\id EPH - Achi’, Rabinal (new orthography) NT - 2009 (DBL 2013) \h Efesios \toc1 Ri carta xutzꞌibꞌaj ri Pablo che riglesia kꞌo Éfeso \toc2 Efesios \toc3 Ef \mt1 Ri carta xutzꞌibꞌaj ri Pablo che riglesia kꞌo Éfeso \c 1 \s1 Ri Pablo kuya pan rutzil kiwach ri hermanos e kꞌo Éfeso \p \v 1 Riꞌin in Pablo in taqoꞌn re ri Qanimajawal Jesucristo; e ri Dios intaqayom re, ma e xraj riꞌ chwe. Kantzꞌibꞌaj pan wa carta che alaq ri kꞌo alaq pa ri tinamit Éfeso,\x * \xo 1:1 \xt Hch. 18:19-21; 19:1\x* ri kꞌo alaq puqꞌabꞌ ri Cristo y tikil alaq chi utz chupa rubꞌiꞌ. \v 2 Kꞌulu kꞌu alaq ri unimal rutzil kꞌuꞌxaj y ri utzil chomal re ri Qaqaw Dios y re ri Qanimajawal Jesucristo. \s1 Ronoje taq ri utz uchꞌobꞌom lo ri Dios e kuya chiqe ruma ri Cristo \p \v 3 ¡Lik nim uqꞌij ri Dios, Ruqaw ri Qanimajawal Jesucristo! Ruma oj chi re ri Cristo, ri Dios uyaꞌom lo chiqe ronoje taq ri toꞌbꞌal petinaq chilaꞌ chikaj. \v 4 Ma ri Dios kꞌamajaꞌ ne kuꞌan ruwachulew echiriꞌ xojuchaꞌ loq chaꞌ kojuya puqꞌabꞌ ri Cristo, y jelaꞌ kojuꞌan jusukꞌ y na jinta chi ne kꞌana qamak chwach. \v 5 Ruma kꞌu rutzil ukꞌuꞌx ri Dios, lik ojertan xujikibꞌaꞌ lo uwach chaꞌ kuꞌan ralkꞌoꞌal chiqe ruma ri Qanimajawal Jesucristo. Yey lik pa ranimaꞌ xalax wi kuꞌan waꞌ. \v 6 Kaqayak kꞌu uqꞌij ri Dios ruma ri unimal rutzil ukꞌuꞌx paqawiꞌ, ri xuya chiqe ruma Rukꞌajol, ri lik kꞌax kunaꞌ Rire. \v 7 Rukꞌ kꞌu riꞌ ri Cristo kꞌo qakolobꞌetajik y kꞌo kuybꞌal qamak ruma rukikꞌel xturuwik, yey qariqom waꞌ ruma ri unimal rutzil ukꞌuꞌx ri Dios. \v 8 Na jinta kꞌu utaqexik wa rutzil ukꞌuꞌx uyaꞌom lo paqawiꞌ. Yey xuya ne chi saq ri qanaꞌoj \v 9 chaꞌ kaqetaꞌmaj saꞌ runaꞌoj Rire, ri na uyaꞌom ta che retaꞌmaxik ojertan. Ma uchꞌobꞌom chi lo ojertan chiribꞌil ribꞌ saꞌ ri karaj kuꞌan ruma ri Cristo \v 10 echiriꞌ kopon na ruqꞌijol kukꞌam lo ronoje taq ri kꞌolik, waꞌ e taq ri e kꞌo chilaꞌ chikaj y ri e kꞌo che ruwachulew, yey kuya na ronoje waꞌ puqꞌabꞌ ri Cristo chaꞌ kataqan puwiꞌ. \p \v 11 Ruma kꞌu oj re ri Cristo, kaqakꞌul na rubꞌiꞌtisim lo ri Dios chiqe, ma xojuchaꞌ lo ojertan chaꞌ kaqaꞌan janipa ri uchꞌobꞌom chi lo Rire. Yey Rire lik e kuꞌana ronoje ri karaj kuꞌano jelaꞌ pachaꞌ ri uchꞌobꞌom chi uloq. \v 12 Xojuchaꞌ kꞌu riꞌ re yakbꞌal uqꞌij Rire chaꞌ kilitaj ruchomalil quma riꞌoj, ri nabꞌe xkubꞌiꞌ qakꞌuꞌx rukꞌ ri Cristo. \v 13 Ekꞌuchiriꞌ ralaq xta alaq rutzijoxik ri Qꞌijsaq, ri Utzilaj Tzij puwi suꞌanik kakolobꞌetaj alaq; xkubꞌiꞌ kꞌuꞌx alaq rukꞌ ri Cristo y xkꞌul kꞌu alaq ri bꞌiꞌtisim kanoq: Waꞌ e ri Santowilaj Ruxlabꞌixel ri Dios pa animaꞌ alaq, kꞌutubꞌal re, alaq chi re ri Dios. \v 14 Yey ri Ruxlabꞌixel ri Dios pa qanimaꞌ e kajikibꞌan uwach chiqe, chiqawach apanoq kaqakꞌul na rutzꞌaqatibꞌal janipa ri ubꞌiꞌtisim kan ri Dios chiqe chaꞌ jelaꞌ kaqayak uqꞌij ri Dios ruma ri unimal uchomalil. \s1 Ri Pablo kuꞌan orar pakiwi ri hermanos \p \v 15 Ruma kꞌu nutom lik kubꞌul kꞌuꞌx alaq rukꞌ ri Qanimajawal Jesucristo y lik kꞌutum ri rutzil kꞌuꞌx alaq chike konoje ri kikojom rubꞌiꞌ, \v 16 na kinuxlan ta che kintioxin chwach ri Dios uma ralaq echiriꞌ kanꞌan orar. \v 17 Kanꞌan orar chwach ri Qaqaw ri lik nim uqꞌij, ri Dios re ri Qanimajawal Jesucristo. Kantzꞌonoj kꞌu che chuyaꞌa lo naꞌoj alaq ruma ri Ruxlabꞌixel y chuqꞌalajisaj kꞌu chiwach alaq runaꞌoj Rire chaꞌ jelaꞌ ketaꞌmaj alaq uwach chi utz. \v 18 Yey kantzꞌonoj che ri Dios kuya chi saq ri naꞌoj alaq chaꞌ jelaꞌ ketaꞌmaj alaq chi utz saꞌ taq ri oyeꞌem alaq, ma alaq sikꞌim ruma ri Dios. Chetaꞌmaj kꞌu alaq saꞌ ri chomilaj bꞌeyomalil ubꞌiꞌtisim chike konoje ri e re Rire. \v 19 Kuaj kꞌut lik ketaꞌmaj alaq runimal uchuqꞌabꞌ ri Dios, ma waꞌ na jinta kajunumitaj wi. Y wa uchuqꞌabꞌ kꞌo chi qukꞌ, ma rukꞌ waꞌ ri Dios kachakun chiqaxoꞌl riꞌoj ri lik kubꞌul qakꞌuꞌx rukꞌ. \v 20 Waꞌ wa uchuqꞌabꞌ e xukꞌutu echiriꞌ xukꞌastajisaj lo ri Cristo chikixoꞌl taq ri ekaminaq y xutzꞌuyubꞌaꞌ puwikiqꞌabꞌ chilaꞌ chikaj. \v 21 Jelaꞌ ri Dios xuya puqꞌabꞌ ri Cristo kataqan pakiwi konoje ri e taqanelabꞌ, ri lik kꞌo kiwach, ri kꞌo kichuqꞌabꞌ y ri lik yakom kiqꞌij. Ma rubꞌiꞌ ri Cristo e más nim uqꞌij chwach ronoje taq bꞌiꞌaj, ma na jinta jun chik más kꞌo uwach chwa Rire; y waꞌ na xew ta woꞌora ma jelaꞌ chiqawach apanoq. \v 22 Ekꞌu ri Dios xuya ronoje xeꞌraqan uqꞌabꞌ ri Cristo y xukojo chaꞌ kuꞌan unimal ujolom riglesia \v 23 y riglesia e ucuerpo Rire. Jekꞌulaꞌ ri Cristo rukꞌ riglesia junam katzꞌaqat kiwach, y e ri Cristo ri katzꞌaqatisan re janipa taq ri kꞌolik. \c 2 \s1 Ri Dios kuya kꞌakꞌ kꞌaslemal chiqe \p \v 1 Ri Dios uyaꞌom kꞌakꞌ kꞌaslemal che alaq, tobꞌ ojertan kaminaq alaq chwach ri Dios ruma xmakun alaq y xpalajij alaq Rutzij. \v 2 Ma rojertan ri bꞌinik silabꞌik alaq e junam rukꞌ ri kibꞌinik taq ri winaq re ruwachulew. E xnimaj alaq janipa rutaqanik ri jun kataqan xa pa tew, waꞌ e ri itzel uxlabꞌixel, ri kataqan waqꞌij ora kukꞌ taq ri winaq kakipalajij Rutzij ri Dios. \v 3 Qonoje riꞌoj ojertan xqaꞌan qeꞌoj kukꞌ rike, ma e xqataqej janipa taq ri rayibꞌal re ri qatiꞌjil y taq ri na utz taj kakꞌun pa qajolom. Lik qalaxibꞌem chi lo waꞌ oj aj makibꞌ. Ruma kꞌu laꞌ, lik taqal chiqe we ta xpe ri royowal ri Dios paqawiꞌ jelaꞌ pachaꞌ ri kuꞌan kukꞌ konoje ri e aj makibꞌ. \v 4 Pero ri Dios ruma lik kꞌo unimal rutzil ukꞌuꞌx, xoj-juchꞌ kaꞌn che y kꞌax xojunaꞌo. \v 5 Ma echiriꞌ kꞌa oj kaminaq chwach Rire ruma ri qamak, xuya kꞌakꞌ kꞌaslemal chiqe junam rukꞌ ri Cristo. Ruma kꞌu ri unimal rutzil ukꞌuꞌx ri Dios kꞌo qakolobꞌetajik. \v 6 Y junam rukꞌ ri Qanimajawal Jesucristo xojukꞌastajisaj loq y xuya chiqe kojtaqan rukꞌ Rire chilaꞌ chikaj. \v 7 Ri Dios xuꞌan waꞌ chiqe chaꞌ chiqawach apanoq lik kaqꞌalajin ri unimal rutzil ukꞌuꞌx na jinta utaqexik, ri xuya lo rukꞌ relej ukꞌuꞌx paqawiꞌ ruma ri Qanimajawal Jesucristo. \v 8 Ma ruma kꞌu ri unimal rutzil ukꞌuꞌx ri Dios kꞌo kolobꞌetajik alaq yey waꞌ e ruma xkubꞌiꞌ kꞌuꞌx alaq rukꞌ ri Cristo. Y ri kolobꞌetajik, na alaq ta xchꞌakow re, ma e jun sipanik re ri Dios che alaq. \v 9 Ri kolobꞌetajik na kariqitaj ta kꞌu riꞌ ruma ri utz kaꞌan alaq, chaꞌ jelaꞌ na jinta junoq kutakꞌabꞌaꞌ uqꞌij. \v 10 Ma e ri Dios xuꞌan kꞌakꞌ chiqe ruma ri Qanimajawal Jesucristo chaꞌ kaqaꞌan ri utz chwach jelaꞌ pachaꞌ ri uchꞌobꞌom chi lo ojertan. \s1 Qonoje ri qakojom rubꞌiꞌ ri Cristo, xa jun qaꞌanom chwach ri Dios \p \v 11 Echiriꞌ xalax alaq, na alaq ta kukꞌil ri e aj judiꞌabꞌ. Y rike xkibꞌiꞌij kꞌu che alaq: «Lik na junam ta iwach qukꞌ riꞌoj, ma riꞌoj kojotal ri retalil re circuncisión chiqe, kꞌutubꞌal re oj utinamit ri Dios; noꞌj riꞌix na jinta waꞌ chiwe» kechaꞌ. Yey waꞌ kojotal che ri cuerpo xa kuma tikawex. \v 12 Ekꞌu rojertan na jinta ri Cristo pa animaꞌ alaq, na alaq ta ne kukꞌil raj Israel ri yaꞌtal chike e utinamit ri Dios, y na jinta ne oyeꞌem alaq che ri bꞌiꞌtisinik uꞌanom ri Dios\f + \fr 2:12 \ft “Ri bꞌiꞌtisinik uꞌanom ri Dios”: Gn. 9:9; 15:18; Éx. 19:1-8; 2 S. 7:11-16,26\f* echiriꞌ xuꞌan tzij kukꞌ rutinamit; lik kꞌu xa tukel alaq riꞌ che ruwachulew ma na jinta ri Dios ukꞌ alaq. \p \v 13 Noꞌj woꞌora kꞌo chi alaq puqꞌabꞌ ri Qanimajawal Jesucristo; yey na naj ta chi kꞌo wi alaq che ri Dios, ma ruma rukikꞌel ri Cristo, yaꞌtal che alaq kopon alaq chwach ri Dios.\x * \xo 2:13 \xt Heb. 4:16\x* \v 14 Ekꞌu riꞌ ri Cristo xojyaꞌw chi utzil chomal chiqawach ri oj aj judiꞌabꞌ ukꞌ ralaq ri na alaq ta aj judiꞌabꞌ; xuꞌan kꞌu xa jun chiqe y xresaj ri qꞌatbꞌal kajachaw qapa. \v 15 Ri Cristo echiriꞌ xuya ribꞌ pa kamik, e xusach uwach ri retzelal kꞌuꞌx kꞌo chiqawach ruma ri tzij pixabꞌ kitaqem raj judiꞌabꞌ.\f + \fr 2:15 \ft Ri tzij pixabꞌ ke raj judiꞌabꞌ xujach kipa wa kebꞌ tinamit, ma raj judiꞌabꞌ e lik kitaqem wa tzij pixabꞌ, noꞌj ri na e ta aj judiꞌabꞌ na kebꞌok ta il che. Ruma kꞌu laꞌ lik tzel kakil kibꞌ.\f* Jekꞌuriꞌlaꞌ, che wa kebꞌ tinamit xuꞌan xa jun tinamit, jun kꞌakꞌ tinamit uꞌanom xa jun rukꞌ Rire. Xutik kꞌu ri utzil chomal chiqaxoꞌl. \v 16 Ma rukꞌ rukamik chwa ri cruz, xebꞌuya wa kebꞌ tinamit chi utzil chomal chwach; xuꞌan kꞌu xa jun chike chaꞌ na tzel ta chi kakil kibꞌ. \v 17 Xkꞌun kꞌu ri Cristo y xutzijoj chike konoje suꞌanik kekꞌojiꞌ chi utzil chomal rukꞌ ri Dios. Xutzijoj kꞌu wa Utzilaj Tzij che ralaq echiriꞌ kꞌa naj kꞌo wi alaq che ri Dios y chike rutinamit Israel ri xa naqaj e kꞌo wi che. \v 18 Ruma kꞌu ri xuꞌan ri Cristo, qonoje tobꞌ oj aj judiꞌabꞌ o na oj ta aj judiꞌabꞌ yaꞌtal chiqe kojopon chwach ri Qaqaw Dios ruma ri Ruxlabꞌixel Rire kꞌo qukꞌ. \v 19 Jekꞌuriꞌlaꞌ, woꞌora na alaq ta chi pachaꞌ ri xa e ikꞌowel o ri e jeqel pa juna luwar na kitinamit taj; ma alaq chi kukꞌil rutinamit ri Dios, alaq chi ralkꞌoꞌal ri Dios, junam kukꞌ konoje ri e re Rire. \s1 Riglesia e pachaꞌ juna ja pa jeqel wi ri Dios \p \v 20 E ralaq pachaꞌ alaq juna ja katajin ri Dios che uyakik. Alaq pachaꞌ xan katajin utzꞌaqik chwi ri kowilaj uparaqan ri ja, yey waꞌ e ri kikꞌutum kan ri e taqoꞌn y ri qꞌalajisanelabꞌ re ri Dios. Ekꞌu rukꞌuꞌxibꞌal lo ruparaqan ri ja\f + \fr 2:20 \ft “Rukꞌuꞌxibꞌal lo ruparaqan ri ja”: Waꞌ pa kaxtila kabꞌiꞌx “piedra maestra” che. E nabꞌe abꞌaj kakoj paskin che ri ja kayakik.\f* e ri Qanimajawal Jesucristo. \v 21 Lik kꞌu riꞌ kuchap bꞌi ribꞌ chi utz ri ja ma ronoje ri kojotal che, tzꞌaqom bꞌi chi utz chwi ri ratzꞌayaq, chaꞌ jelaꞌ kuꞌana jun santowilaj rocho ri Dios, ma tikil chi utz rukꞌ ri Qanimajawal. \v 22 Ruma kꞌu ri Dios, alaq junam kukꞌ raj judiꞌabꞌ ri kikojom rubꞌiꞌ ri Cristo; uꞌanom che alaq, alaq rocho ri Dios, ma Rire jeqel ukꞌ alaq ruma ri Ruxlabꞌixel uyaꞌom che alaq. \c 3 \s1 Ruchak ri Pablo kukꞌ taq ri na e ta aj judiꞌabꞌ \p \v 1 Riꞌin in Pablo, in kꞌo pa cárcel ruma xintzijoj rubꞌiꞌ ri Qanimajawal Jesucristo che ralaq ri na alaq ta aj judiꞌabꞌ. \v 2 Lik tom chi kꞌu alaq ri chak uyaꞌom ri Dios chwe: Waꞌ e ri kantzijoj che alaq ri unimal rutzil ukꞌuꞌx ri Dios. \v 3 Ma ri Dios xukꞌut chinuwach ri na etaꞌmatal ta ojertan, yey puwi waꞌ nutzꞌibꞌam chi pan jubꞌiqꞌ che alaq. \v 4 We xajilaj alaq wa nutzꞌibꞌam, kamaj alaq usukꞌ saꞌ ri xqꞌalajisax chwe puwi ri Cristo. \v 5 Ojertan waꞌ na qꞌalajisam ta chikiwach ri tikawex; noꞌj woꞌora ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios xqꞌalajisax chikiwach ri e taqoꞌn y ri qꞌalajisanelabꞌ echaꞌtal ruma ri Dios. \v 6 Rukꞌuꞌxibꞌal ri qꞌalajisam chik e waꞌ: Ri bꞌiꞌtisim lo ruma ri Dios na xew ta ke raj judiꞌabꞌ, ma ke ne ri na e ta aj judiꞌabꞌ; uꞌanom kꞌu xa jun chike y junam koyeꞌem janipa rubꞌiꞌtisim lo ri Dios chike ri kakikoj ri Utzilaj Tzij re ri Qanimajawal Jesucristo. \v 7 Ruma kꞌu ri unimal rutzil ukꞌuꞌx ri Dios wukꞌ riꞌin, xyaꞌtaj chwe xinuꞌan raj chak ri Cristo re kantzijoj ri Utzilaj Tzij. Y xew kꞌu ruma ruchuqꞌabꞌ ri Dios, kel pan chi utz ri chak chwi nuqꞌabꞌ. \p \v 8 Riꞌin tobꞌ lik na jinta ko nuwach chikiwa konoje ri echaꞌtal ruma ri Dios; na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, xyaꞌtaj chwe rutzijoxik ri Utzilaj Tzij chike ri na e ta aj judiꞌabꞌ. Kantzijoj kꞌu chike saꞌ taq ri chomilaj bꞌeyomalil re ri Cristo, ri na jinta ne junoq kachꞌijow uchꞌobꞌik ruchomalil taq waꞌ. \v 9 Y yaꞌom chwe kanqꞌalajisaj chikiwach konoje ri tikawex saꞌ ri uchꞌobꞌom lo ri Dios, ri xꞌanaw re ronoje ri kꞌolik. Kanqꞌalajisaj kꞌu ri na etaꞌmatal ta lo rojertan, ri kꞌa e woꞌora kel lo chi saq. \v 10 Ma ri karaj ri Dios woꞌora e chaꞌ ruma riglesia kilitaj chi utz rukꞌiyal taq uwach unaꞌoj Rire chikiwach taq ri kꞌo kiwach y ri kꞌo kichuqꞌabꞌ, waꞌ e ri ketaqan xa pa tew. \v 11 E janipa kꞌu ri uchꞌobꞌom lo ri Dios echiriꞌ kꞌamajaꞌ ne kuꞌan ruwachulew, e uꞌanom riꞌ ruma ri Jesucristo, ri Qanimajawal. \v 12 Ruma kꞌu ri Cristo xyaꞌtaj chiqe kojopon chwach ri Dios; lik kꞌu jikil uwach, ri Dios kojukꞌul chi utz ruma ri kubꞌulibꞌal qakꞌuꞌx rukꞌ ri Cristo. \v 13 E uwariꞌche kambꞌiꞌij che alaq, mapax kꞌuꞌx alaq ruma wa kꞌaxkꞌobꞌik in kꞌo wi, e ne kiꞌkota alaq ma uma ralaq na jinta kubꞌiꞌij nukꞌuꞌx kinikꞌow chupa waꞌ. \s1 Chojtikila chi utz chupa ri unimal rutzil ukꞌuꞌx ri Dios \p \v 14 Ruma taq kꞌu waꞌ, kanxuk wibꞌ chwach Ruqaw ri Qanimajawal Jesucristo, \v 15 ma che ri Qaqaw e petinaq wi konoje taq ri familia e kꞌo chilaꞌ chikaj kukꞌ ri e kꞌo che ruwachulew. \v 16 Kantzꞌonoj che ri Qaqaw chaꞌ e chirij taq ri chomilaj ubꞌeyomalil, kuya lo unimal chuqꞌabꞌ pa ri animaꞌ alaq y jekꞌulaꞌ kachuqꞌubꞌej ibꞌ alaq ruma ri Ruxlabꞌixel Rire. \v 17 Kantzꞌonoj che ri Dios chaꞌ kajeqiꞌ ri Cristo pa animaꞌ alaq ruma ri kubꞌulibꞌal kꞌuꞌx alaq y katikiꞌ kꞌu alaq chi utz chupa ri rutzil ukꞌuꞌx pachaꞌ juna cheꞌ lik naj bꞌenaq wi ri ratzꞌayaq. \v 18 Chuyaꞌa kꞌu che alaq junam kukꞌ konoje ri e re Rire, ri ketaꞌmaj alaq chi utz ri rutzil ukꞌuꞌx ri Cristo chaꞌ jelaꞌ kamaj alaq usukꞌ janipa runimal uwach, runajtijil raqan, ruchoyil upa y runajtijil uwiꞌ ri rutzil ukꞌuꞌx. \v 19 Chetaꞌmaj kꞌu alaq ri unimal rutzil ukꞌuꞌx ri Cristo, tobꞌ na jinta junoq lik kumaj usukꞌ ronoje waꞌ. ꞌAna kꞌu e alaq che janipa ri utz kꞌo rukꞌ Rire chaꞌ kaqꞌalajin taq waꞌ che ri bꞌinik silabꞌik alaq. \v 20 Ruma ruchuqꞌabꞌ ri Dios qukꞌ, Rire kuya más uwiꞌ ronoje ri kaqatzꞌonoj che o ri kaqachꞌobꞌo kuꞌano. \v 21 ¡Chetaꞌmaxoq nim uqꞌij ri Dios ruma ri kuꞌan rukꞌ ru iglesia ruma ri Qanimajawal Jesucristo! Kaloqꞌnimax kꞌu uqꞌij waqꞌij ora y chiqawach apanoq na jinta chi utaqexik. Amén. \c 4 \s1 Xa jun qaꞌanom chwach ri Cristo tobꞌ junwi taq ri qachak \p \v 1 Riꞌin in kꞌo pa cárcel xa ruma ruchak ri Cristo; lik kantzꞌonoj kꞌu che alaq bꞌina alaq jusukꞌ jelaꞌ pachaꞌ ri taqal che alaq ma alaq sikꞌim ruma ri Dios. \v 2 Maꞌan kꞌu nim che ibꞌ alaq; e chuꞌana ri lik utz kꞌuꞌx alaq chiwach alaq. Kuyu kꞌu ibꞌ alaq chiwach alaq rukꞌ unimal kꞌuꞌxaj ruma ri kꞌax kanaꞌ ibꞌ alaq. \v 3 Ri Ruxlabꞌixel ri Dios xuꞌan xa jun che alaq y xukoj utzil chomal chiwach alaq; maya kꞌu alaq luwar kajach pa alaq. \v 4 Chwach ri Dios xa oj jun ma oj ucuerpo ri Cristo, xa jun ri Ruxlabꞌixel ri Dios qakꞌulum y xa jun oj uꞌanom che royꞌexik ri utz xubꞌiꞌtisij ri Dios chiqe echiriꞌ xojusikꞌij. \v 5 Xa jun ri Qanimajawal, na jinta jun chik; xa jun ri Utzilaj Tzij qakojom y xa jun ri bautismo qakꞌulum. \v 6 Xa jun ri Dios kꞌolik; Rire e Qaqaw ri kꞌo paqawiꞌ qonoje riꞌoj, kuꞌan ruchak quma qonoje riꞌoj y kꞌo pa qanimaꞌ qonoje riꞌoj. \v 7 Yey chiqajujunal kꞌo ri usipam ri Cristo chiqe e chirij ri relej ukꞌuꞌx Rire. \v 8 E pachaꞌ ri tzꞌibꞌital kan chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios pa kubꞌiꞌij wi: \q1 Echiriꞌ xeꞌek chilaꞌ chikaj, \q2 xebꞌukꞌam bꞌi ri xekꞌojiꞌ puqꞌabꞌ \q1 yey xuya chomilaj taq sipanik \q2 chike ri tikawex. \rq Sal. 68:18 \rq* \m \v 9 Echiriꞌ kubꞌiꞌij «xeꞌek chilaꞌ chikaj», waꞌ keꞌelawi xtzelej chilaꞌ chikaj, ma nabꞌe xpe chilaꞌ y xkꞌun wara che ruwachulew. \v 10 Ekꞌu ri Cristo, ri xkꞌunik, e Rire mismo ri xtzelej chilaꞌ chikaj chaꞌ jelaꞌ kataqan pakiwi konoje y jelaꞌ ronoje taq ri kꞌolik kakꞌojiꞌ puqꞌabꞌ Rire. \p \v 11 Yey e ri Cristo ri kojoyom taq ke raj chakibꞌ chikiwach rutinamit. E kꞌo jujun xuꞌan chike e utaqoꞌn; jujun chik xuꞌan chike eqꞌalajisay runaꞌoj ri Dios. Jujun chik xuꞌan chike e aj tzijol re ri Utzilaj Tzij. Jujun chik xuꞌan chike e aj chajal rutinamit ri Dios y chike jujun chik xuꞌan chike e kꞌutunel re Rutzij ri Dios. \v 12 E taq wa e aj chak ekojom re kekitijoj rutinamit ri Dios chaꞌ kakiꞌan ruchak Rire y jekꞌulaꞌ ri kikojom rubꞌiꞌ ri Cristo kekꞌiy chi utz. \v 13 Ma ri karaj ri Qaqaw chiqe e kojuꞌan xa jun ruma ri kubꞌulibꞌal qakꞌuꞌx rukꞌ Rukꞌajol y ruma ri kaqetaꞌmaj uwach chi utz. Ekꞌu ri qabꞌinik chwach ri Dios lik kakowirik, kuꞌana jelaꞌ pachaꞌ ri chomilaj ubꞌinik ri Cristo. \v 14 Jekꞌulaꞌ na kaqaꞌan ta chi qeꞌoj kukꞌ ri na jinta kikꞌiyibꞌal chwach ri Dios, ri xa kaketzꞌabꞌej kinaꞌoj puwi ri kikojom yey ketzaq pakiqꞌabꞌ ri e aj sokosoꞌnel, ri kakikꞌut taq ri na e taj y rukꞌ itzel taq naꞌoj kekikꞌam bꞌi pa sachibꞌal ri na e tikil ta chi utz. \v 15 Pero ri chirajawaxik wi chiqe e kojtikiꞌ chi utz chupa ri Qꞌijsaq y kaqatzijoj kꞌu waꞌ rukꞌ rutzil qakꞌuꞌx. Jekꞌulaꞌ kojkꞌiy pa saqil wi chaꞌ rukꞌ ronoje ri kaqaꞌano kojuꞌana pachaꞌ ri Jun Aj Kꞌamal Qawach, waꞌ e ri Cristo. \p \v 16 Ekꞌu ri Cristo kayaꞌw ri qakꞌiyibꞌal echiriꞌ chiqajujunal kaqaꞌan ri chak uyaꞌom Rire paqaqꞌabꞌ y kaqatoꞌ qibꞌ rukꞌ rutzil qakꞌuꞌx. Ma oj uꞌanom xa jun rukꞌ Rire; e pachaꞌ ri qacuerpo, lik kꞌi taq ri chapayom re, pero waꞌ xa jun uꞌanom. \s1 Qayaꞌa kan ri qabꞌinik qasilabꞌik re ojer \p \v 17 Kampixabꞌaj kꞌu alaq chupa rubꞌiꞌ ri Qanimajawal: Maꞌan chi e alaq pachaꞌ ri kakiꞌan ri na ketaꞌam ta uwach ri Dios, ma ri kinaꞌoj rike kꞌo puwi ri xa na jinta uchak. \v 18 Rike e kꞌo pa qꞌequꞌm ma na kakaj ta kakimaj usukꞌ ri Qꞌijsaq. Ruma kꞌu lik kiꞌanom ko che ri kanimaꞌ, na jinta kꞌo ketaꞌam puwi ri Dios y lik naj e kꞌo wi che ri chomilaj kꞌaslemal kuya Rire. \v 19 Waꞌ wa winaq qabꞌi ke che kakiꞌan ri kꞌixbꞌal uwach; xkiya kꞌu kibꞌ che taq ri rayibꞌal re ri kitiꞌjil y jelaꞌ kiyaꞌom kibꞌ che uꞌanik taq ri chꞌulilaj mak. \p \v 20 Noꞌj ralaq na je ta laꞌ ri kꞌutunik xmaj alaq puwi ri Cristo, \v 21 we paqatzij wi e xta alaq rutzij y xmaj alaq usukꞌ ri Qꞌijsaq xukꞌut Rire. \v 22 Maꞌan chi alaq pachaꞌ ri xꞌan alaq echiriꞌ kꞌamajaꞌ kaya ibꞌ alaq puqꞌabꞌ ri Cristo. Yaꞌa kꞌu kan ri ojer bꞌinik silabꞌik alaq pa xsokotaj wi alaq ruma taq ri rayinik xa re sachibꞌal e alaq. \v 23 Chirajawaxik kꞌut kꞌo jun jalkꞌatajibꞌal che ri naꞌoj alaq. \v 24 Yaꞌa kꞌu ibꞌ alaq chupa ri kꞌakꞌ kꞌaslemal uyaꞌom ri Dios che alaq chaꞌ jelaꞌ kabꞌin alaq chupa ri Qꞌijsaq rukꞌ jun bꞌinik lik jusukꞌ y lik chom. \p \v 25 Maꞌan chi alaq raqꞌubꞌal, xew chꞌaꞌtibꞌej alaq ri lik qatzij chiwach alaq, ma qonoje ri oj re ri Cristo, xa jun qaꞌanom. \p \v 26 We kape oyowal alaq, mamakun alaq rukꞌ waꞌ; ri ꞌana alaq e chesaj chikꞌuꞌx alaq ri oyowal xaloqꞌ kꞌamajaꞌ ne katzaq bꞌi ri qꞌij. \v 27 Maya kꞌu alaq luwar che ritzel winaq kusok alaq. \p \v 28 We kꞌo junoq chixoꞌlibꞌal alaq kuꞌan eleqꞌ, muꞌan chik. Ri chuꞌanaꞌ e chakunoq chaꞌ jelaꞌ kuchꞌak ri kajawax che y kebꞌutoꞌ ne taq ri e kꞌo pa kꞌaxkꞌobꞌik. \p \v 29 Mabꞌiꞌij ne alaq juna itzel chꞌaꞌtem; e chꞌaꞌtibꞌej alaq ri chomilaj taq chꞌaꞌtem, toꞌbꞌal re ri kibꞌinik kisilabꞌik ri ketaw re. \p \v 30 Rukꞌ kꞌu riꞌ ri kaꞌan alaq, maya alaq pa bꞌis ri Santowilaj Ruxlabꞌixel ri Dios. Ma ri Ruxlabꞌixel pa animaꞌ alaq e kꞌutubꞌal re, alaq chi re ri Dios y e jikibꞌal uwach ri kolobꞌetajik kakꞌul alaq chupa ruqꞌijol rukꞌunibꞌal ri Cristo. \p \v 31 Chesaj alaq ronoje ri oyowal kꞌo pa animaꞌ alaq. Maꞌan alaq ri alaq kꞌaꞌn. Masikꞌin alaq rukꞌ oyowal. Machꞌaꞌt alaq chirij junoq. Chesaj kꞌu ibꞌ alaq che ronoje ri na utz taj. \v 32 Ri ꞌana alaq e kꞌutu alaq ri rutzil kꞌuꞌxaj chiwach alaq, kꞌax naꞌa ibꞌ alaq. Kuyu mak alaq chiwach alaq jelaꞌ pachaꞌ xuꞌan ri Dios echiriꞌ xukuy mak alaq ruma ri Cristo. \c 5 \s1 Chojbꞌina jusukꞌ jelaꞌ pachaꞌ ri taqal chiqe ri oj ralkꞌoꞌal ri Dios \p \v 1 Ruma kꞌu alaq ralkꞌoꞌal ri Dios y Rire kꞌax kunaꞌ alaq, lik chirajawaxik ꞌana alaq jelaꞌ pachaꞌ kuꞌan Rire. \v 2 Ronoje kꞌu ri kaꞌan alaq, ꞌana alaq rukꞌ rutzil kꞌuꞌxaj, jelaꞌ pachaꞌ ri rutzil ukꞌuꞌx ri Cristo ukꞌutum chiqawach. Ma Rire lik kꞌax xojunaꞌo y xuya ribꞌ pa kamik paqakꞌaxel re tojbꞌal ri qamak. Ri xuꞌano e pachaꞌ jun qasaꞌn lik kiꞌ ruxlabꞌ chwach ri Dios. \p \v 3 Ralaq ri alaq chi re ri Dios, lik na ubꞌe ta kꞌenoq we chixoꞌlibꞌal alaq kꞌa kꞌo ri karetzꞌabꞌej uwa uqꞌij rukꞌ junoq na ukꞌulel taj o kuꞌan taq chꞌulilaj mak o na kakiꞌkot ta rukꞌ taq ri kꞌo rukꞌ ma xaqi kurayij más. \v 4 Machꞌaꞌtibꞌej ne alaq chꞌaꞌtem kꞌixbꞌal uwach, chꞌaꞌtem na jinta kutiqoj, chꞌaꞌtem na chom ta kꞌenoq tobꞌ ne tzeꞌbꞌal uwach. Ma ronoje waꞌ lik na taqal ta che ralaq. Ri ꞌana alaq e tioxin alaq chwach ri Dios rukꞌ ri chꞌaꞌtem alaq. \v 5 Ma lik etaꞌam chi alaq waꞌ: Ri karetzꞌabꞌej uwa uqꞌij rukꞌ junoq na ukꞌulel taj, ri kuꞌan taq chꞌulilaj mak, ri na kakiꞌkot ta rukꞌ taq ri kꞌo rukꞌ ma xaqi kurayij más, ri kaꞌanaw waꞌ e pachaꞌ juna aj tiox ma e kuꞌan “udios” che janipa ri kurayij; konoje kꞌu ri kakiꞌan taq waꞌ, na kakikꞌul ta ri bꞌiꞌtisim lo chike ri kiyaꞌom kibꞌ puqꞌabꞌ ri Cristo y e kꞌo chupa rutaqanik ri Dios. \v 6 Masokotaj alaq kuma ri kakimin alaq chupa ri mak rukꞌ chꞌaꞌtem lik chakojoꞌ qatzij pero xa raqꞌubꞌal. Ma ri qꞌatbꞌal tzij re ri Dios kape pakiwi ri e aj palajiy tzij, waꞌ e ri kakiꞌan taq waꞌ wa mak. \p \v 7 Maꞌan kꞌu e alaq kukꞌ taq wa winaq kakiꞌan ri na utz taj. \v 8 Ma ralaq ojertan sachinaq alaq chupa ri qꞌequꞌm, noꞌj woꞌora kꞌo chi alaq pa ri Qꞌijsaq ruma ri Cristo. Bꞌina kꞌu alaq pa ri Qꞌijsaq jelaꞌ pachaꞌ ri taqal che alaq. \v 9 Ma e junoq kꞌo pa ri Qꞌijsaq, riꞌ che rubꞌinik usilabꞌik kilitaj wi ri relej ukꞌuꞌx, lik jusukꞌ ri kuꞌano y lik qatzij ronoje ri kubꞌiꞌij. \v 10 E lik chꞌobꞌo alaq saꞌ ri kukꞌul ukꞌuꞌx ri Qaqaw y e ꞌana kꞌu alaq riꞌ. \v 11 Maꞌan e alaq pachaꞌ ri kakiꞌan ri e kꞌo pa qꞌequꞌm, ma ri kakiꞌan rike na jinta kꞌana uchak. Ri ꞌana alaq e qꞌalajisaj alaq chike ri na utz taj kakiꞌano chaꞌ na kakiꞌan ta chik, \v 12 tobꞌ ne lik kꞌixbꞌal ubꞌiꞌxikil ri kakiꞌan rike xa xeꞌlaqꞌay. \v 13 Yey echiriꞌ kel chi saq ri kaꞌanik, kaqꞌalajin kꞌu riꞌ we utz o na utz taj, ma ronoje kilitaj chi utz ruma ri Qꞌijsaq. \v 14 E pachaꞌ ri kabꞌiꞌxik: \q1 E riꞌat ri katwarik, ¡kꞌuna kꞌu saq chawach! \q1 Chatwaꞌlij lo chikixoꞌl ri ekaminaq pa mak, \q1 y ri Cristo katuya pa ri Qꞌijsaq.\x * \xo 5:14 \xt Is. 60:1-2\x* \p \v 15 Lik chajij kꞌu ibꞌ alaq che ri bꞌinik silabꞌik alaq. Maꞌan e alaq pachaꞌ ri kakiꞌan ri na jinta kinaꞌoj; e lik chꞌobꞌo alaq rukꞌ saqil naꞌoj saꞌ taq ri kaꞌan alaq. \v 16 Lik yaꞌa ibꞌ alaq che uꞌanik taq ri utz, ma waqꞌij ora lik katajin ukꞌiyarik ri mak che ruwachulew. \v 17 Maꞌan kꞌu alaq ri na kachꞌobꞌ ta alaq chi utz ri kaꞌan alaq; e lik kꞌola naꞌoj alaq puwi saꞌ ri karaj ri Qanimajawal che alaq. \v 18 Maya ibꞌ alaq che qꞌabꞌarik, ma waꞌ xa kuyojij rubꞌinik junoq. E yaꞌa ibꞌ alaq puqꞌabꞌ ri Ruxlabꞌixel ri Dios chaꞌ e Rire kataqan pa animaꞌ alaq. \v 19 Ma we kꞌo ri Ruxlabꞌixel ri Dios qukꞌ, jewaꞌ kaqaꞌano: Kaqanimarisaj qakꞌuꞌx chiqawach rukꞌ taq salmos, rukꞌ taq bꞌix tzꞌibꞌital kanoq y rukꞌ kꞌakꞌ bꞌixobꞌal yaꞌom chiqe ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios. Kaqayak kꞌu uqꞌij ri Qaqaw rukꞌ bꞌix kalax lo pa qanimaꞌ. \v 20 Yey xaqi kojtioxin chwach ri Qaqaw Dios ruma ronoje, y kaqaꞌan kꞌu waꞌ chupa rubꞌiꞌ ri Qanimajawal Jesucristo. \s1 Pixabꞌanik chike ri e kꞌulanik \p \v 21 Nimaj ibꞌ alaq chiwach alaq rukꞌ xiꞌin ibꞌ chwach ri Cristo, ma e karaj riꞌ Rire chiqe. \v 22 E uwariꞌche, rixoq kꞌulanik taqal che kutaqej ri rachijil jelaꞌ pachaꞌ ri lik taqal che kutaqej ri Cristo. \v 23 Ma rachi e kꞌamal uwach ri rixoqil jelaꞌ pachaꞌ ri Cristo e kꞌamal uwach riglesia y na xew tane kꞌamal uwach ma e Kolobꞌenel re. Jekꞌulaꞌ ri Cristo e ujolom riglesia yey riglesia e ucuerpo Rire. \v 24 Jekꞌulaꞌ pachaꞌ riglesia kꞌo puqꞌabꞌ ri Cristo, jelaꞌ chuꞌana rixoq rukꞌ ri rachijil; che ronoje taq ri kuꞌano, e lik chutaqej ri rachijil. \p \v 25 Ekꞌu rachi kꞌulanik taqal che kꞌax kunaꞌ ri rixoqil jelaꞌ pachaꞌ ri Cristo lik kꞌax xojunaꞌ ri oj u iglesia y xuya ribꞌ pa kamik paqakꞌaxel. \v 26 Xuꞌan kꞌu waꞌ chaꞌ e kuꞌan chom y jusukꞌ che ri qabꞌinik. Xresaj kꞌu ri qamak ruma Ruchꞌaꞌtem; ri xuꞌano e pachaꞌ kaꞌan che ri chꞌul echiriꞌ kachꞌaj rukꞌ yaꞌ. \v 27 Xuꞌan kꞌu waꞌ chaꞌ echiriꞌ riꞌoj oj u iglesia kojopon chwach, oj jun chomilaj iglesia lik jusukꞌ y na jinta kꞌana mak kariqitaj che. \v 28 Jekꞌulaꞌ lik chirajawaxik che rachi e kukꞌut ri rutzil ukꞌuꞌx che ri rixoqil. Jelaꞌ pachaꞌ junoq lik kuchajij rucuerpo, jekꞌuriꞌlaꞌ taqal che rachi kuchajij ri rixoqil. Ma we juna achi kꞌax kunaꞌ ri rixoqil, e keꞌelawi kꞌax kunaꞌ ribꞌ, ma rachi rukꞌ rixoq, xa jun kiꞌanom. \v 29 Na jinta junoq tzel karil rucuerpo; ri kuꞌano e kawaꞌ chi utz y lik kuchajij chi utz. Jelaꞌ ri kuꞌan ri Cristo che riglesia, lik kuchajij chi utz. \v 30 Kuꞌan waꞌ chiqe ma riꞌoj oj ucuerpo.\x * \xo 5:30 \xt Gn. 2:23\x* \v 31 Jekꞌuwaꞌ ri kubꞌiꞌij Ruchꞌaꞌtem ri Dios: \q1 Ruma kꞌu riꞌ, rachi echiriꞌ kakꞌuliꞌik, \q1 karesaj ribꞌ chikij ruchu-uqaw \q1 chaꞌ kajeqiꞌ rukꞌ ri rixoqil \q1 y kikabꞌichal kꞌu riꞌ kebꞌuꞌana xa e jun chwach ri Dios \rq Gn. 2:24 \rq* \m kachaꞌ. \v 32 Lik naj kumaj waꞌ wa kꞌutubꞌal qꞌalajisam chiqe; pero kambꞌiꞌij kꞌu riꞌin, waꞌ e jun kꞌambꞌal naꞌoj puwi ri Cristo rukꞌ riglesia. \v 33 Yey e ne jun pixabꞌanik che onoje alaq ri alaq kꞌulanik. Rachi lik kꞌax chunaꞌa ri rixoqil jelaꞌ pachaꞌ kꞌax kunaꞌ ribꞌ rire, yey ekꞌu rixoq e lik chutaqej ri rachijil. \c 6 \s1 Pixabꞌanik chike alkꞌoꞌal y chike kichu-kiqaw \p \v 1 Ix alkꞌoꞌal, ruma ix kꞌo puqꞌabꞌ ri Qaqaw, lik chikojo kitzij richu-iqaw ma lik e usukꞌ riꞌ. \v 2 Chupa Rutzij Upixabꞌ ri Dios ri nabꞌe tzij kuꞌan bꞌiꞌtisinik chike ri keꞌanaw re, e waꞌ: \q1 Chaloqꞌoj kiqꞌij rachu-aqaw, \q2 \v 3 chaꞌ jelaꞌ xaqi katel pan chi utz che ronoje \q2 y kanajtir rakꞌaslem wara che ruwachulew. \rq Éx. 20:12 \rq* \p \v 4 Ekꞌu ralaq ri kꞌo alkꞌoꞌal alaq, mapetisaj alaq koyowal ri alkꞌoꞌal alaq; ri ꞌana alaq e chekꞌiyisaj alaq rukꞌ saqil qꞌilonik y chepixabꞌaj alaq chaꞌ kebꞌin chupa ri Qꞌijsaq re ri Qanimajawal. \s1 Pixabꞌanik chike ri e mokom y chike ri e patrón \p \v 5 Yey ralaq ri alaq mokom, e lik kojo alaq kitzij ri patrón alaq wara che ruwachulew. Chakuna kꞌu alaq chi utz rukꞌ jun saqil xiꞌin ibꞌ pa animaꞌ alaq y rukꞌ ronoje kꞌuꞌx alaq pachaꞌ e kanimaj alaq ri Cristo rukꞌ ri chak alaq. \v 6 Na utz ta kꞌu riꞌ we juna mokom xew kachakun chi utz echiriꞌ katzutzuꞌx ruma rupatrón chaꞌ jelaꞌ katakꞌabꞌax uqꞌij. Ri ꞌana alaq e kꞌutu alaq paqatzij wi alaq aj chak re ri Cristo. Chakuna kꞌu alaq riꞌ rukꞌ ronoje kꞌuꞌx alaq chaꞌ jelaꞌ kaꞌan alaq janipa ri karaj ri Dios. \v 7 Ma ralaq na xa ta alaq umokom juna achi; e uwariꞌche, ꞌana alaq pachaꞌ e ri Qanimajawal Jesucristo ri kanimaj alaq rukꞌ ri chak alaq. Chakuna kꞌu alaq riꞌ rukꞌ ronoje kꞌuꞌx alaq. \v 8 Etaꞌam kꞌu alaq kꞌo rajil ukꞌaxel ri utz kaqaꞌano y waꞌ e ri Cristo kayaꞌw chiqajujunal, tobꞌ kachakun jun rukꞌ juna patrón o xa pa re jun kachakun wi. \p \v 9 Ekꞌu ralaq ri alaq patrón, ꞌana alaq ri utz chike taq ri mokom alaq ma e karaj riꞌ ri Dios che alaq. Maxibꞌij ne alaq kipa rukꞌ kꞌax. Kꞌuna chikꞌuꞌx alaq, e ralaq alaq jelaꞌ pachaꞌ rike, ma junam kukꞌ rike kꞌo alaq puqꞌabꞌ ri Qanimajawal kꞌo chilaꞌ chikaj. Yey chwach Rire xa jun qawach qonoje.\x * \xo 6:9 \xt Ro. 2:11\x* \s1 Qachapabꞌej ri toꞌbꞌal qe uyaꞌom ri Dios \p \v 10 Kꞌisbꞌal kꞌu re, kambꞌiꞌij che alaq hermanos, chuqꞌubꞌej ibꞌ alaq chwach ri Qanimajawal Jesucristo rukꞌ runimal uchuqꞌabꞌ Rire. \v 11 ꞌAna kꞌu e alaq che ronoje taq ri toꞌbꞌal kuya ri Dios\f + \fr 6:11 \ft “Ri toꞌbꞌal kuya ri Dios”: Pa kaxtila waꞌ kabꞌiꞌx “la Armadura de Dios” che. Waꞌ e jun kꞌambꞌal naꞌoj puwi ri toꞌbꞌal kuya ri Dios chiqe. Waꞌ e pachaꞌ taq ri chapabꞌal re juna soldado.\f* che alaq chaꞌ jelaꞌ kachꞌij alaq uchuqꞌabꞌ taq ri sokosoꞌnik re ritzel winaq. \v 12 Ma riꞌoj oj kꞌo pa chꞌaꞌoj. Pero wa chꞌaꞌoj na e ta kukꞌ tikawex keqam kulewal kipoqlajil, e kukꞌ taq itzelilaj uxlabꞌixel e kꞌo xa pa tew, ri lik kꞌo kichuqꞌabꞌ re ketaqan pakiwi taq ri e kꞌo pa qꞌequꞌm wara che ruwachulew. Kukꞌ taq rike ri qachꞌaꞌoj. \v 13 Ruma kꞌu waꞌ, lik chirajawaxik che alaq chukꞌaꞌaj alaq ronoje taq ri toꞌbꞌal qe kuya ri Dios, chaꞌ jelaꞌ kachꞌij alaq uchuqꞌabꞌ taq ri na utz taj kape pawiꞌ alaq. Y jekꞌulaꞌ, we xkꞌis waꞌ wa chꞌaꞌoj chiꞌij alaq, kꞌa tikil alaq jusukꞌ. \fig Jun soldado romano (Efesios 6:10-20)|alt="Roman soldier in armor" src="LB00196b.tif" size="span" ref="Ef. 6:11" \fig* \p \v 14 E uwariꞌche lik chuqꞌubꞌej ibꞌ alaq chupa ri Qꞌijsaq jelaꞌ pachaꞌ juna aj chak kukoj rupas chaꞌ kuxim rupa chi utz. Kꞌola alaq jusukꞌ y lik chajij alaq ri bꞌinik silabꞌik alaq jelaꞌ pachaꞌ juna soldado chꞌuqutal ruwa ukꞌuꞌx rukꞌ jun chꞌichꞌ. \v 15 Xaqi yijbꞌaꞌ ibꞌ alaq che utzijoxik ri Utzilaj Tzij re ri utzil chomal jelaꞌ pachaꞌ juna soldado xaqi ukojom ruxajabꞌ re kutoꞌbꞌej ri raqan che taq ri kikꞌow wi. \v 16 Y chwi ronoje taq waꞌ, tikila chi utz ri kubꞌulibꞌal kꞌuꞌx alaq rukꞌ ri Dios, ma waꞌ che ralaq e pachaꞌ ri juperaj chꞌichꞌ rukꞌaꞌam juna soldado puqꞌabꞌ re kuchup ri aqꞌ kꞌo chutzaꞌm ri flechas kakꞌaq lo che. Jekꞌulaꞌ ri kubꞌulibꞌal kꞌuꞌx ralaq e toꞌbꞌal e alaq chaꞌ kachꞌij alaq uchuqꞌabꞌ taq ri kꞌaqanik kuꞌan lo ritzel winaq che alaq. \v 17 Tikila alaq chi utz chupa ri kolobꞌetajik yaꞌtal che alaq jelaꞌ pachaꞌ juna soldado kukoj rucasco re chꞌuqubꞌal rujolom. Y chapabꞌej alaq chi utz Ruchꞌaꞌtem ri Dios, ma waꞌ e pachaꞌ juna espada yaꞌtal che alaq ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios chaꞌ kachꞌoꞌjin alaq chirij ritzel winaq. \v 18 ꞌAna kꞌu alaq orar chipaqꞌij chichaqꞌabꞌ. Lik tzꞌonoj alaq che ri Dios e chirij janipa ri kubꞌiꞌij ri Ruxlabꞌixel che alaq. Makos ne alaq che uꞌanik orar; e xaqi ꞌana alaq orar pakiwi konoje rutinamit ri Dios. \v 19 Kantzꞌonoj ko che alaq ꞌana alaq orar panuwi riꞌin chaꞌ ri Dios kuya nuchꞌaꞌtem y jekꞌulaꞌ na kanxiꞌij ta kꞌana wibꞌ kantzijoj ri Utzilaj Tzij uqꞌalajisam ri Dios chiqawach. \v 20 Ma intaqom lo ruma ri Dios, in qꞌalajisay re ri Utzilaj Tzij y ruma ne waꞌ in kꞌo pa presoyil woꞌora. E uwariꞌche tzꞌonoj alaq che ri Dios chaꞌ na kanxiꞌij ta kꞌana wibꞌ che uqꞌalajisaxik puwi Rire, ma e taqal riꞌ chwe. \s1 Ri Tíquico kukꞌam bꞌi urason ri Pablo \p \v 21 Ronoje taq ri nukꞌulumam y ri kintajin che uꞌanik, kuꞌtzijoj pan ri Tíquico che alaq. Rire e jun utzilaj aj chak re ri Qanimajawal Jesucristo y na loqꞌ ta kꞌax kanaꞌw re. \v 22 E uwariꞌche nutaqom bꞌi chilaꞌ ukꞌ alaq chaꞌ ketaꞌmaj alaq saꞌ ri qaꞌanom riꞌoj y jekꞌulaꞌ kuꞌnimarisaj pan kꞌuꞌx alaq. \s1 Ri Pablo kutzꞌonoj utzil chomal puwi riglesia kꞌo Éfeso \p \v 23 Kꞌulu alaq ri utzil chomal, ri rutzil kꞌuꞌxaj y ri kubꞌulibꞌal kꞌuꞌxaj, ri petinaq rukꞌ ri Qaqaw Dios y rukꞌ ri Qanimajawal Jesucristo. \v 24 Kꞌulu kꞌu alaq ri unimal rutzil ukꞌuꞌx ri Qanimajawal Jesucristo, onoje alaq ri lik kꞌax kanaꞌ alaq Rire rukꞌ rutzil kꞌuꞌxaj na jinta ukꞌisik. Amén.