\id JAS Adzera \h Dzems \toc1 Dzems Papiaran Kakaran \toc2 Dzems \toc3 Dzm \mt1 Dzems \mt2 Papiaran Kakaran \c 1 \s1 Nan Isa Fagan Gin \p \v 1 Dzi Dzems, Anutu da Nifutsarif Yisu Kristus mamaꞌ guman. Dzi kakar nan ani ibiaꞌ da agam garam muarutsan Israil mingꞌa wasaꞌ i utup 12 ugu, dzarangan da mpada wasaꞌ i garam intap faingꞌ. Nan nufan narut agam santan. \s1 Muntida Babampafan i Nam Intsaꞌan \p \v 2 Raingꞌ ruas, nam intsaꞌan mara maran ampi bingan bida waꞌa da agam, da nugum watsiaꞌ, \v 3 da wasruꞌ gin i nam intsaꞌan waꞌan da agam i intsaꞌa agam nanggam muarutsan da bungꞌ arim rini urun da agam i muntida babampaf. \v 4 Nam muntida babampafan i nam muarutsan namingꞌ asu tsiraꞌ da natip agam nasu garam nanga nam ratar da anungꞌ sauda ruam i uwayant bini mingꞌa Anutu gin u. \v 5 Da bida agam manga sauda runggan i uwayant mararuru da nagut i Anutu gin, da Arangan bungꞌ arim rutin. I Arangan anungꞌ ifiꞌ i nan da irim barun da garam mangan u. Imaꞌ! Irim nam ampi bingan da garam sib angu. \v 6 Agam nida guta gin da wamuaruts nidzun, da anungꞌ uda uwayant ampi bingan u. Uwayant ampi bingan bida nigi isangꞌ uruts manis isan da suda iyamiyam maisan ugu. \v 7 Garam uwayantan bida nigi da anungꞌ rima maran i Nifutsarif rima sib i nam faingꞌ guta gin u. Imaꞌ! \v 8 Arangan isu garam uwayant ampi bingan da anungꞌ yatsungꞌ sanampun bitsintaꞌ angu i nam santan arangan nangan u. \p \v 9 Raingꞌ mangan bida sauda runggan nidzun, da nugun natsiaꞌ i arangan iyu bingan tsiraꞌ imingꞌ Anutu maranggan. \v 10 Da garam nam bunump, nugun natsiaꞌ i Anutu irasu arangan, i wain, nanggan mampan bungꞌ awaꞌ abi gai maraburuab. \v 11 I gubuꞌ tsiraꞌ inang da iyab da igauf gai maraburuab igi, da imayangꞌ gin, da iririruaꞌ da rini gira gan intsup sib. Sanampun bida nigi bungꞌ awaꞌ da garam nam bunump tsiraꞌ da gubuꞌ fada badan i gan guman nam bunump intap ani gan. Arangan nanggan mampan bungꞌ awaꞌ sung angu nabinigi. \p \v 12 Garam muntida babampafan i nam intsaꞌan santan ugu nugun natsiaꞌ. I gubuꞌ nam intsaꞌan igi kupisa i nanggan muarutsan wasi, da Anutu bungꞌ arim nam mpada maran taꞌan rutin nabi nam mungaꞌ aru Arangan ragada mungꞌ ugu i riman da rib maran arida i Arangan. \p \v 13 Bida nam maisan raꞌa i mangan i nanga asub, da arangan anungꞌ nida bida ani, “Anutu yintsaꞌ dzi.” Imaꞌ! I nam maisan anungꞌ isangꞌ i intsaꞌa Anutu, da Anutu anungꞌ yintsaꞌ rib fain da yuntapin i nanga asub u. \v 14 Da bida gubuꞌ nam maisan raꞌa i mangan i nanga asub, da wainggan iruꞌ i arangan wangunggan akatsan angu yuntap i arangan i nanga asub. \v 15 Da nam akatsan mingꞌa garam gar wangun wasaꞌ isangꞌ ibi sagat wangundan, da nam akatsan igi yapingꞌ narunggan nam maisan. Da gubuꞌ nam maisan yingꞌa suda tsiraꞌ da yapingꞌ narunggan nam mampan. \p \v 16 O, dzi raingꞌ ruasi, anungꞌ ringanta i nan umpur i nam maisan wainggan ugu da iyuꞌa runggam u. \v 17 I nam ngarubini da rururungan santan iruꞌ ba imingꞌ Ramangꞌ Anutu gin, Garam tanginda gubuꞌ da ukam da ngantam mingꞌa wagungꞌ. Arangan wabi marayaung yungyungan angu u. Imaꞌ! Arangan impa ratar inting angu. \v 18 Atsungꞌa Arangan maranggan furan angu da inang agi isu i narun rusan faꞌ iyab i nan nidzun aru Sisingꞌ Bini gan nidan ugu; ibinigi da agi su miamun i nam santan Arangan tangindan, ibi nam nidzun miamun waꞌa mingꞌa gum wafaꞌ. \s1 Ringantagin da Nangan \p \v 19 O, dzi raingꞌ ruasi, waringantin: Agam santan maram wari i rima ringam i nan, da anungꞌ nidan nan sung angu u da anungꞌ uda wangum yaba sung angu u, \v 20 i wain, garam gar nugu tsakia gan anungꞌ isangꞌ i atsungꞌa Anutu sanaban rururungan. \v 21 Nabinigi, da watangin uwayant bubumpuadan santan da nanggam maisan ampi bingan rai. Wasu ringa mafrip i atsungꞌa i Anutu nan gan ntanga ruꞌa agam wangunggam ugu da isangꞌ i rima agam ganunggam sib. \p \v 22 Agam ringanta i nan igi sib da watsungꞌ gin. Da bida agam mamida i atsungꞌa gin, da agam yiyuꞌ runggam. Wanang nan igi nasu nidzun. \v 23 Garam ringanta i nan igi utaꞌ angu da mamida i atsungꞌa gin, da isangꞌ garam tsanganda maran i pinum. \v 24 Da gubuꞌ tsanganda runggan sib da fadan, da sung angu maran isamu maraganunggan iwaꞌ ibianungꞌ. \v 25 Anutu nan gan faidagin rururungan ipiraꞌ agi rai sinungꞌ nam maisan nampanggan ugu. Da bida garam rungꞌ raraba nan faidagin igi, da atsungꞌa gin, da nanga suda nidzun, da maran mamida i samudan, da Anutu bungꞌ afinti arangan i nam santan arangan nangan. \p \v 26 Bida garam manga nida runggan bida ani, “Dzi garam pumuꞌa Anutu i sanampun rururungan,” da bitsintaꞌ mamida i mpada tayangꞌ nifunggan, da arangan yiyuꞌ wangunggan, da nanggan pumuꞌa Anutu isu nam utaꞌ santan angu. \v 27 Sanab pumuꞌa Anutu rururungan da waꞌa ngarubini i Ramangꞌ Anutu nanggan maran arida gin da ibiani: Warim mamaꞌ marabirimpup da sagat yaruf sauda runggan ugu sib, da watip runggam i nam bubumpuadan intap anungꞌ yantsanga agam u. \c 2 \s1 Anungꞌ Raꞌa i Garam Mangan da Rasuda Mangan \p \v 1 Raingꞌ ruas, agam isu garam muarutsa Nifutsarif Yisu Kristus, Garam dzidziwandan. Nabinigi da anungꞌ tsarifa garam mangan da buginda mangan yaba i garam gar nanggan tsangandan angu u. \v 2 Bida agam mpruꞌa ruam, da garam atsufa ring gol da ngarukui gan bini mangan badan, da garam sauda runggan ngarukui gan gagarida ruan badan mpruꞌan, \v 3 da bida agam uda garam atsufa ngarukui bini igi yaban da nida rutin bida ani, “Waba ani. Wampa waruꞌ bintip bini ani,” da agam nidan da garam sauda runggan igi bida ani, “Wamunti wafa naga,” ma, “Wampa waruꞌ intap igi,” \v 4 bida nigi da agam itsarif mangan da ibugin mangan, da iraru garam iyab i gam uwayantam maisan angu. \p \v 5 O, dzi raingꞌ ruasi, agam waringantin: Anutu ipiriang garam sauda runggan mingꞌa intap ani i suda garam fungꞌa i nam muarutsan da ruta Arangan mpadan da mpada tayangꞌ i nanggan mpada tayangꞌ gan garaman, aru Arangan ragada mungꞌ ugu i riman da rib maran arida i Arangan. \v 6 Da bitsintaꞌ agam irim ub i garam sauda runggan. Da mangan igi inang da irasu agam da idzur nan da agam maiꞌ maiꞌ imingꞌ kiap ruas maranggan i raruda agam? Garam nam bunump angu! \v 7 Da ribigi irim ub da iwaya Yisu binganggan bini faringꞌa yaba i agam ugu isu mais! \p \v 8 Bida agam tipa agi Nifutsarifangꞌ Anutu nan gan faidagin tsiraꞌ mingꞌa nan akaran ugu nida bida ani, “Maram wari i garam mangan nasangꞌ u maram arida i runggam,”\x - \xo 2:8 \xt Wkp 19:18; Mt 5:43; 19:19; 22:39; Mk 12:31,33; Lk 10:27; Ro 13:9; Ga 5:14\x* agam nanga bida nigi da agam yatsungꞌ sanampun ngarubini. \v 9 Da bitsintaꞌ bida agam maram arida i mangan da buginda mangan, da agam inang asub, da Nan Faidagin bungꞌ asantingꞌ nabi agam garam atupa sib i Nan Faidagin. \v 10 Bida manga atsungꞌa Nan Faidagin santan bini da atupa sib i bitsintaꞌ angu, da iwaꞌ asub i atupa sib i Nan Faidagin santan ugu. \v 11 I Anutu ini ibiani, “U ma araraꞌ maꞌ,” da Arangan runi mangan ibiani, “U mais garam funub maꞌ.” Bida u mamida i araraꞌan, da bitsintaꞌ u isa garam funub, da u su garam atupa sib i Nan Faidagin.\x - \xo 2:11 \xt Kis 20:13-14; Lo 5:17-18; Mt 5:21,27; 19:18; Mk 10:19; Lk 18:20; Ro 13:9\x* \p \v 12 Nam santan agam nidan da nangan da maram wafur i Anutu bungꞌ araru agam nayab i nan faidagin piraꞌa agi rai sinungꞌ nam maisan nampanggan, \v 13 i wain ibiani, Anutu bungꞌ araru agi, da maran wasangꞌ i ntuꞌa i garam aru maran mamida i ntuꞌa garam fain u. Da bitsintaꞌ bida garam maran ntuꞌa i rib fain, da Anutu maran bungꞌ antuꞌ i arangan da gubuꞌ raruda garam gar. \s1 Muarutsan da Guman Bini Nangan \p \v 14 Raingꞌ ruas, bida manga faringꞌa runggan garam muarutsan da bitsintaꞌ guman bini nangan maꞌan, da bini idzuwai rumingꞌ? Nam muarutsan bida nigi isangꞌ i rima arangan ganunggan sib? Imaꞌ! \v 15 Bida agam rainggam ma nafunggam mangan bida sauda runggan i ngarukui ma nam gadan, \v 16 da agam manga nida rutin, “Wafan da nugum nufan da wampa bini da waga nanggam wasuf,” da bitsintaꞌ mamida i rima sib i nam fain, da nan bida nigi sangꞌ i rima garam arigi rini uriatsan sib? Imaꞌ! \v 17 I sanab bida nigi, da bida garam muarutsan da guman bini nangan maꞌan, da nanggan muarutsan igi isu badzab. \p \v 18 Da bitsintaꞌ manga bungꞌ ani nabiani, “Garam mangan imuaruts, da garam mangan inang gum bini bini.” \p Da dzi ni nida nan igi mungaꞌ gan bida ani: U sangꞌ i santingꞌa dzi i nanggam muarutsan ruta guman bini nangan maꞌan, ma? Anungꞌ isangꞌ u! Da bitsintaꞌ dzi bungꞌ asantingꞌ agu i nanggangꞌ muarutsan nayab i dzi gumangꞌ bini dzi nangan. \v 19 U muaruts ibi Anutu bitsintaꞌ angu? Ngarubini! Marapayam maisan imuaruts ibinigi — da irat da iratarat. \v 20 U garam brabruꞌan, u ni sruꞌa gin, nam muarutsan angu da guman bini nangan maꞌan da nigi nam utaꞌ santan, a? Ariꞌ, dzi bungꞌ asantingꞌ agu i nan nabiani. \v 21 Agi tafanggangꞌ Abraham isu garam rururungan imingꞌ Anutu maranggan iyab i nanggan rima narunggan Isak yaba mumai tsarada nam in suda dangki fada rutin. \v 22 Wasruꞌ gin i Abraham nanggan muarutsan da guman nangan impruꞌ ruan, da gan nanggan muarutsan ikupis ruan isu nidzun iyab i guman nangan. \v 23 Ibinigi da nan akaran ani isu nidzun, ini ibiani, ‘‘Abraham imuaruts Anutu da Anutu itsangan arangan garam rururungan iyab i nanggan muarutsan.’’\x - \xo 2:23 \xt Mia 15:6\x* Da Anutu ifaringꞌ arangan ibiani, “Dzi rinunggangꞌ nidzun Abraham.’’\x - \xo 2:23 \xt Ais 41:8; 2Sto 20:7\x* \p \v 24 Ibinigi da agam watsangan, garam isu garam rururungan i Anutu maranggan iyab i guman nangan, anungꞌ nam muarutsan utaꞌ angu u. \v 25 I sanab bida nigi da sagat maramais Rehab isu sagat rururungan i Anutu maranggan iyab i nanggan isa yaring i garam Israil atangꞌa i tsuara gamp tsiraꞌ Dzeriko ugu da tanginda fada sanab mangan. \v 26 Nan ugu wainggan ibiani, rini uriats utaꞌ da ganun maꞌan, da nigi isu badzab sib; bida muarutsan angu da guman bini nangan maꞌan, da isu badzab ibinigi angu. \c 3 \s1 Mpada Tayangꞌ Man \p \v 1 Raingꞌ ruas, anungꞌ isangꞌ agam ampi bingan suda garam ragida Anutu nan gan, i aga garam ragida nan da Anutu bungꞌ araru agai nasangꞌ ampap riman da agai nayus rib faingꞌ aga. \v 2 I agi santan inang da irunt asub i sanampun ampi bingan. Bida manga mamida i runta asub i nan gan santan nidan, da arangan isu garam rururungan nidzun da isangꞌ i mpada tayangꞌ uwayantan da riniuriatsan santan bini. \p \v 3 Da maram wafur kausiꞌ, bida agi rima ain isiꞌ manga atangꞌa kausiꞌ nifun da untapa gin, da kausiꞌ tsiraꞌ igi bungꞌ asu ringa mafrip da bungꞌ ayung atsungꞌ agi nanggangꞌ marangꞌ furan. I sanab bida nigi da agi sangꞌ i parima i kausiꞌ igi da nidzunggan santan. \v 4 Wau uwayant wayab i madzung. Madzung igi tsiraꞌ bingan da sitiaꞌ gan igi isiꞌ aru mangan. Da bitsintaꞌ, gubuꞌ fifingꞌ yutan da garam mpada tayangꞌ sitiaꞌ igi parima gin, da madzung igi irunt yatsungꞌ arangan nanggan maran furan. \v 5 Man ibinigi, nam isiꞌ aru mangan imingꞌ wasaꞌ i agi nidzunggangꞌ, da itsarif runggan iyus nam sib angu. \p Watsangan wayab i dzaf gai fugus isiꞌ aru mangan isangꞌ i gada wap tsiraꞌ manga sib. \v 6 Da man ibinigi, isangꞌ dzaf, isu wain i nam maisan santan mingꞌa wasaꞌ i garam gar nidzunggan. Da inang garam nidzunggan santan ibubumpua da garam gar nanggan mpadan imais ibi dzaf gada puatsi tsiraꞌ mangan. Da dzaf igi wainggan iba imingꞌ dzaf gada ratar. \p \v 7 Apu buman santan bida apu dzufan da yungan da sruakan da apu mara maran mpada uruts santan, garam isangꞌ i tipan da suda marapakra \v 8 da bitsintaꞌ garam mangan wasangꞌ i mpada tayangꞌ i man gan bini u, i man igi anungꞌ impa asap i nan maisan nidan u, imaꞌ, imingꞌ angu binigi. Man igi nan gan nidan da ifungꞌ i nam maisan isa garam funub isangꞌ ibi muntsir nifu saꞌ gan. \p \v 9 I man angu da agi tsarif Ramanggangꞌ Nifutsarif Anutu, da agi man gangꞌ angu da agi pupuarap da garam gar Anutu tipa suda i maraganunggan ugu impruꞌ ibinigi. \v 10 Nam tsarifan da pupuarapan iwaꞌ imingꞌ nifu bampun bitsintaꞌ angu. Da raingꞌ ruas, agi anungꞌ nanga bida nigi u! \v 11 Isangꞌ i mpui bini da mpui ngkiangan mpruꞌa ruan waꞌa mpui maran bitsintaꞌ? \v 12 Raingꞌ ruas, isangꞌ gai nuwai kapa nidzun guniꞌ, ma nagauꞌ isangꞌ kapa nidzun nuwai? \f + \fr 3:12 \fq isangꞌ gai nuwai kapa nidzun guniꞌ, ma nagauꞌ isangꞌ kapa nidzun nuwai? — \ft Nan Grik ini ibiani, “...isangꞌ gai fik kapa nidzun oliv, ma bruꞌ wain isangꞌ kapa nidzun fik?” Gai fik da oliv da bruꞌ wain iyus imingꞌ gamp Israil; ibinigi da Dzems yakar nan raman ani iyab i gai aru nigi da nidzunggan. Mingꞌa agi gin da gai bida ani anungꞌ imingꞌ u; ibinigi da aga iyu nuwai da guniꞌ da nagauꞌ isu nan raman, da bitsintaꞌ nan raman wainggan bitsintaꞌ angu.\f* Imaꞌ! Ibinigi angu da mpui bini anungꞌ isangꞌ i waꞌa mingꞌa mpui uruts u. \s1 Mararuru Nidzun Mingꞌa Anutu Gin \p \v 13 Bida agamam bits suda garam mararuru da uwayant tsiraꞌ, da nasantingꞌ nam mararuru wasi nayab i nam bida ani, nanggan yungan nawaꞌ bini nampruꞌ da nam rasuda runggan. I nam bida nigi iba imingꞌ nam mararuru gin. \v 14 Da bida agam nugum ruaꞌa i ruam da suda mara aba mingꞌa gam wangunggam, da agam anungꞌ tsarifa runggam i uwayantam mararuru da rasuda nan nidzun u. \v 15 Mararuru bida nigi anungꞌ imingꞌ gunungun iruꞌ ba u, ima! Iba imingꞌ intap da garam gar da marapayam maisan gin. \v 16 Gubuꞌ ampan nugun ruaꞌa i ruan da suda mara aba, da isu wangun da ruan da igagara iyus da yatsungꞌ sanampun maisan mara maran ampi bingan. \v 17 Da bitsintaꞌ garam uda mararuru mingꞌa Anutu gin igi da ibiani, nan miamun wangun isap, da iyafa nan, imantsing nan, isu ringa mafrip, da maran intuꞌ da ikap nidzun bini, da maran yari i garam gar santan angu da man anungꞌ isu iruꞌrun u. \v 18 Garam rasuda nan igi nan gan yafadan ikap nidzunggan sanab rururungan. \c 4 \s1 Warim Runggam Santan da Anutu \p \v 1 Nam idzuwai imingꞌ wasaꞌ i agam da inang agam wangum itsakia da isu ufuai da runggam? Nam santan waꞌan igi iruꞌ i agam wangunggam akatsan ampi bingan da isu ufuai da ruan imingꞌ agam wangunggam ruga rugan. \v 2 Agam ini uda nam fain da agam wayu u; ibinigi da agam inang i isa garam funub. Agam iyafi um, da bitsintaꞌ anungꞌ iwaꞌ da nidzun u; ibinigi da agam isu ufuai da yis nam sanga sanga angu. Agam anungꞌ iwaꞌ rutin u, i wain ibiani: agam anungꞌ igut i Anutu gin u. \v 3 Da gubuꞌ agam guta gin da agam anungꞌ iyu u, wain iruꞌ i agam igutin ruta uwayantam maisan. I agam maram ifur runggam angu i rima runggam sib i nam intap ani gan. \p \v 4 Agam itangin Anutu rai ibi sagat maramais tanginda gabun rai da araraꞌa yungan. Da agam wasruꞌ gin nabiani, manga maran arida i nam intap ani gan yusan, da ibugin Anutu. Da mangan nida suda rinun i nam intap ani gan, da irim ipiap i Anutu. \v 5 Maram wafur i nan akaran mungꞌ, “Ganun Anutu tangindan mpada agi wasaꞌ ugu da Arangan maran yari i suda Arangan runtaꞌ gan angu.” \f + \fr 4:5 \fq Maram wafur i nan akara mungꞌ, “Ganun Anutu tanginda...i suda Arangan runtaꞌ gan angu.” — \ft Nan akaran idzuwai Dzems maran furan ani anungꞌ idzidziwan; maran mafur mayab i nan mingꞌa bida ani: Kisim Bek 20:5; 34:14; Lo 4:24; Sekaria 8:2; da nan akaran fain. Mingꞌa papiar fain da nan bida ani anungꞌ imingꞌ gin ibi aru mingꞌan ani i wain ibiani: nan Grik anungꞌ idzidziwan i nan ani. Garam fain maran ifur i nan igi wainggan mabiani, ‘Ganun Anutu tangindan mpada agi wasaꞌ ugu iyafi un da nugun iruaꞌ iyus.’\f* Agam itsanga nan akaran igi ibi nan utaꞌ, a? \v 6 Da bitsintaꞌ Anutu maraampi gan rima agi sib da iyus; ibinigi da nan akaran mungꞌ isantingꞌ wasi ibiani, \q1 “Anutu imunti sib i rib tsarifa runggan \q2 da isu maraampi da rib rasuda runggan.” \x - \xo 4:6 \xt Snd 3:34\x* \p \v 7 Nabinigi da agam watangꞌ warangꞌ i Anutu. Wamunti sib i Sadang, da arangan bungꞌ arunt sinungꞌ agam. \v 8 Wafa uts da Anutu da Arangan bungꞌ aba uts angu da agam. Agam rib uwayant suda iruꞌrun da nanga asub yusan, watangin sanampun maisan rai\f + \fr 4:8 \fq watangin sanampun maisan rai — \ft Nan Grik ini ibiani, ‘wadzuꞌ banginggam’ yatsungꞌ garam Yuda sanaban atsungꞌa gin.\f* da watip wangunggam i nam maisan anungꞌ mingꞌa gin u. \v 9 Nugum wabarabin, warang, da wagampun runggam i nanggam maisan. Agam nanggam rubungꞌan nawaꞌ abi nam rangan da nanggam nugun tsiaꞌan nawaꞌ nasu nugu barabin. \v 10 Warasu runggam da Nifutsarif da Arangan bungꞌ araꞌ i agam nayab. \s1 Anungꞌ Raruda Rainggam Mangan \p \v 11 Raingꞌ ruas, anungꞌ rima ub i rainggam mangan u. Manga bida rima ub ma raruda rainggan mangan, da irim ub da iraru Nan Faidagin impruꞌ. Da bida u raruda Nan Faidagin da u wasu garam atsungꞌa gin u. Imaꞌ! U su garam raruda Nan Faidagin. \v 12 Nifutsarif runtaꞌ angu isu garam rima Nan Faidagin da raruda garam. Arangan runtaꞌ isangꞌ i rima agi sib da siata agi rai. U nam idzuwai da u ni raruda rainggam mangan? \s1 Matsarif Runggam Maꞌ \p \v 13 Waringantin, agam garam nangan da nida bida ani, “Aruani ma tataꞌ mangan naga da aga bungꞌ afa gamp igi ma gamp tsiraꞌ aga, da nampa udzuf manga sib i nigi da nasub nam i waꞌa da moni tsiraꞌ.” \v 14 Agam anungꞌ isruꞌ i nam idzuwai bungꞌ awaꞌ da agam da tataꞌ mangan naga. Agam nanggam mpada maran taꞌan isangꞌ nam idzuwai? Agam isangꞌ nam marabuari, imingꞌ uts angu da intap ruan. \v 15 Ibinigi da agam dani dabiani, “Bida Nifutsarif maran furan, da aga bungꞌ ampa marataꞌ da nanang nam bida ani ma bida naga.” \v 16 Da bitsintaꞌ, agam itsarif runggam iyus angu i nam idzuwai agam bungꞌ anang. Nam tsarifa ruan bida nigi santan, nigi sanab maisan. \v 17 Ibinigi da garam sruꞌa i uwayant bini i nangan, da mamida i nangan, da arangan inang asub sib. \c 5 \s1 Nan Radzungꞌan Fadan da Garam Nam Bunump \p \v 1 Agam rib nam bunump yusan ugu, agam waringantin! Warang da wayaiꞌ wagampun runggam i nam tsakia ampi bingan bungꞌ awaꞌ da agam. \v 2 Agam nam bunumpam bungꞌ amais da afaif bungꞌ agara agam nanggam atsufan tatar. \v 3 Agam nam bunumpam silva da gol bungꞌ amais. Gubuꞌ buntun isu uts wa da agam yufum nam bunump ampi bingan da imami faban. Da nam mingꞌan da maisan igi bungꞌ ani agam nanggam maisan wasi namingꞌ Anutu maranggan da bungꞌ arim agam nafa dzaf. \v 4 Waringantin! Agam anungꞌ irim garam nanga gum safa wit nidzun mingꞌa agam gumam ugu nam ntsuman gan u. Ibinigi da nam ntsuman igi irang inuꞌ Anutu i rima nam mungaꞌ da agam. Da Nifutsarif Anutu, Garam ruta nampang wain, iringant i garam gum nanggan rangan igi sib. \v 5 Agam impa iyab i nam santan da isirungꞌ runggam i nam bini bini santan. Agam isirungꞌ rini uriatsam da itip iduduba iwaꞌ ngarubini angu nafa nasangꞌ waꞌa i gubuꞌ gan isa agam funub. \v 6 Agam idzur nan da yis garam rururungan mamida i muntida sib i runggan funub. \s1 Buaringꞌa Barabin da Abada i Ruan \p \v 7 Raingꞌ ruas, waaba i ruam da wabuaringꞌ barabin nasangꞌ Nifutsarif Yisu Kristus gubuꞌ gan tipa badan. Wau uwayantin nabiani, garam ntanga nam yamun sib i guman yaba i ruan angu da impa ifangꞌ i gamiꞌ ruꞌa gin da gubuꞌ arida gin, da raiyi da imus uda nidzun. \v 8 Agam ibinigi, waaba i ruam da wamunti babampaf, i Nifutsarif Yisu Kristus gubuꞌ gan badan iba su uts wa. \v 9 Raingꞌ ruas, anungꞌ pusupusan da nida nan barungantsang i ruam u, i Anutu runggan bungꞌ araru agam. Watsangan, Garam raruda garam iba munti muantsi nifun sib wa. \v 10 Raingꞌ ruas, profet ruas nida Nifutsarif nan gan ugu isantingꞌ agi i sanampun abada i ruan da buaringꞌa barabin da nam tsakia. Agi nau uwayant nayabin da natsungꞌ gin nabinigi angu. \v 11 Agi tsangan sib wa i Nifutsarif ifinti rib muntida babampafan da buaringꞌa barabin. Agam isruꞌ gin sib i Dzob ibuaringꞌ barabin santan waꞌa da arangan ugu, da raiyi da Nifutsarif ifinti arangan i nam ampi bingan. Nifutsarif igi Arangan Garam maran aridan da maran ntuꞌan. \p \v 12 Da bitsintaꞌ, raingꞌ ruas, waringantin! Anungꞌ faringꞌa gunungun ma intap ma nam fain i rima agam nan gam nidan sib u. Anungꞌ nida bida ani, “Nan nidzun bingan da wagungꞌ.” Bida agam nida, “Hai,” da nan arangan nigi, ma bida agam nida, “Imaꞌ,” da nan arangan nigi. Agam nida nan da wani nan nidzun angu, i bida maꞌan da Anutu bungꞌ araru agam. \s1 Nan Udagin Nampanggan \p \v 13 Bida mangan mingꞌa wasaꞌ i agam da waꞌan da barabin, da naugin. Bida mangan nugun tsiaꞌan da nais mint nugun tsiaꞌan i tsarifa Nifutsarif binganggan. \v 14 Bida mangan mingꞌa wasaꞌ i agam waꞌan da rinin gingꞌan, da nau garam gudzun rusan mingꞌa wasaꞌ i ampan mararam naba. Da garam gudzun igi naugin da Nifutsarif, da nayats madamin i garam gingꞌa rinin igi rininggan i Nifutsarif binganggan. \v 15 Da ribigi nan gan udagin fada mpruꞌa da nanggan muarutsan da bungꞌ anang garam rinin gingꞌan igi rinin nadaum, da Nifutsarif bungꞌ araꞌ i arangan. Da bida arangan nanga asub, da Nifutsarif bungꞌ asiat i nanggan maisan rai. \v 16 Nabinigi da wafis i nanggam maisan wasi da runggam da waugin i runggam i agam waꞌa bini. Garam rururungan nan gan udagin da Nifutsarif da isu nampang da inang nam iwaꞌ isu nidzun. \v 17 Eliya igi arangan garam gar ibi agi, da arangan yugin da wangunggan santan i gamiꞌ anungꞌ isangꞌ mudan u. Da gamiꞌ anungꞌ iruꞌ isangꞌ udzuf iruꞌ da bits da ifawaꞌ wasaꞌ udzuf manga gan. \v 18 Raiyi da arangan itip yugin i gamiꞌ ruꞌan da gamiꞌ iruꞌ, da nam santan mingꞌa intap iyab da ikap nidzun. \s1 Warim Garam Nanga Asub Sib \p \v 19 Raingꞌ ruas, bida agamam manga runta intiꞌ i nan nidzun, da manga tipa uda waꞌa ba, \v 20 da maram wafur nan ani, bida mangan uda garam nanga asub sinungꞌ sanab asuban, da bungꞌ arim arangan ganunggan sib i nam mampan. Da Nifutsarif bungꞌ asiat i nanggan maisan santan rai.