\id JON - Adzera Bible \h Yona \toc1 Profet Yona Nan Gan \toc2 Yona \toc3 Yon \mt2 Profet \mt1 Yona \mt2 Nan Gan \c 1 \s1 Yona Irunt Sinungꞌ Yawe Guman Nida Rutin \p \v 1 Yawe irim nan da Amitai narunggan Yona ibiani, \v 2 “Wauriꞌ wafa gamp tsiraꞌ Niniwe\f + \fr 1:2 \fq gamp tsiraꞌ Niniwe — \ft Niniwe igi da rib Asiria gampan tsiraꞌ, da rib Asiria igi isu rib Israil garam ipiapan. \f* da wani nan babampafan da garam gamp igi, i Dzi tsanga ribarangan nanggan maisan ampi bingan nangan, da Dzi bungꞌ araru.” \p \v 3 Da bitsintaꞌ Yona yuriꞌ da ifa sanab rugan fada gamp Tarsis i runta sinungꞌ Yawe. Ibinigi da arangan iruꞌ gamp Dzopa mingꞌa uruts ringampa da iwaꞌ da madzung mangan nida fada Tarsis. Da irim moni gin da iyabin i runta sinungꞌ Yawe. \p \v 4 Da bitsintaꞌ Yawe itangin fifing tsiraꞌ iwaꞌ uruts wasaꞌ, da mpui isu iyamiyam da inang i branga madzung. \v 5 Garam runta i madzung irat da inuꞌ gan anutu umpuran ruga rugan i rima sib. Da ribarangan itatapu nam bunump ararai iruꞌ uruts i nanga madzung puapapan. \p Da bitsintaꞌ Yona iruꞌ madzung igi wasaꞌ gan da igingꞌ marampruꞌ mungꞌ raiyi. \v 6 Garam gudzun madzung gan ifawaꞌ da Yona da ini rutin ibiani, “Amaꞌ! U bugingꞌ ibinigi? Wauriꞌ da waugin da anutu gam! Mani arangan maran bungꞌ agaib agi da narim agi sib i agi anungꞌ mampan u.” \p \v 7 Da garam runta i madzung igi ini da ruan, “Agi antungꞌa rarub i kupisa wasi garam idzuwaarigi su wain i barabin tsiraꞌ waꞌan da agi ani.” Da ribarangan yantungꞌ rarub, da rarub ikupis Yona binganggan wasi.\x - \xo 1:7 \xt Mt 27:35; Mk 15:24; Lk 1:8-9; 23:34; Ywn 19:24; Ap 1:26\x* \v 8 Da ribarangan igut i Yona ini binaꞌ, “Wani da agai! Mabi u su wain i barabin waꞌan da agi ani? Da agu nang gumam idzuwai? Da u ba imingꞌ anungꞌ? Da u garam utup idzuwai?” \p \v 9 Da Yona ini da ribarangan ibiani, “Dzi garam utup Hibru, da dzi pumuꞌ Yawe, Anutu mpada gunungun tanginda intap da uruts. \v 10 Da dzi runt sinungꞌ Arangan.” \p Gubuꞌ ribarangan ringanta gin da irat nam tsiraꞌ bingan angu da ini da Yona, “U nang asub tsiraꞌ bingan angu!” \v 11 Da fifing da uruts iyamiyaman igi iyingꞌ ifa i suda tsiraꞌ bingan. Ibinigi da ribarangan igut i Yona, “Aga nanga bida anungꞌ i agu da uruts ani ntungan?” \p \v 12 Da Yona ini binaꞌ, “Waraꞌ i dzi da watapu dzi naruꞌ uruts, da uruts bungꞌ antung. Dzi sruꞌ gin i dzi asubangꞌ igi da fifing tsiraꞌ bingan ani iwaꞌ da agam.” \p \v 13 Da bitsintaꞌ ribarangan yintsaꞌ rini urun gan i tsariꞌa madzung igi fada ringampa da inang itsiri, i fifing da uruts irunt tsiraꞌ bingan iyus miamun ugu da ingaungꞌ i gan fadan. \v 14 Ibinigi da ribarangan iyugin da Yawe ini binaꞌ, “O Yawe! Aga gampun runggangꞌ da Agu. Bida garam ani asuban maꞌan, da anungꞌ rima nam mungaꞌ da agai i arangan nanggan mampan u. Da anungꞌ raruda agai bida U raruda garam yatsa garam biꞌ gan rai u, i wain, Agu, O Yawe, U rim barabin ani da agai, yatsungꞌ U rugam uwayantam.” \v 15 Ida garam runta i madzung iraꞌ i Yona da itapu iruꞌ uruts, da uruts iyamiyam tsiraꞌ intung. \v 16 Ribarangan itsanga Yawe nampang gan da irat tsiraꞌ bingan angu i Arangan, da itsara nam da itaga ruan i nanga nam fain da Yawe. \p \v 17 Da Yawe itangin yafas tsiraꞌ mangan iba da intap i Yona. Da Yona igingꞌ yafas wangun wasaꞌ isangꞌ gubuꞌ da idziang iruꞌ da bits. \c 2 \s1 Yona Nan Gan Udagin \p \v 1 Yona impa yafas wangun wasaꞌ da yugin da Yawe, arangan Anutu gan, \v 2 ibiani, \q1 “O Yawe! Dzi waꞌ da barabin tsiraꞌ bingan, \q2 da dzi nuꞌ Agu i U rima dzi sib, \q2 da U ringant i dzi. \q1 Dzi mpa iruꞌ garam mampan gampan, \q2 da dzi rang ibiaꞌ da Agu, \q2 da U ringant i dzi nanggangꞌ rangan. \q1 \v 3 U tapu dzi ruꞌ uruts warangꞌ \q2 da mpui ifingꞌ i dzi ruꞌ rungum warangꞌ bingan. \q1 Uruts ibuarum dzi \q2 da U iyamiyamam tsiraꞌ ititam i dzi. \q1 \v 4 Dzi buni gaꞌ U tiasa dzi rai i U maranggam, \q2 da bitsintaꞌ dzi bungꞌ atip atsanga Agu Ungaram Mararam. \q1 \v 5 Mpui tsiraꞌ igangum dzi \q2 da yintsungꞌ dzi yu fufin da asapangꞌ sib \q2 da ibuafir dzi nting angu. \q1 Da dzi nang i mampan. \q2 Biningꞌ biningꞌ yudzu dzi gudzungꞌ gangꞌ sib. \q1 \v 6 Dzi sasatup iruꞌ ifa mamai wain mingꞌa uruts warangꞌ bingan, \q2 da intap igi itsungin dzi sib i dzi gangꞌ tipa yaban. \q1 Da bitsintaꞌ Yawe, dzi Anutu gangꞌ Agu; \q2 U tip iyu dzi sinungꞌ garam mampan gampan \q2 da dzi rungꞌ impa marataꞌ. \b \q1 \v 7 Gubuꞌ dzi nanga i mampan \q2 da dzi marangꞌ ifur Agu, Yawe, \q1 da dzi nan gangꞌ udagin ibiawaꞌ da Agu \q2 imingꞌ U Ungaram Mararam. \b \q1 \v 8 Rib pumuꞌa mugus maraganun mamida i nanga nam waꞌan \q2 irim barun da U maraampi gam. \q1 \v 9 Da bitsintaꞌ dzi bungꞌ arim nam tsaradan nabiaꞌ da Agu \q2 ruta mint tsarifa U binganggam. \q1 Da dzi bungꞌ anang nam santan dzi tagada ruangꞌ gin sib. \q2 I nam rima sib iba imingꞌ Agu Yawe gin angu.” \p \v 10 Da Yawe ini da yafas itsup Yona iwaꞌ ifa uruts ringan. \c 3 \s1 Yona Ifa Gamp Niniwe \p \v 1 Yawe itip ini da Yona ibiani, \v 2 “Wauriꞌ da wafa gamp tsiraꞌ Niniwe da wafis i sisingꞌ dzi riman da agu ugu da garam gamp igi.” \p \v 3 Ibinigi da Yona iringant i Yawe nan gan da yuriꞌ ifa gamp Niniwe. Da gamp igi tsiraꞌ bingan, da sanab yunga atangꞌa wasaꞌ i fawaꞌa gamp igi mungaꞌ gan iyu gubuꞌ iruꞌ da bits. \v 4 Yona iyung gubuꞌ mangan sib imingꞌ gamp igi da iyaiꞌ nifun tsiraꞌ bingan ini ibiani, “Agam waringantin! Gubuꞌ 40 angu rungꞌ imingꞌ i Anutu siata gamp ani rai!” \p \v 5 Garam gamp Niniwe imuaruts Anutu nan gan igi da ipaꞌ ruan i nam gadan. Da ampan santan — mingꞌa garam gudzun tsiraꞌ da bawaꞌa mamaꞌ utaꞌ utaꞌ — yatsuf ngarukui gampunda ruan. \p \v 6 Da gubuꞌ Niniwe king gan ringanta gin, da arangan yuriꞌ sinungꞌ bintipan, igruꞌ ngarukui king gan da yatsuf ngarukui gampunda ruan. Da arangan impa iruꞌ pap wasaꞌ. \v 7 Da king irim nan babampafan ifan da rib santan Niniwe ibiani: \pi1 “Nani nan faidagin iba imingꞌ king da garam gudzun gan gin: \pi1 Manga anungꞌ gada nam mangan u — garam gar ma apu pakra ma makau ma dumpa bits anungꞌ gada nam ma numa mpui u. \v 8 Agam santan watsuf ngarukui gampunda ruan, da wabuafir makau da dumpa gin nabinigi. Watangin asub agam nangan da rib fain da sanab maisan mara maran sib angu rai. Da wagaib runggam da Anutu da wau gin babampafan ruta wangunggam santan. \v 9 Manga sruꞌ gin? Mani Anutu maran bungꞌ antuꞌ agi da naitam i uwayantan, da natangin wangun tsakiadan rai i anungꞌ tiasa agi rai u.” \p \v 10 Gubuꞌ Anutu tsanganda rib Niniwe parima i ruan da tanginda nanggan maisan rai, da Arangan yitam i uwayantan da anungꞌ ingaungꞌ ribarangan ibi nan Arangan nidan ugu u. \c 4 \s1 Yawe Nanggan Maran Ntuꞌan Inang Yona Nugun Itsakia \p \v 1 Da bitsintaꞌ Yona nugun anungꞌ inuf i Yawe nanggan maran ntuꞌa rib Niniwe u, da arangan nugun itsakia nidzun angu gin. \v 2 Ibinigi da arangan yugin da Yawe ibiani, “O Yawe! Gubuꞌ dzi rungꞌ mpada gamp ugu da dzi sruꞌ gin sib ibi U bungꞌ anang nam bida nigi. Ibinigi da dzi runt sinungꞌ Agu i fada gamp Tarsis. I dzi sruꞌ gin i Agu Anutu maraampi da maran gaiban. U anungꞌ inang da isantingꞌ nugu sasusam sung u, da maran aridan wain Agu. Da U nang da U parim i uwayantam i anungꞌ wayada garam u. \v 3 Ibinigi da wais dzi funub, O Yawe, i dzi bugin i rungꞌ mpada marataꞌ. Ngarubini bingan i dzi mampan.” \p \v 4 Da Yawe ini arangan nan gan mungaꞌ ibiani, “U yu wangum iyaꞌ? Nigi madaum?” \p \v 5 Da Yona iwaꞌ manaꞌ sinungꞌ gamp tsiraꞌ igi da ifa mpa imingꞌ gubuꞌ yaban. Da mingꞌan nigi da arangan itip marayawaꞌ mangan da impa yaung gin. Da impa ifangꞌ i tsanganda nam idzuwai bungꞌ awaꞌ i gamp tsiraꞌ igi. \v 6 Da Anutu Yawe itangin bruꞌ mangan da intap iyab da irim yaung i Yona gudzunggan i rima arangan sib. Da Yona nugun inufin. \v 7 Da pisa maratait da Anutu itangin apu uruai mangan da igara bruꞌ da imayangꞌ gin. \v 8 Gubuꞌ impa wasaꞌ da Anutu irim manis sasusan imingꞌ gubuꞌ yaban iba. Gubuꞌ tsiraꞌ itai Yona gudzun, da maran ididirunt da inang i mampa asub. Da arangan ini biani, “Ngarubini bingan angu i dzi mampan. Dzi bugin i rungꞌ mpada marataꞌ!” \p \v 9 Da Anutu ini da Yona ibiani, “Nigi madaum i u uda wangum i bruꞌ maringꞌan igi?” \p Da Yona ini binaꞌ, “Hai, idaum! Dzi gurungur iyus da dzi ni mampan!” \p \v 10 Da Yawe ini da arangan, “Bruꞌ ani runggan iyab da idziang mangan, da imaringꞌ da idziang mangan. Da u anungꞌ isu gum asap asap in ma irim sib i rungꞌ dzufan u. Da u maram intuꞌ i nam isiꞌ arigi. \v 11 Da bitsintaꞌ gamp Niniwe gamp tsiraꞌ bingan da rib mpadan nigi iyus 120 tausen, impruꞌ da apu pakra ampi bingan. Ribigi anungꞌ isruꞌ i nam bini da maisan u. Da nam idzuwai bumais i dzi marangꞌ ntuꞌa gamp tsiraꞌ igi?”