\id REV - Angor NT [agg] -Papua New Guinea 2001 (DBL 2014) \h Weindahɨfembo \toc1 Hoafɨ God ai Sonɨmbo weindahɨmareandɨ \toc2 Weindahɨfembo \toc3 Wei \mt1 Dɨbohɨndɨ Hoafɨ Weindahɨfembo Hoaf-ane \mt2 Hoafɨ God ai Sonɨmbo weindahɨmareandɨ \c 1 \s1 Boatei hoafɨ \p \v 1 Hoafɨ nda dɨbo meŋgoro-ane, ŋga Sisas Krais ai weindahɨ-mareandɨ. God ai ahandɨ ratüpurɨyei-rɨhündeimbɨ ranaheimbo nɨnɨ-moatükunɨ nɨmehɨnou tüküfemboayo nafuimbiyundürɨ yahuhaya Sisas Kraisɨmbo nafuimayundo. Ranɨ-moatükunɨ ra sünambeahɨndɨ nendɨ ai Kraisɨndɨ ratüpurɨyu-randeimbɨ Son, wambo sowana koarɨheira kusü weindahɨ-mareandɨ. \v 2 Ranɨyo asu Son ro nɨnɨ-moatükunɨyo hoeimarɨheandɨ ranahambo anɨhondümbo hoafɨmayahɨ. Ranɨ-moatükunɨ ra Godɨndɨ hoafɨmayo-wamboyo asu Sisas Krais ai ranahambo anɨhondümbo hoafɨmayu. \v 3 Nindou ai nɨnɨ-moatükunɨ süŋguna tüküfemboayo hoafɨ nda nindou bɨdɨfɨrɨ-yei hɨmboahü ritimɨra arandɨ aiana hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨmbiyu-wamboane. Asu nindou dɨdɨyei ai ndanɨ hoafɨ sürü papɨmarandɨ ranahambo hɨmborɨ-yei hehi süŋguarɨhindɨ ai hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨmbeyei-amboane. Nɨnɨ-moatükunɨyo tüküfemboayo si ra ŋgɨrɨ amɨtata tükündɨfeyo. \s1 Kraisɨndɨ nendɨ 7-ŋgoafümbɨ amarei aheimboane hoafɨ nda \p \v 4 Ro Son-anahɨ nda, ro 7-ŋgoafümbɨ Kraisɨndɨ nendɨ Esia hɨfambe amarei sɨheimbo sürü nda paparɨhandɨ. \p God haponda anüŋgu, horombo hondü manüŋgu, asu süŋgunambo nɨŋgomboayu ranani, asu yifiafɨ 7 ranai ahandɨ adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ haŋgɨfoanɨ amarei, asu Sisas Krais aianei sɨheimbo moanɨ hɨpoambo-ndɨhindürühɨ ŋgusüfoambe afurɨfe kifimbɨ hohoanɨmo mbɨsahü-ndüramboane. \v 5 Sisas Krais-ana ai ndore anɨhondümbo weindahɨ hoafɨyu-randeimb-ani. Ai boatei yɨfɨhündɨ botɨfi haya, asu ai muŋguambo moatükunɨ hɨfɨ ndanɨhü bogorɨmboyahi nɨnouayei ranahei adükarɨ bogor-ani. Sapo Sisas aiyu sɨhefɨmbo moanɨ hɨpoambo-reamunühɨ ahandɨ horɨ ranambo moaruwai-ambeahɨndɨ aboedambo-mareamunɨ. \v 6 Ranɨyu sɨhefɨmbo, God ahandɨ afɨndɨ ranahandɨfihɨ dɨdɨbafɨfe-rambohünda adükarɨ bogorɨmbore hɨnɨŋgɨ-mareamunɨ. Sisas Krais aiana ndürɨ adükarümbɨndu haya koadürümbo-koadürümbo ŋgɨnɨndɨmbiyu-wamboane. Ŋga anɨhond-ane! \q1 \v 7 Awi se hɨmborɨyei! Ai ŋgɨrɨ amɨtata mburüŋgai bɨtapɨnde haya kudu. \q2 Ŋga asu muŋguambo nindou ai hoeindɨ-horɨmboyei. \q1 Asu yifiarɨnambo wafusɨmaründümo nindou amboa hoeindü-wurɨmboemo. \q2 Asu ahambo süŋguna muŋgua hɨfɨnɨndɨ sɨrɨ amboa aranɨ-hoafɨndeimboyei. \q1 Yɨnɨ, ndanɨ-moatükunɨ ra tükündɨfemboe. Ŋga anɨhond-ane. \p \v 8 God Adükarɨ ai hoafɨyuhü yahuya, “Roanahɨ horombodɨdɨya asu süŋgudɨdɨya arɨhandɨ. Roanahɨ haponda anɨmboahɨ, horombo manɨmboahɨ asu süŋguna nɨmboamboyahɨ. Asu ro ŋgɨnɨndɨ hamɨndɨ hond-anahɨ,” mehu. \s1 Son ai Kraisɨmbo hoeimarirɨ \p \v 9 Ro sɨhei wandafɨ Son-anahɨ. Ro se-babɨdɨmbo nɨŋgombo asübusɨ Sisas-dɨbo asahümündi ra semɨndɨ mburümbo God ŋgɨnɨndɨ hɨfandarandɨ ranambe nɨŋgomboanahɨ. Sɨhɨrɨ muŋguambo nɨne tɨŋɨrɨfo afɨndɨ tükefeyo ra mamɨ hɨnɨŋgɨrou nɨmboefɨmbo sahumɨndefüh-anefɨ. Ro Godɨndɨ hoafɨ asu hoafɨ Sisas weindahɨ-mareandɨ ra bokamarɨ-heheandamboyei wambo hemafoarɨ-hindɨra asu ro ha airan Patmos-wamɨ manɨmboahɨ. \v 10 Adükarɨndɨ si ra tüküfehɨyo asu Yifiafɨ Aboedɨ wandɨ fiambe ŋgɨnɨndɨ tüküfehüyo asu wandɨ daboadanɨ hɨmborɨyahane nindou mamɨ hoafɨmayu ra fufuŋɨ nahurai puküna hoafɨmayu. \v 11 Ai yare hoafɨyuhü yahuya, “Nɨnɨ-moatükunɨyo hoeiaro-wandɨ ra se bukambe sürü papɨnda mbunda 7 ŋgoafümbɨ Kraisɨndɨ nendɨ amarei aheimbo sowana koandɨhoefɨ. Ŋgoafɨ ranana Efesus, Smerna, Pergamam, Taiataira, Sardis, Firadefia asu Raodisia-anei,” mehu. \p \v 12 Ranɨyahɨ asu nindou düdi wambo hoafɨmayu ranahambo hoeifimbo sahehea, hɨhɨrɨyahe hoeirɨheandane gorɨnambo nafümbɨ ram nindɨfe fondɨ 7 ranai manɨŋgomonda hoeimarɨheapurɨ. \v 13 Ranɨyo asu nindou mamɨ ram nindɨfe fondɨ ranɨ mbusümo manüŋgu. Aiana Nindou Hondü nahuraiyu. Ranɨyu ai hoandarɨ hoearɨ güdeandanɨ hanɨ tɨŋarɨ gabudɨ-mafoareandamboyu asu gorɨnambo nafümbɨ ret nahurai ahandɨ mɨsɨndɨ-hamɨndɨhü hühɨre haya manüŋgu. \v 14 Ahandɨ mbɨro asu mbɨrɨnaŋɨ ana kayahɨ nɨnendɨ kɨfohayo asu sünü kɨfohɨ nahurai hamɨndɨmayo. Ranɨyo asu ahandɨ hɨmboarɨ ranai hai imami nahuraimayo. \v 15 Ahandɨ tɨŋarɨ ana ain hai adükarambe mandɨfe mburɨmbo hɨmboamupuimbo-arandɨ rahurai hamɨndɨyo makiaro. Ranɨyo asu ro ahandɨ hoafɨ ra hɨmborɨyahanɨ sapo hoe hohoambuyo haya aho nahurai fumayo. \v 16 Asu ai mupui 7 ra warɨhondü waranɨ waramberamündü haya manüŋgu. Asu ami-yomondɨ pisao ra yɨboboanɨ yihümɨndɨyo-weimbɨ yihümɨndɨ hamɨndɨ ranai ahandɨ yahamonɨndɨ moanambühɨ tükɨfe mbumarandɨ. Asu ahandɨ ŋgusümboarɨ ranana sapo hüfɨnɨmbo hüfɨhamɨndɨ si boakafoareandɨ nahurai hamɨndɨ simayo. \p \v 17 Ranɨyahɨ hoeirɨhinɨhünda asu ahandɨ yirɨkɨmɨ yɨfɨ nahurai pɨmayahɨ. Ranɨyu asu ai ahandɨ warɨ-hondü warɨ ra wandɨwamɨ nande mbura hoafɨyuhü yahuya, “Awi se yɨhɨmbo-ndamboyafɨ. Roana weaŋgurühɨ-dɨdɨ hondüya asu süŋgu-dɨdɨ hondüya-rɨhandeimb-anahɨ. \v 18 Asu ro yaŋgɨrɨ nda anɨmboahɨ. Horombo yɨfɨmayahɨsɨ, ŋga se hɨmboyafɨ, roana haponda yaŋgɨrɨ koadürümbo-koadürümbo anɨmboahɨ. Ran-anahɨ asu ro Yɨfɨyo-ramboane asu yifiafɨ ŋgoafɨ yipurɨ ra hɨfandarɨhandɨ. \v 19 Ranɨmboane awi nɨne-moatükunɨ hoeimarowandɨ asu haponda tükefeyo-ane asu süŋguna tüküfemboayo ra se sürü papɨndandɨ. \v 20 Sapo se hoeimarowandɨ mupui 7 asu gorɨnambo nafümbɨ ram nindɨfe fondɨ 7 wandɨ warɨ-hondü waranɨ ranana dɨbohɨndɨ hoafɨ meŋgoro-ane. Ranahandɨ nɨmɨndɨ ra ndahurai-ane: Mupui 7 ranana Kraisɨndɨ nendɨ-yei sünambeahɨndɨ nendɨ 7-anemo. Ram nɨmɨndɨ 7 ranana Kraisɨnd nendɨ 7-anei,” mehu. \c 2 \s1 Kraisɨndɨ nendɨ Efesus ŋgoafɨhü amarei aheimbo hoafɨ aho \p \v 1 Nindou ranai hoafɨyuhü yahuya, “Sünambeahɨndɨ nendɨ Kraisɨndɨ nendɨmbo Efesus ŋgoafɨhü hɨfandarandürɨ ranahambo sürü papɨndandɨ. \p Nindou mamɨ ai mupui 7 ahandɨ warɨ-hondü waranɨ semündü haya gorɨnambo nafümbɨ ram nindɨfe fondɨ 7 ranɨ mbusümo hoahoaŋgu wakɨmareandɨ ai hoafɨyuhü yahuya, \v 2 ‘Se muŋguambo moatükunɨ wambohünda ratüpurɨyei arɨhündɨ ra ro fɨfɨrɨhea-mboanahɨ. Asu ambe yaho yɨboaruko-yɨboarukofihɨ hɨnɨŋgɨfekoate tɨŋɨrɨfoyeihɨ ratüpurɨyei arɨhündɨ. Seana moai nindou moaruwai ranaheimbo sɨhei mbusümo nɨŋgombo yifirɨyei. Nindou ai hoafɨyomondühɨya, “Ro-amboa Kraisɨndɨ hoafɨ sahumɨndefɨ hefɨ-rɨhundeimb-anefɨ,” mehomo, ŋga anɨhondü ana wanɨ, se ranahamumbo yɨboborɨ-hipurühɨ fɨfɨrɨhindɨ ra ai tɨkai hoafümbɨ nindou yaŋgɨr-anemo. \v 3 Ŋga seana ambe sei hehi ŋgɨnɨndɨ nɨmboeimbo asu wandɨ süŋgu tɨŋɨrɨfo ra sahümündi hehi tɨŋɨrɨfoyeihɨ moai wambo süŋgufembo ra hɨnɨŋgɨrɨhindɨ. \p \v 4 Ŋga sɨhafɨ hoafɨ akɨdou eŋgoro. Se weaŋgurühɨ wambo ŋgusüfo pamarowandɨrɨ, ŋga haponda hɨnɨŋgɨ-marowandɨrɨ. \v 5 Se aboedɨ hohoanɨmo hɨnɨŋgɨfekoate-yafambe manɨmbafɨ ra nahurai hohoanɨmondafɨ. Ŋga asu hapondanɨ ana se moaruwai hohoanɨmo hɨnɨŋgɨro hawa horombo weaŋgurühɨ süŋgumarowandɨ nou süŋgundandɨ. Asu se sɨhafɨ hohoanɨmo ra ŋgorü-süŋgufekoate-ayafɨ ana, asu ro tükündahe sɨhambo tɨŋɨrɨfo ndahanɨnɨhü sɨhafɨ ram nindɨfe fondɨ ra raguanambo-ndɨheamboyahɨ. \v 6 Awi aboedɨ hohoanɨmo ranana sɨhafɨ fiambe nɨmarɨmboane: Asu ranane Nikorasɨndɨ sɨrɨhündɨ nindou ranahei hohoanɨmo ranahambo yɨboarukoro hafɨ arandɨ. Ro-amboanɨ ahei hohoanɨmo ranahambo ana yɨboaruko-rɨheandühanahɨ. \p \v 7 Nindou ai hɨmboambe-mbɨndühɨ ana, awi ai moanɨ hɨmbo yaŋgɨrɨ kümbɨreandamboane, sapo Godɨndɨ Yifiafɨ Aboedɨ ranai Kraisɨndɨ nendambo hoafendürɨ ranahambo! Nindou ai yifiarɨyu taborarɨhoayu ana, nɨmɨ nindoumbo yaŋgɨrɨ senda nɨmboei-rɨhündeimbɨ ranahandambo sesɨ yɨmai mbɨsaha, ndemündümbui. Nɨmɨ ranana Godɨndɨ nümbürambe-ane anɨŋgo,’” mehu. \s1 Kraisɨndɨ nendɨ Smerna ŋgoafɨhü amarei aheimbo hoafɨ aho \p \v 8 Nindou ranai hoafɨyuhü yahuya, “Sünambeahɨndɨ nendɨ Kraisɨndɨ nendambo Smerna ŋgoafɨhü hɨfandarandürɨ ahambo sürü papɨndandɨ. \p Nindou düdi ai weaŋgurühɨdɨdɨ asu süŋgudɨdɨ yɨfɨyu haya asükai yaŋgɨrɨ anüŋgu, ai ndare hoafɨyuhü yahuya, \v 9 ‘Ro fɨfɨrɨheandɨ sɨhei tɨŋɨrɨfo afɨndɨ asu napokoate-ayei ra, ŋga se muŋguna napo afɨndeimbɨ hond-anei! Ro fɨfɨrɨheandɨ nindou bodɨmondɨ ai sɨheimbo hoafɨ moaruwai hoafɨmehündürɨ ra. Ai hoafɨyeihɨ seiya, “Roana Sudahünd-anefɨ,” masei, ŋga aiana Suda hondüyeipoanɨ. Aiana Satanɨndɨ nendɨ yaŋgɨr-anei. \v 10 Nɨne asübusɨ ndeara akɨmɨ hamɨndɨ sɨheimbo tüküfemboayo ranahambo se yowanɨ yɨhɨmboyopoanɨ. Hɨmborɨyei! Satan ai bɨdɨfɨrɨ sɨheimbo refe hoeifendürɨ-mbohündambo karabusɨ-ndearümbui. Asu 10 si se afɨndɨ tɨŋɨrɨfo-ndeimboyei. Ŋga se anɨhondümbondɨhi ŋgeimbo yɨfayei amboanɨ ro yaŋgɨrɨ nɨŋgombo hohoanɨmo ŋgɨnɨndɨ napo nahurai ndahandürɨmboyahɨ. \p \v 11 Nindou ai hɨmboambembɨndühɨ ana, awi ai moanɨ hɨmbo yaŋgɨrɨ kümbɨreand-amboane sapo Yifiafɨ Aboedɨ ranai Kraisɨndɨ nendambo hoafayondürɨ ranahambo. Nindou dɨdɨyei yifiarɨyei taborɨhehi-rɨhündeimbɨ aheimbo ana ŋgɨrɨ asükaiyo yɨfɨmboayo ranambo moaruwaimbo-ndeandürɨ,’” mehu. \s1 Kraisɨndɨ nendɨ Pergamum ŋgoafɨhü amarei aheimbo hoafɨ aho \p \v 12 Nindou ranai hoafɨyuhü yahuya, “Sünambeahɨndɨ nendɨ Kraisɨndɨ nendambo Pergamum ŋgoafɨhü hɨfandarandürɨ ahambo sürü papɨndandɨ: \p Nindou mamɨ ami-yomondɨ pisao yɨboboanɨ yihümɨndeimbɨ masemündu ranai ndare hoafɨyuhü yahuya, \v 13 ‘Ro nahi se nɨmboei arɨhündɨ ra fɨfɨrɨhe-amboanahɨ. Ŋgoafɨ ra sapo Satan ai ahandɨ ŋgɨnɨndɨ hɨfandarandɨ ranɨhü. Ŋga seana, wandɨ ndürɨ ranahambo kɨkɨhɨsafɨ-randɨfɨmbo-anafɨ. Horombo Antipas ai wandɨ ndürɨ ranahambo weindahɨre-randeimbɨ manüŋgu asu moanɨ wandɨ hoafɨ ranɨ yaŋgɨrɨ hamɨndɨ süŋgumare hu. Ranɨyo asu sapo Satan ai nɨmarü ŋgoafɨhü ranɨhü sɨhei mbusümo ahambo hɨfokoamarɨhora yɨfɨmayusɨ, ŋga ranɨ-sɨmboanɨ se moai sɨhei anɨhondümbofe ra dɨbonapɨrɨhindɨ. \p \v 14 Ŋga awi ro sɨheimbo hoafɨyondürɨmbo hoafɨ akɨdou mbegorɨ. Awi sehündɨ bɨdɨfɨrɨ aiana Beramɨndɨ hohoanɨmo ra ŋgɨnɨndɨ kɨkɨhɨrɨ-hümündimboanei. Ai Berakɨmbo yamundɨmarira asu Berak ai Israerɨmbo moaruwai hohoanɨmo nafuimendüra süŋgurɨhindühɨ tɨkai godɨmbo sesɨ sɨhefeimbɨhündɨ sahüsi marɨhündɨ. Asu nindowenihɨ ai nɨmorehɨ sɨsɨhɨmoyomo asu nɨmorehɨ ai nindowenihɨ bɨrabɨrɨyei marɨhündɨ. \v 15 Rahurai sehündɨ nindou amboa bɨdɨfɨrɨ Nikorasɨndɨ yamundɨfe süŋgurɨhi-rɨhündeimb-anei. \v 16 Ranɨmbo-hündambo-anɨmbo awi sɨhei moaruwai hohoanɨmo hɨnɨŋgɨndɨhi hehi aboedɨ hohoanɨmo süŋgundɨhindɨ. Asu se refekoate-ayei ana, ro nɨmehünou sɨheimbo-so dügümbo ranɨ-babɨdɨmbo wandɨ yahamo pisao yihümɨndɨ tüküfe anɨŋgo ranambo yifiarɨ-ndamboyahɨ. \p \v 17 Nindou ai hɨmboambe-mbɨndühɨ ana, awi ai moanɨ hɨmbo yaŋgɨrɨ kümbɨreand-amboane sapo Yifiafɨ Aboedɨ ranai Kraisɨndɨ nendambo hoafendürɨ ranahambo. Nindou düdi ai yifiarɨ ra tɨtaboara-foareandɨ ana, nindou ranahambo sünambeahɨndɨ sesɨ bɨdɨfɨrɨ, ahandɨ ndürɨ mana, dɨbo eŋgoro ra ndahandomboyahɨ. Asükainda ro nɨmoei kɨfohɨ ndürɨ sɨmborɨ penɨŋgoweimbɨ ahambo ndahandomboyahɨ. Nɨmoei kɨfohɨ ranɨfihɨ ndürɨ apaiaro ra nindou mamɨ ai-amboanɨ ŋgɨrɨ fɨfɨrɨndeandɨ, ŋga nindou sapo düdi ndürɨ asemündu ranai yaŋgɨr-anɨmbo fɨfɨrɨndeambui,’” mehu. \s1 Kraisɨndɨ nendɨ Taiataira ŋgoafɨhü amarei aheimbo hoafɨ aho \p \v 18 Nindou ranai hoafɨyuhü yahuya, “Sünambeahɨndɨ nendɨ Kraisɨndɨ nendambo Taiataira ŋgoafɨhü hɨfandarandürɨ ahambo sürü papɨndandɨ: \p Godɨndɨ nɨmorɨ, nindou düdi ai ahandɨ hɨmboarɨ hai imami nahurai asu ahandɨ tɨŋarɨ ain hai adükarambe mandɨfe mburɨmbo hɨmboamupuimbo-arandɨ nahurai, ai ndare hoafɨyuhü yahuya, \v 19 ‘Se nɨnɨ-moatükunɨyo ratüpurɨyafɨ arandɨ ra ro fɨfɨrɨheamboanahɨ. Sɨhafɨ hɨpoambofe hohoanɨmo, anɨhondümbofe hohoanɨmo, fehefe hohoanɨmo, asu sɨhambo tɨŋɨrɨfo tüküfeyoanɨ moan-ane yahoefe nɨŋgo hohoanɨmo ra ro fɨfɨrɨheandɨ. Se horombo ratüpurɨmayafɨ ranahambo ŋgasünde haya haponda afɨndɨ hamɨndɨ ratüpur-ayafɨ ranahambo ro fɨfɨrɨheandɨ. \p \v 20 Ŋga ro sɨhambo ndanahambo hoafɨ akɨdou eŋgoro. Asu se Seseberɨmbo nɨmesɨ safühɨ hɨnɨŋgɨmarowanda tɨkai yamundɨfe ra yamunde wakɨmareandɨ. Ai hoafɨyohü yahoya, ‘Roana Godɨndɨ hoafɨ hoafɨya-rɨhandeimb-anahɨ,’ meho. Ŋga ai wandɨ ratüpurɨyei-rɨhündeimbɨmbo tɨkare-haya yamundɨmareandüra nɨmorehɨ sɨsɨhɨmoyei asu nindowenihɨ bɨrabɨrɨyei asu tɨkai godɨmbo sesɨ sɨhefeimbɨhündɨ sahüsi marɨhündɨ. \v 21 Rananɨmbo ahandɨ moaruwai hamɨndɨ hohoanɨmo ra hɨnɨŋgɨre haya hɨhɨrɨfe aboedɨ hohoanɨmombeyo sahehea afɨndɨ si rarɨhe hɨnɨŋgɨmarɨ-heandɨyosɨ, ŋga asu ai ahandɨ ranɨ hohoanɨmo ra daboadanambo-fembo moei meho. \v 22 Awi nɨmorehɨ ranahambo ro tɨŋɨrɨfo semɨndɨrambo fondɨ ranɨ wamɨ pindɨheamboyahɨ! Asu nindou dɨdɨyomo ai-babɨdɨ nɨmorehɨ sɨsɨhɨmoyomo marundɨ amboa hɨfɨ ndanɨhünda moaruwai hohoanɨmo ra hɨnɨŋgɨfe-koateayomo ana, afɨndɨ hamɨndɨ tɨŋɨrɨfo ndowandümboemo. \v 23 Ro ahambo süŋgurɨhi-ndeimbɨmbo amboa hɨfokoako-boadɨhearümboyahɨ. Rananɨmbo asu muŋguambo Kraisɨndɨ nendɨ ai wambo anɨmboya, Nindou aiana ŋgusüfoambe asu hohoanɨmo ambe türüfoare fɨfɨreandeimb-ani. Asu mamamɨ nindou se moaruwai hohoanɨmomayei ranahambo sɨmborɨ tɨŋɨrɨfo ndahandürɨmboyahɨ. \p \v 24 Taiataira ŋgoafɨhündɨ seana moai ahandɨ yamundɨfe ranɨ süŋgurɨhi rɨhündɨ. Asu ro fɨfɨrɨheandɨ, seana moai Satanɨndɨ hoafɨ dɨbohɨndɨ hohoanɨmo asei ra fɨfɨrɨhindɨ. Ro hoafehandürɨ, sɨheimbo ŋgorü tɨŋɨrɨfo ra ŋgɨrɨ sɨheiwamɨ ana nandɨheandürɨ. \v 25 Ŋga se muŋguambo hohoanɨmo masahümündi ra ŋgɨnɨndɨ kɨkɨhɨsafɨ ndühümündi nɨmboei ŋgeian-anɨmbo ro tükündaheamboane. \p \v 26 Nindou düdi ai yifiarɨyu humbo tɨtaboarɨfoare haya asu ro hohoanɨmoayahɨ ranɨ-süŋgu yaŋgɨrɨ süŋgura humbo bɨdɨfɨranɨmbo ana, nindou ranahambo ŋgɨnɨndɨ ndahandomboyahɨ wandɨ Ape wambo masendɨ nou. Rananɨmbo asu nindou ranai muŋguambo nindou hɨfɨ ndanɨhü anɨmboei ranaheimbo hɨbadarümbui. \q1 \v 27 Ai ŋgɨnɨndɨ hamɨndɨ nüŋgumbo yikamunɨnambo hɨbadarümbui. \q2 Asu rananɨmbo aheimbo harɨndundüranɨ hɨpɨrɨ hɨfɨnambo nafümbɨ nahurai boborɨndeambui. \rq Buk Song 2:9\rq* \m \v 28 Asu ai ŋgasündɨ-mareandɨndürɨ ranɨ nafuimbohünda ro ahambo botɨbotɨ ndahandomboyahɨ. \v 29 Nindou ai hɨmboambembünduhü ana, awi ai moanɨ hɨmbo yaŋgɨrɨ kümbɨreand-amboane, sapo Yifiafɨ Aboedɨ ranai Kraisɨndɨ nendambo hoafendürɨ ranahambo!’” mehu. \c 3 \s1 Kraisɨndɨ nendɨ Sardis ŋgoafɨhü amarei ranaheimbo hoafɨ aho \p \v 1 Nindou ra asükaiyu hoafɨyuhü yahuya, “Sünambeahɨndɨ nendɨ Kraisɨndɨ nendambo Sardis ŋgoafɨhü hɨfandarandürɨ ahambo sürü papɨndandɨ: \p Nindou mamɨ ai yifiafɨ 7 asu mupui 7 semünduweimbɨ-mayu ai ndare hoafɨyuhü yahuya, ‘Ro sɨhambo se nɨne ratüpurɨ rawarowandɨ ranahambo fɨfɨrɨheandɨ. Nindou ai hoafɨyeihɨ seiya, “Seana yaŋgɨrɨ anɨmbafɨ,” maseisɨ, ŋga anɨhondü ana se muŋguna yɨfɨyafɨ-mboanafɨ. \v 2 Se hɨmboarɨ bɨrɨhoefɨ! Sɨhafɨ anɨhondümbofe hohoanɨmo ra moendɨkoate-yoambe ŋgɨnɨndɨ nɨmbafɨmbo kɨkɨhɨsafɨ-ndandɨfɨ. Ŋga ro hoeirɨheandanɨ se nɨnɨ-moatükunɨyo rawarowandɨ ranana wandɨ Godɨndɨ hɨmboahü awi aboedɨ ndorɨhoeimbɨ hamɨndɨ-yopoanɨ. \v 3 Se nɨnɨ-moatükunɨyo hɨmborɨyafɨ mbura asu masowandɨfɨ ra mɨtanɨnda-ndɨmboyafɨ. Ŋga hɨmborɨndafɨ mbunda asu sɨhafɨ moaruwai hohoanɨmo ra hɨnɨŋgɨndo hawa asu aboedɨ hohanɨmo süŋgundowandɨ. Se hɨmboarɨ bɨrɨhoefɨ hawa hɨbadandɨ, ŋga ro sɨhambo sowahɨ hümbuhünümbɨ nindou nahurai tükündahe-amboyahɨ asu se ŋgɨrɨ ro tükɨfemboayahɨ ra fɨfɨrɨndowandɨ. \p \v 4 Ŋga asu Sardis ŋgoafɨhü nindou bodɨmondɨ ahei hoearɨ ranana aboedɨ afɨsahoyokoate-ane. Asu rananɨmbo ro-babɨdɨ hahabodeihü sapo ai aboedɨ hamɨndɨ wambo kɨfohɨ hoearɨ gudɨhimboyei. \v 5 Nindou düdi ai ŋgɨnɨndɨ semündü haya yifiarɨyu hu tɨtaboara-foareandɨ anɨmbo ai nahurai kɨfohɨ hoearɨ güdeambui. Asu ro ŋgɨrɨ yaŋgɨrɨ nɨŋgombo bukambe ndürɨ sürü papɨmarandɨ ranambeahɨndɨ gogorɨndɨ-heheandɨ. Ŋga ro wandɨ ape asu ahandɨ nendɨ-yomondɨ hɨmboahü hoafɨndahühɨ anɨmboya, ‘Wand-anei,’ mbɨsamboyahɨ. \v 6 Nindou ai hɨmboambe-mbɨndühɨ ana, awi ai moanɨ hɨmbo yaŋgɨrɨ kümbɨreand-amboane, sapo Yifiafɨ Aboedɨ ranai Kraisɨndɨ nendambo hoafendürɨ ranahambo,’” mehu. \s1 Kraisɨndɨ nendɨ Firadefia ŋgoafɨhü amarei ranaheimbo hoafɨ aho \p \v 7 Nindou ra asükaiyu hoafɨyuhü yahuya, “Sünambeahɨndɨ nendɨ Kraisɨndɨ nendambo Firadefia ŋgoafɨhü hɨfandarandürɨ ahambo sürü papɨndandɨ: \p Hoafɨ ndanana sapo nindou düdi sürühoeimbɨ hondüyu haya anɨhondümbo hoafɨyu-randeimb-ani. Aiana Adükarɨ Bogorɨ Defitɨndɨ-mayo ki semündümboani yipurɨ ra sübüdɨhenda asu nindou mamai-amboanɨ ŋgɨrɨ asükaindu pandeandɨ. Asu ai parareandɨ ra ŋgɨrɨ ŋgorü ai sübüdɨhendɨ. \v 8 Ro se nɨne-ratüpurɨ ratüpurɨyafɨ arandɨ ra fɨfɨrɨhea-mboanahɨ. Asu se ndürɨkoate-ayafɨ ra fɨfɨrɨheandɨ, ŋga ro nɨnɨ-moatükunɨ mboyo yamundɨ-marɨheanɨnɨ ra se süŋgurandɨhü asu wandɨ ndürɨ dükefembo moai amoanɨŋgɨyafɨ. \v 9 Ranɨ nindou Satanɨndɨ rotu worambe mamarei ranai seiya, ‘Roana Sudahünd-anefɨ,’ maseisɨ, ŋga aiana anɨhondü Suda-yeipoan. Aiana tɨkai hoafümbɨ nindou yaŋgɨr-anei. Ro yandɨheranɨ sɨhafɨ hɨmboahü tükündahi sɨhafɨ yirɨkɨmɨ yirümbo pusɨndɨhimboyei, asu ro sɨhambo hohoanɨmo-ayahɨnɨnɨ ra ai fɨfɨndɨhimboyei. \v 10 Ro sɨhambo sahɨya, ‘Tɨŋɨrɨfo sɨhambo tükɨndɨfeyoanɨ se moan-ane mbɨsafɨ ŋgɨnɨndɨ nɨmbafɨ,’ masahɨ. Asu se hoafɨ ra süŋgumarowandɨ. Ranɨmbo-hündambo-anɨmbo asu ro sɨhambo hɨbadɨhanɨnɨ-mboyahɨ tɨŋɨrɨfo nindou muŋguambo ndanɨ hɨfɨhündɨ ranaheimbo refe hoeifendürɨmbo si tükefeyo ranɨ-sɨmboanɨ ra ŋgɨrɨ sɨhambo tükündɨfenɨnɨ. \p \v 11 Ŋgɨrɨ amɨtata ro sɨhambo sowana tükündaheandɨ. Anɨhondümbofe hohoanɨmo se kɨkɨharandɨfɨ ra awi hɨnɨŋgɨndo-wamboyafɨ. Ŋga kɨkɨhɨndandɨfan-anɨmbo asu nindou bodɨmondɨ ai sɨhafɨ aboedɨ harɨhefimbɨ takɨnɨ-mayo ra raguanambofe-koatembeyei-amboane. \v 12 Nindou düdi sapo yifiarɨyu tɨtaboarɨ-foareandeimbɨ-mayu ranahambo ana ro wandɨ Godɨndɨ worɨ ranambe kambohoanɨ-mbondɨhinɨ fondɨhi hɨnɨŋgɨ-ndɨhinɨmboyahɨ. Asu ai ŋgɨrɨ worɨ ra hɨnɨŋgɨnde haya weindanɨ tükündüfiyu. Asu ro-ahandɨfihɨ wandɨ Godɨndɨ ndürɨ pandɨhe asu wandɨ Godɨndɨ ŋgoafɨ adükarɨ sɨmborɨ Serusarem ranahandɨ ndürɨ amboanɨ pandɨheamboyahɨ. Sapo ranɨ ŋgoafɨ ranai anɨmbo sünambeahɨndɨ hɨfɨna wandɨ God sowahɨndɨ kodomboe. Rananɨmbo asu ro-amboanɨ wandɨ sɨmborɨ ndürɨ nindou ahandɨfihɨ pandɨhe hɨnɨŋgɨ-ndɨheamboyahɨ. \v 13 Nindou ai hɨmboambe-mbɨndühɨ ana, awi ai hɨmbo-yaŋgɨrɨ kümbɨreand-amboane, sapo Godɨndɨ Yifiafɨ Aboedɨ ranai Kraisɨndɨ nendambo hoafendürɨ ranahambo,’” mehu. \s1 Kraisɨndɨ nendɨ Raodisia ŋgoafɨhü amarei aheimbo hoafɨ aho \p \v 14 Nindou ra asükaiyu hoafɨyuhü yahuya, “Sünambeahɨndɨ nendɨ Kraisɨndɨ nendambo Raodisia ŋgoafɨhü hɨfandarandürɨ ahambo sürü papɨndandɨ: \p Anɨhondümbo hoafɨyu-randeimbɨ ai muŋguambo God nafɨmarandɨ ranahandɨ nɨmɨndɨ ra ndare hoafɨyuhü yahuya, \v 15 ‘Se nɨne-ratüpurɨ ratüpurayafɨ ra fɨfɨrɨhenɨnɨ-mboanahɨ. Asu awi se moai wambo daboadɨ hɨhɨrowandɨrɨ asu moai ŋgusüfo parowandɨrɨ. Awi se wambo daboadɨ hɨhɨrɨmbaro-wandɨrɨyo asu ŋgusüfo pambarowandɨrɨyo saheheamboyahɨ. Ŋga se wambo akɨdou yaŋgɨrɨ anɨhondümbo-rowandɨrɨ arandɨ. \v 16 Ranɨmbo-hündambo-anɨmbo asu awi ro sɨhambo daboadɨ hɨhɨrɨndɨ-heanɨnɨmboyahɨ. \v 17 Nindou se raro hoafɨyafühɨ safɨya, ‘Roana kakɨ afɨndeimbɨ nindouya hehea napo afɨndeimb-anahɨ. Ranɨmbo-wambo asu ro moai mamɨ moatükunɨ napo amboanɨ mbonɨmborɨ-hamɨndɨhɨ,’ asafɨ. Ŋga wanɨ. Se moai nindou wudɨ nɨŋgoyafɨ. Seana nindou moaruwai hamɨndɨyafɨ hɨmboatɨharɨyafɨ hawa moanɨ nindou safɨ yaŋgɨr-anafɨ. \v 18 Awi ro sɨhambo dɨbafɨndɨheanɨnɨ samboanahɨ. Se napo afɨndeimbɨ hondü tüküfembohünda wandɨ-mayo gor hondü nda pemɨndafɨ. Asu sɨhafɨ amoanɨŋgümbɨ safɨ yaŋgɨrɨ fi ranahambo gabudɨfembohünda kɨfohɨ hoearɨ amboanɨ pemɨndafɨ. Se hɨmboatɨhar-ayafɨ ranɨmbo-hündambo se hɨmboarɨ aboedɨ asükaiyo hɨmboarɨmbohünda hɨmboarɨ marasin bɨdɨfɨrɨ pemɨndafɨ. \p \v 19 Nindou daboe ro hohoanɨmo-ayahandürɨ ranaheimbo ana moaruwaimborɨhe hoafeyahandürühɨ asu aheimbo dɨdɨboado-rɨheandürüh-anahɨ. Ranɨmayo-wamboane awi se afɨndɨ hohoanɨmondafühɨ moaruwai hohoanɨmo ra hɨnɨŋgɨndo mbunda aboedɨ hohoanɨmomayo ra ndowandɨfɨ süŋgunda ŋgafɨ. \v 20 Awi se hɨmborɨyafɨ! Ro yipurɨ-kɨmɨ nɨmboambo pɨrako-pɨrako-arɨhandɨ. Ŋga asu nindou düdi ai ro pɨrako-pɨrako-arɨhandɨ ra hɨmborɨyuhü wambo yipurɨ sübüdarɨhendɨrɨ ana, ro ahandɨ worambe keboehe ai-dɨbo sesɨ dagadɨhanɨ asu ai-amboa ro-dɨbo nɨmandü dedümbui. \p \v 21 Ro yifiarɨya tɨtaboarɨ-mafoareandɨ nindouya heheamboanahɨ asu hapondanɨ ro wandɨ Apendɨ nɨmarɨfondɨ ranɨwamɨ amarɨhɨ. Ŋga nindou düdi ai-amboanɨ yifiarɨyu tɨtaboafoarea-ndeimb-ayu ana, asu ro-dɨbo yɨnɨ mbɨsaha wandɨ adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ ranɨwamɨ nɨmandümbui. \v 22 Nindou ai hɨmboambe-mbɨndühɨ ana, awi ai hɨmbo-yaŋgɨrɨ kümbɨreand-amboane, sapo Godɨndɨ Yifiafɨ Aboedɨ ranai Kraisɨndɨ nendambo hoafendürɨ ranahambo,’” mehu. \c 4 \s1 Godɨmbo sünambe heirünambo hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨyeihɨ kakɨsao-arɨhorɨ \p \v 1 Ranɨyahɨ ranɨ-sɨmboanɨ hamɨndɨ ro yafogoadɨnambo nahurai sünambe yipurɨ ranai sübüdɨrɨhoai meŋgorowa hoeimarɨheandɨ. Ranɨyo asu hɨmborɨyahane wambo hoafɨ mamɨ horombo fufuŋɨ nahurai hoafɨmendɨrɨ ranai hoafɨyondɨrühɨ yahoya, “Awi, se ndühɨ sühüfan-anɨmbo ro sɨhambo nɨne-moatükunɨyo süŋgunambo tüküfemboayo ranahambo hoafɨndahanɨnɨ,” mehondɨrɨ. \v 2 Nɨmehünou Godɨndɨ Yifiafɨ Aboedɨ ranai wandɨ fiambefeyowohüyo asu adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨfondɨ sünambe hoeirɨheandanɨ, ranɨwamɨ nindou mamɨ dɨdɨmbei ranai mamaru. \v 3 Nindou adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨfondɨ ranɨwamɨ mamaru ahandɨ ŋgusümboarɨ ana yaŋgɨrasüfo asu hamburɨ sospa asu hamburɨ konirian kakɨ afɨndɨfihɨ semɨndɨmbo nɨmoei nahuraiyowohü tükɨfe manɨŋgo. Refeyowohüyo asu foforahoeimɨ ranai bogorɨndɨ nɨmarɨfondɨ ranahambo wakɨyo türe haya, yaŋgɨrasüfo emerar nɨmoei nahurai hɨmboarambe forɨhoayoweimbɨ manɨŋgowa hoeimarɨheandɨ. \v 4 Adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨfondɨ ranahambo 24 adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨ fondɨ bɨdɨfɨrɨ ranai wakɨyo türe haya burɨmayo. Ranɨyo asu fondɨ ranɨwamɨ 24 boagɨrɨ-memo ranai kɨfohɨ hoearɨ yihuruyomo houmbo gorɨnambo nafümbɨ at kɨbodɨrɨfoaru mburu nɨnoumemo. \v 5 Adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ ranambeahɨndɨ wabürüsü ranai bɨre hɨnɨŋgɨreandühɨyo, nɨmoamonɨndɨ hoafɨ ranai moanɨ puküna pai kameihɨ kɨkɨmarandɨ. Ranɨyo asu adükarɨ bogorɨndɨ fondɨ-mayo ranɨ haŋgɨfoanɨ sɨŋarɨ hai 7 ranai yiyowohü burɨmayo. Sɨŋarɨ hai manɨŋgomo ranana Godɨndɨ yifiafɨ 7-yomo burɨmayomo. \v 6 Asu asükaiyo fondɨ haŋgɨfoanɨ ra mamɨ moatükunɨ sɨrɨwara sürühoeyoweimbɨ grasɨnambo nahurai nafɨyoweimbɨ meŋgoro. \p Adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ ranɨ-mbusümondühɨ asu hɨmborɨ-kɨmɨ ra yaŋgɨrɨ nɨŋgombü moatükunɨ hɨmboarɨ haŋgɨfoanɨ asu daboadanɨ gabudɨfoa-reandeimbɨ ranai nɨnoumayei. \v 7 Weaŋgurɨhüdɨdɨ yaŋgɨrɨ nɨŋgombü moatükunɨ-mayo ranai adükarɨ pusi ahandɨ ndürɨ raion nahuraiyo. Ranɨ-kɨmɨnɨndɨ yimbu noufimbɨ yaŋgɨrɨ nɨŋgombü moatükunɨ ranai burmakau nahuraiyo. Ŋgorü ranɨ-kɨmɨ ŋgɨmɨ noufimbɨ yaŋgɨrɨ nɨŋgombü moatükunɨ-mayo ranai ahandɨ ŋgusümboarɨ ra nindou nahuraiyo. Asu bɨdɨfɨranɨ yimbuyimbu noufimbɨ yaŋgɨrɨ nɨŋgombü moatükunɨ-mayo ranai meso botɨrɨhoai ho-randeimbɨ nahuraiyo. \v 8 Yimbuyimbu yaŋgɨrɨ nɨŋgombü moatükunɨ mamamɨ ranai 6 mbanendeimbɨyei nɨnoumayei. Aheifihɨ wagabe ragu asu moanambühɨ ra hɨmboarɨnambo yaŋgɨrɨyo gabudɨfoa-reandürɨ haya mamarei. Asu ai nɨmbɨ-nɨmbɨsi ra moai heirü kɨkɨrühümündi, ŋga heirü hoafɨna kümerei. Ai rarɨhi heirüyeihɨ seiya: \q1 “Adükarɨ God Moanɨ Adükarɨ hondü, \q1 Ai Sürühoeimbɨ hondü, Sürühoeimbɨ hondü, Sürühoeimbɨ hond-ani. \q1 Ai horombo manüŋgu, haponda anüŋgu asu süŋguna nɨŋgomboayu,” \m sei heirüyeihɨ kakɨsaorɨhorɨ marɨhündɨ. \v 9 Yimbuyimbu yaŋgɨrɨ nɨŋgombü moatükunɨ ai nindou koadürümbo-koadürümbo yaŋgɨrɨ nüŋguweimbɨ bogorɨndɨ nɨmarɨfondɨ-wamɨ mamaru ahambo heirünambo kakɨsaorɨhorɨ arɨhündɨ. \v 10 Ai refembo hohoanɨmo-yomondühɨ ana, sapo bogorɨ nindou 24-memo ranai nindou ai adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨfondɨ wamɨ mamaru ranahandɨ haŋgɨfoanɨ yirɨyimbu pusɨrundühɨ pɨyomo mamarɨmo. Ai heirünambo koadürümbo-koadürümbo nüŋgumbü-mayu ranahambo kakɨsaomarurɨ. Ranɨyomo nɨmarɨfondɨ ranɨ haŋgɨfoanɨ ahamundɨ adükarɨ bogorɨndɨ at ra pirɨndowohü yaru heirüyomondühɨya, \q1 \v 11 “Yɨhoefɨ Adükarɨ asu God! \q2 Awi seana ndürɨ adükarümbɨ asu ŋgɨnɨndɨ moatükunɨ semɨndɨmbo ra adükarɨ hamɨndɨ hond-anafɨ. \q1 Se-randɨ muŋguambo moatükunɨ eŋgoro ra sɨhafɨ hohoanɨmo süŋgu nafɨmarandɨ,” \m mehomo. \c 5 \s1 Godɨndɨ hoafɨ nɨmɨharɨfihɨ ŋgamondɨfeimbɨ asu sipsip nɨmorɨndɨ hoaf-ane \p \v 1 Ranɨyo asu adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ ranɨwamɨ nindou mamaru ranahandɨ warɨhondü waranɨ ro hoeirɨheandanɨ pepa hoandarɨ mamɨ nɨmɨharɨfihɨ ŋgamondɨfeimbɨ ahandɨ ndürɨ skror ai meŋgoro. Asu pepa-mayo ranɨfihɨ yɨboboanɨ sürü papɨyoweimbɨ mayowa, asu ranahambo nɨmɨ horɨ nahurai 7-nambo hɨmondɨyɨmɨndɨ masɨhefeyo. \v 2 Asu ro hoeirɨhenda sünambeahɨndɨ nendɨ ŋgɨnɨndɨ hondü ranai hoafɨyuhü yahuya, “Nindou düdi aboedɨ mbumundɨ ndorɨhoeimb-aiyu ai pepa nɨmɨharɨfihɨ ŋgamondɨfeimbɨ-mayo ranahambo nɨmɨ horɨ ranɨnambo hɨmondɨmemɨndo ra kɨkɨnde fufudɨgai haya pepa ra ŋgurɨma-ndeanda?” mehu. \v 3 Ŋga asu nindou sünambeahɨndɨyu, hɨfɨnɨndɨyu, hɨfambeahɨndɨ ragupoedɨyu mamɨ ai-amboanɨ ŋgɨrɨ pepa-mayo ranahambo ŋgurɨnde hoeinde asu ragu wagabe hɨmbondu, ŋga wanɨ. \v 4 Pepa nɨmɨharɨfihɨ ŋgamondɨfeimbɨ-mayo ranahambo ŋgurɨ-ŋgurɨfe asu wagabe ragu samoŋgorɨ-foefembo-mayo nindou mamɨ ai nɨŋgokoate-mayuwa hoeifekoate-mayefɨ. Ranɨmboanahɨ ro moanɨ afɨndɨmbo aranɨmboaho ŋgusümboarɨ hɨmboarɨ-mayahɨ. \v 5 Ranɨyu asu nindou boagɨrɨ-mayu ranai wambo hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “E! Se aranɨndamboyafɨ! Se hɨmboyafɨ! Raion Suda sɨrambeahɨndɨ sei-arɨhündɨ sapo Defitɨndɨ amoao adükarɨ-mayu ranai awi yifiarɨyu tɨtaboafoare-randeimb-ani. Ranɨmboane asu ai-anɨmbo nɨmɨ horɨnambo hɨmondɨmemɨndo 7 ra kɨkɨnde haya pepa nɨmɨharɨfihɨ ŋgamondɨfeimbɨ-mayo ra ŋgurɨ-ŋgurɨndeambui,” mehu. \s1 Son ai Sipsip Nɨmorɨ hoeimarirɨ \p \v 6 Asu ro hoeirɨheandanɨ Adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨfondɨ-mayo ranɨ mbusümondühɨ Sipsip Nɨmorɨ ra manüŋgu. Ranɨyo asu ahambo yimbuyimbu yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ moatükunɨ-mayei ranɨyo asu boagɨrɨ nindo-memo ranai Sipsip Nɨmorɨ ranahambo wakɨyomo türu houmbo manɨŋgomo. Refeyowohüyo asu Sipsip Nɨmorɨ ranai hɨfokoefe sɨhefembo hɨmboyohaya meŋgoro. Sipsip Nɨmorɨ ranai 7 daburüdümbɨyo asu 7 hɨmboarümbɨyo. Asu ai ra Godɨndɨ 7-yifiafɨ-yei sapo muŋguambo hɨfɨna koamarɨhendüra makosei. \v 7 Sipsip Nɨmorɨ ranai ho adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨfondɨ-wamɨ nindou mamaru ranahandɨ warɨhondü waranɨpoedɨ sapo pepa nɨmɨharɨfihɨ ŋgamondɨfe masɨhefeyo ra kosɨmaramɨndo. \v 8 Sipsip Nɨmorɨ ranai ramareandamboyo asu sapo yimbuyimbu yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ moatükunɨ-mayei ranɨyei asu 24 boagɨrɨ-memo ranai muŋguambo ahandɨ haŋgɨfoanɨ yirɨyimbu pusɨrɨhi mamarei. Muŋguambo mamamɨ boagɨrɨ-memo ranai fandɨyo-rambo moatükunɨ hap ra fufuründümo asu gorɨnambo nafɨyoweimbɨ dis warambemaründümo ranambe fɨsɨŋarümbɨ moatükunɨ foafusimbüyo. Ranana Godɨndɨ yaŋgɨrɨ nindou-yei dɨdɨbafɨfe ranɨyo. \v 9 Asu ai yaru heirü sɨmborɨ heirüyomondühɨ yahomoya, \q1 “Seana nindou moanɨ aboedɨ hamɨnd-anafɨ. \q2 Pepa nɨmɨharɨfihɨ ŋgamondɨfeimbɨ semɨndɨ hefe \q2 asu nɨmɨ horɨnambo hɨmondɨyɨmɨndɨ masɨhefeyo \q2 ra kɨkɨfe ŋgurɨ-ŋgurɨfembohünda se ŋgɨnɨndayafɨ! \q1 Nɨmboe sapo sɨhambo hɨfokoama-rɨhinɨna yɨfɨmayafɨ, \q2 ranɨmbohünda asu sɨhafɨ horɨ ranambo muŋguambo sɨrɨ, \q2 muŋgambo hoafɨmbü, muŋguambo hɨfɨhündɨ \q2 asu muŋguambo fi ra \q2 Godɨmbo-hünda hɨhɨro masowandɨfɨ-ndürɨ. \q1 \v 10 Asu se aheimbo Godɨmbo sesɨ sai-rambohünda nindou adükarɨ bogorɨmbo-rowandürühɨ hɨnɨŋgɨma-rowandürɨ \q2 ahandɨ ratüpurɨ ratüpurɨyo-rambohünda. \q1 Asu aiana muŋgua hɨfɨ hɨbadɨhümboyei,” \m yahomo heirümayomo. \p \v 11 Ranɨyo asükaiya hɨmboyahane sünambeahɨndɨ nendɨ afɨndɨ tapuiyoanɨ tausenɨyo mirionɨyo-randeimbɨ-yomondɨ yafambe hɨmborɨmayahɨ. Asu ai sapo Adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨfondɨ ranahambo, yimbuyimbu yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ moatükunɨ-mayo, asu boagɨrɨ nindou-memo ranaheimbo muŋguambo wakɨyomo türu houmbo manɨŋgomo. \v 12 Ranɨyomo asu ai puküna heirüyomondühɨ yahomoya, \q1 “Sapo Sipsip Nɨmorɨ hɨfokoamefiyu ranai ana nindou aboedɨ hamɨnd-ani. \q2 Asu ai hɨfandɨmbo ŋgɨnɨndɨ, \q2 muŋguambo aboedɨ moatükunɨ, \q2 aboedɨ fɨfɨrɨfe, \q2 ŋgɨnɨndɨ ra mbɨsemündu-amboane. \q1 Asu muŋguambo nindou ranahambo \q2 ndürümbɨ adükar-ani mbɨsei-wamboane, \q2 ahambo hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨmbɨrɨ-horɨmboane, \q2 asu ahambo hɨhɨfɨmbɨrɨ-horɨmboane,” \m yahomo houmbo heirümayomo. \p \v 13 Ranɨyo hɨmborɨyahane, muŋguambo moatükunɨ sünambe eŋgoro, hɨfɨ ndanɨhü eŋgoro, hɨfambe ragu hoarehɨ eŋgoro, asu muŋguambo moatükunɨ sɨrɨwara-ambe eŋgoro ranai rarɨhi heirüyeihɨ seiya, \q1 “Nindou sapo ahandɨ adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨfondɨ-wamɨ amaru \q2 asu Sipsip Nɨmorɨ amboanɨ ranahafanɨmbo muŋguambo ai hɨhɨfɨmbɨrɨhü-pɨramboane \q2 adükarɨ ndüreimb-anafanɨ mbɨseiyei-amboane \q2 ahafanɨmbo hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨmbeyei-amboane \q2 asu ai ŋgɨnɨndɨ mbɨsowandɨfand-amboane,” \m masei. \v 14 Asu yimbuyimbu yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ moatükunɨ ai rarɨhi sɨmborɨ hoafɨyeihɨ seiya, ‘Anɨhond-anesɨ,’ masei. Ranɨyomo asu nindou boagɨrɨ-memo ranai yirɨyimbu pusɨru nɨmarɨmombo heirünambo ahafanɨmbo kakɨsaorupɨrühɨ aboed-anafanɨ mehomopɨrɨ. \c 6 \s1 Sipsip Nɨmorɨ ai nɨmɨ horɨ ra kɨboakɨmarɨhendɨ \p \v 1 Asu ro hoeirɨheandane, Sipsip Nɨmorɨ ranai sapo nɨmɨ horɨ masɨhefeyo 7 ranahandambo mamɨ kɨboakɨmareandɨ. Asu ro hɨmborɨyahane, sapo yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ moatükunɨ yimbuyimbu-mayei ranahandambo mamɨ ai puküna nɨmoamondɨhoafɨ nou yare wambo hoafɨyowohü yahoya, “Se sühüfɨ!” meho. \v 2 Ranɨyahɨ asu hɨmboyahane hos kɨfohɨ ranahambo hoeimarɨheandɨ! Nindou hos semündü hu-randeimbɨ ranai yifiahondɨ semündü-haya mamaru ranahambo adükarɨ bogorɨndɨ at masagado. Ai yifiarɨyu tɨtaboarɨfoare-randeimb-ani asu ai yifiarɨyo tɨtaboarɨ-foefembohünda asükai hɨhɨrɨfi mahu. \p \v 3 Ranɨyu asu Sipsip Nɨmorɨ ai yimbu noufimbɨ nɨmɨ horɨ ra kɨboakɨmareandɨ. Asu ro hɨmborɨyahane, yimbu noufimbɨ yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ moatükunɨ ranai hoafɨyowohü yahoya, “Se sühüfɨ!” meho. \v 4 Ranɨyo asu hos hamburɨ ranai tüküfe masɨno. God ai hos semündü hu-randeimbɨ nindou-mayu ranahambo ŋgɨnɨndɨ masagado. Ŋgɨnɨndɨ ra aboedɨ nɨŋgombo hohoanɨmo raguanambofihɨ asu yifiarɨ hohoanɨmo sɨhefeyoanɨ yifiarɨyowohü sɨmborɨ hɨfokoefirü-mbohünda ŋgɨnɨnd-ane. Ahambo ami-yomondɨ pisao adükarɨ masagado. \p \v 5 Ranɨyu asu Sipsip Nɨmorɨ ai ŋgɨmɨ noufimbɨ nɨmɨ horɨ ra kɨboakɨmareandɨ. Asu ro hɨmborɨyahane, ŋgɨmɨ noufimbɨ yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ moatükunɨ-mayo ranai hoafɨyowohü yahoya, “Se sühüfɨ!” meho. Ranɨyo asu ro hɨmboyahane, nɨmbandɨ hos ranai manɨŋgo. Hos semündü hu-randeimbɨ ranai nɨmborɨ sɨmoŋgorɨ-ferambo waramberamündü haya manüŋgu. \v 6 Asu ro hɨmborɨyahane, yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ moatükunɨ yimbuyimbu mamarei ahei mbüsumo hoafɨ mamɨ rahurai yare hoafɨyowohü yahoya, “Sesɨ mbonɨmbo-marundümo. Mamɨ kirogram wit ra ten kinafihɨ yɨbobondowandɨ. Asu bari ŋgɨmɨ kirogram ra ten kinafihɨ yɨbobondowandɨ.\f + \fr 6:6 \ft Kakɨ ra ranɨ sesɨ pemɨmbohünda adükarɨ hamɨnd-ane. Adükarɨ yifiarɨmbo sɨmboanɨ nindou ai sesɨ sɨmogodühɨ rahurai kakɨ ranɨfihɨ pemɨyei arɨhündɨ.\f* Ŋga asu se mandɨfe wer-ane asu wain ranana moaruwaimbo-ndowamboyafɨ,” meho. \p \v 7 Ranɨyu asu Sipsip Nɨmorɨ ranai yimbuyimbu noufimbɨ nɨmɨ horɨ ra kɨboakɨmareandɨ. Ro hɨmborɨyahane, yimbuyimbu noufimbɨ yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ moatükunɨ ranai hoafɨyohü yahoya, “Se sühüfɨ!” meho. \v 8 Ranɨyo asu hɨmboyahane, aŋüsü futɨreandeimbɨ hos ra manɨŋgo. Nindou hos semündü hu-randeimbɨ ranɨwamɨ mamaru ahandɨ ndürɨ ranana Yɨfeimb-ane. Asu Yifiafɨ Ŋgoafɨ ahandɨ süŋgu maho. Nindou hɨfɨhü anɨmboei ranaheimbo yimbuyimbu-mbore yɨbobomareandɨ. Mamɨ bɨdɨfɨrɨ ranaheimbo yifiarɨ, wembo, aŋgünü asu nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ moaruwai ranambo hɨfokoefe-ndürɨmbohündambo God ai ahafanɨmbo ŋgɨnɨndɨ masagapɨrɨ. \p \v 9 Sipsip Nɨmorɨ-mayu ranai hondahüfimbɨ nɨmɨ horɨ kɨboakɨmareandɨ. Ranɨyahɨ asu ro hoeirɨheandane, nɨnɨhondɨ hɨfokoefe mandɨfembo fondɨ-mayo ranɨ-hoarehɨ yifiafɨ yaŋgɨrɨ anɨboadei ra hoemarɨheandɨ. Sapo nindou ra Godɨndɨ hoafɨ wataporɨmborɨhü asu anɨhondümbo ahandɨ hoafɨ ranahambo hoafɨyei marɨhündɨ ranɨmbohünda hɨfokoa-marɨhindürɨyei yifiafɨ ranɨyei. \v 10 Ranɨyei asu ai puküna rarɨhi hoafɨyeihɨ seiya, “Moanɨ adükarɨ hamɨndɨ bogorɨ, sürɨhoeimbɨyafɨ hawa asu anɨhond-anafɨ! Ro nüŋgunɨmbɨmbo hɨbadɨma-ndɨhundɨ se nindou hɨfɨhü amarei ranaheimbo yɨbobondo-wandürühɨ tɨŋɨrɨfo madabadürɨ sapo yɨhoefɨmbo hɨfokoamarɨhimunɨ ranambohündamboa?” sei düdumehindɨ. \v 11 Ranɨyo asu mamamɨ aheimbo hoandarɨ hoearɨ kɨfohɨ yimburundürühɨ awi akɨdou gedühɨ safɨ nɨmandei yahomo houmbo hoafɨyomondühɨ yahomoya, “Asu süŋgunambo-anɨmbo sɨhei mamɨ ratüpurɨyei-rɨhündeimbɨ nindou-anei asu wandafɨ-mamɨ ranaheimbo hɨfokoa-mbürühindür-amboane, sapo sɨheimbo hɨfokoa-marɨhindürɨ nou,” mehomo. \p \v 12 Ranɨyu asu Sipsip Nɨmorɨ-mayu ranai nɨmɨ horɨ 6 ra kɨboakɨmareandɨ. Ranɨyo asu ro hɨmboyahane, adükarɨ hɨfɨhe ranai tüküfeyowohüyo, hüfɨhamɨndɨ ranai nɨmbokoanɨ nahurai nɨmbɨraŋɨ-mareandɨ. Asu amoamo ranai moanɨ muŋgunambo horɨ nahurai hamburɨmayu. \v 13 Ranɨyo asu mupui ranai hɨfɨnɨ fɨrɨbadɨyɨfoai pütapɨmayo sapo haŋgɨrɨ werɨnambo nahurai fimbomoranda hɨfokoakoayo nou. \v 14 Asu sünü ranai awarɨhoaihüyo sapo nɨmɨharɨfihɨ nɨnɨ moatükunɨ ŋgamondefeyo nou. Asu muŋgambo hɨfɨ wafu asu airan ranɨ-poanɨmbo ranai nɨmarɨfondɨhɨndɨ ranɨhündambo fɨrɨboadɨhoai haya ho marandɨ. \p \v 15 Ranɨyo asu hɨfɨnɨndɨ bogorɨ nindou, gafman hɨfandɨ-rundeimbɨ ami-yomondɨ bogorɨ, napo afɨndeimbɨ, ŋgɨnɨndɨ hɨfandɨ-rundeimbɨ, moanɨ ratüpurɨyei-rɨhündeimbɨ, kakɨ semɨndɨmbohünda ratüpurɨyei-rɨhündeimbɨ nindou muŋguambo ranai nɨmoei ambeambe asu hoŋgu hoarehɨ dɨbonapɨmehindɨ. \v 16 Ranɨyei asu ai hɨfɨ wafu, nɨmoei yɨtɨfo ranaheimbo rarɨhi hoafɨyeihɨ seiya, “Yɨhoefɨ wamɨ se pɨyei gabudɨhimunan-anɨmbo asu nindou sapo ahandɨ nɨmarɨfondɨwamɨ amaru ranai hoeifekoate-yumunühɨ asu Sipsip Nɨmorɨ ranai ŋgɨnɨndɨ-yomunɨkoate-mbiyumun-amboane. \v 17 Ahafandɨ ŋgɨnɨndɨyowohü nindou dɨdɨyei ai moaruwai hohoanɨmomayei ranaheimbo tɨŋɨrɨfo saimbo si ra ndeara tüküfemboanesɨ, ŋga asu nindou dɨdai ranahambo moan-ane mambüsa?” masei. \c 7 \s1 God ai Israerɨhündɨ 144,000 nindou ranaheimbo sürü pamareandürɨ \p \v 1 Muŋguambo ranɨ-moatükunɨ ranai refehayambo-yoane, asu ro hoeirɨheandane, sünambeahɨndɨ nendɨ yimbuyimbu ranai hɨfɨ muŋguambo yimbuyimbu ranɨ hɨmboranɨ-kɨmɨ waranɨründümo manɨŋgomo. Ranɨyomo asu yimbuyimbu werɨ ra kɨkɨhɨründümo warambe manɨŋgomo. Rananɨmbo asu werɨ ranai ŋgɨrɨ mamɨ ai-amboanɨ hɨfɨ ranɨh-ane, sɨrɨwara ambe-ane, hoe-ane asu nɨmɨ ranɨwam-ane ra ŋgɨrɨ werɨndo yahomo houmbo. \v 2-3 Ranɨyahɨ asu ro hoeirɨhinane, sünambeahɨndɨ nendɨ mamɨ ranai hüfɨhamɨndɨ süfuanɨpoedɨ God yaŋgɨrɨ nüŋgumbündɨ-mayo sürü pare-randeimbɨ semündü haya masüfu. Asu ranɨyu sünambeahɨndɨ nendɨ yimbuyimbu-memo sapo God ŋgɨnɨndɨ masagapura hɨfɨ asu sɨrɨwara moaruwai-mbofembo-memo ranahamumbo puküna mɨŋgɨyu hoafɨyuhü yahuya, “Awi se hɨfɨ, sɨrɨwara, asu nɨmɨ napo ranahambo nɨmai yowanɨ moaruwaimbo-fepoanɨ. Ŋga yɨhoefɨ Godɨndɨ ratüpurɨyei-rɨhündeimbɨ ranaheimbo ahei gɨrɨbodɨ hamɨndɨwamɨ sürü pare-randeimbɨnambo pandɨhundan-anɨmbo, se ranɨ moatükunɨ moaruwaimbo-ndundɨ,” mehu. \v 4 Nindou ranaheifihɨ sürü apaiaro ra hɨmboyahane, 144,000-mayo. Nindou ranai ana 12 mamɨsɨrɨ Israerɨhündɨ-yei asu ai mamamɨ mamɨsɨrɨ ranambeahɨndɨ 12,000-yei. \q1 \v 5 Sudandɨ sɨrambeahɨndɨ 12,000, \q1 Rubenɨndɨ 12,000, \q1 Gadɨndɨ 12,000, \q1 \v 6 Asandɨ 12,000, \q1 Naptarindɨ 12,000, \q1 Manasendɨ 12,000, \q1 \v 7 Simionɨndɨ 12,000, \q1 Rifaindɨ 12,000, \q1 Isakarɨndɨ 12,000, \q1 \v 8 Seburunɨndɨ 12,000, \q1 Sosepɨndɨ 12,000 \q1 asu Bensaminɨndɨ 12,000. \m Ranɨ nindou ranaheimboyo God ai wand-anei yahu sürü pamareandɨ. \s1 Nindou Afɨndɨ ai Godɨmbo hohoanɨmoyeihɨ aboed-ani sei arɨhündɨ \p \v 9 Ranɨ-moatükunɨ ranai refehayambo-yoane, asu asükaiya hoeirɨheandane, nindou afɨndɨ hamɨndɨ ranai manɨmboei asu ranaheimbo ŋgɨrɨ mamai amboa tapuindürɨ. Nindou ranai ana muŋguambo hɨfɨhündɨ, muŋguambo sɨrɨ, muŋguambo fi-hoearɨ, asu muŋguambo hoafümbɨ-yei manɨmboei. Ai Godɨndɨ nɨmarɨfondɨ Sipsip Nɨmorɨ-mayu ranahandɨ haŋgɨfoanɨ-yei kɨfohɨ hoearɨ yihuruyei mburɨhü asu hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨyeihɨ mbeyemü waramberɨhümündi hehi burɨmayei. \v 10 Ai puküna hoafɨyeihɨ seiya, \q1 “Yɨhoefɨ God ai adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨ-fondɨwamɨ amaru \q2 asu Sipsip Nɨmorɨ-dɨbo yɨhoefɨmbo aboedambo-rɨneamunɨ arɨnandɨ,” \m masei. \v 11 Sünambeahɨndɨ nendɨ muŋguambo ai bogorɨ nindou-yomo asu yaŋgɨrɨ noŋgoweimbɨ moatükunɨ yimbuyimbu-mayei ranɨyei ai Godɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ ranahambo wakɨrɨhi hehi burɨmayei. Ranɨyei asu ai Godɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ ranɨ haŋgɨfoanɨ pütapɨyei amoyareimbo Godɨmbo hohoanɨmo-rɨhorühɨ aboed-ani masahündo. \v 12 Ai seiya, \q1 “Anɨhond-ane! \q1 Yɨhoefɨ God ranahambo hoafɨyefɨhüya, \q2 ‘Ai hɨmboamupui-randeimbɨ, \q2 aboedɨ fɨfɨreandeimbɨ, \q2 ndürɨ adükarümbɨ, \q2 asu hɨfandɨmbo ŋgɨnɨndeimb-ani. \q1 Koadürümbo koadürümbo ahambo hɨhɨfɨndɨhurühɨ aboed-ani,’ mbɨsefɨmboane,” \m masei. \p \v 13 Ranɨyo asu boagɨrɨ mamɨ ai wambo hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “Nindou dɨdɨyei hoandarɨ hoearɨ kɨfohɨ ra güdɨmarɨhinda? Ai nahanɨ-poedɨyeia?” mehu. \v 14 Ro sɨmborɨ hoafɨyahɨndowohü sahɨya, “Ape, se fɨfɨrarowandɨ,” masahɨ. \p Ai yahuya, “Nindou ranai tɨŋɨrɨfoyo asu asübusɨ afɨndɨ ranambeahɨndɨ aboedambo tükümehindɨ. \q2 Ai Sipsip Nɨmorɨndɨ horambe ahei hoandarɨ hoearɨ boboemarɨ-hünda kɨfohɨmayo. \q1 \v 15 Ranɨmbo-hündamboane, ai Godɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ haŋgɨfoanɨ anɨmboei. \q2 Ai ahandɨ worambe nɨmbɨ-nɨmbɨsi ratüpurɨyei arɨhündɨ. \q1 \v 16 Ai ŋgɨrɨ asükaindei wembombondei asu amɨndanɨŋo-mbondei. \q2 Hüfɨhamɨndɨ ranai ŋgɨrɨ aheimbo tagɨndandürɨ, \q2 asu hüfü amboa ŋgɨrɨ tagɨndandürɨ. \q1 \v 17 Nɨmboe sapo sipsip nɨmorɨ adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ mbusümondühɨ anüŋgu \q2 ai ahei hɨfandɨrandürɨ-randeimbɨ-ndümbui. \q1 Ai aheimbo ndemündündürɨ ŋgu yaŋgɨrɨ nɨŋgombo hoe sowahɨ tükündahimboyei. \q1 Asu God ai ahei hɨmboar-ambeahɨndɨ aranɨhɨmboaho gedüherümbui,” \m mehu. \c 8 \s1 Sipsip Nɨmorɨ ai 7 noufimbɨ nɨmɨ horɨ ra kɨboakɨmareandɨ \p \v 1 Sipsip Nɨmorɨ ai 7 noufimbɨ nɨmɨ horɨ ra kɨboakɨmareanda asu bodɨfoahü sünambe nɨmɨ emündü boefoaimbo nahuraimayo. \v 2 Ranɨyo asu sünambeahɨndɨ nendɨ 7 Godɨndɨ haŋgɨfoanɨ manɨŋgomo ranai fufuŋɨ 7 ra waranɨ-maründümonda hoeimarɨheapurɨ. \v 3 Asu sünambeahɨndɨ nendɨ ŋgorü ranai Godɨmbo fɨsɨŋarü aboedeimbɨ mandɨfe hasɨhonɨ ranɨ-kɨmɨ tüküfi manüŋgu. Ai gor hɨpɨrɨ ranambe fɨsɨŋarümbɨ moatükunɨ foerümbɨ warambemaramünduwa ahambo fɨsɨŋarümbɨ moatükunɨ afɨndɨ ra masabudo. Ai Godɨmbo ranɨ-moatükunɨ ahandɨ nendɨ muŋgu ranahei dɨdɨbafɨfe hoafɨ ra-kapeihü sɨhefembohünda masabudo. Aiana gorɨnambo nafeimbɨ hasɨhonɨ Godɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ fikɨmɨ anɨŋgo ranɨwamɨ dɨgembui. \v 4 Ranɨyo asu fɨsɨŋarümbɨ moatükunɨ hai tɨkɨrɨmarandɨ-mayo hasɨheimɨ ranai Godɨndɨ nendɨ-yafe dɨdɨbafɨfe ranɨ bɨtapɨre haya sünambeahɨndɨ nendɨ ranahandɨ warambeahɨndɨ Godɨndɨ haŋgɨfoanɨ mahafo. \v 5 Ranɨyu asu sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai fɨsɨŋarümbɨ moatükunɨ hɨpɨrɨ ra semündü haya Godɨmbo sesɨ mandɨfe hasɨhonɨ-mayo ranɨwamɨnɨndɨ hai sɨramündɨ foare mbura hɨfɨnɨ pimareandɨ. Asu ranɨ-sɨmboanɨ nɨmoamondɨ-hoafɨyohü, fu afɨndɨ-afɨndɨyohü, wabüsürɨyohü hɨfɨhemayo. \p \v 6 Ranɨyomo asu sünambeahɨndɨ nendɨ 7 fufuŋɨ waramberündümo manɨŋgomo ranai ndeara fufuŋɨmbo yahomo houmbo-memo. \p \v 7 Sünambeahɨndɨ nendɨ mamɨ noufimbɨ-mayu ranai ahandɨ fufuŋɨ ra fufuŋɨmayuwa asu hoewerɨ ranai hoe ŋgɨsɨharɨ ŋgɨnɨndɨ nɨmoei nahurai pütapɨyowohüyo asu hai ranai horɨ bɨtapɨre haya hɨfɨ ranɨwamɨ pɨmayo. Ranɨyo asu ranambo hɨfɨ mamɨ ŋgɨmɨ bɨdɨfɨrɨ, nɨmɨ mamɨ ŋgɨmɨ bɨdɨfɨrɨ asu muŋguambo mamamɨ wohɨ yaŋgɨrɨ ra hai tɨkɨrɨmarandɨ. \p \v 8 Ranɨyu asu yimbu noufimbɨ sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai ahandɨ fufuŋɨ ra fufuŋɨmayu. Asu mamɨ moatükunɨ moanɨ adükarɨ hamɨndɨ hai tɨkɨrandeimbɨ nɨmoei wafu hɨmboyoweimbɨ ra sɨrɨwara-ambe pifeyoanɨ mahano. Ranɨyo asu sɨrɨwara mamɨ ŋgɨmɨ bɨdɨfɨrɨ ranai horɨmbofe tükümefeyo. \v 9 Ranɨyo asu yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ moatükunɨ mamɨ ŋgɨmɨ bɨdɨfɨrɨ-mayo sɨrɨwara-ambe ranai yɨfɨsafɨyowohü asu sip mamɨ ŋgɨmɨ bɨdɨfɨrɨ sɨrɨwara-ambe hei arɨhündɨ ranai ranɨ-moatükunɨ ranambo nɨmborɨ mafoareandɨ. \p \v 10 Ranɨyu asu ŋgɨmɨ noufimbɨ sünambeahɨndɨ nendɨ ranai ahandɨ fufuŋɨ fufuŋɨmayu. Ranɨyo mupui mamɨ adükarɨ ranai sɨŋarɨ hai nahurai yiyowohü sünambeahɨndɨ fɨrefoai hoe asu apoarɨndɨhorɨ hoe ŋgɨmɨ bɨdɨfɨrɨ ranambe pɨmayo. \v 11 Mupui ranahandɨ ndürɨ ranana Hühütimbɨ Moatükunɨyo. Hoe ŋgɨmɨ bɨdɨfɨrɨ ranai hühütimbü tükümefeyowa nindou afɨndɨ ranai sɨmɨndeihünda yɨfɨmayei sapo ai hühütimbü wambo. \p \v 12 Asu yimbuyimbu noufimbɨ sünambeahɨndɨ nendɨ ranai ahandɨ fufuŋɨ fufuŋɨmayu. Asu hüfɨhamɨndɨ ŋgɨmɨndambo, bɨdɨfɨrɨ amoamo ŋgɨmɨndambo, bɨdɨfɨrɨ mupui ranaheimbo harɨmendüra asu ahei si ranai ŋgɨmɨndambo bɨdɨfɨrɨ nɨmbɨraŋɨ-mareandɨ. Ranɨyo asu ranɨ-sɨmboanɨ ŋgɨmɨndambo bɨdɨfɨrɨ siyo asu ŋgɨmɨndambo bɨdɨfɨrɨ nɨmbɨ ra si akɨdou amboa tüküfekoate-mayo. \p \v 13 Ranɨyo asu ro hɨmborayahane ndusɨkorɨ nɨmoamo youyu wakɨmareandɨ ai puküna hoafɨyuhü yahuya, “Hɨpoanɨmboembou-anei, hɨpoanɨmboembou-anei, hɨpoanɨmboembou-anei, nindou hɨfɨnɨ anɨmboei se! Sünambeahɨndɨ nendɨ ŋgɨmɨ ranai ahamundɨ fufuŋɨ ranambo fufuŋɨndɨmondanɨ, moaruwaimbofe moatükunɨ afɨndɨ tükündɨfemboe,” mehu. \c 9 \s1 Hondahüfimbɨ noufimbɨ sünambeahɨndɨ nendɨ ai fufuŋɨmayu \p \v 1 Hondahüfimbɨ noufimbɨ sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai fufuŋɨmayuwa mupui ranai sünambeahɨndɨ hɨfɨna fɨrefoai pɨmayowa hoeimarɨheandɨ. Ranɨyo asu ahambo hɨfambe akɨmɨ kaikoate raguhondü hanümbɨmayo ranahandɨ yipurɨ sübüdɨrɨhefembo ki masemündu. \v 2 Mupui ranai ki ranambo hɨfambe-mayo ranahandɨ yipurɨ ra sübüdɨ-marɨhendamboyo, asu hasɨheimɨ afɨndɨ tükümefeyo hai adükarɨ hɨfambe horombo nahurai. Hasɨheimɨ tükümefeyo ranɨnambo hüfɨhamɨndɨ asu sünü ranahambo gabudɨ-mafoareanda nɨmbɨ mamaro. \v 3 Ranɨyo asu wohɨ-yɨtɨhɨ ranai hasɨheimɨ ra hɨnɨŋgɨrɨhi hehi hɨfɨnɨ pütapɨmayei. Asu ai hɨfɨnɨndɨ ŋgɨnɨndɨ aheimbo masagadüra arühüpoahündɨ nahurai nindoumbo kiarɨmbohünda tükümehindɨ. \v 4 “Se wohɨ, nɨmɨ asu amurɨ moatükunɨ yaŋgɨrɨ hɨfɨnɨ burayo ranahambo ana moaruwaimbo-ndɨhimboyei. Ŋga moanɨ sapo nindou daboe ahei gɨrɨbodɨ hamɨndɨ-wamɨ God ai wand-anei yahombo moatükunɨ pefekoate-mayei ranaheimbo-anɨmbo moaruwaimbo-ndɨhindürɨ,” meho. \v 5 Wohɨ-yɨtɨhɨ ana nindou ranaheimbo hɨfokoefe-ndürɨmbo hoafɨ ra moai yaŋgoro, ŋga moanɨ aheimbo hondahüfimbɨ amoamo anɨmbo afɨndɨ hamɨndɨ asübusɨ ndahündürɨ yaho hoafɨmayondürɨ. Ŋga afɨndɨ hamɨndɨ asübusümbɨ ana sapo arühüpoahündɨ kiaroanɨ asübusayo nou-anɨmbo rambɨfeyowamboane. \v 6 Hondahüfimbɨ amoamo ranambe nindou ranai yɨfɨmbo yifirɨndei-mboyeisɨ, ŋga asu ai ŋgɨrɨ yɨfɨndei. Ai yɨfɨmbo hohoanɨmo-ndeimboyeisɨ, ŋga asu yɨfɨ ranai aheimbo gübüsüboadearümboe. \p \v 7 Wohɨ-yɨtɨhɨ ranai ana, sapo hos yifiarɨmbo hombo sei hehimbo rawehindɨ nou-mayei. Ahei mbɨroambe ana sapo adükarɨ bogorɨndɨ at gorɨnambo nafümbɨ nahurai-ane amarondürɨ. Ranane asu ahei ŋgusümboarɨ ranana nindou-yafe nahurai-ane. \v 8 Ahei mbɨrɨnaŋɨ ranana nɨmorehɨ-yei mbɨrɨnaŋɨ nahurai hoandarɨyo hayamboane asu yahafɨ ana adükarɨ pusi raion ahandɨ yahafɨ nahurai-anendürɨ. \v 9 Ahei mɨsɨndɨ ranana ainɨ-nambo nafümbɨ nɨmɨnehoarɨ nahurai-anendürɨ gabudɨfoa-reamboayo. Asu fihoafɨ ahei mbanendɨnambo ranana sapo nɨmarɨfondɨ hosɨfihɨ nafɨyo kifeyoanɨ kife hüramɨndɨ haya yifiarɨmbo füsühoasümbɨ ahei yahurai-ane. \v 10 Wohɨ-yɨtɨhɨ ndɨnindɨnambo kiarei arɨhündɨ ranana sapo arühüpoahündɨ nahurai-anei. Asu ahei ndɨnindɨ ranɨnambo nindoumbo hondahüfimbɨ amoamo asübusɨ sehi arɨhündɨ. \v 11 Ranɨ-moatükunɨ aheimbo ana sünambeahɨndɨ nendɨ bogorɨmbofi hayamboani hɨfandarandürɨ. Sünambeahɨndɨ nendɨ ranai ana sapo hɨfambe akɨmɨ kaikoate ragu hamɨndɨ hanɨweimbɨ ranahambo hɨfandandeimbɨ nindou-ani. Ahandɨ ndürɨ Hibru-yafe hoafɨnambo ana Abadon-ani. Asu Grik-yafe hoafɨnambo ana Aporion-ani. Hoafɨ ahandɨ nɨmɨndɨ ra moaruwaimbore-randeimb-ani. \p \v 12 Weaŋgurühɨdɨdɨ tɨŋɨrɨfo afɨndɨ ranai ana ndeara muŋgumayo. Ŋga asu süŋguna awi yimbu afɨndɨ tɨŋɨrɨfo amboanɨ tükündafɨne-amboyafe. \p \v 13 Sünambeahɨndɨ nendɨ 6 noufimbɨ-mayu ranai fufuŋɨ-mayuwamboyo, asu gorɨnambo nafümbɨ sesɨ mandɨfe hasɨhonɨ yimbuyimbu daburüdümbɨ Godɨndɨ haŋgɨfoanɨ manɨmboei ranambeahɨndɨ hoafɨ ranai tükümefeyowa hɨmborɨmayahɨ. \v 14 Sünambeahɨndɨ nendɨ 6 noufimbɨ fufuŋeimbü-mayu ranahambo hoafɨ ranai yare hoafɨyondowohü yahoya, “Sünambeahɨnd nendɨ yimbuyimbu adükarɨ hoe ahandɨ ndürɨ Yufretis kɨmɨ karabusɨyafu anɨŋgomo ranahamumbo koandɨhawapura mbɨhomond-amboane,” mehondo. \v 15 Ranɨyo asu sünambeahɨndɨ nendɨ yimbuyimbu-memo ranahamumbo karabus-ambeahɨndɨ aboeda koamarɨhoupura mahomo. Ai ndeara hapondanɨ, ndanɨ si, ndanɨ amoamo, ndanɨ hɨmbanɨfihɨ nindou ŋgɨmɨndambo bɨdɨfɨrɨ ranaheimbo hɨfokoefe-ndürɨmbohünda nafɨründümo houmbo hɨfandu manɨŋgomo. \v 16 Ami ai hos ranɨwamɨ nindou-memo ranana tapuiyoanɨ yimbu handret mirion-ane (200,000,000) mehomonda ro hɨmborɨmayahɨ. \p \v 17 Ranɨyahɨ asu ro yafogoadɨnambo nahurai hos ranɨyei asu nindou hos sowandümo homo-rundeimbɨ ra hoeimarɨheandɨ. Ahamundɨ nɨmɨnehoarɨ mɨsɨndɨhü magüdundɨ ra hai imami nahurai hamburɨ-mayo, nɨmbandɨ asüdabo, asu aŋɨsühɨ safɨ nahurai mapaiaro. Hosɨ-yei mbɨro ranana adükarɨ pusi raionɨndɨ mbɨro nahuraiyo. Ranɨyo asu ahei yahamonɨndɨ hai, hasɨheimɨ, asu nɨmoei sarfa imamiayo nahurai ranai tüküfe haya maho hoaŋgo. \v 18 Ranɨyo asu ŋgɨmɨ moatükunɨ hai, hasɨheimɨ, asu nɨmoei sarfa imamiayo nahurai hosɨ-yei yahamo tükümefeyo ranambo nɨmorehɨ nindowenihɨ ŋgɨmɨndambo bɨdɨfɨrɨ-mayo ra moaruwaimbo-mareandürɨ. \v 19 Hos ranahei ŋgɨnɨndɨ referambo moatükunɨ ranana ahei yahamo asu sendanɨ ane amarondürɨ. Ahei sendɨ ranana amoasɨrɨ mbɨro nahuraiyondürɨ hayamboane asu ranɨnambo nindou moaruwaimbo-rɨhindürɨ arɨhündɨ. \p \v 20 Nɨmorehɨ nindowenihɨ bɨdɨfɨrɨ moaruwai hamɨndɨ moatükunɨ ranambo hɨfokoefendüra yɨfɨkoate-mayei ai awi moai ahei hohoanɨmo ŋgorü-süŋgurɨhindɨ. Asu moai tɨkai god sɨsamɨ ahei warɨna nafɨmarɨhündɨ ranahambo daboadanambo-rɨhindɨ. Asu ai moai moaruwai nendɨ hɨfɨ ndanɨhünda ranaheimbo ŋgusüfo pefe hohoanɨmo ra hɨnɨŋgɨrɨhindɨ. Asu tɨkai sɨsamɨ god aheihoarɨ gor, sirfa, bras, nɨmoei, nɨmɨ bɨdɨfɨrɨ ranɨnambo nafɨmarɨhünda hɨmboarɨyo, hoafɨ hɨmborɨyo, asu hoahoaŋgo-rakoate-mayei ranahambo amboa ai moai ŋgusüfo pefihümbo hohoanɨmo ra hɨnɨŋgɨrɨhindɨ. \v 21 Asu nindou ranɨ-mayei ranai sapo ai nindou hɨfokoarɨhi, tɨbagɨrɨhi, nɨmorehɨ sɨsɨhɨmo, nindowenihɨ bɨrabɨrɨyei asu hümbuhünɨyei marɨhündɨ ranahambo amboanɨ ai moai hɨnɨŋgɨrɨhindühɨ aboedɨ hohoanɨmo süŋgurɨhindɨ, ŋga wanɨ. \c 10 \s1 Sünambeahɨndɨ nendɨ mamɨ ai Sonɨmbo buk masagadowa masesu \p \v 1 Ranɨyahɨ asu ro hoeirɨhinane, sünambeahɨndɨ nendɨ ŋgɨnɨndɨ mamɨ ranai sünambe tüküfi haya makusu. Ai mburüŋgainambo gabudɨfoarerɨ haya asu ahandɨ mbɨro wafusɨfoahü foforahoeimɨ ranai wakɨyo tümarerɨ. Ahandɨ ŋgusümboarɨ ana hüfɨhamɨndɨ nahuraiyo asu ahandɨ tɨŋarɨ yimbu ana hai nahuraiyo. \v 2 Ai ahandɨ warambe buk akɨdou skror\f + \fr 10:2 \ft Skror ra pepa hoandarɨ nɨmɨharɨfihɨ ŋgamondɨfeimb-ane.\f* ra, ŋgure waramberamündü hayamboyu. Ranɨyu ahandɨ warɨhondü tɨŋarɨ ra sɨrɨwara-ambe türeandɨ asu kadüdɨ tɨŋarɨ ra hɨfɨwamɨ tümareandɨ. \v 3 Asu ai puküna hamɨndɨ raion hoafayo nou hoafɨmayu. Ai hoafɨyu hayamboyu-ane asu nɨmoamondɨ-hoafɨ 7-ambe ramɨndeimbɨmbo hoafɨmayu. \v 4 Nɨmoamondɨ-hoafɨ ranai hoafɨmayuwa ranɨ-sɨmboanɨ ro ndeara ahei hoafɨ ra sürü papɨmbo yaŋgɨrɨmayahɨ. Ŋga asu sünambeahɨndɨ hoafɨ mamɨ ranai hoafɨyohü yahoya, “Nɨmoamondɨ-hoafɨ 7 hoafɨmayo ra se weindahɨndo-wamboyafɨ, ŋga dɨbonapɨ-ndowandɨ. Asu se bukɨfihɨ hoafɨ ra sürü papɨndamboyafɨ,” mehondɨrɨ. \p \v 5-6 Ranɨyu sünambeahɨndɨ nendɨ sɨrɨwara-ambe tɨŋarɨ türe asu hɨfɨhü türe maranda hoeimarɨhinɨ-mayu ranai sünambe ahandɨ warɨhondü warɨ nɨmoamore mbura God koadürümbo-koadürümbo anüŋgu ahandɨ ndürɨnambo anɨhondümbo hoafɨmayu. Ai sünü, hɨfɨ, sɨrɨwara asu muŋgu moatükunɨ ranambe eŋgoro ra nafɨmarandɨ. Sünambeahɨndɨ nendɨ ai hoafɨyuhü yahuya, “Ndeara God ai muŋgu-moatükunɨ moendɨfemboayu si ra muŋgumbo yahomboane, ŋga asu ŋgɨrɨ ai gedühɨ hɨbada ŋgu. \v 7 Ŋga asu 7 noufimbɨ sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai ahandɨ fufuŋɨ fufuŋɨnduan-anɨmbo, asu God ai ahandɨ hohoanɨmoyu dɨbo masɨhendɨ ra moendɨ-ndeambui. Ranɨ-moatükunɨ ranahamboyu ai ahandɨ ratüpurɨyomo-rundeimbɨ asu hoafɨ hoafɨyɨmo-rundeimbɨ-memo ranahamumbo wataporɨmbo-marapurɨ,” mehu. \p \v 8 Sünambeahɨndɨ hoafɨ ro horombo hoafɨmayowa hɨmborɨ-marɨhamɨndɨhɨ ranai asükaiyo hoafɨyondɨrühɨ yahoya, “Se ŋgafɨ buk akɨdou skror sünambeahɨndɨ nendɨ tɨŋarɨ sɨrɨwara-ambe türe asu hɨfɨhü türe haya anüŋgu ranahandɨ warɨwamɨ boare anaŋgo ra ndowandɨfɨ,” meho. \p \v 9 Ranɨyahɨ asu ro sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranahambo sowana ha buk akɨdou ra mbɨsenda sahehea düdumeheando. Ranɨyu asu sɨmborɨ wambo hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “Se buk akɨdou ra ndowandɨfɨ mbunda dowadɨfɨ. Ranɨ-moatükunɨ ra sɨhafɨ bodoambe dɨdɨhamɨndɨmboe. ŋga asu sɨhafɨ yafambehü ana efu hoe nahurai aboedɨ aparɨndɨmboe,” mehundɨrɨ. \v 10 Ranɨyahɨ asu ro ahandɨ warambeahɨndɨ buk akɨdou-mayo ra sahamɨndɨ hehea sahasɨhane, ranɨ-moatükunɨ ranai efu hoe nou wandɨ yafambehü aboedɨ aparɨmayo. Ŋga asu sahasɨ hɨnɨŋgɨrɨhe heheamboyahane asu wandɨ bodoambe dɨdɨhamɨmayo. \v 11 Ranɨyu asu wambo yare hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “Asükaindafɨ se muŋguambo sɨrɨhündɨ, hɨfɨhündɨ hoafɨ asu bogorɨ nindou afɨndɨ ranaheimbo nɨnɨ-moatükunɨ tüküfemboayo ra wataporɨmbondandɨ,” mehundɨrɨ. \c 11 \s1 Yimbu nindou ai hoafɨ bokamarɨ-heneandɨ \p \v 1 Ranɨyo asu wambo sɨmoŋgorɨfe-rambo nɨmɨharɨ nɨmɨndɨ nahurai sendɨrɨ mbura hoafɨyuhü yahuya, “Nɨmɨharɨ ranambo ŋgafɨ Godɨndɨ worɨ asu ahambo sesɨ mandɨfe hasɨhonɨ ra sɨmoŋgorɨ-ndowandɨ. Asu nindou dɨdɨyei worɨ ranambe amarei ranaheimbo tapuindafɨndürɨ. \v 2 Ŋga asu Godɨndɨ worɨ ranahandambo papɨ weindanɨ anɨŋgo ranana yowanɨ se sɨmoŋgorɨ-ndowamboyafɨ. Ranana sapo nindou Suda-yafe ndɨfo ranaheimbo hɨnɨŋgɨmefeyo-ane. Ranɨ nindou ranai-anɨmbo Godɨndɨ ŋgoafɨ adükarɨ ranahambo 42 amoamombo pühɨndei kɨkɨmɨboadɨ-himboyei. \v 3 Rananɨmbo asu ro nindou koandɨheheapɨra afɨndɨ hohoanɨmo-yomombo hoearɨ güdüne hena wandɨ hoafɨyaheimbɨ hoafɨ hoafombohünda kodamboyafanɨ. Rananɨmbo ai Godɨndɨ hoafɨ ra wataporɨmbo-ndɨnamboyafanɨ 1,260 si aho ranambe,” mehundɨrɨ. \v 4 Nindou yimbu ranai ana sapo orif nɨmɨ yimbu asu ram hai yimbu muŋguambo hɨfɨ ranahei Adükarɨ anüŋgu ranahandɨ haŋgɨfoan-ane anɨmbafanɨ. \v 5 Nindou yimbu ranahafanɨmbo düdi ai moaruwaimbo-fepɨrɨmbo ehu ana, asu ahafandɨ yahamo-nafɨ hai ranai tükündɨfehü ranɨ-moatükunɨ ranambo ahafanɨmbo moaruwaimbofe-pɨrɨmbo nindou ranaheimbo hai tɨkɨrɨnda-ndürɨmboe. \v 6 Ai ŋgɨnɨndɨ sowandɨfanɨmbo-anafanɨ Godɨndɨ hoafɨ bokarɨhefembo sɨmboanɨ sünambeahɨndɨ hoe kosɨwa kɨkɨhemɨndɨmbo ra. Asükai ai ŋgɨnɨndɨ sowandɨfanɨmbo-anafanɨ hoe ra horɨ nahuraimbofe tüküfembo amboa. Asu hɨfɨnɨndɨ nendɨ aheimbo moaruwai moatükunɨ refeyoanɨ moaruwaimbo-fendürɨmbo amboa ahafandɨ hohoanɨmo süŋgu refembo asafanɨ ra randɨneamboyafanɨ. \p \v 7 Godɨndɨ hoafɨ ra ndeara wataporɨmborɨnɨ moendɨneandan-anɨmbo nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ hɨfambe akɨmɨ kai-koateimbɨ ranambeahɨndɨ tüküfe arandɨ ranai ai-babɨdɨmbo yifiarɨndɨmboe. Ai ahafanɨmbo ŋgasündeapɨrɨ haya hɨfokoa-ndeapɨrɨmboe. \v 8 Asu ahafandɨ yɨfɨ-nɨmoko ranai ŋgoafɨ ranahandɨ bogorɨ nafɨnɨ yagodɨmboyafanɨ, sapo ahafandɨ Adükarɨ nɨmɨ keimbɨ karɨhendeimbɨ-fihɨ tɨkoründümo pamarüwurɨ houmbo hɨfokoarüwurühɨ. Adükarɨ ŋgoafɨ ranahambo kafoefe hoafɨ ranana Sodom asu Isipɨyo. \v 9 Muŋgua hɨfɨhündɨ nindou, mamamɨ sɨrɨ, mamamɨ hoafümbɨ asu mamamɨ fi-hoearɨ ai ŋgɨmɨyo mbura ŋgorü sinambo hombo hüfünɨmboyo ahafandɨ yɨfɨ-nɨmoko ra hɨbudundɨhü-pɨrɨmboyeisɨ, ŋga asu ŋgɨrɨ hɨfɨ kandɨhipɨrɨ. \v 10 Hɨfɨ ndanɨhündambo nindou ai hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨ-ndeimboyei sapo nindou yimbu ai yɨfɨmefandɨ ranahambo. Ai sesesɨ-ndeihɨ hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨ-ndeihɨ asu aboedɨ napo sɨmborɨ saindeimboyei nindou yimbu Godɨndɨ hoafɨ hoafɨyafanɨ-rɨnandeimbɨ ai nindou ranaheimbo afɨndɨ hamɨndɨ tɨŋɨrɨfo masabɨnandürɨ ranɨmbo. \p \v 11 Ŋgɨmɨyo mbura ŋgorü sinambo hombo hüfünɨmboyo yaŋgɨrɨ nɨŋgombo yafui ra God ai koamafoareanda kosɨ ahafandɨ fiambemefeyowa ai botɨmefɨneanda, asu nindou muŋguambo ai ndarɨhi hoeirɨhipɨra mayowa yɨhɨmbomayei. \v 12 Ranɨyo asu Godɨndɨ hoafɨ hoafɨyafanɨ-rɨnandeimbɨ ai hɨmborɨ-yafandane, sünambeahɨndɨ hoafɨ mamɨ puküna ahafanɨmbo hoafɨyopɨrühɨ yahoya, “Mborai ndühɨ sühüfanɨ,” meho. Ahafanɨmbo hɨfokoa-marɨhipɨrɨ ai hɨmboapoyeiane, asu ai mburɨŋgai bɨtapɨrɨne hena sünambe mahahüfanɨ. \p \v 13 Asu ranɨ-sɨmboanɨ hamɨndɨ hɨfɨhe afɨndɨ ranai tüküfehüyo, adükarɨ ŋgoafɨ ranahandambo mamɨ bɨdɨfɨrɨ bɨrefoai pütapɨyowohü asu 9 bɨdɨfɨrɨ nɨŋgohüyo 7,000 nɨmorehɨ nindowenihɨ ra hɨfokoako-mafoareandürɨ. Nindou bodɨmondɨ yaŋgɨrɨ manɨboadei ai yɨhɨmboyeihɨ God sünambe amaru ranahambo adükar-ani masei. \p \v 14 Yimbu noufimbɨ tɨŋɨrɨfo ranana ndeara muŋguyomboane, ŋga se hɨmborɨyei ŋgɨmɨ noufimbɨ tɨŋɨrɨfo ranai ndeara akɨmɨ tüküfembo yahomboane. \s1 Sünambeahɨndɨ nendɨ 7 noufimbɨ ai fufuŋɨmayu \p \v 15 Ranɨyo asu sünambeahɨndɨ nendɨ 7 noufimbɨ ai fufuŋɨmayu. Ranɨyo asu sünambeahɨ nindou afɨndɨ hoafɨ ranai puküna hoafɨyeihɨ seiya, \q1 “Ŋgɨnɨndɨ semɨndɨ hefe muŋgua hɨfɨ ra hɨfandɨmbo ana \q2 sɨhefɨ Adükarɨ \q2 asu nindou sɨhefɨmbo aboedambofe-munɨmbo kamafoarirɨ Krais ahafand-ane, \q1 asu ai-anɨmbo koadürümbo-koadürümbo hɨbadambui,” \m masei \v 16 Ranɨyomo Godɨndɨ haŋgɨfoanɨ 24 boagɨrɨ nindou ahamundɨ nɨmarɨ-fondɨwamɨ mamarɨmo ranai hɨfɨnɨ yirɨ-yimbu pusɨru mbɨro pütapɨyomo mburu Godɨmbo aboed-ani mehomo. Ai hoafɨyomondühɨ yahomoya, \q1 \v 17 “Adükarɨ, se God muŋguambo ŋgɨnɨndeimb-anafɨ. \q2 Seana haponda anɨmbafɨ, \q2 horombo manɨmbafɨ! \q1 Sɨhafɨ ŋgɨnɨndɨ ra sowandɨfɨ hawa \q2 asu muŋguambo hɨfɨ pɨyafɨ hawa hɨfandara hafɨ \q2 ranahambo sɨhambo ro hɨhɨfarɨhunɨnɨ. \q1 \v 18 Hɨfɨ ndanɨhünda nindou ai ŋgɨnɨndɨmayei \q2 sapo sɨhafɨ ŋgɨnɨndɨmbo si ra tükümefeyowa, \q2 asu yɨfɨyeimbɨ nindou aheimbo yɨbobo-fendürɨmbo si ranamboa tükümefeyowa. \q1 Sɨhafɨ ratüpurɨyomo-rundeimbɨ, \q1 sɨhafɨ hoafɨ hoafɨyomo-rundeimbɨ asu \q1 sɨhafɨ muŋguambo nindou akɨdouyo adükarɨyo sapo sɨhambo yɨhɨmboarɨhünɨnɨ \q2 ranaheimbo aboedɨ moatükunɨ saimbo si ra tüküfemboane. \q1 Ŋga asu nindou dɨdɨyei hɨfɨ moaruwaimbo-marɨhindɨ \q2 ranaheimbo moaruwaimbo-fendürɨmbo si ranɨ amboa ndeara tükɨfemboane,” \m mehomo. \p \v 19 Sünambeahɨ Godɨndɨ worɨ ranahandɨ yipurɨ ra sübüdɨhoehü asu ahandɨ nendɨmbo hoafɨ fɨramündü masɨhendɨ bokis ra weindahɨmayowa hoeimarɨhindɨ. Ranɨyo wabürüsɨyo wakɨreandühɨ asu fuyowohüyo nɨmoamonɨndɨ hoafɨ ai pai kapeihü kɨkɨrandühɨyo asu hɨfɨhe tüküfehü kɨfohɨ nɨmoei nahurai pütapɨmayo. \c 12 \s1 Son ai nɨmorehɨ asu amoasɨrɨ adükarɨ hoeimareapɨrɨ \p \v 1 Ranɨyo asu sünambe moanɨ ranɨ-poanɨmbo moatükunɨ ranai tükümefeyo. Ranɨ-moatükunɨ ranana nɨmorehɨ mamɨ ranaiyo. Ai hüfɨhamɨndɨ hoearɨmbore güde hayamboyo asu amoamo ahandɨ yirüfoendɨ hoarehɨ pare mbura, 12 mupui atɨmbore ahandɨ mbɨroambe kɨkɨfoare hayamboyo tükɨfe manɨŋgo. \v 2 Nɨmorehɨ ranai ranümbɨyo hayamboyo asu nɨmorɨ wakemɨndɨmbo asübusɨ ranai ahambo tükümefe ndowa asübusɨmbo hoafɨ karɨhoaimarandɨ. \v 3 Ramefeyowamboyo asu moanɨ ranɨ-poanɨmbo moatükunɨ ŋgorü ranai sünambe tükümefeyo. Ranɨ-moatükunɨ ramefeyo ranana moanɨ adükarɨ hamɨndɨ amoasɨrɨ hamburɨyu 7 mbɨroweimbɨ, asu 10 daburüdümbɨyu haya ahandɨ mbɨro mamamɨ ranɨwamɨ at 7 kɨbodɨrɨfoare hayamboyu tüküfi manüŋgu. \v 4 Ahandɨ sendɨ ranambo ŋgɨmɨ bɨdɨfɨrɨ mupui kifihüramündɨ huhüyu asu sünambeahɨndɨ hɨfɨna fɨrɨbadɨ-mafoareandɨ. Ranɨyu asu amoasɨrɨ ranai nɨmorehɨ-mayo ranahandɨ fikɨmɨ manüŋgu nɨmorɨ ra wakɨndamɨndoanɨ mbundɨhe dagadɨ yahuhaya. \v 5 Ranɨyo asu nɨmorehɨ ranai nindowenihɨ nɨmorɨ wakɨmarɨmɨndo. Nindowenihɨ nɨmorɨ ranai-anɨmbo adükarɨmbondɨfi haya muŋguambo hɨfɨhündɨ nendɨ ranaheimbo ain nɨmɨharɨ ndemündü haya hɨbadarümbui. Nɨmorehɨ ranai nɨmorɨ ra wakɨmaramɨndo-amboyo asu nɨmorɨ ra kosɨründümo houmbo God asu ahandɨ nɨmarɨ-fondɨ sowana mahafomo. \v 6 Ranɨyo asu nɨmorehɨ ranai fefoai haya nɨmɨ wohɨ furɨkoate-reandühɨ maho. Sapo God ai ahambo 1,260 si ranambe nɨŋgowanɨ hɨfandɨmboane yahuhaya ŋgoafɨ dɨdɨboadore hɨnɨŋgɨmareandɨ ranɨnambo. \p \v 7-8 Ranɨyo asu yifiarɨ ranai sünambe pomarɨhoaiyo. Ranɨyo sünambeahɨndɨ nendɨ bogorɨ Maiker ai ahandɨ sünambeahɨndɨ nendɨ-memo ranɨ-babɨdɨmbo amoasɨrɨ afɨndɨ-mayu ranɨ-babɨdɨ yifiarɨmemo. Asu amoasɨrɨ ai asükaiyu ahandɨ nendɨ-babɨdɨmbo hɨhɨrɨyafu yifiarɨmemo. Ŋga amoasɨrɨ adükarɨ-mayu ranahambo yifiarambe ŋgasündüwurɨ houmbo, asu ahandɨ nendɨ-babɨdɨmbo sünambe gedühɨ nɨŋgombo yowanɨ yahomo hemafoarupurɨ. \v 9 Ranɨyomo Godɨndɨ sünambeahɨndɨ nendɨ-memo ranai amoasɨrɨ afɨndɨ-mayu ranahambo sowarɨndümo hɨfɨna pimarüwurɨ. Amoasɨrɨ ranai ana horombodɨdɨ hondüyu haya ahamboya, “Satan hɨfɨ ndanɨhünda nindou papɨ-hoafɨra-randeimb-ani,” masei. Ai hɨfɨnɨndɨ nindou muŋguambo tɨkai hoafɨyu-randeimb-ani. Ranɨyo ahambo ahandɨ sünambeahɨndɨ nendɨ-memo ranɨ-babɨdɨmbo sünambeahɨndɨ hɨfɨna hemafoarupurɨ. \p \v 10 Ranɨyo asu ro hɨmborɨyahane sünambeahɨ hoafɨ ranai puküna yare hoafɨyowohü yahoya, \q1 “Hapo-ana God ai sɨhefɨmbo aboedambofe-munɨmbo ra ndeara tüküfemboane. \q2 Hapo-ana nindou God ai dɨbonɨyu hɨnɨŋgɨmarirɨ ranahambo bogor-ani yahu nafuiyumboani! \q1 Sapo nindou düdi ai Godɨndɨ hɨmboahü nüŋgumbo \q2 sɨhefɨ wandafɨ mamɨ nɨmbɨ-nɨmbɨsi papɨ-hoafɨrandürɨ arandɨ \q2 ranahambo sünambeahɨndɨ hɨhairündümo masafoarüwurɨ. \q1 \v 11 Sɨhefɨ wandafɨ-mamɨ ana Sipsip Nɨmorɨndɨ horɨ \q2 asu ahandɨ hoafɨ anɨhondümbo wataporɨmborɨhü marɨhündɨ \q2 ranɨnamboyei ai amoasɨrɨ-dɨbo yifiarɨyei taborɨ-marɨhehindɨ. \q1 Nindou ranɨ-mayei ranai ahei fimbo hohoanɨmo-koate \q2 asu hoafɨ anɨhondümbo wataporɨmbo-marɨhündɨ \q2 ranɨnamboyei amoasɨrɨ-dɨbo yifiarɨyei taborɨ-marɨhehindɨ. \q1 Nindou ranɨ-mayei ranai yɨfɨmbo yɨhɨmbokoate-mayei. \q1 \v 12 Ranɨmbo-hündambo-anɨmbo sünü asu sünambeahɨndɨ nend-anemo \q2 se hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨndɨmo! \q1 Ŋga hɨfɨ asu sɨrɨwara se hɨpoanɨmboembou-anafe. \q2 Satan ai ndeara ranɨhü kusümbo wambo asu ahambo ŋgusüfo asürɨrühane. \q1 Ai ranɨhü nɨŋgombo ra gedühɨyopoanɨ, \q2 ŋga bodɨfo-ane ranɨmbo fɨfɨreamboani,” \m meho. \p \v 13 Amoasɨrɨ adükarɨ-mayu ranai ahambo hɨfɨna hemafoarüwurɨ ra ndare hoeireandanɨ mayoamboyu asu sapo nɨmorehɨ nindowenihɨ nɨmorɨ wakɨmarɨmɨndo ranahambo pare wamara hu. \v 14 Ŋga asu nɨmorehɨ ranahambo meso mbanendɨ nahurai masahündo. Mbanendɨ yimbu ranambo-anɨmbo ai nindou nɨŋgokoate-reandühɨ amoasɨrɨ adükarɨ ranahambo dɨdɨmombo diboai haya ŋgomboe. Asu ranɨhü ŋgo nɨŋgowan-anɨmbo ŋgɨmɨ hɨmbanɨyo haya 6 amoamo ahambo hɨbadɨhündühɨ sesɨ ndahündomboyei. \v 15 Ranɨyo asu nɨmorehɨ ranahamboya hohoambu ranambo semɨndɨ mbɨhowamboane yahuhaya amoasɨrɨ ahandɨ yahamonɨndɨ hohoambu kamafoareandɨ. \v 16 Ai ramareandɨyosɨ, ŋga asu hɨfɨ ranai nɨmorehɨ ranahambo mafarɨhendɨ. Hɨfɨ ranai yafadü boamareanda amoasɨrɨndɨ yahamonɨndɨ hoe tükümefeyo ra sɨrɨmafoareandɨ. \v 17-18 Ranɨyo asu amoasɨrɨ adükarɨ ranai yare hoeireanda mayowa nɨmorehɨ ranahambo ŋgɨnɨndɨmarandɨ. Asu ai nɨmorehɨ-mayo ranahandɨ ahuirɨhoandɨ-mayei, sapo nindou dɨdɨyei Godɨndɨ ahɨnümbɨ hoafɨ asu Sisasɨndɨ hoafɨ süŋgurɨhi-rɨhündeimbɨ, ranaheimbo sowana ai-babɨdɨmbo yifiarɨmbo yahuhaya mahu. \c 13 \p \v 1 Ranɨyu asu amoasɨrɨ adükarɨ ranai sɨrɨwara gudi pimaramɨndo ranɨwamɨ manɨŋgu \s1 Nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ yimbu tükümefɨneandɨ \p Ranɨyahɨ asu ro hoeirɨheanda moaruwai hɨmboyoweimbɨ nɨnɨhondɨ mamɨ ranai sɨrɨwara-ambeahɨndɨ tüküfe masɨfo. Ranɨ-moatükunɨ ra 10 daburüdümbüyo haya asu 7 mbɨroweimbüyo. Daburüdü mamamɨ ra adükarɨ bogorɨ nindoundɨ at nahurai nɨnoumayo. Asu ahandɨ mbɨro mamamɨ ranɨwamɨ sürü papɨmayo, ranana Godɨmbo tɨrɨfoefi hoafɨyo. \v 2 Nɨnɨhondɨ tükümefeyowa hoeimarɨheandɨ-mayo ranai ana adükarɨ pusi tɨtɨborandeimbɨ repat nahuraiyo. Ahandɨ tɨŋarɨ ra adükarɨ nɨnɨhondɨ bea nahuraiyo. Asu yafambe ahandɨ ra mare raionɨndɨ nahuraiyo. Ranahamboyo amoasɨrɨ adükarɨ-mayu ranai ahandɨ-mayo ŋgɨnɨndɨ, asu adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ asu adükarɨ bogorɨ moatükunɨ ra masagado. \v 3 Nɨnɨhondɨ-mayo ranahandɨ mbɨro ŋgorü ranana moanɨ pisaonambo-marundɨ ra yɨfɨmbo-mbuimbɨyosɨ, ŋga asu ahandɨ masɨmei mamaro ranana dɨkɨrɨmefeyo. Muŋguambo hɨfɨnɨndɨ nindou ranai ranɨ-moatükunɨ ramefeyo ranahambo hepünahi hehi asu ahambo süŋgumarɨhü hei. \v 4 Ranɨyei asu muŋguambo hɨfɨnɨndɨ nindou ranai amoasɨrɨ adükarɨ-mayu ranahambo hohoanɨmo parɨhindühɨ seiya, adükar-ani sapo aiyu nɨnɨhondɨ-mayo ranahambo hɨfandɨmbohünda ŋgɨnɨndɨ masagado. Asu ai nɨnɨhondɨ-mayo ranahambo amboanɨ hohoanɨmo parɨhindühɨ seiya, “Düdi nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ ndahuraiayua? Asu dɨdai nɨnɨhondɨ ndanahambo ŋgu pande haya yifiarɨmanda?” masei. \p \v 5 Ranɨyu asu God ai nɨnɨhondɨ ranahambo yare hɨnɨŋgɨmareanda hoafɨ afɨndɨ-afɨndɨyo wakɨreandühɨ Godɨmbo tɨrɨfoarerühɨ hoafɨmendo. Ranɨyu asu ai ahambo ranɨ-moatükunɨ ra refembo 42 amoamo yaŋgɨrɨ hɨnɨŋgɨmareandɨ. \v 6 Ranɨyo asu ranɨ-moatükunɨ-mayo ranai Godɨmbo, ahandɨ nɨmarɨfondɨ asu ahandɨ nendɨ sünambe amarei ranaheimbo amboa tɨrɨfoefe hoafɨyu marandɨ. \v 7 Ranɨyo ahambo God ai hɨnɨŋgɨmareanda ahandɨ nendɨ-babɨdɨmbo yifiarɨ-mayeia asu ai yifiarɨ ra tɨtaboarɨ-mafoareandɨ. Asu ai muŋgua sɨrɨ, hɨfɨhündɨ, hoafeimbɨ, fi-hoearɨ ranaheimbo hɨfandɨyondürɨ hombo, randowandɨ mehundo. \v 8 Rananɨmbo nindou muŋguambo hɨfɨ ndanɨhü anɨmboei ranai nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ-mayo ranahambo ŋgusüfo pandɨhimboyei. God hɨfɨ sünü nafɨkoate-yuambe Sipsip Nnɨmorɨ hɨfokoamarüwurɨ ranahandɨ koadürümbo-koadürümbo yaŋgɨrɨ nɨŋgombo buk ranambe ndürɨ papɨmareandɨ. Ranambe ahei ndürɨ pefekoate-mayei ranai ana nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ ranahambo ŋgusüfo pandɨhimboyei. \p \v 9 Nindou dɨdɨyei ai hɨmboambembayei ana, hoafɨ nda hɨmborɨndei. \v 10 Nindou dɨdɨyei sapo aheimbo mbuimündɨndürɨ karabusɨ-fendürɨmbo-mayei ranaheimbo mbuimündɨndürɨ karabusɨfe-ndürɨmboane. Asu nindou düdi ai sapo pisao yihümɨndɨ-mayo ranambo hɨfokoefimboani meho, ranana pisao yihümɨndɨ ranambo hɨfokoefimboani. Yahurai moatükunɨ tükündɨfeyoanɨ ana, asu Godɨndɨ nendɨ ai ahei anɨhondümbofe hohoanɨmo ra kɨkɨhɨsafɨ-rɨhümündi hehi mbɨnɨmboei-amboane, meho. \p \v 11 Ranɨyo asu ro hoeirɨheandane, moaruwai hɨmboyoweimbɨ nɨnɨhondɨ ŋgorü ai hɨfambeahɨndɨ tükɨfe masɨfo. Ranɨ-moatükunɨ ra Sipsip Nɨmorɨndɨ daburüdü nahurai yimbu ahandɨ mbɨrowamɨ hɨnɨŋgɨreapɨrɨ hayamboyo, ŋga ai adükarɨ amoasɨrɨ nahurai hoafɨmayo. \v 12 Ai adükarɨ hamɨndɨ ŋgɨnɨndɨ weaŋgurühɨdɨdɨ nɨnɨhondɨndɨ-mayo semɨndɨ hayamboane asu haponda ahandɨ fondahü ai ranɨ-süŋgure arandɨ. Ai hɨfɨ asu nindou ranɨwamɨ anɨmboei ranaheimbo weaŋgurühɨdɨdɨ nɨnɨhondɨ masɨmei afɨndeimbɨ yɨfɨmbo yaŋgɨrɨ-mayo ranahambo ŋgusüfo pefembohünda hüti-hüti-marandürɨ. \v 13 Yimbu noufimbɨ nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ ranai adükarɨ hamɨndɨ hepünɨfeimbɨ moatükunɨ ramareandɨ. Ai nindou muŋguambo ahei hɨmboahü ramareanda hai ranai sünambeahɨndɨ tükɨfe haya hɨfɨna makoso. \v 14 God ai yɨnɨ mehua nindou ranaheimbo tɨkai hoafɨyondürühɨ weaŋgurühɨdɨdɨ nɨnɨhondɨ ranahandɨ hɨmboahü hepünɨfeimbɨ moatükunɨ ramareandɨ. Yimbu noufimbɨ nɨnɨhondɨ-mayo ranai nindou ranaheimbo yahoya, sapo horombo nɨnɨhondɨ pisaonambo hɨtɨmaranda masɨmeimbü-mayo, ŋga ai haponda yaŋgɨrɨ anɨŋgo ranahandɨ sɨsamɨ nafɨndɨhü mbundɨhü asu ahambo hohoanɨmo-mbeahündo-wamboane, meho. \v 15 God ai yɨnɨ mehua yimbu noufimbɨ ranai weaŋgurühɨdɨdɨ nɨnɨhondɨ sɨsamɨ ranahambo yaŋgɨrɨ nɨŋgombo yafui masagado. Rananɨmbo asu sɨsamɨ ranai wataporɨyohümbo nindou dɨdɨyei ahambo ŋgusüfo pefekoate-ayei ranaheimbo hɨfokoa-ndeandüra yɨfɨmbɨyei-amboane, meho. \v 16 Nindou muŋguambo akɨdou, adükarɨ, napo afɨndeimbɨ, napo-koateimbü, moanɨ ratüpurɨyei rɨhündeimbɨ asu kakɨ semɨndɨmbo ratüpurɨyei rɨhündeimbɨ ranaheimbo ahei warɨhondü waranɨ asu ahei gɨrɨbodɨ hamɨndɨ wamɨ sürü pefendürɨmbo hüti-hüti-marandürɨ. \v 17 Nindou mamɨ ai-amboa ŋgɨrɨ kakɨnambo pemɨndu asu ŋgɨrɨ kakɨfihɨmbo ndendɨ, ŋga nindou düdi ahandɨfihɨ sürü apenɨŋgo ranɨ yaŋgɨrɨ anɨmbo randeambui. Sürü ranana nɨnɨhondɨ ahandɨ ndür-ane asu namba ranahandɨ ndür-ane. \v 18 Ndanana aboedɨ fɨfɨrɨfe hohoanɨmo-ane. Nindou düdi ai aboedɨ fɨfɨreandeimbayu ana, ai nɨnɨhondɨ ranahandɨ ndürɨ nɨmɨndɨ ra tapuimbiyu-wamboane. Sapo sürü ranana nindoundɨ ndürɨ süŋgunamboane. Ranahandɨ namba sürü ranana 666-ane. \c 14 \s1 Sipsip Nɨmorɨndɨ nindou ai sɨmborɨ heirü heirayei \p \v 1 Ro asükaiya hoeirɨheand-ane 144,000 nindou ai Saion nɨmoei wafu-ambe Sipsip Nɨmorɨ-babɨdɨmbo manɨmboei. Sipsip Nɨmorɨ asu ahandɨ afɨndandɨ ndürɨ ra ahei gɨrɨbodɨ hamɨndɨfihɨ papɨmarandɨ. \v 2 Ranɨyo ro hɨmborɨyahanɨ sünambe hoe amündürɨ fuwayo asu nɨmoamondɨ-hoafɨ nahuraimayo. Ranɨyo asu ro hɨmborɨyahanɨ gita fandunda hoafayo nahurai hoafɨmayo. \v 3 Nindou ranai Godɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ haŋgɨfoanɨ, yimbuyimbu yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ asu boagɨrɨ nindou-yomondɨ hɨmboahü sɨmborɨ heirü mamɨ heirümayei. Nindou 144,000 God ai hɨfɨ ndanɨhündambo nindou-yafe mbusümonɨndɨ masemündündürɨ ranɨ yaŋgɨr-anɨmbo heirü ra fɨfɨrɨndɨhimboyei. \v 4 Nindou ranana moai nɨmorehɨ dɨbombo apomo, ŋga moanɨ sürühoeimbɨ hamɨnd-anemo. Muŋguambo hɨfɨ nahi Sipsip Nɨmorɨ ai huwanɨ nindou ranai ahambo süŋgurüwurɨ homo arundɨ. God ai nindou ranahamumbo hɨfɨ ndanɨhündambo-yomondɨ mbusümonɨndɨ manɨŋgomonda masepurɨmündu. Ahamumbo boatei ndeara sepurɨ-mündümboani Sipsip Nɨmorɨ asu God ahafandɨ yaŋgɨrɨ nɨŋgombohünda. \v 5 Ai moai tɨkai hoafɨyomo-rundɨ, ŋga aiana hüti-koate-anemo. \s1 Sünambeahɨndɨ nendɨ ŋgɨmɨ ai hoafɨ wataporɨmbo-marundɨ \p \v 6 Ro hoeirɨhinanɨyo sünambeahɨndɨ nendɨ ŋgorü ai nɨmoamo youyu wakɨmareandɨ. Ai yaŋgɨrɨ koadürü koadürümbo nɨŋgombo hoafɨ nindou muŋguambo aheimbo wataporɨyondürɨmbo semündü hayamboyu. Muŋguambo hɨfɨhündɨ, muŋguambo fihoeareimbɨ, muŋguambo mamɨsɨrɨ, muŋguambo mamɨ hoafeimbɨ ranaheimbo muŋguambo wataporɨmboyondürɨmbo semündɨ hayamboyu. \v 7 Ai pukünambo yare hoafɨyuhü yahuya, “God ai nindou-yei hohoanɨmo yɨbobofembo si ra ndeara tükɨfemboane, ŋga asu ranɨmbo-hündambo anɨmbo yɨhɨmbondeihɨ ahambo aboed-ani mbɨsefɨmboane. Aiyu sünü, hɨfɨ, sɨrɨwara, asu feamoŋgo hoe nafɨmarandɨ ranɨmbo-hündambo-anɨmbo ŋgusüfo pandɨhorɨ,” mehu. \p \v 8 Yimbu noufimbɨ sünambeahɨndɨ nendɨ ai weaŋgurühɨdɨdɨ ramefiyu ahandɨ süŋgu ai yahuya, “Adükarɨ ŋgoafɨ Babiron ana moaruwaimbo-mefeyo. Anɨhond-ane! Muŋgunambo moaruwaimbo-mefeyo. Adükarɨ ŋgoafɨ Babiron ramareandüra nɨmorehɨ sɨsɨhɨmo asu nindowenihɨ bɨrabɨrɨyei marɨhündɨ. Ai ŋgɨnɨndɨ wain hoe sagadüranɨ sɨmɨndei hehi hɨhɨndɨ hohoanɨmoayei nahurai-ayei ranɨmbo God ai ŋgɨnɨndɨ-ndandürümbui,” mehu. \p \v 9-10 Asükai sünambeahɨndɨ nendɨ ŋgorü ai ŋgorü yimbu ramefɨneandɨ nou ramefiyu. Ai puküna hoafɨyuhü yahuya, “Nindou dɨdyei ai nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ asu ahandɨ sɨsamɨ ranahambo ŋgusüfo pararɨhindɨ ana, ahei gɨrɨbodɨ hamɨndɨfihɨ asu warɨhondü waranɨ sürü apaiaro ana, ai ranɨ-poanɨmbo wain hoe mbɨsɨmɨndei-amboane. Wainɨ hoe ranana Godɨndɨ hürüt-ane. God ai ŋgɨrɨ ŋgɨnɨndɨ wain ra hoe-ambe kandeandɨ, ŋga wanɨ. Ai ahandɨ hürütü ra moaruwai-mbofe hoe sɨmɨndɨ hɨpɨrɨ ranambe kande dagadüranɨ ndɨmɨndeimboyei. Asu nindou nɨnɨhondɨmbo ŋgusüfo parɨhi arɨhündɨ, sünambeahɨndɨ aboedɨ hamɨndɨ nindou asu Sipsip Nɨmorɨ ahamundɨ hɨmboahü, ranaheimbo hai asu sarfa nɨmoei hai hüfü hondü ranɨnambo tɨŋɨrɨfo afɨndɨ mbɨsagadür-amboane. \v 11 Hai ranahandambo hasɨheimɨ aheimbo tɨŋɨrɨfo asagadürɨ ranai koadürümbo-koadürümbo gafomboe. Sapo nindou nɨnɨhondɨ asu ahandɨ sɨsamɨ ranahambo ŋgusüfo pamarɨhindɨ, asu ahandɨ ndürɨ sürü masahümündi ranana ŋgɨrɨ fi handɨhi nɨmandei,” mehu. \v 12 Ranɨmbo-hündambo Godɨndɨ nendɨ ai ahandɨ hoafɨ hɨmborɨ-yei süŋgurɨhindühɨ asu Sisasɨmbo anɨhondümbo-arɨhorɨ hei ai aboedamboyahi ŋgɨnɨndɨ mbɨnɨmboei-amboane. \p \v 13 Ro hɨmborɨyaha sünambe yafambe mamɨ ai hoafɨyohü yahoya, “Se sürü nda papɨrandɨ: Haponda asu süŋguna nindou dɨdɨyei Adükarɨdɨbo anɨboadei ranai yɨfayei ana, ai hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨmbeyei-amboane,” meho. Yifiafɨ Aboedɨ ai-amboanɨ yahoya, “Anɨhond-ane. Sapo ai ratüpurɨ afɨndɨ tɨŋɨrɨfomayei ra hɨnɨŋgɨrɨhi hehi moanɨ warɨ handɨhi nɨmandeimboyei ranɨmbo-hünda. Asu ai ŋgɨrɨ moanɨ ŋgei, ŋga aboedɨ hohoanɨmo ai ramarɨhindɨ ra-kapeihü ŋgeimboyei,” meho \s1 Hɨfɨ ndanɨhündambo sesɨ yimuŋgu-remɨndɨmbo si \p \v 14 Asükai ro hɨmboyahɨnd-amboyo mburɨŋgai kɨfohɨ-wamɨ nindou mamɨ Nindou Hondü nahurai mamaruwa hoeimarɨhinɨ. Ai adükarɨ bogorɨndɨ at gorɨnambo nafɨyoweimbɨ-mbɨro-ambe kɨkɨfoare sarif yihɨmɨndɨ semündü haya mamaru. \v 15 Asu sünambeahɨndɨ nendɨ ŋgorü ai Godɨndɨ worambeahɨndɨ tüküfi sünü nindou mburɨŋgai-wamɨ mamaru ranahambo puküna mɨŋgɨyu hoafɨyuhü yahuya, “Sɨhafɨ sarif ndowandɨfɨ hawa sesɨ hɨfɨnɨndɨ ra yimuŋgurɨ-ndandɨfɨ, ŋga ndeara sesɨ ra yimuŋgurɨmbo si-ane,” mehundo. \v 16 Ranɨyo nindou sapo mburɨŋgai-wamɨ mamaru ranai ahandɨ sarif semündü haya sesɨ hɨfɨnɨndɨ ranɨ yimuŋgure-mɨndɨmbo mahanu. \p \v 17 Asükai sünambeahɨndɨ nendɨ ŋgorü ai Godɨndɨ worɨ ra hɨnɨŋgɨre haya tüküfi masünu. Ai-amboanɨ sarif semündü hayamboyu. \v 18 Asükai sünambeahɨndɨ nendɨ ŋgorü hai hɨfandɨra-randeimbɨ-mayu ranai Godɨmbo sesɨ mandɨfe sɨhefe-rambo hasɨhonɨ-mayo ra hɨnɨŋgɨre haya masüfu. Ai sünambeahɨndɨ nendɨ ŋgorü-mayu sarif yihɨmɨndɨ masemündu ranahambo puküna hoafɨyuhü yahuya, “Sɨhafɨ sarif yihɨmɨndɨ ndowandɨfɨ hawa wain hɨsɨ ra hɨfɨtɨrɨ-ndandɨfɨ mamɨnɨ dɨgawandɨ, ŋga ndeara wofɨ hɨsɨ ra süfiyomboane,” mehundo. \v 19 Sünambeahɨndɨ nendɨ ranai sarif semündü haya amofi hanü wain hɨsɨ ra hɨfɨtɨramündɨ mamɨnɨre masɨhendɨ. Wainɨ hɨsɨ-mayo ra Godɨndɨ hürütümbɨ nɨmoei hɨpɨrɨ wain hɨsɨ ndünɨyo boboe semɨndɨmbo-mayo ranambe pütimefiyu. \v 20 Asu ai wain hɨsɨ-mayo ra adükarɨ ŋgoafɨ hɨmboranɨ tüküyafu homo hɨpɨrɨ-mayo ranambe ndünɨrund-anɨyo horɨ ranai 300 kiromita nahurai maho. Asu horɨ tüküfe maho, ra nindou sɨmoŋgorɨ-feyoanɨ ŋgusümboarühɨ nahurai mahafo. \c 15 \s1 Bɨdɨfɨranambo tɨŋɨrɨfo \p \v 1 Ro sünambe hoeirɨheandane, ranɨ-poanɨmbo moaruwai hamɨndɨ hepünɨfeimbɨ moatükunɨ tükɨmefeyo. Sünambeahɨndɨ nendɨ 7 ranai nindoumbo moaruwaimbofembo moaruwai hamɨndɨ moatükunɨ 7 sowandümo mamarɨmo. Ranɨ-moatükunɨ ranai muŋguayo ana, Godɨndɨ hürütü ndeara bɨdɨfɨranamboane, ŋga asu ŋgɨrɨ asükai yahurai tükündɨfeyo. \v 2 Ranɨyo asu ro karasɨnambo nafümbɨ nahurai sɨrɨwara-ambe hai bɨtapɨre tükümefeyowa hoeimarɨheandɨ. Nindou yifiarambe ŋgɨnɨndɨ nɨmboeimbo nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ, ahandɨ sɨsamɨ, asu ahandɨ ndürɨ namba ranahambo hɨfɨnambo-marɨhindɨ. Ai ahei gita God masagadürɨ ra fufurɨhümündi hehi karasɨnambo nafümbɨ nahurai sɨrɨwara ranɨ-kɨmɨ manɨmboei. \v 3 Asu Moses, Godɨndɨ ratüpurɨ ratüpurɨyu-randeimbɨ asu Sipsip Nɨmorɨ-mayu ahafandɨ heirü ndahurai heirümayei. \q1 “Adükarɨ, seana God muŋguambo ŋgɨnɨndɨ nɨmɨndɨh-anafɨ. \q2 Se hepünɨfeimbɨ moatükunɨ ratüpurɨyafɨ-randeimb-anafɨ. \q1 Se muŋgua nindou-yafe bogorɨ adükar-anafɨ. \q2 Sɨhafɨ hohoanɨmo mbumundɨ hondüyo haya anɨhondü hamɨnd-anafɨ. \q1 \v 4 Adükarɨ, muŋguambo nindou sɨhambo ahɨnɨndeihɨ sɨhafɨ ndürɨ ranahambo aboed-ani mbɨseimboyei. \q2 Seana sürühoeimbɨ hamɨnd-anafɨ. \q1 Muŋguambo hɨfɨhündɨ nindou sɨhambo sowana dɨdei ŋgusüfo pandɨhi-nɨnɨmboyei. \q2 Sapo sɨhafɨ mbumundɨ ratüpurɨ ramarowandɨ ra fufurühümündi hehi karasɨnambo nafümbɨ nahurai sɨrɨwara ranɨ-kɨmɨ manɨmboei,” \m masei. \p \v 5 Asükaiya sünambe hɨmboyahündamboyo Godɨmbo hoafɨ femɨndɨ sɨhefe worɨ ranahandɨ ahɨnümbɨ worɨ safambe ra sübüdɨ-marɨhoayowa hoeimarɨheandɨ. \v 6 Asu sünambeahɨndɨ nendɨ 7-memo ranai nindoumbo moaruwaimbo-fembo moatükunɨ 7 masowandümo. Ai hoearɨ aboedɨ afɨsaho-koate hɨmboarambe forɨhoeimbɨ güdu mburu asu gorɨnambo nafümbɨ ret ahamundɨ mɨsɨndɨhü hühɨru hɨnɨŋgɨru hou serɨworɨ safambe tüküyafu masɨnɨmo. \v 7 Asu yimbuyimbu yaŋgɨrɨ naŋgoweimbɨ moatükunɨ-ndambo mamɨ ranai sünambeahɨndɨ nendɨ 7 ahamumbo gorɨnambo nafɨyoweimbɨ dis 7 masagapurɨ. Ranɨ-moatükunɨ masagapurɨ ranana Godɨndɨ koadürü-koadürümbo yaŋgorɨ-randeimbɨ hürütü foeroweimbɨ disɨyo. \v 8 Godɨndɨ hɨmboamupuimbo-randeimbɨ asu ŋgɨnɨndɨ ranahandɨ hasɨheimɨ ranai ahandɨ worambe güre haya meŋgoro. Asu ŋgɨrɨ nindou mamɨ amboanɨ ahandɨ worɨ ranambe kebuendɨ, ŋga wanɨ. Ai hɨbadɨhündanɨ sünambeahɨndɨ nendɨ ranai nindou moaruwaimbofe moatükunɨ ra moendɨ-ndundan-anɨmbo keboehimboyei. \c 16 \s1 Sünambeahɨndɨ nendɨ 7 ai Godɨndɨ hürütü 7 hɨpɨrambe foeroweimbɨ kamafoarundɨ \p \v 1 Ranɨyo asu ro hɨmborɨyahanɨyo Godɨndɨ worɨ ranambeahɨndɨ hoafɨ mamɨ sünambeahɨndɨ nendɨ 7-memo ahamumbo puküna hoafɨyowohü yahoya, “Se ŋgomo Godɨndɨ hürütü 7-disambe afoero ra hɨfɨhü kaboadundɨ,” meho. \p \v 2 Ranɨyu asu mamɨ noufimbɨ sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai hu ahandɨ dis Godɨndɨ hürütü foafusümbɨ ra kamafoareandɨ. Ranɨyo nindou sapo yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ moatükunɨ ranahandɨ sɨsamɨmbo ŋgusüfo pamarɨhindɨ, asu ahandɨ sürü ahei gɨrɨbodɨ hamɨndɨfihɨ parɨhindeimbɨ-mayei, asu ranaheifihɨ moaruwai hamɨndɨ asübusümbɨ masɨmei tükümefeyondürɨ. \p \v 3 Ranɨyu asu yimbu noufimbɨ sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai ahandɨ dis ra hu sɨrɨwara-ambe kamafoareandɨ. Ranɨyo asu hoe ranai nindou yɨfɨyoanɨ yiwihoe nahurai tüküfeyowohüyo asu muŋguambo yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ moatükunɨ sɨrɨwara-ambeahɨndɨ ranai yɨfɨ-safɨmayo. \p \v 4 Ranɨyu asu ŋgɨmɨ noufimbɨ sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai ahandɨ dis ra hu hoe asu apoarɨndɨhorɨ forɨhoayo-ambe kamafoareandɨ. Ranɨyo muŋguambo hoe ranai horɨ nahurai tükümefeyo. \v 5 Ranɨyo asu ro hɨmborɨyahane, sünambeahɨndɨ nendɨ muŋguambo hoe ranahambo hɨfandandeimbɨ-mayu ranai yare hoafɨyuhü yahuya, \q1 “O God, seana aboedɨ hamɨnd-anafɨ, \q2 Haponda se anɨmbafɨ asu horombo manɨmbaf-ane. \q2 Tɨŋɨrɨfo yɨbobofe se hɨfɨna kafoaro arandɨ ra mbumund-ane. \q1 \v 6 Nindou dɨdɨyei ai sɨhafɨ nindou ranaheimbo \q2 asu sɨhafɨ hoafɨ hoafɨyomo-rundeimbɨmbo hɨfokoa-marɨhindürɨ \q2 ranaheimbo horɨ kamefoendɨ ra aheimbo sɨmɨndɨmbohünda masabadürɨ. \q1 Se ranɨ-moatükunɨ aheimbo ramarɨwandürɨ ra sapo \q2 ai nɨnɨ-moatükunɨyo ramarɨhind ranɨ sɨmogodühɨ-mboane,” \m mehu. \v 7 Ranɨyahɨ asu asükai hɨmborɨyahane, Godɨmbo sesɨ mandɨfe sɨhefe hasɨhonɨ ranambeahɨndɨ hoafɨ mamɨ hoafɨyohü yahoya, “Yɨnɨ, Adükarɨ God, seana Muŋguambo Ŋgɨnɨndeimb-anafɨ. Se nindou ranaheimbo papɨ-hoafarandürɨ ranana ai moanɨ anɨhondü hondüyo hayambo asu mbumundɨ saf-ane,” meho. \p \v 8 Ranɨyu asu yimbuyimbu noufimbɨ sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai ahandɨ dis hüfɨhamɨndɨ-wamɨ kamafoareandɨ. Ranɨyu God ai hüfɨhamɨndɨ ŋgɨnɨndɨ masagado nindou hɨfɨnɨ ranaheimbo hai nahurai tɨkɨrɨyo-ndürɨmbohünda. \v 9 Nindou ranaheimbo ŋgɨnɨndɨ hamɨndɨ hüfü ranai tagɨrɨ-marandüramboyei asu ai seiya, “God ndan-ani muŋgua moatükunɨ moaruwaimbofembo ŋgɨnɨndɨ ra hɨfandarandɨ,” sei hehi ahandɨ ndürɨ moaruwaimbo-marɨhindɨ. Ŋga asu nindou ranai moai ahei moaruwai hohoanɨmo ra hɨnɨŋgɨrɨhindühɨ Godɨmbo aboed-ani sei, ŋga wanɨ. \p \v 10 Ranɨyu asu hondahüfimbɨ noufimbɨ sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai ahandɨ dis ra nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ ranɨwamɨ kamafoareandɨ. Ranɨyo asu nindou muŋguambo nɨnɨhondɨ hɨfandɨrandɨ ranɨwamɨ nɨmbɨ pɨyowohüyo asu ai asübusɨ afɨndɨ sahümündihɨ ahei teifɨ kɨkɨmarɨhündɨ. \v 11 Ranɨyei asu aheimbo asübusɨ afɨndɨ tüküfendürühɨ masɨmei nɨnoumendürambo Godɨmbo moaruwai-moaruwaimbo-marɨhorɨ. Ŋga asu ai moai ahei moaruwai hohoanɨmo süŋgufe ra hɨnɨŋgɨrɨhindɨ. \p \v 12 Ranɨyu asu 6 noufimbɨ sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai ahandɨ dis ra hoe adükarɨ Yufretisɨ-mayo ranambe kamafoareandɨ. Ranɨyo asu hoe ranai ŋgɨnɨreandühɨyo bogorɨ nindou hüfɨhamɨndɨ süfuanɨ-poedɨ sɨfombo-memo ranahamumbo nafɨ ra meŋgoro. \v 13 Ranɨyahɨ asu ro hoeirɨheandane, moaruwai nendɨ ŋgɨmɨ ranai koaikoai nahurai adükarɨ amoasɨrɨ, nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ, asu Godɨndɨ hoafɨ tɨkai hoafɨyu-randeimbɨ ranahei yahamo-nafɨ tükümehindɨ. \v 14 Aiana moaruwai nendɨ hepünɨfeimbɨ hamɨndɨ moatükunɨ rarɨhi arɨhündɨ rananei. Moaruwai nendɨ ranai ana bogorɨ nindou hɨfɨ hɨfandu-rundeimbɨmbo sowana hei arɨhündɨ. Sapo bogorɨ nindou ranahamundɨ ami mamambefepura God Muŋguambo Adükarɨ Ŋgɨnɨndɨ hɨfandɨrandɨ ranahandɨ bɨdɨfɨranɨ sihɨ yifiarɨmbohünda. \p \v 15 Adükarɨ ai yahuya, “Awi se hɨmborɨyei! Ro hümbuhünümbɨ nindou nahurai tükündaheamboyahɨ! Ŋga nindou düdi ai apokoate yaŋgɨrɨ nɨmarümbo ahandɨ hoearɨ ra wudɨpoapore hɨfandarandɨ ana, hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨmbiyu-wamboane. Sapo rananɨmbo ai ŋgɨrɨ nindou afɨndɨ hɨmboahü safɨ yaŋgɨrɨ hoahoaŋguhü ahandɨ fimbo amoanɨŋgɨndu,” mehu. \p \v 16 Ranɨyomo asu moaruwai nendɨ ŋgɨmɨ-mayei ranai bogorɨ nindou-memo ranahamumbo hɨfɨ mamɨ Hibru-yafe hoafɨnambo Armagedon ranɨhü mamühɨfepurɨmbo sahüpurümündi mahei. \p \v 17 Ranɨyu asu 7 noufimbɨ sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai ahandɨ dis hɨpɨrɨ ra nɨmoamo sünambe kamafoareandɨ. Ranɨyo asu hoafɨ mamɨ ranai puküna Godɨndɨ muŋguambo moatükunɨ hɨfandɨyo nɨmarɨmbo fondɨ ranɨwamɨndɨ hoafɨyowohü yahoya, “Muŋgu-moatükunɨ ra ndeara muŋguyomboane,” meho. \v 18 Ranɨyo asu wabürüsɨ afɨndɨ ranai bɨre hɨnɨŋgɨrera wakɨreandühɨyo asu nɨmoamondɨ hoafɨ ranai pai kameihɨ kɨkɨrandühɨyo hɨfɨhe afɨndɨ ranai moanɨ moaruwai hamɨndɨ tükümefeyo. God ai nindou nafɨrandambe ana hɨfɨhe ranai moai yahurai tüküfeyo, ŋga haponda tükümefeyo ranana moanɨ moaruwai hamɨndɨyo. \v 19 Ranɨyo asu adükarɨ hamɨndɨ ŋgoafɨ ranai ŋgɨmɨmbore bumareandɨ. Ranɨyo asu muŋguambo hɨfɨyei adükarɨ ŋgoafɨ madaburo-mayo ranɨ amboa moaruwaimbo-mareandɨ. Sapo God ai Babiron ŋgoafɨ amboa moaruwaimbo-mareandɨ. Sapo God ai Babiron ŋgoafɨ ranahambo hohoanɨmo puramündühɨyu asu ai ahambo ahandɨ-mayo kap ranambe wain hoe ra sɨmɨndɨmbo masagado. Wainɨ hoe ranana sapo God ahandɨ ŋgɨnɨndɨ hamɨndɨ hürütü ranɨyo. \v 20 Ranɨyo asu muŋguambo airan ranai dɨbonapɨ-foendühɨyo, asu nɨmoei wafu ranamboanɨ moai hoeirɨhindɨ. \v 21 Asu ŋgɨnɨndɨ ŋgɨsɨharɨ ais nɨmoei nahurai sünambeahɨndɨ 50 kirogram nɨmboreimbɨ ranai nindou-yeiwamɨ pütapɨyowohü ranaheimbo moaruwaimbo-mareandürɨ. Ranɨmboyei asu nindou ranai seiya, “Ro nɨmboeyefɨ moaruwaimbo-ehundɨ,” sei hehi Godɨmbo moaruwai-moaruwaimbo-marɨhorɨ. \c 17 \s1 Nindowenihɨ bɨrabɨrɨyo-randeimbɨ nɨmorehɨ \p \v 1 Ranɨyu asu sünambeahɨndɨ nendɨ mamɨ sapo dis 7 fufurundümo-ndeimbɨ-memo ranambeahɨndɨ-mayu ranai wambo-so kusü hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “Awi se mborai sɨnɨf-anɨmbo nɨmorehɨ nindowenihɨ bɨrabɨrɨyo-randeimbɨ bogorɨ-mayo ranahambo tɨŋɨrɨfo adükarɨ tükefendo ra nafuindahanɨnɨ-mboyahɨ. Nɨmorehɨ ranai ana ŋgoafɨ adükarɨ hoe harɨ afoafuso ranɨ-kɨmane anɨŋgo. \v 2 Muŋguambo hɨfɨ ranɨhünda adükarɨ bogorɨ nindou ranai nɨmorehɨ ranɨ babɨdɨ moaruwai hohoanɨmomemo. Ranɨyei asu hɨfɨ ndanɨhünda nindou ranai-amboa nɨmorehɨ ranɨ-babɨdɨ moaruwai hohoanɨmo ra süŋgumarundɨ. Ranɨmboyomo asu nindou ranai ŋgusüfo mamɨkarɨ-marapurɨ ai nindou wain hoe sɨmɨndɨ hefe rawehindɨ nou,” mehu. \p \v 3 Ranɨyahɨ asu Yifiafɨ Aboedɨ ranai wambo fiambe farɨfe ŋgɨnɨma-ramɨndɨndɨra asu sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai wambo semündündɨrɨ haya nɨmɨ wohɨ furɨkoate-reandühɨ mahu. Ranɨhü tükɨyaheandühɨ hoeirɨheandane, nɨmorehɨ mamɨ ranai nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ hamburɨ ranɨwamɨ mamaro. Nɨnɨhondɨ-mayo ranahandɨfihɨ ana ndürɨ afɨndɨ sürü papɨyo hɨnɨŋgɨfeyoane manɨŋgo. Ndürɨ ranana Godɨmbo moaruwaimbofe hoafɨyo papɨmayo. Nɨnɨhondɨ-mayo ranai 7 mbɨroweimbɨyo haya asu 10 daburüdümbüyo. \v 4 Nɨmorehɨ ranai ana bogorɨ-yafe asüdabombü asu hamburɨ hoearɨ güde mbura, ranɨ-poanɨmbo yihuruyo haya gor asu nɨmoei kakɨ afɨndɨ-fihɨ semɨndɨweimbɨ-nambo nafɨyoweimbɨ, foefembo moatükunɨ yihururamɨndɨ hayamboyo manɨŋgo. Gorɨnambo nafɨyoweimbɨ kap ranambe moaruwai moatükunɨ ai anamɨndɨhoandɨ bɨrabɨrɨ-mayo ranahandɨ afɨsaho foafusoweimbɨ semɨndɨ haya manɨŋgo, sapo ai anamɨndɨhoandɨ bɨrabɨrɨ-mayo rambo-hünda. \v 5 Nɨmorehɨ ranahandɨ gɨrɨbodɨ hamɨndɨfihɨ moanɨ ranɨ-poanɨmbo dɨbohɨndɨ ndürɨ sürü paru hɨnɨŋgɨmarundɨ ranai yare hoafɨyowohü yahoya, \qc ‘\sc DƗBOHÜNDƗ HOAFƗ BABIRON ŊGOAFƗ ADÜKARƗ NINDOWENIHƗ BƗRABƗRƗYEIMBƗ NƗMOREHƗ ASU MUŊGUAMBO MOARUWAI HOHOANƗMO HONDÜ HƗFƗ NDANƗHÜNDAMBO EŊGORO RANAHEI HOND-ANE\sc*’, \m meho. \v 6 Nɨmorehɨ ranaiyo Godɨndɨ nendɨ-yei asu Sisasɨmbo anɨhondümbo süŋgurɨhoreimbɨ hɨfokoarearü marandɨ ranahei-mayo horɨ ra sɨmɨndɨ haya mamɨkarɨ-mayowa ro hoei-marɨheandɨ. \p Ranɨyahɨ asu ro ranɨ-moatükunɨ ranahambo hepünaheandühɨ afɨndɨ hohoanɨmo-mayahɨ. \v 7 Ranɨyu asu sünambeahɨndɨ nendɨ ranai düdufindɨrühɨ yahuya, “Se nɨmboe hepünefoandühɨ afɨndɨ hohoanɨmoayafa? Awi ro sɨhambo nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ asu nɨmorehɨ ranahambo semɨndɨ ho arandɨ ranahafe dɨbohɨndɨ hoafɨ nɨmɨndɨ ra hoafɨndahanɨnɨ-mboyahɨ. Nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ ranana sapo 7 mbɨro-weimbɨyo haya asu 10 daburüdümbɨ-mayo-ane. \v 8 Nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨmbo yaŋgɨrɨ manɨŋgowa hoeimarowand-anesɨ, ŋga asu hapondanana wanɨ. Ai ndeara sapo hɨfambe akɨmɨ kaikoate moanɨ raguhamɨndɨ hanɨweimbɨ ranambeahɨndɨ tüküfembo yaŋgɨr-ane. Ŋga asu ŋgɨrɨ amɨtata ahambo moaruwaimbo-fembohünda dɨbonapɨndɨfeyo. God ai hɨfɨ sünü nafɨrand-ambe nindou dɨdɨyei koadürümbo-koadürümbo yaŋgɨrɨ nɨboadeimboyei ranahei ndürɨ ra bukambe sürü papɨmarandɨ. Nindou hɨfɨnɨ anɨmboei ranahei ndürɨ buk ranambe pefe sɨhefekoate-mayo ranai-anɨmbo randɨhi nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ ranahambo hoeindɨhindanɨ-wanɨ hepünɨndahi-mboyei. Ranɨ-moatükunɨ ra horombo yaŋgɨrɨ manɨŋgoyosɨ, ŋga hapondan-ana moai nɨŋgo, ŋga asu süŋgunambo asükaindo tükündɨfemboe. \p \v 9 Ndanɨ hoafɨ ndanana nindou düdi ai fɨfɨreandeimbɨ-mayu ranahamboane: Mbɨro 7 ranahandɨ sɨsamɨ ranana hɨfɨ wafuyo asu nɨmorehɨ-mayo ranai ranɨwamɨ nɨmarɨ arandɨ. Asu ranɨ-moatükunɨ ra adükarɨ bogorɨ nindou 7 amboan-anemo. \v 10 Ranane asu hondahüyafundeimbɨ (5) adükarɨ bogorɨ nindou yɨfɨmemo-anemo mamɨ ai mbamarü asu ŋgorü ai awi moai bogorɨmbofi tüküfiyu. Tüküfekoate-mayu ranai tükɨndɨfiyuwanɨ ai moanɨ akɨdou bodɨfohü yaŋgɨrɨ nüŋgumbui. \v 11 Sapo nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ horombo manɨŋgo-yosɨ, ŋga asu hapondanɨ ana moai nɨŋgo. Ai-anɨmbo ahandɨhoarɨ ranana 8 noufimbɨ bogorɨmbo-ndɨfemboesɨ, ŋga asu aiana sapo nɨnɨhondɨ 7 ranambeahɨnd-ane. Ŋga asu ahambo ana süŋgunambo God ai moaruwaimbo-ndearümbui. \p \v 12 Sapo 10 daburüdümbɨ hoeimarowandɨ ranana 10 adükarɨ bogorɨ nindou-yomo asu ai awi moai muŋguambo moatükunɨ hɨfandɨyo hombo ra pɨyomo houmbo hɨfandundɨ. Ŋga ahamumbo amboanɨ God ai ŋgɨnɨndɨ dagapurɨmbui. Bodɨfohü nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ-mayo ra-babɨdɨmbo adükarɨ bogorɨ nindoumbondafu hɨfandu nɨŋgomboemo. \v 13 Bogorɨ nindou ranahamundɨ ratüpurɨ hohoanɨmo ranana moanɨ mam-ane. Rananemo ai ahamundɨ ŋgɨnɨndɨ asu ndürɨ adükarɨ ra nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ ranahambo masabudo. \v 14 Ai Sipsip Nɨmorɨ ranɨ-babɨdɨmbo yifiarɨ-ndɨmboemo. Ŋga asu Sipsip Nɨmorɨ ai yifiarɨ ra taborɨndɨ-hoembui. Aiana adükarɨ-yomondɨ adükar-ani asu adükarɨ bogorɨ-yomondɨ adükarɨ bogor-ani. Asu ahandɨ nendɨ ranaheimboya mborai mehundüra tükɨmehinda wand-anei yahu kafoare hɨnɨŋgɨ-mareandüra ahandɨ hoafɨ süŋguarɨhind-anɨmbo yifiarɨ ra taborɨndɨ-hehimboyei,” mehu. \p \v 15 Sünambeahɨndɨ nendɨ ai asükaiyu wambo hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “Nindowenihɨ bɨrabɨrɨyo-randeimbɨ nɨmorehɨ nɨmarümbɨ hoe se hoeimarowandɨ ranana nindou-anei. Ai muŋgua hɨfɨhündɨ, muŋgua fi-hoearɨ, muŋgua mamamɨ hoafümbɨ asu muŋgua nindou afɨndɨ mafandɨhindɨ ranɨyei. \v 16 Se 10 daburüdümbɨ nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ hoeimarowandɨ ai-anɨmbo nɨmorehɨ ranahambo yɨboaruko-ndɨhindühɨ ahandɨ nɨne napo ahambo sowahɨ eŋgoro ra mbirɨboadɨ-hindühɨ hoearɨ hɨrɨboadɨ-hindoanɨ asu safɨ yaŋgɨrɨ nɨmandɨmboe. Rananɨmbo asu ai ahandɨ fisafɨ ra dagüdindowohü hai-ambe muŋguna mandɨhimboyei. \v 17 Ranɨ-moatükunɨ ra God ahandɨhoarɨyu ahamundɨ ŋgusüfoambe refembo hohoanɨmo masagapurɨ ranɨyo asu ahamundɨ-mayo ŋgɨnɨndɨ ra nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ ranahambo masabudo. Ai muŋgua hɨfɨ ra hɨbadɨyo hombo God ai ahandɨ hoafɨmayu süŋgu muŋgua moatükunɨ anɨhondü tüküfemboayo ranɨ si tüküfe sɨmboanɨ. \v 18 Nɨmorehɨ se hoeimarowandɨ ranana adükarɨ ŋgoafɨ sapo hɨfɨnɨndɨ adükarɨ bogorɨ nindou ranahamumbo hɨfandapurɨ arandɨ ranɨyo,” mehu. \c 18 \s1 God ai Babiron ŋgoafɨ Adükarɨ ra moaruwaimbo-mareandɨ \p \v 1 Ranɨ-moatükunɨ ranai refehayamboyoane, sünambeahɨndɨ nendɨ ŋgorü ranai sünambeahɨndɨ tüküfi makusuwa hoeimarɨhinɨ. Ai ŋgɨnɨndɨ hamɨndɨ hondüyu haya asu ahandɨ ŋgɨnɨndɨ hamɨndɨ si ranambo muŋguambo hɨfɨ ra si boakɨma-foareandɨ. \v 2 Asu ai puküna hoafɨyuhü yahuya, \q1 “Adükarɨ ŋgoafɨ Babiron ai hɨfɨnɨ pɨmayo! Ai hɨfɨnɨ pɨmayo! \q2 Ai moaruwai nendɨ ranahei ŋgoaf-ane. \q1 Ranɨ-poanɨmbo ranɨ-poanɨmbo moaruwai ndu ranai-amboanɨ ranɨhü amarei. \q1 \v 3 Nɨmorehɨ Babiron ranɨ-babɨdɨmbo muŋguambo nindou ranai moaruwai hohoanɨmomemo \q2 nindou ai wain hoe sɨmɨndɨmo houmbo mamɨkarɨ hohoanɨmomemo nou. \q1 Muŋguambo adükarɨ bogorɨ nindou hɨfɨ ndanɨhündambo amboanɨ ai-dɨbo moaruwai hohoanɨmomemo. \q2 Asu kakɨ semɨndɨ ratüpurɨ ratüpurɨyomo-rundeimbɨ nindou amboanɨ \q2 ahandɨ-mayo moaruwai hamɨndɨ hohoanɨmo ranɨ-fihɨndɨ kakɨ afɨndɨ sowandümo houmbo \q2 kakɨ afɨndeimbɨ nindou tükümefundɨ,” \m mehu. \p \v 4 Ranɨyo asu hoafɨ mamɨ sünambeahɨndɨ makosowa hɨmborɨyahane, ai yare hoafɨyowohü yahoya, \q1 “Wandɨ nindou se ŋgoafɨ ranambeahɨndɨ aboedühɨ tüküyahi! \q2 Se ai moaruwai hohoanɨmoayo ranɨsüŋgu-ndɨhimboyei, ŋga yowanɨ. \q2 Asu se ai tɨŋɨrɨfo asemɨndo ranambe-ndahimboyei, ŋga yowanɨ! \q1 \v 5 Ahandɨ moaruwai hohoanɨmo ratüpurɨmayo ra nɨmoamo sünü ŋgasünde-amboane. \q2 Ranane asu God ai nɨmorehɨ ranahandɨ moaruwai hamɨndɨ hohoanɨmo ranahambo moai mɨtanɨramündu. \q1 \v 6 Ai sɨheimbo ramareandürɨ ranɨ-sɨmogodühɨ sɨmborɨ se ahambo randɨhindɨ. \q2 Nɨmorehɨ ranai sapo muŋguambo moatükunɨ moaruwai ramareandɨ ranɨ-sɨmogodühɨ nandɨhi ndahündo. \q1 Nɨmorehɨ ranai sɨheimbo wain hoe ra ŋgɨnɨndɨ hamɨndɨ kare masagadürɨmbo \q2 asu se ahambo wain yimbumbore ŋgɨnɨndɨ hamɨndɨ kandɨhi ndahündo. \q1 \v 7 Nɨmorehɨ ranai ahandɨ borɨyohü asu napo afɨndeimbɨ-mayo ranɨ-sɨmogodühɨ \q2 ahambo asübusɨ afɨndɨ ndahündoanɨ aranɨmbeyo-wamboane. \q1 Ai ahandɨ fi ranɨmbo borɨyohü yahoya, \q2 ‘Roana adükarɨ bogorɨmbo-yaheamboanahɨ nda amarɨhɨ! \q2 Ro ŋgɨrɨ aranɨndahɨ, ŋga wanɨ,’ meho. \q1 \v 8 Ranɨmbo-hündambo-anɨmbo awi ŋgorü-sɨmboanɨ ana ahambo moaruwai hamɨndɨ moatükunɨ, \q2 masɨmei, aranɨ-hoafɨ, sesɨ-koate nɨmarɨ, muŋguambo ranɨ-moatükunɨ ranambo nɨkonda dɨgemboe. \q1 Asu hai ahambo tɨkɨrɨndamboe \q2 sapo Adükarɨ God ai-anɨmbo ahambo yɨbobondeambui ai ŋgɨnɨndɨ hamɨnd-ani. \p \v 9 Hɨfɨ ndanɨhündambo adükarɨ bogorɨ nindou-memo ranai nɨmorehɨ ranɨ-babɨdɨmbo nɨmorehɨ sɨsɨhɨmo-yomondühɨ ai moanɨ moaruwai hamɨndɨ afɨndɨ sowandümo manɨŋgomo. Ranɨmbo-hündambo-anɨmbo adükarɨ bogorɨ nindou ranai nɨmorehɨ ranahambo hai tɨkɨrɨrandühɨ ranahandɨ hasɨheimɨ ahafo ranahambo hoeindundanɨ-wanɨ aranɨndɨmondühɨ ŋgusüfohü warɨ purükɨndümboemo. \v 10 Nindou ranai aŋgunɨ safɨ ahandɨ fikɨmɨ nɨŋgokoate nɨŋgomboemo sapo ai asübusɨ ranambefembo yɨhɨmbombo. Asu ai hoafɨndomondühɨ anɨmboya, \q1 ‘Hɨpoanɨmboembou-ane! Hɨpoanɨmboemou-ane! \q2 Babiron ŋgoafɨ adükarɨ ra! \q1 Se ŋgoafɨ adükarɨ hamɨndɨ-yafɨ hawa asu ŋgɨnɨndɨ hamɨnd-anafɨ! \q2 Nɨmehɨnou God ai sɨhambo tɨŋɨrɨfo saganɨnɨmboani,’ \m mehomo. \p \v 11 Hɨfɨ ndanɨhündambo nindou kakɨ semɨndɨmbo ratüpurɨ ratüpurɨyomo-rundeimbɨ-memo ranai-amboanɨ ahambo aranɨndɨmboemo sapo nindou ahamundɨ napo ra semɨndɨmbo wanɨmewambo. \v 12 Sapo ahamundɨ napo ranana ini nda: gor, sirfa, nɨmoei kakɨ adükarɨ hamɨndɨfihɨ semündümbɨ, aboedɨ hamɨndɨ yamaŋɨ, kɨfohɨ hoearɨ ŋgɨnɨndɨ aboedɨ, ranɨ-poanɨmbo hoearɨ hamburɨ, sirika ŋgɨnɨndɨ hoearɨ. Asu ranɨ-poanɨ nɨmɨ fɨsɨŋarü aboedümbɨ, muŋguambo aboedɨ moatükunɨ erefan yahafɨnambo nafɨyo-weimbɨhündɨ, muŋgu moatükunɨ nɨmɨ kakɨ afɨndɨfihɨ pemɨyo-weimbɨhündɨnambo nafɨyo-weimbɨhündɨ. Asu ŋgɨnɨndɨ kapa bras, ain asu nɨmoei aboedɨ sürü-sürüyo-weimbɨnambo nafɨyo-weimbɨhündɨ. \v 13 Asu bɨdɨfɨrɨ napo yahurai. Sesɨ fɨsɨŋarümbɨ moatükunɨ sinamon, kosendɨ mbai, fɨsɨŋgɨrümbɨ mbɨmbɨrai, wowondümbɨ moatükunɨ aboedɨ fɨsɨŋgɨrümbɨ, sanda, wain, sesɨmbo wer, kɨfohɨ praua asu nɨmbandɨ praua, burmakau, sipsip, hos, ahandɨ nɨmarɨfondɨ kameihɨ, nindou kakɨ-koate ratüpurɨyomo-ndeimbɨ asu nindou yifiarambe sowandümo-ndüreimbɨ muŋguambo moatükunɨ ra ŋgɨrɨ asükai pemɨndomo. \p \v 14 Kakɨ semɨndɨmbo ratüpurɨyomo-rundeimbɨ ranai nɨmorehɨmbo hoafɨyomondowohü yahomoya, ‘Muŋgu aboedɨ moatükunɨ se sɨhoefɨ hawa wand-ane masafɨ ranana ndeara sɨhambo hɨnɨŋgɨreanɨnɨ haya dɨbonapɨ-mefeyo. Asu muŋguambo aboedɨ sesɨ kakɨ afɨndɨfihɨ semündümbɨ asu muŋguambo yihuruyɨmɨndɨ napo aboedɨ sɨhafɨ meŋgoro-mayo ranamboanɨ ndeara sɨhambo hɨnɨŋgɨreanɨnɨ haya awarɨmarɨhoayo. Asu muŋguambo ranɨ-moatükunɨ ra ŋgɨrɨ se yahurai asükaindafɨ hoeindowandɨ,’ mehomo. \v 15 Sapo kakɨ semɨndɨ ratüpurɨ ratüpurɨyomo-rundeimbɨ ai adükarɨ ŋgoafɨ ranɨhü nɨŋgomombo ranɨ-fihɨndɨ kakɨ afɨndeimbɨ-memo ranai ŋgoafɨ ra aŋgunɨ safɨ nɨŋgomboemo ai afɨndɨ tɨŋɨrɨfo asemɨndo ranambefembo yɨhɨmbombo wambo. \v 16 Ŋga asu aiana aranɨyomondühɨ afɨndɨ hohoanɨmomemo. Ai randu hoafɨ-ndɨmondühɨ anɨmboya, \q1 “Hɨpoanɨmboembou-ane! Hɨpoanɨmboembou-ane! Adükarɨ ŋgoafɨ ra. \q2 Horombo ai kɨfohɨ hoearɨ aboedɨ, ranɨ-poanɨmbo hoearɨ hamburɨ yihururamɨndɨ, \q2 asu gor, nɨmoei ranambo nafɨyo-weimbɨ moatükunɨ, aboedɨ hamɨndɨ yamaŋɨ yihururamɨndɨ raraora-hayambo manɨŋgomayo-ane! \q1 \v 17 Asu nɨmehünou muŋguambo aboedɨ ŋgɨnɨndɨ moatükunɨ ra awarɨmarɨhendɨ!” \m mbɨsɨmboemo. \p Muŋguambo sip sowandümo homo-rundeimbɨ, nindou sipambe fareahi ŋgorü ŋgoafɨnɨ hei-rɨhündeimbɨ, sipambe nɨmarɨmombo, sip ranahambo hɨfandɨru homo-rundeimbɨ asu nindou dɨdemo sɨrɨwara-ambe kakɨ semɨndɨ ratüpurɨ ratüpurɨyomo-rundeimbɨ nindou muŋguambo ai Babiron ŋgoafɨ ranɨ-kɨmɨ nɨŋgo-koate aŋgunɨ-safɨ manɨmboei. \v 18 Rananɨmbo asu ai Babiron ranahambo hai imaminambo tɨkɨrɨrandühɨ hasɨheimɨ ahafo ranahambo hoeirɨhindanɨ mayowa hasɨhei-mayei. ‘Moai ŋgorü ŋgoafɨ adükarɨ Babiron yahurai naŋgo!’ masei. \v 19 Ai ahei mbɨrowamɨ düdübudɨ pütiyahindühɨ aranɨ-hɨmboahoyeihɨ seiya, \q1 ‘Hɨpoanɨmboembou-ane! Hɨpoanɨmboembou-ane! Babiron ŋgoafɨ adükarɨ! Moaruwai hamɨndɨ ahambo tükɨmefeyo. \q2 Nindou dɨdemo ai sip sɨhoundeimbɨ-memo ranai sɨrɨwara-ambe sowandümo homondühɨ \q2 kakɨ afɨndeimbɨ nindoumbo-yafu tükümefundɨ ŋgoafɨ ranahandɨ kakɨ afɨndɨ ranambo! \q1 Asu muŋguambo moatükunɨ afɨndɨ ahandɨ ra awarɨ-marɨhoayo,’ masei. \q1 \v 20 God ai Babiron ranahambo moaruwaimbo-mareandɨ ranɨmboane \q2 asu sünü se-anafɨ, Godɨndɨ nindou se-anei, Kraisɨndɨ hoafɨ \q2 sowandümo homo-rundeimbɨ nindou-anemo, Godɨndɨ hoafɨ hoafɨyomo-rundeimb-anemo muŋguambo se hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨndei. \q1 God ai ahambo tɨŋɨrɨfo masagado sapo sɨmborɨ sɨheimbo ramareandürɨ süŋgumbo,” \m meho. \p \v 21 Ranɨyu sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai wit nokoyo-rambo nahurai afɨndɨkokoe nɨmoei semündü botɨre haya sɨrɨwara-ambe pireandühɨ hoafɨyuhü yahuya, \q2 “Ndahurai-anɨmbo Babiron ŋgoafɨ adükarɨ ranamboanɨ puküna pindɨfeyowanɨ \q2 gadowohümbo ŋgɨrɨ asükaindo hoeindɨhindɨ. \q1 \v 22 Babiron se, nindou gita fandu, heiründei, mbonɨ faifaindɨmo \q2 asu inafoaindɨmo rarao-ndundanɨ \q2 sɨhafɨ mbusümo ŋgɨrɨ nindou ai asükaindei hɨmborɨndei ndühündɨ! \q1 Ranɨ-poanɨmbo ratüpurɨyomo-rundeimbɨ ai \q2 sɨhafɨ mbusümo ranɨ ratüpurɨndɨmo ndunda ŋgɨrɨ asükaindo hoeindɨfeyo. \q1 Asu wit nɨkombo nɨmoei ranai ŋgɨrɨ asükaindo \q2 sɨhafɨ mbusümo wit nɨkondandühɨ hoafɨndowanɨ hɨmborɨndei ndühündɨ. \q1 \v 23 Asu sɨhafɨ mbusümo ŋgɨrɨ asükaindo \q2 ram hai ranai sindoanɨ hoeindɨfeyo. \q1 Sɨhafɨ mbusümo nɨndouwenihɨ ai nɨmorehɨ semɨndɨmboayu-ane \q2 asu nɨmorehɨ ai nindowenihɨ semɨndɨmboayo-ane \q2 hoafɨ ra ŋgɨrɨ asükai tükündɨfeyowanɨ hɨmborɨndo ndandɨ. \q1 Sɨhafɨ kakɨ semɨndɨmbo ratüpurɨ ratüpurɨyomo-rundeimbɨ nindou ranai ana \q2 muŋguambo hɨfɨ ranahambo ŋgasündu houmbo ndeara moanɨ ŋgɨnɨndɨ hamɨndɨ hond-anemo. \q1 Ŋga asu se sɨhafɨ tɨbagɨ ŋgɨnɨndɨ ranamboyafɨ muŋguambo hɨfɨhündɨ nindou ranaheimbo wosɨhoaforɨ hoafɨ-mayafɨndürɨ! \q1 \v 24 Godɨndɨ hoafɨ hoafɨyomo-rundeimbɨ-yomondɨ horɨ asu Godɨndɨ nindou ranahei horɨ ranai Babiron ŋgoafɨ ranɨhü meŋgoro. \q2 Yɨnɨ, sapo nindou aheimbo ai hɨfɨ ndanɨhü hɨfokoa-mareandürɨ ranahei horɨyo ŋgoafɨ ranɨhü meŋgoro,” \m mehu. \c 19 \s1 Babiron ŋgoafɨ ranai moaruwaimbo-mefeyowa nindou ai ranɨmbo hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨmayei \p \v 1 Ro nindou afɨndɨ sünambeahɨ hoafɨ puküna kamarɨhehinda hɨmborɨmayahɨ. Ai rarɨhi hoafɨyeihɨ seiya, \q1 “God ai sɨhefɨmbo aboedambo-reamuneimb-ani. \q2 Ndürɨ adükarɨ asu muŋguambo ŋgɨnɨndɨ ranana sɨhefɨ God ranahandɨ yaŋgɨr-ane! \q1 \v 2 God ai anɨhondü asu mbumundɨ hohoanɨmo süŋgure nindoumbo yɨbobore arandɨ. \q2 Nindowenihɨ bɨrabɨryo-randeimbü ranai muŋguambo nindou ranaheimbo ahandɨ nindowenihɨ bɨrabɨrɨ hohoanɨmo ranambo moaruwaimbo-mareandürɨ. \q1 God ai nɨmorehɨ ranahambo sɨmborɨ tɨŋɨrɨfo masagado \q2 nɨmboe ai Godɨndɨ ratüpurɨyomo-rundeimbɨ nindou hɨfokoamarɨpurɨ ranɨmbo-hünda,” \m masei. \v 3 Asükaiyei ai puküna hoafɨyeihɨ seiya, \q1 “Godɨmbo adükar-ani yahomboane! \q1 Hai Babiron ŋgoafɨ adükarɨ ranahambo tɨkɨrarandɨ ranahandambo hasɨheimɨ ranai moanɨ yare koadürümbo-koadürümbo ahafo,” \m masei. \p \v 4 Ranɨyo 24 boagɨrɨ asu yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ moatükunɨ ranai hɨfɨnɨ pütapɨyei nɨmareimbo God sapo ahandɨ adükarɨ bogorɨ nɨmarɨfondɨ ranɨwamɨ amaru ranahambo hohoanɨmo yahündowohü ŋgusüfo pamarɨhorɨ. Ai rarɨhi hoafɨyeihɨ seiya, \q1 “Godɨmbo adükar-ani yahomboane! Ŋga anɨhondü-ane!” \m masei. \v 5 Ranɨyo asu adükarɨ bogorɨndɨ fondɨ-mayo ranambeahɨndɨ hoafɨ ranai tüküfeyowohü yahoya, \q1 “Muŋguambo nindou, Godɨndɨ ratüpurɨyei-rɨhündeimbɨ se sɨhefɨ God ranahambo aboed-ani mbɨsei. \q1 Moanɨ nindou-anei asu ndüreimb-anei se muŋguambo ahambo aboed-ani mbɨsei,” \m meho. \s1 Sipsip Nɨmorɨ ai nɨmorehühɨfihɨ sesɨ afɨndɨ tükümefeyo \p \v 6 Ranɨyahɨ asu nindou afɨndɨ fandambo yaŋgorombo hoafɨ afɨndɨ tüküfembo nahurai hɨmborɨmayahɨ. Ranɨ-moatükunɨ ranai ana sapo hoe amündürɨ yigüdayo nahurai hɨmboyo asu nɨmoamondɨ hoafɨ mbuayo nahuraiyo tükümefeyo. Ro hɨmborɨyaha ai rarɨhi hoafɨyeihɨ seiya, \q1 “Godɨmbo adükar-ani yahomboane! \q2 Sapo Adükarɨ God sɨhefɨ ai muŋguambo ŋgɨnɨndɨ ra hɨfandarandɨ! \q1 \v 7 Haponda awi sɨhɨrɨ hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨndefühɨ adükar-ani mbɨsefɨmboane. \q1 Sapo Sipsip Nɨmorɨ ranai nɨmorehɨ semɨndɨmboayu ranɨ si ra ndeara tüküfemboane. \q1 Asu ahandɨ nɨmorɨrehɨ ranai ndeara nafɨramɨ-ndɨmboane amaro. \q1 \v 8 God ai nɨmorehɨ ranahambo moanɨ aboedɨ hamɨndɨ hoearɨ hɨmboarambe forɨhoaiweimbɨ güdüfembohünda sagadomboani,” \m masei. (Sapo hoearɨ aboedɨ ranana Godɨndɨ nendɨ mbumundɨ ratüpurɨ hohoanɨmoayei ranahandɨ sɨsamɨ nahurai-ane.) \p \v 9 Ranɨyu asu sünambeahɨndɨ nendɨ mamɨ ai hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “Se ra sürü papɨrandühɨ anɨmboya, Sipsip Nɨmorɨ ai nɨmorehɨ semündühɨ sesɨ afɨndɨ sesesɨ-mayei ranambe God ai nindou ranaheimbo se dügüsi mehundürɨ ranai ana hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨmbeiyei-amboane.” Asükaiyu yare hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “Ndanɨ hoafɨ ndanana Godɨndɨ anɨhondü hoafɨ hond-ane,” mehu. \v 10 Ranɨyahɨ asu ro ahambo hohoanɨmo-mbohünda yirɨ yimbu pusɨrɨhe mamarɨhɨ. Ŋga ai hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “Refepoanɨ! Ro-amboanɨ se asu sɨhafɨ wandafɨ babɨdɨmbo sɨhɨrɨ Sisasɨndɨ-mayo hoafɨ anɨhondümbo-rɨhundeimb-anefɨ. Ŋga se Godɨmbo yaŋgɨr-anɨmbo hohoanɨmo pandɨworɨ. Hoafɨ Sisas weindahɨ-mareandɨ ranai nindou ŋgɨnɨndɨ sagapurɨ arandɨ Godɨndɨ hoafɨ hoafɨmbohünda,” mehu. \s1 Nindou kɨfohɨ hosɨ-wamɨ mamaru \p \v 11 Ranɨyo asu ro hɨmboyahane, sünambe yipurɨ ranai sübüdɨhoai yaŋgorowohüyo hos kɨfohɨ ranai manɨŋgowa hoeimarɨheandɨ. Hos semündü hu-randeimbɨ nindou ranɨwamɨ mamaru ranahandɨ ndürɨ ra yahurai-ane: ‘Ratüpurɨ ndore hɨfanda-randeimb-ani’. Asu, ‘Anɨhondü hohoanɨmo süŋgure-randeimb-ani’. Sapo ai nindou ranaheimbo yɨbobofe asu yifiarɨ hohoanɨmo ra ai moanɨ mbumundɨ hohoanɨmo meŋgoro ranɨ-süŋgu-ani rawareandɨ. \v 12 Ahandɨ hɨmboarɨ ana hai nahuraiyowohüyo asu adükarɨ bogorɨ nindou-yafe at afɨndɨ ahandɨ mbɨroambe nɨnoumayo. Ahandɨfihɨ ndürɨ sürü pefe hɨnɨŋgɨfeyowa mapaiaro ranahambo nindou amurɨ ai moai fɨfɨrɨfeyo, ŋga moanɨ ahandɨhoarɨ yaŋgɨr-ani fɨfɨreamboayu. \v 13 Ai hoandarɨ hoearɨ magüdeandɨ ranana hor-ambe foefe himɨndümbɨyo magüdeandɨ. Ahandɨ ndürɨ ranana, ‘Godɨndɨ Hoaf-ane.’ \v 14 Ranɨyomo asu sünambeahɨndɨ ami ranai kɨfohɨ hoearɨ moanɨ aboedɨ hamɨndɨ ra fihü yihururündɨmo houmbo kɨfohɨ hosɨ-wamɨ nɨnouyomo houmbo ahambo süŋgumarürɨ homo. \v 15 Muŋguambo hɨfɨ ranaheimbo hɨfɨnambo-fendürɨmbo ami-yomondɨ pisao nahurai yihümɨndɨ hamɨndɨ ahandɨ yahamonafɨ tüküfe mbumarandɨ. Ai ain nɨmɨnɨmɨ ranambo-anɨmbo muŋguambo hɨfɨ ranahambo hɨbadambui. Rananɨmbo asu ai wain hoe boboe ra wain boboembo fondɨ ranambe tɨŋarɨnambo bubutükündambui. Ranɨ-moatükunɨ ranana sapo God muŋguambo ŋgɨnɨndɨ hɨfandandeimbɨ-mayu ranahandɨ muŋguna moaruwai hamɨndɨ ŋgɨnɨndɨ hohoanɨmo ranane. \v 16 Ahandɨ hoandarɨ hoearɨ-mayo ranɨfihɨyo asu ŋgehurɨfihɨyo ndürɨ ra sürü pefe hɨnɨŋgɨfeyoanɨ mapaiaro. Ndürɨ ranai yare hoafɨyowohü yahoya, “Bogorɨ nindou-yomondɨ Bogorɨ asu adükarɨ nindou-yomondɨ Adükar-ani,” meho. \p \v 17 Ranɨyahɨ asu hɨmboyahünda sünambeahɨndɨ nendɨ ranai hüfɨhamɨndɨ fihɨ botɨfi manüŋguwa hoeimarɨhinɨ. Ranɨyu asu ai ndu sünü wafusɨfohü youmemo ranahamumbo puküna hoafɨyupurühɨ yahuya, “Godɨndɨ adükarɨ sesesɨ ndanɨfihɨ mborai sɨfomo fandu mamühɨyafu! \v 18 Mborai sɨfomo adükarɨ bogorɨ nindou-yafe safɨ, ami bogorɨ-yomondɨ safɨ, ŋgɨnɨndɨ nindou-yomondɨ safɨ, hos safɨ, asu hos sowandümo homo-rundeimbɨ-yomondɨ safɨ, ra muŋguambo sowasümo. Muŋguambo nindou-yafe safɨ, moanɨ ratüpurɨyomo-rundeimbɨ nindou-yomondɨ-mayo asu kakɨ semɨndɨ ratüpurɨyo-rundeimbɨ-yomondɨ-mayo, adükarɨ nindou asu akɨdou nindou-yomondɨ-mayo safɨ ra muŋguambo sowasümo,” mehu. \p \v 19 Ranɨyahɨ asu hɨmboyahünda, nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ asu adükarɨ bogorɨ nindou hɨfɨ ndanɨhünda ahei amiyomo ranai fandu gugurɨmarunda hoeimarɨheandɨ. Nindou sapo kɨfohɨ hosɨ-mayo ranɨwamɨ nɨmarümbo semündü ahu ranani asu ahandɨ ami rananemo ranɨ-babɨdɨmbo yifiarɨmbo ranai fandu gugurɨmarundɨ. \v 20 Nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ-mayo asu Godɨndɨ hoafɨ tɨkai hoafɨyu-randeimbɨ nindou-mayu ranɨ-dɨbo ai muŋguambo tɨkai hepünɨfeimbɨ moatükunɨ rarɨne-marɨnandɨ ranɨ-yimbumbo mbumarɨpündümo. Nindou nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ-mayo ranahandɨ hɨmboahü hepünɨfeimbɨ moatükunɨ rarerandühɨ asu ranɨ hohoanɨmo süŋguyu ai nindou ranaheimbo wosɨhoaforɨ hoafɨyundürɨ marandɨ. Ranɨyei asu ai nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ-mayo ranahandɨ ndürɨ sahümündihɨ asu ai sɨsamɨ ranahambo hohoanɨmo parɨhi marɨhündɨ. Ranɨmboyo asu nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ-mayo ranɨyo asu Godɨndɨ hoafɨ tɨkai hoafɨyu-randeimbɨ-mayu ranɨyu ahafanɨmbo yaŋgɨrɨ nɨmbafanda sowapündümo wafusürɨho hai sarfa nɨmoeinambo tɨkɨra-randeimbɨ-mayo ranambe pimarupɨrɨ. \v 21 Ranɨyu asu nindou sapo kɨfohɨ hosɨ-wamɨ nɨmarümbo ahandɨ yahamo pisao yihümɨndɨ tüküfe mbumarandɨ ranambo ami bodɨmondɨ ranahamumbo hɨfokoako-mafoareapurɨ. Ranɨyo asu muŋguambo ndu ranai ahamundɨ safɨ sahüsimbo bodo tükɨmehindɨ. \c 20 \s1 Satan ai 1,000 hɨmbanɨ karabusambe manüŋgu \p \v 1 Ranɨyahɨ asu ro nɨmboa hɨmboyahünda sünambeahɨndɨ nendɨ mamɨ ranai sünambeahɨndɨ tüküfi haya sapo hɨfɨ ambe ndihɨ ragu hoeife-koateyo-randeimbɨ ranahandɨ yipurɨ ki asu sen nɨmboreimbü waramberamündü makusüwa hoeimarɨhinɨ. \v 2 Ranɨyu asu ai amoasɨrɨ afɨndɨ ranahambo mbumaramündu. Amoasɨrɨ ranai ana sapo horombodɨdɨ hondü-mayo-ane. Ai sapo muŋguambo nindou ranaheimbo papɨ-hoafɨrandürɨ hoaŋgu-randeimbɨ Satan-ani. Ranɨyu asu sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai ahambo senɨnambo hüputüpurɨherü mbura 1,000 hɨmbanɨ hɨnɨŋgɨmarirɨ. \v 3 Ranɨyu ai ahambo hɨfambe ragu hanɨweimbɨ-mayo ranambe pirira mahanu. Nafɨtambe pare mbura kinambo kɨkɨre papɨramündɨ yowanɨmbo hɨnɨŋgɨmareandɨ. Rananɨmbo ai muŋguambo hɨfɨhündɨ ranaheimbo ŋgɨrɨ wosɨhoaforɨ hoafɨndundürɨ. Ahambo refi hɨnɨŋgɨfiyuanɨ nüŋgumbo 1,000 hɨmbanɨ muŋguyo-ambe-anɨmbo tükündüfi akɨdou yaŋgɨrɨ nüŋgumbui. \p \v 4 Ranɨyo asu bogorɨ nindou-yafe nɨmarɨmbo fondɨ ranai burɨmayowa hoeimarɨheandɨ. Fondɨ ranɨwamɨ mamarɨmo-memo ranahamumbo yɨboboferambo ŋgɨnɨndɨ masagapurɨ. Asu asükai sapo nindou Sisasɨmbo asu Godɨndɨ hoafɨ ranahambo anɨhondümbo wataporɨmbo-rɨhü marɨhündɨ ranɨmbo mbɨro kɨbodɨrɨ-marandürɨ ranahei yifiafɨ hoeimarɨheandɨ. Asu aiana nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ-mayo ranahambo ahandɨ sɨsamɨ kameihɨ moai ŋgusüfo parɨhindɨ. Ahei gɨrɨbodɨ hamɨndühɨ asu warɨhü nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨndɨ ndürɨ moai paiaro, ŋga wanɨ. Ai yaŋgɨrɨ tüküyahi bogorɨ nindoumboyahi Krais-babɨdɨ muŋgu-moatükunɨ 1,000 hɨmbanambe hɨfandɨmarɨhündɨ. \v 5 Nindou amurɨ yɨfɨmayei ana moai yaŋgɨramboyahi tüküyahindɨ, ŋga ai randɨhi yɨfɨ yagodei ŋgeimbo 1,000 hɨmbanɨ muŋguyo-ambe-anɨmbo tükündahimboyei. Ranana weaŋgurühɨ yɨfɨhündɨ botɨfe-ane. \v 6 Nindou dɨdɨyei ai sapo weaŋgurühɨ yɨfɨyeimbɨ botɨfe si ranambe botɨyahindeimbɨ ana ai hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨmbeyei-amboane. Ai Godɨndɨ yaŋgɨr-anei. Asükai yimbu noufimbɨ yɨfɨ ranai ana ŋgɨrɨ nindou ranaheimbo hɨfɨnambo-ndearü. Ai Godɨmbo asu Kraisɨmbo dɨdɨbafɨfe-rambo nindoumbondahi nɨmboeimboyei. Rananɨmbo ai Krais-babɨdɨmbo nɨmboeimbo 1,000 hɨmbanɨ aho ranambe muŋgu moatükunɨ ra hɨbadɨhümboyei. \s1 Satan ai muŋguna moaruwai-mboefiyu \p \v 7 Süŋgunambo 1,000 hɨmbanɨ ra muŋguyo-ambe-anɨmbo Satanɨndɨ karabus worɨ yipurɨ ranai sübüdɨgoedoanɨ asu ai moanambühɨ tükündüfimbui. \v 8 Asu rananɨmbo ai muŋguambo hɨfɨhü nindou burɨyei wakarɨhindɨ ranaheimbo wosɨhoaforɨ hoafɨyondürɨmbo hoahoaŋgu wakɨndeambui. Hɨfɨ ra ahandɨ ndürɨ Gok asu Magok-ane. Rananɨmbo Satan ai aheimbo muŋguambo yifiarɨmbohünda ndemündündürɨ mamühɨ guguründearümbui. Nindou afɨndɨ safɨ ranai ana moanɨ sɨrɨwara hoe-kɨmɨ gudikɨkɨrɨ nahurai anɨboadei. \v 9 Ranɨyei asu ai muŋguambo hɨfɨ ranɨhü hei Godɨndɨ nindou ser worambe anɨboadei asu adükarɨ ŋgoafɨ God ai hohoanɨmoyu wakɨmareandɨ ranaheimbo wakɨ-marɨhindürɨ. Ranɨyo asu sünambeahɨndɨ hai ranai kosɨwohüyo nindou ranaheimbo hainambo tɨkɨrɨmarandürɨ. \v 10 Satan ai nindou ranaheimbo wosɨhoaforɨ hoafɨmayundürɨ ranɨmboyu asu God ai ahambo wafusürɨho hai sarfa nɨmoeifihɨ mahoro ranambe pirira mahanu. Nɨmambeahɨndɨ nɨnɨhondɨ asu Godɨndɨ hoafɨ tɨkai hoafɨyu-randeimbɨ nindou amboanɨ haiambe manɨmbafanɨ. Rananɨmbo ai muŋguambo nɨmbɨ si aho ra koadürümbo-koadürümbo asübusɨmbondɨmo pɨndɨmondu ŋgomboemo. \s1 Yɨbobofe si tükümefeyo \p \v 11 Ranɨyo asu hɨmboyahünda adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ kɨfohɨ ranai nɨŋgowohüyo asu ranɨwamɨ nindou mamɨ ai mamaruwa hoeimarɨhinɨ. Ranɨyo asu ai nɨmaru-ambe ra hɨfɨ sünü ranai awarɨhoehüyo asu moai asükaiyo hoeifeyo. \v 12 Ranɨyahɨ asu hɨmboyahünda yɨfɨyeimbɨ nindou ndüreimbɨ asu ndürü-koateimbɨ ranai bogorɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ haŋgɨfoanɨ burɨmayeiya hoeimarɨheandürɨ. Ranɨyo asu buk bɨdɨfɨrɨ ranai boare haya kurümayo. Asu yaŋgɨrɨ nɨŋgombo buk amboanɨ boare haya meŋgoro. Ranɨyo asu yɨfɨyeimbɨ nindou burɨmayei ranaheimbo nɨne-moatükunɨ ramarɨhinda sapo buk kurümayo ranambe sürü pefemarandɨ ranɨ sɨmogodühɨ aheimbo papɨ-hoafɨ ranai tükümefeyondürɨ. \v 13 Ranɨyo asu muŋguambo sɨrɨwara-ambe yɨfɨyei yaŋgoreimbɨ ranaheimbo sɨrɨwara ai hɨnɨŋgɨ-mareandürɨ. Yɨfɨyo-rambo hohoanɨmo asu yifiafɨ ŋgoafɨ ranambe yɨfɨyeimbɨ nindou kɨkɨhɨrɨhümündi anɨmboei ranaheimbo muŋgu hɨnɨŋgɨ-mareandürɨ. Ranɨyu asu nindou nɨmarɨ-fondɨ-wamɨ mamaru ranai nɨne-moatükunɨ ai ramarɨhindɨ ranɨ-sɨmogodühɨ aheimbo papɨ-hoafɨmarandürɨ. \v 14 Ranɨyo Yifɨyo-rambo asu Yifiafɨ Ŋgoafɨ ranahafembo haiambe pimareapɨra mahanɨfe. Wafusüroho haiambe ranana sapo asükaiyo yimbombofe yɨfɨmbo moatükunɨ ranane. \v 15 Nindou dɨdɨyei ahei ndürɨ sapo yaŋgɨrɨ nɨŋgombo bukɨ-mayo ranambe paiarɨ-koate-ayo ana, nindou ranaheimbo wafusüroho hai mahoro ranambe pimareandüra mahanei. \c 21 \s1 Hɨfɨ sünü sɨmborɨ tükɨmefeyo \p \v 1 Ranɨ-moatükunɨ ranai refehaya-mboyowane, asu hɨmboyahünda sünü hɨfɨ sɨmborɨ ranai tükümefeyowa hoeimarɨheandɨ. Weaŋgurühɨ sünü tüküfe hɨfɨ tüküfe-marandɨ ranai awarɨhoeihüyo asu sɨrɨwara amboanɨ foerɨ-koate-mayo. \v 2 Asu hɨmboyahünda Godɨndɨ ŋgoafɨ sɨmborɨ Serusarem ranai, sapo nɨmorehɨ anamɨndühɨfembo ahandɨ anamɨndɨ ranɨ-sowahɨ homboyaho haya rawefeyo nou yahurai refe-haya God sowahɨndɨ tüküfe makosowa hoeimarɨheandɨ. \v 3 Bogorɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ-mayo ranambeahɨndɨ hoafɨ puküna hoafɨmayowa hɨmborɨmayahɨ. Yare hoafɨyowohü yahoya, “Hɨmborɨyei! Godɨndɨ worɨ hapoana nindou-babɨdɨmbo anaŋgo! God ai nindou-babɨdɨmbo nüŋguhü asu ahandɨ nendɨ-ndeimboyei. God ai ahandɨhoarɨ nindou ranɨ-babɨdɨmbo anüŋgu anɨmbo asu ai ahei Godɨ-ndümbui. \v 4 Ai nindou ranahei hɨmboarambeahɨndɨ aranɨ-hɨmboaho gedüherümbui. Rananɨmbo yɨfɨmbo hohoanɨmo, asübusɨ, aranɨ asu ŋgusüfo afɨndɨ kife hohoanɨmo ra ŋgɨrɨ tükündɨfeyo. Sapo ranana horombodɨdɨ moatükunɨ awarɨhoaimb-ane,” meho. \p \v 5 Ranɨyo asu nindou fondɨ ranɨwamɨ mamaru ranai hoafɨyuhü yahuya “Haponda ro muŋguambo moatükunɨ sɨmborɨ rarɨheandühanahɨ,” mehu. Asükai hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “Ndanɨ hoafɨ ranahambo se sürü papɨndandɨ. Sapo hoafɨ nda ai anɨhondü hamɨnd-ane, ŋga anɨhondümbo-ndɨhindɨ,” mehu. \p \v 6 Ranɨyu hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “Muŋguambo moatükunɨ ai tüküfemboane! Roana horombonɨpoed-anahɨ asu süŋgunɨpoed-anahɨ, sapo weaŋgurühɨdɨd-anahɨ asu bɨdɨfɨranɨdɨd-anahɨ. Nindou düdi ai amɨndanɨŋomboayu ana, nindou ranahambo ro yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ harɨhoe forɨhoeimbɨ nindou ranahambo moanɨ ndahandoanɨ ndümündümbui asu kakɨnambo semɨndɨ-koate ndahandomboyahɨ. \v 7 Nindou düdi ai yifiarambeahɨndɨ tɨtaboarɨfoare harɨhoei tükefiyu ana, ai wandɨ-mayo moanɨ sai moatükunɨ ra ndemündümbui. Rananɨmbo asu ro ahandɨ Godɨ-ndahanɨ ai wandɨ nɨmorɨndümbui. \v 8 Ŋga asu nindou dɨdei yɨhɨmbo-sɨsɨrɨyahi-rɨhündeimbɨ, anɨhondümbofe-koateyei rɨhündeimbɨ, moaruwai hamɨndɨ ratüpurɨyei rɨhündeimbɨ, nindou hɨfokoarɨhi-rɨhündeimbɨ, nɨmorehɨ sɨsɨhɨmoyomo-rundeimbɨ, nindowenihɨ bɨrabɨrɨyei rɨhündeimbɨ, tɨbagɨru-rundeimbɨ, tɨkai godɨmbo hohoanɨmo parɨhi-rɨhündeimbɨ, wosɨhoaforɨ hoafɨyei rɨhündeimbɨ ahei nɨŋgofondɨ ranana, wafusüroho hai asu hai sarfa nɨmoei apoarambe ahoro ranɨhü yagodɨmboe. Ranana yimbu-noufimbɨ yɨfɨmbo moatükunɨ-ane,” mehu. \s1 Sɨmborɨ Serusarem ŋgoafɨ \p \v 9 Sünambeahɨndɨ nendɨ dis 7 waramberündɨmo-ndeimbɨ ranahandambo mamɨ-mayu ranai wambo-so Godɨndɨ hürütü moendɨfembohünda moaruwai hamɨndɨ moatükunɨ foafusüfiyuanɨ tüküfimbɨ-mayo ra semündü haya makusu. Ai hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “Se sɨnɨf-anɨmbo ro nɨmorehɨ anamɨndühɨfembo anɨŋgo Sipsip Nɨmorɨndɨ nɨmoreh ra nafuinda-hanɨnɨmboyahɨ,” mehundɨrɨ. \v 10 Ranɨyo asu wandɨ fiambe Yifiafɨ Aboedɨ ranai ŋgɨnɨndɨ tüküfendɨrühɨyahɨ asu sünambeahɨndɨ nendɨ ranai wambo semündündɨrɨ hɨfɨ wafu nɨmoamo hamɨndɨ ranɨwamɨ mahafu. Ranɨyu asu ai wambo Serusarem ŋgoafɨ adükarɨ sünambe God sowahɨndɨ makoso ranahambo nafui-mayundɨrɨ. \v 11 Ranɨyo asu Godɨndɨ hɨmboamupuimbo-randeimbɨ ranai si boakɨmafoareandɨ. Asu ŋgoafɨ ranai sapo sürühoeimbɨ sospa nɨmoei kakɨ afɨndɨfihɨ semɨndɨmbo rahuraiyo moanɨ hɨmboarambe forɨforɨhoeimbɨ hamɨndɨ-mayo. \v 12 Ŋgoafɨ adükarɨ ranai papɨ nɨmoamo hamɨndɨyo 12 nafɨtambe kemɨndɨ hɨnɨŋgɨmefeyo. Ranɨyo asu 12 sünambeahɨndɨ nendɨ ranai nafɨtambe ranahambo waranɨ-ründümo houmbo hɨfandɨmarundɨ. Nafɨtambe ranɨfihɨ Israer-yafe 12 sɨrɨ ranahei ndürɨ ra papɨmayo. \v 13 Nafɨtambe ranai gorügoanɨnɨ-gorügoanɨnɨre burɨmayo. Ŋgɨmɨ ranai hüfɨhamɨndɨ süfuanɨ nɨŋgomo, ŋgɨmɨ hɨmboranɨ nɨŋgomo, ŋgɨmɨ ranai rahanɨnɨ hɨmboranɨ nɨŋgomo asu ŋgɨmɨ hüfɨhamɨndɨ hafuanɨ nɨŋgomo marundɨ. \v 14 Adükarɨ ŋgoafɨ ranahandɨ papɨ ranana 12 ŋgɨnɨndɨ nɨmoeinambo ndihɨ ragu samboefimbɨyo. Ranɨyo asu mamamɨ ranɨwamɨ Sipsip Nɨmorɨndɨ hoafɨ sowandümo homo-rundeimbɨ 12-yomondɨ ndürɨ ranai papɨmayo. \p \v 15 Sapo sünambeahɨndɨ nendɨ horombo wambo wataporɨmbo-marandɨrɨ-mayu ranai gorɨnambo nafɨyoweimbɨ-hündɨ sɨmoŋgorɨfe nɨmɨharɨ ranambo adükarɨ ŋgoafɨ nafɨtambe asu papɨ ra sɨmoŋgorɨ-fembohünda semündü haya manüŋgu. \v 16 Adükarɨ ŋgoafɨ ranana muŋguambo hɨmborɨ ra moanɨ sɨmogodapo hamɨndɨyo. Ranɨyu asu sünambeahɨndɨ nendɨ ranai sɨmoŋgorɨ nɨmɨharɨ masemündu ranambo sɨmoŋgo-reandane, ŋgoafɨ afɨndɨ-kokoeaiyo ahandɨ ra 2,200 kiromita tükümefeyo. Ranɨyo asu ahandɨ sɨmoŋgorɨ hoandarɨ mahafo, hɨmborɨ yimbu mahafe ranai moanɨ sɨmogodapo hoandarɨ-mayo. \v 17 Asu papɨ nɨmoamo ranahambo amboanɨ sɨmoŋgo-reandane, mamɨ 65 mita tükümefeyo. Ranɨ sɨmoŋgorɨ ranana moanɨ nindou sɨmoŋgoru-rundeimbɨyo sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai sɨmoŋgorɨmareandɨ. \v 18 Ŋgoafɨ ranahandɨ papɨ ranana hamburɨ asu yaŋgɨrɨ saspa nɨmoeinambo papɨyoweimbɨyo. Ŋga ŋgoafɨ ranana moanɨ gor sürühoembɨ yaŋgɨr-ane nafɨyoweimbɨyo manaŋgo. \v 19 Adükarɨ ŋgoafɨ ranana hɨfɨnɨ ndihɨ God ai muŋguambo mamɨkarambo nɨmoei kakɨ afɨndɨfihɨ semündümbɨ-namboyo kore hɨnɨŋgɨmareandɨ. Weaŋgurühɨ korɨmefeyo ranana hamburɨ asu yaŋgɨrɨ saspa nɨmoeiyo, ranɨ-kɨmɨ asüdabombü sapaia nɨmoeiyo, ranɨ-kɨmɨ kɨfohɨ aget nɨmoeiyo, ranɨ-kɨmɨ yaŋgɨrasüfo emerar nɨmoeiyo. \v 20 Asu ranɨ-kɨmɨ hamburɨ kɨkɨre kɨfohɨ kɨkɨre-randeimbɨ sadonikis nɨmoeiyo. Ranɨ-kɨmɨ konirian nɨmoeiyo, ranɨ-kɨmɨ krisorait nɨmoeiyo, asu ranɨ-kɨmɨ ŋgorü-poanɨmbo yaŋgɨrasüfo berir nɨmoeiyo, ranɨ-kɨmɨ aŋüsühɨsafümbɨ topas nɨmoeiyo, ranɨ-kɨmɨ krisopres nɨmoeiyo yaŋgɨrasüfoyo aŋüsühɨsafümbɨyo-randeimbɨ. Asu ranɨ-kɨmɨ asüdabombü haiasin nɨmoeiyo, bɨdɨfɨranambo ana hamburɨ ametis nɨmoeiyo. \v 21 Nafɨtambe 12 ranana sapo 12 kɨfohɨ mbɨsɨhondɨyo. Muŋguambo yipurɨ nafɨtambe ra mbɨsɨhondɨ mamɨ-namboyo nafɨyo hɨnɨŋgɨmefeyo. Ŋgoafɨ ranahandɨ muŋguambo nafɨ ranana gor hondünambo nafɨyoweimbɨyo hayamboyo hoehɨmbo nahurai-mayo. \p \v 22 Ro moai Godɨmbo hohoanɨmoyondo-rambo worɨ fondarowa hoeirɨheandɨ. Sapo Adükarɨ God Muŋguambo Ŋgɨnɨndembɨ-mayu ranai-yu asu Sipsip Nɨmorɨ ai ŋgoafɨ ranahandɨ Godɨmbo hohoanɨmoyo-rambo worɨmefanɨ. \v 23 Ŋgoafɨ ranɨwamɨ hüfɨhamɨndɨ amoamo ahafandɨ si ra ŋgɨrɨ boakɨboadɨneandɨ sapo Godɨndɨ hɨmboamupuimbo-randeimbɨ si ranai ŋgoafɨ ranɨwamɨ boakɨmafoareandɨ ranɨmbo-wambo. Asu Sipsip Nɨmorɨ ranai-ani ŋgoafɨ ranahandɨ ram hai nou-ayu. \v 24 Rananɨmbo muŋguambo hɨfɨhündɨ ranai ŋgoafɨ ranahandɨ si ranɨ-süŋgu ŋgeihü, asu muŋguambo hɨfɨhündɨ bogorɨ ranai ahamundɨ ŋgɨnɨndɨ napo ra ranɨhü ndowandümo tükündafumboemo. \v 25 Muŋguambo si aho ra nafɨtambe ranai ŋgɨrɨ pande nɨŋgo, ŋga sübüdɨhoai yagodɨ ŋgomboe. Sapo ranɨ-sɨmboanɨ ana ŋgɨrɨ nɨmbɨ ranai yagodo. \v 26 Asu ŋgoafɨ adükarɨ ranambe muŋguambo hɨfɨhündɨ-yafe yihuru asu aboedɨ napo ŋgɨnɨndɨ ra ndemündündürɨ keboemboe. \v 27 Ŋga nɨne-moatükunɨ moaruwai-ayo, asu yikoarɨfo hohoanɨmoyo-randeimbɨ asu wosɨhoaforɨ hoafɨyo-randeimbɨ, muŋguambo ranana ŋgɨrɨ ŋgoafɨ ranambe keboehi ŋgei. Sapo Sipsip Nɨmorɨndɨ koadürümbo nɨŋgombo bukɨ-mayo ranambe ahei ndürɨ pamareandürɨ ai-yaŋɨgɨranɨmboke-boehi ŋgüsimboyei. \c 22 \s1 Yaŋgɨrɨ nɨŋgombo hoe asu nɨmɨ \p \v 1-2 Ranɨyu asu sünambeahɨndɨ nendɨ-mayu ranai hoe afɨndɨ yaŋgɨrɨ nɨŋgombo nɨmɨndɨ ra wambo nafuimayundɨrɨ. Hoe ra hɨmboarambe mupui forɨ wakɨreandeimb-ane. Hoe ranana sapo God asu Sipsip Nɨmorɨ ranahafandɨ nɨmarɨ-fondɨ-mayo ranambeahɨndɨ tüküfe hayamboyo ŋgoafɨ nafɨ bogorɨ ranɨ mbusümondühɨ mafoero ho. Asu hoe ranɨ hɨmborɨ-kɨmɨ yaŋgɨrɨ nɨŋgombo nɨmɨ ranai ŋgorügoanɨnɨ-ŋgorügoanɨnɨ burɨmayo. Nɨmɨ ranai mamɨ hɨmbanambe 12 hɨsɨyowohü asu moanɨ mamamɨ amoamo hɨsɨyo arandɨ. Asu nɨmɨ ranahandɨ emündü ranana muŋguambo hɨfɨhündɨ ranaheimbo aboedambofendürɨ ramboane. \v 3 Asu nɨne-moatükunɨ God ai ranahambo moaruwai-ane ehu ranana ŋgɨrɨ ŋgoafɨ ranambe yagodo. Ŋga God asu Sipsip Nɨmorɨ ahafandɨ adükarɨ bogorɨndɨ nɨmarɨ-fondɨ ranɨ yaŋgɨrɨ yagodoanɨ asu Godɨndɨ ratüpurɨyei rɨhündeimbɨ ai ahambo hohoanɨmondeihɨ ŋgusüfo pandɨhorɨmboyei. \v 4 Rananɨmbo asu ahandɨ ŋgusümboarɨ hoeindɨhi-mboyei asu ahandɨ ndürɨ ra ahei gɨrɨbodɨ hamɨndɨfihɨ sürü pande hɨnɨŋgɨndeambui. \v 5 Asu rananɨmbo ŋgɨrɨ nɨmbɨ asükaindo tükündɨfeyo. Ranɨmbo-anɨmbo ŋgɨrɨ ram asu hüfɨhamɨndɨ ranai si boakɨboadeandɨ. Sapo Adükarɨ God ai-anɨmbo ahei sindumbui. Asu nindou ranai adükarɨ bogorɨ nindoumbondahi koadürümbo-koadürümbo hɨbadühɨ ŋgeimboyei. \s1 Sisas ai ŋgɨrɨ amɨtata kudu \p \v 6 Ranɨyu sünambeahɨndɨ nendɨ ai hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “Ndanɨ hoafɨ ndanana anɨhond-ane, ŋga anɨhondümbo-mbɨrɨhindamboane. Ŋga Adükarɨ God, sapo ahandɨ hoafɨ hoafɨyomo rundeimbɨ ranahamumbo ahandɨ Yifiafɨ masagapurɨ ranai ahandɨ sünambeahɨndɨ nendɨ ranahamumbo koamarɨhepurɨ. Asu ai sapo Godɨndɨ ratüpurɨ ratüpurɨyei-rɨhündeimbɨ ranaheimbo nɨnɨ-moatükunɨ nɨmai hamɨndɨ tükümandɨfe ranahambo nafuimbohünda koamarɨhepurɨ,” mehu. \p \v 7 Sisas ai hoafɨyuhü yahuya, “Awi hɨmborɨ-yei! Ro ŋgɨrɨ amɨtata tükündaheandɨ. Nindou düdi ai buk ranambe süŋgunambo tükɨfembo hoafɨ sürü papɨ-mayo ranahambo hɨmborɨyeihɨ süŋgurɨhi rɨhündeimbɨ-mayei ranai ana hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨmbeyei-amboane!” mehu. \p \v 8 Ro Son ranɨ-moatükunɨ ra hɨmborɨya hoeirɨheamboanahɨ. Asu ro ranɨ-moatükunɨ ra hɨmborɨya hoeirɨhe raraorɨhɨ heheambo sünambeahɨndɨ nendɨ wambo nafui-mayundɨrɨ ranahandɨ yirɨ-kɨmɨ pɨya nɨmarɨmbo ndeara ahambo hohoanɨmo-yondowohü ŋgusüfo pefimbo yaŋgɨrɨmayahɨ. \v 9 Ŋga asu ai wambo hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “Yowanɨ, se refepoanɨ! Roana sapo sɨhafɨ mamɨ ratüpurɨye rɨhoandeimbɨ wandaf-anahɨ. Asu roana sapo sɨhafɨ apodoho wandafɨ-mamɨ Godɨndɨ hoafɨ hoafɨyomo-rundeimbɨ-memo rananemo asu muŋguambo nindou buk ndanambe hoafɨ eŋgoro ranahambo hɨmborɨyei mburɨhü ranɨ-süŋgurɨhindeimbɨ ranahei wandaf-anahɨ. Ŋga Godɨmbo-anɨmbo hohoanɨmo-ndafɨndowohü ŋgusüfo pandɨworɨ,” mehu. \p \v 10 Asükai hoafɨyundɨrühɨ yahuya, “Godɨndɨ süŋgunambo tükɨfembo buk ndanambe apaiaro ra se yowanɨ dɨbonapɨfehɨ gabudɨfe-poanɨ. God ai muŋguambo ranɨ-moatükunɨ ranahambo refemboayu ra ndeara akɨmɨ tüküfembo yaŋgɨr-ane. \v 11 Ranɨmboane asu moaruwai hohoanɨmoyu-randeimbɨ ranai moanɨ moaruwai hohoanɨmo ranɨsüŋgu-mbɨreand-amboane. Asu moaruwai hamɨndɨ hohoanɨmoyu-randeimbɨ ranai moaruwai hamɨndɨ hohoanɨmo süŋgu-mbɨreand-amboane. Asu mbumundɨ hohoanɨmoyu-randeimbɨ ranai mbumundɨ hohoanɨmo süŋgu-mbɨreand-amboane. Sürühoeimbɨ hohoanɨmo süŋgureandeimbɨ ranai sürühoeimbɨ hohoanɨmo süŋgu-mbɨreand-amboane,” mehu. \p \v 12 Sisas ai yare hoafɨyuhü yahuya, “Awi se hɨmborɨyei! Ro ŋgɨrɨ amɨtata tükündaheandɨ! Ro takɨnɨ moatükunɨ ndahamɨndɨ tükündahe-amboyahɨ. Rananɨmbo düdi ai nɨnɨ-moatükunɨyo ramareandɨ ranɨ-sɨmogodühɨ ndeheamboyahɨ. \v 13 Roana horombonɨpoed-anahɨ asu süŋgunɨpoed-anahɨ. Ro weaŋgurühɨdɨd-anahɨ asu bɨdɨfɨranɨdɨd-anahɨ. Roana weaŋgurühɨdɨdɨ hondüyu asu süŋudɨdɨ hondüya-rɨhandeimb-anahɨ \p \v 14 Nindou dɨdɨyei ahei hoearɨ-mayo ra boboerɨhünda aboedɨ sɨmborɨ afɨsaho-koate tüküfeimbɨ-mayei ranai ana hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨmbeyei-amboane. Aiana sapo yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ nɨmɨ-mayo ranahandɨ hɨsɨ ra moanɨ hɨmbo-koate dagüdihɨ asu adükarɨ ŋgoafɨ ginɨrɨ yipurɨ nafɨtambe-mayo ranɨ nafɨ keboehimboyei. \v 15 Ŋga asu moaruwai hamɨndɨ hohoanɨmoyeimbɨ nindou, tɨbagɨru rundeimbɨ, nɨmorehɨ sɨsɨhɨmoyomoru-ndeimbɨ asu nindowenihɨ bɨrabɨrɨyei rɨhündeimbɨ, nindou hɨfokoarɨhi-rɨhündeimbɨ, tɨkai godɨmbo süŋgurɨhi-rɨhündeimbɨ, nindou wosɨhoaforɨ hoafɨyei rɨhündeimbɨ, ranai ana ŋgɨrɨ adükarɨ ŋgoafɨ nafɨtambe-mayo ranɨ-nafɨ keboehi ŋgüsi, ŋga ai moanambuhü nɨmboeimboyei. \p \v 16 Ro Sisas-anahɨ nda, wandɨ sünambeahɨndɨ nendɨ ranahamumbo koararɨ-heheapurɨ muŋguambo moatükunɨ ranahambo wandɨ nendɨ ranaheimbo wataporɨmbo-yondürɨmbohünda. Roana sapo Defitɨndɨ amoao-mamɨ ranahei sɨrɨhünd-anahɨ tüküyahe anɨmboahɨ. Asu roana botɨbotɨ siambeahɨndɨ mupui-anahɨ,” mehu. \p \v 17 Yifiafɨ Aboedɨ ai Sipsip Nɨmorɨndɨ nɨmorehɨ ranɨ-dɨbo hoafɨyafehü safeya, “Se mborai sɨnɨfɨ,” masafe. Nindou düdi hɨmborɨnduhü ana, hoafɨnduhü anɨmboya, “Se mborai sɨnɨfɨ,” mbüsu. Nindou düdi ai amɨndanɨŋombonduhü ana, mbüsünu-wamboane. Nindou ai hoe sɨmɨndɨmbo hohoanɨmoayu ana, ai sünü yaŋgɨrɨ nɨŋgoweimbɨ hoe ra moanɨ mbüsümündu-wamboane. \s1 Son ai nindou buk ndanambeahɨndɨ hoafɨ hɨmborayei ranaheimbo ahɨnɨ hoafɨmayundürɨ \p \v 18 Muŋguambo nindou ai Godɨndɨ hoafɨ sapo buk ndanambe eŋgoro ranahambo hɨmborayei ranaheimbo ahɨnɨ hoafɨ nda ro Son-anahɨ asahandürɨ. Nindou düdi ai ahandɨ hoafɨ Godɨndɨ-mayo hoafɨ ranɨfihɨ pare haya hoafayu ana, God ai ahambo nɨne moaruwai moatükunɨ ai buk ndanambe refembo hoafɨmayu ra ahambo randeambui. \v 19 Asu nindou düdi ai bɨdɨfɨrɨ hoafɨ buk ndanambe raguanambo-areandɨ ana, God ai nindou ranahambo randiranɨ asu ŋgɨrɨ sapo yaŋgɨrɨ nɨŋgombo nɨmɨ hɨsɨ-mayo ra dedu. Asu ŋgɨrɨ Godɨndɨ adükarɨ ŋgoafɨ buk nda ranahambo wataporɨmbo-marandɨ ranambe nüŋgu. \p \v 20 Nindou muŋgu moatükunɨ ranahambo anɨhondümbo hoafɨmayu ai hoafɨyuhüya, “Ro ŋgɨrɨ amɨtata tükündaheandɨ,” mehu. \p Anɨhond-ane. Adükarɨ Sisas, se mborai. \p \v 21 Adükarɨ Sisas ai sɨheimbo muŋguambo moanɨ hɨpoambo-mbɨreandüramboane.