\id COL - Angor NT [agg] -Papua New Guinea 2001 (DBL 2014) \h Korosi \toc1 Pas nda Por ai Korosihündambo sürü papɨmarandɨ \toc2 Korosi \toc3 Kor \mt1 Korosi \mt2 Pas nda Por ai Korosihündambo sürü papɨmarandɨ \c 1 \p \v 1 Ro Por Sisas Kraisɨndɨ hoafɨ sahamɨndɨ ha-rɨhandeimb-anahɨ. God ai ahandɨ hohoanɨmonambo wambo Kraisɨndɨ hoafɨ semɨndɨ hombohünda kafoare hɨnɨŋgɨ-mareandɨrɨ. \v 2 Wandɨ wandafɨ, Timoti dɨboanehɨ pas nda sürü papɨrɨho Godɨndɨ nendɨ Sisasɨmbo anɨhondümbo-rɨhoreimbɨ Korosi ŋgoafɨhü amarei sɨheimbo koararɨhehoandɨ. Sɨhefɨ Ape God ai sɨheimbo moanɨ hɨpoambo-ndearühɨ ŋgusüfoambe afurɨfe kifimbɨ hohoanɨmo mbɨsagadür-amboane. \s1 God ai Korosi nendambo anɨhondümbofe hohoanɨmo botɨmareandürɨ \p \v 3 Yɨhoehɨ dɨdɨbafɨfe hoafɨ ranambe sɨheimbohünda muŋguambo si Godɨmbo sɨhefɨ Adükarɨ Sisas Kraisɨndɨ afɨndɨ ranahambo hɨhɨfɨrɨhorɨhü hoafɨyahoando rɨhoandüh-anehɨ. \v 4 Se Sisasɨmbo anɨhondümbo-rɨhorühɨ asu Godɨndɨ nendɨ amurɨ anɨmboei aheimbo ŋgusüfo parɨhi marɨhündɨ hoafɨ ra ro hɨmborɨmayehɨ ranɨmboyehɨ ro Godɨmbo hɨhɨfɨmarɨhorɨ. \v 5 Nɨmboe sapo se anɨhondü hoafɨ asu aboedɨ hoafɨ ranai tüküfeyoanɨ aboedɨ moatükunɨ God ai sünambe masɨhendɨ ranahambo hɨmborɨyei hehi semɨndɨmbohünda anɨhondümborɨhi nɨmoamo hɨmboyei arɨhündɨ. Asu ranana sɨhei hɨpoambofe asu ŋgusüfo pefe hohoanɨmo ranahandɨ nɨmɨndɨhane. \v 6 Muŋguambo hɨfɨhü ai bokamarɨhoemo ranɨyo nɨmorehɨ nindowenihɨ afɨndɨ anɨhondümbo-rɨhindühɨ süŋgumarɨhindɨ asu ranɨyo ahei hohoanɨmo ra aboedɨ tükümefeyo sɨheimbo rawareandɨ nou. Aboedɨ hoafɨ ra weaŋgurühɨ sɨheimbo sowahɨ tükümefeyoa hɨmborɨyeihɨ asu ranɨmbo Godɨndɨ moanɨ hɨpoambofe hohoanɨmo ra anɨhondümbo fɨfɨrɨmarɨhindɨ. \v 7 Epafras ai Godɨndɨ-mayo moanɨ hɨpoambofe hohoanɨmo hoafɨ ra yamundɨ-mareandürɨ ra se fɨfɨrɨhimboanei. Nindou ranai ro-dɨbo Sisasɨndɨ ratüpurɨyefɨ-rɨhundeimb-ani asu ai yɨhoehɨmbo farɨhemunɨ arandɨ ahambo ŋgusüfo pamarɨhorɨ. \v 8 Yifiafɨ Aboedɨ ranai sɨheimbo nindou ŋgorümbo ŋgusüfo pefe hohoanɨmo masagadürɨ ra Epafras ai yɨhoehɨmbo wataporɨmbo-marandɨ. \s1 God ai Korosimbo ŋgɨnɨmbɨ-ramündürɨ yahuhaya Por ai dɨdɨbafɨmefindo \p \v 9 Ranɨmbo-hündamboyehɨ ro sɨheimbo hɨmborɨye hohoa muŋguambo si ra sɨheimbohünda Godɨmbo dɨdɨbafɨye arɨhoandɨ. Ranɨyehɨ ro Godɨmboya ai Yifiafɨ Aboedɨndɨ-mayo aboedɨ fɨfɨrɨfe dagadüranɨ asu se nɨnɨ-moatükunɨ ai yifirayu ra fɨfɨrɨ-mbɨrɨhinda se hohoa dɨdɨbafɨ-yahoando arɨhoandɨ. \v 10 Ranɨmbo-hündambo-anɨmbo asu se Adükarɨndɨ nendɨ nahurai hahabodeihü asu nɨnɨ hohoanɨmo se rawarɨhindɨ ra hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨndümbui. Rananɨmbo asu se nɨmboeimbo ahandɨ-mayo aboedɨ ratüpurɨ ranɨ yaŋgɨrɨ süŋgundɨhi ndühündɨ asu sɨhei Godɨmbo fɨfɨrɨfe ra ŋgombo adükarɨndɨmboe. \v 11 Ro rarɨho dɨdɨbafɨ-yahoandühɨ sehɨya: God ai sɨheimbo ahandɨ hepünüfeimbɨ ŋgɨnɨndɨnambo ŋgusüfoambe ŋgɨnamɨndürɨ-mboane. Ranɨmboane asu ŋgɨnɨndɨ nɨmboeimbo muŋguambo tɨŋɨrɨfo ranahambo moanane mbɨseihü hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨndeihɨ Godɨmbo hɨhɨfɨndɨhorɨ asehɨ. \v 12 Ai sɨheimbo ramareandüra se aboedɨ hohoanɨmo süŋgurɨhi arɨhündɨ ranɨmboane asu aboedɨ moatükunɨ semɨndɨmbo dɨbonɨyu masɨhendürɨ ranɨnambo süŋgunambo ndahümündimboyei. Rananɨmbo Godɨndɨ nendɨ muŋguambo si God hɨfandɨrandɨ ranɨfihɨ anɨmboei ranɨ-babɨdɨ ranɨ-moatükunɨ ra se ndahümündimboyei. Ranahambo se Godɨmbo hɨhɨfɨndɨhorɨ. \v 13 God aiyu sɨhefɨmbo nɨmbɨ nɨmarɨwanɨpoedɨ hüramündümunɨ tüküfi aboedambo ahandɨ nɨmorɨ mamɨ ranahandɨ ŋgɨnɨndɨ hɨfandɨrand-ambe hɨnɨŋgɨ-mareamunɨ. \v 14 Ahandɨ süŋguyefɨ sɨhɨrɨ aboedambo tüküyahundühɨ sɨhefɨ moaruwai hohoanɨmo ranahambo amboawiyei mehumunɨ. \s1 Sisas asu ahandɨ ratüpurɨ hohoanɨmo \p \v 15 Godɨndɨ nɨmorɨ Krais-ana sapo God hoeifekoate-ayefɨ yahurai sɨsamɨ hamɨnd-ani. Aiana weaŋgurühɨ hondü tüküfi haya asu muŋguambo moatükunɨ God ai nafɨmarandɨ ra ai ŋgasündɨfe nɨmɨndɨhani. \v 16 Ahandɨ süŋguyo God ai muŋgu moatükunɨ nɨmoamo sünambe asu hɨfɨnɨ ra nafɨmarandɨ. Ai hoeifeimbɨ asu hoeifekoateimbɨ moatükunɨ ŋgɨnɨndɨ muŋguambo nafɨmarandɨ. Ranɨyu muŋgu moatükunɨ ra ahandɨ süŋgu ahambohünda nafɨmarandɨ. \v 17 Ranɨyu Sisas Krais ai boatei muŋgu moatükunɨ tüküfekoate-yoambe manüŋgu asu ranɨ-moatükunɨ ranai ahandɨ ŋgɨnɨndɨnambo aboedɨ tüküfe eŋgoro. \v 18 Ranɨmboane asu ai ahandɨ nendɨ-yafe fi ranahambo mbɨroyuhü asu fi ranahambo yaŋgɨrɨ nɨŋgombo nɨmɨndɨhayu. Ai boatei weaŋgurühɨ tükümefiyu asu muŋgu moatükunɨ ranahambo bogorɨ nɨŋgombohünda ai boatei yɨfɨhündɨ botɨmefiyu. \v 19 God ai ahandɨ muŋguambo yaŋgɨrɨ nɨŋgombo hohoanɨmo asu ŋgɨnɨndɨ ra ahandɨ Nɨmorɨndɨ fiambe mbɨmarowamboane mehu. \v 20 Muŋgu moatükunɨ hɨfɨ ndanɨhünda asu sünambeahɨndɨ ra Godɨmbo hürütimb-anei, ŋga ahandɨ nɨmorɨndɨ süŋguyu ai muŋgua moatükunɨ ra ai randeambui asu God-babɨdɨ wudɨndeimboyei. Ranɨmboyo Sisasɨndɨ horɨ ranai nɨmɨ keimbɨ karɨhendeimbɨ fɨhɨ kamefoenda asu God ai sɨhefɨ hürütimbü hohoanɨmo ra hɨfɨnambo-mareandɨ. \p \v 21 Horombo ana God ai aŋgunɨ manüŋgu asu se aŋgunɨ manɨmboei. Ranɨyei asu se ahambo hohoanɨmoambe hürütümarɨhorɨ. Sapo se moaruwai hohoanɨmo ra süŋgurɨhindühɨ wambo. \v 22 Ŋga asu Sisas ai nɨmɨ keimbɨ karɨhe-ndeimbɨfihɨ yifɨyuhü ranɨ-süŋgunamboyu God ai-dɨbo nɨŋgombo mamambe-mareandürɨ. Sɨheimboya, ai wambo sowana sühüsihümbo asu ai aboedɨ sürühehindeimbɨ nɨmboeimbo moaruwai hohoanɨmo ra nɨmarɨkoate-mbeyondürɨ yahuhayamboyu ramareandɨ. \v 23 Se anɨhondümbofe hohoanɨmo ranɨnambo kɨkɨhɨsafɨ-rɨhümündihɨ moanɨ ŋgɨnɨndɨ anɨmboei ana, ranɨ-moatükunɨ sɨheimbo tükündɨfemboe. Ŋga moaruwai ratüpurɨ hohoanɨmo ranai sɨheimbo hühündeiranɨ asu se aboedɨ hoafɨ hɨmborɨyei hehi anɨhondümbo-marɨhindɨ ra hɨnɨŋgɨ-ndɨhimboyei. Ro Por aboedɨ hoafɨ ranahandɨ ratüpurɨya-rɨhandeimb-anahɨ asu hɨfɨ ndanɨhü nindou muŋguambo ranaheimbo ranɨ hoafɨ ra hoafɨya marɨhandɨ. \s1 Por ai Korosimbo mafarɨhendürɨ \p \v 24 Haponda ro sɨheimbo farɨhefendürühɨ nɨne tɨŋɨrɨfo ra wandɨ finambofe semɨndɨmbo hɨhɨfɨ-hɨhɨfeheandɨ. Roana Kraisɨndɨ nendɨ ahandɨ fi nouayo ranɨmbo fehefembo samboanahɨ. Kraisɨndɨ asübusɨ ahandɨ nendɨ ranaheimbo farɨhefembo ra awi mbeŋgorɨ. Asübusɨ ra ro semɨndɨmboayahɨ nda Sisasɨndɨ asübusɨ ranɨ-dɨbo sɨmoŋgorɨndɨhea samboanahɨ. \v 25 God ai ahandɨhoarɨ kamafoareandɨr-amboyahɨ ro Kraisɨndɨ nendɨ-yafe ratüpurɨyo-rambo sɨheimbo farɨhefe-ndürɨmbohünda tükümeheandɨ. Ranɨmbo-hündambo-anɨmbo asu ro Godɨndɨ hoafɨ eŋgoro ra muŋgu wataporɨmbo-ndɨhamboyahɨ. \v 26 Muŋguambo si maho ra horombo ana hoafɨ ra muŋguambo nindou ranahei hɨmboahü dɨbo meŋgoroyo. Ŋga hapondanɨ ana Godɨndɨ nendɨ ranahei hɨmboahü weindahɨ hamɨndɨ tüküfemboane. \v 27 God ai hoafɨ dɨbo eŋgoro ra Suda-yafe ndɨfo ranaheimbo nafuimbo yahumboani. Hoafɨ dɨbo hamɨndɨ meŋgoro, ŋga God ai weindahɨmareandɨ ra ndahurai-ane: Sisas ai se-babɨdɨ manüŋgu-wamboanei asu se ahambo hɨfandarɨhorɨ. Nɨmboe ai sɨheimbo semɨndɨndürɨ hafo ai-babɨdɨ aboedɨ napo ahandɨ-mayo sünambe eŋgoro ra semɨndɨmbohünda. \p \v 28 Roana Sisasɨndɨ aboedɨ hoafɨ ra muŋguambo nindou mamamɨ ranaheimbo hoafɨyefɨ-rɨhundeimb-anefɨ. Rananefɨ ro nindou muŋguambo ranaheimbo wudɨpoaporɨhu yamundɨrɨhurühɨ ahɨnɨ hoafɨyefɨ arɨhundɨ. Asu ro aboedɨ hamɨndɨ fɨfɨrɨfenambo yamundɨhundürɨ arɨhundɨ sapo ai ŋgɨnɨndɨ hamɨndɨ süŋgurɨhindeimbɨ tükündahindanɨ asu ro Godɨmbo sowana semɨndɨndürɨ hombohünda. \v 29 Ranɨmbo-hündamboane asu ro Adükarɨndɨ ŋgɨnɨndɨnambo tɨŋamboyahühɨ ratüpurayahɨ. Krais aiyu ranɨ ŋgɨnɨndɨ ra wandɨ fiambe hɨnɨŋgɨ-mareandɨrɨ. \c 2 \s1 Ai ŋgɨnɨndɨ anɨhondümbo-ndɨhindühɨ tɨkai hoafɨ yɨhɨrɨ-mbɨrɨhind-amboane \p \v 1 Ro sɨheimbo yarɨhi fɨfɨrɨmbɨrɨhinda samboanahɨ afɨndɨ hamɨndɨ tɨŋɨrɨfoayahɨ se-anei adükarɨ ŋgoafɨ Raodisiahünd-anei asu Godɨndɨ nendɨ wandɨ ŋgusümboarɨ hoeifekoate-mayei-anei fehefembohünda. \v 2 Ahei hohoanɨmo ra ŋgɨnɨndɨ tükɨndɨfehümbo ŋgusüfo pefirɨndeihɨ aboedɨ hohoanɨmo sahümündihümbo asu ranɨ hohoanɨmo ranai ahei anɨhondümbofe hohoanɨmo ranahambo ŋgɨnɨmbɨ-ramɨndɨndüra samboanahɨ. Asu Godɨndɨ dɨbo hoafɨ horombo meŋgoro ranamboanɨ ai fɨfɨrɨmbɨrɨhinda samboanahɨ. Ŋga Krais-ani ai ahandɨhoarɨ hoafɨ ranahambo nɨmɨndɨhayu. \v 3 Godɨndɨ muŋguambo fɨfɨrɨfe asu hohoanɨmo ra Krais ahandɨ hohoanɨmoambe tüküfemboane ŋgɨnɨndɨ napo arambe tükefeyo nou. \v 4 Nindou ŋgorü ai sɨheimbo sɨsɨndɨ hoafɨnambo tɨkai hoafɨnda-hündürɨmboyei saheheamboanahɨ hoafɨ nda sɨheimbo hoafayahɨ. \v 5 Ro se-babɨdɨmbo nɨmboambo-yahɨpoanɨ, ŋga wandɨ hohoanɨmo ana se-babɨdɨmboane eŋgoro. Rananahɨ ro se Kraisɨmbo anɨhondümbo-rɨhorühɨ aboedɨ ŋgɨnɨndɨ nɨmboeimbo ratüpurayei ranahambo fɨfɨrɨhe hehea hɨhɨfɨ-hɨhɨfayahɨ. \s1 Sɨhɨrɨ Krais-babɨdɨ nɨboadefüh-anɨmbo yaŋgɨrɨ nɨŋgo hondü ra ndahumɨndefɨ-mboane \p \v 6 Ŋga asu se Sisas Kraisɨmbo yɨhoefɨ Adükar-ani seihü masahorɨmɨndei ranɨmboane asu se ai-babɨdɨ nɨmboei ŋgei. \v 7 Rananɨmbo se ahandɨ ŋgɨnɨndɨnambo nɨmboei sapo nɨmɨ aharɨ hɨfambe hanɨhü ŋgɨnɨndɨ anɨŋgo-ane asu worɨ kambohoanɨ ŋgɨnɨndɨwamɨ ŋgɨnɨndɨ afondaro nahurai nɨmboei. Ro sɨheimbo aboedɨ hoafɨ yamundarɨhundürɨ ranɨ yaŋgɨrɨ anɨhondümbo-ndɨhindühɨ ŋgɨnɨndɨ nɨmboeimbo asu se Godɨmbo hɨhɨfɨndɨhorɨ ndühündɨ. \v 8 Asu se randɨhindühɨ hɨbadɨhümbo. Ŋga nindou ŋgorü ai sɨheimbo hoafɨ nɨmɨndɨ fɨfɨrɨfekoate hoafɨnambo tɨkai hoafɨndandürümbui. Yahurai nindou-ana ahamundɨ amoao-yomondɨ-mayo asu moaruwai nendɨ hɨfandɨ-rundeimbɨ-yomondɨ-mayo hohoanɨmo masemündu, ŋga ai moai Adükarɨndɨ hohoanɨmo süŋgureandɨ. Ŋga wanɨ. \p \v 9 Muŋguambo yaŋgɨrɨ nɨŋgombo hohoanɨmo Godɨndɨ-mayo ranana Kraisɨndɨ fiambe tüküfemboane. \v 10 Krais ai muŋgu-moatükunɨ ŋgɨnɨndeimbɨ ranahei mbɨro-ani. Se Kraisɨnd-anei, ranɨmboyu God ai sɨheimbo yaŋgɨrɨ nɨŋgo hohoanɨmo masagadüra sɨhei fiambe tüküfemboane. \v 11 Se Krais-dɨbo anɨmboadei ranɨmbo-hündamboyo se fi-hoearɨ kefetɨrɨhefe hohoanɨmo hondü süŋguarɨhindɨ. Ranɨ-moatükunɨ ranana fi-hoearɨndɨ-yopoanɨ, ŋga wanɨ. Ŋga ranɨ-moatükunɨ ranana Kraisɨndɨ süŋguyo sɨhefɨ yaboateihündɨ ŋgusüfoambe hohoanɨmo ra raguanambo-fembohünda ramarɨhindɨ fi-hoearɨ kefe tɨrɨhefe nou. Ranɨ-moatükunɨ ranana Kraisɨndɨ-mayo fi-hoearɨ kefe tɨrɨhefe hohoanɨmo hond-ane. \v 12 Se hundürayei ana, se Krais-babɨdɨ hɨfambe masamboerei nahurai-ane, asu se ai-babɨdɨ botɨmehindɨ. Se Godɨndɨ ŋgɨnɨndɨ Sisasɨmbo botɨmarirɨ ranahambo anɨhondümbo-marɨhinda ranɨmbo God ai sɨheimbo botɨmareandürɨ. \p \v 13 Horombo ana se moaruwai hohoanɨmo süŋgumarühɨ hei. Ranɨyei asu se yaboateihündɨ hohoanɨmo ra moai raguanambo-rɨhindɨ, ŋga asu ranai sɨheimbo hɨfokoa-mareandürɨ noumehindɨ. Ŋga asu sɨheimbo God ai ahandɨ hɨpoambona Kraisɨndɨfihɨ yaŋgɨrɨ nɨŋgombo hohoanɨmo ranambo botɨreandürɨ pamareandürɨ. Ranɨyu asu ai ranɨ-sɨmboanɨ sɨhei moaruwai hohoanɨmo mamarondürɨ ra raguanambo-mareandürɨ. \v 14 Ranɨyo muŋguambo ahɨnümbɨ hohoanɨmo ranai sɨhefɨmbo papɨ-hoafɨreamunɨ mbura sɨhefɨ moaruwai hohoanɨmo ra weindahɨ-mareandɨ. Nɨne hohoanɨmo moaruwai ratüpurɨyefɨ marɨhundɨ ranana papɨ-hoafɨ sürü pefe sɨhefewa eŋgoro, ŋga asu God ai ranɨ-moatükunɨ ra nɨmɨ keimbɨ karɨhe-ndeimbɨfihɨ pare tɨkoramündühɨ muŋgu moendɨmareandɨ. \v 15 Ranɨyu God ai moaruwai nendɨ, asu ŋgɨnɨndɨ bogorɨmboyafu-ndeimbɨ hɨfɨnambo-mareapurɨ. Nɨmɨ keimbɨ karɨhendeimbɨfihɨ God ai muŋguambo nindou-yafe hɨmboahü nafuimayu Krais ai ahamumbo ŋgasündɨ-mareapura asu ai ŋgɨnɨndɨkoate-memo. \s1 Sɨhɨrɨ Krais-babɨdɨ yɨfɨmayefɨ \p \v 16 Ranɨmbo-hündamboane nindou ŋgorü ai ŋgɨrɨ sɨheimbo papɨ-hoafɨndandürɨ sesɨ sesɨ, hoe sɨmɨndɨ, adükarɨ rotumbo si asu sɨmborɨ amoamofihɨ rotumbo asu moanɨ ŋgoafɨmbo nɨmarɨmbo si ahɨnümbɨ ranɨmbo. \v 17 Horombo ahɨnümbɨ hohoanɨmo ranana nɨnɨ-moatükunɨyo süŋgunambo tüküfemboayo ranahambo sɨsamɨ nahurai-ane, ŋga haponda Krais-ani ai anɨhondü hamɨndɨ hondayu. \v 18 Se hɨbadɨhümbo nindou mamɨ ai sɨheimbo papɨ-hoafɨndandüranɨ anɨmbo se ŋgɨrɨ Godɨndɨ takɨnɨ ndahümündi. Ai tɨkarehaya ahei ndürɨ hɨfɨnambo-mareandɨ, ŋga asu sünambeahɨndɨ nendɨ ranaheimbo adükar-anei sei hehi ahei ŋgusüfo ranaheimbo parɨhi arɨhündɨ ranɨ hohoanɨmo ranahambo hɨhɨfɨ-hɨhɨfɨyei arɨhündɨ. Nindou ranai nɨnɨ-moatükunɨ yafogoadɨnambo nahurai hoeirɨhi hehi ranahambo afɨndɨ wataporɨmbo-arɨhündɨ ahei-hoarɨ ndüreimb-anefɨ asei. Ŋga ai nindou-yafe hohoanɨmo yaŋgɨrɨ süŋgurɨhindühɨ fɨfɨrɨhundeimb-anefɨ asei. \v 19 Rananei asu nindou ranai Krais mbɨro hondü ranahambo moai ndorɨhi kɨkɨhɨrɨhomɨndei. Kraisɨndɨ nendɨ ai ahandɨ fi-ane asu Krais ai mandüharɨ fisafɨ ranai türe-türe ra haya fi afɨndɨ tükefeyo God ai ramareandambo wambo. \p \v 20-21 Seana Krais-babɨdɨ yɨfɨyei mburɨhü asu ranɨ-sɨmboanɨ hɨfɨ ndanɨhünda hohoanɨmo moaruwai ra ndeara hɨnɨŋgɨ-marɨhind-ane. Ŋga asu nɨmboeyei haponda se nindou hɨfɨ ndanɨhündambo hahabudi arɨhündɨ nahurai tükehinda? Asu nɨmboeyei se muŋguambo hɨfɨnɨndɨ hohoanɨmo ndahurai meŋgoro ranɨ-hoarehɨ anɨmboei ra sapo yare hoafɨyowohüya, ‘Ranɨ-moatükunɨ ra refepoanɨ, ranɨ-moatükunɨ ra sesɨpoanɨ, ranɨ moatüɨkunɨ ra sündɨfepoanɨ,’ yaho arandɨ. \v 22 Se muŋgu moatükunɨ ra randɨhinda moendɨndɨmboe. Nindou aiyomo ranɨ hohoanɨmo ra moanɨ ahamundɨ hohoanɨmonambo yaŋgɨrɨ hohoanɨmoyomo houmbo sɨhefɨmbo yamundɨmarümunɨ. \v 23 Anɨhond-ane, ranɨ hohoanɨmo ranɨramunɨ sɨhefɨmbo ŋgɨnɨndɨ hohoanɨmo botɨreamunanɨ asu sɨhɨrɨ sünambeahɨndɨ nendambo dɨdɨbafɨ-yahundühɨ sɨhefɨ hohoanɨmo ranahambo hɨfɨnambo-reamunühɨ asu sɨhefɨ fi ranahambo asübusɨ semunɨ marandɨ. Ranɨmboyo asu sɨhefɨ hɨmboahü ana ranɨ-moatükunɨ ra ai aboedɨ mbumundɨ hamɨndɨ hɨmbomayo. Ŋga asu ranɨ-moatükunɨ ranana moaruwai hohoanɨmo sɨhefɨ ŋgusüfoambe botɨfe ranahambo ŋgɨrɨ hɨfɨnambo-ndeandɨ, ŋga wanɨ. \c 3 \s1 God ai Krais-babɨdɨ botɨmareamunɨ \p \v 1 God ai Krais-babɨdɨ sɨhefɨmbo botɨreamunɨmboani. Ranɨmbo-hündambo-anɨmbo asu nɨnɨ-moatükunɨ hohoanɨmo nɨmoamo sünambe eŋgoro ranahambo yaŋgɨrɨ hohoanɨmondei. Nɨmoamo ranɨhü ana Krais ai muŋguambo moatükunɨ ranahambo bogorɨmbofi Godɨndɨ warɨ hondünɨ nɨmarümboani. \v 2 Muŋguambo si aho ra se sünambeahɨndɨ moatükunɨmbo yaŋgɨr-anɨmbo hohoanɨmo pandɨhindɨ, ŋga hɨfɨnɨndɨ moatükunɨ ranɨyopoanɨ. \v 3 Seana Krais-babɨdɨ yɨfɨmayei, ranɨmbo-wambo asu sɨhei koadürü yaŋgɨrɨ nɨŋgombo hohoanɨmo ranai-ana dɨbo mbeŋgorɨ Krais-dɨbo Godɨndɨ fikɨmɨ, ŋga awi moai weindahɨ yaŋgoro. \v 4 Krais-ana sɨhei yaŋgɨrɨ nɨŋgombo hohoanɨmo ranahambo nɨmɨndɨhani. Süŋgunambo ai weindahɨ tüküfiyu-ambe-anɨmbo asu se ai-babɨdɨ Godɨndɨ ŋgɨnɨndɨ hɨmboamupuimbo-randeimbɨ eŋgoro ra ndahümündi hehimbo ranɨhü weindahɨ tükündahimboyei. \s1 Se sɨmborɨ hohoanɨmo sahümündi-mboanei \p \v 5 Ranɨmboane se sɨhei hohoanɨmoambe hɨfɨ ndanɨhündambo hohoanɨmo amarondürɨ ra raguanambo-ndɨhindɨ. Ro hoafehandürɨ moaruwai hohoanɨmo nda ndahurai-ane: Nɨmorehɨ sɨsɨhɨmo hohoanɨmo, nindowenihɨ bɨrabɨrɨ hohoanɨmo, ŋgusüfo botɨreandeimbɨ moaruwai hohoanɨmo asu nindou ŋgoründɨ napo hohoaŋɨfe hohoanɨmo. Hohoaŋɨfe hohoanɨmo ranana tɨkai godɨmbo süŋgufe hohoanɨmoane. \v 6 Nindou düdi ai Godɨndɨ hoafɨ hɨmborɨkoate ranɨ-moatükunɨ hohoanɨmo süŋguareandɨ ana, asu God ai nindou ranahambo ŋgɨnɨndɨndürühɨ moaruwaimbo-ndirümbui. \v 7 Horombo se-amboanɨ nindou ranɨ-babɨdɨ nɨmboeimbo muŋguambo moaruwai hohoanɨmo ra süŋgumarɨhünd-ane. \v 8 Ŋga haponda se hohoanɨmo nda muŋguambo hɨnɨŋgɨndɨhindɨ: Ŋgɨnɨndɨ hohoanɨmo, watɨkoafɨ hohoanɨmo, nindou ŋgorümbo moaruwaimbofe hohoanɨmo, amoŋgonɨ hoafɨ, muŋguambo moaruwai hoafɨ ranana se muŋgu hɨnɨŋgɨndɨhindɨ. \v 9 Se mamamɨ sɨmborɨ tɨkai hoafürɨ-ndeimboyei sapo ndeara yaboateihündɨ moaruwai hohoanɨmo ra sɨhei ŋgusüfoambe-ahɨndɨ hɨnɨŋgɨ-rɨhimboanei. \v 10 Ŋga asu hapondan-ana se sɨmborɨ nindou tüküyahimboanei. God aiyu ahandɨhoarɨ nindou sɨmborɨ ra nafɨmarandɨ. Ranɨyu asu ai sɨheimbo hohoanɨmo sɨmborɨ sɨmborɨreandürɨ hɨnɨŋgɨreandürɨ arandɨ se God muŋguambo moatükunɨ nafɨra-randeimbɨ ranahambo dɨboadofe fɨfɨrɨfimbohünda. \v 11 Ranɨmboane asu Godɨndɨ sɨmborɨ hohoanɨmo süŋgu sɨhɨrɨ ahandɨ hɨmboahü mam-anefɨ. Suda asu Suda-yafe ndɨfo ranɨ-poanɨmboyopoanɨ, nindou fi-hoearɨ kefe tɨrɨhefeimbɨ asu nindou fi-hoearɨ kefe tɨrɨhefe-koateimbɨ ranɨ-poanɨmboyopoanɨ. Ndɨfo asu nɨmambeahɨndɨ burɨyeimbɨ nindou, kakɨ semɨndɨkoate ratüpurɨyomo-rundeimbɨ nindou asu nindou moanɨ aboedɨ nɨŋgomondeimbɨ ra ranɨ-poanɨmboyopoanɨ. Ŋga Krais ai yaŋgɨrɨ adükarɨ moatükun-ani asu muŋguambo sɨhefɨ fiambe amarumunɨ. \p \v 12 God ai sɨheimbo wand-anei yahu hɨnɨŋgɨma-reandür-amboani, asu se ahandɨ nindoumboyahi manɨmboei-amboanei asu ai sɨheimbo muŋguambo si ŋgusüfo pareandürɨ arandɨ. Ranɨmboane asu se hohoanɨmo ndahurai ndahümündi: Hɨpoambofe hohoanɨmo, nindou dɨdɨboadɨfe hohoanɨmo, afurɨfe hohoanɨmo, warɨ hoafeandühɨfe hohoanɨmo, sɨmborɨ hoafɨkoate hohoanɨmo. Ranɨ-hohoanɨmo ra se süŋgundɨhi ndühündɨ. \v 13 Nindou ŋgorü ai sɨheimbo moaruwaimbo-areandürɨ ana, asu se amboawi mbɨsei. Nindou ŋgorü ai ŋgorümbo moaruwaimboarirɨ ana, nindou ranai ŋgɨrɨ ahambo sɨmborɨ hoafɨndu. Sisas Krais ai sɨhei hohoanɨmo moaruwai ranahambo amboawi mehu nahurai-anɨmbo asu se-amboanɨ ranɨ-süŋgumbo nindou ranaheimbo amboawi mbɨsei. \v 14 Amurɨ hohoanɨmo muŋgu ra ranahambo kapeihɨ ŋgusüfo pefirɨndei. Ranane ŋgusüfo pefe hohoanɨmo ra muŋguambo mamambere hɨnɨŋgɨreanda ŋgɨnɨndɨ anɨŋgo. \p \v 15 Sisas Kraisɨndɨ-mayo ŋgusüfoambe afurɨfimbɨ hohoanɨmo masemunɨ ranai sɨhei ŋgusüfo ranahambo ndore hɨfandɨmbɨrandür-amboane. Se fi mamɨ nahurai-anei asu God ai sɨheimbo afurɨfe küfimbɨ hohoanɨmondei yahuhaya mborai mehundürɨ. Asu se Godɨmbo hɨhɨfɨndɨhorɨ ndühündɨ. \v 16 Kraisɨndɨ hoafɨ ra sɨhei hohoanɨmoambe ŋgɨnɨndɨ mbɨmarɨndür-amboane. Se sɨheihoarɨ ndondɨhi fɨfɨrɨndɨhindühɨ sɨmborɨ yamundɨfirɨndei. Se Herü Bukambeahɨndɨ herü, Sisasɨmbo kakɨsaombo herü asu Yifiafɨ Aboedɨndɨ-mayo herü ra heründeihɨ sɨhei hohoanɨmoambe Godɨmbo hɨhɨfɨndɨhorɨ. \v 17 Rananɨmbo asu se muŋgu moatükunɨ hoafɨ hoafayei-ane asu nɨne ratüpurɨ ratüpurayei-ane ra Sisas Adükarɨ yifirayu süŋgu ratüpurɨndei. Krais ai sɨheimbo mafarɨhendürɨ ranɨmbo-hündambo se Ape Godɨmbo hɨhɨfɨndɨhorɨ. \s1 Nɨmorehɨ nindowenihɨ asu ahei nɨmorɨ ranaheimbo hoafɨ \p \v 18 Nɨmorehɨ se, sɨhei nindowenihɨ ranahamundɨ hoarehɨ nɨmboei. Ranɨ hohoanɨmo ranane Godɨndɨ hɨmboahü aboedɨ hamɨndayo. \v 19 Nindowenihɨ se-amboanɨ, nɨmorehɨ sɨhamundɨ ranaheimbo ŋgusüfo pandundürühɨ sɨsɨ-koate ndowandümondürɨ nɨŋgomo. \v 20 Nɨmorɨ se-amboanɨ muŋgua moatükunɨ sɨhei boagɨrɨ ai hoafayei ahei hoarehɨ nɨboadei. God ai ranɨ hohoanɨmo ranahamboani hɨhɨfɨ-hɨhɨfayu. \v 21 Asu afɨndɨ se-amboanɨ sɨhamundɨ nɨmorɨ ranaheimbo randüwuranɨ asu ai ŋgɨnɨndɨ-ŋgɨnɨndɨndeihɨ dɨgorɨ-dɨgorɨndahimboyei. \s1 Ratüpurɨyei-rɨhündeimbɨ asu hɨfandu-rundeimbɨ-yafe hoafɨ \p \v 22 Ratüpurɨyei-rɨhündeimbɨ se sɨhei hɨfandündürɨ-rundeimbɨ ahamundɨ hoafɨ ranɨ-yaŋgɨrɨ süŋgundɨhindɨ. Se ahamundɨ hɨmboahü yaŋgɨrɨ ai hoeirundühɨ aboed-anei mbɨsɨmonda mbɨsei hehi ratüpurɨ aboedɨ ratüpurɨ-ndeimboyei. Ŋga se Adükarɨmbo yɨhɨmbondeih-anɨmbo asu sɨhei hohoanɨmo ra ratüpurɨ aboedɨ ranahambo yaŋgɨrɨ hohoanɨmo pandɨhindɨ. \v 23 Se nɨne ratüpurɨ ratupurayei ra ndondɨhi ratüpurɨndei. Sapo se muŋgu ratüpurɨ ratüpurayei ra Adükarɨmbohünda ratüpurayei, ŋga nindou-yeiyopoanɨ. \v 24 Se fɨfɨrɨhimboanei, süŋgunambo ana Adükarɨ ai sɨheimbo takɨnɨ dagadürɨmbui. Ai nɨnɨ-moatükunɨyo sɨheimbo segudürɨmboayu ra napɨre sɨhaiamboani. Se Kraisɨndɨ ratüpurɨyo-rambohünda nɨmboei. Aiana sɨhei Adükar-ani. \v 25 Nindou ai moaruwai hohoanɨmoayei ana, asu God ai aheimbo sɨmborɨ moaruwaimbo-ndearümbui. Ŋga God ai nɨmorehɨ nindowenihɨ-yafe hohoanɨmo ra mamɨ sɨmogodühɨ yɨbobore randühani. \c 4 \p \v 1 Ratüpurɨ hɨfandündeimbɨ bogorɨ se-amboanɨ sɨhamundɨ ratüpurɨyei-rɨhündeimbɨ nindou ranaheimbo aboedɨ ndondundürɨ hɨbadündürɨ. Se fɨfɨrumboanemo, Bogorɨ sɨhamundɨ ranai-amboanɨ sünambe mbamarü. \p \v 2 Godɨmbo dɨdɨbafɨfendombo hohoanɨmo ra se ndondɨhi kɨkɨhɨndɨhümündi. Se dɨdɨbafɨfembo ra ndondɨhi hohoanɨmondeihɨ Godɨmbo hɨhɨfɨndɨhorɨ. \v 3 Se yɨhoefɨmbo kameihɨ Godɨmbo dɨdɨbafɨ-ndahindowanɨ asu ai yɨhoefɨmbo nafɨ nafuinduanɨ ro Kraisɨndɨ hoafɨ weindahɨ bokarɨndɨ-hehumboane. Hoafɨ ranahandamboyo wambo karabusambe hɨnɨŋgɨma-rɨhindɨrɨ. \v 4 Se dɨdɨbafɨ-ndahindan-anɨmbo asu ro Sisasɨndɨ-mayo hoafɨ ra ndondɨhe türɨboadɨhe hoafɨndahanɨ weindahɨ tükümbɨfeyo-wamboane God ai ranahambo hohoanɨmoayu süŋgu. \v 5 Se nindou Godɨmbo süŋgufekoate-yeimbɨ babɨdɨ nɨmboeimbo ndondɨhi hohoanɨmondeihɨ aboedɨ hohoanɨmo süŋgundɨhindɨ ahei hɨmboahü. Se muŋguambo si hɨbadɨhündühɨ Kraisɨndɨ hohoanɨmo nafuindahündürɨ. \v 6 Muŋguambo si se aboedɨ hoafɨ yaŋgɨrɨ hoafɨndei. Yahurai hoafɨ ranɨmboanei nindou ai hɨmborɨmbo yifirayei. Rananɨmbo se nindou-yafe düdufe hoafɨ ra sɨmborɨ hoafɨmbo wudɨndɨhi fɨfɨrɨndɨhi hoafɨndeimboyei. \s1 Por ai Tikikus Onesimusɨmbo Korosinambo koamarɨhepɨrɨ \p \v 7 Tikikus ai sɨheimbo muŋgua ratüpurɨ ro ratüpurɨmayahɨ ranahambo hoafɨndündürɨmbui. Nindou ndanana aboedɨ anɨhondümbo Adükarɨndɨ ratüpurɨ ratüpurɨyu-randeimb-ani asu ro-dɨbo sɨhefɨ ratüpurɨyefɨ-rɨhundeimbɨ wandaf-ani. \v 8 Ranɨmboanahɨ ro ahambo sɨheimbo sowana koararɨhehinɨ, ai sɨnɨ ro nɨne ratüpurɨ ratüpurayefɨ ranɨmbo hoafɨyo-ndürɨmbohünda. Ranɨnambo sɨhei ŋgusüfo ŋgɨnɨndamɨndɨ-ndürɨmboe. \v 9 Onesimus amboanɨ ai-dɨbo koararɨhehinɨ. Ai sehünd-ani asu sɨhefɨ aboedɨ hamɨndɨ wandaf-ani. Ai-anɨmbo sɨheimbo nɨne-moatükunɨ ndanɨhü tüküfe arandɨ ranahambo wataporɨmbo-ndɨnarümboyafanɨ. \s1 Por ai Korosimbo karɨhasɨhandürɨ ehundürɨ \p \v 10 Aristarkus ro-dɨbo karabusambe anüŋgu ai-amboanɨ sɨheimbo hɨhɨfarandürɨ. Mak, Barnabasɨndɨ asandɨ, ranai-amboanɨ sɨheimbo hɨhɨfarandürɨ. Ai sɨheimbo sowana düduwanɨ ana, ahambo se ndahorɨmɨndei sapo ro sɨheimbo hoafɨmayahandürɨ ranɨmbohünda. \v 11 Sisas Sastus sahündo-rɨhündeimbɨ ai-amboanɨ sɨheimbo hɨhɨfarandürɨ. Ai yaŋgɨrɨ Sudahünd-anemo ro-babɨdɨ God ŋgɨnɨndɨ hɨfandarandɨ ranahambo ratüpurɨmayefɨ. Aiyomo wambo aboedɨ hamɨndɨ mafarɨhoundɨrɨ. \v 12 Epafras sehündɨ ai Sisas Kraisɨndɨ ratüpurɨyu-randeimb-ani sɨheimbo hɨhɨfarandürɨ. Muŋguambo si aho ra aiani sɨheimbo ŋgɨnɨndɨ nüŋgumbo sɨheimbohünda Godɨmbo dɨdɨbafɨfi arandɨ. Ai sɨheimboya, nindou hondü nɨmboeimbo sɨhei hohoanɨmo ranai God hohoanɨmoayu ra fɨfɨrɨhindühɨ ŋgɨnɨndɨ mbɨnɨboadeia yahuhayamboani Godɨmbo dɨdɨbafɨfi arandɨ. \v 13 Ro yarɨhe sɨheimbo hoafayahandürɨ, Raodisia-hündɨ, Hiroporisɨ-hündɨ ai sɨheimbo farɨhefe-ndürɨmbohünda afɨndɨ ratüpurɨ tɨŋɨrɨfoyei arɨhündɨ. \v 14 Ruk yɨhoefɨ dokta asu Dimas ai-amboanɨ sɨheimbo hɨhɨfarɨnandürɨ. \v 15 Wandɨ hɨhɨfɨ hoafɨ nda se wandafɨ mamɨ Raodisia adükarɨ ŋgoafɨhü amarei aheimbo hoafɨndahündürɨ. Nimfa asu Kraisɨndɨ nendɨ ahandɨ worambe fandɨhi-rɨhündeimbɨ ranaheimbo yɨhoefɨ-mayo hɨfɨfɨ hoafɨ nda hoafɨndahündürɨ. \p \v 16 Pas nda se hoeindɨhi mbundɨhümbo-anɨmbo asu nindou Raodisia ŋgoafɨhü amarei aheimbo sowana koandɨhehinda ai-amboanɨ hoeimbɨrɨhind-amboane. Asu se-amboanɨ wandɨ-mayo pas Raodisia-hündambo koamarɨheheandɨ ra hoeindɨhindɨ. \p \v 17 Ŋga asu se Arkipusɨmbo randɨhi hoafɨndahündowohü anɨmboya, ‘Sapo ratüpurɨ Adükarɨndɨ-mayo masowandɨfɨ ranahambo se hɨbadambo anɨmbo ndondo ratüpurɨndafɨ,’ mbɨsahündo. \p \v 18 Ro Por-anahɨ wandɨ warɨnambo sɨheimbo hɨhɨfɨ hoafɨ nda sürü paparɨhandɨ. Se wambo hohoanɨmo-ndahündɨrɨ, ŋga ro karabusambe-anahɨ anɨmboahɨ. Ŋga Godɨndɨ moanɨ hɨpoambofe hohoanɨmo ra sɨheimbo sowahɨ mbeyaŋgoro-wamboane, ŋga karɨhasɨhandürɨ.