨ maarɨhoaatɨhapɨ kiyaapɨ mɨmaipaiwɨ gwɨnyaapɨ satɨwɨ, nyahɨ kiyai iwɨtatamanɨtɨhaawɨ ponyatise tɨwɨ gɨmunyaapɨse. Sahɨ kiya Autaahaatɨhomɨ isɨhiya Kɨraisihomɨ naisɨhiyai samɨ aŋɨpɨpɨhɨ numwaapɨ nandapa nunyawɨ andɨtɨwipɨse. \v 10 Autaahaatɨho nehɨ koai sawaho gwɨnyaatɨ maaritirɨhɨretɨ nyangi gaahatɨ kanyisatɨ komɨ otɨpɨpatɨ gaahatɨ nyahɨ nehɨ nɨnaasiyaanangi yiyandɨhɨ kɨhatɨ kɨhatɨ nyahɨ gaahandɨ wɨndɨ kamaayaahandɨ nehɨhandɨ nyangi nanyinyataise, komɨ isɨhiya usai andɨtɨwiwaatɨ kaitɨhaahaiwo. Isɨ kaiwa otɨpiwa Autaahaatɨho nyangi nehɨhandɨ nanyamiwiwa biyaatɨ jataatɨ, amɨ napaitaatɨ kaitɨhaawo komɨ isɨhiyai gaahatɨ kawisaatɨ biyaatɨ newaatɨ kiyai iwɨtatamanɨtɨhaawo. \v 11 Iyataatɨ amɨ utaaho wo Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha ausaitandɨhatɨ otɨpɨpatɨ netaataahɨ amɨ ko katɨ napaitatɨ biyatɨ kiyatɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha ausaatɨ isɨhiyai kaundane. O amɨ utaaho wo isɨhiyai iwɨtatamanatɨ gaahatɨ kawɨsatɨ andɨtɨwiwɨtandɨhatɨ netaataahɨ amɨ ko katɨ biyatɨ napaitatɨ Autaahaatɨho watɨpɨhandɨ koai numwindɨhandaahɨ kiyane isɨhiyai iwɨtatamanɨtando. Amɨ sahɨ saiwa gaahaiwa saiwɨ kaisaihɨ isɨhiya kaiwa sahɨ gaahaiwa kiyohɨwaiwa mmonawaawɨ sahɨ nɨnaasoŋɨ Kɨraisihomɨhiyaatɨtanɨhɨ namapɨ kiya Autaahaatɨhoai mepɨ autaahepumaito. Iyataatɨ so Autaahaatɨho nausainjɨtɨhandunɨ amɨ watɨpɨhaiwa nahatewaunɨ nasisoaarɨ komɨhetɨ ahotɨmɨ nohore. Isɨ ko setahosɨ Akɨte. \s1 Nyahɨ Kɨraisiho Koai Yaawɨhaiwa Nesɨpatamatiyaatɨ Maaritaatɨ Yaasɨhaiwa Naitɨhaawo \p \v 12 Nisɨ naisɨhiyaatɨ nɨnɨ sangi nisɨ maarɨho nasanyohiyɨhiyaatɨ nisataiwɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaate. Sangi nasɨsenahandɨ samɨ ambɨpatɨ yaasɨhandɨ amɨ sisɨhaamatiyatɨ tisatɨhandɨ sahɨ taawɨ nehohɨtɨndapɨ sahɨ yaiwɨ pɨhɨtɨwɨ gɨmunyaapɨse. Sandɨ samɨ ambɨpatɨ yaasɨhandɨ sahɨ taawɨ nehotɨndɨ isɨhiya usa namepɨ nehɨ wanɨhandɨ kandi wipetahandɨ nehɨ sahɨhɨ taawɨ newaamaayopo. Owetise. \v 13 Sahɨ sandɨ samɨ ambɨpatɨ yaasɨhandɨ taawɨ nehotɨmandɨ amɨ sandɨhɨ Kɨraisiho komɨ ambɨpatɨ yaawɨhandɨ nesɨpatamataiwɨ sangi nasoaipasɨhɨ sahɨ taawɨ newaayopo. Isɨ amɨ sahɨ sandapɨ waatɨ maaritɨwɨse. Amɨ Kɨraisiho Komɨ nausainjɨtɨhandisatɨ auta noaipahonɨhura sahɨ apɨpaahɨ aungwohandɨ maaritɨtaatɨwo. \v 14 Sahɨ isɨhiyai nyahɨ Kɨraisihomɨhiyaane undɨwɨ Kɨraisihomɨhɨretɨ japepihɨrisaihɨ kandapɨ isɨhiya sangi sisɨpɨsatɨwɨ itɨhisasaihaahɨ sandɨhɨ amɨ gaasɨ maaritɨwɨse. Amɨ sandɨhɨ Autaahaatɨhomɨ Itɨpɨho Gaaho nausainjɨtɨhandɨ apɨpaahɨ watɨpɨhandisaho samɨhetɨ aimɨ bimohiyaatɨtihiso. \v 15 Sahɨ baiwɨ jaawo. Amɨ sahɨ wiwa yaasɨhaiwa newaawaahɨ kaiwa sahɨ nehohɨwiwa siyahɨretapɨmetɨtando. Sahɨ isɨhiya siyɨhiyai timapɨhiyaatɨtatɨ amɨ isɨhiya usaamɨhapa nusepɨ ikowɨnɨwɨhiyaatɨtatɨ, amɨ maipɨhaiwa wiwa kaiwɨhiyaatɨtatɨ amɨ otɨpɨpatɨ usaamɨhapa wiwa nepɨ iwɨrɨwiwɨ nusopɨsasawɨhiyaatɨtanɨhɨ kaiwaapɨ ambɨpatɨ yaasɨhaiwa nasanyawaawaitaawo? \v 16 O amɨ sahɨ noaipapɨ Kɨraisihomɨhiyaatimatisaihɨ kandapɨ ambɨpatɨ yaasɨhaiwa isɨhiya nasamisaihɨ newaawaahɨ amɨ sandapɨ sangi wɨndɨ mamaasane. Owetane. Mamaasatɨ namapɨ sahɨ satɨwɨ, nyahɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahotɨhandapɨ yaasɨhandɨ isɨhiya nyangi nanyinyauhɨ nehaayono, tɨwɨ maaritɨwɨ Autaahaatɨhoai gaahoŋe gaare undɨwɨ komɨ ambɨpatɨ mepɨ autaahepumapɨse. \p \v 17 Autaahaatɨho nyahɨ komɨ isɨhiyaanangi jɨhɨ namasatɨ netɨ tipɨtapaatɨ nyahɨ komɨhaiwa kiyohɨwaiwa nyasondaise. Amɨ nyahɨ komɨhiyaanangi jɨhɨ siyatɨ nyamɨ otɨpɨpatɨ tipɨtapaatɨ nyasonataisɨ amɨ isɨhiya Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha gaaha wanɨha wɨndɨ atɨhomisohiyɨhiyaahɨ wɨndɨ yamaanɨhɨmaitaapo. Amɨ kiyaisaahɨ akɨtɨnɨhɨ waatɨ wɨretɨ Autaahaatɨho tipɨtapaatɨ usonatɨ nemaitaise. \v 18 Iyataatɨ amɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨha jɨhaatɨhɨ wapɨhɨ satatɨ jɨpatɨpindise: “Isɨhiya tɨtɨhɨ gaahiyaisɨ Autaahaatɨho ipotataatɨhandɨ apɨpaahiyai japɨhɨ nga wɨndɨ namumwaitaahetahandɨ kandɨ numwaahonaahɨ amɨ isɨhiya Autaahaatɨhoai ahosumwapɨ pohipɨwɨsohiyɨhiyai napitɨwimatɨtaindɨho,” tatɨ jɨpatɨpindise. \v 19 Isɨ amɨ isɨhiya Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohiyɨhiya usa Autaahaatɨho maaritatɨ gwɨnyaasɨrɨhɨretɨ kiyaamɨ ambɨpatɨ, amɨ maarɨho yaawɨhandɨ newaawaahɨ gaasɨ kiyai kiyatɨ ahɨwisɨho napaitatɨ iwinjatɨsɨhomɨ ikwɨraatɨhematɨwɨ bindawaawɨ yaawɨhandɨ kaiwɨ nepɨ amɨ nehɨ gaahaiwaahɨhɨ nasisoaarɨ kiya kaimɨ nuwɨse. \c 5 \s1 Sahɨ Mɨtɨhiyaatɨ Autaahaatɨhomɨ Isɨhiyai Baiwɨ Winjatɨwise \p \v 1 Sahɨ mɨtɨhiyaatɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiyai winjatohiyɨhiyaatangi pɨwɨha kɨma kasatɨtandiyo. Iyataatɨ amɨ nisangi samataindɨ mɨtɨhonɨne. Iyataatɨ Kɨraisiho komɨ ambɨpatetɨ yaawɨhandɨ nesɨhɨ nɨnɨ nisɨ ndɨhaaraahɨ usonɨtɨhonɨne. Iyataatɨ amɨ sahunɨ amɨ nɨnunɨ Awaisɨho Kɨraisiho komɨ nausainjɨtɨhandɨ watɨpɨhandisatɨ auta noaipahonɨhura, Autaahaatɨho gaahapa wapa nanyamɨtandɨ katimbɨpa nanyɨnyonɨhɨ maasɨ nahatiyaanɨnɨ naitɨhaahiyaanɨnɨtihɨ sangi saiwɨ kaiwɨse, satɨtɨ watɨpɨndɨ sandɨ kasatataato. \v 2 Autaahaatɨhomɨ isɨhiya siya sipɨsipɨhomataiwɨhiyaasɨ kiyai sahɨ baiwɨ winjatɨwɨse, Autaahaatɨho netɨ samɨ ikwɨraatɨhɨmataiso. Sahɨ maaritɨwɨ Autaahaatɨhomɨ isɨhiyai winjatɨwɨse saiwɨ isɨhiyai winjatɨtaatɨwɨ Autaahaatɨho maaritirɨhɨretɨ japepihɨrɨwo. Aiwɨ amɨ usaamɨ kiyohɨpatɨ mmonawaawɨ nawɨho newaatɨ otɨpɨpatɨ kaitaano tɨwɨ gwɨnyaapɨ kamaiwɨse. Owetane. Otɨpɨpatapɨ maaritɨwɨ nehɨ kaiwɨse. \v 3 Autaahaatɨho komɨ isɨhiya siyai netɨ sahɨ kiyai winjatɨtaatɨwɨ samɨ ikwɨraatɨhemataise. Isɨ sahɨ satɨwɨ, nyahɨ awaisawɨhiyaaniso, tɨwɨ naimaatawaawɨ amɨ kiyai waapɨhundɨwɨ, kɨmandɨ kaiwɨse amɨ yahandɨ kaiwɨse, undɨwɨ kiyaamɨ gwɨnyaahohɨtɨhandɨ nepɨ daahɨ urɨpatiwɨ kamaiwɨse. Owetane. Isɨhiyai saiwɨ saiwɨ kaiwɨse undɨwɨ nunjawɨhaiwaahɨhɨ kaiwɨse. Sahɨ saiwɨ kaisaihɨ amɨ kiya kɨretɨ japɨ nepɨ kɨretɨ japepihɨrɨwɨ kaitaatɨwo. \v 4 Sahɨ saiwɨ sɨretɨ kiyawaawaahɨ sipɨsipɨho Jatisɨho Awaisɨho Jɨho auta nasataahura sangi nasamɨtandɨ tɨmanatɨ isɨwatimbɨpa nasanyonɨhɨ nga naitaapo. Iyataatɨ sapa wɨndɨ owemetatɨ nasisoaarɨ kapaanɨhɨ ahotɨmɨ nutandɨhapaare. \s1 Nyahɨ Yawanaanɨ Autaahaatɨhomɨ Ikwɨraatɨhɨmatɨtɨhaawo \p \v 5 Iyataatɨ amɨ sahɨ wainyɨhiyaatisangi naasɨkatɨ kaiwɨ amɨ isɨhiya gwɨnyaahiya mɨtɨhiyaamɨ pɨwɨha baiwɨ napaitɨwɨ atɨwiwɨ kiyaamɨhatɨhɨ bɨnuwɨse. Aiwɨ amɨ sahɨ sawanaatɨ wɨndɨ namimaatɨwɨse. Bɨpi yatɨhɨ ipatisanɨwɨ isɨhiya Kɨraisihomɨhiya kopɨ gɨwunyaahohiyɨhiyaamɨhatɨhɨ bɨnuwɨse. Iyataatɨ amɨ nyahɨhɨ aimɨ gwɨnyaawaahiyaane. Amɨ Autaahaatɨhomɨ pɨwɨhaatɨhɨ wapɨhɨ satatɨ jɨpatɨpindise: \q1 “Autaahaatɨho isɨhiya sawana naimaatohiyɨhiyai netɨ daahɨ ipɨhatisataatɨ amɨ isɨhiya sawana ipɨhatisanohiyɨhiyai gaahatɨ kawɨsatɨ netɨ iwɨtatamanahore,” \m tatɨ jɨpatɨpindise. \v 6 Isɨ sahɨ sawanaatamɨ maaritɨwɨ kiyohɨwaiwa namɨhaapɨ bɨpi yatɨhɨ ipatisanɨwɨ Autaahaatɨhomɨ ikwɨrɨ watɨpɨhɨramɨ otɨtɨhɨ bimaawɨse. Saiwɨ bimisaihɨ sangi netɨ nasimaitandɨha asisɨha namɨhainjɨha noaipahonɨhura ka asisetɨ sawaho sangi netɨ autaahesamaitando. \v 7 Autaahaatɨho sapɨ gisunyaatɨ biyatɨ jainjatataisɨ sahɨ naaŋiwaiwa nehohɨwaiwa nahatewa Autaahaatɨho sawahomɨ ikwɨraatɨhɨmapɨse. \p \v 8 Sahɨ sawanaatɨ baiwɨ jaawo. Aiwɨ amɨ tɨmetɨwɨse Bwaasɨrɨhɨrɨ yaihɨrɨ nahatewetɨ suhɨrɨ ainjɨhɨrɨhɨramatiyatɨ notɨ nasayatɨ taatɨ gaatatɨ daatɨ daayataiso, isɨhiyai netɨ ikotɨ iwɨrisatɨ nusopɨsasɨtando. \v 9 Iyataatɨ amɨ sahɨ samɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahohɨtɨhandɨ andɨtitɨwɨ watɨpɨtɨwɨ isɨpɨ bitotawaawɨ kɨri nepɨ tipɨndɨwɨ ipɨhatiwɨmapɨse. Iyataatɨ amɨ sangisangi aimɨ mmonɨwɨ nasesɨpatatɨ gwɨnyaapɨhiyaate, Autaahaatɨhomɨ isɨhiya yapɨhɨ nahandaahiyaisangi naasɨkatɨ kaiwɨ samataiwɨ naaŋɨhaiwa taawɨ newaayopo. \v 10 Isɨhiyai gaahaiwa wiwa kiya kamaiwɨ nehɨhandɨ gaahandɨ kawɨsatɨ nunyatɨ iwɨtatamasɨwaiwaamɨ Autaahaatɨho sawaho tanyaahore. Iyatɨ ko Kɨraisihomɨhetapɨ sangi gaatatɨ nasamaataise, sahɨ Kɨraisihoaisawɨ maasɨ nausainjɨtɨhandɨ kandɨnɨhɨ nasisoaarɨ ahotindɨhandaatɨhɨ bimɨtaatɨwo. Isɨ masɨhonjetɨ ambɨpatɨ yaasatɨ naaŋɨhaiwa naitaapo. Iyonɨhɨ ko samɨ naaŋatɨ yaasiwaiwa nesamahonɨhɨ noaipapɨ samɨ ambɨpatɨ amɨtɨha maarɨhoaatɨhɨ apɨpaahɨ gaahiyaatimatɨtaapo. Iyatɨ amɨ ko samɨ gɨwunyaahohɨtɨhandɨ netɨ watɨpɨsamatɨ andɨtɨsaihonɨhɨ sahɨ andɨtitɨwɨ kopɨ gɨwunyaapɨ bitoaitaapo. \v 11 Ko sawaho naasohɨ nahatewa watɨpɨhaiwaisaho nasisoaarɨ bimohore. Siyahosɨ Akɨte. \s1 Pitaaho Ipotɨha Gaahuraare Daase \p \v 12 Sairaasiho nɨngi andɨtɨnisɨhɨ maisahuraaŋɨ utɨpɨ masɨmonjɨ kɨmonjɨ jɨpatɨpiyaha sapɨ nɨnɨ nusoaasataayo. Iyataatɨ so Sairaasimo nyamatiyatɨ Kɨraisihopɨ gɨwunyaahosɨ nyamɨ naisoho akohore. Nɨnɨ utɨpɨmo kɨmo nusoaasohɨmo Autaahaatɨho maarɨho nyangi nanyamindɨhanda komɨ gaahatɨ nyangi kanyisatɨ kanyiwaiwa netɨ nanyisamɨ naiwaiwaapɨ saiwa tɨtɨhɨ akɨtɨhaiwa nanyisataise, satɨtɨ netɨ japɨhɨ gisunyaatɨ jɨpatɨpiyataayo, sahɨ andɨtitɨwɨ gɨwunyaapɨ bitoaitaatɨwo. \p \v 13 Autaahaatɨho sangi nisɨhiyaate, satatɨ nasamahanataatɨ amɨ isɨhiya kɨmbɨhɨ Babironɨhanda bimohiyɨhiyaapɨ amɨ siya nisɨhiyaare tatɨ namɨhainjawɨhiya sangi asisɨha gaahure satawaatopo.\f + \fr 5:13 \ft Pitaaho aunahɨpatɨ awaipatɨ Romɨhandapɨ sɨwipatɨ namɨhanatɨ, “Babironɨhanda” bimohiyɨhiyo, tatɨ kandaase.\f* Aihɨ amɨ nisɨ maasɨhɨho akohomatiyatɨ nɨngi otɨpɨpatapɨ andɨtɨnisɨho Maakɨhoaisangi asisɨha gaahure, satataase. \v 14 Sahɨ Kɨraisihomɨhiyaatɨ maarɨho biyaatɨ akɨtɨnɨhɨ namɨnɨhaayo, tɨwɨ nasoandaatɨwɨ gerɨnɨwɨ bimaawɨse. \p Sahɨ Kɨraisihoaisawɨ tɨmaamaitɨwɨhiyaatisɨ samɨ maarɨho biyatɨ wɨsaitatɨ napaisaatɨtane, ndɨ nɨnɨ Pitaahonɨnɨ utɨpɨho kɨmo jɨpatɨpiyataayo.