\id COL EAST COL draft-a.TXT Neil Broad, Eastern Arrernte (AuSIL) (01-07-04)(typing Judi Harland) \ide UTF-8 \h Colossians \toc1 Colossians \toc2 Colossians \toc3 Col \mt1 Colossians \mt2 Paul-ele pipe nhenhe intelhe-ileke Ngkarte-kenhe areyeke apmere Colossae-larle anemeke \c 1 \p \v 1-2 Atyewe Jesus-kenhe areye-aye, ayenge awerrirraye. Ayenge Paul-arle, Ngkartele ayenge akngakeke ilemele alhetyeke Jesus Christ-eke warrke-irretyeke arrpenhe areyeke Ayeye Mwerre Jesus-akerte ilerle-apetyeke. Kele the anteme ayeye nhenhe intelhe-ileme arrekantherre atyewe Jesus-kenhe areyeke apmere Colossae-le aneme. Atyengenge aneme Timothy atyewe atyinhe. Ilerne ayeye nhenhe renhe arrekantherre intelhe-ileme. Arrantherre anwerneke-artweye aneme Christ-nge ware. \p Ayenge Ngkarteke angkeme renhe apayuthnemele arrenhantherrenhe arntarnte-aretyeke mwerre arrekantherre anetyeke arrantherre nhenge atnerre anetyenhenge, atere-kwenye. \s1 Paul Ngkarteke angkeme itneke \p \v 3-4 Timothy ilerne Ngkarte apayuthneme, Akngeye Alartetye Jesus Christ-kenhe arrekantherre, nhenge apeke ilerne Renhe apayuthnemele Renhe akwetethe tnakemele, ilerne-arle aweke-arle nhenge arrantherre Jesus mwerrantye apenterlenge, arrantherre-arle atyewe Jesus-kenhe areyeke ahentye anthurre anemenge. \v 5 Arrantherre Jesus Christ arratye itelareme ante Ngkarte-kenhe areyeke ahentye-anemele arrantherre-arle atnerre akarelheme arne mwerre areyeke nhenge Ngkartele-arle arrekantherre alkerenge arntarnte-areme. Arrantherre kele aweke arne mwerre areye-akerte nhenge Ngkartele-arle arrekantherre alhileke mpwaretyenhenge, nhenge tyerrtye areye apmere arrekantherre-werne apetyeke ayeye mwerre Jesus Christ-akerte iletyeke, angkentye Ngkarte-kenhe arratye aneme-arle. \p \v 6 Apmere arrpe-anenhenge tyerrtye areyele aweme angkentye mwerre nhenhe renhe-ante Christ-akerte, aweke-arle-iperre atningkele arratye itelaremele, kele atningke-ame-atningke Jesus-kenhe atyewe areye-irreme itne lyete anteme Ngkarteke arratye-irremele anerlte-aneme. Nhenge arrantherre alakenhe arratye-ante anetyeke irremele arrantherre nhenge ayeye mwerre aweke-arle, arrantherre-arle akaltye-irreke nhenge Ngkarte mwerre anemenge ingkirrekele nhenge Jesus arratye itelaretyenhenge. \p \v 7 Artwe nhenge Epaphras-ele arrenhantherrenhe angkentye nhenhe akaltyele-antheke nhenge arrantherre-arle ikwere akutne anekenge. Re kwenhe atyewe mwerre anthurre ilerne-kenhe, re ilernekele-arlenge warrke aywerrkele mpwareke Christ-eke. \v 8 Re nhenhe-werne apetyeke ilernenhe ileke nthakenhe-arle Utnenge Akngeye-kenhele arrekantherrenge mpwareme nhenge arrantherre Ngkarte-kenhe ingkirrekeke ahentye anetyenhenge anthurre. \p \v 9 Ikwerenge-anteye anwerne ayeye nhenhe arrekantherre-akerte aweke-arle, anwerne Ngkarte apayuthnerlte-aneme arrenhantherrenhe akaltyele-anthetyeke arne ingkirreke-arle itelaretyeke arrantherre nhenge mpwaretyeke. Anwerne Ngkarte apayuthnetyame alakenhe renhe mpwaretyeke Utnenge Ikwerenhele nhenge arrantherre akaltye anthurre anetyenhenge ante itelaretyenhenge arne areye arratye-arratye. \v 10 Anwerne Ngkarte apayuthneme nhenhe renhe mpwaretyeke arrekantherre nhenge arrantherre arratye anerlte-anetyeke kele Jesus re akangkeke anthurre. Anwerne alakenhe Ngkarteke angkeme nhenge arrantherre akwetethe arne mwerre mpwaretyenhenge arrpenhe areyeke ante Ngkarte-akerte awethe-ame-awethe itelaretyenhenge. \v 11 Anwerne Ngkarte apayuthneme nhenge arrenhantherrenhe Utnenge Ikwerenhele atnerre-ilerle-anetyeke. Anwerne alakenhe apayuthneme nhenge arrantherre Renhe akwetethenhe awetyeke akangkemele anerlte-anemele, nhenge arrpenhe areyele arrekantherre anhelhemele atwetyeke-anteye. \v 12 Anwerne apayuthneme nhenge arrantherre Ngkarte anwerne-kenhe akwetethe tnaketyeke. Re kwenhe arrenhantherrenhe akngarte-iweke Ikwerenhe areye anetyeke, alakenhe ikwerenge anteme Re arrenhantherrenhe anthetyenhe iwenhe renhe-arle Re alhileke anthetyeke Ikwerenhe areye alkere akertnenge, alkngenthe Ikwerenhe arrtyernemenge. \s1 Jesus Christ arrpenhe ingkerrenyekenge akngerre anthurre ulkere \p \v 13 Arrule anthurre Satan anwerne ingkirrekeke pwathe anetyarte. Ikwerenge anteme anwerne ingwemertele-arteke aneke. Lyete-ulkere Ngkartele anwernenhe Satan-engentyele ipmentye impeke anwerne Alere Ikwerenhenge apurtelhe-ilemele apentetyeke iwerre mwerrele. \v 14 Re anwerneke piwelhemele ilweke Satan-engentyele ipmentye impeke anwerne anteme Ngkartenge ipeltye-irreke Re urrpareke arne akurne ingkirreke anthurre anwerne-arle mpwareke. \s1 Christ Akngerrepate anwerne-kenhe aneme \q1 \v 15 Anwerne-arle Ngkarte aretyakenhe aneke, \q2 Re akenhe Alere impene Ikwerenhe Jesus Christ yerneke nhenge anwerne renhe alhengke-aretyenhenge ante itelaretyenhenge Ngkarte iwenhe-arteke anemenge, \q2 Jesus-arle Re-arteke anthurre-arle aneme. \q1 Jesus arrwekelenye Ngkarte-kenhe, \q2 Re ingkirrekenge atyeperre anthurre-ulkere Ngkartele-arle mpwareke. \q1 \v 16 Re nhenge Ngkartenge arne ingkerrenyeke mpwaretyeke, \q1 Re mpwareke arne ingkirreke apmere ahelhe nhenhenge-arle, alkerenge-arle. \q1 Re mpwareke arne ingkirreke nhenge anwerne-arle aretyeke, arne ingkirreke anwerne-arle aretyakenhe aneme. \q1 Re mpwareke pwathe ingkirreke alkerele-arle aneme, alkere-arenye arrpenhe areye-arlke. \q1 Alakenhenge anteme Ngkartele Christ-nge anpere-irrenhemele arne ingkirreke anthurre mpwareke, nhenge ingkirrekele Jesus tnaketyenhenge, Rarle arrpenhe ingkirrekenge akngerre-ulkere. \q1 \v 17 Arne anetyakenhenge-urrke, Re kwenhe kele aneke, \q1 ikwerenge-ntyele anteme arne ingkirreke mpwareke-arle iperre, ahelhe nhenhenge uthene alkerenge uthene, \q1 Re ahelhe uthene alkere uthene arntarnte-arerle-aneme Utnenge Ikwerenhele akurne-irreme-ketye. \q1 \v 18 Christ Akngerrepate tyatye-ke, nhenge tyerrtye-arteke-arle, Re itnenhe ileme nthakenhe-arle mpwaretyeke, \q1 nhenge akaperte tyerrtyeke alartetye-arteke renhe ileme nthakenhe mpwaretyeke. \q1 Rarle nhenge tyerrtye Ikwerenhe areye itethe antheme, \q1 rarle nhenge arrwekele anthurre ilweke itethe-irrirtnemele, \q1 re alartetye anthurre irreke, \q2 arrpenhe ingkirrekenge akngerre-ulkere. \q1 \v 19 Ngkarte-arle itirrekenge Christ-arle ahelhe nhenhe-werne apetyeke tyerrtye-irremele, \q1 re Ngkarte-arteke rante-rante anthurre anetyenhenge. \q1 \v 20 Alakenhe ikwerenge anteme Ngkartele tyerrtye ingkirreke-arlke arne ingkirreke-arlke ipeltye-iletyeke alkerele uthene apmere ahelhe nhenhele uthene. \q1 Re nhenhe renhe mpwareke nhenge Jesus-arle arne arntarlkweke-arleke tyerrtye ingkirrekeke ilwekenge alhwe ikwerenhe itneke thelelheke. \q1 Lyete anteme ingkirreke mwerre anetyenhenge Ngkartenge-arle ularre. \p \v 21 Nhenge Jesus-kenhe areye apmere Colossae-le, urreke arrantherre Christ arratye itelaretyenhenge, arrantherre Ngkarte-ketye akalke-akalke anetyarte, nhenge arrantherre Ikwere ahele aneke arrantherre-arle akwetethe anthurre arne akurne areye mpwaretyarte. \v 22 Lyete anteme, Ngkartele arrekantherrenge ipeltye-irreke Alere Ikwerenhe-arle tyerrtye-irrerlenge arrekantherre piwelhemele ilweke. Nhenge arrantherre Ikwerenge arrwekele tnemele arrpenhe areyele arrenhantherrenhe uyarne ilperneme iwenhe-arle Jesus-ele mpwarekenge. \v 23 Nhenge arrantherre akwetethenhe Angkentye Mwerre arratye itelaretyeke renhe imperle-alhetyakenhele. Jesus akwetethenhe anthurre apentewarraye apurrke-irretyale. Alkerele anetyenhenge aweke-arle iperre, Renhe arratye itelareke-arle, Jesus-ketyenge untyeme-irretyale anteme. Nhenge angkentye nhenhe ahelhe ingkirreke anthurrenge ileke-arle tyerrtye ingkirrekeke. Kele Ngkartele ayenge uterneke alhetyeke-anteye angkentye nhenhe renhe apmere arrpe-anenhe-werne ilerle-apetyeke. \s1 Paul ilelheme nthakenhe-arle re arnterre anthurre warrke-irreme nhenge ayeye mwerre Jesus-akerte iletyeke Jew anetyakenhe areyeke \p \v 24 Akurne anthurre areye atyenge aneke nhenge tharle ayeye Jesus-akerte ilerle-apekenge tyerrtye atningkeke, kele ayenge akangkemele aneme. Tyerrtye atningkele Jesus arratye itelareke, tharle ayeye ikwere-akerte ilerle-apemenge. Kenhe arrpenhe areyele, nhenge Jesus-ketye ipmentye awekenge, atyenge arlkarentye-irremele, ayenge atwemele, ayenge jail-ke akwerneke. Kele mwerre-arle, itne ayenge alakenhe mpwareme itne-arle alakenhe-anteyele Jesus-eke-amparre mpwareke. \v 25 The angkentye mwerre nhenhe atyewe Jesus-kenhe areyeke ileme Ngkartele-arle ayenge ilerlenge arrenhantherrenhe akethele iletyeke ayeye Jesus-akerte, renhe alengke-iwetyakenhele. \v 26 Ngkartele angkentye nhenhe alengke-iwemele atnyeneke tyerrtye ingkirreke-ketye arrule-arle anetyarte. Kele nhenhe-ngentyele anteme Ngkartele angkentye renhe arratelhe-ileke akethelhe-ileke atyewe Jesus-kenhe areyeke. \v 27 Ngkarte kwenhe renhe alengke-iwentye-iperrele, Ikwerenhe ingkirrekeke akethelhe-iletyenhenge, Jew anetyakenhe areyeke apmere arrpenhe-arenye areye-inpe. Ayeye nhenhe mwerre anthurre tyerrtye apmere arrpe-anenhe-arenye areyele awetyeke akangkemele anetyeke nhenge Ngkartele-arle itnenhe mwerrentye arntarnte-areme-arlke. Angkentye nhenhe re alakenhe angkeme: “Christ kwenhe arrekantherre-arlenge aneme, alakenhe ikwerenge anteme arrantherre atnerre-ilelhemele anetyenhe nhenge urreke-arle Christ-ele-arle arrenhantherrenhe akngetyenhe mwerrentye arntarnte-aretyenhenge apmere Ngkarte-kenhenge nthenhele-arle ingkirrekele Renhe akwetethe tnakemele.” \p \v 28 Alakenhe ikwerenge anteme anwerne tyerrtye ingkirrekeke ayeye Christ-akerte ilerlte-apeme nhenge itne awemele apeke Christ-eke atyewe-irretyeke renhe arratye apentewarretyenhenge. Anwerne itnenhe alkngarre-ileme ayeye urrtyirrentye aweme-ketye akurne anteme mpwareme-ketye. Anwerne itnenhe akaltyele-anthetyeke ahentye aneme Christ-enge apurte anetyeke nhenge itne atnerre tnetyeke Ngkartenge ularre. \v 29 Alakenhe ikwerenge anteme ayenge akwete arnterre anthurre warrke-irreme atyewe Jesus-kenhe areyenge. Re ayenge Utnenge Ikwerenhele antheke the warrke nhenhe renhe mpwaretyeke, ayeye mwerre nhenge ilerle-apemele. \c 2 \p \v 1 Ayenge arrekantherre itelaretyeke ahentye-aneme nhenge ayenge-arle arnterre warrke-irreme arrenhantherrenhe arntarnte-aretyeke atyewe Jesus-kenhe areye apmere Colossae-nge, apmere Laodicea-nge areye-arlke, atyewe Jesus-kenhe arrpenhe ingkirreke-arle atyenge akutne akwete anemeke. \v 2 Ayenge arrekantherre alakenhe warrke-irreme nhenge arrantherre utnengenge atnerre awelhetyenhenge, apurte mwerre anerlte-anerlenge arntarnte-arerremenge. Ayenge arrekantherre warrke-irreme nhenge arrantherre ayeye mwerre Jesus-akerte akaltye-anthurre-irretyeke akethe anthurre renhe itelaretyenhenge. Ayeye nhenge, Ngkartele-arle alengke-iweke-kamperre, lyete Re arratelhe-ileke. \v 3 Christ anyentele-ante kwenhe arratelhe-ileme angkentye nhenge renhe akethelhe-ilemele ayeye alengke-iweke-arle renhe. Angkentye yanhe ikwerenge-ntyele ware anteme nhenge arrantherre awetyeke akaltye-anthurre-irretyenhenge angkentye Ngkarte-kenhe ingkirrekeke. \v 4 The nhenhe arrekantherre ileme nhenge arrpenhe areye arrekantherre urrtyirretyakenhe angkentye apale akaltyele-antheme-ketye, arrenhantherrenhe uternemele itirretyeke itne-arle nhenge arratye akwele ileme. \v 5 Kele ayenge-arle apmere arlengele aneme arrekantherrenge, nhenge ayenge-arle arrekantherrenge aneme-arteke ayenge-arle akwetethe anthurrele arrekantherre itirrerle-anemeke. Ayenge arrekantherre akangkeme anthurre arrantherre-arle apurte anerlte-anemenge anyente-arteke Jesus Christ arratye akwete itelaremele. \s1 Arrantherre angkentye Ngkarte-kenhe awetyeke mpwaremele anteye iwenhe apeke renhe rarle arrenhantherrenhe ilemenge \p \v 6-7 Arratye anthurre-arle nhenge angkentye Jesus Christ-akerte aweke-arle arrantherre renhe arratye itelareke Alartetye arrekantherrenhe anetyeke. Alakenhe ikwerenge anteme arrantherre Jesus-nge apurte anetyeke, untyeme-irretyale. Arne artekerre-akerte tnentye akngerre, alakenhe renhe Jesus-nge apurte anetyeke. Arrantherre angkentye Jesus-kenhe awetyeke akwetethe renhe mpwaremele renhe alhule-iwetyale, arrantherre atnerre anthurre anetyeke, angkentye urrtyirrentye areye akwenpele aweme. Alakenhe renhe-arle, akwetethe mpwarewarraye iwenhe renhe itne arrenhantherrenhe arrwekele akaltyele-antheke-arle. Nhenge arrantherre Ngkarteke angkemele Renhe akwetethe tnaketyeke ingkirreke-arle Rarle arrekantherre mpwarekenge. \p \v 8 Arelhewarraye! Tyerrtye arrpenhe areyele apeke arrenhantherrenhe uterneme-ketye itnenhe awetyeke apentetyeke. Itnenhe awetyale anaye, itne-arle angkerlenge nhenge itne akaperte altywere akwele aneme-arteke nhenge arrekantherre urrtyirretyenhenge ware. Angkentye itnekenhe-arle arratye anetyakenhele itne-arle aweme ayeye arrekwelenye itnekenhe-arlke aknganekarle areye-arlke ante angkemele anteme nhenge itne arratye akwele, itne arratye angketyakenhele angkentye arratye Christ-akerte. Itne apale-apale ware angkeme angkentye arratye Christ-kenhe. \p \v 9 Kele tyerrtye yanhe areye awetyale anaye, nhenge Christ-arle ahelhe nhenhe-werne apetyeke tyerrtye-irremele anteme, rarle Ngkarte akwete anthurre aneke. Christ-nge anerle-aneme tyerrtye ikwerenhenge. \v 10 Ngkarte apurte aneme anteye utnenge arrekantherrenhenge arrantherre-arle Christ-nge apurte-irrekenge. Nhenge Christ alartetye atyeperre-arle aneme alartetye arrpenhe ingkirrekenge tyeperre-ulkere, alartetye alkerele areye-arle, ahelhe nhenhe-arenye areye-arlke. \v 11 Ye, arrantherre apurte Christ-nge aneme. Nhenge Re akngarte-iweke iwenhe ikwere-arle arrantherre ahentye aneme, arrantherre arne akurne areye mpwaretyakenhe anetyeke. Kele lyete arrantherre arne mwerre-ante ware mpwaretyeke ahentye-aneme. \v 12 Itelarerrirraye, nhenge arrpenhele arrenhantherrenhe nhenge baptise-eme-ileke, arrantherre kwatye kweneke irrpemele akeme-irremele anteme. Kele nhenge kwatye kweneke irrpemele Christ-nge ilweke-arle-arteke, nhenge akeme-irremele, re akenhe apurte Christ-enge itethe-irrirtnemele-arteke. Nhenhe-arle aneke-akerte-irreme, arrantherre-arle arratye itelarekenge Ngkartele-arle Utnenge Ikwerenhele Christ ilweke-arle iperrenge renhe itethe-ilirtneke. Re arrenhantherrenhe awethe itethe-ilirtneke alakenhe-anteye. \v 13 Kenhe arrantherre Jew anetyakenhe areye akenhe, urreke Christ arratye itelaretyenhenge arrantherre ilweke-arle areye-arteke anetyarte. Arrantherre arne akurne areye mpwarerlte-apeme ayakelhetyakenhele. Arrantherre angkentye Moses-kenheke akutne aneke. Kenhe Ngkartele akurne urrpareke arrantherre mpwarekenge, arrekantherrenge ipeltye-irrekarle, Re arrenhantherrenhe akemelhe-ilemele itethe alkarleke Christ-enge. Lyete arrantherre Christ-enge itethe aneme. \p \v 14 Nhenge pipe-nge aneme intelhe-ileke-arle arne akurne ingkirreke anwerne-arle mpwareke, kenhe arne akurne yanhe areyele anwernenhe ilpernemeke. Kenhe Ngkartele akenhe urrpareke arne nhenge areye pipe-nge intelhe-ileke-arle, arne nhenge areyele anwernenhe ilperneme. Nhenge alakenhe-arteke, Ngkartele pipe ineke-arteke renhe akethe-ante arrernemele nail-ele arne arntarlkweke-arleke arrerneke nhenge Jesus ilwekenge. \v 15 Nhenge Christ arne arntarlkwele ilweke Ngkartele arrentye arrpe-anenhe anathe-ileke, arrentye areye ahelhe nhenhe-arenye areye-arlke alkere-arenye areye-arlke. Nhenge itnenhe apurele-anthetyeke, Re itnenhe ayernemele akngeke ingkirrekenge arrwekele-werne itnenhe aretyenhenge. Re tyerrtye ingkirrekeke imerneke nhenge Rarle arrentye areye anathe-ileke nhenge Christ arne arntarlkwele ilwekenge. \p \v 16 Arelhewarraye! Awerrirretyale arrpenhe areye-arle angkeme arrantherre-arle akurne akwele nhenge arrantherre-arle merne arrpenheme arlkwemenge iwenhe apeke arrpenheme antywerlenge itne-arle arrenhantherrenhe mpwaretyale nhenge ileme. \p Itne apeke angkeme arrantherre-arle akurne akwele arrawe-irrentye akngerre-arle uterne ikwerele-ureke, nhenge atnyentye akwerrke arrateke apeke, arlte Apurrkele apeke. Kele itnenhe awetyale anaye itne-arle arrenhantherrenhe apale ware ilperneme nhenge itne-arle akaperte altywere anemenge-arteke akwele. \v 17 Tyerrtye yanhe areye awerrirretyale anaye angkentye yanhe areye-arle arlkwentye akngerre-akerte antywentye-akerte anerlenge akweke ware, Christ-arle apetyetyakenhe akwete. Nhenge arne nhenhe areyele Christ-werne thileme, rarle arratye anthurre. Christ-ele arne ingkirreke anthurre mpwareme Ngkartele-arle alhileke, kele anwerne arne ingkweye nhenge areyeke ahentye-anetyakenhe akwete. \p \v 18 Awerrirretyale yanhe areye nhenge apale-arle arrenhantherrenhe uterneme arrkernetyeke angkemele, “Anwerne-artekele Ngkarte tnaketyeke, kwene-irraye alkere-arenye areye tnaketyeke!” Kele itnenhe awetyale anaye. Tyerrtye nhenhe areye angkeme nhenge itne-arle akwele ahirre aremele nhenhe areye-akerte. Itne irraweye anthurre irremele angkeme nhenge itne-arle akwele akaperte altywere aneme, kenhe arrangkwe-arle, itne angkeme itirrentye itnekenhe-ngentyele ware. \v 19 Ye, tyerrtye yanhe areye akwenpele awerrirraye, itne-arle nhenge angkentye Christ-kenhe ipmentyele impemenge. Nhenge Christ akaperte-arteke aneme, anwerne tyerrtye Jesus-kenhe-arteke. Re anwernenhe ingkirreke anthurre akayake atnyeneme. Tyerrtye ante nhenge alwerrknge-akerte-arlke ngkwerne-akerte-arlke, kenhe akaperte-kwenye-arle re akenhe amangketyakenhe. Kele Christ, akapertele-arteke, ikwerenhe areye lterrke atnyenerle-aneme re nhenge arratye amangketyeke, Ngkarte-arle ikwere amangketyeke ahentye anemeke. \p \v 20-21 Lyetenye arrantherre Christ akeme alartetye, arrantherre-arle ikwerenge ilweke, ikwerenge apurte-irreke anteye. Nhenge arrantherre Christ-enge ilwemele, arrantherre ipmentye impeke awetyeke iwenheke-arle tyerrtye arrpenhe areye-arlke aknganeke-arle areye itirremenge angkemenge anteye. Arrantherre itelareme nthakenhe-arle itne angkeme nhenge merne arrpenheme arlkwetyale anetyeke arne arrpenheme anpetyale anetyeke-arlke. \v 22 Itnenhe awerrirretyale angkentye nhenhe areye-arle itirrentye tyerrtye-kenhe-ante ware, urreke-ulkere itne uyerretyenhe. Arrantherre akaltye aneme merne-arlke arne arrpenhe areye-arlke anemenge akweke ware. Nhenge arrantherre merne arlkwemele re uyerremenge, arne arrpenhe areye-arlke uyerremele-anteye. \v 23 Tyerrtye nhenhe areye-arteke apale angkeme arrantherre-arle iwenhe apeke arrpenheme mpwaretyeke. Kenhe arrantherre apeke itnenhe aweme, arrantherre anteme akurne mpwaretyenhenge: arrantherre ingkirreke anthurre mpwaretyenhe itne-arle ileme, arrantherre anteme arratye anetyenhenge itnekenge ularre. Arrantherre angketyenhe arrantherre-arle akwele tnakelhetyakenhe aneme. Arrantherre arnterre warrke-irretyenhe apurrkele-anthemele anteme. Arrantherre merne arrpenheme-ante ware arlkwetyenhe. Kenhe arrangkwe-arle! Angkentye nhenhe areye akurne-arle! Itne-arle arrenhantherrenhe uyarne ayakeme akurne mpwareme-ketye arrantherre-arle mpwaretyeke ahentye aneme. \c 3 \s1 Arrantherre arne areye mpwaretyeke Ngkarteke akangketyenhenge \p \v 1 Ngkartele kwenhe arrenhantherrenhe utnenge mwerre antheke, nhenge alakenhe-arteke Ngkartele arrenhantherrenhe iperte-ngentyele akemelhe-ileme nhenge Rarle Christ iperte-ngentyele akemelhe-ileke. Alakenhe ikwerenge anteme arrantherre itirretyeke arne nhenge areyeke Ngkarte-kenheke, arne nhenge alkere-arenye areye-arlke. Christ alkerele aneme alartetye impene Ngkartenge anemele. \v 2 Alakenhenge anteme arrantherre akwetethe itirretyeke arne alkere-arenye areyeke, itirretyale akwete arne ahelhe nhenhe-arenye areyeke. \v 3 Itelaraye, nhenge urreke arrantherre Ngkarte itelaretyenhenge, arrantherre akutne-arle anetyarte akurne-arlke, Ngkarteke itirretyakenhe, arrantherre anteme Ngkarte-akerte aweke akurne nhenge ingkirreke ipmentye impeke. Arrantherre tyerrtye ilweke-arle-artekele. Lyete anteme arrantherre Christ-nge-arlke itethe aneme, Ngkartenge-arlke; Ngkarte uthene Christ uthene arratye anthurre apurte anyente-arteke aneme. Tyerrtye areyele uyarne itelareme utnenge mwerre Christ-enge arrantherre-arle atnyeneme. \v 4 Nhenge re arrenhantherrenhe itetheke mpwareke, arrantherre warrke ikwerenhe mpwaretyeke. Nhenge Jesus Christ apetyalperlenge arrantherre ikwerenge apurte-irretyenhe tyerrtye atningkenge arrekwele tnetyenhe Ikwerenge mwerre anthurre anetyenhe, alyerre anthurre-arle. \p \v 5 Arrantherre apeke arne ahelhe nhenhe-arenye areye mpwaretyeke ahentye aneme. Kele arne yanhe areyeke mpwaretyeke itirretyale anaye, Ngkartele-arle arrenhantherrenhe utnenge mwerre anthekenge. Akngwelye-irretyalaye, arrpenhe areyeke alhirretyale itneke atneke-atneke-irremele. Itirretyale anaye akurne akwetethe mpwaretyeke, mwerre mpwaretyeke itirrewarraye. Ankeyalthe anetyalaye. Arrantherre apeke ankeyalthe aneme arne ahelhe nhenhe-arenye areyeke kele anteme arrantherre Ngkarte-ketyenge untyeme-irremele yanhe areye-ante ware tnakeme. \v 6 The arrenhantherrenhe ileme, Ngkarte ahele-irrentye-akngerre tyerrtye areyeke Renhe awetyakenhe akurne yanhe areye mpwaremenge-ante. \v 7 Arne yanhe areye-arteke renhe arrantherre mpwarewarretyarte, nhenge arrantherre Ngkarteke itirretyakenhe awerrirretyakenhele. \v 8 Kele arrantherre arne akurne yanhe areye mpwaretyarte, lyete akenhe impelhetyeke arrantherre-arle Christ arratye itelaremenge. Ahele-irretyale anetyeke, tyerrtye arrpenhe areyeke ahentye-anetyale anetyeke, arne akurne mpwaretyale anetyeke. Arrantherre awethe tyele angketyale anetyeke, angkentye akengentye arrpenhe areyeke angketyale anetyeke. \v 9-10 Urrtyirremele ilelhetyale arrpenheke. Arrantherre arne alakenhe renhe-arteke mpwaretyale anetyeke arrantherre-arle Christ arratye itelaremeke. \p Lyetenye arrantherre akngarte-iwelheke, tyerrtye arrpenhe-irremele arratye itirremele, akurne-ketyenge impelhetyeke. Kenhe Ngkartele akenhe utnenge arrekantherrenhe arratye-ileke arrantherre arratye anerlte-anetyeke, Re arrenhantherrenhe akwetethe arratye-ilemele, arrantherre Ikwere-arteke awethe-ame-awethe irretyenhenge. Kele anteme arrantherre akaperte altywere anthurre Ikwere-akerte. \v 11 Ngkartele-arle arrenhantherrenhe utnenge mwerre antheke. Arrantherre anyurre-irretyarte angkemele alakenhe, “Yanhe areye Jew anetyakenhe, itne-arle artwe-irretyakenhenge. Kenhe Jew yanhe areye kwenhe artwe anthurre-arle. Kenhe tyerrtye akethe-ante ipenye nhenge pwetye-arenye areye-arle arne arrpe-anenheke akutne-arle. Kenhe arrpenhe yanhe areye pwatheke warrke-irreme. Kenhe arrpenhe nhenhe areye alartetyeke warrke-irretyakenhe, itne mpwareme arne iwenhe apeke ikwere itne-arle ahentye aneme.” Kele alakenhe itirretyale anaye, Christ-eke-ante itirrewarraye, rarle alartetye impene anthurre. \p \v 12 Itelaraye arrantherre-arle Ngkarte-kenhe areye. Arrekantherre ahentye anthurre aneke-arle, Re arrenhantherrenhe akngakemele Ikwere-artweye-arteke irretyeke. Kele arne mwerrentye-ante ware mpwarewarraye. Mwantye-mwantye-ilerretyeke anaye. Mwerrantye anetyeke, anhelhetyale anaye. Tnakelhetyale anaye. Mwantye angkerretyeke, irrpelthe-irretyakenhele, mwantyele awerretyeke. \v 13 Atnerte akngarte-iwelhetyale tyerrtye arrpenhe areyeke itne-arle arrenhantherrenhe arrerlkelhe-ilekenge, ipmentye renhe impaye iwenhe apeke re angketyeke nterte ware anetyeke. Nhenge arrpenhe apeke arrekantherre akenge angkerlenge ikwerenge ipeltye akwete anaye, nhenge alartetye Jesus-elarle akurne arrekantherrenhe urrparekenge arrekantherrenge ipeltye-irrerlenge. Alakenhe re-anteme arrantherre ipeltye-ilerretyeke. \v 14 Alakenhe-arteke anteye, kenhe atyeperre anthurre akenhe aneme arrantherre-arle mpwaretyeke, nhenge mwerrantye arntarnte-arerretyeke. Alakenhe anteme arrantherre arratye anthurre apurte-irrentye akngerre. \p \v 15 Arrantherre arlkarentye-ilerlte-anetyale anaye, kele ipeltye-ilerretyeke. Ngkartele arrenhantherrenhe apurtelhe-ileke ipeltye-ilerretyeke Christ-ele-arle mpwarekenge. Ngkartele arrenhantherrenhe akngakeke apurte anerlte-anetyeke tyerrtye Christ-arteke. Kele Ngkarte akwetethe tnaketyeke Rarle arrenhantherrenhe mwerre anthurrele arntarnte-arerlenge. \v 16 Akwete anthurre angkentye Jesus Christ-akerteke itirrerlte-ane. Itirrerlte-anaye arne nhenge areyeke rarle angkekenge nhenge arrantherre ayeye nhenheke arratye anthurre akaltye-irretyeke arrantherre akaltyele-anteme-antherretyeke. Kele anteme arrantherre ingkirrekele itelaretyenhenge arratye. Alyelhetyeke alyelhentye atningke, alyelhentye Bible-nge, alyelhentye Jesus-akerte-arlke, alyelhentye impene arrpenhe areye-arlke. Akangkemele akwete alyelheme Ngkarte tnakemele. \p \v 17 Ayenge awerrirraye! Arrantherre atyewe alartetye Jesus-kenhe areye. Kele, arne arrantherre-arrpe mpwaretyale. Arrantherre angketyeke apeke mpwaretyeke apeke arne nhenge areye imerneme-arle arrantherre-arle Jesus-kenhe aneme. Akwetethe Ngkarteke akangkemele anaye Renhe tnakemele Christ-ele-arle arrekantherre mpwarekenge. \s1 Paul-ele Jesus-kenhe areye ileme nthakenhe itne anetyeke \p \v 18 Arelhe anewe-akerte areye, aywerrkele awaye nhenge anewe ngkwinhe angkerlenge arrantherre-arle Jesus-kenhe anemenge. \v 19 Ante artwe anewe-akerte areye awerrirraye anteye, akayakele arntarnte-araye anewe ngkwinhe-arrpe itnenhe uternetyakenhe ante tyaperteye-artekele. \p \v 20 Ampe areye awerrirraye, aywerrkele awaye mangkwe uthene anyangkwe uthene arrantherre-arle Jesus-kenhe anemenge. Nhenge arrantherre aywerrkele awerlenge Ngkarte akangkemele aneme. \v 21 Arrantherre meye uthene akngeye uthene areye awerrirraye anteye ampe arrekantherrenhe akwetethenhe apelkele ilteme. Arrantherre apeke akwete anthurre itnenhe ilterlenge itne apatemele anteme. \p \v 22 Arrantherre warrkene areye awerrirraye! Aywerrkele mpwaraye alartetyele arrenhantherrenhe ileme mpwaretyeke. Ikwerenge arrwekele-ante ware kwenye nhenge alartetye arrenhantherrenhe aremenge akwele, nhenge re ikwerele anetyakenhe anteye. Nhenge arrantherre aywerrkele mpwarerle-anemele Alartetye Jesus-ele aretyenhenge akangkemele anetyeke. \v 23 Warrke arrpe-anenhe aywerrkele mpwaraye, apurrke-irretyakenhe. Nhenge arrantherre tyerrtye areyeke mpwaretyakenhe, arrantherre kwenhe Alartetye Jesus-eke mpwaremele. \v 24 Nhenhe itelarerrirraye. Alartetye Jesus-ele arne mwerre akngerre atnyeneme rarle arrenhantherrenhe alhileke anthetyeke. Yanhe ikwere kwenhe arrantherre-arle mpwareme, Jesus arrekantherrenhe alartetye. \v 25 Kenhe tyerrtye apeke akwetethenhe arne akurne areye mpwarerle-anerlenge Ngkartele aremele renhe atwetyenhe rarle akwete anthurre akurne mpwaremenge. Rarle kwenhe itirretyakenhe aneme tyerrtye anyente-arle akwele arrpenhenge mwerre-ulkere. Urreke-arle, Ngkartele kwenhe tyerrtye ingkirreke Ikwerenge arrwekele ngkernetyenhe, itneke itirremele, itne apeke akurne mpwareke-arle Re anteme itnenhe atwetyenhenge. \c 4 \p \v 1 Kenhe alartetye areye awerrirraye! Warrkene arrekantherrenhe areye arratyentye mpwaretyeke uternaye, itneke ahele angketyale, Jesus-arle alartetye arrekantherrenhe-anteye anerlenge alkere akertnenge, Renhe awetyeke. \s1 Paul-ele Colossae-arenye areye apayuthneme Ngkarteke ikwere angketyeke \p \v 2 Ayenge arrekantherre ingkirrekeke alakenhe angkeme: Ngkarteke akwetethenhe angkeme apurrke-irretyakenhe-arle. Nhenge arrantherre Ngkarteke angkerrirremele, mwantye arelhewarremele, Renhe akwete tnakaye! \v 3-4 Nhenge arrantherre Ngkarteke angkerrirremele, atyenge apayuthnemele anteye, Ngkartele atyenge iwerre altywere-iletyeke the akethe-iletyenhenge angkentye alengkiwentye renhe Jesus Christ-akerte tyerrtye atningkeke nhenge itne arrwekele akutne. Itne ayenge jail-ke akwerneke, ayenge-arle angkentye Ikwere-akerte ware-arle angkekenge. Tyerrtye areyeke-arlke Ngkarteke angkeme nhenge itne apeke iparrpe anthurre awetyenhenge ayeye nhenhe Christ-akerteke. \p \v 5 Nhenge arrantherre aneme nhenge areyenge Jesus arratye itelaretyakenhenge-arle arratye akwete anerlte-anaye nhenge itne arrenhantherrenhe areme arrekantherre akengentye angkeketye. Nhenge arrantherre apeke arne mwerre aremele arrantherre-arle nhenge itneke iparrpe mpwaretyeke, urreke impemele. \v 6 Itnekenge mwerrentye angkerreme nhenge itne akangkemele awetyeke. Alakenhe re apeke itneke angkeme arrantherre ayeye itnekenhe awetyenhenge. Arrantherre anteme itelaretyenhe nthakenhe angkentye Jesus-kenhe itneke arratyentye iletyeke. Kele itne aweme anthurre. \s1 Paul-ele pipe nhenhe intelhe-ileme uyerrelhe-ilemele Jesus-kenhe areyeke apmere Colossae-arenye-arle \p \v 7 Nhenge Tychicus, atyeye mwerre-arle, re arrenhantherrenhe atyenge-akerte ileme, warrke ingkirreke-akerte anwerne-arle mpwareke. Re warrkene mwerre anthurre-arle, anwerne artangentyele warrke mpwareme Alartetye Jesus-eke. \v 8 Alakenhe ikwerenge anteme the artwe nhenhe arrekantherre-werne yerneme nhenge re arrekantherre iletyenhenge anwerne-arle mwerre anemenge, re anteme arrenhantherrenhe angkentye Ngkarte-kenhele atnerre-iletyeke. \v 9 Atyeye arrpenhe Onesimus ikwerenge alheme. Artwe nhenhe apmere-altye-arenye arrantherre-arle aneme. Nhenge ratherre apmere arrekantherrenheke irrerle-anerremele ratherre ingkirreke-akerte iletyenhe nhenhele nthakenhe-arle-irremeke. \p \v 10 Artwe Aristarchus arritnye ilerne apurte aneme jail nhenhele, re arrekantherre akangkemele itirrerle-aneme. Mark-arlke, Barnabas-eke atyeyikwe, arrekantherre akangkemele itirreme. Ayenge arrekantherre arrwekele angkeke artwe nhenhe-akerte nhenge re apeke arrenhantherrenhe arerlenge, akangkemele renhe apmere-werne ikngwemele. \v 11 Nhenge Joshua-inpe arrekantherre akangkemele itirreme. Arritnye arrpenhe ikwerenhe nhenge Justus. Artwe nhenhe urrpetye, Aristarchus, Mark, Joshua-arlke itne Jew-arle atyengenge artangentyele Ngkarteke mpwaremele. Artangentyele anwerne angkentye mwerre ilerlte-apemele. Kele ayenge artwe urrpetye nhenheke akangkentye anthurre aneme. \p \v 12 Epaphras-arlke, nhenge apmere-altye-arenye arrantherre-arle anemeke, re arrekantherre akangkemele itirremele-anteye. Re arnterre warrke mpwareme Jesus Christ-eke akwetethe anthurre Ngkarteke angkerle-aneme arrekantherre. Re Ngkarte apayuthneme arrantherre nhenge angkentye Ikwerenhe akwete anthurrele awerlte-anetyeke aywerrkele mpwaretyeke. Re Ngkarte apayuthneme arrenhantherrenhe atnerre-iletyeke lterrke-iletyeke arrantherre-arle akwetethe Renhe apenterlte-anetyeke ingkirreke mpwaretyeke Rarle ahentye-anemenge. \v 13 The itelareme artwe nhenhe-arle arrekantherre arnterre mpwaremeke Ngkarteke akwetethe angkerle-aneme arrekantherre, re Ngkarteke angkerle-aneme anteye arrpenhe areyeke Laodicea-le ante Hierapolis-ele. \p \v 14 Luke-arlke, nhenge ngangkere anwerne-kenhe aneke, Demas-arlke arrekantherre akangkemele itirrerle-anerremele. \p \v 15 Atyewe Jesus-kenhe areye-arlke apmere Laodicea-arenye anwerne-arle itneke akangkeme itirremele. Arelhe nhenge Nympha arrpenhe areye-arlke apmere ikwerenhenge apurte-irrerlte-anemeke anwerne-arle itneke-arlke akangkeme itirremele. \v 16 Nhenge arrantherre apurte-irreke-arle iperrele pipe nhenhe read-eme-ileke-arle, renhe yernaye atyewe arrpenhe Jesus-kenhe areyeke apmere Laodicea-werne nhenge itne apurte-irretyeke renhe awetyenhenge. Nhenge Laodicea-arenye areyele pipe arrpenhe atnyeneke tharle arrwekele itneke yerneke. Pipe yanhe-arle inetyeke alhaye arrantherre ingkirrekele renhe awetyenhenge. \p \v 17 Nhenge Archippus-eke ilaye, “Warrke nhenhe akwete mpwarerle-anaye renhe uyerrelhe-ilemele, mpepeke impetyale, unte-arle Alartetye Jesus-eke warrke nhenhe mpwaremeke.” \p \v 18 Ayenge, Paul-arle, pipe nhenhe iltye atyinhele-arrpe the intelhe-ileke: AYENGE ARREKANTHERRE INGKERREKEKE ITIRRERLE-ANEME. Kele atyenge alkngwirretyale, nhenge ayenge jail-le akwete anerle-anerlenge. \p Ye, Ngkartele arrenhantherrenhe atnyeneme, mwantye-mwantye-ilemele anteye. \p Kele alakenhe ware ayenge arrekantherre angketyeke ahentye aneme pipe nhenhenge.