\id 1CO - Achi’, Rabinal (new orthography) NT - 2009 (DBL 2013) 
\h 1 Corintios 
\toc1 Ri nabꞌe carta xutzꞌibꞌaj ri Pablo che riglesia kꞌo Corinto 
\toc2 1 Corintios 
\toc3 1 Co 
\mt1 Ri nabꞌe carta xutzꞌibꞌaj ri Pablo che riglesia kꞌo Corinto  
\c 1  
\s1 Ri Pablo kuya pan rutzil kiwach ri hermanos e kꞌo pa ri tinamit Corinto  
\p
\v 1 Riꞌin in Pablo, insikꞌim ruma ri Dios re kinuꞌan utaqoꞌn ri Qanimajawal Jesucristo, ruma e lik karaj riꞌ ri Dios chwe. Riꞌin junam rukꞌ ri hermano Sóstenes kaqaya pan rutzil wach alaq,  
\v 2 ri alaq utinamit ri Dios kꞌo chilaꞌ Corinto. Alaq chaꞌtal ruma ri Dios chaꞌ kakꞌojiꞌ alaq puqꞌabꞌ ri Qanimajawal Jesucristo; alaq kꞌu sikꞌim che jun bꞌinik silabꞌik lik chom chwach ri Dios, ma e karaj riꞌ chiqe junam kukꞌ konoje ri kakiloqꞌnimaj rubꞌiꞌ ri Qanimajawal Jesucristo, tobꞌ pa taq chawi e kꞌo wi. Ma Rire e Qanimajawal qe riꞌoj y ke rike.  
\v 3 Kꞌulu alaq ri unimal rutzil kꞌuꞌxaj y ri utzil chomal re ri Qaqaw Dios y re ri Qanimajawal Jesucristo.   
\s1 Ri Pablo katioxin chwach ri Dios  
\p
\v 4 Riꞌin xaqi kintioxin che ri Dios uma ralaq, ma ruma ri Qanimajawal Jesucristo, ri Dios uyaꞌom lo ri unimal rutzil ukꞌuꞌx che alaq.  
\v 5 Yey na xa ta jubꞌiqꞌ ri kꞌulum alaq ruma kꞌo alaq puqꞌabꞌ ri Cristo; yaꞌtal kꞌu chꞌaꞌtem alaq y naꞌoj alaq che utzijoxik ri naꞌoj re ri Dios.  
\v 6 Xjikibꞌax kꞌu uwach ri Utzilaj Tzij puwi ri Cristo ruma ri uꞌanom ri Dios ukꞌ alaq.  
\v 7 Jekꞌulaꞌ ronoje ri kajawax che rutinamit ri Dios, yaꞌtal chi che alaq; xew chi kꞌu lik oyeꞌem alaq rukꞌunibꞌal ri Qanimajawal Jesucristo.  
\v 8 Ekꞌu riꞌ ri Dios katikibꞌan e alaq chi utz woꞌora y kꞌa pa ri kꞌisbꞌal qꞌij, chaꞌ jelaꞌ na jinta chi kꞌana mak kariqitaj che alaq chwach ri Dios chupa ruqꞌijol rukꞌunibꞌal ri Qanimajawal Jesucristo.  
\v 9 Ri Dios lik jusukꞌ, ma ronoje ri kubꞌiꞌtisij e kuꞌano y e Rire sikꞌiyom e alaq chaꞌ kuꞌan alaq xa jun rukꞌ Rukꞌajol, waꞌ e ri Qanimajawal Jesucristo.   
\s1 Ri Pablo kebꞌupixabꞌaj ri hermanos ruma kijachom kipa  
\p
\v 10 Kampixabꞌaj kꞌu alaq hermanos chupa rubꞌiꞌ ri Qanimajawal Jesucristo: Kꞌola alaq chi utzil chomal y majach pa alaq. E ri lik ubꞌe e chuꞌana xa jun naꞌoj alaq y xa jun kꞌuꞌx alaq.  
\v 11 Kambꞌiꞌij waꞌ che alaq hermanos ma xinwetaꞌmaj e kꞌo ri xaqi kechꞌoꞌjin chixoꞌlibꞌal alaq; xinta waꞌ chikichiꞌ jujun chike ri e kꞌo pa rocho ri Cloé.  
\v 12 Nutom e kꞌo jujun che alaq kakibꞌiꞌij: «In re ri Pablo.» E kꞌo jujun chik kakibꞌiꞌij: «In re ri Apolos,» jujun chik: «In re ri Pedro» y e kꞌo ne jujun chik kakibꞌiꞌij: «Riꞌin in re ri Cristo.»  
\v 13 ¿Jachom nebꞌa upa ri Cristo? ¿E nebꞌa riꞌin in Pablo ri xkam chwa cruz uma ralaq? ¿O pa rubꞌiꞌ nebꞌa ri Pablo xkꞌul wi alaq ri bautismo? Na e taj.  
\v 14 Lik kantioxij che ri Dios ma riꞌin xew xinya ri bautismo chike jujun che alaq, waꞌ e ri Crispo y ri Gayo.  
\v 15 Jekꞌulaꞌ na jinta junoq che alaq utz kubꞌiꞌij: “Riꞌin xinkꞌul ri bautismo pa rubꞌiꞌ ri Pablo.”  
\v 16 Yey xinya ne bautismo chike ri e kꞌo chirocho ri Estéfanas. Na kakꞌun ta chi chinukꞌuꞌx we kꞌo junoq chik.  
\v 17 Kambꞌiꞌij kꞌu waꞌ ma ri nuchak xuya ri Cristo na e ta ri kanya bautismo, e ri kantzijoj ri Utzilaj Tzij. Y rutzijoxik kanꞌano na e ta rukꞌ nimaq taq chꞌaꞌtem y unimal naꞌoj xa re ruwachulew. Ma na kuaj taj we ri winaq e kakiyak nuqꞌij riꞌin yey na kebꞌok ta kꞌu il riꞌ che ri Utzilaj Tzij puwi ri Cristo y ri xuꞌan Rire chwa ri cruz.   
\s1 Ruchuqꞌabꞌ y runaꞌoj ri Dios kaqꞌalajin ruma ri Cristo  
\p
\v 18 Rutzijoxik rukamik ri Cristo chwa ri cruz e jun sachibꞌal naꞌoj chikiwach ri kesachik. Noꞌj kꞌu chiqawach ri kojkolobꞌetajik, rukꞌ rukamik Rire e kaqꞌalajin ruchuqꞌabꞌ ri Dios.  
\v 19 Ma jewaꞌ kubꞌiꞌij ri Dios chupa Ruchꞌaꞌtem:  
\q1 Riꞌin kansach uwach ri kinaꞌoj ri tikawex kakichꞌobꞌo lik kꞌo ketaꞌam,  
\q1 y kankꞌutu na jinta keꞌelawi ri kinaꞌoj ri kakichꞌobꞌo lik kꞌo kinaꞌoj \rq Is. 29:14 \rq*  
\m kachaꞌ.   
\p
\v 20 Ri kakibꞌiꞌij lik kꞌo ketaꞌam, ¿saꞌ kutiqoj ri kinaꞌoj? Raj kꞌutunel re ri tzijpixabꞌ, ¿saꞌ kutiqoj ronoje ri kimajom? Yey ri lik kakichꞌaꞌtibꞌej ukꞌiyal taq naꞌoj re waqꞌij ora, ¿saꞌ kutiqoj ronoje ri kakibꞌiꞌij? Na jinta kutiqoj, ma ri Dios uqꞌalajisam chik na jinta keꞌelawi ri kinaꞌoj ri tikawex re ruwachulew.   
\p
\v 21 Ri Dios ruma ri unimal unaꞌoj na xuya ta luwar chike ri tikawex kaketaꞌmaj uwach Rire xa ruma ri kinaꞌoj rike. Ri xukꞌul ukꞌuꞌx Rire e kebꞌukolobꞌej ri kakubꞌiꞌ kikꞌuꞌx rukꞌ ruma rutzijoxik ri Utzilaj Tzij, tobꞌ waꞌ e jun sachibꞌal naꞌoj chikiwach taq ri winaq.  
\v 22 Ma raj judiꞌabꞌ kakitzꞌonoj kꞌutubꞌal re ruchuqꞌabꞌ ri Dios, yey raj Grecia e lik keꞌek kikꞌuꞌx che umajik unimal taq naꞌoj.  
\v 23 Noꞌj riꞌoj e kaqatzijoj rukamik ri Cristo chwa ri cruz. Yey waꞌ e tzaqibꞌal chike raj judiꞌabꞌ,\f + \fr 1:23 \ft E chikiwach raj judiꞌabꞌ, Rutaqoꞌn lo ri Dios na kakamisax taj.\f* y e jun sachibꞌal naꞌoj chike ri na e ta aj judiꞌabꞌ.\x * \xo 1:23 \xt Hch. 17:32\x*  
\v 24 Noꞌj kꞌu ri ebꞌusikꞌim ri Dios, tobꞌ e aj judiꞌabꞌ o na e ta aj judiꞌabꞌ, rike kakimaj usukꞌ e ruma ri Cristo kaqꞌalajin ruchuqꞌabꞌ y runimal unaꞌoj ri Dios.  
\v 25 Tobꞌ e kꞌo tikawex kakichꞌobꞌo ri Dios pachaꞌ na jinta unaꞌoj o na jinta uchuqꞌabꞌ; na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, ri kinaꞌoj y ri kichuqꞌabꞌ rike, na kajunimax ta kꞌenoq rukꞌ runaꞌoj y ruchuqꞌabꞌ ri Dios.   
\p
\v 26 Lik kꞌu chꞌobꞌo pe raqan alaq hermanos puwi saꞌ ri wach alaq echiriꞌ xsikꞌix alaq ruma ri Dios; ma chikiwach ri winaq, na e ta kꞌi ri lik kꞌo kinaꞌoj chixoꞌl alaq, yey na e ta kꞌi ri lik kꞌo kichuqꞌabꞌ y ri lik kꞌo kiwach chixoꞌl alaq.  
\v 27 Ma ri Dios ebꞌuchaꞌom ri kabꞌiꞌx chike na jinta ko kinaꞌoj, chaꞌ e kuya kikꞌix ri kakiꞌan che kibꞌ lik kꞌo kinaꞌoj. Ebꞌuchaꞌom ri lik na jinta ko kichuqꞌabꞌ chaꞌ e kuya kikꞌix ri e taqanelabꞌ kꞌo kichuqꞌabꞌ.  
\v 28 Yey ebꞌuchaꞌom ri kabꞌiꞌx chike lik na jinta ko kichak, ri lik kꞌaqom bꞌi kiqꞌij kuma ri winaq y ri na jinta kꞌana kiwach chaꞌ e kusach uwach ri kichuqꞌabꞌ ri lik kꞌo kiwach.  
\v 29 Ri Dios uꞌanom waꞌ chaꞌ na jinta junoq kuꞌan nim che ribꞌ chwach Rire.  
\v 30 Yey ruma kꞌu Rire kꞌo alaq puqꞌabꞌ ri Qanimajawal Jesucristo, ri kaqꞌalajisan ri Qꞌijsaq re ri Dios chiqe. Ruma kꞌu ri Qanimajawal, ꞌanom jusukꞌ chiqe chwach ri Dios, oj yaꞌtal chupa ri santowilaj bꞌinik, y oj esam chi puqꞌabꞌ ritzel.  
\v 31 E uwariꞌche e pachaꞌ ri tzꞌibꞌital kan chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios:  
\q1 China ri karaj kuyak uqꞌij,  
\q1 e chuqꞌalajisaj riꞌ janipa ri uꞌanom ri Qanimajawal Dios che rubꞌinik usilabꞌik. \rq Jer. 9:23-24 \rq*   
\c 2  
\p
\v 1 Hermanos, riꞌin echiriꞌ xinopon ukꞌ alaq chaꞌ kantzijoj ri Utzilaj Tzij re ri Dios, na xintzijoj ta waꞌ rukꞌ nimaq taq chꞌaꞌtem y unimal naꞌoj xa re ruwachulew.  
\v 2 Ri xinchꞌobꞌo e xew kantaqej utzijoxik ri Qanimajawal Jesucristo y rukamik Rire chwa ri cruz.  
\v 3 Y echiriꞌ xinkꞌojiꞌ ukꞌ alaq, xinnaꞌo na jinta nuchuqꞌabꞌ chiwibꞌil wibꞌ, yey xinjeq ne kinbꞌirbꞌot ruma ri nuxiꞌin ibꞌ ma xinnaꞌo na kanriq ta uꞌanik janipa ri karaj ri Dios chwe.  
\v 4 Ekꞌu rutzijoxik xinꞌano na e ta rukꞌ unimal naꞌoj xa re ruwachulew y chomilaj taq chꞌaꞌtem kasokosoꞌnik, ma e rukꞌ ri Ruxlabꞌixel ri Dios y ruchuqꞌabꞌ Rire  
\v 5 chaꞌ na kakubꞌiꞌ ta kꞌuꞌx alaq rukꞌ ri Cristo xa ruma unimal naꞌoj re ruwachulew, ma e ruma ruchuqꞌabꞌ ri Dios.   
\s1 Ri Ruxlabꞌixel ri Dios kuqꞌalajisaj Runaꞌoj ri Dios chiqe  
\p
\v 6 Noꞌj echiriꞌ oj kꞌo chikixoꞌl ri lik kijikibꞌam kikꞌuꞌx rukꞌ ri Dios, ri kaqatzijoj kaqaꞌan rukꞌ unimal naꞌoj. Na e ta rukꞌ unimal naꞌoj xa re ruwachulew, na e tane rukꞌ naꞌoj ke ri nimaq taq taqanelabꞌ che ruwachulew, ri xa kasach kiwach.  
\v 7 Ma ri kaqaqꞌalajisaj e ri unimal naꞌoj re ri Dios, yey waꞌ na etaꞌmatal ta rojertan.\x * \xo 2:7 \xt Col. 2:2-3\x* Echiriꞌ kꞌamajaꞌ ne kaꞌan ruwachulew, Rire uchꞌobꞌom chi uloq kuya wa naꞌoj chiqe re yakbꞌal qaqꞌij.  
\v 8 Waꞌ wa naꞌoj re ri Dios na xkimaj ta usukꞌ ri nimaq taqanelabꞌ re ruwachulew. Ma ta e laꞌ xkimaj usukꞌ, na kakiya tane riꞌ chwa ri cruz ri Qajawal, ri lik nim uqꞌij.  
\v 9 E jelaꞌ pachaꞌ ri tzꞌibꞌital kan chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios:  
\q1 E taq ri winaq na kakimaj ta usukꞌ  
\q2 ronoje ri utz ujikibꞌam uwach ri Dios  
\q2 chike ri lik kꞌax kenaꞌw re Rire.  
\q1 E taq waꞌ wa utz lik na jinta junoq iliyom re,  
\q2 na jinta junoq tayom re  
\q2 y na jinta ne junoq noꞌjiyom waꞌ \rq Is. 64:4 \rq*  
\m kachaꞌ.  
\v 10 Yey ri Dios uqꞌalajisam chi waꞌ chiqe riꞌoj ruma ri Ruxlabꞌixel. Ma ri Ruxlabꞌixel Rire ronoje retaꞌam, kumaj ne usukꞌ ri saqil unaꞌoj ri Dios.  
\v 11 Chikixoꞌl taq ri winaq, ¿kꞌo nawi junoq retaꞌam saꞌ ri kuchꞌobꞌ juna chik tikawex? Na jintaj. Ma xew wa tikawex retaꞌam saꞌ ri kꞌo pa ranimaꞌ. Jekꞌulaꞌ na jinta junoq retaꞌam runaꞌoj ri Dios, ma xew ri Ruxlabꞌixel ri Dios etaꞌmayom re waꞌ.  
\v 12 Yey woꞌora, ri qanaꞌoj riꞌoj na junam ta rukꞌ ri kinaꞌoj ri na ketaꞌam ta uwach ri Dios. Ma riꞌoj e qakꞌulum ri Ruxlabꞌixel ri Dios chaꞌ kaqetaꞌmaj ronoje ri chomilaj sipanik uyaꞌom Rire chiqe.  
\v 13 Yey waꞌ wa kaqatzijoj, na e ta rukꞌ chꞌaꞌtem qamajom chikij ri tikawex, ma e rukꞌ ri ukꞌutum ri Ruxlabꞌixel ri Dios chiqe. Y jekꞌulaꞌ e kaqaqꞌalajisaj runaꞌoj ri Dios rukꞌ chꞌaꞌtem re ri Ruxlabꞌixel ri Dios.  
\v 14 Ekꞌu rachi na jinta ri Dios pa ranimaꞌ, na kukꞌul ta ukꞌuꞌx ri kubꞌiꞌij ri Ruxlabꞌixel ri Dios che, ma chwach rire waꞌ xa sachibꞌal naꞌoj; yey na kumaj ta usukꞌ, ma waꞌ xew kamajtaj usukꞌ we kaqꞌalajisax ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios.  
\v 15 Noꞌj we ri Ruxlabꞌixel ri Dios kataqan pa ranimaꞌ junoq, riꞌ kumaj usukꞌ saꞌ ri utz chwach ri Dios, y na kaqꞌat ta kꞌu tzij puwiꞌ.  
\v 16 Ruchꞌaꞌtem ri Dios jenewaꞌ kubꞌiꞌij:  
\q1 ¿Kꞌo nawi junoq majayom usukꞌ ronoje runaꞌoj ri Dios Qajawxel?  
\q1 ¿Kꞌo nawi junoq kayaꞌw unaꞌoj Rire? ¡Na jintaj! \rq Is. 40:13 \rq*  
\m kachaꞌ. Pero chiqe riꞌoj yaꞌtal runaꞌoj ri Cristo.   
\c 3  
\s1 Qonoje qachbꞌiꞌil qibꞌ chupa ruchak ri Dios  
\p
\v 1 Hermanos, echiriꞌ xinkꞌojiꞌ ukꞌ alaq, na xinchꞌaꞌt ta ukꞌ alaq jelaꞌ pachaꞌ kinchꞌaꞌt kukꞌ tikawex kataqan ri Ruxlabꞌixel ri Dios pa kanimaꞌ; ma e xinchꞌaꞌt ukꞌ alaq jelaꞌ pachaꞌ kinchꞌaꞌt kukꞌ tikawex kꞌa kakitaqej taq ri rayibꞌal re ri kitiꞌjil, ri kꞌamajaꞌ kꞌo kikꞌiyibꞌal chwach ri Cristo.  
\v 2 Jelaꞌ pachaꞌ kaꞌan che juna ralko akꞌa, na kayaꞌ ta wa che ma xew kutij utzꞌum; jekꞌulaꞌ xinꞌan riꞌin, xinya kꞌutunik lik na kꞌayew taj che alaq, ma kꞌamajaꞌ kariq alaq ukꞌulik ri kꞌutunik taqal chike ri kꞌo chi kikꞌiyibꞌal chwach ri Dios. Yey kꞌamajaꞌ ne kariq alaq umajik usukꞌ waꞌ,  
\v 3 ma kꞌa taqem alaq taq ri rayibꞌal re ri tiꞌjil alaq. Ma chixoꞌl alaq e kꞌo ri kꞌax kikꞌuꞌx chikij jujun chik y e kꞌo ri e aj chꞌaꞌoj. ¿Na junam ta nebꞌa ri bꞌinik silabꞌik alaq rukꞌ ri kibꞌinik taq ri winaq na ketaꞌam ta uwach ri Qaqaw y e kakitaqej ri xa re ruwachulew?  
\v 4 Ma chixoꞌl alaq e kꞌo ri kakibꞌiꞌij: «In re ri Pablo» yey jujun chik kakibꞌiꞌij: «In re ri Apolos.»   
\p
\v 5 Kantzꞌonoj kꞌu che alaq: ¿Saꞌ ruwach ri Pablo? ¿Y saꞌ ruwach ri Apolos? Riꞌoj oj nimanel chwach ri Dios yey ruma ri chak xqaꞌan ukꞌ alaq, xkoj alaq rubꞌiꞌ ri Cristo. Riꞌin y ri Apolos xa e xqaꞌan ri chak uyaꞌom ri Qanimajawal chiqe.  
\v 6 E riꞌin xintzijoj ri Utzilaj Tzij che alaq pachaꞌ kuꞌan juna awanel; y ri Apolos xutoꞌ alaq chaꞌ katikiꞌ alaq chi utz chwach ri Dios pachaꞌ kuꞌan juna aj tikoꞌn echiriꞌ kuꞌan jaꞌanik. Pero ri kꞌiyibꞌal alaq, e ri Dios xyaꞌwik.  
\v 7 ¿China kꞌu riꞌ ri más kꞌo uwach? ¿E nawi ri xtikow re? ¿E nawi ri xjaꞌan re? Na e taj, ma e ri Dios, ri kakꞌiyisan re.  
\v 8 Ri katikow re y ri kajaꞌan re, xa jun kiwach; yey chikijujunal kakikꞌul ri rajil ukꞌaxel e chirij ri chak xkiꞌano.  
\v 9 Ekꞌu riꞌ riꞌoj xa oj umokom ri Dios yey ralaq e pachaꞌ alaq rulew kachakux uwach ruma ri Dios.  
\p Jenelaꞌ ralaq e pachaꞌ alaq juna ja katajin ri Dios che uyakik.  
\v 10 Yey Rire e xyaꞌw panuqꞌabꞌ xinjeq ruchak chixoꞌlibꞌal alaq. E pachaꞌ juna aj yakal ja, nabꞌe kutzꞌaq ruparaqan ri ja; tekꞌuchiriꞌ jun chik aj chak kulem ri xan puwiꞌ. Jekꞌulaꞌ riꞌin nabꞌe xintik riglesia; tekꞌuchiriꞌ kꞌo jun chik xutoꞌ alaq chaꞌ kakꞌiy alaq chwach ri Dios. Ri chirajawaxik wi e chikijujunal raj chak kakilo suꞌanik kechakunik chaꞌ kel chi utz ri chak.  
\v 11 Ma na utz ta kꞌenoq we kꞌo junoq kukoj jun chik uparaqan ri ja junwi chwa ri kojotal chik; yey ruparaqan ri ja kojotal chik, e ri Qanimajawal Jesucristo.   
\p
\v 12 Puwi ruparaqan juna ja kꞌo ri kuchapabꞌej oro, plata o chomilaj abꞌaj; y kꞌo ri kuchapabꞌej tzꞌalam, xlabꞌ o kꞌim.  
\v 13 Che taq waꞌ wa kachapabꞌexik kꞌo ri kakowin chupa ri aqꞌ y kꞌo ri na kakowin taj; jekꞌulaꞌ ri chak uꞌanom junoq pubꞌiꞌ ri Cristo, ma pa ri qꞌij re ri qꞌatbꞌal tzij, ri Dios kuqꞌalajisaj we utz ri chak uꞌanom o na utz taj.  
\v 14 We ri chak uꞌanom kꞌo ukowil, kukꞌul kꞌu riꞌ ri rajil ukꞌaxel kuya ri Dios;  
\v 15 noꞌj we na jinta ukowil, riꞌ na jinta rajil ukꞌaxel kukꞌulu. Kasach kꞌu uwach riꞌ ruchak, tobꞌ rire kꞌa kakolobꞌetajik, e pachaꞌ junoq kukolobꞌej ribꞌ echiriꞌ kakꞌat ri rocho.   
\p
\v 16 ¿Na etaꞌam ta nebꞌa ralaq, alaq rocho ri Dios yey e ri Ruxlabꞌixel ri Dios ri jeqel ukꞌ alaq?  
\v 17 E uwariꞌche we kꞌo junoq kusach uwach ri rocho ri Dios,\f + \fr 3:17 \ft “Kusach uwach ri rocho ri Dios”: Waꞌ e keꞌelawi echiriꞌ junoq kusach uwach ruchak ri Dios chikixoꞌl rutinamit.\f* ri Dios kusach uwach ri kaꞌanaw waꞌ. Ma ri rocho ri Dios e santo; yey waꞌ e ralaq.  
\v 18 Makꞌo musok ribꞌ chiribꞌil ribꞌ. Ma we kꞌo junoq kuchꞌobꞌo lik retaꞌam chi ronoje che ruwachulew, chirajawaxik riꞌ chuꞌana che ribꞌ pachaꞌ junoq na jinta kꞌana retaꞌam, chaꞌ e karetaꞌmaj runaꞌoj ri Dios. Jekꞌulaꞌ kuꞌana lik kꞌo unaꞌoj paqatzij wi.  
\v 19 Ma runimal naꞌoj re ruwachulew na jinta kꞌana uwach chwach ri Dios. E pachaꞌ ri tzꞌibꞌital kan chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios:  
\q1 E taq ri kꞌo kinaꞌoj re sokosoꞌnik,  
\q1 ri Dios kuꞌan chike ketzaq chupa ri kinoꞌjibꞌal. \rq Job 5:13 \rq*   
\m
\v 20 Yey je tanchi waꞌ tzꞌibꞌital kanoq:  
\q1 Ri Dios retaꞌam na jinta uchak  
\q1 ri kinaꞌoj ri kakichꞌobꞌo lik ketaꞌam chi ronoje \rq Sal. 94:11 \rq*  
\m kachaꞌ.  
\v 21 E uwariꞌche lik na utz ta kꞌenoq we kꞌo junoq kuꞌan nim che ribꞌ xa ruma e utaqem juna achi. Ma e ri Dios yaꞌyom ronoje che alaq.  
\v 22 Uyaꞌom che alaq re toꞌbꞌel e alaq, ri Apolos y ri Pedro yey inuyaꞌom ne riꞌin. Uyaꞌom ne che alaq ruwachulew, ri kꞌaslemal, ri kamik, janipa ri katajin waqꞌij ora y ri katajin loq. Ronoje kꞌu riꞌ ri yaꞌtal che alaq, rukꞌ ri Dios petinaq wi.  
\v 23 Ekꞌu ralaq, alaq re ri Cristo; yey ri Cristo, re ri Dios.   
\c 4  
\s1 Mojok il che ri kakichꞌobꞌ ri winaq chiqij  
\p
\v 1 Lik chirajawaxik wi konoje ri tikawex kaketaꞌmaj e riꞌoj xa oj toꞌbꞌel pa ruchak ri Cristo, y yaꞌtal kꞌu chiqe kaqakꞌut saꞌ ri karaj kuqꞌalajisaj ri Dios chike ri tikawex.  
\v 2 Jelaꞌ pachaꞌ lik chirajawaxik che juna aj chak lik kuchapabꞌej chi utz ri yaꞌom puqꞌabꞌ ruma ri rajaw; jekꞌulaꞌ riꞌ chirajawaxik kaqaꞌan riꞌoj rukꞌ ri yaꞌtal paqaqꞌabꞌ ruma ri Qajawal.  
\v 3 Ekꞌu riꞌin na kinok ta il che taq ri kabꞌiꞌij alaq che ri chak nuꞌanom, we utz o na utz taj. Na kinok tane il che taq ri kakibꞌiꞌij ri tikawex che waꞌ. Yey na ubꞌe tane chwe riꞌin kambꞌiꞌij we utz ri chak nuꞌanom.  
\v 4 Ma kannaꞌ chinukꞌuꞌx e kintajin che uꞌanik ri karaj ri Qanimajawal; na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, xew che Rire taqal wi kubꞌiꞌij we utz o na utz ta ri chak nuꞌanom.  
\v 5 E uwariꞌche maqꞌat tzij alaq pakiwi ri raj chak ri Dios, we kꞌo kutiqoj o na jinta kutiqoj ri chak kiꞌanom; e choyeꞌej alaq rukꞌunibꞌal ri Qanimajawal Jesucristo, ma echiriꞌ kakꞌun Rire, kuqꞌalajisaj ronoje ri kꞌamajaꞌ ketaꞌmaxik. Kꞌa ekꞌuchiriꞌ kaqꞌalajinik saꞌ ri kꞌo pa kanimaꞌ ri tikawex. Y chikijujunal kꞌut kakikꞌul che ri Dios ri yakbꞌal kiqꞌij e chirij ri kiꞌanom.   
\p
\v 6 Hermanos, rukꞌ ri kꞌambꞌal naꞌoj nuyaꞌom lo chwi ri Apolos y panuwi riꞌin, xuaj kampixabꞌaj alaq chaꞌ kamaj alaq uyakik kiqꞌij ri tikawex xew e chirij ri tzꞌibꞌital kan chupa Rutzij Upixabꞌ ri Dios puwi ri yaꞌtal che alaq kaꞌan alaq. Ma we jelaꞌ kaꞌan alaq, na jinta kꞌo ri kuꞌan nim che ribꞌ ruma utaqem junoq yey e kukꞌaq bꞌi kiqꞌij ri nikꞌaj chik.\x * \xo 4:6 \xt 1 Co. 3:19-23\x*  
\v 7 We kꞌo junoq uꞌanom nim che ribꞌ chixoꞌlibꞌal alaq, kantzꞌonoj che: «¿Suꞌchak kachꞌobꞌ la e lik kꞌo wach la chikiwa ri nikꞌaj chik? ¿Kꞌo nawi majom la xa tukel la? Jintaj, ma janipa ri kꞌo ukꞌ la y ri majom la, e ri Dios yaꞌyom cheꞌla. Y we xa yaꞌtal cheꞌla, ¿suꞌchak kꞌu riꞌ katakꞌabꞌaꞌ qꞌij la?»   
\p
\v 8 Ralaq kanaꞌ alaq pachaꞌ na jinta chi kꞌo kajawax che alaq. E kanaꞌ ralaq alaq chi bꞌeyom y alaq chi nimaq taqanelabꞌ; yey na kajawax ta chi ne ri toꞌbꞌal qeꞌoj che alaq. Lik chom kꞌut we ta pa saqil wi ꞌanom chi taqanelabꞌ che alaq ruma ri Dios chaꞌ junam kojtaqan ukꞌ alaq.   
\p
\v 9 Noꞌj chinuwach riꞌin, ri oj utaqoꞌn ri Jesús na jinta ko qawach. Ma ri Dios oj ukojom oj kꞌisbꞌal chike ri tikawex. E pachaꞌ oj kꞌo chuxeꞌ qꞌatbꞌal tzij re kamik y kojkꞌam bꞌi re kojkamisaxik, yey konoje xa kojkitzutzaꞌ chik, tobꞌ tikawex, tobꞌ ne ángeles.  
\v 10 E riꞌoj ruma qataqem ri Cristo kabꞌiꞌx chiqe sachinaq qanaꞌoj; noꞌj ralaq kachꞌobꞌ alaq raqan lik kꞌo naꞌoj alaq chikiwa ri jujun chik kikojom rubꞌiꞌ ri Cristo. E riꞌoj e pachaꞌ lik na jinta qachuqꞌabꞌ, noꞌj ralaq lik kꞌo chuqꞌabꞌ alaq. E ralaq lik yakom qꞌij alaq, noꞌj riꞌoj lik kꞌaqom bꞌi qaqꞌij.  
\v 11 Ekꞌu laꞌ lik qatijom lo numik y tzajin chiꞌ, lik ne na jinta qaqꞌuꞌ. Kojchꞌayik y na jinta qocho pa kojkꞌojiꞌ wi.  
\v 12 Lik ne kojkosik ma kojchakun rukꞌ ri qaqꞌabꞌ.\x * \xo 4:12 \xt Hch. 18:3\x* E taq ri winaq kojkiyajo, noꞌj riꞌoj kaqatzꞌonoj ri utz pakiwiꞌ. Echiriꞌ kojternabꞌex rukꞌ kꞌaxkꞌobꞌik, riꞌoj lik kaqakuyu.  
\v 13 Echiriꞌ tzel kojkichꞌaꞌtibꞌej, kaqakꞌul uwach rukꞌ chomilaj chꞌaꞌtem. Kꞌa chupa ne waqꞌij ora e pachaꞌ chi oj aqꞌes na jinta uchak che ruwachulew ma lik kꞌaqom bꞌi qaqꞌij kuma ri winaq.   
\p
\v 14 Kantzꞌibꞌaj kꞌu ronoje waꞌ na e ta re kanya kꞌix alaq; xa e re kampixabꞌaj alaq ma pachaꞌ alaq walkꞌoꞌal lik kꞌax kannaꞌ alaq.  
\v 15 Ma tobꞌ lik e kꞌi ri kekꞌutun chiwach alaq chwi ri Cristo, na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, ri qaw alaq na e ta kꞌi, xew riꞌin, ma in ri nabꞌe xintzijoj ri Utzilaj Tzij che alaq yey ruma kꞌu laꞌ, xkoj alaq rubꞌiꞌ ri Cristo y xuꞌana alaq ralkꞌoꞌal ri Dios.  
\v 16 Ruma kꞌu waꞌ, kambꞌiꞌij che alaq: ꞌAna e alaq ri nuꞌanom riꞌin rukꞌ ri nubꞌinik nusilabꞌik chwach ri Dios.  
\v 17 E uwariꞌche nutaqom bꞌi ukꞌ alaq ri Timoteo, ri lik kꞌax kannaꞌo ma e pachaꞌ nukꞌajol chupa rubꞌiꞌ ri Cristo. Rire lik kuꞌan chi utz ri taqom che ruma ri Qanimajawal. Echiriꞌ kopon ukꞌ alaq, kuꞌtzijoj tanchi che alaq ri nubꞌinik nusilabꞌik riꞌin rukꞌ ri Cristo, ma jelaꞌ nukꞌutum pa taq chawi in ikꞌowinaq wi y pa taq riglesias.   
\p
\v 18 E kꞌo jujun chixoꞌlibꞌal alaq lik kiꞌanom nim che kibꞌ, ma e chikiwa rike na kinopon ta chi riꞌin ukꞌ alaq.  
\v 19 Pero na kinmayin ta che kinopon ukꞌ alaq we e karaj riꞌ ri Dios. Yey echiriꞌ kinoponik, kebꞌeꞌnuwila na kꞌu ri kiꞌanom nim che kibꞌ, we paqatzij wi kakiriq uꞌanik janipa ri kibꞌiꞌim.  
\v 20 Ma na xa ta rukꞌ chꞌaꞌtem kaqꞌalajin wi we junoq paqatzij wi kꞌo chupa rutaqanik ri Dios, ma e kaqꞌalajin rukꞌ ruchuqꞌabꞌ ri Dios che rubꞌinik usilabꞌik.  
\v 21 Kantzꞌonoj kꞌut: ¿Saꞌ ri más utz? ¿Kinopon ukꞌ alaq chaꞌ kiꞌnꞌana juna qꞌilonik lik kꞌax o e kankꞌut ri rutzil nukꞌuꞌx y ri chꞌuꞌchꞌuj nukꞌuꞌx chiwach alaq? Paqꞌabꞌ alaq kꞌo wi.   
\c 5  
\s1 Ri Pablo kuchꞌaꞌbꞌej kipa riglesia ruma ri mak re jun hermano  
\p
\v 1 Etaꞌmatal chi kꞌut kꞌo jun chixoꞌlibꞌal alaq xuꞌan rixoqil che rukaꞌm uchu. Yey wa katajin che uꞌanik lik na e ta kꞌenoq, ma waꞌ na kilitaj tane chikixoꞌlibꞌal ri na ketaꞌam ta uwach ri Dios.  
\v 2 Y na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, ¡ralaq lik ꞌanom nim che ibꞌ alaq! ¿Suꞌbꞌe na xbꞌisoj ta alaq waꞌ wa mak? Ma ri xraj e ta xesaj bꞌi alaq chikixoꞌlibꞌal rutinamit ri Dios ri kaꞌanaw waꞌ.   
\p
\v 3 Riꞌin nuqꞌatom chi tzij puwi ri xꞌanaw re waꞌ wa mak. Y tobꞌ ne na in jinta ukꞌ alaq chiwachil, e kunaꞌ nukꞌuꞌx riꞌin pachaꞌ in kꞌo ukꞌ alaq.  
\v 4 Kambꞌiꞌij kꞌu che alaq, molo ibꞌ alaq chupa rubꞌiꞌ ri Cristo rukꞌ ruchuqꞌabꞌ Rire; yey mikꞌow chikꞌuꞌx alaq, riꞌin e pachaꞌ in kꞌo chixoꞌlibꞌal alaq tobꞌ na in jintaj.  
\v 5 Ekꞌu ri kaꞌan alaq e kaya alaq wa aj mak puqꞌabꞌ ri Satanás\f + \fr 5:5 \ft “Kaya alaq wa aj mak puqꞌabꞌ ri Satanás”: Ri xraj ri Pablo e ri xmakunik kunaꞌ chukꞌuꞌx ri mak xuꞌano, kakꞌun kꞌu saq chwach y kutzelej utzij. 1 Jn. 5:19\f* chaꞌ jelaꞌ kasach uwach ri rayibꞌal re rutiꞌjil y jelaꞌ kakolobꞌetaj chupa ruqꞌijol rukꞌunibꞌal ri Qanimajawal.   
\p
\v 6 Lik na utz taj katakꞌabꞌaꞌ qꞌij alaq ma kꞌo mak chixoꞌlibꞌal alaq. ¿Na etaꞌam ta nebꞌa alaq e jubꞌiqꞌ levadura kusipowirisaj upa ronoje ri qꞌor? Waꞌ e keꞌeloq, we kꞌo mak chixoꞌl alaq yey we na kesax taj, ri jujun chik kepachabꞌ rukꞌ.  
\v 7 Ri pam re ri nimaqꞌij Pascua, waꞌ ꞌanom rukꞌ kꞌakꞌ qꞌor na jinta levadura che; jekꞌuriꞌlaꞌ ralaq, chesaj ibꞌ alaq chupa ri na utz taj re ri qꞌeꞌl bꞌinik silabꞌik alaq chaꞌ kuꞌan alaq jun saqil tinamit re ri Dios. Yey ralaq alaq chi saqil utinamit ri Dios, ma ri Cristo ya xkam paqakꞌaxel riꞌoj jelaꞌ pachaꞌ ri bꞌexex re Pascua, ri xkamisaxik echiriꞌ ri Dios xebꞌukolobꞌej rutinamit Israel.\x * \xo 5:7 \xt Éx. 12; 1 P. 1:18-19\x*  
\v 8 Ekꞌu woꞌora ruma ri xuꞌan ri Cristo, qaꞌana jun saqil nimaqꞌij chwach ri Dios rukꞌ ri qabꞌinik qasilabꞌik, chaꞌ jelaꞌ oj pachaꞌ ri pam re Pascua na jinta levadura che, ruma qayaꞌom kan ri na utz taj, waꞌ e ri chꞌulilaj mak xojkꞌojiꞌ wi ojertan, y pa saqil wi chojkꞌola chupa ri Qꞌijsaq.   
\p
\v 9 Chupa ri jun nucarta nutaqom bꞌi, ximbꞌiꞌij pan che alaq machbꞌilaj alaq ri kaketzꞌabꞌej uwa kiqꞌij kukꞌ jujun chik na kikꞌulel taj.  
\v 10 Wa ximbꞌiꞌij na e ta keꞌeloq xa jumul kesaj ibꞌ alaq kukꞌ konoje raj makibꞌ, ri na kikojom ta rubꞌiꞌ ri Cristo. Waꞌ e ri kakiyoj kibꞌ kukꞌ jujun chik, ri lik e rayinel, ri e eleqꞌomabꞌ y ri e aj tioxabꞌ. Ma we kꞌo junoq karaj karesaj ribꞌ chikixoꞌl konoje raj makibꞌ, ¿suꞌanik kꞌu riꞌ kakꞌojiꞌ wara che ruwachulew?  
\v 11 Rukꞌ ri xintzꞌibꞌaj xuaj ximbꞌiꞌij y e kambꞌiꞌij woꞌora: Machbꞌilaj alaq junoq kubꞌiꞌij ralkꞌoꞌal ri Dios yey karetzꞌabꞌej uwa uqꞌij rukꞌ jun chik na ukꞌulel taj, o junoq aj rayinel, aj tiox, aj chꞌaminel, qꞌabꞌaꞌrel o eleqꞌom. Kukꞌ waꞌ wa tikawex jelaꞌ kibꞌinik kisilabꞌik, tobꞌ ne xa waꞌim maꞌan alaq kukꞌ.  
\v 12 Ma paqꞌabꞌ ralaq kꞌo wi kaqꞌat alaq tzij pakiwi ri hermanos re ri iglesia alaq. Pero ¿kꞌo nawi panuqꞌabꞌ riꞌin o paqꞌabꞌ ralaq ri kaqꞌat tzij pakiwi ri na kikojom ta rubꞌiꞌ ri Cristo? Na jintaj,  
\v 13 ma e ri Dios ri kaqꞌataw tzij pakiwi rike. Ekꞌu laꞌ la jun aj mak kꞌo piglesia, chesaj bꞌi chixoꞌlibꞌal alaq.   
\c 6  
\s1 Chirajawaxik e ralaq ri kayijbꞌan alaq ri chꞌaꞌoj chixoꞌlibꞌal alaq  
\p
\v 1 Hermanos, echiriꞌ kꞌo junoq che alaq kukoj umak juna chik hermano, ¿suꞌbꞌe kuꞌyaꞌa waꞌ chwa juna aj qꞌatal tzij na bꞌare ta kukꞌil rutinamit ri Dios? Ma ri lik ubꞌe e kayijbꞌaꞌ alaq waꞌ chikiwach rutinamit ri Dios.  
\v 2 ¿Na etaꞌam ta nebꞌa alaq kopon jun qꞌij rutinamit ri Dios kakiqꞌat ne tzij pakiwi ri e kꞌo che ruwachulew? We kopon kꞌu waꞌ wa qꞌij echiriꞌ kaqꞌat alaq tzij pakiwi ri e kꞌo che ruwachulew, ¿na jinta kami paqꞌabꞌ alaq riꞌ kaqꞌat alaq tzij puwi ri lik na il ta uwach kꞌo woꞌora?  
\v 3 ¿Na etaꞌam ta nebꞌa alaq kopon jun qꞌij echiriꞌ ri oj ralkꞌoꞌal ri Dios kaqaqꞌat ne tzij pakiwi ri ángeles na e ta jusukꞌ? We ekꞌu riꞌ, lik taqal che alaq kariq alaq uyijbꞌaxik woꞌora ri chꞌaꞌoj kawinaqir chixoꞌlibꞌal alaq wara che ruwachulew.  
\v 4 We kꞌo kꞌu chꞌaꞌoj chiwach alaq puwi ri xa re ruwachulew, ¿suꞌbꞌe keꞌek alaq chikiwach e aj qꞌatal tzij na jinta kꞌana ke che rutinamit ri Cristo?  
\v 5 Kambꞌiꞌij kꞌu waꞌ chaꞌ kakꞌix kꞌana alaq che. Hermanos, ¿na jinta kami junoq che alaq kꞌo unaꞌoj chaꞌ kuyijbꞌaꞌ ri chꞌaꞌoj kawinaqir chixoꞌlibꞌal alaq?  
\v 6 ¿Utz nebꞌa laꞌ we kꞌo chꞌaꞌoj chikixoꞌl ri hermanos yey kakikꞌam kꞌu bꞌi waꞌ chwa juna aj qꞌatal tzij na retaꞌam ta uwach ri Dios? ¡Na utz taj!   
\p
\v 7 Kꞌo chꞌaꞌoj chiwach ralaq y waꞌ e kꞌutubꞌal re lik na utz ta ꞌanom alaq. Ma ri lik ubꞌe e kakuy alaq ri na usukꞌ taj kaꞌan chiꞌij alaq tobꞌ ne kaꞌan eleqꞌ che alaq rukꞌ sokosoꞌnik.  
\v 8 Noꞌj ralaq e kaꞌan alaq ri na ubꞌe taj y kaꞌan ne alaq eleqꞌ rukꞌ sokosoꞌnik, ¡yey waꞌ chike ri jujun chik hermanos kaꞌan wi alaq!  
\v 9 ¿Na etaꞌam ta nebꞌa alaq hermanos, e ri na jusukꞌ ta ri kibꞌinik kisilabꞌik na jinta ke kukꞌ ri kebꞌok chupa rutaqanik ri Dios? Lik masokotaj alaq; ma e janipa ri kaketzꞌabꞌej uwa kiqꞌij kukꞌ jujun chik na kikꞌulel taj, ri e aj tioxabꞌ, ri kemakun chirij ri kꞌulanikil, rachijabꞌ kakiꞌan che kibꞌ pachaꞌ e ixoqibꞌ, rachijabꞌ kakiꞌan kikꞌulel chike kach achijabꞌ,  
\v 10 ri eleqꞌomabꞌ, ri lik keꞌek kikꞌuꞌx rukꞌ ri puaq, ri kakiya kibꞌ che qꞌabꞌarik, ri e chꞌaminel, ri kꞌo kakimaj chike jujun chik rukꞌ sokosoꞌnik; konoje taq kꞌu waꞌ na jinta ke kukꞌ ri kebꞌok chupa rutaqanik ri Dios.  
\v 11 E kꞌo kꞌu jujun che alaq rojertan e kꞌo chupa taq waꞌ wa mak. Noꞌj woꞌora chꞌajtal chi alaq che ri mak, yaꞌtal chi alaq puqꞌabꞌ ri Dios chaꞌ kabꞌin alaq jusukꞌ chwach, yey uꞌanom kꞌu che alaq na jinta chi mak alaq chwach ri Dios. Y ronoje waꞌ e ruma kojom alaq rubꞌiꞌ ri Qanimajawal Jesucristo y ruma ri uꞌanom ri Ruxlabꞌixel ri qa Dios pa animaꞌ alaq.   
\s1 Qayaka uqꞌij ri Dios rukꞌ ri qacuerpo  
\p
\v 12 E kꞌo ri kebꞌiꞌn re: «Panuqꞌabꞌ kꞌo wi kanꞌan saꞌ ri kuaj kanꞌano» kechaꞌ. Qatzij, pero na ronoje ta kꞌut taqal chwe kanꞌano. «Panuqꞌabꞌ kꞌo wi kanꞌan saꞌ ri kuaj kanꞌano» kechaꞌ. Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, na kanya ta luwar che ri rayinik re ri nucuerpo kataqan panuwiꞌ.  
\v 13 E kꞌo jujun chik kakibꞌiꞌij: «Ri kaqatijo e uwach re ri qapa yey ri qapa e uwach kukꞌul ri kaqatijo» kechaꞌ. Noꞌj kꞌo jun qꞌij echiriꞌ ukabꞌichal waꞌ kasach uwach ruma ri Dios. Ekꞌu ri qacuerpo na re ta kaqetzꞌabꞌej uwa uqꞌij rukꞌ chꞌulilaj mak, ma ri qacuerpo e re ri Qanimajawal y puqꞌabꞌ ri Qanimajawal kꞌo wi.  
\v 14 Chwach kꞌu riꞌ ri Dios, lik kꞌo uwach ri qacuerpo. Ma jelaꞌ pachaꞌ xuꞌan ri Dios che ri Qanimajawal echiriꞌ xukꞌastajisaj lo chikixoꞌl ri ekaminaq rukꞌ ruchuqꞌabꞌ, jekꞌulaꞌ kuꞌan chiqe riꞌoj chiqawach apanoq.  
\v 15 ¿Na etaꞌam ta kami alaq riꞌ, ri cuerpo alaq xa jun uꞌanom rukꞌ rucuerpo ri Qanimajawal Jesucristo? ¿Utz nawi we riꞌin in re ri Cristo yey kanwesaj bꞌi wibꞌ puqꞌabꞌ Rire y kanyoj kꞌu wibꞌ rukꞌ juna ixoq xaqi kamakun kukꞌ achijabꞌ? ¡Lik na utz ta riꞌ!  
\v 16 ¿O na etaꞌam ta kami alaq echiriꞌ juna achi kuyoj ribꞌ rukꞌ juna ixoq xaqi kamakun kukꞌ achijabꞌ, waꞌ kuꞌana xa jun rukꞌ? Ma jewaꞌ tzꞌibꞌital kan chupa ri Tzij Pixabꞌ re ri Dios: Rachi y rixoq echiriꞌ kakijunimaj kibꞌ, «kikabꞌichal kebꞌuꞌana xa e jun chwach ri Dios»\x * \xo 6:16 \xt Gn. 2:24\x* kachaꞌ.  
\v 17 Jekꞌulaꞌ we kꞌo juna tikawex kuya ribꞌ puqꞌabꞌ ri Qanimajawal, kuꞌan xa jun ukꞌuꞌx rukꞌ.   
\p
\v 18 Kambꞌiꞌij kꞌu waꞌ che alaq: Lik chajij ibꞌ alaq chaꞌ na katzaq ta alaq pa ri mak kuꞌan jun echiriꞌ karetzꞌabꞌej uwa uqꞌij rukꞌ jun chik na ukꞌulel taj. Ma ri jujun chik mak na karetzelaj ta ri cuerpo pachaꞌ wa jun mak, yey we jun kuꞌan waꞌ, riꞌ chirij rucuerpo kamakun wi.  
\v 19 ¿Na etaꞌam ta nebꞌa alaq, ri cuerpo alaq e rocho ri Ruxlabꞌixel ri Dios? Ma ri Dios uyaꞌom ri Santowilaj Ruxlabꞌixel che alaq chaꞌ kajeqiꞌ pa animaꞌ alaq. Y ruma kꞌu laꞌ, na alaq ta chi rajaw ri kꞌaslemal alaq.  
\v 20 Alaq chi re ri Dios, ma Rire xuloqꞌ alaq rukꞌ rukamik ri Qanimajawal.\x * \xo 6:20 \xt Ef. 1:7\x* Ekꞌu uwariꞌche, yaka alaq uqꞌij ri Dios rukꞌ ri cuerpo alaq y rukꞌ ronoje animaꞌ alaq, ma ukabꞌichal waꞌ, re ri Dios.   
\c 7  
\s1 Pixabꞌanik puwi ri kꞌulanikil  
\p
\v 1 Ekꞌu woꞌora kankꞌul pana uwach taq ri tzꞌonobꞌal xꞌan lo alaq chwi ri kꞌulanikil pa ri carta xtaq lo alaq chwe. We juna achi kakꞌojiꞌ utukel y na jinta ixoq rukꞌ, utz ri kuꞌano.  
\v 2 Pero ruma kꞌu ri tzaqibꞌal pa mak re rurayibꞌal ri cuerpo, más utz kꞌu riꞌ we rachi kꞌo rixoqil y rixoq kꞌo rachijil.  
\v 3 Chirajawaxik kꞌut e rachi chuꞌana janipa ri taqal che kuꞌan rukꞌ ri rixoqil ruma e kꞌulanik; jekꞌulaꞌ rixoq chuꞌana janipa ri taqal che kuꞌan rukꞌ ri rachijil.  
\v 4 Rixoq na e ta rajaw rucuerpo ma rucuerpo puqꞌabꞌ ri rachijil kꞌo wi; jekꞌulaꞌ rachi na e ta rajaw rucuerpo ma waꞌ puqꞌabꞌ ri rixoqil kꞌo wi.  
\v 5 Maxuꞌyaj kꞌu ibꞌ alaq riꞌ chiwach alaq rukꞌ ri rayibꞌal alaq, xew we chꞌaꞌtibꞌem chi alaq chaꞌ na kajunimaj ta ibꞌ alaq kebꞌ oxibꞌ qꞌij ruma kaya ibꞌ alaq pa oración. Ekꞌuchiriꞌ kakꞌis ruqꞌijol ri oración, junimaj tanchi ibꞌ alaq. Ma we lik naj na kajunimaj ta ibꞌ alaq, laj kakꞌam pa alaq ruma ri Satanás y na kachꞌij ta kꞌu alaq uchuqꞌabꞌ.  
\v 6 Kambꞌiꞌij kꞌu waꞌ xa pachaꞌ nupixabꞌanik riꞌin che alaq; na e ta jun taqanik.  
\v 7 Ekꞌu ri kanchꞌobꞌ raqan riꞌin e lik utz riꞌ we ta konoje rachijabꞌ kekꞌojiꞌik jelaꞌ pachaꞌ nuꞌanom riꞌin. Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, puqꞌabꞌ ri Dios kꞌo wi saꞌ rusipanik kuya chikijujunal. Ma chike jujun uyaꞌom kachbꞌiꞌil, yey chike jujun chik uyaꞌom kekꞌojiꞌ kitukel.   
\p
\v 8 Kuaj kambꞌiꞌij chike ri achijabꞌ na e ta kꞌulanik y rixoqibꞌ e malkaꞌnibꞌ, e lik utz we rike kekanajik e laꞌ kitukel pachaꞌ ri nuꞌanom riꞌin.  
\v 9 Noꞌj we rike na kakichꞌij taj e kꞌo kitukel, más utz we kekꞌuliꞌik, ma na utz taj we e kakiya kinaꞌoj puwi ri kirayibꞌal y jekꞌulaꞌ kakikꞌis kibꞌ.   
\p
\v 10 Chike kꞌu ri e kꞌulanik, kambꞌiꞌij waꞌ: Na utz taj we rixoq kujach kan ri rachijil. Y wa jun taqanik na xa ta nuchꞌaꞌtem riꞌin, waꞌ re ri Qanimajawal.  
\v 11 Pero we rixoq kujach kan ri rachijil, na utz taj we kakꞌuliꞌ rukꞌ jun chik. Ri chuꞌanaꞌ e kanaja na kan utukel o tzeleja tanchi rukꞌ ri rachijil y kꞌola chi utzil chomal. Yey jelaꞌ rachi, e mujach kan ri rixoqil.   
\p
\v 12 Chike ri nikꞌaj chik kambꞌiꞌij, tobꞌ waꞌ xa in kimbꞌiꞌn re, na e ta utaqanik ri Qanimajawal: We juna hermano kꞌo rixoqil na ukojom ta rubꞌiꞌ ri Cristo, yey waꞌ wiꞌxoq karaj kakꞌojiꞌ rukꞌ, na utz ta kꞌu riꞌ we ri hermano kujach kanoq.  
\v 13 Yey jelaꞌ rukꞌ ri hermana kꞌo rachijil na ukojom ta rubꞌiꞌ ri Cristo, we waꞌ waꞌchi karaj kakꞌojiꞌ rukꞌ, na utz ta kꞌu riꞌ we ri hermana kujach kanoq.  
\v 14 Ma we e laꞌ juna ixoq ukojom rubꞌiꞌ ri Cristo yey ekꞌu ri rachijil kꞌamajaꞌ kukojo, ruqꞌabꞌ ri Dios kakꞌojiꞌ puwi waꞌchi ruma ri rixoqil. Ma we na e ta uꞌanom riꞌ, ruqꞌabꞌ ri Dios na kakꞌojiꞌ ta pakiwi ri ralkꞌoꞌal. Pero na e ta uꞌanom, ma ruqꞌabꞌ ri Dios kꞌo pakiwiꞌ.   
\p
\v 15 Yey we e laꞌ juna achi o juna ixoq na ukojom ta rubꞌiꞌ ri Cristo y karaj kujach kan ri rachbꞌiꞌil ukojom rubꞌiꞌ ri Cristo, kijacha na kꞌu kibꞌ. Ma che ri ukojom rubꞌiꞌ ri Cristo, na mak taj we na e ta rire xtzukun ri jachanik. Ma ri Dios ojusikꞌim re kojkꞌojiꞌ chi utzil chomal.  
\v 16 Kꞌola kꞌu utzil chomal riꞌ chixoꞌlibꞌal alaq, ma kꞌaxtaj uma rilal hermana, kakolobꞌetaj ri achijil la; o kꞌaxtaj uma rilal hermano, kakolobꞌetaj ri ixoqil la.   
\p
\v 17 E chirij taq kꞌu ri kiꞌanom echiriꞌ xesikꞌix ruma ri Qanimajawal, chikijujunal utz chekanajoq jelaꞌ pachaꞌ ri ebꞌuyaꞌom wi ri Dios. Y waꞌ wa nubꞌiꞌim che ralaq, e taqanik kanꞌan chike konoje ri kakimol kibꞌ pubꞌiꞌ ri Cristo.  
\v 18 We kꞌo kꞌu juna achi kꞌo chi ri retalil re circuncisión che echiriꞌ xsikꞌix ruma ri Qanimajawal, utz jelaꞌ kakanaj kanoq. O we kꞌo juna achi na jinta ri retalil re circuncisión che echiriꞌ xsikꞌix ruma ri Qanimajawal, na chirajawaxik taj kakoj che.  
\v 19 Ma ri chirajawaxik wi na e ta we jun ukojom ri retalil re circuncisión o we na ukojom taj, ma ri lik chirajawaxik wi che jun e kuꞌan ronoje rutaqanik ri Dios.   
\p
\v 20 Ekꞌu chirij ri kꞌo wi jun echiriꞌ xsikꞌix ruma ri Dios, utz we jelaꞌ kakanaj kanoq.  
\v 21 We lal kꞌo la puqꞌabꞌ ri ajaw la echiriꞌ xsikꞌix la ruma ri Dios, mubꞌisoj kꞌuꞌx la; yey we kayaꞌtaj che la kel la puqꞌabꞌ ri ajaw la, lik utz riꞌ.  
\v 22 Ma e junoq kꞌo puqꞌabꞌ rajaw echiriꞌ xsikꞌix ruma ri Qanimajawal, riꞌ kesax lo puqꞌabꞌ ritzel ruma ri Qanimajawal. Yey e junoq na jinta puqꞌabꞌ rajaw echiriꞌ xsikꞌix ruma ri Dios, woꞌora puqꞌabꞌ ri Cristo kꞌo wi.  
\v 23 Ekꞌu ralaq alaq re ri Dios, ma Rire uloqꞌom chi alaq rukꞌ rukamik ri Cristo. E uwariꞌche, maya ibꞌ alaq pakiqꞌabꞌ ri tikawex xa ruma e lik kataqej alaq ri kinaꞌoj.  
\v 24 Hermanos, ekꞌu chirij ri kꞌo wi jun echiriꞌ xsikꞌix ruma ri Dios, lik utz we jelaꞌ kakanaj kan chwach ri Dios.   
\p
\v 25 Chike kꞌu ri na e ta kꞌulanik, na jinta taqanik uyaꞌom ri Qanimajawal chwe puwi waꞌ, pero kanya kꞌu ri nupixabꞌanik riꞌin chwi waꞌ. Y kanchꞌobꞌ kꞌut utz kakubꞌiꞌ kꞌuꞌx alaq wukꞌ puwi ri kambꞌiꞌij, ma yaꞌtal chwe riꞌin rutoꞌbꞌal ri Qanimajawal.  
\v 26 Chinuwach riꞌin, ruma ri kꞌaxkꞌobꞌik oj kꞌo wi woꞌora, e utz we junoq kakanaj kanoq jelaꞌ pachaꞌ ri uꞌanom.  
\v 27 Pero we kꞌo chi awixoqil, majach kanoq. Noꞌj we na jinta awixoqil, muꞌan e ubꞌis akꞌuꞌx katzukuj awixoqil.  
\v 28 Pero we katkꞌuliꞌik, utz; ma na mak taj we jun kakꞌuliꞌik. Jenelaꞌ juna ali we kakꞌuliꞌik, na mak taj. Pero e ri kekꞌuliꞌik kape ukꞌayewal che ri kikꞌaslem. Ekꞌu wa yaꞌl kꞌayew na kuaj ta che alaq.   
\p
\v 29 Hermanos, ri kuaj kꞌut kambꞌiꞌij che alaq e waꞌ: E taq ri qꞌij kꞌo chiqawach na naj ta chik. E uwariꞌche e rachi kꞌo rixoqil, muꞌan ri xew lik e kꞌo unaꞌoj puwi ri rixoqil.\f + \fr 7:29 \ft Pa ri chꞌaꞌtem griego kubꞌiꞌij: “Janipa ri kꞌo kixoqil e kiꞌana pachaꞌ ri na jinta kixoqil”. Waꞌ na e ta keꞌelawi utz we junoq na kok ta il che ri rixoqil. Ri keꞌelawi e chirajawaxik también kaqilij ruchak ri Qaqaw.\f*  
\v 30 Jekꞌulaꞌ janipa ri kebꞌoqꞌik, makiya kibꞌ xew che ri kibꞌis. Janipa ri kekiꞌkotik, makiya kibꞌ che ri kiꞌkotemal. Janipa ri kakiꞌan loqꞌoj, meꞌek kikꞌuꞌx rukꞌ rubꞌitaq ke.  
\v 31 Yey janipa ri kakiꞌkot kikꞌuꞌx rukꞌ taq ri kꞌo che ruwachulew, meꞌek kikꞌuꞌx puwi waꞌ. Ma ronoje ri kilitaj che ruwachulew, xa kikꞌowik.   
\p
\v 32 Ri kuaj riꞌin che alaq e ri na jinta ubꞌis kꞌuꞌx alaq. Ri hermano na kꞌulan taj, ruma na jinta yaꞌl kꞌayew che, puqꞌabꞌ kꞌowi lik kuya ribꞌ che ri chak re ri Qanimajawal y kutaqej janipa ri karaj Rire.  
\v 33 Noꞌj ri hermano kꞌulanik e kutaqej suꞌanik kebꞌuchajij rufamilia wara che ruwachulew y kutaqej saꞌ ri karaj ri rixoqil.  
\v 34 Jekꞌulaꞌ na xa ta jun uwach ruchak, ma kuꞌan ri kajawax pa ruchak ri Dios y kuꞌan ri kajawax chike rufamilia. Y jenelaꞌ kukꞌ ri hermanas. Ma ri hermana na jinta rachijil, na jinta yaꞌl kꞌayew che lik kutaqej saꞌ ri karaj ri Qanimajawal, ma utz kꞌu riꞌ kuya ribꞌ puqꞌabꞌ ri Dios rukꞌ rucuerpo y ronoje ranimaꞌ. Noꞌj ri hermana kꞌulanik e kutaqej suꞌanik kebꞌuchajij rufamilia wara che ruwachulew y kutaqej saꞌ ri karaj ri rachijil.  
\v 35 Ekꞌu waꞌ wa ximbꞌiꞌij che alaq re toꞌbꞌal e alaq, na re ta kankoj qꞌatbꞌal chiwach alaq; ma e chaꞌ kakꞌojiꞌ alaq pa saqil wi y jekꞌulaꞌ na jinta yaꞌl kꞌayew re kaya ibꞌ alaq che ruchak ri Qanimajawal.   
\p
\v 36 Laj kꞌo junoq kꞌo umiꞌal\f + \fr 7:36 \ft Pa ri chꞌaꞌtem griego kubꞌiꞌij “qꞌapoj ali”, pero na qꞌalaj taj we ri versículos 36-38 e kachꞌaꞌt puwi juna achi rukꞌ ri umiꞌal o juna ala rukꞌ ri ali ujikibꞌam chik kakꞌuliꞌ rukꞌ.\f* na jinta rachijil y kuchꞌobꞌ kꞌu raqan: «Laj na usukꞌ taj we na kanya ta luwar che ri numiꞌal kakꞌuliꞌik, ma kꞌo chi rujunabꞌ.» We rachi kuchꞌobꞌ kꞌu raqan taqal che rumiꞌal kakꞌuliꞌik, e chuꞌana riꞌ, ma na mak taj.  
\v 37 Noꞌj we kꞌo juna achi lik kunaꞌ chukꞌuꞌx utz kakꞌojiꞌ rumiꞌal utukel, puqꞌabꞌ rire kꞌo wi we kukꞌulubꞌaꞌ rumiꞌal o na kukꞌulubꞌaꞌ taj. Utz we na kukꞌulubꞌaꞌ taj, pero xew we lik ujikibꞌam uwach ri kuꞌano y na jinta junoq xminow uwach chupa.  
\v 38 E junoq kukꞌulubꞌaꞌ rumiꞌal, utz ri kuꞌano; yey ri na kukꞌulubꞌaꞌ taj, más ne utz ri kuꞌano.   
\p
\v 39 Juna ixoq kꞌulanik na jinta puqꞌabꞌ kakꞌuliꞌ rukꞌ jun chik we kꞌa kꞌas ri rachijil. Noꞌj we ri rachijil xkamik, puqꞌabꞌ kꞌo wi kakꞌuliꞌ china rukꞌ karaj wi rire, xew tane we rukꞌ junoq uyaꞌom ribꞌ puqꞌabꞌ ri Qanimajawal.  
\v 40 Pero kꞌu chinuwach riꞌin e más kꞌo kiꞌkotemal che rixoq malkaꞌn we na kakꞌuliꞌ ta tanchik, yey riꞌin kanchꞌobꞌo wa kambꞌiꞌij e ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios kꞌo wukꞌ.   
\c 8  
\s1 Ri waꞌim ikꞌowisam chikiwach ri tiox  
\p
\v 1 Woꞌora kuaj kinchꞌaꞌt puwiꞌ we utz o na utz taj katij ri ikꞌowisam chikiwach ri tiox. Qꞌalaj kꞌut chiqajujunal riꞌoj kꞌo chi qanaꞌoj chwi waꞌ. Pero e kꞌo jujun kakichꞌobꞌo kimajom chi usukꞌ ronoje; y ruma laꞌ, kakiꞌan nim che kibꞌ. Noꞌj we paqatzij wi kꞌo rutzil kꞌuꞌxaj pa qanimaꞌ, lik kaqatoꞌ kꞌu qibꞌ riꞌ chaꞌ kꞌo qakꞌiyibꞌal chwach ri Dios.  
\v 2 We kꞌo kꞌu junoq kuchꞌobꞌo lik kꞌo retaꞌam, riꞌ kꞌamajaꞌ kumaj usukꞌ ronoje ri lik chirajawaxik wi karetaꞌmaj.\f + \fr 8:2 \ft Ri qamajom usukꞌ na tzꞌaqat taj we na jinta ri rutzil ukꞌuꞌx ri Dios qukꞌ.\f*  
\v 3 Noꞌj ri paqatzij wi kꞌax kanaꞌw re ri Dios, riꞌ ralkꞌoꞌal ri Dios yey etaꞌmatal kꞌu uwach ruma ri Dios.   
\p
\v 4 Chwi taq kꞌu ri waꞌim ikꞌowisam chikiwach ri tiox, riꞌoj qetaꞌam na jinta juna tiox che ruwachulew kꞌo ukꞌaslem, ma xa jun ri Dios kꞌolik, na jinta jun chik.  
\v 5 Tobꞌ kꞌo ri kakibꞌiꞌij e kꞌo taq dios che ruwa kaj y che ruwachulew; yey chikiwach kꞌu ri kekojow waꞌ, lik e kꞌi ri kidios y ri kajawal;\f + \fr 8:5 \ft “Kajawal”: E kꞌo ri kakichꞌobꞌo kꞌo rajawal ri yaꞌ, kꞌo rajawal ri juyubꞌ o kꞌo rajawal ri tikoꞌn; yey chikiwach rike, waꞌ wa rajawal na winaq taj, e jun uxlabꞌixel kꞌo pa tew.\f*  
\v 6 noꞌj riꞌoj qetaꞌam xa jun ri Dios kꞌolik, e ri Qaqaw, ri ꞌanayom re ronoje ri kꞌolik. Yey riꞌoj oj kꞌo puqꞌabꞌ Rire. Y xa jun ri Qanimajawal, e Jesucristo. Ruma Rire ꞌanom ronoje ri kꞌolik y ruma ne Rire oj kꞌas riꞌoj.   
\p
\v 7 Na konoje ta kꞌut kakimaj usukꞌ puwi wa jun Dios kꞌaslik; ma e kꞌo hermanos ojertan xekitaqej taq tiox, yey kꞌa kꞌo pa kijolom waꞌ e kꞌaslik. Ekꞌu woꞌora we rike kakitij ri ikꞌowisam chwach juna tiox, e kakinaꞌ rike mak ri kakiꞌano. E kakichꞌobꞌ waꞌ ruma na jinta ukowil ri kinaꞌoj.  
\v 8 Rike na kakimaj ta usukꞌ waꞌ: Na ruma ta ri kaqatijo kojilitaj chi utz ruma ri Dios. Na ruma ta ri kaqatijo o ri na kaqatij taj kꞌo qawach o na jinta qawach chwach ri Dios.   
\p
\v 9 Paqꞌabꞌ alaq kꞌo wi saꞌ ri kaꞌan alaq. Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, chajij ibꞌ alaq che ri kaꞌan alaq, tobꞌ etaꞌam alaq na mak taj. Ma na utz taj we xa uma ralaq ketzaq pa mak ri na jinta ukowil ri kinaꞌoj.  
\v 10 Ma kꞌaxtaj kꞌo juna hermano na jinta ukowil runaꞌoj y karil kꞌu la tzꞌul la chwa ri mexa pa kakꞌayix wi ri waꞌim ikꞌowisam chwach juna tiox. Rilal etaꞌam la na mak ta waꞌ, noꞌj ri jun chik na kumaj ta usukꞌ waꞌ yey xa ruma xril la katij rilal waꞌ, kuꞌan kꞌu re pachaꞌ ri kaꞌan rilal y kutijo.  
\v 11 Tobꞌ rilal kꞌo naꞌoj la chwi waꞌ, pero ruma ri kaꞌan la, ri hermano na jinta ukowil runaꞌoj, karesaj ribꞌ chirij ri Cristo. ¡Waꞌ lik na ubꞌe taj, ma ruma ne rire xkam ri Cristo!  
\v 12 Jekꞌulaꞌ we kasachisaj alaq kinaꞌoj ri na e tikil ta chi utz, riꞌ kamakun alaq chikij rike y rukꞌ kꞌu waꞌ, e kamakun alaq chirij ri Cristo.  
\v 13 E uwariꞌche we ri kantij riꞌin kuꞌana tzaqibꞌal che juna hermano, xa jumul riꞌ na kantij ta chi tiꞌoꞌn chaꞌ jelaꞌ na katzaq ta ri jun hermano wuma riꞌin.   
\c 9  
\s1 Ri taqal che juna taqoꞌn re ri Jesús  
\p
\v 1 Riꞌin ¿na in ta nebꞌa jun chike rutaqoꞌn\f + \fr 9:1 \ft “Taqoꞌn”: Pa ri chꞌaꞌtem griego y pa kaxtila waꞌ e “apóstol”. Kabꞌiꞌx “taqoꞌn” chike ri kabꞌlajuj utijoꞌn ri Jesús, ri xetaq ruma Rire chaꞌ kakitzijoj ri Utzilaj Tzij y kakitik iglesias. Yey ri Pablo xtaq lo ruma ri Jesús chaꞌ kutzijoj ri Utzilaj Tzij y kutik iglesias.\f* ri Jesús yey kꞌo kꞌu panuqꞌabꞌ kanꞌan ri taqal che kuꞌan juna taqoꞌn? In utaqoꞌn ma xinwil uwach ri Jesús ri Qanimajawal, yey ralaq alaq kꞌutubꞌal re ri nuchak ma wuma riꞌin xkꞌojiꞌ alaq puqꞌabꞌ Rire.  
\v 2 Laj chikiwach jujun chik riꞌin na in ta jun taqoꞌn re ri Jesús; noꞌj ralaq lik etaꞌam alaq in utaqoꞌn Rire, ma wuma riꞌin xkꞌojiꞌ alaq puqꞌabꞌ Rire yey waꞌ e kꞌutubꞌal re paqatzij wi riꞌin in taqoꞌn re ri Qanimajawal.  
\v 3 Chike kꞌu ri kakitzꞌaq nuchiꞌ, e kambꞌiꞌij waꞌ re toꞌbꞌal wibꞌ:  
\v 4 Ri oj utaqoꞌn ri Qanimajawal, ¿na taqal ta nebꞌa chiqe kayaꞌ ri qawa y ri qayaꞌ?  
\v 5 ¿Yey na taqal ta nebꞌa che juna taqoꞌn kꞌo rixoqil ukojom rubꞌiꞌ ri Cristo yey karachbꞌilaj echiriꞌ kuꞌana ruchak ri Qaqaw? Taqalik, ma jelaꞌ kiꞌanom ri Cefas\f + \fr 9:5 \ft “Cefas”: E jun chik ubꞌiꞌ ri Pedro.\f* kukꞌ ri jujun chik taqoꞌn yey taq ruchaqꞌ ri Qanimajawal. Taqal kꞌu waꞌ chiqe ma oj taqoꞌn jelaꞌ pachaꞌ rike.  
\v 6 Ri nikꞌaj chik taqoꞌn e kꞌo pa ruchak ri Qaqaw, ketojik y na kechakun ta pa juna chik chak. ¿Na taqal ta nebꞌa waꞌ che ri Bernabé y chwe riꞌin? ¿O xew kami riꞌ riꞌoj na taqal ta waꞌ chiqe?   
\p
\v 7 Ma ¿kꞌo nebꞌa juna soldado kataq che kuloqꞌ rukꞌ rumeyo ri kajawax che? Na jintaj, ma ronoje waꞌ kayaꞌ che. Jekꞌulaꞌ juna aj tikoꞌn, ¿na taqal ta nebꞌa che kutij re ri uva xutiko? Y juna aj chajal chikop, ¿na taqal ta nebꞌa che kutij re ri leche kuyitzꞌo?  
\v 8 Y wa kambꞌiꞌij, ¿xa nawi naꞌoj re tikawex? Na e taj, ma jelaꞌ tzꞌibꞌital kan pa Rutzij Upixabꞌ ri Dios.  
\v 9 Ma chupa ri taqanik tzꞌibꞌital kan ruma ri Moisés, jewaꞌ kubꞌiꞌij: «Makoj bꞌozal che ri bꞌoyex echiriꞌ kuqil uwi ri trigo, ma taqal che katzuqik.»\x * \xo 9:9 \xt Dt. 25:4\x* ¿Xubꞌiꞌij nebꞌa waꞌ ri Dios xew ruma kꞌax kebꞌunaꞌ ri bꞌoyexabꞌ?  
\v 10 ¿Na paqawiꞌ ta nebꞌa riꞌoj kubꞌiꞌij wi waꞌ? Qatzij, e paqawiꞌ riꞌoj xtzꞌibꞌax wi. Ma jelaꞌ pachaꞌ rabꞌixom taqal che kꞌo royeꞌem che ruchak kuꞌano; yey ri aj chak kꞌo pa qiloj trigo kꞌo royeꞌem chwa ri kuꞌano;  
\v 11 jekꞌulaꞌ ruma riꞌoj xqatik chixoꞌlibꞌal alaq Rutzij Upixabꞌ ri Dios, ¿na taqal ta kami riꞌ chiqe riꞌoj kaqakꞌul che alaq ri kajawax chiqe wara che ruwachulew?  
\v 12 Ma e kꞌo jujun tojom alaq ri kichak piglesia. We taqal kꞌu riꞌ chike rike ketoj alaq, más lik taqal chiqe riꞌoj, ma oj xojtikow riglesia alaq. Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, riꞌoj na jinta kꞌo qatzꞌonom che alaq, tobꞌ taqal chiqe. Ri qaꞌanom e kojchakun pa qe wi y lik qachꞌijom lo ronoje chaꞌ na kaqakoj ta qꞌatbꞌal che rutzijoxik ri Utzilaj Tzij re ri Cristo.\f + \fr 9:12 \ft Ri Pablo na xraj taj kuꞌan alkꞌayew chike ri e aj Corinto, yey na xraj taj kꞌo junoq kuchꞌobꞌo rire kutzijoj ri Utzilaj Tzij xa ruma kachꞌakan chirij.\f*  
\v 13 Yey ralaq etaꞌam alaq raj chakibꞌ pa Rocho Dios taqal chike kewaꞌ chirij ri qasaꞌn yaꞌom puqꞌabꞌ ri Dios; yey ri keniman chwa raltar, taqal chike kꞌo kakikꞌul che ri keꞌyoꞌq chiriꞌ.\x * \xo 9:13 \xt Lv. 7:6-9, 31-34; Dt. 18:1\x*  
\v 14 Yey ri taqanik uyaꞌom kan ri Qanimajawal pakiwi ri kakitzijoj ri Utzilaj Tzij, e waꞌ: E lik taqal chike kakikꞌasbꞌaꞌ kibꞌ e chirij ruchak ri Cristo kakiꞌano.\x * \xo 9:14 \xt Mt. 10:10; Lc. 10:7\x*  
\v 15 Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, riꞌin na jinta kꞌo nutzꞌonom che alaq tobꞌ taqal waꞌ chwe. Y na e tane uwach waꞌ kintzꞌibꞌan pana che alaq chaꞌ kintoj alaq. Ma chinuwach riꞌin, más utz we kinkamik chwa kesax chwe ri saqil kiꞌkotemal kannaꞌo echiriꞌ kantzijoj ri Utzilaj Tzij y na jinta wajil kantzꞌonoj.   
\p
\v 16 Riꞌin na kanyak ta nuqꞌij ruma kantzijoj ri Utzilaj Tzij. Xew wetaꞌam chirajawaxik kanꞌan waꞌ wa chak ma e ri Cristo intaqayom che. ¡Lik toqꞌoꞌ kꞌu nuwach we na kanꞌan taj!  
\v 17 We ta in xinchaꞌw wa chak, laj woyeꞌem kꞌu riꞌ ri tojbꞌal weꞌin. Noꞌj ruma e ri Nuqaw intaqayom che uꞌanik waꞌ, na jinta panuqꞌabꞌ kanjekꞌ wibꞌ che.  
\v 18 ¿Saꞌ kꞌu ri kanchꞌak che ri chak kanꞌano? E ri unimal kiꞌkotemal kannaꞌo echiriꞌ kantzijoj ri Utzilaj Tzij y na kantzꞌonoj ta wajil tobꞌ taqal waꞌ chwe.   
\p
\v 19 Riꞌin na in jinta puqꞌabꞌ juna patrón; na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, nuyaꞌom wibꞌ che kinuꞌana nimanel ke konoje chaꞌ jelaꞌ e kꞌi ri kakikoj rubꞌiꞌ ri Cristo.  
\v 20 Echiriꞌ in kꞌo chikixoꞌl ri watz-nuchaqꞌ e aj judiꞌabꞌ, kanꞌan che wibꞌ jelaꞌ pachaꞌ rike chaꞌ kakikoj rubꞌiꞌ ri Cristo. Ekꞌuchiriꞌ in kꞌo chikixoꞌl rike, kantaqej ri kitaqanik, tobꞌ wetaꞌam na in jinta chuxeꞌ waꞌ. Nuꞌanom kꞌu waꞌ chaꞌ rike kakikoj rubꞌiꞌ ri Cristo.  
\v 21 Jekꞌulaꞌ echiriꞌ in kꞌo chikixoꞌlibꞌal ri na kitaqem ta ri taqanik tzꞌibꞌital kan ruma ri Moisés, kanꞌan che wibꞌ pachaꞌ in jun chike, tobꞌ in kꞌo chuxeꞌ rutaqanik ri Dios y rutaqanik ri Qanimajawal. Nuꞌanom kꞌu waꞌ chaꞌ rike kakikoj rubꞌiꞌ ri Cristo.  
\v 22 Jekꞌulaꞌ echiriꞌ in kꞌo chikixoꞌlibꞌal ri hermanos na jinta ukowil ri kinaꞌoj, kꞌo ri na kanꞌan ta riꞌin xa ruma e mak chikiwach rike, tobꞌ riꞌin wetaꞌam na mak taj, pero rike kꞌamajaꞌ kakimaj usukꞌ waꞌ. Jelaꞌ kanꞌano chaꞌ rike kakijikibꞌaꞌ kibꞌ chi utz puqꞌabꞌ ri Dios. Rukꞌ kꞌu ronoje ri kanꞌan chikiwach konoje ri tikawex, kantzukuj saꞌ ri lik kebꞌutoꞌo chaꞌ jelaꞌ e kꞌo jujun chike kekolobꞌetajik.  
\v 23 Rukꞌ ronoje kꞌu ri kanꞌano, kanqꞌalajisaj ri Utzilaj Tzij chaꞌ junam kaqakꞌul ri utz rukꞌaꞌam lo wa Utzilaj Tzij.   
\s1 Qachuqꞌubꞌej qibꞌ chaꞌ kaqakꞌul ronoje ri karaj kuya ri Dios chiqe  
\p
\v 24 Etaꞌam alaq pa juna etzꞌanem re kꞌalalem, konoje ri kekꞌalalik lik kakitij uqꞌij kakichꞌak ri premio, tobꞌ ketaꞌam xa jun ri kakꞌuluw ri premio. Jekꞌulaꞌ chuqꞌubꞌej ibꞌ alaq chaꞌ kakꞌul alaq ri premio kuya ri Dios che alaq.  
\v 25 E junoq lik kutijoj ribꞌ che juna etzꞌanem, lik kuchꞌij uchuqꞌabꞌ ronoje xa ruma jun premio xa kasach uwach. Noꞌj riꞌoj kaqachuqꞌubꞌej qibꞌ che ukꞌulik jun premio na kasach ta kꞌana uwach.  
\v 26 Ekꞌu riꞌin lik wetaꞌam saꞌ ruchak ri nukꞌaslem. Na kanꞌan ta kꞌu pachaꞌ junoq xa kajumumik pero na retaꞌam taj pa karaj kopon wi o pachaꞌ junoq kachꞌoꞌjin pa tꞌoꞌy\f + \fr 9:26 \ft “Kachꞌoꞌjin pa tꞌoꞌy”: Waꞌ kachꞌaꞌt puwi jun “boxeador”.\f* pero xa pa tew kachꞌayanik.  
\v 27 Ma riꞌin kintaqan puwi ri nucuerpo tobꞌ kantij kꞌax ruma. Jekꞌulaꞌ na kanya ta kꞌana luwar che taq ri rayibꞌal re ri nutiꞌjil kataqan panuwiꞌ. Ma riꞌin xinqꞌalajisaj ri chomilaj bꞌe re ri Qꞌijsaq chikiwach ukꞌiyal tikawex; lik toqꞌoꞌ kꞌu nuwach riꞌ we e laꞌ na kanchꞌak ta ri premio kuya ri Dios.   
\c 10  
\s1 Ri qꞌatbꞌal tzij xuꞌan ri Dios puwi rutinamit ojertan  
\p
\v 1 Hermanos, mikꞌow chikꞌuꞌx alaq ri xkikꞌulumaj ri qatiꞌ-qamam e aj Israel ojertan. Echiriꞌ rike xebꞌin chupa ri luwar katzꞌintzꞌotik, ri Dios xutaq lo jun sutzꞌ\x * \xo 10:1 \xt Éx. 13:21\x* pakiwiꞌ y echiriꞌ xebꞌopon chuchiꞌ ri mar, xebꞌutoꞌo chaꞌ konoje xkiqꞌaxuj ri mar.\x * \xo 10:1 \xt Éx. 14:22\x*  
\v 2 Konoje kꞌu rike junam rukꞌ ri Moisés e pachaꞌ xkikꞌul ri bautismo echiriꞌ xebꞌikꞌow chupa ri mar rukꞌ ri sutzꞌ pakiwiꞌ y ri yaꞌ pa taq kitzal.  
\v 3 Yey konoje rike xkitij ri maná petinaq chikaj,\x * \xo 10:3 \xt Éx. 16:4, 35\x* ri xutaq lo ri Dios chike.  
\v 4 Jekꞌulaꞌ konoje xkitij ri yaꞌ xel lo chupa jun pek.\f + \fr 10:4 \ft “Pek”: Pa kaxtila waꞌ kabꞌiꞌx “peña” che.\f* Wa yaꞌ e ri xuya lo ri Dios, y wa pek keꞌelawi e ri Cristo,\f + \fr 10:4 \ft Che wa jun pek xel lo ri yaꞌ lik chirajawaxik chike ri e aj Israel. (Éx. 17:6) Jekꞌulaꞌ che ri Cristo, petinaq wi lo ri lik chirajawaxik che ri qakꞌaslemal chwach ri Dios.\f* ri xerachbꞌilaj rutinamit che ri kibꞌenam.  
\v 5 Tobꞌ ri Dios lik xebꞌuchajij, na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, lik e kꞌi chike xkipetisaj ri royowal ri Dios pakiwiꞌ. Ruma kꞌu laꞌ, xekam kan pa ri luwar katzꞌintzꞌotik.\x * \xo 10:5 \xt Nm. 14:22-23, 35; 16:31-32; 21:6; 26:65\x*   
\p
\v 6 Ronoje ri xkikꞌulumaj rutinamit ri Dios ojertan e kꞌutubꞌal chiqawach riꞌoj woꞌora chaꞌ na keꞌek ta qakꞌuꞌx rukꞌ ri na utz taj pachaꞌ ri xkiꞌan rike.  
\v 7 Maꞌan kꞌu ralaq alaq aj tioxabꞌ pachaꞌ xkiꞌan jujun chike rike ojertan. Ma jelaꞌ tzꞌibꞌital kan chupa Rutzij Upixabꞌ ri Dios: «Rutinamit ri Dios xetzꞌuyiꞌik, xewaꞌik y xeqꞌabꞌarik. Tekꞌuchiriꞌ xeyaktajik y xkiya kibꞌ chupa ri na utz taj.»\f + \fr 10:7 \ft E xkiꞌan waꞌ echiriꞌ xkiꞌan nimaqꞌij chwach ri tiox, ri xkitaq ri Aarón che uꞌanik. Éx. 32:6,8\f*  
\v 8 Maqaꞌan ne qeꞌoj pachaꞌ xkiꞌan jujun chike rike echiriꞌ xketzꞌabꞌej uwa kiqꞌij kukꞌ jujun chik na kikꞌulel taj, yey ruma laꞌ xekamisax xa pa jun qꞌij laj veintitres mil chi achijabꞌ.\f + \fr 10:8 \ft Waꞌ xuꞌano echiriꞌ rachijabꞌ aj Israel xesikꞌix kuma rixoqibꞌ na e ta aj Israel chaꞌ kakiꞌan nimaqꞌij chwach ri kitiox. Xkiyoj kꞌu kibꞌ riꞌ rachijabꞌ kukꞌ rixoqibꞌ e aj tioxabꞌ y ruma waꞌ xpe royowal ri Dios kukꞌ. Ekꞌu ri xuꞌan ri Dios e xtaqan che kekamisax waꞌ waꞌchijabꞌ. Nm. 25:1-5,9\f*  
\v 9 Maqakꞌam upa ri Dios Qajawxel pachaꞌ xkiꞌan jujun chike rutinamit echiriꞌ xkipetisaj royowal ri Dios ruma xeyajan chirij. Yey ruma kꞌu riꞌ xekamik ma xetiꞌtaj kuma kumatz.\x * \xo 10:9 \xt Nm. 21:4-6\x*  
\v 10 Mayajan kꞌu alaq chirij ri Dios pachaꞌ xkiꞌan jujun yey ruma kꞌu riꞌ, ri Dios xutaq lo jun aj ꞌAnal Kamik pakiwiꞌ.\x * \xo 10:10 \xt Nm. 16:41-49\x*  
\v 11 Ronoje kꞌu ri xkikꞌulumaj rutinamit ri Dios ojertan e kꞌutubꞌal chiqawach riꞌoj woꞌora chaꞌ na kaqaꞌan ta qeꞌoj pachaꞌ ri xkiꞌan rike. Ronoje kꞌu waꞌ tzꞌibꞌital kanoq re pixabꞌanik chiqe riꞌoj, ri oj kꞌo che taq ri kꞌisbꞌal qꞌij re ruwachulew.  
\v 12 E uwariꞌche, we kꞌo junoq kuchꞌobꞌo katikiꞌ jusukꞌ, e lik chuchajij kꞌu ribꞌ riꞌ chaꞌ na katzaq taj.  
\v 13 We kakꞌam pa alaq, mabꞌiꞌij alaq: «Xew riꞌin kinikꞌowibꞌen waꞌ», ma qonoje ri oj tikawex kojikꞌow chupa waꞌ. Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, kubꞌul qakꞌuꞌx rukꞌ ri Dios, ma Rire na kojroqꞌotaj ta kꞌenoq y na kuya ta luwar kape juna kꞌambꞌal qapa we na yaꞌtal ta chiqe kaqachꞌij rukꞌ ruchuqꞌabꞌ Rire.  
\v 14 Ruma kꞌu ronoje wa nubꞌiꞌim loq, kampixabꞌaj alaq hermanos, ri lik kꞌax kannaꞌ alaq: Lik chajij ibꞌ alaq chaꞌ na katzaq ta alaq chupa ri kiloqꞌnimaxik uqꞌij taq ri tiox.   
\p
\v 15 Wetaꞌam lik kꞌo naꞌoj alaq chaꞌ kamaj alaq usukꞌ ri kambꞌiꞌij. Chꞌobꞌo pe kꞌu alaq chi utz puwi wa kambꞌiꞌij we qatzij.  
\v 16 Echiriꞌ kaqachap ri kꞌolibꞌal kꞌo vino chupa, kuxtabꞌal re rukikꞌel ri Cristo xturuw quma riꞌoj, kojtioxin chwach ri Dios. Echiriꞌ kaqatij kꞌu waꞌ, ¿na e ta nebꞌa kojuꞌan xa jun rukꞌ Rire? Jekꞌulaꞌ echiriꞌ kaqatij ri pam kuxtabꞌal re rucuerpo xyaꞌ pa kamik, ¿na e ta nebꞌa kojuꞌan xa jun rukꞌ Rire?  
\v 17 Waꞌ wa pam xa jun, tobꞌ kawechꞌik y kajach chiqe. Jekꞌulaꞌ riꞌoj, tobꞌ oj kꞌi, xa jun qawach ma qonoje junam kaqatij wa pam.   
\p
\v 18 Chilape alaq ri kakiꞌan ri e aj Israel. Echiriꞌ kakitij rawaj ekamisam chwach raltar re ri Dios Qajawxel, rukꞌ waꞌ ebꞌare jun kakikuxtaj ri Dios.  
\v 19 ¿Saꞌ kꞌu ri kambꞌiꞌij puwi taq ri ikꞌowisam chwach juna tiox? ¿E nawi kambꞌiꞌij kꞌo uwach ri tiox o e kꞌo uwach rawaj ekamisam chwach? ¡Na e taj!  
\v 20 Ri kambꞌiꞌij e waꞌ: Echiriꞌ ri na ketaꞌam ta uwach ri Dios keqasan rukꞌ awaj chwach juna tiox, na e ta chwach ri Dios keqasan wi, ma e chikiwach taq ri itzel uxlabꞌixel. E uwariꞌche lik na kuaj taj kaꞌan e alaq kukꞌ ri kakiloqꞌnimaj taq ri itzel uxlabꞌixel.  
\v 21 Yey na ubꞌe ta kꞌenoq katij alaq ri vino re yakbꞌal uqꞌij ri Qanimajawal yey katij alaq ri vino re yakbꞌal kiqꞌij ri itzel uxlabꞌixel. Jekꞌulaꞌ na ubꞌe ta nenareꞌ we ralaq katij alaq ri waꞌim chwi rumexa ri Qanimajawal yey katij ne alaq ri waꞌim chwi ri mexa ke ri itzel uxlabꞌixel.  
\v 22 Ma ¿kaꞌaj kami alaq e kapetisaj alaq royowal\f + \fr 10:22 \ft Pa ri chꞌaꞌtem griego kubꞌiꞌij “achixomanik”. E pachaꞌ juna achi o juna ixoq lik na kukꞌul ta kꞌana ukꞌuꞌx echiriꞌ rukꞌulel keꞌek ukꞌuꞌx rukꞌ junoq chik. Jekꞌulaꞌ ri Dios lik kape royowal we riꞌoj oj re Rire yey kaqayak uqꞌij juna tiox.\f* ri Dios ruma xꞌan e alaq kukꞌ ri kakiloqꞌnimaj tiox? ¿Kachꞌij nebꞌa alaq ruchuqꞌabꞌ Rire?   
\s1 Qaꞌana ronoje re yakbꞌal uqꞌij ri Dios  
\p
\v 23 E kꞌo ri kebꞌiꞌn re: «Panuqꞌabꞌ kꞌo wi kanꞌan saꞌ ri kuaj kanꞌano» kechaꞌ. Qatzij, pero na ronoje taj taqal chwe kanꞌano. «Panuqꞌabꞌ kꞌo wi kanꞌan saꞌ ri kuaj kanꞌano» kechaꞌ. Pero na ronoje taj kuya nukꞌiyibꞌal chwach ri Dios.  
\v 24 Na utz ta kꞌu riꞌ we junoq e xew kutzukuj ri utz chiribꞌil ribꞌ, ma ri lik chirajawaxik wi e kutzukuj ri utz chike ri nikꞌaj chik.  
\v 25 Ronoje kꞌu ri kakꞌayix pa carnes, utz katij alaq; xew matzꞌonobꞌej alaq y makꞌo machꞌobꞌ ne alaq che we ikꞌowinaq chwa juna tiox o na ikꞌowinaq taj.  
\v 26 Ma jewaꞌ tzꞌibꞌital kan pa Rutzij Upixabꞌ ri Dios:  
\q1 Ronoje ruwachulew rukꞌ ronoje taq ri kꞌo chwach,  
\q1 re ri Dios Qajawxel \rq Sal. 24:1 \rq*  
\m kachaꞌ.   
\p
\v 27 Yey we kꞌo junoq na ukojom ta rubꞌiꞌ ri Cristo kusikꞌij alaq pa juna waꞌim y kaꞌaj alaq keꞌek alaq, utz riꞌ. Ronoje kꞌu ri kuya chiwach alaq, utz katij alaq, xew kꞌu matzꞌonobꞌej alaq y makꞌo ne machꞌobꞌ alaq pa petinaq wi.  
\v 28 Noꞌj we e laꞌ kꞌo junoq kubꞌiꞌij che alaq: «Waꞌ ikꞌowisam chwach tiox,» riꞌ matij alaq ruma ri kuchꞌobꞌ ri jun xbꞌiꞌn re waꞌ, tobꞌ etaꞌam chi alaq na mak taj katijik. Ma ronoje ruwachulew rukꞌ ronoje ri kꞌo chwach, re ri Dios Qajawxel.\x * \xo 10:28 \xt Sal. 24:1\x*  
\v 29 We na katij ta kꞌu alaq waꞌ, e ruma ri kuchꞌobꞌ ri jun chik hermano, ma chwach rire e mak, tobꞌ chiwach ralaq na mak taj. ¿Utz kꞌu nawi we junoq chik kaqꞌataw tzij panuwiꞌ riꞌin echiriꞌ kanꞌan ri lik kunaꞌ nukꞌuꞌx utz kanꞌano?  
\v 30 Yey we kantioxij che ri Qaqaw janipa ri kayaꞌ chwe pa waꞌim, ¿suꞌbꞌe kꞌu riꞌ kinchꞌaꞌtibꞌexik?   
\p
\v 31 Rukꞌ kꞌu ri waꞌim y ri miqꞌinaꞌ katij alaq o tobꞌ saꞌ ri kaꞌan alaq, ri lik chirajawaxik wi e ꞌana alaq ronoje re yakbꞌal uqꞌij ri Dios.  
\v 32 Maꞌan ralaq alaq latzꞌanel chike ri jujun chik, tobꞌ e aj judiꞌabꞌ o na e ta aj judiꞌabꞌ; maꞌan ne alaq waꞌ chike ri kikojom rubꞌiꞌ ri Cristo.  
\v 33 Riꞌin rukꞌ ronoje ri kanꞌano, e kanꞌan ri utz chike konoje. Na kantzukuj ta kꞌu ri utz xew chiwibꞌil wibꞌ riꞌin, ma e kantzukuj ri utz ke konoje chaꞌ jelaꞌ kakiriq ri chomilaj kꞌaslemal re ri Dios.   
\c 11  
\p
\v 1 ꞌAna che ri bꞌinik alaq pachaꞌ ri nubꞌinik riꞌin, jelaꞌ pachaꞌ riꞌin e kanꞌan che ri nubꞌinik pachaꞌ rubꞌinik ri Cristo.   
\s1 Pixabꞌanik chike riglesia echiriꞌ kakimol kibꞌ  
\p
\v 2 Kinkiꞌkot ukꞌ alaq ma na meskꞌutam ta alaq ri nupixabꞌanik y taqem lo alaq ri kꞌutunik nuqꞌalajisam chiwach alaq.  
\v 3 Pero kꞌo ri kuaj ketaꞌmaj alaq: Ri Dios e ujolom pa chapatal wi ri Cristo. Jekꞌulaꞌ, ri Cristo e ujolom pa chapatal wi rachi yey rachi e ujolom pa chapatal wi rixoq.  
\v 4 We juna achi uchꞌuqum kꞌu rujolom echiriꞌ kuꞌan orar o kuꞌan qꞌalajisanik, rukꞌ waꞌ kukꞌutu na jinta xiꞌin ibꞌ rukꞌ chwach ri Cristo, ri Jun e ujolom pa chapatal wi.  
\v 5 Noꞌj we juna ixoq na uchꞌuqum ta rujolom echiriꞌ kuꞌan orar o kuꞌan qꞌalajisanik, riꞌ kꞌixbꞌal che ri jun e ujolom pa chapatal wi, ma e junam riꞌ pachaꞌ qꞌatom ronoje ruwiꞌ.  
\v 6 Ma we juna ixoq na kuchꞌuq ta rujolom, riꞌ asu chuqꞌata ronoje ruwiꞌ. Pero we kꞌixbꞌal che rixoq kaꞌan lik chꞌutiꞌn che ruwiꞌ o kaqꞌat ronoje ruwiꞌ,\f + \fr 11:6 \ft Rojertan jun che taq ri qꞌatbꞌal tzij puwi juna ixoq kuꞌan ri na utz taj, e kaqꞌat ronoje ruwiꞌ, kꞌutubꞌal re rumak.\f* más ne utz kꞌu riꞌ e chuchꞌuqu rujolom.   
\p
\v 7 Noꞌj rachi na taqal ta che kuchꞌuq rujolom, ma rire e kukꞌutubꞌej uwach ri Dios y ruma rachi kaqꞌalajin runimal uchomalil ri Dios. Yey rixoq e uchomalil rachi.\f + \fr 11:7 \ft We juna ixoq utz uꞌanom y lik kachꞌaꞌtibꞌex chi utz, waꞌ yakbꞌal uqꞌij ri rachijil.\f*  
\v 8 Ma ri nabꞌe achi na petinaq ta che ri nabꞌe ixoq; e ri nabꞌe ixoq che ri nabꞌe achi petinaq wi.\f + \fr 11:8 \ft Ri Dios xuꞌan ri nabꞌe achi rukꞌ ulew; noꞌj rixoq xꞌan rukꞌ jun ubꞌaqil ri nabꞌe achi. Gn. 2:21-23\f*  
\v 9 Yey ri Dios na xuꞌan ta rachi re rachbꞌiꞌil rixoq ma e xuꞌan rixoq re rachbꞌiꞌil rachi.\f + \fr 11:9 \ft Waꞌ e ri Adán y ri Eva. Gn. 2:18\f*  
\v 10 E uwariꞌche taqal che rixoq kuchꞌuq rujolom, ma waꞌ e kꞌutubꞌal re uyaꞌom ribꞌ pa taqanik, jelaꞌ kꞌu riꞌ kaqꞌalajinik lik utz uꞌanom chikiwach konoje ri tikawex y chikiwach ne ri ángeles.  
\v 11 Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, janipa ri qakojom rubꞌiꞌ ri Qanimajawal lik qetaꞌam, rachi y rixoq kikabꞌichal kꞌo kiwach chwach ri Dios y lik kebꞌajawaxik.  
\v 12 Ma che ri nabꞌe achi petinaq wi ri nabꞌe ixoq yey kuma rixoqibꞌ kebꞌalax rachijabꞌ. Pero ronoje ri kꞌolik, petinaq rukꞌ ri Dios.   
\p
\v 13 Chꞌobꞌo pe alaq raqan puwi waꞌ: ¿Utz nawi we juna ixoq na uchꞌuqum ta rujolom echiriꞌ kuꞌan orar chwach ri Dios?  
\v 14 Lik rewi na taqal ta chike rachijabꞌ lik kanimaꞌqir ri kiwiꞌ.  
\v 15 Noꞌj rixoqibꞌ taqal chike lik nimaꞌq ri kiwiꞌ, ma e kichomalil riꞌ yaꞌtal ruma ri Dios re chꞌuqubꞌal ri kijolom.  
\v 16 Rukꞌ kꞌu ronoje wa xinchꞌaꞌtibꞌej, we kꞌo junoq karaj kachꞌoꞌjin puwiꞌ, xew kambꞌiꞌij che: Ri nikꞌaj chik iglesias re ri Dios na junwi ta ri kinaꞌoj puwi waꞌ chwa ri kankꞌut riꞌin.   
\s1 Pixabꞌanik puwi ri cena re kuxtabꞌal rukamik ri Qanimajawal Jesucristo  
\p
\v 17 Rukꞌ wa pixabꞌanik kanjeq bꞌi utzꞌibꞌaxik che alaq woꞌora, na kinkiꞌkot ta rukꞌ ri ꞌanom alaq. Ma echiriꞌ kamol ibꞌ alaq, na utz ta ri kilitaj chixoꞌlibꞌal alaq, ma xa e kaꞌan kꞌax chiꞌibꞌil ibꞌ alaq.  
\v 18 Nabꞌe na kambꞌiꞌij che alaq, nutom na junam ta kꞌuꞌx alaq echiriꞌ kamol ibꞌ alaq pubꞌiꞌ ri Cristo. Yey kankojo laj qatzij,  
\v 19 ma e kꞌo jujun kakichꞌobꞌo más kꞌo kiwach chikiwa jujun chik. Yey kilitaj na kꞌu waꞌ chaꞌ jelaꞌ kaqꞌalajinik china taq ri lik utz kiꞌanom chwach ri Dios, ma riꞌ na je ta laꞌ kakiꞌano.  
\v 20 Ekꞌuchiriꞌ kamol ibꞌ alaq, na e ta re katij alaq ri saqil cena re ri Qanimajawal.  
\v 21 Ma ri kaꞌan alaq e chujujunal kutijilaꞌ nabꞌe ruwaꞌim, tobꞌ e kꞌo kꞌu jujun kekanaj kan rukꞌ numik yey e kꞌo ne ri keqꞌabꞌarik.  
\v 22 ¿Saꞌ kꞌu riꞌ waꞌ? ¿Na jinta nebꞌa ocho alaq pa kawaꞌ wi alaq? ¿Suꞌchak kꞌu riꞌ echiriꞌ kamol ibꞌ alaq pubꞌiꞌ ri Cristo, kakꞌaq bꞌi alaq kiqꞌij rutinamit ri Dios; ma e kaya alaq kikꞌix ri na jinta kꞌo kukꞌ? ¿Saꞌ kꞌu ri kambꞌiꞌij che alaq? ¿Kanyak kami qꞌij alaq riꞌ ruma ri kaꞌan alaq? ¡Na kanyak ta qꞌij alaq!   
\p
\v 23 Ri nukꞌulum riꞌin puwi ri saqil waꞌim e ri nukꞌutum chi che alaq, yey waꞌ e junam rukꞌ ri ubꞌiꞌim kan ri Qanimajawal Jesucristo. Ma laꞌ laꞌqꞌabꞌ echiriꞌ ri Jesús xkꞌayixik, xukꞌam ri pam,  
\v 24 xutioxij che ri Dios y xuwechꞌo, jekꞌuwaꞌ xubꞌiꞌij: «Chikꞌamaꞌ y chitijaꞌ, ma e nucuerpo waꞌ ri kayaꞌ pa kamik iwuma riꞌix. Ekꞌuchiriꞌ kiꞌan taq waꞌ chiqawach apanoq, chiꞌanaꞌ re kuxtabꞌal we riꞌin» xcha ri Jesús\x * \xo 11:24 \xt Mt. 26:26; Mr. 14:22; Lc. 22:19\x*  
\v 25 Jekꞌulaꞌ xuꞌan che ri kꞌolibꞌal kꞌo vino chupa. Kꞌisbꞌal re ri cena, xukꞌam ri kꞌolibꞌal kꞌo vino chupa y jekꞌuwaꞌ xubꞌiꞌij: «Wa ri riꞌ e ri kꞌakꞌ tzij\x * \xo 11:25 \xt Jer. 31:31-34\x* kajikibꞌax uwach rukꞌ ri nukikꞌel. Janipa laj kitij ri vino re wa cena, chiꞌanaꞌ kuxtabꞌal we riꞌin» xcha ri Jesús.\x * \xo 11:25 \xt Mt. 26:27-28; Mr. 14:23-24; Lc. 22:20\x*  
\v 26 Janipa kꞌu laj kamol ibꞌ alaq chaꞌ katij alaq wa pam y kaqum alaq wa vino, e katajin alaq riꞌ che utzijoxik rukamik ri Qanimajawal kꞌa echiriꞌ kakꞌun tanchi Rire.   
\p
\v 27 E uwariꞌche china ri kutij wa pam y kuqum wa vino re ri Qanimajawal yey na rukꞌ ta xiꞌin ibꞌ kutijo, riꞌ kꞌo ri qꞌatbꞌal tzij re ri Dios puwiꞌ ma e kamakun chirij ri Qanimajawal echiriꞌ kukꞌaq bꞌi uqꞌij rucuerpo y rukikꞌel.  
\v 28 Ruma kꞌu riꞌ, china ri karaj kutij wa pam y kuqum wa vino, nabꞌe na lik chunaꞌa ribꞌ saꞌ ruꞌanom.  
\v 29 Ma china ri kutij wa pam y kuqum wa vino re ri Qanimajawal yey na kuchꞌobꞌ tana chi utz we waꞌ e keꞌelawi rucuerpo ri Qanimajawal; riꞌ chiribꞌil ribꞌ kukꞌam lo ri qꞌatbꞌal tzij re ri Dios puwiꞌ.  
\v 30 Ruma e kꞌo jujun jelaꞌ kiꞌanom, e kꞌi ri e yewaꞌibꞌ y ri na jinta kichuqꞌabꞌ chixoꞌlibꞌal alaq, yey e kꞌo ne ri ekaminaq chik.  
\v 31 Noꞌj we ta nabꞌe na kaqanaꞌ qibꞌ riꞌoj chiqibꞌil qibꞌ, riꞌ na kajawax ta chik kuqꞌat tzij ri Dios paqawiꞌ ma qayijbꞌam chi qibꞌ chwach.  
\v 32 Noꞌj we na kaqaꞌan ta waꞌ, ri Dios kuqꞌat tzij paqawiꞌ woꞌora re kojuqꞌilo chaꞌ chiqawach apanoq na kuqꞌat ta tzij paqawiꞌ junam kukꞌ ri e aj mak.  
\v 33 E uwariꞌche nu hermanos, echiriꞌ kamol ibꞌ alaq che utijik ri cena re ri Qanimajawal, choyeꞌej na ibꞌ alaq chaꞌ junam katij alaq waꞌ.  
\v 34 Yey we kꞌo junoq che alaq lik kanumik, woꞌqa lo chirocho chaꞌ na kapetisaj ta alaq ri qꞌatbꞌal tzij re ri Dios pawiꞌ alaq ruma ri kaꞌan alaq echiriꞌ kamol ibꞌ alaq. Kꞌa kꞌo kuaj kanyijbꞌaꞌ chiwach alaq, pero kꞌate kojchꞌaꞌt puwiꞌ echiriꞌ kinopon ukꞌ alaq.   
\c 12  
\s1 Ri kuya ri Ruxlabꞌixel ri Dios chiqe re ꞌanabꞌal ruchak  
\p
\v 1 Hermanos, riꞌin lik kuaj ketaꞌmaj alaq chi utz puwi taq ri sipanik uyaꞌom ri Ruxlabꞌixel ri Dios chiqe chaꞌ rukꞌ waꞌ kaqaꞌan ruchak ri Qaqaw.  
\v 2 Ma etaꞌam alaq rojertan echiriꞌ kꞌamajaꞌ kꞌo alaq pa ri Qꞌijsaq, xsokotaj alaq y xya kꞌu ibꞌ alaq che kiloqꞌnimaxik tiox tobꞌ waꞌ na kechꞌaw taj.  
\v 3 Pero woꞌora lik kuaj ketaꞌmaj alaq waꞌ: We kꞌo junoq tzel kachꞌaꞌt chirij ri Jesús, riꞌ lik qꞌalaj na e ta ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios kubꞌiꞌij waꞌ. Noꞌj we kꞌo junoq kutzijoj: «Ri Jesús e Qanimajawal,» riꞌ e ruma ri Santowilaj Ruxlabꞌixel kubꞌiꞌij waꞌ, ma xew ri Ruxlabꞌixel ri Dios kaqꞌalajisan re waꞌ che junoq.   
\p
\v 4 Tape alaq, kꞌi taq uwach ri sipanik yaꞌtal chiqe chaꞌ kaqaꞌan ruchak ri Dios; pero xa Jun ri kayaꞌw re, waꞌ e ri Ruxlabꞌixel ri Dios.  
\v 5 Lik kꞌi taq uwach ri chak; pero xa Jun kꞌu ri rajaw, waꞌ e ri Qanimajawal Jesucristo.  
\v 6 Yey ruꞌanik waꞌ wa chak kꞌi taq uwach; pero xa Jun ri kayaꞌw chiqe kaqaꞌan waꞌ, xew ri Dios.   
\p
\v 7 Ri Dios uyaꞌom chiqajujunal riꞌoj kꞌutubꞌal re ri Ruxlabꞌixel Rire chupa ri qabꞌinik qasilabꞌik, waꞌ e re toꞌbꞌal ke rutinamit ri Dios.   
\q1
\v 8 Ma e kꞌo jujun yaꞌtal chike ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios kechꞌaꞌt rukꞌ saqil naꞌoj.  
\q1 Jekꞌulaꞌ ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios, yaꞌtal chike jujun chik kakitzijoj saꞌ ri uqꞌalajisam ri Dios chike.   
\q1
\v 9 E kꞌo kꞌu jujun chik yaꞌtal chike ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios lik kakikojo ri Dios kꞌo uchuqꞌabꞌ re kuꞌan ronoje tobꞌ lik kꞌayew.  
\q1 E kꞌo jujun chik yaꞌtal chike ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios kakiꞌan orar pakiwi ri yewaꞌibꞌ yey waꞌ kekunutajik.   
\q1
\v 10 Jekꞌulaꞌ e kꞌo jujun chik yaꞌtal chike kakiꞌan milagros rukꞌ ruchuqꞌabꞌ ri Qaqaw,  
\q1 y e kꞌo jujun chik yaꞌtal chike kakiqꞌalajisaj runaꞌoj ri Dios.  
\q1 E kꞌo jujun chik yaꞌtal chike kaketaꞌmaj we juna tzij petinaq rukꞌ ri Ruxlabꞌixel ri Dios.  
\q1 Jekꞌulaꞌ e kꞌo jujun chik yaꞌtal chike kechꞌaꞌt pa jujun chik chꞌaꞌtem na kimajom taj;  
\q1 yey e kꞌo kꞌu jujun chik yaꞌtal chike kakiqꞌalajisaj ri xbꞌiꞌx ruma junoq tobꞌ na kakiriq ta waꞌ wa chꞌaꞌtem.   
\m
\v 11 Pero ronoje waꞌ yaꞌtal chiqe, e ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios, ri kaꞌanaw re ronoje. Yey e Rire kajachaw chiqajujunal saꞌ ri karaj kuya chiqe.   
\p
\v 12 E pachaꞌ juna tikawex, tobꞌ kꞌi uwach ri chapayom re rucuerpo, waꞌ xa jun uꞌanom. Jekꞌulaꞌ uꞌanom ri Cristo qukꞌ qonoje riꞌoj.  
\v 13 Ma ri Ruxlabꞌixel ri Dios xuꞌan xa jun chiqe echiriꞌ xqakꞌul ri bautismo pa rubꞌiꞌ ri Cristo. Qonoje kꞌu riꞌ xa jun qawach, tobꞌ e kꞌo jujun chiqe e aj judiꞌabꞌ y jujun chik na e ta aj judiꞌabꞌ, tobꞌ ne jujun chik e aj chakibꞌ eloqꞌotal ruma kajaw yey jujun chik kechakun pa ke rike; pero qonoje junam qakꞌulum ri Uxlabꞌixel re ri Dios.   
\p
\v 14 E juna cuerpo na xa ta jun uwach ri chapayom re, ma lik kꞌi uwach.  
\v 15 Ma we ta kachꞌaw ri aqanaj y kubꞌiꞌij kꞌu riꞌ: «Riꞌin na in ta re ri cuerpo ma na in ta qꞌabꞌaj.» Tobꞌ ne jelaꞌ riꞌ kubꞌiꞌij, lik rewi che ri cuerpo kꞌo wi.  
\v 16 Jekꞌulaꞌ we ta ri xikinaj kubꞌiꞌij: «Riꞌin na in ta re ri cuerpo ma na in ta wachaj.» Tobꞌ ne jelaꞌ riꞌ kubꞌiꞌij, lik rewi che ri cuerpo kꞌo wi.   
\p
\v 17 We ta ronoje ri qacuerpo xa jun chi wachaj uꞌanom, ¿saꞌ kꞌu uꞌanik riꞌ kojtanik? Yey we ta ronoje ri qacuerpo xa jun chi xikinaj uꞌanom, ¿saꞌ kꞌu uꞌanik riꞌ kojuxlabꞌik?  
\v 18 Pero ri Dios uyaꞌom kan saꞌ taq ri kajawax che ri qacuerpo e chirij ri xraj Rire.  
\v 19 Ma we ta xa jun uwach ronoje ri chapayom re ri qacuerpo, lik na e ta kꞌana riꞌ.  
\v 20 Lik kꞌi uwach kꞌu riꞌ ri chapayom re ri qacuerpo, yey waꞌ xa jun uꞌanom.   
\p
\v 21 E uwariꞌche ri wachaj na utz taj we kubꞌiꞌij che ri qꞌabꞌaj: «Riꞌat na katajawax ta chwe.» Jekꞌulaꞌ na utz ta nenareꞌ we ri jolomaj kubꞌiꞌij che raqanaj: «Riꞌat na katajawax ta chwe.»  
\v 22 Yey e janipa ri pachaꞌ na jinta ukowil che ri qacuerpo, e ne lik kebꞌajawax riꞌ chiqe.  
\v 23 Jekꞌulaꞌ e janipa ri pachaꞌ lik na il ta uwach che ri qacuerpo, e ne ri lik kaqachꞌuq chi utz; yey e janipa ri na utz taj kilitajik, e ne lik kojok il riꞌ che uchꞌuqik.  
\v 24 Noꞌj taq ri utz kilitaj chiqe, na jinta uchak kaqachꞌuqu. Ekꞌu ri Dios xyijbꞌan chi utz ri qacuerpo chaꞌ ri na il ta uwach chiqe, kojok más il che.  
\v 25 Ri Dios xuꞌan waꞌ chaꞌ janipa ri kꞌo che ri qacuerpo kujunimaj ribꞌ; jekꞌuriꞌlaꞌ janipa ri kꞌo che ri qacuerpo junam kakichajij kibꞌ.  
\v 26 Ruma kꞌu laꞌ we kꞌo juna kꞌax che ri qacuerpo, riꞌ ronoje ri qacuerpo kunaꞌ ukꞌaxkꞌolil. Jenelaꞌ we kꞌo ri lik kojok il che, riꞌ ronoje ri qacuerpo kakiꞌkotik.   
\p
\v 27 Ralaq e alaq rucuerpo ri Cristo y chijujunal alaq kꞌo jun chak taqal che alaq kaꞌan alaq.  
\v 28 Ruma kꞌu laꞌ ri Dios ebꞌukojom e raj chak piglesia:  
\q1 nabꞌe, e ri e taqoꞌn re ri Jesús,  
\q1 ukaꞌm, e ri keqꞌalajisan re runaꞌoj ri Dios,  
\q1 urox, e ri e kꞌutunel re taq rukꞌutunik ri Dios,  
\q1 yey e kꞌo ri kakiꞌan milagros rukꞌ ruchuqꞌabꞌ ri Dios,  
\q1 ri kekunan rukꞌ ruchuqꞌabꞌ ri Dios,  
\q1 ri kiyaꞌom kibꞌ che kekitoꞌ jujun chik,  
\q1 ri yaꞌtal chike kakichap utzaꞌm ri chak piglesia  
\q1 y ri yaꞌtal chike kechꞌaꞌt pa jujun chik chꞌaꞌtem na kimajom taj.   
\m
\v 29 Junwi taq ri chak. Ma ¿qonoje nebꞌa oj taqoꞌn? ¿Qonoje nebꞌa oj qꞌalajisanel re runaꞌoj ri Dios? ¿Qonoje nebꞌa oj kꞌutunel? ¿Qonoje nebꞌa oj ꞌanal milagros?  
\v 30 ¿Qonoje nebꞌa yaꞌtal chiqe oj kunanel? ¿Qonoje nebꞌa kojchꞌaꞌt pa jujun chik chꞌaꞌtem yaꞌtal ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios? ¿Qonoje nebꞌa oj qꞌalajisanel re ri xbꞌiꞌx ruma junoq pa jun chik chꞌaꞌtem yaꞌtal ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios? Na qonoje taj.  
\v 31 Rayij kꞌu alaq uriqik ri chak lik chirajawaxik che riglesia. Yey riꞌin kankꞌut chi jun bꞌe che alaq, ri más chirajawaxik wi chwa ronoje waꞌ, e ri rutzil kꞌuꞌxaj.   
\c 13  
\s1 Ri lik chirajawaxik wi e ri rutzil kꞌuꞌxaj  
\p
\v 1 We ta e laꞌ riꞌin kanriq kinchꞌaꞌt pa ukꞌiyal chꞌaꞌtem ke ri tikawex y kanriq ne ri kichꞌaꞌtem ri ángeles yey na jinta ri rutzil ukꞌuꞌx ri Dios pa wanimaꞌ, riꞌ xa in pachaꞌ ri chꞌichꞌ kayojoyotik o ri chꞌichꞌ katzinowik.   
\p
\v 2 We ta e laꞌ yaꞌtal chwe kanqꞌalajisaj runaꞌoj ri Dios chikiwach ri tikawex y kanmaj usukꞌ ronoje ri ewatal chikiwach jujun chik y kanmaj usukꞌ ronoje naꞌoj, y we ta lik kꞌo kubꞌulibꞌal nukꞌuꞌx rukꞌ ri Dios chaꞌ utz rukꞌ waꞌ kanjalkꞌatij ne kiluwar ri nimaq taq juyubꞌ, yey na jinta ri rutzil ukꞌuꞌx ri Dios pa wanimaꞌ, riꞌ na jinta kꞌana nuchak chwach ri Dios.   
\p
\v 3 We ta e laꞌ kanjach chike ri nibꞌaꞌibꞌ ronoje ri bꞌitaq we y tobꞌ ne kanya wibꞌ re kimporoxik xa re takꞌabꞌal nuqꞌij, yey na jinta ri rutzil ukꞌuꞌx ri Dios pa wanimaꞌ, riꞌ na jinta kꞌana kutiqoj chwe.   
\q1
\v 4 We junoq kꞌo ri rutzil ukꞌuꞌx ri Dios pa ranimaꞌ,  
\q2 riꞌ kꞌo unimal ukꞌuꞌx kukꞌ ri tikawex,  
\q2 lik utz ukꞌuꞌx,  
\q2 na kꞌax ta ukꞌuꞌx chirij junoq,  
\q2 na kutakꞌabꞌaꞌ ta uqꞌij  
\q2 y na kuꞌan ta nim che ribꞌ.   
\q1
\v 5 We junoq kꞌo ri rutzil ukꞌuꞌx ri Dios pa ranimaꞌ,  
\q2 riꞌ na kuꞌan ta ri na taqal ta che.  
\q2 Na xew ta kok il che ri kajawax che rire,  
\q2 ma e ne kok il che ri kajawax chike ri jujun chik.  
\q2 Na xa ta rukꞌ jutzꞌit kape royowal  
\q2 y na kukꞌol ta oyowal pa ranimaꞌ.   
\q1
\v 6 We junoq kꞌo ri rutzil ukꞌuꞌx ri Dios pa ranimaꞌ,  
\q2 riꞌ kubꞌisoj ri na jusukꞌ taj kaꞌanik  
\q2 yey lik kakiꞌkot che ri jusukꞌ kaꞌanik.   
\q1
\v 7 We junoq kꞌo ri rutzil ukꞌuꞌx ri Dios pa ranimaꞌ,  
\q2 riꞌ kuyul re ronoje,  
\q2 lik kubꞌul ukꞌuꞌx rukꞌ ri Dios y kukꞌ ri jujun chik,  
\q2 xaqi e royeꞌem ri utz  
\q2 y kuchꞌij uchuqꞌabꞌ janipa ri kape puwiꞌ.   
\p
\v 8 Ri rutzil kꞌuꞌxaj re ri Dios na kasach ta kꞌana uwach. Pero kopon ri qꞌij echiriꞌ na kayaꞌ ta chi che junoq kuqꞌalajisaj runaꞌoj ri Dios, na kayaꞌ ta chi ne che junoq kachꞌaꞌt pa jujun chik chꞌaꞌtem na umajom taj y na kayaꞌ ta chi ne che junoq kutzijoj ri uqꞌalajisam ri Dios che; ma ronoje waꞌ xa kakꞌisik.   
\p
\v 9 Woꞌora na qetaꞌam ta ronoje y na kaqariq ta uqꞌalajisaxik ronoje runaꞌoj ri Dios.  
\v 10 Pero kopon na kꞌu ri qꞌij echiriꞌ ronoje katzꞌaqat uwach; ekꞌu riꞌ ri na tzꞌaqat taj, xa kakꞌisik.  
\v 11 Ma riꞌin echiriꞌ in kꞌoꞌm, ronoje ri kambꞌiꞌij, ri kanchꞌobꞌo y ri kanmaj usukꞌ e re juna kꞌoꞌm. Noꞌj echiriꞌ xinnimarik, xinya kan ri kanꞌan chi nuchꞌutiꞌnal.   
\p
\v 12 Woꞌora e pachaꞌ kojtzuꞌn pa juna espejo sutzꞌ uwach; noꞌj kopon na ri qꞌij kaqil uwach ri Dios, kꞌa ekꞌuchiriꞌ kaqꞌalajin chiqawach ri kaqilo. Woꞌora na kaqꞌalajin ta ronoje chinuwach; noꞌj kꞌo kꞌu jun qꞌij echiriꞌ kaqꞌalajin ronoje chinuwach, jelaꞌ pachaꞌ ri Dios lik retaꞌam ronoje ri kꞌo pa wanimaꞌ.   
\p
\v 13 Woꞌora chirajawaxik kakꞌojiꞌ kubꞌulibꞌal qakꞌuꞌx rukꞌ ri Dios tobꞌ kꞌamajaꞌ kaqil uwach, kaqoyꞌej rubꞌiꞌtisim kan ri Dios chiqe y kakꞌojiꞌ ri rutzil ukꞌuꞌx ri Dios pa qanimaꞌ. Chike kꞌu wa oxibꞌ, ri más kajawax chiqe e ri rutzil kꞌuꞌxaj.   
\c 14  
\s1 Ri kechꞌaꞌt pa jujun chik chꞌaꞌtem na kimajom taj  
\p
\v 1 Choka kꞌu alaq il che kakꞌojiꞌ ri rutzil kꞌuꞌxaj pa animaꞌ alaq, yey rayij alaq uriqik janipa ri uyaꞌom ri Ruxlabꞌixel ri Dios chiqe re ꞌanabꞌal ruchak. Y che taq waꞌ wa yaꞌtal chiqe, ri lik kajawaxik e ri qꞌalajisanik re runaꞌoj ri Dios.  
\v 2 Ma e ri jun yaꞌtal che ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios kachꞌaꞌt pa juna chik chꞌaꞌtem na umajom taj y na kamajtaj ta usukꞌ, e rukꞌ ri Dios kachꞌaꞌt wi, na e ta kukꞌ ri tikawex. Ma na jinta junoq kamajaw usukꞌ ri kubꞌiꞌij, ma waꞌ ewatal chikiwach ri tikawex.  
\v 3 Noꞌj ri jun kuqꞌalajisaj runaꞌoj ri Dios, kubꞌiꞌij waꞌ chike ri tikawex re kikꞌiyibꞌal chwach ri Dios, re pixabꞌanik y re kunimarisaj kikꞌuꞌx.   
\p
\v 4 Ri jun yaꞌtal che kachꞌaꞌt pa juna chꞌaꞌtem na umajom taj, kuꞌan waꞌ re toꞌbꞌal chiribꞌil ribꞌ. Noꞌj kꞌu ri jun yaꞌtal che kuqꞌalajisaj runaꞌoj ri Dios, riꞌ e kebꞌutoꞌ konoje ri ketaw re y jelaꞌ kekꞌiy ri tinamit re ri Cristo.   
\p
\v 5 Chinuwach riꞌin utz we ta kayaꞌiꞌ che onoje alaq ri kachꞌaꞌt alaq pa jujun chik chꞌaꞌtem na majom ta alaq, pero ri lik utz e we ta kayaꞌiꞌ che alaq kaqꞌalajisaj alaq runaꞌoj ri Dios pa ri chꞌaꞌtem alaq. Ma waꞌ más kꞌo kutiqoj che riglesia chwa ri xa kꞌo kabꞌiꞌx pa juna chik chꞌaꞌtem na kamajtaj ta usukꞌ. Yey waꞌ xew kꞌo kutiqoj che riglesia we kꞌo junoq kuqꞌalajisaj saꞌ keꞌelawi ri xbꞌiꞌxik, y kubꞌiꞌij kꞌu waꞌ pa kichꞌaꞌtem ri ketaw re.   
\p
\v 6 Ma we e laꞌ kinopon ukꞌ alaq hermanos y xew kinchꞌaꞌt chiwach alaq pa juna chꞌaꞌtem na kamaj ta alaq usukꞌ, ¿saꞌ kutiqoj riꞌ che alaq? Na jintaj. Noꞌj we pa ri chꞌaꞌtem alaq kantzijoj rukꞌutum ri Dios chwe, kantzijoj ri wetaꞌam puwi ri Qꞌijsaq, kantzijoj ruqꞌalajisam ri Dios chwe o juna kꞌutunik, ronoje taq kꞌu riꞌ waꞌ lik kꞌo kutiqoj che alaq.   
\p
\v 7 Ri jujun chik chꞌaꞌtem na kamajtaj ta usukꞌ kanjunimaj rukꞌ jun suꞌ o jun arpa; ma we na qꞌalaj ta uchꞌawisaxik kaꞌanik, na kamajtaj ta usukꞌ ri kachꞌawisaxik.  
\v 8 Y jelaꞌ ri trompeta kachꞌawisaxik chaꞌ ri soldados kakiyijbꞌaꞌ kibꞌ re kebꞌek pa chꞌaꞌoj. Pero we na qꞌalaj ta uchꞌawisaxik kaꞌanik, ri soldados na kebꞌok ta il che.  
\v 9 Jekꞌulaꞌ ralaq, we ri chꞌaꞌtem kel lo pachiꞌ alaq na qꞌalaj taj, ¿suꞌanik kꞌu riꞌ kamajtaj usukꞌ ri kabꞌiꞌij alaq? Ma riꞌ xa e pachaꞌ kasach ri chꞌaꞌtem alaq pa ri tew.   
\p
\v 10 Qatzij wi ukꞌiyal chꞌaꞌtem kꞌo che ruwachulew y chujujunal lik kꞌo taq ubꞌe chikiwach ri kechꞌaꞌtibꞌen re.  
\v 11 Yey we riꞌin na wetaꞌam taj saꞌ keꞌelawi ruchꞌaꞌtem junoq, riꞌ pachaꞌ in juna aj naj chwach ri kachꞌaꞌtik yey rire e juna aj naj chinuwach riꞌin.   
\p
\v 12 Ekꞌu ralaq, ruma ri lik karayij alaq ri kuya ri Dios re ꞌanabꞌal ruchak, e lik tzukuj alaq uꞌanik ri lik kebꞌutoꞌ riglesia chaꞌ ketikiꞌ jusukꞌ chwach ri Dios.  
\v 13 Ruma kꞌu laꞌ we kꞌo junoq yaꞌtal che ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios kachꞌaꞌt pa juna chꞌaꞌtem na umajom taj, chutzꞌonoj kꞌu riꞌ che ri Dios chaꞌ kayaꞌtaj che kuqꞌalajisaj waꞌ pa kichꞌaꞌtem ri ketaw re.  
\v 14 Ma we e laꞌ riꞌin kanꞌan orar pa juna chꞌaꞌtem na kanmaj ta usukꞌ, e ri wanimaꞌ ri kachꞌaꞌt rukꞌ ri Dios, pero ri nunaꞌoj na jinta kꞌo karesaj che.   
\p
\v 15 ¿Saꞌ kꞌu riꞌ ri kanꞌano? Kꞌo jutaq laj kanꞌan orar y kambꞌixoj rubꞌiꞌ ri Dios pa juna chꞌaꞌtem na kanmaj ta usukꞌ tobꞌ xew ri wanimaꞌ kachꞌaꞌt rukꞌ Rire, pero también rukꞌ ri nunaꞌoj kanꞌan orar y kambꞌixoj rubꞌiꞌ ri Dios pa ri chꞌaꞌtem kanmaj usukꞌ.  
\v 16 Ma we rilal kayak la uqꞌij ri Dios pa juna chik chꞌaꞌtem na kamajtaj ta usukꞌ yey waꞌ uyaꞌom ri Ruxlabꞌixel ri Dios cheꞌla, y ri ketaw re na kakiriq ta kꞌu ri chꞌaꞌtem yaꞌtal cheꞌla, ¿saꞌ kꞌu uꞌanik riꞌ kakibꞌiꞌij rike «Amén» che ri tioxibꞌal xꞌan la we na xkimaj ta usukꞌ ri xbꞌiꞌij la?  
\v 17 Y tobꞌ lik chom ri tioxibꞌal kaꞌan rilal, waꞌ na jinta kutiqoj che ri kibꞌinik kisilabꞌik ri ketaw re.   
\p
\v 18 Kantioxij che ri Dios ma riꞌin más yaꞌtal chwe chiwach ralaq kinchꞌaꞌt pa jujun chik chꞌaꞌtem na numajom taj.  
\v 19 Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, echiriꞌ kimolom kibꞌ ri tinamit re ri Cristo, más kuaj kambꞌiꞌij tobꞌ kebꞌ oxibꞌ chꞌaꞌtem lik kamajtaj usukꞌ chaꞌ jelaꞌ kꞌo kakimaj ri jujun chik che, chwa ri kanwererej lajuj mil chi chꞌaꞌtem pa juna chꞌaꞌtem na qꞌalaj taj.   
\p
\v 20 Hermanos, ri naꞌoj alaq chuꞌana pachaꞌ ri kinaꞌoj ri e nimaꞌq chik. Maꞌan e alaq pachaꞌ alaq akꞌalabꞌ puwi ri kachꞌobꞌ alaq, tobꞌ utz we e kaꞌan alaq pachaꞌ akꞌalabꞌ chwach ri mak, ma rakꞌalabꞌ kꞌamajaꞌ kaketaꞌmaj waꞌ.  
\v 21 Ma chupa Rutzij Upixabꞌ ri Dios tzꞌibꞌital kanoq:  
\q1 Pa taq chꞌaꞌtem junwi y kuma taq tikawex e aj naj  
\q2 kinchꞌaꞌt kukꞌ wa tinamit.\f + \fr 14:21 \ft Ri Dios xebꞌutaq e aj naj chaꞌ ketaqan pakiwi rutinamit yey wa e aj naj xechꞌaꞌt kukꞌ pa jun chꞌaꞌtem na kakimaj ta usukꞌ rike.\f*  
\q1 Yey tobꞌ kꞌu jewaꞌ kanꞌano,  
\q2 na kakikoj ta nutzij\x * \xo 14:21 \xt Dt. 28:47-49\x* \rq Is. 28:11-12 \rq*  
\m kacha ri Dios Qajawxel.   
\p
\v 22 Echiriꞌ junoq kachꞌaꞌt pa juna chꞌaꞌtem na kamajtaj ta usukꞌ, waꞌ e jun kꞌutubꞌal chike ri na kikojom ta rubꞌiꞌ ri Cristo; noꞌj na je ta laꞌ kukꞌ ri kikojom chi rubꞌiꞌ. Ekꞌu ri qꞌalajisanik re runaꞌoj ri Dios, na e ta ke ri na kikojom ta rubꞌiꞌ ri Cristo, ma e ke ri kikojom chi rubꞌiꞌ.   
\p
\v 23 Ma we e laꞌ kimolom kibꞌ ri tinamit re ri Cristo y konoje kꞌut kechꞌaꞌt pa taq chꞌaꞌtem na kamajtaj ta usukꞌ, yey kok kꞌu bꞌi junoq kꞌamajaꞌ kumaj usukꞌ saꞌ waꞌ o junoq kꞌamajaꞌ kukoj rubꞌiꞌ ri Cristo, ¿saꞌ kꞌu ri kuchꞌobꞌ che waꞌ? ¿Na kubꞌiꞌij ta nawi chꞌuꞌjerinaq alaq?  
\v 24 Noꞌj we kok bꞌi junoq kꞌamajaꞌ kukoj rubꞌiꞌ ri Cristo o kꞌamajaꞌ kumaj usukꞌ saꞌ waꞌ yey kuto katajin alaq che ubꞌiꞌxikil saꞌ ri uqꞌalajisam ri Dios che alaq; rukꞌ kꞌu ronoje riꞌ ri kabꞌiꞌij alaq, kunaꞌ ribꞌ rire aj mak chwach ri Dios.  
\v 25 Kaqꞌalajin kꞌu riꞌ saꞌ ri kꞌo pa ranimaꞌ y jelaꞌ kaqaj umejelem, kuloqꞌnimaj uqꞌij ri Dios y kubꞌiꞌij paqatzij wi kꞌo ri Dios chixoꞌlibꞌal alaq.   
\s1 Echiriꞌ kaqamol qibꞌ, qaꞌana ronoje chucholaꞌj  
\p
\v 26 ¿Saꞌ kꞌu riꞌ rusukꞌ kaꞌan alaq hermanos echiriꞌ kamol ibꞌ alaq? Utz we e kꞌo ri kakibꞌixoj rubꞌiꞌ ri Dios, e kꞌo ri kakiya kꞌutunik, e kꞌo ri keqꞌalajisan juna tzij re ri Dios. Utz we e kꞌo ri kechꞌaꞌt pa juna chik chꞌaꞌtem na kimajom taj yey e kꞌo ri keqꞌalajisan re wa chꞌaꞌtem. ꞌAna kꞌu alaq ronoje waꞌ re ukꞌiyibꞌal ri kibꞌinik kisilabꞌik rutinamit ri Dios.   
\p
\v 27 Y echiriꞌ molom ibꞌ alaq, utz we xa e kaꞌibꞌ o e oxibꞌoq kechꞌaꞌt pa chꞌaꞌtem na kamajtaj ta usukꞌ; y kiꞌana kꞌu waꞌ pa jujun, na xa ta jumul. Yey kajawaxik kꞌo junoq kaqꞌalajisan re waꞌ.  
\v 28 Pero we chikixoꞌl ri hermanos kimolom kibꞌ chiriꞌ na jinta junoq kariqow uqꞌalajisaxik ri kakibꞌiꞌij, mechꞌaw kꞌu riꞌ; xew chechꞌaꞌta rukꞌ ri Dios pa kanimaꞌ.  
\v 29 Jekꞌulaꞌ, utz we xa e kaꞌibꞌ o e oxibꞌoq kakitzijoj saꞌ ri uqꞌalajisam ri Dios chike. Yey ri ketaw re lik kichꞌobꞌo chi utz, we waꞌ e utzij ri Dios che rutinamit.   
\p
\v 30 We kꞌo junoq katzijonik yey kꞌo kuqꞌalajisaj ri Dios che junoq chik tzꞌulik, ri katzijonik e chutanabꞌaꞌ ri kubꞌiꞌij; tekꞌuchiriꞌ, ri jun chik utz kujeq ubꞌiꞌxikil ri tzij xuqꞌalajisaj ri Dios che.  
\v 31 Ma e taq ri yaꞌtal juna tzij re ri Dios chike, utz we chikijujunal kakiqꞌalajisaj waꞌ, pero kiꞌana kꞌu waꞌ pa jujun, na xa ta jumul, chaꞌ jelaꞌ konoje kꞌo kakimaj che y kepixabꞌax ruma.   
\p
\v 32 E junoq yaꞌtal che kuqꞌalajisaj juna tzij re ri Dios, kꞌo puqꞌabꞌ ruchapabꞌexik waꞌ.\f + \fr 14:32 \ft Ri keꞌelawi e chirajawaxik kuchꞌobꞌ raqan chi utz jampalaꞌ y suꞌanik kuqꞌalajisaj ri tzij uyaꞌom ri Dios che.\f*  
\v 33 Ma ri Dios e Dios re utzil chomal, na re ta sachibꞌal naꞌoj.  
\p Ekꞌu taqej alaq ri kakiꞌan taq rutinamit ri Dios echiriꞌ kakimol kibꞌ.  
\v 34 Rixoqibꞌ mechꞌaꞌtik echiriꞌ kamol ibꞌ alaq pa rubꞌiꞌ ri Cristo. Ma ri taqal chike rike e kakikoj tzij jelaꞌ pachaꞌ ri kubꞌiꞌij Rutzij Upixabꞌ ri Dios.  
\v 35 Rixoqibꞌ we kꞌo kakaj kaketaꞌmaj, kitzꞌonoj kꞌu riꞌ chike ri kachijil chikocho, ma na ubꞌe taj kechꞌaꞌt piglesia.\f + \fr 14:35 \ft Waꞌ na e ta keꞌelawi rixoq na utz taj kachꞌaꞌt kꞌenoq piglesia. Ma ri Pablo kubꞌiꞌij utz we rixoq kuꞌan qꞌalajisanik o kuꞌan orar echiriꞌ kimolom kibꞌ rutinamit ri Dios. 1 Co. 11:5\f*   
\p
\v 36 Kꞌuna chikꞌuꞌx alaq, na ukꞌ ta alaq petinaq wi ri Tzij Pixabꞌ re ri Dios y na xew ta ukꞌ ralaq oponinaq wi.  
\v 37 We kꞌo kꞌu junoq che alaq kuchꞌobꞌo kuriq uqꞌalajisaxik Rutzij ri Dios o lik kumaj usukꞌ runaꞌoj ri Dios, riꞌ chirajawaxik karetaꞌmaj waꞌ: Ri kantzꞌibꞌaj che alaq, ronoje e Utzij Upixabꞌ lo ri Qanimajawal.  
\v 38 Pero we kꞌo junoq na karaj ta kukoj wa nubꞌiꞌim loq, rukꞌ kꞌu rire kꞌo wi.  
\v 39 E uwariꞌche hermanos, yaꞌa ibꞌ alaq che uqꞌalajisaxik ri tzij yaꞌom che alaq ruma ri Dios. Yey meqꞌatej alaq ri kechꞌaꞌt pa jujun chik chꞌaꞌtem yaꞌtal chike ruma ri Ruxlabꞌixel ri Dios.  
\v 40 Xew kꞌu lik ꞌana alaq ronoje chi utz y chucholaꞌj e chirij ri taqalik kaꞌanik.   
\c 15  
\s1 Ri kꞌastajibꞌal re ri Qanimajawal Jesucristo  
\p
\v 1 Ekꞌu woꞌora, hermanos, kuaj kankuxtaj che alaq wa Utzilaj Tzij nutzijom chi che alaq; e ri xkoj alaq y chupa ne waꞌ tikil wi alaq.  
\v 2 Ruma kꞌu wa Utzilaj Tzij, kariq alaq ri chomilaj kꞌaslemal petinaq rukꞌ ri Dios we lik tikil alaq chupa wa nutzijom che alaq. Noꞌj we na tikil ta alaq chupa, na jinta kꞌu xutiqoj riꞌ xkoj alaq rubꞌiꞌ ri Cristo.  
\v 3 Ma ri nukꞌutunik che alaq e ri xkꞌut chwe riꞌin, yey rukꞌuꞌxibꞌal ri kꞌutunik e waꞌ: Ri Cristo xkam ruma ri qamak jelaꞌ pachaꞌ ri tzꞌibꞌital kan chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios.\x * \xo 15:3 \xt Is. 53:5-12\x*  
\v 4 Yey Rire xmuqik pero churox qꞌij xkꞌastaj lo chikixoꞌl ri ekaminaq, jelaꞌ pachaꞌ ri tzꞌibꞌital kan chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios.\x * \xo 15:4 \xt Sal. 16:8-10\x*   
\p
\v 5 Ri Jesús xukꞌut uwach chwach ri Cefas;\f + \fr 15:5 \ft “Cefas”: E jun chik ubꞌiꞌ ri Pedro.\f* tekꞌuchiriꞌ, chikiwach ri kabꞌlajuj utaqoꞌn.\f + \fr 15:5 \ft Mt. 28:16-17; Mr. 16:14; Lc. 24:36; Jn. 20:19\f*  
\v 6 Tekꞌuchiriꞌ xukꞌut uwach chikiwach ukꞌiyal hermanos echiriꞌ kimolom kibꞌ, yey ri kajlibꞌal waꞌ kikꞌow ne uwiꞌ che ri woꞌobꞌ ciento. Y chike waꞌ e kꞌi ri kꞌa e kꞌaslik, tobꞌ e kꞌo jujun chike ya xekamik.  
\v 7 Yey xukꞌut uwach chwach ri Jacobo; tekꞌuchiriꞌ xukꞌut tanchi uwach chikiwach konoje rutaqoꞌn.  
\v 8 Kꞌisbꞌal chi kꞌu re, xukꞌut uwach chinuwach riꞌin, tobꞌ pachaꞌ in juna ralko neꞌ xalaxik na chupa ta ruqꞌijol.\f + \fr 15:8 \ft Ri Pablo na xukoj ta rubꞌiꞌ ri Cristo junam kukꞌ ri nabꞌe e taqoꞌn. Hch. 9:3-6; 1 Co. 9:1\f*   
\p
\v 9 Xukꞌut kꞌu uwach chinuwach riꞌin, tobꞌ ne lik na jinta ko nuwach chikiwach ri nikꞌaj chik utaqoꞌn ri Cristo, ma riꞌin lik xebꞌenuternabꞌej rukꞌ kꞌaxkꞌobꞌik rutinamit ri Dios, ri kikojom rubꞌiꞌ ri Cristo. E uwariꞌche na taqal tane kabꞌiꞌx chwe in utaqoꞌn.  
\v 10 Pero ruma ri unimal rutzil ukꞌuꞌx ri Dios wukꞌ, yaꞌtal chwe in jun chike rutaqoꞌn ri Jesús. Yey wa unimal rutzil ukꞌuꞌx lik kꞌo xutiqoj ma yaꞌtal chwe más kinchakun chikiwach ri jujun chik utaqoꞌn; tobꞌ waꞌ na in tane in ꞌanayom re, ma e ꞌanayom re ri rutzil ukꞌuꞌx ri Dios wukꞌ.  
\v 11 Tobꞌ china kꞌu ri kaꞌanaw ri chak, we e riꞌin o e rike, pero xa jun rutzijoxik kaqaꞌano; yey e ne waꞌ ri kojom ralaq.   
\s1 Ri kꞌastajibꞌal ke ri ekaminaq  
\p
\v 12 We kaqatzijoj kꞌu rukꞌastajibꞌal ri Cristo chikixoꞌl ri ekaminaq, ¿suꞌchak kꞌu riꞌ kꞌa e kꞌo jujun che alaq kakibꞌiꞌij na jinta kꞌastajibꞌal chike ri ekaminaq?  
\v 13 Ma we ta e laꞌ na jinta kꞌastajibꞌal chike ri ekaminaq, e keꞌelawi riꞌ na xkꞌastaj ta ri Cristo.  
\v 14 Yey we ri Cristo na xkꞌastaj taj, na jinta kutiqoj riꞌ ri kaqatzijoj y na jinta ne kutiqoj riꞌ ri kubꞌulibꞌal kꞌuꞌx alaq rukꞌ Rire.  
\v 15 Yey we na jinta junoq kakꞌastaj lo chikixoꞌl ri ekaminaq, riꞌ kojuꞌan xa oj aj raqꞌul chirij ri Dios ma xqabꞌiꞌij Rire xukꞌastajisaj lo ri Cristo.  
\v 16 Ma we ta e laꞌ na kekꞌastaj ta ri ekaminaq, na xkꞌastaj tane riꞌ ri Cristo.  
\v 17 Yey we ri Cristo na xkꞌastaj taj, na jinta kutiqoj riꞌ ri kubꞌulibꞌal kꞌuꞌx alaq rukꞌ y kꞌa sachinaq ne alaq riꞌ pa mak.  
\v 18 Yey we ta e riꞌ, ri xekamik kikojom bꞌi rubꞌiꞌ ri Cristo, xa jumul riꞌ xsach kiwach.  
\v 19 Ekꞌu riꞌoj, ri qakojom rubꞌiꞌ ri Cristo, we ta xew wara che ruwachulew kꞌo qoyeꞌem che Rire, riꞌ chike konoje ri tikawex che ruwachulew e riꞌoj ri más bꞌisobꞌal uwach ri qakꞌulumam.   
\p
\v 20 Pero na e ta kꞌu riꞌ, ma ri Cristo paqatzij wi xkꞌastajik. Yey e Rire ri nabꞌe xkꞌastaj lo chikixoꞌl ri ekaminaq, y waꞌ e kꞌutubꞌal re kꞌo kꞌastajibꞌal chike ri ekaminaq.  
\v 21 Ma jelaꞌ pachaꞌ ri kamik xok kukꞌ konoje ri tikawex ruma jun chi achi, waꞌ e ri nabꞌe tikawex; jekꞌuriꞌlaꞌ ri kꞌastajibꞌal ke ri ekaminaq e ruma jun chi Achi, waꞌ e ri Cristo.  
\v 22 Qonoje kꞌu riꞌ ri oj tikawex xa kojkamik ma junam qawach rukꞌ ri Adán, ma oj aj mak jelaꞌ pachaꞌ rire; yey qonoje kꞌu ri oj re ri Cristo, kaqariq jun chomilaj kꞌaslemal na jinta utaqexik.  
\v 23 Pero ri kꞌastajibꞌal qe riꞌoj, e kuꞌana na chupa ruqꞌijol. Ma ri nabꞌe xkꞌastajik e ri Cristo, yey we xkꞌun tanchi Rire, kꞌa tekꞌuchiriꞌ kojkꞌastaj janipa ri oj re Rire.   
\p
\v 24 Rukꞌ kꞌu rukꞌunik ri Cristo, kakꞌun ri kꞌisbꞌal qꞌij. Yey kuꞌana waꞌ echiriꞌ ri Cristo kusachisaj kiwach konoje ri kechꞌoꞌjin chirij; waꞌ e ri e taqanelabꞌ, ri kꞌo kiwach y ri kꞌo kichuqꞌabꞌ. Y kuya na kꞌu ronoje riꞌ ri taqanik puqꞌabꞌ ri Qaqaw Dios.  
\v 25 Ma lik chirajawaxik ri Cristo kataqan na puwi ronoje, kebꞌuya na kꞌu chuxeꞌ ri raqan konoje ri kechꞌoꞌjin chirij.  
\v 26 Y kꞌisbꞌal kꞌu re, e kasachisax uwach ri kamik.\f + \fr 15:26 \ft “Ri kamik”: Pa ri chꞌaꞌtem griego kubꞌiꞌij ri kamik e jun “aj retzelal kꞌuꞌx”. Kubꞌiꞌij waꞌ ma lik xibꞌibꞌal uwach yey na jinta kꞌo kajawan re.\f*  
\v 27 Ri Dios uyaꞌom chi ronoje puqꞌabꞌ Rukꞌajol, ma tzꞌibꞌital kanoq: «Ronoje taq kꞌu riꞌ ri kꞌolik, xya la puqꞌabꞌ»\x * \xo 15:27 \xt Sal. 8:6\x* kachaꞌ. Pero echiriꞌ kubꞌiꞌij «ronoje», waꞌ na e ta keꞌelawi ri Dios uyaꞌom ribꞌ puqꞌabꞌ Rukꞌajol, ma e ne ri Dios xyaꞌw ronoje puqꞌabꞌ Rukꞌajol.  
\v 28 Y echiriꞌ ronoje kꞌo chi chuxeꞌ ri raqan Rukꞌajol ri Dios, Rire kuya tanchi na ronoje puqꞌabꞌ Ruqaw, ri xyaꞌw re ronoje che; y jelaꞌ ri Dios kakꞌojiꞌ puwi ronoje ri kꞌolik.   
\p
\v 29 Yey we na jinta kꞌastajibꞌal ke ri ekaminaq, ¿suꞌchak kꞌu riꞌ e kꞌo jujun chixoꞌl alaq kakikꞌul ri bautismo pa kibꞌiꞌ ri ekaminaq chik? ¿Saꞌ kutiqoj riꞌ chike kakiꞌan waꞌ?  
\v 30 Yey we na jinta kꞌastajibꞌal chiqe, ¿saꞌ ne kutiqoj riꞌ xaqi katewun ri kamik paqawiꞌ riꞌoj ruma kaqatzijoj ri Utzilaj Tzij?  
\v 31 Paqatzij wi hermanos, lik kinkiꞌkot uma ralaq, ma wuma riꞌin kojom alaq rubꞌiꞌ ri Qanimajawal Jesucristo. Ruma kꞌu laꞌ na kinok ta il che ri kamik katewun panuwiꞌ ronoje qꞌij.  
\v 32 Chilaꞌ Éfeso lik xinchꞌoꞌjin kukꞌ “itzel taq awaj”.\f + \fr 15:32 \ft “Itzel taq awaj”: Laj e taq ri winaq itzel kikꞌuꞌx xeyakataj chirij ri Pablo.\f* We ta na jinta nukꞌaslemal chilaꞌ chikaj, ¿saꞌ kꞌu kutiqoj riꞌ kankꞌulumaj taq waꞌ che ruwachulew? We ta na kekꞌastaj ta ri ekaminaq, kꞌo kutiqoj ne riꞌ ri tzij kabꞌiꞌxik:  
\q1 Chojwoꞌqoq, chojqꞌabꞌaroq  
\q2 ma xa kojkamik \rq Is. 22:13 \rq*  
\m kachaꞌ.   
\p
\v 33 Masokotaj kꞌu alaq riꞌ rukꞌ waꞌ; ma e pachaꞌ ri jun tzij jewaꞌ kubꞌiꞌij: «We juna achi jusukꞌ ubꞌinik usilabꞌik kerachbꞌilaj ri na jusukꞌ ta kinaꞌoj y na chom ta kechꞌawik, riꞌ kayojtaj ri saqil ubꞌinik usilabꞌik»\x * \xo 15:33 \xt Pr. 13:10; 28:7\x* kachaꞌ.  
\v 34 Lik kꞌu chirajawaxik kakꞌun saq chiwach ralaq y mamakun chi alaq. Y chaꞌ kakꞌix kꞌana alaq che, kambꞌiꞌij waꞌ che alaq: Kꞌa e kꞌo ne jujun che alaq na ketaꞌam ta uwach ri Dios.   
\s1 Suꞌanik kekꞌastaj ri ekaminaq  
\p
\v 35 Laj ne kꞌo junoq kuꞌan wa tzꞌonobꞌal: «¿Suꞌanik kekꞌastaj ri ekaminaq? ¿Saꞌ ri kicuerpo we xekꞌastajik?» kachaꞌ.  
\v 36 Ri katzꞌonow re waꞌ, lik qꞌalaj na kumaj ta usukꞌ puwi ri kꞌastajibꞌal. Ma ri kꞌastajibꞌal e pachaꞌ juna ijaꞌ. Echiriꞌ katikik, nabꞌe na kachaqijik; kꞌa tekꞌuchiriꞌ katuxik.  
\v 37 Yey ri katikik, tobꞌ ijaꞌ re trigo o juna chik tikoꞌn, na junam ta chi katzuꞌnik echiriꞌ kel loq, ma rijaꞌ lik junwi katzuꞌn chwa rutux.  
\v 38 Ri Dios kuꞌan che ri tikoꞌn kabꞌojanik jelaꞌ pachaꞌ ri karaj Rire, y chujujunal uwach taq rijaꞌ kuꞌan che jelaꞌ pachaꞌ ri taqal che.   
\p
\v 39 Kꞌi taq kiwach ri e kꞌo che ruwachulew. Jelaꞌ pachaꞌ ri tikoꞌn junwi, jekꞌulaꞌ taq ri kꞌo kitiꞌjil, na junam ta kiwach. Ma junwi ri kitiꞌjil ri tikawex y junwi ri kitiꞌjil ri chikop; jekꞌulaꞌ junwi ri kitiꞌjil ri kar yey junwi ri kitiꞌjil rawaj kexikꞌikꞌik.   
\p
\v 40 Kꞌo kꞌu e ꞌanatalik e kiwach e kꞌo chikaj, yey kꞌo e ꞌanatalik e kiwach e kꞌo che ruwachulew. Ma junwi ri kichomalil ri e kꞌo chikaj chwa ri kichomalil ri e kꞌo che ruwachulew.  
\v 41 Taq ri e kꞌo chikaj, konoje kewonik, pero na junam ta ri kiwonibꞌal. Ma ruwonibꞌal ri qꞌij junwi chwa ruwonibꞌal ri ikꞌ y ri chꞌumil. Yey chikijujunal chꞌumil junwi taq ne ri kichomalil.   
\p
\v 42 Ri kukꞌut wa jun kꞌambꞌal naꞌoj puwi rijaꞌ e waꞌ: Ri qacuerpo che ruwachulew junwi chwa ri kayaꞌ chiqe chiqawach apanoq. Echiriꞌ kojkamik, ri qacuerpo kamuqik y kaqꞌayik. Yey echiriꞌ kojkꞌastajik, lik junwi ri qacuerpo, ma waꞌ na kakam ta chik.  
\v 43 Ri qacuerpo echiriꞌ kamuqik, na jinta kꞌana uwach. Noꞌj we xkꞌastaj lo che ri kamik, kuꞌana lik kꞌo uwach. Jekꞌulaꞌ echiriꞌ kamuq ri qacuerpo, na jinta kꞌana uchuqꞌabꞌ; noꞌj we xkꞌastaj loq, kuꞌana lik kꞌo uchuqꞌabꞌ.  
\v 44 Ri qacuerpo echiriꞌ kamuqik, xa re ruwachulew; noꞌj echiriꞌ kakꞌastaj lo che ri kamik, kuꞌana jun cuerpo lik rewi re ri kꞌaslemal chilaꞌ chikaj. Ma jelaꞌ pachaꞌ wa qacuerpo lik rewi re ri qakꞌaslem wara che ruwachulew, jekꞌulaꞌ kajawax jun qacuerpo lik rewi re ri qakꞌaslemal chilaꞌ chikaj.   
\p
\v 45 Ma tzꞌibꞌital kan chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios: “Echiriꞌ xꞌan ri nabꞌe achi Adán, xyaꞌ ukꞌaslem.”\x * \xo 15:45 \xt Gn. 2:7\x* Noꞌj ri “ukaꞌm Adán” (waꞌ e ri Cristo) e aj yaꞌl ri chomilaj kꞌaslemal na jinta utaqexik.  
\v 46 Ri qacuerpo xyaꞌ nabꞌe, xa e re ruwachulew. Chiqawach kꞌu apanoq kayaꞌ jun cuerpo chiqe lik rewi re ri qakꞌaslemal chilaꞌ chikaj.  
\v 47 Ri nabꞌe achi e re ruwachulew, ma xꞌaniꞌ rukꞌ ulew. Pero rukaꞌm achi, waꞌ e ri Qanimajawal Jesucristo, e re chikaj ma chilaꞌ petinaq wi.  
\v 48 Woꞌora ri qacuerpo e pachaꞌ rucuerpo ri nabꞌe achi, xa re ulew; noꞌj echiriꞌ kojkꞌastaj lo chupa ri kamik, ri cuerpo kayaꞌ chiqe e pachaꞌ ri cuerpo kꞌastajinaq re ri Jun xpe chilaꞌ chikaj.  
\v 49 Y tobꞌ woꞌora ri qacuerpo xa e pachaꞌ re ri jun achi ꞌanom rukꞌ ulew, kopon na kꞌu ri qꞌij ri qacuerpo kuꞌana jelaꞌ pachaꞌ re ri Jun xpe chilaꞌ chikaj.   
\p
\v 50 Kambꞌiꞌij kꞌu che alaq hermanos, riꞌoj na utz taj kojok pa rutaqanik ri Dios chilaꞌ chikaj rukꞌ wa cuerpo re ruwachulew, ri xa kakamik; ma waꞌ na taqal ta che ri qakꞌaslemal na jinta utaqexik.   
\p
\v 51 Tape alaq, ma kanqꞌalajisaj chiwach alaq ri na etaꞌmatal ta lo ojertan. Ri oj re ri Cristo, na qonoje taj kojkamik, pero qonoje kajalkꞌatix uwach ri qacuerpo echiriꞌ ri Cristo kakꞌun tanchik.  
\v 52 Waꞌ xa pa joqꞌotaj kuꞌano, e pachaꞌ echiriꞌ junoq kuyupij ruwach. Echiriꞌ katataj kꞌu ri kꞌisbꞌal uchꞌawibꞌal ri trompeta, xaqikꞌateꞌt kekꞌastajisax lo ri ekaminaq rukꞌ jun cuerpo na kakam ta chik; yey janipa kꞌu ri oj kꞌaslik, kajalkꞌatix uwach ri qacuerpo.  
\v 53 Ma ri qacuerpo woꞌora xa kakamik. Lik chirajawaxik kꞌut kajal uwach rukꞌ jun na kakam ta chik.  
\v 54 Ekꞌuchiriꞌ kayaꞌ ri qacuerpo na kakam ta chik, kꞌa e riꞌ kuꞌana na ri tzꞌibꞌital kan pa Ruchꞌaꞌtem ri Dios:  
\q1 Xsach kꞌu uwach ri kamik,  
\q2 ma ri kꞌaslemal xuchꞌij uchuqꞌabꞌ. \rq Is. 25:8 \rq*   
\p
\v 55 Yey kubꞌiꞌij che ri kamik:  
\q1 ¿Pa kꞌo wi riꞌ rachuqꞌabꞌ woꞌora?  
\q2 ¡Na jinta chik!  
\q1 Ma na jinta chi achuqꞌabꞌ paqawiꞌ re kaꞌan kꞌax chiqe,  
\q1 xatuꞌan jelaꞌ pachaꞌ ri aqaj echiriꞌ na jinta chi uxul re katiꞌoꞌnik \rq Os. 13:14 \rq*  
\m kachaꞌ.   
\p
\v 56 Ma e ri mak kuya lo uchuqꞌabꞌ ri kamik chaꞌ kuꞌan kꞌax chiqe. Yey e ruma ri mak kaqaꞌano, kaqꞌalajinik taqal chiqe kaqꞌat tzij paqawiꞌ ruma xqapalajij Rutzij Upixabꞌ ri Dios.  
\v 57 Pero xa maltiox kꞌu che ri Dios, ma Rire kuya chiqe kaqachꞌij uchuqꞌabꞌ ri mak ruma ri Qanimajawal Jesucristo.  
\v 58 E uwariꞌche alaq nu hermanos, ri lik kꞌax kannaꞌ alaq, lik tikila alaq jusukꞌ y maya kꞌu alaq luwar che ritzel kuchꞌij chuqꞌabꞌ alaq. E lik yaꞌa ibꞌ alaq che uꞌanik ruchak ri Qanimajawal, ma etaꞌam chi alaq lik kꞌo kutiqoj ronoje ri chak kaꞌan alaq pa rubꞌiꞌ.   
\c 16  
\s1 Ri qasaꞌn kataq bꞌi chike rutinamit ri Dios  
\p
\v 1 Chwi kꞌu ri qasaꞌn katajin alaq che umolik re toꞌbꞌal ke ri hermanos,\f + \fr 16:1 \ft Wa qasaꞌn e toꞌbꞌal ke ri hermanos e kꞌo pa kꞌax chilaꞌ Jerusalem. Ro. 15:26; 2 Co. 8–9\f* kambꞌiꞌij kꞌu che alaq: Jelaꞌ ꞌana alaq che pachaꞌ rumolik ximbꞌiꞌij chike riglesias e kꞌo Galacia.  
\v 2 Ronoje taq nabꞌe qꞌij che ri semana, chijujunal alaq kesaj alaq ri qasaꞌn alaq e chirij ri kachꞌak alaq y kakꞌol kꞌu alaq riꞌ. ꞌAna alaq waꞌ chaꞌ we xinopon riꞌin, na jinta chi qasaꞌn kamol alaq, ma kꞌolotal chik.  
\v 3 Y we xinopon kꞌut, kebꞌenutaq bꞌi Jerusalem ri hermanos kachaꞌiꞌ uma ralaq che ujachik ri qasaꞌn y kanya bꞌi jun carta chike puwi waꞌ.  
\v 4 Y we kajawaxik kinꞌek riꞌin kukꞌ, junam ne riꞌ kojꞌek.   
\s1 Ri bꞌenam karaj kuꞌan ri Pablo  
\p
\v 5 Kinopon na ukꞌ alaq, pero nabꞌe na kinikꞌow pa taq riglesias e kꞌo Macedonia; tekꞌuchiriꞌ kinopon chilaꞌ Corinto.  
\v 6 Yey laj ne kinkanaj kan ukꞌ alaq y kinnajtir chiriꞌ ma kanwoyꞌej na kikꞌow ruqꞌijol echiriꞌ kꞌax tew y kꞌo jabꞌ, y jelaꞌ utz kintoꞌ bꞌi alaq echiriꞌ kanmaj tanchi ubꞌi nubꞌe.  
\v 7 Ma riꞌin na kuaj taj kinikꞌow ukꞌ alaq xa pa kꞌalalem; kuaj kinkꞌojiꞌ ukꞌiyal qꞌij ukꞌ alaq, we e karaj riꞌ ri Qanimajawal.  
\v 8 Pero kꞌamajaꞌ kinꞌek ma kuaj kinkꞌojiꞌ na wara Éfeso pa ri nimaqꞌij re Pentecostés.  
\v 9 Na kuaj ta kꞌu kinel bꞌi wara woꞌora, ma ri chak yaꞌom chinuwach lik nim y lik utz elinaq, yey ruma ne waꞌ lik e kꞌi ri eyaktajinaq chwij.   
\s1 Kꞌisbꞌal Pixabꞌanik che riglesia kꞌo Corinto  
\p
\v 10 We xopon ri Timoteo ukꞌ alaq, kꞌulu alaq chi utz chaꞌ kakꞌojiꞌ ukꞌ alaq chi utzil chomal; ma rire jelaꞌ pachaꞌ riꞌin, junam kojchakun pa ruchak ri Qanimajawal.  
\v 11 E uwariꞌche, na utz taj we kꞌo junoq che alaq kukꞌaq bꞌi uqꞌij rire; e toꞌo alaq che rupetik chaꞌ kumaj tanchi lo ubꞌe chi utzil chomal, ma riꞌin woyeꞌem katzelej lo wukꞌ junam kukꞌ ri jujun chik hermanos.   
\p
\v 12 Chwi kꞌu ri hermano Apolos, riꞌin lik xinelaj che chaꞌ kerachbꞌilaj bꞌi ri hermanos kebꞌek chilaꞌ ukꞌ alaq, pero na xraj ta kꞌenoq xeꞌek woꞌora. Kꞌo juna qꞌij laꞌ echiriꞌ kayaꞌtaj che kopon ukꞌ alaq.   
\p
\v 13 Lik chajij ri bꞌinik silabꞌik alaq, tikila alaq chi utz chupa ri kubꞌulibꞌal kꞌuꞌx alaq rukꞌ ri Dios, lik chuqꞌubꞌej ibꞌ alaq chwach ri Dios y mok kꞌu xiꞌin ibꞌ ukꞌ alaq.  
\v 14 Janipa ri kaꞌan alaq, ꞌana alaq ronoje rukꞌ rutzil kꞌuꞌxaj.   
\p
\v 15 Hermanos, etaꞌam chi alaq ri hermano Estéfanas kukꞌ rufamilia e rike ri nabꞌe xkikoj rubꞌiꞌ ri Cristo chixoꞌlibꞌal alaq chilaꞌ Acaya,\f + \fr 16:15 \ft Corinto e jun tinamit kꞌo pa ri luwar re Acaya.\f* yey rike lik kiyaꞌom kibꞌ che kitoꞌik taq ri hermanos.  
\v 16 Ekꞌu kuaj riꞌin e kataqej alaq janipa ri kakibꞌiꞌij che alaq; jekꞌulaꞌ riꞌ ꞌana alaq chike konoje ri e jelaꞌ pachaꞌ rike, ma rike e toꞌbꞌel y lik kiyaꞌom kibꞌ pa ruchak ri Dios.   
\p
\v 17 Lik xinkiꞌkot rukꞌ ri kikꞌunik ri Estéfanas, ri Fortunato y ri Acaico, ma rike e petinaq Corinto pakꞌaxel ralaq; ekꞌu kannaꞌ riꞌin e pachaꞌ xkꞌun ralaq wukꞌ.  
\v 18 Ma rike lik xkinimarisaj nukꞌuꞌx riꞌin y jenelaꞌ xkiꞌan che ralaq. Taqal kꞌu riꞌ kayak kiqꞌij konoje ri kakiꞌan jelaꞌ pachaꞌ rike.   
\p
\v 19 Ri hermanos e kꞌo pa taq riglesias re Asia kakiya pan rutzil wach alaq. Ri hermano Aquila y ri hermana Priscila kukꞌ konoje ri kakimol kibꞌ chikocho, lik kakiya pan rutzil wach alaq pa rubꞌiꞌ ri Qanimajawal Jesucristo.  
\v 20 Yey konoje ri hermanos wara kakiya pan rutzil wach alaq. Yaꞌa kꞌu rutzil wach alaq chiwach alaq rukꞌ jun saqil tzꞌubꞌuj chiꞌaj\f + \fr 16:20 \ft “Jun saqil tzꞌubꞌuj chiꞌaj”: Ri Pablo jewaꞌ xubꞌiꞌij ma rike e kakiꞌan waꞌ chikiwach echiriꞌ kakiya rutzil kiwach.\f* chwach ri Dios.   
\p
\v 21 Woꞌora e riꞌin in Pablo, in ri kintzꞌibꞌan re wa rutzil wach alaq rukꞌ ri nuqꞌabꞌ.   
\p
\v 22 ¡Ya kakꞌun lo ri Qanimajawal Jesucristo! Janipa kꞌu ri na kꞌax ta kakinaꞌ Rire, kꞌo chi ri qꞌatbꞌal tzij re ri Dios pakiwiꞌ.  
\v 23 Kꞌulu alaq ri unimal rutzil ukꞌuꞌx ri Qanimajawal Jesucristo.  
\v 24 Lik kꞌax kannaꞌ onoje alaq pa rubꞌiꞌ Rire. Amén.