\id 2CO - Agarabi NT [agd] (Papua New Guinea) -2011 bd \h 2 Korini \toc1 PORI MA KAN DÁDASÍEN KORINÍ NANIN BANTA UVAMAN AMEIN BOMPON MINO \toc2 2 Korini \toc3 2 Kor \mt1 PORI MA KAN DÁDASÍEN KORINÍ NANIN BANTA UVAMAN AMEIN BOMPON MINO \mt2 (2 Korini) \imt1 Kan Dádasí En Ma Korini Uvanteí Pákena Afova Vaya Ino \is1 Ma vompon ma uvantein banta ino. \io1 Baya varen orin banta Pori ino. \is1 Uvarein orana ino. \io1 AD fifti-sevenifin mino. Esé bompon uvádan manáa viyon orivin mai oyampákéi ma vompon uvanten mino. \is1 Ma vompon ma uvantein baru ino. \io1 Kiriki varafin bain baru Masedoniá ino. Taitasi ma Koriní me ampiren ma evaránen ovan mi uvaren mino. \is1 Ma vompon ma uvaman amikhein kéká ino. \io1 Koriní barurá ma monó tiyan mumunan iyain nanin bantafin mino. \is1 Nái ana vará ma vompon uvanten nafino. \io1 Koriní baru ráké kampun afova amin banta kayo ano Porini vaya varen orin doran má pura sikhein kama vaya ma sian dákó iyain ma san ma uman amiyain nan mino. Pori vei yoran má Yisasini kama vaya ma siamiyain ma san mi esé araí in ai (sapta) kayofin ákonaen tian amá ukhen mino. Yerusaremí ma monó tiyain nanin banta ma ayain moní ma karú darú in má inká Taitasi ma Koriníké ovaránen erin nain damu san ma sikheí páken nan sapta eiti vá naini vápin tikhen mino. Monó nanin banta vá ma ará manafiní in avúavákái Pori orikhen mino. Sapta teni (10) fin amen avaya ano manáa mo enará ukhen mino. Sapta teni (10) ráké tetini (13) fin ma orikhein mai manáa nanin banta ano ma ída ará baeran báken Porin uman amiyan ará namu uantiyan baya ino. \c 1 \s1 Porini Amusin Baya Ino \p \v 1 Yisas Karaisini kama vaya varen mo vanasi siamino van ma Tiyarafenu ano vei anunurá tivíká ein banta séi Porin má inká tetisi kama sifá tiváe Timotin má anon ma vompon uvaré uno. \p Mai ma Koriní barurá baona monó nanin banta kayo vá inká Ákaiá barafin má ma mumunan kéká baonafái uvamádékun oren mino. \p \v 2 Teti Sifóe Tiyarafenu vá inká Bafan Yisas Karaisini sarisari vá ará kusin má ano siretin má banten mino. \s1 Tiyarafenu Ano Ma Minó Nanin Banta Ará Kusiantein Baya Ino \p \v 3 \x * \xo 1:3 \xt Rom 15:5\x*Tetisi Bafan Yisas Karaisin Afóe Ayarafenun avisá daní ó tifano. Mai véi anon tetin nan arunan uren kusin timé iyan mino. \v 4 Teti ma umampin oré tifékun ma véi setin kama uren kusin timé iyainí esá ena nanin banta ma umampin orintí maé kamaé aya ékun ná kusin barano. \v 5 \x * \xo 1:5 \xt Íbo 34:19\x*Mai fara vara seyo, Yisasi ma vareiní ukhein uman ma seti variyaruna van mi Tiyarafenu ano Yisasin pinté uaren tetin moékan arunan é iyan mino. \v 6 Máan tiyantí tetí ma uman baranuna anon tiretin ará kusiantantin Tiyarafenu ano siretin kanaíen aya uren evaránen aviranten mino. Mai fara vara seyo, Tiyarafenu ano ma setin tirá kusisintan nain manon tiretin ará ákona uantanten mino. Máan ma urantiyan bempáké báke mai ma setí ankan bariyarunaí ukhein uman baran nono. \v 7 Tetí ankan ma ákonaé iniyaruna mai ma seti variyarunaí ukhein uman ma siretí ankan má dere varesin maen Tiyarafenu ano siretin mái ará kusin aminten mino. \p \v 8 \x * \xo 1:8 \xt Apo 19:23; 1Ko 15:32\x*Mumunan tiyofi sifá tiváeyan noe, Esiá barafin ma setin timaniná afoká ukhá ein uman afová ono van muno. Kákan uman urói afoká uven tetisi ákona maman bararasí uraká tetí ankan puronté uno sé inikhá uno. \v 9 Pura ino. Tetí ankan purimpin tisintákaren mifo mai yaná ma yákó ein nan ída setisi ákonará ino sé iné tifanté umpo fúká ein ma evaránen avían manté iyain mai Tiyarafenui ákonará ino sé uno. \v 10 \x * \xo 1:10 \xt 2Ti 4:18\x*Tiyarafenu ano furin pintena setin tiya uren tivíkein béi ano anan ena ena setin tiya uriyan tiviranten ne sé iniyá ave ukheruna mai yaná afoká inten mino. \v 11 Tiretí ankan ma setin tiyae amúkeona vá inká kokhon nanin banta ano ma amúkein mái Tiyarafenu ano iniren mi setin tarisari uren tiya ukhein kokhon nanin banta ano setin too varen béin tusu siantanten mino. \s1 Pori Ma Orono Sikhá Ein Nan Ma Sirun Noe Sein Baya Ino \p \v 12 Máan tukhein nan mi setiyan timo siyá uno. Teti ma siretin má báké ma siretimpin má inká ena nanin bantafin má ma yoriyá eruna mai fura sen puntákein inin má avúavá bá ma Tiyarafenu ano simikheintái yoriyaré uno. Ena nanin banta vá tiretí ankampin má ma yoriyaré eruna mai ída setisi ákonará ifo Tiyarafenui sarisarirá ino. \v 13 Tiretí ankan ma kasae yankáde afová oren bompon mi séi uvaman amiyaruna manáa yamú ma oriyantiyan teti ma siamiyaruna vaya oman afova suron inono. \v 14 \x * \xo 1:14 \xt 2Ko 5:12; Fir 2:16\x*Taréa setinti vaya ana manáan afová iyaona ínaimpáké minó afova ureya Bafan Yisasi ma ovaránen erin nain damúi siretin ma amo siyarunaí eya setin timo sin nono. \p \v 15 Mai fara vara seyo, siretí ankan nare o ódékuya kan dádasí e avu varano van mi sirá mantiyá inikhé uno. \v 16 \x * \xo 1:16 \xt 1Ko 16:5-6\x*Téi ma inikheruna mai Masedoniá barafá ma oronté tiretin e oné orikharé ma ovaráné erenté maé tiretin má e vákuya mai ráké aaí usintesí Yudiá barafá oronté uno. \p \v 17 Ma vaya ma sian damuáderuna van tiretí ankan ten nan ineine uren ifá inten minó té iniya rafono. Ída ino. Mai ma vara ráke nanin banta ano ma vaya sian damiyan ma varanté uno sen inká ída varanté uno sen uren ma mai yaná kasaen bariyainisá iya rafuno. Ída ino. \p \v 18 Tiyarafenu ano minó bei vaya ánain mi yakhafé iyain bantí pasé máan manan onté uno. Téi fura siré tiretin tiamiyá uno. Téi ma siyaruna vaya kayo mai séi ma varanuna yana san mi fura sé tiyá uno. \v 19 \x * \xo 1:19 \xt Apo 18:5\x*Mai fara vara seyo, Tiyarafenu Anin Yisas Karaisini vaya fefái sen má Sairasin má inká Timotin má ano siamiyáké béimpin eyo sin manan ban mifo mai ma arakhéké iyan ída ino ma sin má eyo ma sin má béimpin ída vane séku inikha ono. \v 20 \x * \xo 1:20 \xt Rev 3:14\x*Mai fara vara seyo, Tiyarafenu ano ma iyáantan baya kokhon uron mi varé íkan Yisasi ano mai vaya kayo me kanaí ukhen mino. Máan tukhein nan mi setí ankan mai véin pinté uaré pura ino siyáké maé Tiyarafenu aví daní é iyá tiféuno. \v 21 Mai van mi Tiyarafenu ano setin má inká tiretí ankan má aní uren mi setin ákona simiká Yisasin má manafin báké mantaan ákona ukhé tiféuno. \v 22 \x * \xo 1:22 \xt 2Ko 5:5; Efe 1:13-14\x*Máan tukhékun pasen kokhon daná ma setin timeno van ma kaúdákein pintena Kantá Aunan pói araíen aní daná tetin túpin kain eravíkan tetin maman bei vanasií ukhen mino. \s1 Pori Ma Ída Ainen Evaránen Koriní Barufá Orein Baya Ino \p \v 23 Tiyarafenu ano séin afová ukhái furan tiyá uno. Tiretin uman amenaen tiré Koriní barufá ída ainé evaráné oré uno. \v 24 \x * \xo 1:24 \xt 1Pi 5:3\x*Tiretin amusin ameno van mi siretin má doriyá umpo ída siretíi mumunantá dafisintó uno. Para vara seyo, mumunampin pefái mantaan ákona ukha rono. \c 2 \p \v 1 \x * \xo 2:1 \xt 1Ko 4:21\x*Mai van mi séi ovaré me iniré ída vá betin ena vá mo uman amékun aú arun barano sé iniréi ifá é uno. \v 2 Mai fara vara seyo, séi ma siretin uman amirékun ma arunanápin basin maen mai ena intéa kékasá bain ná téin timusin timinten nafino. Ída ino. Tireti anan ba ono. \v 3 Mai van mi fefá ma yékun orein bompompin máa sé uvantaré uno. Téi ma orékun maen mai ma séin moékantá amusin timiyain kéká ano ída vá tirun naná timino sikharé umpo séi ma inikheruna mai sempin ma vain timusin tiretí ankan má dere varano van muno. \v 4 \x * \xo 2:4 \xt Apo 20:31\x*Tiretin nan kákan tirunaná bariyáké ifí pintéi mai vompon uvaré uno. Tiretí ankan arunaná amen novara ma vompon uvare raumpo séi ma siretin nan moékantá tinunu iyaruna mai afová ono van muno. \s1 Ena Nanin Bantai Ume Ma Ampiantan Baya Ino \p \v 5 Mana vanta ano ma e manten tiretí ankan uman amintiya ma arunanápin basí mai uman téi ída varanté umpo monó nanin banta ma amikhein uman mai manáa sesosikhái séi ída kanaí é kokhon baya senté uno. \v 6 Máan turaya ma kokhon mano mai uman daíde ma mai vanta ameona uman mai kanaí ukhen mino. \v 7 Máan tukhein nará mai vanta enádá ída uman ame vá beni ume ampiantádeya kama e ayaesin ná ída arunanápin báken amusin ná ino. \v 8 Máan ture véin aní eya en nan para sinunu iyá uno vá tenovan mi éin duvuniyá uno. \v 9 Éi intesá é tenti vaya iniré bákurinte fono van mi mai vompon uvaman amé uno. \v 10 Éi ma mana vantai ume ampiantesí maé inte uman ná béi mantaren nafi mai séi yere veni ume ampiantanté uno. Tiretin naren tiré Yisas Karaisin avorá máan tonté uno. \v 11 \x * \xo 2:11 \xt Ruk 22:31\x*Máan tékun Ban Anon mano ída kanaíen tetin akhenóka intí eravé tinkamó tifano van muno. Para vara seyo, veni namu avúavá pefái seti afová ukhé tiféuno. \s1 Auyen Kasen Ban Avúavái Yoran Banta Kékái Vaya Ino \p \v 12 \x * \xo 2:12 \xt Apo 14:27; 1Ko 16:9\x*Troasí barurá ma Karaisini kama vaya seno van ma oriyá bá o onékun maen Bafan mano fefái senti aa uvíádan baren mino. \v 13 \x * \xo 2:13 \xt Apo 20:1\x*Máan tukhan mifo mairá ma kusen ban nan ída sinunu ukharé uno. Mai fara vara seyo, se sifá tiváe Taitasin ída onté pasé betin nan me sirun noe siré béin nan dosintó Masédoniá oré uno. \p \v 14 Máan tukhantí tetí ankan Tiyarafenu vará tusu sian tátifano. Mai fara vara seyo, Tiyarafenu anon Yisas Karaisin pinté uaren tetin tiyaí minó danápin esanté iyá uno. Tiyarafenu anon tiyaí Yisas Karaisin pákena afova vaya minó akhempá tiyákun kama uveri aunka ma orera einíi iyan mino. \v 15 Mai fara vara seyo, inarufá orin aintá manta ma inká aron i van masípin orin aintá manta ma ukhein kayofin tetí ankan aunka uveri an mi yakhé tifékun Yisas Karaisi ano setin máden íkun uan Tiyarafenun amiyan mino. \v 16 \x * \xo 2:16 \xt Ruk 2:34; 2Ko 3:5-6\x*Mai ma inarufá orin aintá ma mantakhein kayo ma aunan amin uveri ano ma kama aunka einí ukhé tifé umpo mai ma verai siyan ban barufin ma orin aintá ma mantakhein kayofin namu aunka ma iyain uveri an mi yakhé tiféuno. Iye anó mai avúavápin kanaí inten nafino. Ída ino. \v 17 Máan tukhéi setí ankan ona ma mamáken miyaní ino van me khoe khoe en noin kayo an ída yakhé tiféuno. Moní barano siren ma monó ten noin kayo kokhon mi van mino. Tetí ankan Yisas Karaisi yafíká ben avorá pura sen puntákein avúavákái Tiyarafenui vaya sé nó tiféuno. \c 3 \s1 Aposeri Kéká Mai Auyen Kasen Ban Avúavái Yoran Banta Kayo Ino \p \v 1 \x * \xo 3:1 \xt Apo 18:27; 2Ko 5:12\x*Araíerá téi kamaé puntáké doriyá unó terá evaráné te simo siya rafuno. Ída ino. Tetí ankan manáa kéká an derá teti siví daní ono van ena vanta kayo ano uvamádein bompon ná amiya rafu áa siretí ankan mano máan ukhein bompon uvamádesin tetin tiyaino vará iya rafuno. Ída uron mino. \v 2 \x * \xo 3:2 \xt 1Ko 9:2\x*Tiretí ankan manan tetisi vompon bákeya súká uvanten nan minó nanin banta ano mai vompon mi yankáden afová é iyan mino. \v 3 \x * \xo 3:3 \xt Eks 24:12; Yer 31:33; Isi 36:26-27\x*Tetí ankan ma yoriyaruna yoran manon aníen Karaisin pinté erikhein bompon mino siyan mino. Mai vompon maen ída vompon dankafó uvanten mifo fara van oriyan ban Tiyarafenui Kantá Aunan pói uvanten mino. Onámaná daro sa uvanten naifo vanasi aúkái uvanten mino. \v 4 Yisas Karaisin pinté uaren mi Tiyarafenu ano setin tiyaí mai yorarí iyái ventá anan ákona inin kaúké tiféuno. \v 5 Ída setisi ákonarái mai yoran doriyá tiféuno siré teti siví daní otifanté umpo Tiyarafenu finté anan mai ákona eré iyan mino. \v 6 \x * \xo 3:6 \xt Yer 31:31; Yon 6:63; 1Ko 11:25\x*Máan tukhan Tiyarafenu anon tivíádá auyen avúavápin ma kasen ban doran bantaí ukhé tiféuno. Peyante man baya ano ída kanaíen ayun ma fara van oriyan ban aunan timinten mifo mai ma auyen kasen ban avúavákái Kantá Aunan mano ayun ma fara van oriyan ban aunan timikhen mino. \s1 Auyen Kasen Bani Kakhan Ákona Ino \p \v 7 \x * \xo 3:7 \xt Eks 34:29\x*Mosesini Man Baya ma onámanáká uvantaré ein mai kama aa sákéi amikharen mifo mai ano furin manan dákó iyaren mino. Mai man baya ano Tiyarafenui kakhan mái eríkan Mosesin auná pinté panu uron tiyákan Isareri nanin banta ano ída kanaíen ben auná onen mifo mai kakhan mano ainen mo kípen mino. \v 8 Máan tukhen mifo saréa ma Kantá Aunan mano yoriyain khakhan mano ídá moéken esantakhen nafino. \v 9 \x * \xo 3:9 \xt Diu 27:26; Rom 1:17\x*Banta ma aruan purin daná ano ma kakhan baren erikharé intin ma inká auyen avúavápin kasen ban mano ma setin nan puntákein nanin banta ino ma sikhein panu anon moékakhen mino. \v 10 Máan tukhein nan mi auyen kakhan manon pura sen peyante kakhan esantakhen mino. \v 11 Para vara seyo, feyante avúavá ano ainen kípan kakhan mái erikharen mifo auyen avúavá anon moékan kakhan má para van oriyan banten mino. \p \v 12 Máan tukhein nan mi setisi ákona inin mairá kaúdákéi ída feran kasaé baya siyá uno. \v 13 \x * \xo 3:13 \xt Eks 34:33\x*Máan tukhantí tetí ankan ída Mosesin an dé mai ma ve aunápin panu siyan ma Isareri kayo ano onan nae siaren ma yavaráe fóké iyareiní ó tifanté uno. \v 14 Máan tukhan taréa yere feyante Man Baya yankafiyan mifo mai ma fefá iyákaré ein davaráe ano vetí ankani inintá para iyákan ída kanaíen beni ana afová iyan mino. Yisas Karaisintá ma mumunan intin manan mai ma iyákein davaráe yo varanten mino. \v 15 Máan tukhan taréa yere Mosesini Man Baya ma yankafiyan maen mai ma iyákaré ein davaráe ano vetíi inintá para iyákan pasen beni ana ída kanaíen afová iyan mino. \p \v 16 \x * \xo 3:16 \xt Eks 34:34\x*Máan té iyan mifo Bafantá ma ará baéden mumunan inain kékái ineinerá ma iyákaré inain davaráe Tiyarafenu ano yo varanten mino. \v 17 \x * \xo 3:17 \xt Yon 8:36; Rom 8:2\x*Máan tinten mifo Bafan maen Aunan mi váken pasen interasá Beni Aunan ban nafi mairái kusin amé iyan mino. \v 18 Máan tiyain nan mi mai yavaráe ano ída setin tunáká iyákein Bafani kakhan mano setimpin eriaren kamu finté ma mo fanu seiníen ena nanin banta fanu siantanten mino. Bafani Aunan mano setimpin bempáké erirú iyan tetin maman béin an darantin beni kakhan mano setimpin bíkaaren ena nanin banta mo fanu siantanten mino. \c 4 \s1 Bara Khavefin Ma Kama Yanasinta Vain Baya Ino \p \v 1 Máan tukhein nan mi Tiyarafenu ano vei arunaná pinté uaren ma yoran timikhái ída sivesara iyá tiféuno. \v 2 \x * \xo 4:2 \xt 2Ko 2:17; 1Te 2:5\x*Máan tukhái setí ankan betin ayave amin avúavá ída variyá inká ída auuráké iyá tiféuno. Tetí ankan ída ena nanin banta máká maáká iyáké inká Tiyarafenui vaya ída ovaédé tiyá tiféuno. Tetí ankan Tiyarafenu avorá puntákein baya anan tiyá tifékun mi kama ineine ma vain kéká anon pura sen afová iyan mino. \p \v 3 Máan tukhen mifo seti ma kama vaya siyaruna ano inte kayo avorasá davaráe ano ma iyareiní iyan nafi mai o afeyoran nain kékái váká tetí afová ukhé tiféuno. \v 4 \x * \xo 4:4 \xt Efe 2:2; Kor 1:15; Ibu 1:3\x*Ma vara ráke Ban Anon mano vetí ankani inintá dasirádan pasen Kama Vayai ákona kakhan ída oniyan mino. Yisas Karaisi ma Tiyarafenui aman manon báká ma veni ákona kakhan nan ma siyaruna van ída iniyan mino. \v 5 Mai fara vara seyo, setisi sivútivá pákena va siamé nó tífe raumpo Yisas Karaisi ma setisi Bafan bain mai véin páken nan tiamiyá tiféuno. Inká béi ma setin tiya ukhein nan mi siretin ayain kékái vá tiféuno. \v 6 \x * \xo 4:6 \xt Esé 1:3; Ais 9:2; 2Ko 3:18\x*Mai fara vara seyo, fefá ma ma varafin títípa ukháin ma kakhan afoká ino síkan ma afoká ein Tiyarafenu anon tetin túpin kakhasintái nó tiféuno. Mai khakhan manon tetinti inin amá usintái Yisas Karaisin pinté uaré Tiyarafenui ákona kakhan oniyá tiféuno. \p \v 7 \x * \xo 4:7 \xt 2Ko 5:1\x*Máan tukhen mifo mai ma ainen duvé iyain bara khave kayo an mi setí ankan dakhé tifékun mi Tiyarafenui kakhan mano ma setimpin bain manon kama yanasinta ma vara khave kayofin bainí ukhen mino. Máan tukhan mi setin pinté uaren aní ino van mi Tiyarafenu finté mai kakhan ákona ano erikhen mifo ída setin pinté erikhen mino. \v 8 \x * \xo 4:8 \xt 2Ko 1:8; 7:5\x*Máan tukhan minó akhen pákéi ara ara uman mano setin timaniná afoká iyan mifo mai ano setin ída maman bararasí iyan mino. Máan tiyan mai ano setinti inin máden asuse iyan mifo ída ifá iyá tiféuno. \v 9 Namuro kayo ano setin timaniná ara ara uman kaé é iyan mifo Tiyarafenu ano ída setin oyan timé iyan mino. Tetin tiruren namu urá maé e mantaaré para yoré oriyá tiféuno. \v 10 \x * \xo 4:10 \xt 1Ko 15:31\x*Yisas Karaisi ma vareiní ukhein aí bá uman má ma variyá tiferuna anon béi ma evaránen e mantakhein ákona aníin oniyan mino. \v 11 \x * \xo 4:11 \xt Rom 8:36\x*Mai fara vara seyo, seti ma ayun para vá tiferuna nanin banta ano ma Yisasin ánain bákuriyaruna van mi furin uman tetin timaniná kaiyan mino. Máan ma inain manoi setinti yan bukhafa fintena Yisasini avúavá onanten mino. \v 12 Máan tukhein nan mi seti ma furin uman bariyá tiferuna anoi siretimpin ayun ma fara van aunan afoká uantiyan mino. \p \v 13 Máan tiyan mai van mi Í Bompompin pefá máa sikharen mino. “Tiyarafenu rái mumunan iyáké tiyá uno.” \rq Íbo 116:10\rq* \m Máan ma sikhá einí é tetí ankan deren mai manaí mumunan mái vá mai vaya kasaé tiyá uno. \v 14 \x * \xo 4:14 \xt 1Ko 6:14\x*Mai fara vara seyo, Yisasi ma fukaréin avían mantein Tiyarafenu anon béin má tetin tivían mantarantíi siretí ankan má manafin ben avorá o mantanté afová ukhé tiféuno. \v 15 Mai yanasinta ma setin turá afoká iyain mai siretí ankan aya ino van mino. Tiyarafenui sarisari ano kokhon nanin banta avíádantin Karaisi vaípá eriven béin aví moékantá daní intin khakhan ákona ano véimpin bíkaaren avan inten mino. \s1 Ákona Yorarí In Baya Ino \p \v 16 \x * \xo 4:16 \xt Efe 3:16\x*Mai van mi setí ankan ída ifá onté tiféuno. Setinti yan bukhafa finte ákona kípé iyan mifo minó damú Kantá Aunan manon túpin evaránen auyen ákona simé iyan mino. \v 17 \x * \xo 4:17 \xt Rom 8:17-18\x*Mai fara vara seyo, saréa seso sikhein uman mi variyá tife umpo ínaimpáké para van oriyan ban kakhan mi siminten mino. \v 18 \x * \xo 4:18 \xt Kor 1:16\x*Máan tintéíi saréa ma uman bariyá tiferuna van ída iniyá uno. Para vara seyo, seti ma oniyá tiferuna mai ída ayáká ban uman mifo mai ma fara van oriyan ban danasinta ma ída onté tiferuna ano ma simusin timin nain nan mi saréa inikhé tiféuno. \c 5 \s1 Tiyarafenu Ano Ma Fara Van Oriyan Ban Bukhafa Simin Nain Baya Ino \p \v 1 \x * \xo 5:1 \xt 2Ko 4:7\x*Mai fara vara seyo, ma varará ma yavaráe namun uvantáin ma varákiyain an mi setin tu ano yakhá afová ukhé tiferuna furé maé ma vararái ma vukhafa me ampé tifanté uno. Máan tuvintin maen para van oriyan ban bukhafa ma Tiyarafenu ano veyantá uvantein timídantíi inarufá o vá tifanté uno. \v 2 \x * \xo 5:2 \xt Rom 8:23\x*Máan tukhein nan mi inaruráke vukhafafó auí daná ma usinteiní ino van mi ma vara ráke vukhafafó berai siyá tiféuno. \v 3 Mai fara vara seyo, inaru ráke vukhafa ma usintádantí maé ída sivápa vátifékun onanten mino. \v 4 Para vara seyo ma vara ráke vukhafafin ma váké berai siyá umpo ma vukhafa ída vantí bano vara siya rauno. Ída ino. Inaru ráke auyen bukhafa mamarékun mai ano ona an davintin mai vukhafa ano ída furinton para vano van mi siyá uno. \v 5 Tiyarafenu ano mai anarái setin uváden mi mai ma kama yanasinta ma iyátintákein ma ínaimpáké timin nain mi aníen Kantá Aunan timikhen mino. \v 6 \x * \xo 5:6 \xt Ibu 11:13-16\x*Mai vukhafafin ma vá tiferuna anon Bafani varufin ben má ída vátifé umpo mai ma iyátintákein danasinta anon ena ena setin tirá ákona usintiyá mai seti afová ukhé tiféuno. \v 7 Máan tiyain nan mi setí ankan mumunantái vátifé umpo suufó ma onan tasa ino. Ída ino. \v 8 \x * \xo 5:8 \xt Fir 1:23\x*Máan tukhá ma vukhafa me ampiré Bafani varufin ben má o vá tifano van moéké tinunu ukhéi mai van ákonaé iniyá tiféuno. \v 9 \x * \xo 5:9 \xt Kor 1:10; 1Te 4:1\x*Mai van mi ma vukhafafin má inká ena vukafafin má ma vanté maé mai véin ma amusin amin inin onan masá bá tifano. \v 10 \x * \xo 5:10 \xt Afo 12:14\x*Mai fara vara seyo, minó anon Yisasini yaimin karáká oré tifékun maen teti ma mai vukhafa vá báké ma kama yana safi namu yana safi ma variyá ótifanuna avúavákái miyan timídú inten mino. \s1 Tetí Ankan Tiyarafenui Ará Manafiní In Baya Ma Vanasi Siamin Baya Ino \p \v 11 Máan tukhein nan mi setí ankan Tiyarafenu van pédé ben aránaópá bákéi véintá mumunan ino van banasi ákonaé tiamiyá uno. Mai yorarí ma iyaruna mai Tiyarafenu ano fefá afová ukhái mai siretin má dere afová ono van mi ákonaé iniyá uno. \v 12 Máa senuna van tetin nan puntákein banta kéká ino sireya simo seno vara ma vompon uvaman amiya rauno. Ída ino. Tetisi sivútiva san amusin ureya mai ma yan bukhafará ana oniyá ma súkáké Tiyarafenui funtákein avúavá ma variyaruna kéka san ma soyampá baya siyain kayorá dafían ákona ono van mi siyamiyá uno. \v 13 Onesí ma óen áen ma iyáku mae mai Tiyarafenu ano kákan bí barano van mumpo inká onesí ma funtákein inin ma variyáku mae mai siretin nan mi iniré máan tiyá uno. \v 14 Mai fara vara seyo, Karaisini avábá anon tetin tirá mantarái siretin nan inire mumunan ono van mi siamiyá uno. Mai ma Yisasi ma minó nanin bantai ume van púkein nan mi setí ankan dere fúaré e mantakhé uno sé mumunan iyá tiféuno. \v 15 \x * \xo 5:15 \xt Rom 14:7-8\x*Minó nanin banta van mi véi fúken mifo aun ma vantin ban nain kayo ano veyan nan ída vá inin naifo mai ma vetin nan e fúaren ma e mantakhein banta van mana vá inino. \p \v 16 Máan tukhein nan mi ma vara ráké avúavápó banasii avúavá taréa ída yaimiyá tiféuno. Pura ino. Pefá maé barará avúavápó Karaisíni avúavá daimiyá tifé umpo saréa ída ino. \v 17 \x * \xo 5:17 \xt Rom 8:1; Kar 6:15\x*Máan tukhein nan mi mana ano ma Yisasin má o súpá inten maen béi auyeníi inten mino. Beni feyante avúavá ano e kípavintin auyen avúavá bái vanten mino. \v 18 \x * \xo 5:18 \xt Rom 5:10\x*Karaisi ma varein avúavá kái Tiyarafenu ano setin evaránen tivíden mi auyen avúava sinta simiren inká ena nanin banta ma o avían dantin ma véin má ará manafiní in doran tetin timikhen mino. \v 19 \x * \xo 5:19 \xt Rom 3:23-25\x*Mai fara vara seyo, Tiyarafenu ano Karaisimpin báken mi minó nanin banta vá ma manafin kusen ban aa uví dáken pasen taréa ída vanasii ume yankáden uman amiyan mino. Máan tukhein nan mi vanasi ma o avían béin amin doran mi setin timikhen mino. \v 20 Tetí ankan Karaisini oo vanta kékái vákun Tiyarafenu ano setin pintéi uaren tiretin baya siamiyan mino. Tiyarafenu vá manafin kuse vano van mi Karaisin oo varé tiretin tútúpé ariyá uno. \v 21 \x * \xo 5:21 \xt Ibu 4:15\x*Karaisi maen ída ume van banta ifo setin tiya ino siren mi Tiyarafenu ano setinti namu avúavá maman Karaisin amaniná kaúdan mi íkun uan Tiyarafenun amikhein pasé béin pinté uaréi Tiyarafenui funtákein nanin bantaí ó tifanté uno. \c 6 \p \v 1 Tetí ankan Tiyarafenu vá manafin doriyákéi véi ma sarisari ukhein nan béin pákaan ákona ono van mi ínané tiamiyá uno. \v 2 Para vara seyo, véi máa sikhen mino. \q1 “Teyantá ma siretin avídé kama onuna yamú ma aní ukharé eruna yamú afoká íká \q2 tiretíi ifí iniré aya é uno.” \rq Ais 49:8\rq* \m Tiyarafenu ano ma siretin aya uren ma evaránen aviriyain damúi saréa vaono. \s1 Pori Ma Uman Kayo Yosiá Ein Bayo Ino \p \v 3 Banasi ano setisi yoran nan namu yoraríen mino sin nain nan pasé mana nanin bantai inarufá orin aasá ída mana yaná maman iyariyá uno. \v 4 Tetí ankan Tiyarafenui yoran banta kékái váké pasé kama avúavá anan ena nanin banta aní é iyá uno. Máan tiyáké maé tetin timaniná ma aau fi uman nafi ma afoká iyá maé mantaan mi ákona ukhé bá tiféuno. \v 5 \x * \xo 6:5 \xt 2Ko 11:23-27\x*Banasí ano siruren karavusifin pákaan kaiyan inká namuro kayo ano sisiren tinkayan tiyá maé tetí ankan kákan uman uron bariyá maé ída kamaé tuun bariyá inká tirafan báé iyá uno. \v 6 \x * \xo 6:6 \xt 1Ti 4:12\x*Kantá Aunani ákona fókéi sirá kusin avúavá bá ena avábá in má inká kama ineine uren ma funtákein avúavá baran mái fákaráké doriyá uno. \v 7 Tiyarafenui ákona ano setimpin bakái fura sikhein baya anan tiamiyá uno. Puntákein avúavá pói setisi siruvin danasí é inká tankoí é ukhé tiféuno. \v 8 Manáa nanin banta ano sinkayan máden toyampá baya siren kampun doraríi iyan mino siyan maen inká manáa ano setin timo siren kama yoraríi iyan ne siren tetin tiví daní iyan mifo setí ankan Tiyarafenui yoran para yoré oriyá banté uno. \v 9 \x * \xo 6:9 \xt 2Ko 4:10\x*Banasi ano ma ída afová ukhein banta an dakhé tifé umpo minó anon tetin afová ukhen mino. Purin mano setin pákiyan mifo ída furiyá tiféuno. Inká tetin tinkáden purin tirirí iyan mifo ída furiyá tiféuno. \v 10 Tetisi sirun nanápin bá umpo ena ena yamú Tiyarafenu ano simusin manan timé iyan mino. Minó daná ída vá bá umpo ena nanin banta ayaékun inaru fáke kama yanasinta variyan mino. Inká ída mana yaná dékun ban mifo minó danái kanaí ukhé tiféuno. \p \v 11 Koriní ma vaona nanin banta oe, fura vayan tiretin tiamiyá pasé túkákéi siretin tirá amé tiféuno. \v 12 Tiretin nan moéké tinunu iyái siretin ída sirá namu uantiyá umpo mai setin ará namu usintiya nái sirá ída manafiní ukhé tiféuno. \v 13 \x * \xo 6:13 \xt 1Ko 4:14\x*Tiretin ma sirá amerunaí eya vá tetin ará timeno van mi ve afóe ano ma ve akhafana siameiní éi siretin tiamiyá uno. \s1 Ída Ma Mumunan Iyain Nanin Banta Vá Ma Ída Manafin Doran Baya Ino \p \v 14 \x * \xo 6:14 \xt Efe 5:11\x*Ída ma monó tiyain kéká bá ída vá o súpá uveya yorarí ono. Mai fara vara seyo, funtákein avúavá bá namu avúavá bá ano ída manafin dorarí inten mino. Inká kakhan má títípa vá ano ída manafin túpá inten mino. \v 15 Yisasin má Ban Anon má ano ída ará manafiní ukhein pasinti monó ma siyaona nanin banta ano ída kanaíeya ída ma monó tiyain nanin banta vá o súpá uveya yoran nono. \v 16 \x * \xo 6:16 \xt 1Ko 3:16; Yer 32:38; Isi 37:27\x*Ayarafenui monó namun má kampun ayarafenui monó namun má kasaesá maman túpá ótifante rafuno. Ída ino. Mai fara vara seyo, aun ma fara van oriyan ban Tiyarafenui monó namun mi setí ankan báken pasen béi máa sikhen mino. \q1 “Téi ano vetin má báké \q2 betin aúbaná nó maé \q1 Betíi Ayarafenu váken inká \q2 tenti vanasin banten mino.” \rq Riv 26:12\rq* \q1 \v 17 \x * \xo 6:17 \xt Isi 20:34, 41; Rev 18:4\x*“Máan tukhein nan mi Bafan mano siyáken \q2 mai kéká me ampire nentá oriveya \q1 vetíi fain danasinta ída aruvesirá \q2 tiretin avirano sen mantino.” \rq Ais 52:11\rq* \q1 \v 18 \x * \xo 6:18 \xt 2Sa 7:8; Yer 31:9\x*“Minó ákona ma vain Bafan mano máan mi sen mantino. \q2 Tiretin Afóení éku mae inká ten tikhafanaíi inono.” \rq 2Sa 7:14\rq* \c 7 \p \v 1 Téi ma sinunu ukheruna sirona kéka soe, Tiyarafenu ano ma amenté uno siren ma iyáantan baré ein danasinta inka varé tifé umpo erisá dante vukhafa vá tú iyampon má ma fainíin avúavá do sesé uan karúdaré avusese uve sá ben nan mana feriyáké kantasí ukhein avuavá ana vá bará tifano. \s1 Koriní Nanin Banta Ano Ma Ará Baerein Nan Ma Pori Amusin Ein Baya Ino \p \v 2 Tetí ankan ída mana vanta namu uanté, aré asé inká ena vanta kampun tiré namu yanápin avían kaúké tifé umpo ara sá timeno. \v 3 Ma ma siyaruna mai siretin au finí in baya va siya rauno. Ída ino. Pefái siretin tiamiyái setí purasé túkákéi siretin nan tinunu iyá uno séku inikha ono. Mai van mi furonte rafu áa fá bante rafu mai avúavá anan bariyá banten mino. \v 4 Ara ara uman ma setin timaniná erí ma siretin nan ovaré me inékun maen mai anon tirá kusin timé iyan mino. Máan tiyain nan mi siretí ankan nan kákan timusin uantiyákéi ma vaya siamiyá uno. \p \v 5 \x * \xo 7:5 \xt 2Ko 2:13\x*Mai fara vara seyo, Masedoniá barafá ma onóbékun maen ara ara vayafó tetin uman timíkan mai anon tikhokho fan tufá tivesaraen mino. \v 6 Máan tiyákun mifo mai ma uman baren ará namuin ma ará kusin amé iyain Ayarafenu ano ma Taitasin tiantan orein manon tirá kusin mo simen mino. \v 7 Taitasini erin mano ana va sirá kusin timen naino. Tiretí ma véin má dere ará kusin amireya inká ten timaniná ma afoká ukhein dana san ma arunan usintáde ma siretíi avábá ma aní eona van ma véi me sisimein nan mi kákan timusin é uno. \p \v 8 \x * \xo 7:8 \xt 2Ko 2:4\x*Tenti vompon mano siretí ankan ará namu uantáken mifo mai van ída sirá amé uno. Mai fara vara seyo, fefá tirun noe siyá umpo saréa afová é ma vompon mano manáarái siretin ará namu uanten mino sé iniyá uno. \v 9 Mai vompon ma uvaman amirékun ma ará namu eona rasa saréa simusin iya raumpo Tiyarafenu anon mai ará uman maman dákó en mino. Mai anon tiretíi ineine maman amá urayan ará baere ompo setinti vaya ano ída uman amen mino. \v 10 \x * \xo 7:10 \xt Mat 27:3-5; Ibu 12:16-17\x*Tiyarafenu anon ará uman maman dákó uran mi mai ano setisi inin maman amá uren tiya íkái sirá baédékun evaránen tiviré iyan mino. Máan té iyan mifo mai ma ída aúkáké tirunoe sin aú baerarí ma ein nanin banta anon purin maman dákó é iyan mino. \v 11 Tiyarafenu ano ma mai arunaná maman dákó ein manon kama avúava sinta maman tiretin aúbaná dákóen mino. Mai avúava sinta maen ákona inin má doreya inká tiretiyan maman aní eya ída ume vane seya inká tiretí ankan ume van aranan iyáke akhokho van eya inká téin tonano van eya inká kama e yafíbe yoreya inká ena ma funtáde yaimin avúavá ma vareona ino. Mai avúavá ma eona anon aní eya siretimpin ída mana aau van minon te ono. \v 12 Aau vanta fi áa aauí uantan banta fi funtarano vara séi mai vompon uvare rauno. Ída ino. Tiretíi avúavá e unen dákó édavintiya Tiyarafenu avorá teti nan purase anunu ono van mi mai vompon uvaman amé uno. \v 13 Tiretin ma setin nan anunu iyaona avúavá anon tetin tirá ákona usinté iyan mino. \p Inká mai ma Taitasini ará uman ma maman kusiantádeya ma véin amusin ameona avúavá bá ano yeren tetin kákan timusin timen mino. \v 14 Tiretíi kama avúava san amo sé pefái Taitasin tiamikharé ékuyan mai ma séi siamikáeruna avúavasí uren nái séi ída siyave van é uno. Mai fara vara seyo, Taitasi ano yeren tenti vaya van puran tikha ono sen mino. \v 15 Taitasi ma sireti vaonafá oríka ma avinantan má béin e avire mo kauráke ma ven oo yaiyiyá eona van béi moékantái arunan uantiyan mino. \v 16 Máan tiyain nan mi siretí ankan nan moéke kama avúavasí inono se mumunan iyáké timusin uantiyá uno. \c 8 \s1 Tiretí Ankan Aúkákesá Avarí Ono \p \v 1 \x * \xo 8:1 \xt Rom 15:26; 2Ko 9:1-2\x*Mumunan tiyofi sifá tiváeyan noe, Tiyarafenu ano ma Masédoniáke monó kéká ma sarisari uren aya ukhá ein onano van muno. \v 2 Betí ankan amaniná kákan uman uron afoká íkan minó dana san o afasí iyáken mifo mai van betí ankan ída inina mai ma ona ída van ma o afasí iyain kéká ameno siren amusin má kokhon moní átaru en mino. \v 3 Mai ma átaru ein moní betíi anunu finte nái máa yákaren nafi mai máa me khaúdú en mifo mai esantaren moéken karúden mino. \v 4 Máan tiyáken inká setin nan áesí Yerusaremí ma vain mumunan kéká bá dere aya ono siren ákonaen tútúpiyaren mino. \v 5 Máan tiyaren mifo esé daná betiyan Bafan amiren inká betíi ará tetin timiren mi mai ma Bafan mano vetin amein inin ánain bákuren tétin timiyan mino. Betí ankan ída kanaíen baranten mino siré inikháeruna avúavá esantaren moékan avúavái variyan mino. \v 6 Pefá Taitasi ano ena nanin banta ma ayae kama yaná amin dorarí ono van tiretin ará ákona uantaya yókareya afová ukhe nái véi evaránen o váké dóan kípano van mi ákonaé tiyá uno. \v 7 \x * \xo 8:7 \xt 1Ko 16:1-2\x*Tiretí ankan ara ara yoran ma variyaonafin kama iya ono. Tiretí ankan Tiyarafenurá mumunan iyákeya ída feran kasae mai ma mumunan iyaona avúavá tian amá iya ono. Inká tiretí ankampin kokhon afova vakaya Tiyarafenui yorarí ono van moéke anunu iyákeya setin nan iniya ono. Máan mana e vá ena ma amin avúavápin ná tiretí ankan moékantasá dorano. \p \v 8 Téin too yaiye mai yorari ono vara yuvuniya rauno. Ída ino. Ena nanin banta ano ma mai yorarí ono siráken ma iniyain nan mi siretí ankan ma ena avábá uantan avúavá purase aní ono van muno. \v 9 \x * \xo 8:9 \xt Mat 8:20; Fir 2:6-7\x*Mai fara vara seyo, siretí ankan pefái setisi Bafan Yisas Karaisini sarisari in avúavá onta ono. Béi ma inarufá báken maen minó danái yan baren mifo siretin naron tiren ona ída van banta an den mino. Mai ma inarufá bain danasinta varano van mi máan ten mino. \p \v 10 Tiretí ankan ma moní átaruin dorarí ukhá eona fákena sesi inin máan mi ukhen mino. Maman ma esantein oranafin tiretí ankan mai yoran araí urákeya mai yorarí ono van anunu iya ono. \v 11 Máan tiya ompo mai yoran ná e yore mo kípano. Pefá tiretin ará ano mai yorarí ono siren mantakhen mifo sireti ma yákanona avúaváká tiya vá ameno. \v 12 \x * \xo 8:12 \xt Mak 12:43-44\x*Para vara seyo, Tiyarafenu ano inte yanasá tiretí ankan dákefo mai aúkáké ma amin nan mi amusin ukhen mifo ída ma vain dana san ída inikhen mino. \p \v 13 Tiretí ankan mana mai uman baresin ena nanin banta ano avábaká bano vara ma vaya siya rauno. Ída ino. Minó ano manaí ukhein uman barano van mi siyá uno. \v 14 Taréa siretí ankan kokhon daná kaen nan bái kasa eya vetin aya ukhá esin ná inká anona sireti ma o afasí inona yamú anona aya ino. Máan ma inte mae minó ano manaí ukhe van nono. \v 15 Mai van ma Tiyarafenui vompon dókifin máa sikhen mino. \q1 “Kokhon dunan ma átaru uan kaé iyain kéká ano ída esantaren kai é iyan mino. Inká manáa yunan ma átaru é iyain kéká ano ída o afasí é iyan mino.” \rq Eks 16:18\rq* \s1 Taitasin Ma Siantan Koriní Orein Baya Ino \p \v 16 Téi ma siretin nan iniyarunaí en ma Tiyarafenu ano Taitasin inin iniyain nan mi Tiyarafenun tusu sian tiyá uno. \v 17 Tiretí ankan baonafá orino siré tetí tiantékun eyo sikharen mifo véi yere orivé mai yorarí ono siren moékantá anunu iyaren pasen mi vei anunu finté tiretí baonafá orinten mino. \v 18 Tetí ankan ena sifá tiváen má deren Taitasin má tiantékun orinten mino. Tiyarafenui kama vaya ma véi siamiyain nan mi monó nanin banta ano véin amo sé iyan mino. \v 19 Mai avúavá máa rasa ino. Monó kéká ano ven ma sá moní ma átaru uádan baren Yerusamí orino sikhen mino. Tetí ankan mai yoraríé Tiyarafenu aví moékantá daní iyáké inká tetí ankan mai yorarí ono van inikhé uno vá té banasi aní ono. \v 20 Mai ma átaru uran moní baré Yerusaremí oronunafin ída mo asuse urékun mana ano namu ineine ino van mi mai sifátiváen má aviré uno. \v 21 Para vara seyo, setí ankan puntákein avúavasí ó tifanté umpo ída vá Tiyarafenun avorá ana kama avúavasi ono van iyáké banasi avorá basá máan ó tifano. \p \v 22 Máan tukhá ena sifátiváen má békanantái muntaré tiantékun oren mino. Kokhon damú ara ara yorampin béin akhen ókha ékun ákona yoraríí oné uno. Béi fura sen tiretin nan kama avúavasí anan inono sen afová ukhen pasen béi mai yorarí ono siren kákantá anunu ukharen mino. \v 23 Máan tukhen mifo manáa ano ma Taitasin nan ma ina intiya mae siamiyákeya senti mana yoran bantan báken tiretin ayaé iyan mino vá teno. Ena sifá tiváe kan maen ena akhen pákena vantá kan mi o varen monó dorarí iyáken Karaisin kákan bí amiyain mino vá te siameno. \v 24 \x * \xo 8:24 \xt 2Ko 7:13-14\x*Máan tukhein nará tiretimpin ma kama avúavá bain ná míkan banta rasá aní ono. Máan tesin ná tiretimpin ma ará amin avúavá bain minó nanin banta ano afová uren ná pura ino sen onano. \c 9 \s1 Yerusaremí Ma Vain Monó Nanin Banta Ano Ma Moní Átaru Ein Baya Ino \p \v 1 \x * \xo 9:1 \xt 2Ko 8:1-7\x*Téi ída kanaíé Tiyarafenui vanasi ma aya iyaona fákena van tenté uno. \v 2 Mai fara vara seyo, siretí ankan ma amusin má ma ena nanin banta aya iyaona avúavá téi afova ukhé pasé Masédoniá kayo avorá tiretin amo sé iyá uno. Tiretí Akaiá barafin ma vaona kayo van pe o útúben maman oranafin mi mai yorarí ono siren útakhen mino sé tiamé uno. Tiretí ankan ma ará bá ena amin avúavasí eona ano vetí ankan ará manten nan pasen betí deren mai yorarí ono van en mino. \v 3 Máan tiyan mifo siretí ankan amo sin baya ma siyá eruna van banasi ano iniren ída aniana ino van muno. Mai ma siameruna yanasinta útakhe fono van mi maí kanan banta ano onano van tiantékun oren mino. \v 4 Mai fara vara seyo, Masédoniáké ma manáa kéká ano sen má oriyaren o onanti ma ída útakharé esí maé mai setí ankan tiyave van éku mae siretí moéke ayave van inono. \v 5 Mai van mi iniré pe o útúbé tifá tiváeyan tiantékun oren mo aya inti mai ma monó kéká amusin ameno van ma iyáanten nan baré ein danasinta útan kaono van muno. Téi ará bá ma amin amusin nan mi inikhé umpo enai yuvuntá ma amin amusin nan ída siyá uno. \s1 Danayun Pafasintá Ma Sian Baeran Baya Ino \p \v 6 \x * \xo 9:6 \xt Pro 11:24-25\x*Tiretí ankan afovasá ono. Tanáa yanayun ma fafa sikhareya sanáa yunan mi yuyasin nompo kokhon danayun ma fafa sikhareya kokhon dunan mi yuyasin nono.\fig Uviti ma yuyasiyain mino.|alt="man reaping grain" src="cn02110b.tif" size="col" ref="2Ko 9.6" \fig* \v 7 Máan tukhantiya mana mana vanta ma ona ameno van inteya ovare me inídeya vá ameno. Ída vá enai yuvuntá ameno. Mai fara vara seyo, ará bá ma amin nanin banta van mi Tiyarafenu ano anunu é iyan mino. \v 8 Máan ma esin Tiyarafenu ano éi ma iniyaona yanasinta víkaantádantiya fase onesin kokhon danasinta vanti kasae ena nanin banta avarí inono. \v 9 Mai van Tiyarafenui vompon dóki ano máa sikhen mino. \q1 “Bé ve ina yanasintafó ona ída vain nanin bantafin amusin dan orera en mino. \q2 Beni funtákein avúavúa ano fara van oriyan banten mino.” \rq Íbo 112:9\rq* \m \v 10 \x * \xo 9:10 \xt Ais 55:10\x*Máan tukhan Tiyarafenu anon danayun amiren inká béi anan ara ara yunan amé iyan mino. Máan manan en minó danasinta amintiya maifó ena nanin banta aya iyasin pasen mana vanta ano ma kokhon danayun pafa siráken ma kokhon dunan duyasiyainí eya funtákein avúavá kayo varan nono. \v 11 \x * \xo 9:11 \xt 2Ko 1:11; 4:15\x*Máan tesin Tiyarafenu ano kokhon danasinta amintiya mae maifó máan mana eya ena nanin banta aya inono. Máan tukhantiya mai yanasinta mamare mae ona van ma o afasí iyain kéká amesin mi vetí ankan mai avúava san moékantá Tiyarafenun tusu siantanten mino. \p \v 12 Máan tinten mifo siretí ankan ma varanona yoran manon Tiyarafenui kéká ayaintin maen ída mana yana san o afasí iyáken Tiyarafenun moékantá tusu siantanten mino. \v 13 Máan te ma ena amin avúavá anoi Tiyarafenu aví daní inono. Para vara seyo, éini moéken amin avúavá anon mi aníen Yisas Karaisini Kama Vaya yakhafiya ne sinten mino. \v 14 Máan tesin maen mai nanin banta ano Tiyarafenui sarisari ma vetí ankampin bíkakhein nan tiretin moéken anunu uren Tiyarafenu ano siretin kama ino van amúkuantanten mino. \v 15 Máan tukhantí Tiyarafenu ma moékan kama ukhein amusin daná ma simikhein nará tusu sé tifano. \c 10 \s1 Pori Ma Monó Dorarí Iyáken Mai Yoran Ma Ákona Ein Baya Ino \p \v 1 \x * \xo 10:1 \xt 1Ko 2:3\x*Tiretí banasi ano séi nan tiyáke Pori ma setin má báken maen periyan baren ma enafá o van mi ákona vayafó bompon uvaman timiya ne siya ompo Karaisi ma einí éi seyan bararasí uré bempáké bákéi siretin tiamiyá uno. \v 2 \x * \xo 10:2 \xt 1Ko 4:21\x*Te ma iniyaruna ída mai ano kanaí inten mifo intéa kéka sará bara ráke avúavá bariyan ne siyan nafi mai kékápin ída ákona é baya seno van muno. \v 3 Pura ino. Tetí ankan ma varará bá umpo ma vara ráke nanin banta ano ma siruveini sa iyá tife rauno. Ída ino. \v 4 \x * \xo 10:4 \xt Efe 6:13-17\x*Ída ma vara ráke aruvin danasinta ifo inaru fáke Tiyarafenui ákona aruvin danasinta fói Ban Anoni ákona yafu ankaman mádariyá tiféuno. \v 5 Mai aruvin danasinta fói Tiyarafenui kama avúavá ma vanasi ano afová ono sein ma iyákaré ein aruan mádariyá tiféuno. Inká mai aruvin danasintafó anan betíi átakharéin ineine ma vá ein do maman karúdaréi Karaisin oo yaiyino van afova amiyá tiféuno. \v 6 Máan tukhantin intéa kéká anó iniren dakhafiyantin ná inká intéa kéká anó mai ánain ída yakhafinten nafi mai kékái uman amenté uno. \p \v 7 Tiretí ankan afoká ma vain danasintarái ineine kaiya ono. Mana ano ma Yisas Karaisini vantan bá uno ma sinten ná mai setin má deren Yisas Karaisini vantan bá tifé umpo véi ovaren ná me inino. \v 8 \x * \xo 10:8 \xt 2Ko 13:10\x*Para vara seyo, siretíi mumunan ákona uantano van mi Bafan mano mai yoran timikhantí pasé ída siretíi mumunan mádé asuse onté uno. Máan tukhanti mai yorantá ma seti siví daní onté ída siyave van ó tifanté uno. \v 9 Máan tukhantíi sesi vompon póké tiretin ída akhokho amiran muno. \v 10 Para vara seyo, manáa ano siyáken Porini vompon mano setin ákonará duvun iyan mifo seti varunará mai vempáké tiyan mino. Máan tukhan maen beni vaya mai ída ákona ukhen mino. \v 11 Máan baya ma siyain kéká ano vá ovaren me afová ino. Mai ma enafá báké ma vompompin uvaman amikharé eruna mai siretin má ma e váké mai avúavú anan baranté uno. \p \v 12 Máan tukhantí manáa kéká ano ma ve amo siren be aví daní é iyainí ída onté uno. Inká tetisi sivútivá bá betin avúavábá manaí ukhen ne ída senté uno. Ída ino. Mai kéká maen betiyantái enai avúavá óden betíi avúavá daimen non mifo mai kékápin ída fura afova van mino. \v 13 \x * \xo 10:13 \xt Rom 12:3\x*Máan tukhantí tetisi sivútivá ída maman dani uré tetimpin ákona van mino sé tifantéuno. Tiyarafenu ano ma setin timikhein doran máarái seti simo siré mai máa anan doriyáké béi ma mai avúavakasá daimono ma sikhein máará anan daimonté umpo Tiyarafenu ano ma iniádan baré einíi eya siretin mái mai yorampin baono. \v 14 Máan tukhein nan mi ída moéké teti simo siyá umpo mai ma Tiyarafenu ano simikhein kanarái sé teti simo siyá uno. Mai fara vara seyo, setí ankan naren araíé Yisas Karasini Kama Vaya siretimpin baré orikharé uno. \v 15 Máan tukhá ena ano ma yókeintá ída seti siví maman daní iyá uno. Tiyarafenu ano ma simikhein doran puntádé dorékun mai ano siretí ankani mumunan ákona uantantin tetisi yoran mano siretimpin mo kokhoní ino van muno. \v 16 Máan intí maé tiretin oyampá ban ma ída yoriyain baru kayo fimpá bá orivé dorano van muno. Para vara seyo, ena ano ma fefá dókein baru kayofin dódé te simo sira rauno. Ída ino. \v 17 \x * \xo 10:17 \xt 1Ko 1:31\x*Mai van Bompon dóki ano máa sikhen mino. “Banta ano ma mana vanta amo seno vará Bafan mano ma yókein nará amusin uren ben mana vá amo sino.” \rq Yer 9:24\rq* \m \v 18 \x * \xo 10:18 \xt 1Ko 4:4\x*Para vara seyo, vanta ano ma amusin iyáken beyan amo sé iyain kéká maen Bafan avorá mai kayo ída kákaní ukhen mifo véi ano ma mana vanta kákan bí amé iyain banta anon kákan bí baré iyan mino. \c 11 \s1 Porin Má Kampun Aposeri Kayo Vái Vaya Ino \p \v 1 Téi ma fara aniana vaya siyá báké ma se simo siyákuya mai ída vá me ifá ono. Tirun mompo mai ma aniana vaya ma siyaruna vá ineno. \v 2 \x * \xo 11:2 \xt Efe 5:26-27\x*Mai fara vara séi siretí ankan nan kokhon ineine iya rauno. Tiyarafenu ano yeren kokhon ineine iyái mai van mi vanta amikhein arinta ano ma ákona en bainí ukheya Karaisin má bano van mi siamiyá uno. \v 3 \x * \xo 11:3 \xt Esé 3:4, 13\x*Máan tukhen mifo fefá ma osafáe ano Ivin ma mákasikharé einíen Ban Anon mano siretíi inin máden asuse intiya mai ma funtáde Karaisin ánain dakhafiyá inona me ifá ure kampun avúavápó béin dakhafinona van mi iniyá uno. \v 4 \x * \xo 11:4 \xt Kar 1:8-9\x*Para vara seyo, siretí ankan ma onékuya enará ukhein Yisasin má Kantá Aunan má monó baya vá pákena van ma ena kéká ano me siyákaya mae siretí ankan kasae mumunan iya ono. \v 5 \x * \xo 11:5 \xt 1Ko 15:10; 2Ko 12:11\x*Máan tiya ompo setí ankan kama uron mi iyá uno ma siyain aposeri kayoi aránaópá téi ída vá uno. \v 6 \x * \xo 11:6 \xt 1Ko 2:1, 13\x*Máan tukhéi vanasifin ma sánaen monó baya sin afova ída manté umpo fura sé betin esantaréi afová ukhé uno. Mai afova fefái ara ara aa sáké tiretí ankan aní ékuya fura se afovaí ukha ono. \p \v 7 \x * \xo 11:7 \xt 1Ko 9:18\x*Máan tukha ompo séi ma seyan bararasí uré tireti vaípáke ma ída miyan inantinton Tiyarafenui Kama Vaya ma siamiyaruna mai umesá iya rafuno. Ída ino. \v 8 \x * \xo 11:8 \xt 2Ko 12:13; Fir 4:15-16\x*Tiretí ankan ma fara aya ono siré ena monó kéká ano ma karúdarú uádan pintena moní ma variyaruna anoi umoyaní ma einí iyá uno. \v 9 Máan tukhantíi siretí ankan baonafá ma o varé maé mana yana san ma o afasí ma é ída sireti vaonafá inan té iyá uno. Mai fara vara seyo, Masédoniáké ma erein tifá tiváeyan mano mai ma o afasí iyá eruna yanasinta simikhantí pasé téi ída kanaíé tireti siya ono van mana yana san inan tenté uno. Ída uron mi máan tonté uno. \v 10 Téi fura sé afová ukhékun Karaisini fura yaná ano sempin bantí pasé mai ma ída miyan bariyaruna van Akaiá barafin ma minó akhempá nóké mai van kasaé te simo senté uno. \v 11 Mai séi fará tireti vaonafá mana yana san ída inantiya rafuno. Téi ídá tiretin nan tinunu é iya rafuno. Tiyarafenu ano afová ukhái séi fura siré tireti nan moeké tinunu iyá uno. \v 12 Máan tiyái mai ma setin má manaí dorarí iyá uno siren ma vetiyan amo siyain kékái aa yasíkano van pasé para máan tiyá banté uno. \v 13 Mai kéká maen kampun doran banta kayo ino. Betíi avúavá ano siretin auuráké uren Yisas Karaisini kama yoran banta ma einíi é iyan mifo ída ino. \v 14 Máan tiyan mifo séi ída sinú diyá uno. Para vara seyo, Ban Anon mano yere kasaen kakhan enisori ma einí iyan mino. \v 15 Máan tukhantiya Van Anoni yoran kéká ano ma ara ara avúavá póké ma vanasi mákáden ma vetiyan nan puntákein kéká uno ma sin nain nan tiretí ankan ída vá anú duman duman iya vá baro. Ínaimpáké betí ankan ma variyá inain avúavákái miyan baranten mino. \s1 Porin Amaniná Ma Eriyain Uman Kayo Van Ma Sein Baya Ino \p \v 16 Mai ma fefá tiamikharé eruna mai vaya anan taréa evaráné tiamiyá uno. Mana vanta ano sen nan ída vá óen iya ne sin nompo séi ma manáa aniana vaya ma siyákeya mai kampun banta kayoi vaya ma iniyaonaí eya senti vaya inesí maé manáará te simo seno van muno. \v 17 Au khakan in avúava san Bafan mano ída anunu ukhen mifo séi maen óen banta an mi yiyá uno. \v 18 Máan tukhein nan mi kokhon nanin banta ano ma vara ráke avúavápin au khakan inté intí maé mai sen mái máan tonté uno. \v 19 Máan tukhein nan mi intéa kéká anó mai van afová ukhé uno siyafo mai kéká ano óen kayo an mi yiya ono. \v 20 Máan tukhein nan mi mana vanta ano ma veni yorarí ono van duvun en nafi áa siretin nina yanasinta varen nafi áa siretin máká maáká en nafi inká tiretin maman bararasí uren beyan nan mana inian kákaní iyáken inká tiretin auná ma ankamen ma intiya mai siretí ankan ída mana avúavasí ukha ompo ifá en nan mi máan tiyan mino. \v 21 \x * \xo 11:21 \xt Fir 3:5\x*Máan tukhá téi siyave van ída kanaí é tiyáké tetimpin ída ákona vain mai yanasí ontere senté umpo vetí ankampin ákona van mi máan tiyan ne senté uno. \p Betiyan ma inte yanápin nafi ma ve amo sintí maé mai seyan dere se simo senté umpo mai evaráné óen banta an mi yanté uno. \v 22 Máan tukhantin betí ankan Iburu kéká unó tinten nafi mai sen má Iburu vanta uno. Inká betí ankan Isareri kéká unó tinten nafi mai sen má Isareri vanta uno. Inká betí ankan Abraamun anavasin munó tinten nafi mai sen má ben anavasin muno. \v 23 \x * \xo 11:23 \xt Apo 16:23\x*Mai kéká ano Karaisini yoran banta uno sé iyan mifo séi mana óen banta an ma yiyaruna anoi vetí ankan esantaré moékantá Karaisini yorarí iyá uno. Téin karavusifin pákaan moren ída yankaforen dádá dafiyó tinkáden tiruan purirí é iyan mifo séi moékantá ákona yorarí é iyá uno. \v 24 \x * \xo 11:24 \xt Diu 25:3\x*Yutan kéká ano yan manápá damúpin teti naini (39) yádái ákona yafiyópó tinkádú ukhen mino. \v 25 \x * \xo 11:25 \xt Apo 16:22; 14:19\x*Kanú manaú dádasí en Romu kéká ano kunan dafiyópó tinkamen mino. Maná damú Yutan kéká ano onámanápó tinkamen mino.\fig Porin ma onámaná ankamádan asentein mino.|alt="Paul was stoned." src="cn01965b.tif" size="span" ref="2Ko 11.25" \fig* Inká kanú manaú dádá téi ma oreruna sipi namuein mino. Máan tuví mana inuran má bayan má un non daró noré uno. \v 26 \x * \xo 11:26 \xt Apo 9:23; 14:5\x*Máan tukhá kokhon dádá minópimpá ma nóké anon nonpim e iyankarí iyákun inká umoyan banta kayo ano siruren ten tina yanasinta yafiyaren mino. Inká ena anan nanin banta vá tesi kéká bá ano yere sirono van iyaren mino. Kákan baru kayofin nafi kámá barafa safi uman baré ída kama iyaré uno. Un nompin afeyorarí é iyákun inká kampun ten monó kéká uno ma siyain kayo ano uman timiyan mino. \v 27 Máan tukhái séi kokhon damú ákona yorarí iyá paséi ída kamaé tuun baré iyá uno. Kokhon damú ída non má dunan má nanton tirafanan para e manté oré iyá uno. Ída ona váká pasé iyon nan takhin takhin é iyá uno. \v 28 Máan tiyá maé monó nanin banta ano intesá ena ena uman kayo varanten nafi siré anomé iné iyá uno. \v 29 Manáa monó kékái mumunampin ma mo iyon in maen ten tufá ída múmú é iyan mino. Manáa kéká ma umefin mamádan eraven ankamí maé tiran nan uantiyá uno. \p \v 30 Máan tukhantí te simo ma seno vará inte yanasinta anó tenti sivesara aní iyan nafi mai vará moékantá te simo seno van muno. \v 31 Mai ma ena ena aví daní iyain Tetisi Bafan Yisas Karaisin Afóe Tiyarafenu ano afová ukhái ma fura vayan tiamiyá uno. \v 32 \x * \xo 11:32 \xt Apo 9:23-25\x*Téi ma Damaskasí bákun maen Aretasin ne sin Kin ni kamanin banta kayo ano séi nan pákano siren aruvin banta kayo kaíkan kákan baru ona kayorá dafisen orikharen mino. \v 33 Máan tukharen mifo kákan barui kafi aimpinté uaren téin unampin uféden kaí aravuaré me oné karan oré uno. \c 12 \s1 Pori Ma Ayankuní Ukhein Daná Aní In Onein Baya Ino \p \v 1 Te siví ma yaní in pintena ída mana yaná baranté umpo ída ena aa vain pasé mai avúavá para varé oriyá banté uno. Máan tiyá banté umpo áesí Bafan mano ma séin tuu vaéden ma aní ein danasinta vá inká aú páke yanasinta vá tiaméku vá ineno. \v 2-3 Téi Yisas Karaisini yoran bantan baré ékun Tiyarafenu ano e siviren dan uron inarufá múdá bákun fotini (14) oranan orikhen mino. Mai sen tu minó bukhafa anó o van nafi áa saunan máa anó o van nafi mai séi ída afová ukhé umpo Tiyarafenu ano anan afová ukhen mino. \v 4 Téin ma siviren inaru varufin ma moráká maé téi sinú duré mai ma enará ukhein baya ma ineruna van ída kanaí é baya seren é uno. \v 5 Mai vaya ma inikherunará te simo senté umpo mai van ifá iyá umpo mai ma sesi ákona ma ída vain nan manan te siví daní onté uno. \v 6 Te siví ma yaní onté maé mai fura vaya anan tenté umpo ída óen banta an danté uno. Máan tonunaren mifo ifá é uno. Mai fara vara seyo, vanasi ano senti vayará ten tiví daní uren tenti ineine ánain dakhafin nain nan paséi se ma variyaruna avúavá bá inká te ma siyaruna vaya vá inen onen ma uren maen ten nan puran tiyan mino sen inino van muno. \p \v 7 \x * \xo 12:7 \xt Yop 2:6\x*Tiyarafenu ano kama yanasinta séin aní uren maen inká téin nan mai yanasinta van ovaren me iniren be aví daní inae siaren mana ayankun an dakhein daná áíkan ten tufin dafékakhen mino. Mai yaná maen mai Ban Anoni vaya varen orin bantan tiantan e váken mi séin nan be aví daní inae siren iyariyan ban mino. \v 8 Máan tiyáká mai yaná do maman karúdasintano van kanu manaú dádái simúkimpói Bafan baípá ínané inantiyaré uno. \v 9 \x * \xo 12:9 \xt Fir 4:11-13\x*Máan tékun maen béi evaránen tisimemí, “Éin an den ma ákona ída vain nanin bantafin mi senti sarisari ano kama yorarí iyáken mai sarisari ano éimpin kanaí ukhen mino,” sen tisimikhá paséi senti ákona ma ída vain nan mi se siví daní iyákun maen Yisas Karaisini ákona ano sen pinté uaren doriyan mino. \v 10 Máan tukhein nan mi Yisas Karaisini yorarí impin ma ída senti ákona vantin ma vanasi ano siruren tisiren toyampá baya siyá ma kákan uman bariyaruna van mi simusin iyá uno. Para vara seyo, séimpin ma ída ákona van maen mai Yisas Karaisini sarisari anon téin evaránen ákona simé iyan mino. \s1 Pori Ma Koriní Nanin Banta Van Kokhon Ineine Ein Baya Ino \p \v 11 \x * \xo 12:11 \xt 2Ko 11:5\x*Tiretí ankan manon téin tirá maman mantarenái óen banta an davé te simo siyá uno. Tiretí ano ma séinti sivútivá baya uvádeya ma séin timo seren mifo siretí ankan ída máan tená paséi seyantá tian dákó é umpo mai ma aví bain aposeri kayo aránaópá ída séi vá umpo séi faen danái vá uno. \v 12 \x * \xo 12:12 \xt Rom 15:19\x*Téi ma siretin aúbaná ma o váké maé ten nan purase aposeri ino seno van kokhon danái variyaré uno. Para vara seyo, séi nan Tiyarafenui yoraríi iyan mino seya afová ono van paséi mantaan ákona uvé minó uman bariyáké maé inká enará ukhein danasinta vá aní danasinta vá maman dákó ukharé uno. \v 13 \x * \xo 12:13 \xt 2Ko 11:9\x*Ena monó namun kayofin ma monó tiyain nanin banta ma maman tiyaruna avúavá anan tiretin manan té umpo mana uman máan ída amé uno. Téin dunan timin uman ma ída ameruna ano ma namu ukhéku maeya mai ume vá ampisintano. \p \v 14 Kanú manaú dádasí é tiretí ankan baonafá orono van útakhé umpo mai ma oronunafin ída siretin uman amenté uno. Tiretí afová ukharono. Iyampon kayo ano ída yunan dosen be anoifon mo amé iyan mifo vetin anoifo anon dunan dosen be akhafana mo amé iyan mino. Máan tukhein nan mi siretíi minó daná barano vara oronte raumpo siretin nan mi oronté uno. \v 15 Minó te sina yanasinta vá te su vá tiretí ankan ameno van moéké tinunú iyá umpo siretí ankan téin nan ída anunu iya ono. \p \v 16 Tiretin pinté manáa ano sen nan ída uman timiyan ne siren maen máa siyan mino. “Teti sina yanasinta ída afoká umoyan iyan mifo ara ara vaya kayofó tetin mákáden maen aupáké baré iyan mino.” \v 17 Mai intesá ukhen nafino. Mai ma siantékun orein banta kayo ayan táké uaresá tiretin nina yaná umoyan bare rafuno. \v 18 \x * \xo 12:18 \xt 2Ko 8:6, 16-18\x*Tiretí ankan baípá ma Taitasin tiantékun oriyá maé ena sivá tiváen tékun ben má muntaven oren mifo Taitasi ano siretin nina yaná mákáden ná umoyan baren nafino. Ída ino. Para vara seyo, verasampin mana Aunan mi vaká mana aasái oriyá manaí doraríi iyá uno. \p \v 19 Tetiyan aúpasí ono vara ma vompon uvaman ame rauno. Ída ino. Tetí ankan Karaisini yoran banta kékái váké Tiyarafenun avorá pura vayan tiyá umpo séi ma sinunu ukheruna sirona kéka soe, siretíi mumunan maman ákona uantano van mi ma vaya siyá uno. \v 20 Para vara seyo, séi ma oriyá o onéku maeya séi ma inikheruna avúaváká ma ída vare ma inká tireti ma inikheona avúaváká ída séin tonanona van mi feriyá uno. Téi ma o onékun ma aruve asive in nafi ena ará namu uantan nafi ena aranan uantan nafi eyan nan mana inin avúava safi oyampá baya sin nafi e sian more mere in nafi au khákan in avúava safi asuse avúava safi ma van nan mi feriyá uno. \v 21 \x * \xo 12:21 \xt 2Ko 13:2\x*Para vara seyo, fefá ma umeí iyá éona van ída ará baédeya sirun noe sen nan ma famúku avúava safi inká ena aranan avúava safi ma siretimpin para vain ma mo onékun ma Tiyarafenu ano siyave simin nain nan mi feri yá uno. \c 13 \s1 Pori Ma Sipá Ákona Uanten Amaan Baya Sein Mino \p \v 1 \x * \xo 13:1 \xt Mat 18:16; 1Ti 5:19\x*Kanú manaú dádasíi é tiretí ankan baonafá oronté umpo Tiyarafenui vompon dóki ano máa sikhen mino. “Kan nafi kanú manaú banta ano fi ma onantin ma mana vanta ano aauí ukhá inti mae kasae mai vaya kópin puntaran nono.” \rq Diu 19:15\rq* \m \v 2 Pefá ma kan dádasí é ma siretin má báké maé mai ma umeí ukhá ein kayo fefái afova vaya siamikharé uno. Máan tukharéi saréa ma vompon ma uvaman amerunafin dere evaráné mai ma umeí ukhá ein kayo vá ena kéká bá afova vaya siameruna fasintí téi ma oronté mai ma umeí iyáin nain kéká ída avo uantanté uno. \v 3 Máan ma ékuyan tireti afová eya Karaisi anon ben pinté uaren baya sisimiyan mino sinono. Tiretíi avúavá ma maman puntarampin béin ída afonkakhein pasen bei kákan ákona fói siretimpin doranten mino. \v 4 \x * \xo 13:4 \xt Fir 2:7-8\x*Para vara seyo, fefá béimpin pura sen ída ákona van maen daa unkamádantá arukharen mifo saréa Tiyarafenui kákan ákonarái van mino. Máan tukhan tetin má deren ída ákona van mifo véin má ma súpá ukheruna van mi Tiyarafenui ákona ano setimpin báken mi mai ákona ano siretimpin doriyan mino. \p \v 5 \x * \xo 13:5 \xt 1Ko 11:28\x*Ena ena yamú ákonaé mumunan iya rafuno sire vá e avúavá bá ineine vá daíde vá onano. Eyan avádúan onesin ma Karaisi ma ída siretimpin banti maeya mai fura se ída mumunan ukha ono. \v 6 Máan tiyákeyan teti ma Karaisini yorarí iyaruna oman afová inono sé inikhé uno. \v 7 Tiyarafenu ano siretin ayaintiya ída namu avúavá barano van mi setí ankan timúkiyá umpo setin nan Karaisini yoran banta kéká ino sen banasifin tino varauno. Ída ino. Para vara seyo, seti nan kampun banta kéká ino siya ompo setinti kákan inin ma vain mai funtákein avúavá ana varano van muno. \v 8 Para vara seyo, setí ankan ída kanaí é pura yaná namuroí ó tifanté umpo mai yanákái mantakhé pasé mai yanái ayaiyá tiféuno. \v 9 Tetimpin ma ída ákona van ma siretimpin ákona vain nan mi simusin iyáké Tiyarafenu ano siretin ayaintiya ákona mumunan má bano van timúkiyá uno. \v 10 \x * \xo 13:10 \xt 2Ko 10:8\x*Bafan mano vei yorantá dafisino van mi séin aní uren ákona simikhá doriyákéi siretin má ma ída varuna afokhampin ma vompon uvamádékun oren mino. Mai fara vara seyo, séi ma oronté maé ída ákona vayafó tiretin má baya seno van muno. Tiretin máden asuse ino vara Bafan mano mai ákona simikhen naifo siretin ayaintiya mumunan ono van mi simikhen mino. \s1 Pori Ma Amusin Ein Baya Ino \p \v 11 Mumunan tiyofi sifá tiváeyan noe, sesi vaya mará me akhení iyá tusu sé umpo senti kípan baya vá inero. Tiretíi namu avúavá ampireya vá ben ákona uantan maran iya vá amusin iyáke inká manafin báke vá ará kusin avúavá baresin ná avábá uren ma ará kusiantan Tiyarafenu ano siretin má bano. \p \v 12 Tiyarafenurá ma monó tiyain nanin banta ano ma avábá iyain avúavá kasá ben avábá in maran ná ono.\f * \fr 13:12 \ft Kiriki vaya fintéi \fq Tiyarafenurá ma monó tiyain nanin banta ano ma kantasí ukhein amónan maran iyain \ft nan mi sikhen mino.\f* \v 13 Tiyarafenui kantasí ukhein nanin banta ano amusin baya ne siádan oren mino. \p \v 14 Bafan Yisas Karaisini sarisari vá Tiyarafenui avábá bá Kantá Aunani manafin ban avúavá bá ano vá tiretin má bano.