\id TIT - Adzera 
\h Taitus 
\toc1 Paulus Papiaran Kakara Fadan da Taitus 
\toc2 Taitus 
\toc3 Tit 
\mt2 Paulus Papiaran Kakara Fadan da  
\mt1 Taitus  
\c 1  
\p
\v 1 Dzi Paulus, Anutu mamaꞌ guman da Yisus Kristus aposelan.\f + \fr 1:1 \fq aposelan — \ft Nan ‘aposel’ wainggan ibiani, ‘garam tanginda fadan’.\f* Itangin dzi ifa i rima Anutu ampanggan runggan piriangꞌan igi sib i nanga i nanggan muarutsan babampafan da utusa ribarangan i sruꞌa i nan nidzun da atsungꞌa Anutu sanaban rururungan.  
\v 2 Da ribarangan narim maran i nam mpada ratar ntingan Anutu ragadan da miamun bingan ugu, gubuꞌ Arangan mamida i tanginda nam santan, i Anutu anungꞌ inang da isu umpur u.  
\v 3 Da gubuꞌ gan ragadan rururungan, da Anutu, aru rima agi sib, ikupis nan gan igi wasi imingꞌ gum fisa i nan Arangan riman da faida nan i dzi nangan.   
\p
\v 4 Dzi yakar nan ani ibiaꞌ da agu Taitus, dzi narunggangꞌ nidzun yaba i agi nanggangꞌ muarutsan.  
\p Ramangꞌ Anutu da Yisus Kristus, Garam rima agi sib, maraampi gan da nan gan nufan narut agu.   
\s1 Taitus Guman Ragada Garam Gudzun Mingꞌa Krit  
\p
\v 5 Dzi tangin agu rai i intap Krit i wain ibiani, u tipa gum agi mamida i ntsupan ugu da ragada garam gudzun ruas mingꞌa gamp igi santan bida dzi nidan da agu ugu.  
\v 6 Da u nida ragada garam gudzun bits bits igi, da ampan anungꞌ tsanganda asub mingꞌan da arangan u: maran nari i fininggan arigi angu, da gan narun rusan namuaruts da natangꞌ warangꞌ i nan da bingan namaꞌ i nam maisan.  
\v 7 I wain, garam gudzun igi isu wain i mpada tayangꞌ Anutu guman da garam muarutsan gan, ibinigi da ampan anungꞌ tsanganda asub mangan mingꞌa da arangan u: anungꞌ garam tsarifa runggan i rib atsungꞌa gin, ma wangun yaba sung sung, ma numa mpui ngkiangan yusan, ma suda gudzu uris, ma iyuꞌa nam i uda nam bunump ampi bingan u.  
\v 8 Da bitsintaꞌ arangan nasu garam isa yaring i garam, da maran arida i sanab bini, da uwayantan nawaꞌ bini i mpada tayangꞌ runggan i nanggan santan nangan, da atsungꞌa sanab mararam da rururungan, da mpada tayangꞌ wangunggan da tipa banginggan da faganggan bini.  
\v 9 Da arangan namuaruts sisingꞌ bini aru ringanta gin sib ugu babampafan, i nan igi nan nidzun bingan. Da bida nanga bida nigi, da arangan bungꞌ asangꞌ i santingꞌan da utusa ampan i nan nidzun, da raruda garam rima ub i sisingꞌ bini igi.   
\p
\v 10 I garam ampi bingan mamida i atangꞌa warangꞌ i nan rumpai. Garam igi garam nida nan umpur nidzun maꞌan da iyuꞌa nam. Da utup aru nida nan babampafan i garam santan safa rinin igi imais iyus rib santan arigi.  
\v 11 Wani da ribarangan nantsup i nan bida nigi, i ribarangan ifis i nan umpur da irintsum utup fain nanggan muarutsan i uda nam bunump in.  
\v 12 Mungꞌ ugu da rib Krit garaman mararuru mangan runggan ini biani, “Garam Krit garam iyuꞌa nam, da garam bida apu buman maisan, da garam gada nam funub angu da guman nangan maꞌan.”  
\v 13 Nan igi nan nidzun. Ibinigi da wani nan rini urun da ribigi da wasantingꞌ i nanggan maisan rutin, da ribarangan namuaruts Anutu nan nidzun gan  
\v 14 da anungꞌ ringanta i rib Yuda rabu rabun gan mungꞌ ugu nan umpur umpuran fisa gin, ma nan faidagin waꞌa mingꞌa garam gar aru rima barun da nan nidzun u.  
\v 15 Rib wangun sapan mingꞌa Anutu maranggan, da nam mangan — bida nam gadan mara maran fain — wasangꞌ i nanga ribarangan bubumpuadan u. Da bitsintaꞌ rib wangun bubumpuadan da mamida i muarutsa Yisu, da nam mangan wasangꞌ i nanga ribarangan sapan u. Imaꞌ, uwayantan ibubumpua da wasruꞌ i sanab bini da maisan u.  
\v 16 Ribarangan ini isruꞌ i Anutu, da bitsintaꞌ gan sanaban isantingꞌ ibi irim barun da Arangan. Gan sanaban imais wasi imingꞌ Anutu maranggan, da watangꞌ warangꞌ i nan gan, da wasangꞌ i nanga nam bini mangan u.   
\c 2  
\s1 Santingꞌa Nan Nidzun da Utup Utup  
\p
\v 1 Da bitsintaꞌ agu, wafis i nan da ampan natsungꞌ nan nidzun rururungan.  
\v 2 Wautus garam tsiraꞌ tsiraꞌ i mpada tayangꞌ nanggan mpadan i anungꞌ yusa ampapan, da uwayantan bini da rururungan mpada tayangꞌ runggan i nanggan santan nangan, da maran arida nidzun i ampan, da muarutsa nidzun, da muntida babampafan i gubuꞌ bini da maisan.   
\p
\v 3 Da wautus sagat tsiraꞌ tsiraꞌ nabinigi i tsanganda runggan sib i nanggan mpadan da yungan rima bingan tsiraꞌ da Anutu, da anungꞌ nida nan barungantsang, ma anungꞌ nangan da mpui ngkiangan suda wain gin u, da bitsintaꞌ nasantingꞌ sanab bini angu.  
\v 4 I sanab bida nigi da ribarangan isangꞌ i santingꞌa sagat faꞌ faꞌ i sanab maran arida i gan gabun rusan da narun rusan bini,  
\v 5 da uwayant bini mpada tayangꞌ runggan i nanggan santan nangan, da atsungꞌa sanab dzidziwandan ruta wangun sapan, da maran furan gan guman nangan mingꞌa gan ungaran da gubuꞌ santan, da nanga bini angu i rib santan, da atangꞌa warangꞌ i gabunggan. Natsungꞌ sanab bida nigi i mangan anungꞌ nida nan maisan i Anutu nan gan u.   
\p
\v 6 Da wafai nan i garam rinifaꞌ nabinigi i uwayant bini mpada tayangꞌ runggan i nanggan santan nangan.  
\v 7 U nanggam bini nangan santan nasu sanab ribarangan atsungꞌa gin. U nan gam fisa gin da wafisin ruta wangunggam santan da wayung wayab in da anungꞌ rima umpur i Anutu nan gan u.  
\v 8 Wafis i nan nidzun rururungan i ampan mangan anungꞌ tsanganda asub in u. I bida nigi da rib rima ipiap i agi bungꞌ asau nan maisan wasi i nida yaba i agi, da rinin bungꞌ amiaꞌ.   
\p
\v 9 Wafai i nan i mamaꞌ gum utaꞌ i atangꞌa warangꞌ i gan garam gudzunggan i nanggan santan nangan bida ani: nanga i nugun tsiaꞌan, da anungꞌ dzanga i nan rutin  
\v 10 ma wayada i nanggan, da bitsintaꞌ sanaban nasantingꞌ nabi garam gudzunggan isangꞌ i rima nam santan i banginggan i mpada tayangꞌ gin. Ribarangan nanang nabinigi i ampan tsanganda i nanggan mpadan da maran aridan i ringanta i Anutu, aru rima agi sib, nan gan.   
\p
\v 11 I wain ibiani, Anutu maraampi gan iba kupis ruan wasi da isangꞌ i rima garam santan sib.  
\v 12 Da yutus agi i rima barungꞌ da sanab maisan da nam wangun akatsan intap ani gan, da atsungꞌa uwayant bini i mpada tayangꞌ runggangꞌ, da atsungꞌa sanab rururungan da mararam sangꞌa Anutu maran arida gin da gubuꞌ agi mpada intap ani.  
\v 13 Da agi nanang nabinigi da gubuꞌ aru agi rumpada rima marangꞌ i gubuꞌ nugun tsiaꞌan agi Anutu gangꞌ tsiraꞌ Yisus Kristus, Garam rima agi sib, tipa badan da kupisa runggan wasi ruta rini gira gan da puatsadan gan da binganggan tsiraꞌ.  
\v 14 Arangan irim runggan rai i uda agi sinungꞌ nam maisan da nanga agi wangunggangꞌ sapan i agi suda Arangan garaman rururungan da wangun fripan i nanga nam bini angu.   
\p
\v 15 Ibinigi da wafis i nan santan igi da warim garam muarutsan sib i muntida babampafan da wasantingꞌ i gan nanggan maisan wasi. Wanang nam santan igi ruta nampang da bingan Anutu riman da agu. Da anungꞌ nangan da garam manga rasuda u nan gam ma rima barun da agu u.   
\c 3  
\s1 Nanga Sanab Bini  
\p
\v 1 Watip wani nan marafur da rib muarutsan i atangꞌa warangꞌ i gabman garam gudzun rusan da ringanta i nan gan, da nugun puꞌa i nanga nam bini angu,  
\v 2 da anungꞌ rima ub ma nida nan maisan i mangan u, da tsanganda ruan bini, da maran fura rib fain aga suda miamun, da yafada nan angu i ampan santan.  
\v 3 I wain ibiani, mungꞌ ugu da agi binigi isu garam bururiꞌan, da imami ringanta i nan, da yatsungꞌ nan umpur. Da isu mamaꞌ gum utaꞌ i nam wangun akatsan intap ani gan da nam mara maran rima nugun tsiaꞌan da rini uriats. Da agi mpa wasaꞌ i nam maisan da nugun ruaꞌa i ruan da buginda ruan maiꞌ maiꞌ.  
\v 4 Da bitsintaꞌ gubuꞌ Anutu, aru rima agi sib, maraampi gan da maran aridan gan kupisa ruan wasi,  
\v 5-6 da Arangan irim agi sib, i wain, anungꞌ agi sanabangꞌ bini nangan mangan u, imaꞌ, Arangan nanggan gaiban angu. Irim agi sib i sanab bida ani: i Yisus Kristus, Garam rima agi sib, nanggan mampan angu da Anutu iyats Marapayam Mararam isisungꞌ agi i adzuꞌa agi nanggangꞌ maisan rai da nanga agi wangunggangꞌ suda faꞌ da rima nam maran taꞌan faꞌ da agi.  
\v 7 Anutu inang ibinigi iyab i maraampi gan angu, i faringꞌa agi bida garam rururungan da agi suda i gan narun rusan da rima marangꞌ i ruta Arangan mpada ratar ntingan angu.   
\p
\v 8 Nan igi nan nidzun bingan. Ibinigi da dzi ni da agu i u dziwara i nan santan igi babampafan angu, i rib muarutsa Anutu ugu rima uwayantan santan i nanga nam bini. Nan igi bini iyus da bungꞌ arim rib santan sib.  
\v 9 Da bitsintaꞌ agu anungꞌ mingꞌa wasaꞌ i nan brabruꞌan da branga ruan ma nan ufuai ragida tafan ruas ma mpiꞌa ruan i nan faidagin, i nan igi nidzunggan bini imaꞌ da wasangꞌ i rima garam gar sib u.  
\v 10 Da waradzungꞌ garam branga ampan muarutsan, da bida mamida i ringanta i nan, da watip waradzungꞌ, da maꞌan, da watiri arangan rai da warim barum rutin.  
\v 11 I u tsanga sib wa, nam maisan yis marawafir i garam bida nigi da iwaya i uwayantan, da gan nanggan maisan nangan irim arangan rai.   
\s1 Nan Isa Fagan Sib  
\p
\v 12 Gubuꞌ dzi tanginda Atemas ma Tikikus biawaꞌan da agu, da waintsaꞌ i rima runggam santan i bawaꞌan da dzi mingꞌa gamp Nikopolis, i dzi ni biaꞌan i mpada nigi da gubuꞌ nam rangarang.  
\v 13 Waintsaꞌ i nanga nam santan i rima Dzinas, garam gudzupuꞌ i nan faidagin,\f + \fr 3:13 \fq garam gudzupuꞌ i nan faidagin — \ft Garam ani guman nangan anungꞌ idzidziwan. Isu garam gudzupuꞌ i garam Yuda ma garam Grik ma garam Rom nan gan faidagin.\f* da Apolos sib i gan sanaban yunga fadan, i anungꞌ sauda ruan i nam mangan u.  
\v 14 Agi ampan gangꞌ muarutsan narim uwayantan santan i nanga nam bini i rima rib sauda runggan sib, i ribarangan suda garam kapa nidzun bini.   
\p
\v 15 Rib santan ruta dzi mpadan ani irim nan gan nufan ibiaꞌ da agu. Warim aga nan gangꞌ nufan da rib muarutsan maran arida i agai mpada nigi.  
\p Nifutsarif maraampi gan narut agam sib angu.