\id 2CO - Achiꞌ, Rabinal NT (traditional orthography) [acr] (acrT) -2009 (DBL 2013) \h 2 Corintios \toc1 Rucaꞌm carta xutzꞌibaj ri Pablo che riglesia cꞌo Corinto \toc2 2 Corintios \toc3 2 Co. \mt1 Rucaꞌm carta xutzꞌibaj ri Pablo che riglesia cꞌo Corinto \c 1 \s1 Ri Pablo cuya pan rutzil quiwach ri hermanos e cꞌo pa ri tinamit Corinto \p \v 1 Riꞌin in Pablo in takoꞌn re ri Kanimajawal Jesucristo ma e ri Dios yaꞌyom wa chac chwe. Riꞌin junam rucꞌ ri hermano Timoteo cakaya pan rutzil wach alak, ri alak utinamit ri Dios re riglesia cꞌo Corinto, y chique conoje ri hermanos ejekel chupa ronoje tak ri luwar re Acaya.\f + \fr 1:1 \ft Corinto e jun tinamit cꞌo pa ri luwar re Acaya.\f* \v 2 Cꞌulu cꞌu alak ri unimal rutzil cꞌuꞌxaj y ri utzil chomal re ri Kakaw Dios y re ri Kanimajawal Jesucristo. \s1 Ri bochibal kacꞌuꞌx cuya ri Dios \p \v 3 ¡Lic nim ukꞌij ri Dios, Rukaw ri Kanimajawal Jesucristo! Ma e Rire ri lic cucꞌut ri cꞌaxnaꞌbal ucꞌuꞌx chike y rucꞌ Rire cape wi ri bochibal kacꞌuꞌx. \v 4 Rire e cabochiꞌin kacꞌuꞌx chwach ronoje cꞌaxcꞌobic, chaꞌ jelaꞌ riꞌoj utz cakabochiꞌij quicꞌuꞌx ri e cꞌo chupa ronoje cꞌaxcꞌobic. Cakaya cꞌu ri bochibal cꞌuꞌxaj jelaꞌ pachaꞌ ri uyaꞌom ri Dios chike riꞌoj. \v 5 Ma echiriꞌ canimar ri cꞌaxcꞌobic pakawiꞌ ruma oj re ri Cristo, e lic canimar ri bochibal cꞌuꞌxaj cuya ri Cristo chike. \v 6 Echiriꞌ riꞌoj cakatij cꞌax yey ri Dios cubochiꞌij kacꞌuꞌx, waꞌ cucꞌam lo bochibal cꞌuꞌxaj y colobetajic re ri Dios che ralak. Jecꞌulaꞌ ri cꞌax katijom y ri bochibal cꞌuꞌxaj kacꞌulum riꞌoj, lic cꞌo cutikoj che alak chaꞌ jelaꞌ cachꞌij alak uchukꞌab ri cꞌaxcꞌobic pachaꞌ ri kicꞌowibem riꞌoj. \v 7 Lic kajiquibam cꞌu uwach ri cubulibal kacꞌuꞌx ucꞌ alak. Ma ketaꞌam alak jun kucꞌ riꞌoj chupa ri cꞌaxcꞌobic, jecꞌulaꞌ alak jun kucꞌ riꞌoj che ucꞌulic ri bochibal cꞌuꞌxaj cuya lo ri Dios. \p \v 8 Cakaj cꞌut, hermanos, quetaꞌmaj alak janipa chi cꞌaxcꞌobic xkicꞌowibej chilaꞌ Asia. Ruma wa unimal cꞌaxcꞌobic xpe pakawiꞌ, xkanaꞌo na jinta chi kachukꞌab che uchꞌijic waꞌ y xkachꞌob nenareꞌ na jinta chi pa sak cojcꞌasiꞌic. \v 9 E xkanaꞌ riꞌoj e pachaꞌ kꞌatom chi tzij re camic pakawiꞌ. Pero cꞌo xutikoj chike ri xkicꞌowibej, ma rucꞌ waꞌ xkamajo na jinta uchac ri cacubiꞌ kacꞌuꞌx chikibil kib; xew e cubul kacꞌuꞌx rucꞌ ri Dios, ri quebucꞌastajisaj lo ri ecaminak. \v 10 Ri Dios e xojesan chwa wa camic yey cꞌa catajin ne che katoꞌic. Cubul cꞌu kacꞌuꞌx rucꞌ, ma ketaꞌam rucꞌ rutoꞌbal Rire cojel pan chi utz woꞌora y chikawach apanok. \v 11 Y ralak cojtoꞌ ne alak echiriꞌ caꞌan alak orar pakawiꞌ chwach ri Dios. Jecꞌulaꞌ we e qꞌui ri xebanaw re waꞌ, e qꞌui riꞌ ri quetioxin chwach ri Dios ruma ri cuꞌan Rire kuma riꞌoj. \s1 Ri Pablo cukꞌalajisaj suꞌbe na xicꞌow ta Corinto \p \v 12 Cꞌo ri cuya quiꞌcotemal chike; waꞌ e ri kabinic kasilabic kacꞌutum chiwach ralak y chiquiwach conoje ri winak, ma cakanaꞌ chikacꞌuꞌx lic sakil y jusucꞌ ri kabinic jelaꞌ pachaꞌ ri caraj ri Dios. Yey wa kaꞌanom na e ta ruma unimal naꞌoj re ruwachulew; e ruma rutoꞌbal ri Dios kucꞌ. \v 13 Janipa ri cajilaj alak che ri kacartas, lic e kanaꞌoj riꞌ che alak chaꞌ jelaꞌ camaj alak usucꞌ. \v 14 Woꞌora majom alak usucꞌ jubikꞌ puwi ri kaꞌanom; koyeꞌem cꞌu ri kꞌij echiriꞌ camaj alak usucꞌ ronoje, chaꞌ jelaꞌ pa rucꞌunibal ri Kanimajawal Jesucristo lic caquiꞌcot alak chike riꞌoj, jelaꞌ pachaꞌ riꞌoj cojquiꞌcot che ralak. \p \v 15 Rucꞌ cꞌu wa cubulibal nucꞌuꞌx ucꞌ alak, xuaj quinicꞌow nabe ucꞌ alak chaꞌ jelaꞌ calaj cacꞌul alak ri relej nucꞌuꞌx, \v 16 ma xinchꞌobo quinicꞌow ucꞌ alak echiriꞌ quinꞌec Macedonia y quinicꞌow tanchic echiriꞌ canmaj bi nube Judea y jelaꞌ quintoꞌ bi alak che ri nubenam. \v 17 Jelaꞌ ri xinchꞌobo canꞌano, tob na e ta xuꞌanaꞌ. Ruma cꞌu laꞌ, laj chiwach ralak na xinchꞌob ta chi utz saꞌ ri canꞌano. ¿Xa nawi pa we riꞌin canchꞌob rakan ri canꞌano? ¿O xa nawi queb uwa ri nuchꞌaꞌtem, pachaꞌ junok cubiꞌij: «Lic jiquil uwach quinꞌec,» tob retaꞌam chiribil rib na queꞌec taj? \v 18 Noꞌj riꞌin na je ta laꞌ canꞌano. Ma ruma lic jusucꞌ ri Dios kucꞌ, na utz ta cꞌu riꞌ we ri kachꞌaꞌtem queb uwach queꞌelawi chiwach alak. \v 19 Jecꞌulaꞌ ri Kanimajawal Jesucristo, Rucꞌajol ri Dios, ri xojtzijon puwiꞌ che alak junam cucꞌ ri Silvano y ri Timoteo, ruchꞌaꞌtem Rire na queb ta uwach queꞌelawi; ma ronoje ri cubiꞌij lic katzij. \v 20 Yey ruma Rire e cuꞌana janipa tak rubiꞌtisinic ri Dios kucꞌ. E uwariꞌche cakayac ukꞌij ri Dios, cakabiꞌij «Areꞌ» y «Amén» che ronoje ri ubiꞌim lo chike. \v 21 Yey e ri Dios ri cujiquibaꞌ kacꞌuꞌx chi utz rucꞌ ri Cristo junam ucꞌ alak y xojuchaꞌo chaꞌ cojuꞌan re Rire. \v 22 Ecꞌu Rire uyaꞌom ri Ruxlabixel pa kanimaꞌ, cꞌutubal re oj cꞌo chi pukꞌab yey cuꞌana na cꞌu ronoje ri ubiꞌtisim lo chike. \p \v 23 Lic caril ri Dios ri cꞌo pa wanimaꞌ y retaꞌam cꞌut suꞌbe na xinicꞌow ta chilaꞌ Corinto pachaꞌ ri xinchꞌobo. E ma na xuaj taj coc bis chicꞌuꞌx alak ruma canchꞌaꞌbej pa alak.\f + \fr 1:23 \ft Ri Pablo xuto cꞌo jun hermano chilaꞌ Corinto xmacunic y ri nicꞌaj hermanos na xeboc ta il che wa mac. Quil 1 Corintios 5:1. E uwariꞌche na xraj taj copon cucꞌ we cꞌamajaꞌ caquiyijbaꞌ waꞌ. Ecꞌu ri xuꞌano, e xtzꞌiban pan chique chaꞌ caquiyijbaꞌ waꞌ y jelaꞌ rire utz copon cucꞌ rucꞌ utzil chomal.\f* \v 24 Na e ta cꞌu cojeꞌtakana pawiꞌ alak chwi ri cojom alak; ma ruma ri cubulibal cꞌuꞌx alak, tiquil alak chi utz. Ri cakaꞌano e cojchacun ucꞌ alak chaꞌ cacꞌojiꞌ ri quiꞌcotemal pa animaꞌ alak. \c 2 \p \v 1 Ruma cꞌu laꞌ, xinchꞌobo na quinopon ta tanchi ucꞌ alak, ma na xuaj taj canya alak pa bis. \v 2 Ma we riꞌin canya alak pa bis, ¿china chi cꞌu riꞌ cayaꞌw quiꞌcotemal chwe riꞌin? Na jinta cꞌu nuquiꞌcotemal riꞌ we nuyaꞌom alak pa bis. \v 3 Ruma cꞌu riꞌ xintzꞌiban pan che alak,\f + \fr 2:3 \ft Quil nota 2 Corintios 1:23.\f* chaꞌ we xinopon ucꞌ alak, na quinya ta alak pa bis, ma quiꞌcotemal ri canwoyꞌej che alak. Lic cꞌut cubul nucꞌuꞌx ucꞌ onoje alak, ma wetaꞌam e janipa ri cuya quiꞌcotem chwe riꞌin, cuya quiꞌcotem che ralak. \v 4 Na xa ta jubikꞌ ri cꞌax y ri paxibal cꞌuꞌx xinicꞌow wi echiriꞌ rucꞌ okꞌej xintzꞌiban pan che alak. Na xinꞌan ta cꞌu waꞌ chaꞌ canya alak pa bis, ma e xinꞌano chaꞌ quetaꞌmaj alak lic nim ri rutzil nucꞌuꞌx che alak. \s1 Cuyu alak umac ri jun xutzelej utzij \p \v 5 Xintzꞌiban cꞌu pan puwi ri jun xinuya riꞌin pa bis ruma rumac uꞌanom. Y na xew ta riꞌin, ma laj ne uyaꞌom onoje ralak pa bis. (Cambiꞌij “Laj” chaꞌ na lic ta cꞌax catataj wa nuchꞌaꞌtem.) \v 6 Cuꞌan na cꞌu laꞌ janipa ri xꞌan alak che wa jun ticawex echiriꞌ xkꞌat alak tzij puwiꞌ, ma rucꞌ waꞌ xutzelej utzij. \v 7 Ecꞌu ri takal che caꞌan alak woꞌora e cuyu alak umac y bochiꞌij alak ucꞌuꞌx chaꞌ jelaꞌ na casach ta ruma runimal ubis. \v 8 Cantzꞌonoj cꞌu co che alak cꞌutu tanchi alak ri rutzil cꞌuꞌx alak che. \v 9 Ri xuaj riꞌin rucꞌ wa carta e canwilo we coc alak il che ronoje ri nupixabanic. \v 10 We ralak cacuy alak umac junok, jelaꞌ riꞌin cancuy umac. We cꞌo cꞌu cajawax wi cacuy umac, riꞌin nucuyum chi umac uma ralak y chupa rubiꞌ ri Cristo. \v 11 Canꞌan cꞌu waꞌ chaꞌ ri Satanás na cumaj ta uchukꞌab pakawiꞌ, ma lic ketaꞌam chi runoꞌjibal chikij. \s1 Ri Pablo xraj cuto saꞌ uꞌanom riglesia cꞌo Corinto \p \v 12 Echiriꞌ xinopon chupa ri tinamit Troas che utzijoxic ri Utzilaj Tzij re ri Cristo, lic chom ri jekebal re ri nuchac xuya ri Kanimajawal chwe; \v 13 na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, na xcubiꞌ ta ri wanimaꞌ, ma na xinrik ta ri hermano Tito chilaꞌ. Ruma cꞌu riꞌ, xebenuya can ri hermanos e cꞌo Troas y ximpe Macedonia chaꞌ coꞌlnutzucuj.\f + \fr 2:13 \ft Ri Pablo lic royeꞌem quirason ri hermanos e cꞌo Corinto, ma caraj caretaꞌmaj we xutzir ri problema e cꞌo wi. Quil 2 Corintios 7:5-16.\f* \s1 Ri chomilaj chac uyaꞌom ri Dios chike \p \v 14 ¡Xa maltiox cꞌu che ri Dios! Ma cojel pan chi utz chwa ronoje ruma ri Cristo, yey yaꞌtal chike cakakꞌalajisaj rucꞌuꞌx Rire. Ma kuma riꞌoj queꞌec utzijoxic ri Cristo che ronoje luwar, e pachaꞌ cunabal quiꞌ ruxlab camuyuyic. \v 15 Oj cꞌu pachaꞌ cunabal lic quiꞌ ruxlab camuyuyic copon chwach ri Dios, ma kuma riꞌoj cakꞌalajin rucꞌuꞌx ri Cristo chiquiwach ri quecolobetajic y chiquiwach ri catajin quisachic. \v 16 Ecꞌu rutzijoxic cakaꞌano e pachaꞌ utewul camic chiquiwach ri na cacaj ta caquito, ma cucꞌam lo camic paquiwiꞌ. Noꞌj chiquiwach ri quecꞌuluw re, e pachaꞌ cunabal quiꞌ ruxlab, ma cucꞌam lo chomilaj cꞌaslemal chique. Chwach cꞌu waꞌ wa nimalaj chac re ri Dios, ¿china cachꞌijow uꞌanic?\x + \xo 2:16 \xt 2 Co. 3:5\x* \p \v 17 Riꞌoj na cakaꞌan ta pachaꞌ ri caquiꞌan jujun, ma e qꞌui ri quijalcꞌatim Ruchꞌaꞌtem ri Dios, xa quiꞌanom chꞌacabal puak che rutzijoxic; noꞌj ri cakaꞌan riꞌoj chwach ri Dios y pa rubiꞌ ri Cristo, e cakatzijoj pa sakil wi ri Tzij uyaꞌom ri Dios chike. \c 3 \p \v 1 Echiriꞌ quinchꞌaꞌt chwi ri chac uyaꞌom ri Dios chike, na e ta re cantacꞌabaꞌ kakꞌij. Ma ¿cajawax nawi canya juna carta chiwach alak, cꞌutubal re ri chac kaꞌanom? ¿Cajawax nawi cantzꞌonoj che alak catzꞌibaj alak juna carta cubiꞌij we utz ri chac kaꞌanom? Laj cꞌo jujun cajawax waꞌ chique, pero riꞌoj na cajawax ta chike; \v 2 ma e ralak ri alak kacarta, alak cꞌutubal re ri kachac kaꞌanom. Lic tzꞌibital cꞌu pa kanimaꞌ janipa ri uꞌanom ri Dios ucꞌ alak kuma riꞌoj, yey wa chac lic cakꞌalajin chiquiwach conoje ri ticawex ruma ri cꞌacꞌ binic silabic alak. \v 3 Lic cꞌut kꞌalaj e alak cꞌutubal re ri kachac kaꞌanom, e pachaꞌ alak jun carta tzꞌibital ruma ri Cristo. Yey waꞌ wa carta na rucꞌ ta tinta tzꞌibital wi, e ruma ri Ruxlabixel ri Dios cꞌaslic; y na chwa ta ne jutak peraꞌj abaj xtzꞌibax wi pachaꞌ uꞌanom ojertan,\x + \xo 3:3 \xt Éx. 24:12\x* ma tzꞌibital chupa ri canimaꞌ ri ticawex. \p \v 4 Ruma cꞌu ri uꞌanom ri Cristo kucꞌ, cakajiquibaꞌ uwach ri cakabiꞌij puwi ri kachac yey ri Dios retaꞌam lic katzij waꞌ. \v 5 We ta e laꞌ xa katuquel, na cakachꞌij ta uꞌanic wa chac, ma ketaꞌam xew rucꞌ ri Dios petinak wi ri kanaꞌoj y kachukꞌab che uꞌanic ruchac Rire. \v 6 Ecꞌu ri Dios mismo ri xyaꞌw wa chac chike, uyaꞌom kanaꞌoj y kachukꞌab re cakakꞌalajisaj chi utz ri cꞌacꞌ tzij cuꞌan Rire cucꞌ ri ticawex. Yey na cuꞌan ta waꞌ ruma katakem takanic, ma e ruma ri cuꞌan ri Ruxlabixel ri Dios pa kanimaꞌ. Ma ri takanic cucꞌam lo kꞌatbal tzij re camic pakawiꞌ, noꞌj ri cuya ri Ruxlabixel ri Dios chike e cꞌaslemal.\x + \xo 3:6 \xt Ez. 11:19-20\x* \s1 Ri cꞌacꞌ tzij \p \v 7 Ri takanic tzꞌibital can chwa abaj cucꞌam lo camic, pero lic cꞌo uchomalil. Ma lic xwon rupalaj ri Moisés echiriꞌ xucꞌul wa takanic, cꞌutubal re ruchomalil Rutzij ri Dios. Yey ri e aj Israel na utz ta xquitzuꞌ uwach ri Moisés ruma waꞌ wa wonibal,\x + \xo 3:7 \xt Éx. 34:29\x* yey waꞌ xa xicꞌowic. \v 8 We cꞌo cꞌu uchomalil ri takanic xuya lo ri Dios ojertan, ¡janipa cꞌu lo riꞌ ruchomalil ruchac ri Ruxlabixel ri Dios cuꞌan kucꞌ! \v 9 We cꞌo cꞌu uchomalil wa takanic, ri xukꞌalajisaj ri kꞌatbal tzij re ri Dios paquiwi ri ticawex ruma ri quimac, ¡janipa cꞌu lo riꞌ ruchomalil ri jun chic tzij, ri cucꞌut chike suꞌanic cojuꞌan jusucꞌ chwach ri Dios! \v 10 Ri takanic xuya ri Dios ojertan cꞌo uchomalil, pero ruchomalil waꞌ na cajunimax ta cꞌana rucꞌ ri cꞌacꞌ tzij. \v 11 Rupalaj ri Moisés xwon xa pa jokꞌotaj ruma ruchomalil ri Tzij xuya ri Dios che; pero ¡más cꞌo uchomalil riꞌ ri cꞌacꞌ tzij, ma waꞌ na casach taj! \p \v 12 Ruma lic cubul kacꞌuꞌx che wa na casach taj, riꞌoj lic cakakꞌalajisaj chi utz ri cꞌacꞌ tzij y na jinta cakewaj che. \v 13 Na e ta pachaꞌ rojertan echiriꞌ ri Dios xuya ri takanic che ri Moisés, ma rire xuchꞌuk rupalaj ruma lic xwonic, chaꞌ ri e aj Israel na caquitzutzaꞌ ta ruwonibal, ri xa quicꞌowic.\x + \xo 3:13 \xt Éx. 34:29-35\x* \v 14 Ecꞌu rique na xcaj ta caquimaj usucꞌ Rutzij ri Dios y cꞌa e ne wakꞌij ora echiriꞌ cacajilaj wa Tzij Pixab xuya ri Dios ojertan, na caquimaj ta usucꞌ; e pachaꞌ chꞌukutal ri quiwach. Yey waꞌ wa chꞌukuyum ri quiwach, xew ri Cristo quesan re chique. \v 15 Cꞌa wakꞌij ora nenareꞌ echiriꞌ cacajilaj wa Tzij Pixab tzꞌibital can ruma ri Moisés, e pachaꞌ chꞌukutal ri quiwach y ruma laꞌ na cakꞌalajin ta ri Kꞌijsak chiquiwach.\f + \fr 3:15 \ft Waꞌ e queꞌelawi na caquimaj ta usucꞌ ri Kꞌijsak.\f* \v 16 Noꞌj echiriꞌ junok cutzelej utzij chwach ri Kanimajawal, quesax na cꞌu riꞌ ri chꞌukuyum ruwach. \v 17 Ri Kanimajawal e junam rucꞌ ri Ruxlabixel ri Dios;\f + \fr 3:17 \ft Ri Kanimajawal y ri Ruxlabixel ri Dios junam quicꞌuꞌx y junam quinaꞌoj.\f* y china ri cꞌo ri Ruxlabixel ri Kanimajawal pa ranimaꞌ, na jinta chi chuxeꞌ rutakanic junok chic. \v 18 Konoje riꞌoj na chꞌukutal ta chi ri kawach. E uwariꞌche, cakil chi utz ruchomalil ri Kanimajawal y cojwolkꞌin che ukꞌalajisaxic waꞌ rucꞌ ri kabinic kasilabic. Ma jalan catajin kajalcꞌatixic chaꞌ jelaꞌ cojuꞌana pachaꞌ ri Kanimajawal. Yey ri Ruxlabixel Rire e ri caꞌanaw re waꞌ kucꞌ. \c 4 \s1 Ri Pablo cukꞌalajisaj ri chomilaj Kꞌijsak re ri Dios \p \v 1 Ruma cꞌu waꞌ na capax ta kacꞌuꞌx che uꞌanic wa chac, ma waꞌ yaꞌtal chike ruma ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios. \v 2 Riꞌoj na jinta cꞌo cakaꞌan xa xeꞌlakꞌay y qꞌuixbal uwach, na quekasoc tane ri ticawex yey na cakacoj tane uwiꞌ ri cubiꞌij Rutzij ri Dios. Ma e cakacꞌut pa sakil wi ri Kꞌijsak chaꞌ jelaꞌ conoje ri quetaw re, caquetaꞌmaj lic jusucꞌ ri cakaꞌano. \v 3 Yey we cꞌo caquichꞌobo na kꞌalaj ta ri Utzilaj Tzij, waꞌ e chique ri catajin usachic quiwach. \v 4 Rique na caquicoj ta ri Utzilaj Tzij ma sachisam ri quinaꞌoj ruma ri jun catakan che ruwachulew; waꞌ e ritzel winak, ri xuꞌan pachaꞌ potzꞌ chique chaꞌ na caquil ta ri chomilaj Kꞌijsak re ri Cristo, ri cucꞌutubej uwach ri Dios. \v 5 Na e ta cꞌu cakatzijoj kib riꞌoj; ri cakatzijoj e ri Jesucristo e Takanel paquiwi conoje yey riꞌoj xa oj nimanel e alak, ma e caraj riꞌ ri Jesús chike.\x + \xo 4:5 \xt Lc. 22:27\x* \v 6 Ma ri Dios ri xtakan che xwon ri kꞌijsak chupa ri kꞌekuꞌm,\x + \xo 4:6 \xt Gn. 1:2-3\x* e Rire ri xwon chupa ri kanimaꞌ chaꞌ rucꞌ laꞌ caketaꞌmaj runimal uchomalil Rire, ri cakꞌalajin ruma ri Cristo.\f + \fr 4:6 \ft “Cakꞌalajin ruma ri Cristo”: Pa ri chꞌaꞌtem griego cubiꞌij “che rupalaj ri Jesús”. Mt. 17:2; Jn. 8:12\f* \s1 Mapax kacꞌuꞌx tob cojicꞌow pa cꞌaxcꞌobic \p \v 7 Ri Kꞌijsak re ri Dios e jun nimalaj beyomalil, yey ukꞌalajisam waꞌ chike tob riꞌoj xa oj ulew poklaj. Jelaꞌ xuꞌano chaꞌ cakꞌalajin waꞌ: Ri unimal chukꞌab cꞌo kucꞌ, na ke ta riꞌoj, ma rucꞌ ri Dios cape wi. \v 8 Tob cape cꞌu uqꞌuiyal uwach cꞌaxcꞌobic pakawiꞌ, cojel na chupa. Tob cꞌo ubis kacꞌuꞌx, na capax ta kacꞌuꞌx che. \v 9 Tob cojternabex rucꞌ cꞌax, ri Dios na oj rokꞌotam taj. Tob ne cojmachꞌax pulew, na caquisach ta kawach. \v 10 Pa tak cojꞌec wi, ri kacuerpo xaki chwach ri camic cꞌo wi, jelaꞌ pachaꞌ ri xucꞌulumaj ri Jesús; yey cojicꞌow chupa waꞌ chaꞌ rucꞌ ri kabinic kasilabic cakꞌalajin rucꞌaslemal ri Jesús.\f + \fr 4:10 \ft Echiriꞌ cakachꞌij uchukꞌab tak ri cꞌaxcꞌobic, cakꞌalajinic e ruma ruchukꞌab y rutoꞌbal ri Jesús kucꞌ.\f* \v 11 Wa oj cꞌo wara che ruwachulew, xaki catewun ri camic pakawiꞌ ruma oj aj chac re ri Jesús; yey cojicꞌow chupa waꞌ chaꞌ quilitaj rucꞌaslemal ri Jesús che ri kacuerpo, tob ri kacuerpo na jinta ucowil ma xa cacamic. \v 12 Jelaꞌ cꞌu riꞌ ri camic cꞌo pakawiꞌ riꞌoj; yey ruma waꞌ, ralak rikom alak ri chomilaj cꞌaslemal re ri Dios. \p \v 13 Ecꞌu Rutzij Upixab ri Dios cubiꞌij: \q1 Xcubiꞌ nucꞌuꞌx rucꞌ ri Dios, \q1 e uwariꞌche xinkꞌalajisaj Rutzij Rire. \rq Sal. 116:10 \rq* \m Jecꞌulaꞌ riꞌoj cubul kacꞌuꞌx rucꞌ ri Dios; e uwariꞌche cakatzijoj rubiꞌ. \v 14 Ketaꞌam cꞌut e ri xcꞌastajisan lo re ri Kanimajawal Jesús chiquixoꞌl ri ecaminak, jelaꞌ cuꞌan chike riꞌoj; cojucꞌastajisaj y junam ucꞌ alak cojucꞌam bi rucꞌ Rire. \v 15 Ronoje cꞌu wa kicꞌowibem e uma ralak, chaꞌ jelaꞌ caqꞌuiyar quiwach ri quecꞌuluw re ri unimal rutzil ucꞌuꞌx ri Dios. Yey waꞌ e re yacbal ukꞌij ri Dios, ma jelaꞌ lic e qꞌui ri caquitioxij ri unimal rutzil ucꞌuꞌx ri Dios paquiwiꞌ. \p \v 16 E uwariꞌche na capax ta kacꞌuꞌx, tob ne wa kacuerpo catajin uriꞌjobic; noꞌj rucꞌuꞌxibal ri kacꞌaslemal na je ta laꞌ uꞌanom, ma jalan cacꞌojiꞌ ne más kachukꞌab ri jujun kꞌij. \v 17 Janipa tak wa cꞌax cakatij che ruwachulew xa quicꞌowic, yey waꞌ lic cꞌo cutikoj che ri kabinic kasilabic y che ri chomilaj kacꞌaslemal chilaꞌ chicaj, ri na jinta utakexic y na jinta cꞌana cajunimax wi. \v 18 Ecꞌu riꞌoj na cakaya ta kacꞌuꞌx che ri quilitaj wara che ruwachulew, e cakaya kacꞌuꞌx che ri na quilitaj taj; ma ronoje ri quilitaj uwach xa caqꞌuisic, noꞌj ri na quilitaj ta uwach na jinta utakexic rucowil. \c 5 \s1 Ri kocho cꞌo chilaꞌ chicaj \p \v 1 Ketaꞌam cꞌut ri kacuerpo wara che ruwachulew e jelaꞌ pachaꞌ juna rancho na jinta ucowil oj jekel chupa. Yey echiriꞌ casach uwach ri kacuerpo, cayaꞌtaj jun kocho chilaꞌ chicaj na jinta utakexic rucowil, ma na ukꞌab ta achi ꞌanayom re, e ri Dios ꞌanayom re. \v 2 Y ruma laꞌ coj-jilow woꞌora, ma lic cakaj chic cojkꞌax chupa ri kocho chilaꞌ chicaj. \v 3 Ma echiriꞌ cojkꞌax chupa waꞌ, lic cojchꞌukutaj chi utz.\f + \fr 5:3 \ft “Cojchꞌukutaj chi utz”: Pa ri chꞌaꞌtem griego cubiꞌij “na oj ta chꞌanalic”.\f* \v 4 Ruma cꞌu laꞌ, ri oj jekel chupa ri “karancho” wara che ruwachulew, coj-jilowic y cabison kacꞌuꞌx; ma na cakaj taj cakaya can ri kacuerpo e laꞌ xa jelaꞌ; ri cakaj e cakacꞌul ri kacuerpo chilaꞌ chicaj y jelaꞌ cajalcꞌatix uwach ri na cacowin taj rucꞌ ri na cacam taj. \v 5 Yey waꞌ e uchꞌobom chi lo ri Dios chike; y e Rire yaꞌyom ri Ruxlabixel chike, cꞌutubal re cuya na janipa ri ubiꞌtisim. \v 6 Ruma cꞌu laꞌ, lic cubul kacꞌuꞌx, tob ketaꞌam echiriꞌ cꞌa oj jekel pa ri kacuerpo wara che ruwachulew, waꞌ e queꞌelawi cꞌamajaꞌ cojeꞌjekela pa ri kocho chilaꞌ chicaj rucꞌ ri Kanimajawal Jesucristo. \v 7 Ronoje cꞌu ri cakaꞌano e ruma ri cubulibal kacꞌuꞌx rucꞌ Rire, na e ta ruma ri cakil rucꞌ ri kawach. \v 8 Lic cubul cꞌu kacꞌuꞌx rucꞌ Rire. Yey e ne lic cakaj chic cakaya can wa kacuerpo chaꞌ jelaꞌ cojeꞌjekela chilaꞌ rucꞌ ri Kanimajawal. \s1 Chikawach apanok cakꞌalajin janipa ri kaꞌanom \p \v 9 Ruma cꞌu laꞌ, e cakaya kib che uꞌanic janipa ri caraj ri Kanimajawal, chaꞌ jelaꞌ caquiꞌcot Rire kucꞌ tob cꞌa oj cꞌo wara che ruwachulew o echiriꞌ oj cꞌo chi rucꞌ chilaꞌ chicaj. \v 10 Ma copon na ri kꞌij echiriꞌ konoje cojeꞌtacꞌala chwach ri kꞌatbal tzij re ri Cristo, pa cakꞌalajin wi we ri kaꞌanom wara che ruwachulew cꞌo uchac o na jinta uchac, y cayaꞌtaj cꞌu chike chikajujunal ri tojbal re ri kaꞌanom. \s1 Ri Pablo quebupixabaj ri ticawex chaꞌ quecꞌojiꞌ chi utzil chomal chwach ri Dios \p \v 11 Lic ketaꞌam cꞌut, chirajawaxic cꞌo kaxiꞌin ib chwach ri Kajawal; ruma cꞌu riꞌ, quekapixabaj tak ri ticawex chaꞌ caquiya quib pukꞌab ri Dios. Chwach ri Dios lic kꞌalaj saꞌ ri cꞌo pa kanimaꞌ; ecꞌu cakaj riꞌoj e cakꞌalajin waꞌ chiwach ralak. \v 12 Na cakabiꞌij ta waꞌ che alak re yacbal kakꞌij. Ma e cakaj cakatoꞌ alak che retaꞌmaxic saꞌ ri cakaꞌano chaꞌ jelaꞌ lic caquiꞌcot alak chike. Jecꞌulaꞌ cꞌo cacꞌulubej wi alak uwach chique ri xew queboc il che tak ri quilitajic pero na queboc ta il che ri cꞌo pa ranimaꞌ junok. \v 13 Ma we pachaꞌ chi oj chꞌuꞌjerinak, waꞌ e ruma lic kayaꞌom kib che ruchac ri Dios. Yey we lic cakachꞌob chi utz saꞌ ri cakaꞌano, waꞌ e toꞌbal e alak. \v 14 Ri rutzil ucꞌuꞌx ri Cristo catakan pa kanimaꞌ ma lic ketaꞌam echiriꞌ xcam Rire paquicꞌaxel conoje, e queꞌelok xecam conoje rucꞌ. \v 15 Xcam cꞌu ri Cristo paquicꞌaxel conoje ri ticawex chaꞌ e janipa ri e cꞌas ruma rucamic Rire na caquiꞌan ta chi saꞌ ri cacaj rique, ma e caquiꞌan janipa ri caraj ri Jun ri paquicꞌaxel rique xcamic y xcꞌastaj lo chiquixoꞌl ri ecaminak. \p \v 16 Woꞌora ri cakachꞌob puwi junok, na e ta ruma ri cakil che, pachaꞌ ri caquiꞌan ri ticawex re ruwachulew. Tob ne ojertan jelaꞌ xkachꞌob lo riꞌoj puwi ri Cristo, pero woꞌora na cakaꞌan ta chi waꞌ ma xketaꞌmaj uwach chi utz. \v 17 Jecꞌulaꞌ we junok uyaꞌom rib pukꞌab ri Cristo, e jun cꞌacꞌ ticawex. Junwi caril ronoje, ma ri re ojertan xcanaj canok y ronoje uꞌanom cꞌacꞌ rucꞌ. \v 18 Ronoje waꞌ rucꞌ ri Dios petinak wi, ma xojuya chi utzil chomal chwach Rire ruma ri xuꞌan ri Cristo y xuya cꞌu chike quekatoꞌ ri ticawex chaꞌ quecꞌojiꞌ chi utzil chomal chwach. \v 19 Waꞌ e queꞌelawi ruma rucamic ri Cristo, ri Dios cuya chique ri ticawex quecꞌojiꞌ chi utzil chomal chwach Rire ma cucuy ri quimac. Y xuya cꞌu chike riꞌoj rubiꞌxiquil chiquiwach ri ticawex wa tzij re ri utzil chomal. \v 20 E uwariꞌche oj takom lo ruma ri Cristo. Ma kuma riꞌoj ri Dios lic quelaj chique ri ticawex chaꞌ quekib rucꞌ. Cojelaj cꞌu pa rubiꞌ ri Cristo, jewaꞌ cakabiꞌij: «Yijbaꞌ ib alak chwach ri Dios chaꞌ cacꞌojiꞌ alak chi utzil chomal chwach.» \v 21 Tob ri Cristo na jinta cꞌana mac xuꞌano, na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, kuma riꞌoj ri Dios xuꞌan che xrekaj ronoje ri kamac chaꞌ jelaꞌ cojuꞌan jusucꞌ chwach ri Dios ruma xa oj jun rucꞌ Rire. \c 6 \p \v 1 E uwariꞌche riꞌoj, ri oj aj chac re ri Dios, lic cakapixabaj alak: Maꞌan alak ri pachaꞌ na il ta uwach ri unimal rutzil ucꞌuꞌx ri Dios ucꞌutum chiwach alak. \v 2 Ma jewaꞌ ubiꞌim can ri Dios pa Ruchꞌaꞌtem: \q1 Chupa rukꞌijol echiriꞌ xajawax toꞌbal awe, xatintoꞌo; \q1 Chupa ri kꞌij re colobetajic, xatincolobej \rq Is. 49:8 \rq* \m cacha ri Dios. \p Cambiꞌij cꞌu che alak: E ukꞌijol waꞌ echiriꞌ ri Dios cubiꞌtisij rutoꞌbal; woꞌora e kꞌij re colobetajic chique ri ticawex. \s1 Ri kabinic kasilabic ri oj aj chac re ri Dios \p \v 3 Cakachajij cꞌu kib chi utz che ri cakaꞌano chaꞌ na oj ta latzꞌanel chique jujun chic y jelaꞌ na jinta junok cacꞌakaw bi ukꞌij ruchac ri Dios cakaꞌano. \v 4 Rucꞌ ronoje ri cakaꞌano e cakacꞌutu oj aj chac re ri Dios. Cakacuy cꞌu ronoje rucꞌ unimal kacꞌuꞌx, tob oj cꞌo pa cꞌax, pa nibaꞌil o pa bis; \v 5 tob cabalacꞌux kapa o cojcꞌam bi pa cárcel, tob caquiyac quib ruqꞌuiyal winak chikij; tob cakatij cꞌaxlaj chac, cakacuy waram o cakatij numic. \p \v 6 Yey cakacꞌutu oj aj chac re ri Dios ma chom ri kabinic, cꞌo runaꞌoj ri Dios kucꞌ, cꞌo unimal kacꞌuꞌx y cꞌaxnaꞌbal kacꞌuꞌx, cꞌo ri Santowilaj Ruxlabixel ri Dios kucꞌ y cꞌax quekanaꞌ conoje rucꞌ ronoje kacꞌuꞌx. \p \v 7 Cakꞌalajinic oj aj chac re ri Dios ma cakatzijoj ri sakil cꞌutunic, cꞌo ruchukꞌab ri Dios kucꞌ y cakaꞌan ri lic usucꞌ y jecꞌulaꞌ cakachꞌij quichukꞌab conoje ri queyactaj chikij.\x + \xo 6:7 \xt Ef. 6:16-17\x* \p \v 8 Kacꞌulum yacbal kakꞌij y cꞌakibal bi kakꞌij; e cꞌo ri chom quechꞌaꞌt chikij y e cꞌo ri tzel quechꞌaꞌt chikij. Cabiꞌx chike oj aj rakꞌul, tob na jinta rakꞌubal cakaꞌano. \v 9 Tob e qꞌui quetaꞌam oj aj chac re ri Dios; na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, e cꞌo jujun caquiꞌan pachaꞌ na quetaꞌam ta waꞌ. Xtewun ne ri camic pakawiꞌ; na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, cꞌa oj cꞌaslic. Tob lic xojyaꞌ pa cꞌax, pero na oj caminak taj. \v 10 Cꞌo kꞌij oj yaꞌom pa bis; na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, xaki cojquiꞌcotic. Na oj ta beyom; na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, kayaꞌom rubeyomalil ri Dios chique uqꞌuiyal ticawex. Wara che ruwachulew na jinta cꞌo kucꞌ; na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, e ri Dios uyaꞌom ronoje ri cajawax chike. \p \v 11 Alak ka hermanos aj Corinto, ronoje xkakꞌalajisaj lo chiwach alak, na jinta cꞌana xkewaj chiwach alak. Lic kacꞌutum che alak ri cꞌaxnaꞌbal kacꞌuꞌx cꞌo pa kanimaꞌ. \v 12 Etaꞌam alak riꞌoj lic kacꞌutum ri rutzil kacꞌuꞌx che alak, noꞌj ralak na je ta laꞌ caꞌan alak chike riꞌoj. \v 13 Ecꞌu woꞌora quinchꞌaꞌt ucꞌ alak pachaꞌ alak walcꞌoꞌal: Jelaꞌ pachaꞌ riꞌoj lic kacꞌutum ri rutzil kacꞌuꞌx che ralak, jecꞌulaꞌ ꞌana alak chike riꞌoj. \s1 Kaꞌana chom che ri kabinic kasilabic ma oj rocho ri Dios \p \v 14 Hermanos, macꞌulaj ib alak cucꞌ ri na quicojom ta rubiꞌ ri Cristo, ma ri jusucꞌ na cucꞌulaj ta rib rucꞌ ri na jusucꞌ taj y ri kꞌijsak na cucꞌulaj ta rib rucꞌ ri kꞌekuꞌm. \v 15 ¿Yey ri Cristo rucꞌ ri Belial\f + \fr 6:15 \ft “Belial”: Waꞌ e jun ubiꞌ ritzel winak.\f* cꞌo nawi utzil chiquiwach? ¿O saꞌ ri utz curik junok ucojom rubiꞌ ri Cristo che junok na ucojom taj? \v 16 Ri rocho ri Dios na cucꞌulaj ta rib rucꞌ tak ri tiox. Jecꞌuriꞌlaꞌ ralak na jinta chi e alak cucꞌ ri tiox, ma ralak alak rocho ri Dios cꞌaslic. E pachaꞌ rubiꞌim Rire: \q1 Quinjekiꞌ cucꞌ y chiquixoꞌlibal rique quimbin wi. \q1 In cꞌu Riꞌin qui Dios y rique e nutinamit\x + \xo 6:16 \xt 1 Co. 3:16; 6:19\x* \rq Lv. 26:12; Ez. 37:27 \rq* \m xchaꞌ. \p \v 17 E uwariꞌche ri Dios jewaꞌ cubiꞌij pa Ruchꞌaꞌtem: \q1 Chixel chiquixoꞌlibal ri e aj mac y chiwesaj iwib cucꞌ. \q1 Michꞌulaj iwib rucꞌ ri na chom taj chwach ri Dios, \q1 y jelaꞌ Riꞌin quixincꞌul chi utz. \rq Is. 52:11; Ez. 20:41 \rq* \q1 \v 18 Quinuꞌan cꞌu Ikaw riꞌ, \q1 yey riꞌix quixuꞌan ix walcꞌoꞌal \rq 2 S. 7:14 \rq* \m cacha ri Kajawxel, ri cꞌo ronoje unimal chukꞌab pukꞌab. \c 7 \p \v 1 E uwariꞌche, hermanos, ruma tak wa biꞌtisinic uꞌanom lo ri Dios chike, kajoskꞌij kib che tak ri mac retzelam ri kacuerpo y ri kanimaꞌ. Rucꞌ jun xiꞌin ib chwach ri Dios kachukꞌubej kib che uchomaxic ri kabinic kasilabic chwach ri Dios. \s1 Ri Pablo caquiꞌcot ruma ri xuta che riglesia cꞌo Corinto \p \v 2 Chojcꞌola co chicꞌuꞌx alak; ma riꞌoj na jinta junok kaꞌanom ri na usucꞌ taj che, na jinta junok tzakinak pa mac kuma riꞌoj yey na jinta junok kasocosoꞌm. \v 3 Ecꞌuchiriꞌ cambiꞌij waꞌ, na e ta re canya qꞌuix alak; ma pachaꞌ ri nubiꞌim lo che alak, lic cꞌo alak pa kanimaꞌ. Tob cꞌu oj cꞌas riꞌ o tob ne oj caminak chic, xa jun kacꞌuꞌx ucꞌ alak. \p \v 4 Lic cankꞌalajisaj ri cꞌo pa wanimaꞌ chiwach alak, ma lic cubul nucꞌuꞌx ucꞌ alak. Lic quinquiꞌcot che alak. E ne ralak ri xnimarisan nucꞌuꞌx y woꞌora nojinak ri wanimaꞌ che quiꞌcotemal tob oj cꞌo pa tak cꞌaxcꞌobic. \p \v 5 Chwi xojcꞌun Macedonia, pakatzij wi na oj uxlaninak taj. Ma tob xa pa tak xpe wi ri cꞌax pakawiꞌ, xpe tak chꞌaꞌoj chikij y lic xoc xiꞌin ib pa kanimaꞌ. \v 6 Pero ri Dios, ri bochiꞌinel que ri paxinak quicꞌuꞌx, e xbochiꞌin kacꞌuꞌx ruma rucꞌunic ri hermano Tito kucꞌ. \p \v 7 Na xew ta cꞌu ruma rucꞌunibal xojquiꞌcotic; e lic xojquiꞌcotic ma xkato rire lic xquiꞌcot ri ranimaꞌ uma ralak. Ma xubiꞌij chike e lic caꞌaj alak quil alak nuwach, lic cabison alak ruma inyaꞌom alak pa bis y lic caꞌaj ne alak cacꞌut alak ri rutzil cꞌuꞌx alak chwe. Ruma tak cꞌu waꞌ, riꞌin más xinquiꞌcotic, \v 8 tob ne xubisoj nucꞌuꞌx echiriꞌ xintak bi ri nabe nucarta che alak, ma waꞌ xucoj alak pa bis queb oxib kꞌij. Pero na jinta chi cubiꞌij nucꞌuꞌx che, ma wetaꞌam ri carta lic cꞌo xutikoj che alak. \p \v 9 Ecꞌu woꞌora lic quinquiꞌcotic, na ruma ta ri xbison alak che ri nucarta, ma e ruma ri bis alak xutoꞌ alak chaꞌ catzelej tzij alak, yey wa bis e xraj riꞌ ri Dios che alak. Jecꞌulaꞌ na jinta juna cꞌax xkaꞌan riꞌoj che alak. \v 10 Ri bis petinak rucꞌ ri Dios e cuꞌan chike coc chikacꞌuꞌx ri kamac, chaꞌ jelaꞌ cucꞌam lo tzelebal tzij y colobetajic chike y ¡waꞌ na cuya ta bis che junok! Noꞌj ri bis re ruwachulew xa cucꞌam lo camic. \v 11 ¡Chilape cꞌu alak ronoje ri utz xucꞌam lo ri bis alak chwach ri Dios! Ma lic xoc alak il che waꞌ y xꞌaj cꞌu cakꞌalajisaj alak waꞌ chwe. Ecꞌu lic xpe oyowal alak che wa jun mac y lic xꞌaj cꞌu quil alak nuwach. Rucꞌ ronoje cꞌuꞌx alak y rucꞌ xiꞌin ib, xya ib alak che uꞌanic ri utz chwach ri Dios. Rucꞌ cꞌu tak ri xꞌan alak, woꞌora cakꞌalajinic utz ꞌanom ralak. \v 12 E uwariꞌche, echiriꞌ xintzꞌibaj bi ri carta che alak, xinꞌano na xew ta ruma ri jun xꞌanaw re ri na usucꞌ taj y na xew tane ruma ri jun xꞌan ri na usucꞌ taj che, ma xinꞌano e chaꞌ cacꞌut alak chwach ri Dios: Pakatzij wi lic coc alak il chike. \p \v 13 Ruma cꞌu xoc alak il che ri kacarta, lic xnimar kacꞌuꞌx. Yey uwiꞌ chi ri kaquiꞌcotemal riꞌoj, e ruquiꞌcotemal ri Tito, ma lic xnimarisaj lo alak ucꞌuꞌx. \v 14 Riꞌin nuyacom chi kꞌij alak chwach ri Tito y na quinqꞌuix ta che ri nubiꞌim. Ma ronoje ri cakabiꞌij che alak lic katzij; jecꞌulaꞌ riꞌ, janipa ri kabiꞌim chi che ri Tito pawiꞌ ralak, lic e xeꞌrila che alak. \v 15 Ecꞌu ri cꞌaxnaꞌbal ucꞌuꞌx ri Tito che alak más canimaric echiriꞌ cacꞌun chucꞌuꞌx rucꞌ xiꞌin ib pa animaꞌ alak xcꞌul alak y xya ib alak che uꞌanic janipa ri xubiꞌij che alak. \v 16 Lic quinquiꞌcotic ma che ronoje lic cubul nucꞌuꞌx ucꞌ alak. \c 8 \s1 Ri kasaꞌn cayaꞌiꞌ chique rutinamit ri Dios e cꞌo Jerusalem \p \v 1 Hermanos, cakaj quetaꞌmaj alak ri unimal rutzil ucꞌuꞌx ri Dios xquicꞌut rutinamit ri Cristo e cꞌo pa tak ri luwar re Macedonia. \v 2 Tob rique na xa ta jubikꞌ ri cꞌax quicꞌowibem, ri quiꞌcotemal cꞌo cucꞌ na jinta utakexic. Y tob lic e nibaꞌib, xicꞌow ne uwiꞌ ri xquiya che quitoꞌic ri cachbiꞌil.\x + \xo 8:2 \xt 1 Co. 16:1-4\x* \v 3 Riꞌin cambiꞌij ri xinwilo: Ri xquiyaꞌo lic pa canimaꞌ xalax wi. Na xew ta xquiya e chirij ri cꞌo cucꞌ, ma xquiya ne uwiꞌ. \v 4 Lic cꞌu xebelaj che cakaya luwar chique ebare jun quequitoꞌ pan rutinamit ri Dios rucꞌ wa kasaꞌn camolic. \v 5 Janipa cꞌu ri koyeꞌem riꞌoj chique na xew ta chi xquiꞌan riꞌ, ma nabe ne xquiya quib pukꞌab ri Dios, cꞌa tecꞌuchiriꞌ xquiya ri canimaꞌ chike riꞌoj chaꞌ jelaꞌ caquiꞌan janipa ri rajawal ucꞌuꞌx ri Dios. \v 6 Ruma cꞌu laꞌ hermanos, xkabiꞌij che ri Tito chuqꞌuisa na utzaꞌm wa chac xujek ucꞌ ralak puwi rumolic ri kasaꞌn, ma waꞌ e cꞌutubal re ri relej cꞌuꞌx alak. \p \v 7 E lic utz ri ꞌanom ralak che ronoje tak waꞌ: lic cꞌo cubulibal cꞌuꞌx alak rucꞌ ri Dios, lic carik alak utzijoxic Ruchꞌaꞌtem ri Dios, yaꞌtal runaꞌoj ri Dios che alak, alak sacꞌaj che uꞌanic ruchac ri Dios yey lic ne cꞌax cojnaꞌ alak; jecꞌuriꞌlaꞌ, ꞌana alak chi utz wa jun chac re quitoꞌic ri nicꞌaj chic ka hermanos. \v 8 Rucꞌ waꞌ na quintajin ta che uyaꞌic jun takanic che alak. Ma xew xintzijoj che alak ri quisacꞌajil ri jujun chic che quitoꞌic ri cachbiꞌil, chaꞌ jelaꞌ cacꞌut alak pakatzij wi cꞌax quenaꞌ alak ri jujun chic hermanos. \v 9 Ma lic etaꞌam chi alak ri unimal rutzil ucꞌuꞌx ri Kanimajawal Jesucristo. Rire lic beyom; na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, ruma ri rutzil ucꞌuꞌx che alak, xuꞌan nibaꞌ che rib chaꞌ rucꞌ runibaꞌil e xuya rubeyomalil ri Dios che ralak. \p \v 10 Chwi cꞌu wa kasaꞌn camolic, canya naꞌoj alak puwi ri takal che caꞌan alak; ma junabir xjek lo alak umolic waꞌ yey xꞌan alak rucꞌ ronoje cꞌuꞌx alak. \v 11 Ecꞌu woꞌora qꞌuisa pan alak utzaꞌm waꞌ rucꞌ ronoje cꞌuꞌx alak, jelaꞌ pachaꞌ ri xjekebej lo alak uꞌanic. Yaꞌa cꞌu alak janipa ri cachꞌij alak uyaꞌic. \v 12 Ma e junok lic caraj cakasanic, ri Dios cucꞌul chi utz ri kasaꞌn cuyaꞌo e chirij ri cꞌo rucꞌ; ma ri Dios na cutzꞌonoj ta che jun ri na jinta rucꞌ. \v 13 Na cambiꞌij ta waꞌ chaꞌ cacanaj can alak pa nibaꞌil ruma ri quetoꞌ alak jujun chic. Ma e ri caraj e chikajujunal cꞌo kucꞌ janipa ri cajawax chike. \v 14 Woꞌora pakꞌab alak cꞌo wi quetoꞌ alak ri e cꞌo pa cꞌax. Takal cꞌu che alak cajach alak upa ri cꞌo ucꞌ alak chaꞌ jelaꞌ catzꞌakatisaj alak ri cajawax chique rique. We xopon cꞌu juna kꞌij echiriꞌ ralak cꞌo alak pa cꞌax, ecꞌuchiriꞌ takal chique rique caquitoꞌ ralak. We conoje jelaꞌ caquiꞌano, cayaꞌtaj cꞌu chique chiquijujunal janipa ri cajawaxic. \v 15 E jelaꞌ pachaꞌ ri tzꞌibital can pa Ruchꞌaꞌtem ri Dios: \q1 E ri lic qꞌui xumolo, \q2 na jinta ukax xcanaj can rucꞌ \q2 ma xujach chique ri jujun chic; \q1 yey e ri na qꞌui ta xumolo, \q2 xakareꞌ xuꞌana pan rucꞌ \q2 ma ri cajawax che xyaꞌtaj ruma jun chic \rq Éx. 16:18 \rq* \m cachaꞌ. \s1 Ri etakom bi che umolic ri kasaꞌn \p \v 16 Xa maltiox cꞌu che ri Dios ma ucojom pa ranimaꞌ ri Tito cutoꞌ alak jelaꞌ pachaꞌ canꞌan riꞌin. \v 17 Ma xew ximbiꞌij che queꞌrila alak, na jampatana rucꞌ quiꞌcotemal xunimaj ma lic cacha ucꞌuꞌx che queꞌrila wach alak. \v 18 Junam cꞌut rucꞌ ri Tito cakatak bi jun chic hermano chaꞌ carachbilaj bi. Waꞌ e jun lic chom ruchꞌaꞌtibexic caꞌan pa tak riglesias ruma ri utzilaj chac uꞌanom che utzijoxic ri Utzilaj Tzij. \v 19 Na xew tane waꞌ, ma wa jun hermano chaꞌom cuma riglesias re cojrachbilaj pa tak ri cojꞌec wi che umolic y che ujachic waꞌ wa kasaꞌn. Waꞌ wa chac oj cꞌo wi e re yacbal ukꞌij ri Kanimajawal Jesucristo y e cꞌutubal re ri relej kacꞌuꞌx. \v 20 Ecojom kachbiꞌil chaꞌ na jinta cꞌo quechꞌaꞌt chikij che uchapabexic wuꞌqꞌuiyal kasaꞌn cꞌo pakakꞌab. \v 21 Ri cakaj riꞌoj e cakaꞌan ronoje chi utz chwach ri Kanimajawal Jesucristo y chiquiwach ri ticawex. \v 22 E uwariꞌche junam cucꞌ ri quebec, cakatak bi jun chic hermano. Waꞌ na xa ta julaj ucꞌutum lic cacha ucꞌuꞌx che uqꞌuiyal chac. Yey woꞌora más ne cacha ucꞌuꞌx che wa benam ma lic cubul ucꞌuꞌx ucꞌ alak. \v 23 Ri Tito e wachbiꞌil riꞌin, junam oj toꞌbel e alak. Yey ri hermanos erachbilam bi, echaꞌom lo cuma ri tinamit re ri Cristo, ma rucꞌ ri quibinic quisilabic quiyacom ukꞌij ri Cristo. \v 24 E uwariꞌche checꞌulu alak chi utz chaꞌ jelaꞌ cacꞌut alak ri rutzil cꞌuꞌx alak y jecꞌulaꞌ cakꞌalajin chiquiwach riglesias suꞌbe lic cojquiꞌcot che alak. \c 9 \s1 Ri Dios caraj quekatoꞌ ri nibaꞌib rucꞌ ronoje kacꞌuꞌx \p \v 1 Puwi cꞌu wa kasaꞌn re toꞌbal que rutinamit ri Dios, na cajawax ta chic cantzꞌibaj pan che alak, \v 2 ma wetaꞌam chi ri relej cꞌuꞌx alak re catoꞌb alak. E uwariꞌche nuyacom kꞌij alak chiquiwach ri e aj Macedonia. Riꞌin nubiꞌim, ri alak aj Acaya\f + \fr 9:2 \ft Corinto e jun tinamit cꞌo pa ri luwar re Acaya.\f* cꞌo chi kasaꞌn molom lo alak junabir. Yey ruma wa ꞌanom ralak, e qꞌui chique ri e aj Macedonia xquijek caquiꞌan que rucꞌ ronoje quicꞌuꞌx. \v 3 E uwariꞌche ebenutakom bi wa hermanos ucꞌ alak chaꞌ caquitoꞌ alak che uqꞌuisic umolic ri kasaꞌn. Ma we yijbam chi alak ri kasaꞌn jelaꞌ pachaꞌ ri nubiꞌim lok, cakꞌalajin cꞌu riꞌ lic katzij ri xkabiꞌij echiriꞌ xkayac kꞌij alak. \v 4 Ma cꞌaxtaj quincachbilaj bi jujun aj Macedonia yey we xojopon cꞌu ucꞌ alak, queꞌkarikaꞌ cꞌamajaꞌ yijbam alak ri kasaꞌn. We e xuꞌana riꞌ, qꞌuixbal cꞌu chike riꞌoj y che ralak, ma lic xcubiꞌ kacꞌuꞌx ucꞌ alak yey na xꞌan ta cꞌu alak ri kabiꞌim lok. \v 5 Ruma cꞌu waꞌ, xinchꞌobo quebenutak bi ucꞌ alak wa hermanos chaꞌ quenabej bi chikawach riꞌoj y caquitoꞌ alak che umolic ri kasaꞌn biꞌtisim chi alak. Jecꞌulaꞌ we xojopon riꞌoj, yijbam chi alak waꞌ. Cakꞌalajin cꞌu riꞌ xkasan alak rucꞌ ronoje cꞌuꞌx alak y na e ta ruma xtak alak che. \p \v 6 Cancuxtaj cꞌu waꞌ che alak: China ri na qꞌui ta ri cutico, riꞌ na qꞌui ta ri cumolo. Yey china ri lic qꞌui ri cutico, riꞌ lic qꞌui ri cumolo. \v 7 E uwariꞌche, chijujunal alak chuyaꞌa rukasaꞌn e chirij janipa ri xalax lo pa ranimaꞌ, na rucꞌ ta bis y na ruma ta minom alak chupa. Ma ri Dios lic cucꞌul ucꞌuꞌx ri cuya rukasaꞌn rucꞌ quiꞌcotemal. \v 8 Yey lic cꞌo pukꞌab ri Dios cutoꞌ alak chaꞌ caqꞌuiyar janipa ri cꞌo ucꞌ alak y jelaꞌ cꞌo ronoje ri cajawax che alak y na xew ta riꞌ, ma cuya ne uwiꞌ chaꞌ jelaꞌ catoꞌb alak che uꞌanic chomilaj tak chac. \v 9 E pachaꞌ ri tzꞌibital can chupa Rutzij Upixab ri Dios: \q1 Xujach ri cꞌo rucꞌ re quebutoꞌ ri nibaꞌib; \q1 janipa cꞌu ri utz uꞌanom \q1 na casach ta uwach \rq Sal. 112:9 \rq* \m cachaꞌ. \p \v 10 Ri Dios e cayaꞌw re rijaꞌ che rawanel yey e cayaꞌw re ri wa che ri cawaꞌic. Ecꞌu riꞌ Rire cuya na janipa ri cajawax che alak y cuya ne uwiꞌ, chaꞌ rucꞌ waꞌ caꞌan alak ri utz y jecꞌulaꞌ lic cꞌo cutikoj ri utzilaj chac caꞌan alak. \v 11 Jelaꞌ cꞌu riꞌ, cacꞌojiꞌ uqꞌuiyal uwach beyomalil ucꞌ alak chaꞌ rucꞌ waꞌ catoꞌb alak rucꞌ ronoje cꞌuꞌx alak. Y ecꞌuchiriꞌ riꞌoj cakacꞌam bi wa kasaꞌn chique ri e cꞌo pa cꞌaxcꞌobic, rique caquitioxij che ri Dios. \v 12 Ecꞌu waꞌ wa toꞌbal na xew ta cutzꞌakatisaj ri cajawax chique, ma e cucoj pa canimaꞌ rique ri lic quetioxin chwach ri Dios \v 13 y jelaꞌ ri quecꞌuluw re wa kasaꞌn lic caquiyac ukꞌij ri Dios. Ma waꞌ e cꞌutubal re pakatzij wi xcoj alak ri Utzilaj Tzij re ri Cristo y cabin alak chupa waꞌ, yey e cꞌutubal re ri relej cꞌuꞌx alak chique rique y chique conoje rutinamit ri Dios. \v 14 Jecꞌulaꞌ rique cꞌutubal re ri rutzil quicꞌuꞌx che alak, caquiꞌan orar pawiꞌ alak ruma ri unimal rutzil ucꞌuꞌx ri Dios quilom che alak. \v 15 ¡Xa maltiox cꞌu che ri Dios ruma ri nimalaj sipanic uyaꞌom chike, ma waꞌ lic na jinta cꞌo wi! \c 10 \s1 Ri Pablo cutoꞌbej rib chiquiwach ri caquicꞌak bi ukꞌij \p \v 1 Riꞌin in Pablo cuaj cancoj wib chiwach alak chupa rubiꞌ ri Cristo, ri na cuꞌan ta nim che rib y lic utz ucꞌuꞌx. Ma e cꞌo jujun chixoꞌlibal alak quechꞌaꞌt chwij, caquibiꞌij echiriꞌ in cꞌo ucꞌ alak, pachaꞌ canxiꞌij wib canchꞌaꞌbej pa alak; yey echiriꞌ in cꞌo naj y quintzꞌiban cꞌu pan ucꞌ alak, na canxiꞌij ta cꞌana wib canꞌan waꞌ, quechaꞌ. \v 2 Cantzꞌonoj cꞌu che alak choca alak il che wa cantzꞌibaj pan che alak, chaꞌ we xinopon ucꞌ alak na cajawax ta chic canchꞌaꞌbej quipa jujun che alak. Noꞌj we cajawaxic, canꞌan na cꞌu riꞌ waꞌ chique ri caquibiꞌij xa pa ke riꞌoj cojtakanic. \v 3 Katzij, riꞌoj xa oj ticawex, pero na cakaꞌan ta keꞌoj pachaꞌ ri caquiꞌan ri winak re ruwachulew. \v 4 Ma echiriꞌ cojchꞌoꞌjin chirij ri na utz taj, na cakaꞌan ta rucꞌ kachukꞌab o kanaꞌoj riꞌoj, ma e cakaꞌan rucꞌ ruchukꞌab y rutoꞌbal ri Dios chaꞌ jelaꞌ cakasach uwach ronoje ri cayactaj chirij ri Dios; \v 5 waꞌ e ri itzel tak naꞌoj y tacꞌabal kꞌij, ri quebukꞌatej ri ticawex chaꞌ na caquetaꞌmaj ta uwach ri Dios. Cakaya cꞌu ronoje tak noꞌjibal pukꞌab ri Cristo chaꞌ cuꞌan pachaꞌ runaꞌoj Rire. \v 6 Echiriꞌ cakilo lic cacoj alak utzij ri Cristo, cꞌa tecꞌuchiriꞌ cakakꞌat tzij paquiwi ri e aj palajiy tzij. \p \v 7 Ralak xew catakej alak ri quilitaj uwach. We cꞌo cꞌu junok ujiquibam uwach chiribil rib lic cꞌo pukꞌab ri Cristo, e chuchꞌobo chi utz waꞌ: Na xew ta rire cꞌo pukꞌab ri Cristo, ma jenelaꞌ riꞌoj. \v 8 Y na xew ta riꞌ, ma na quinqꞌuix tane che tob canjiquibaꞌ uwach ri takanic cakaꞌan pawiꞌ alak, ma waꞌ e ri Kajawal yaꞌyom pakakꞌab. Y waꞌ na re ta sachibal wach alak, ma re qꞌuiyibal alak chwach ri Dios. \v 9 Na cuaj taj cachꞌob alak rakan e canxibij pa alak rucꞌ ri cantzꞌibaj pan che alak. \v 10 Ma cꞌo quebiꞌn re: «Ri Pablo chupa tak rucartas lic cꞌax ri cubiꞌij, pachaꞌ lic cꞌo uchukꞌab; noꞌj echiriꞌ cꞌo chikawach, cuxiꞌij rib y na il tane uwach ruchꞌaꞌtem» quechaꞌ. \v 11 Ecꞌu ri quebiꞌn re waꞌ chirajawaxic caquetaꞌmaj na je ta laꞌ uꞌanom, ma e janipa ri cakatzꞌibaj pan che alak, junam ubiꞌxiquil cakaꞌano echiriꞌ oj cꞌo chiwach alak. \p \v 12 Riꞌoj na cakachꞌob tane cakajunimaj kib cucꞌ ri jujun xa caquitacꞌabaꞌ quikꞌij chiquibil quib. Ma rique xa caquijunimaj quib cucꞌ ri cachbiꞌil. Ri quebanaw re waꞌ, na jusucꞌ ta ri quinaꞌoj. \v 13 Noꞌj riꞌoj na cakatacꞌabaꞌ tane kakꞌij ruma juna chac na kaꞌanom taj, ma e cakaꞌan ri uyaꞌom ri Dios pakakꞌab. Yey e Rire ri xuya chike xojopon cꞌa chilaꞌ ucꞌ alak rucꞌ ri Utzilaj Tzij. \v 14 We tamaji e ri Dios yaꞌyom chike cojopon ucꞌ alak, riꞌ xa pa ke riꞌoj cakaꞌan ri chac ucꞌ alak. Pero na e ta riꞌ. Lic cꞌu takal chike cakapixabaj pan alak woꞌora, ma riꞌoj oj ri nabe xojopon ucꞌ alak rucꞌ ri Utzilaj Tzij re ri Cristo. \v 15 Na cakatacꞌabaꞌ tane kakꞌij xa pa ke riꞌoj rucꞌ ruchac jun chic. Ri koyeꞌem e jalan canimar ri cubulibal cꞌuꞌx alak, jecꞌulaꞌ canimar ri kachac chixoꞌlibal alak e chirij ri uyaꞌom ri Dios pakakꞌab. \v 16 Tecꞌuchiriꞌ we xutzin ri kachac chixoꞌlibal alak, utz cꞌu riꞌ cojel bi y cojꞌec pa cꞌamajaꞌ catzijox wi ri Utzilaj Tzij re ri Cristo, y jelaꞌ na queꞌkamina ta kib pa ri chac re jun chic, chaꞌ na cakatacꞌabaꞌ ta kakꞌij rucꞌ ri chac na kaꞌanom ta riꞌoj. \q1 \v 17 China cꞌu ri caraj cuyac ukꞌij, \q1 e chukꞌalajisaj riꞌ janipa ri uꞌanom \q2 ri Dios Kajawxel che rubinic usilabic \rq Jer. 9:23-24 \rq* \m \v 18 Ma we jun cutacꞌabaꞌ ukꞌij xa chiribil rib, riꞌ na jinta uchac ri cuꞌano; noꞌj we e ri Dios cayacaw ukꞌij, e kꞌalaj riꞌ utz ri chac uꞌanom. \c 11 \s1 Ri caquiꞌan takoꞌn chiquibil quib \p \v 1 Chincuyu cꞌana alak we quinchꞌaꞌt qꞌuenok pachaꞌ junok chꞌuꞌjerinak. \v 2 Canꞌan cꞌu waꞌ ma lic cꞌax cannaꞌ alak, yey wa cꞌaxnaꞌbal nucꞌuꞌx che alak e ri Dios cojoyom pa wanimaꞌ. Ma riꞌin nuyaꞌom alak pukꞌab ri Cristo y xew pukꞌab Rire cuaj cꞌo alak. E pachaꞌ juna achi echiriꞌ cuya rumiꞌal pukꞌab juna ala pa cꞌulaniquil. Ri caraj rachi e cuya pukꞌab rala jun sakil kꞌapoj ali. Jecꞌulaꞌ ri cuaj riꞌin che ralak e na jinta cꞌana chꞌul che alak chwach ri Cristo. \v 3 Lic cubisoj nucꞌuꞌx ma cꞌaxtaj cacꞌulumaj e alak jelaꞌ pachaꞌ ri xucꞌulumaj ri Eva ojertan echiriꞌ xsocotaj ruma ri tzel unoꞌjibal ri cumatz. Ma cꞌaxtaj cajalcꞌataj ri naꞌoj alak, quesaj cꞌu ib alak pukꞌab ri Cristo y na catakej ta chi alak rucꞌ ronoje cꞌuꞌx alak. \v 4 Cambiꞌij waꞌ ma echiriꞌ copon junok ucꞌ alak, tob junwi ri tzijonic cuꞌan puwi ri Jesús chwach ri tzijonic kaꞌanom riꞌoj che alak, ¡lic cacꞌul cꞌu alak riꞌ! Y cacꞌul ne alak ri petinak rucꞌ juna chic uxlabixel, tob na e ta ri Ruxlabixel ri Dios cꞌulum chi alak. Cacꞌul ne alak jun chic tzij, tob junwi chwach ri Utzilaj Tzij cojom chi alak. \p \v 5 Cꞌo ri caquibiꞌij e nimak tak takoꞌn yey caquitacꞌabaꞌ quikꞌij. ¿Cꞌo neba más quiwach rique chinuwa riꞌin? Canchꞌob riꞌin, na jintaj. \v 6 Ma tob na quinchꞌaꞌt ta riꞌin rucꞌ nimak tak chꞌaꞌtem pachaꞌ ri caquiꞌan rique, pero riꞌin más cꞌo wetaꞌam chiquiwa rique; y waꞌ nucꞌutum chiwach alak rucꞌ ronoje ri nuꞌanom chixoꞌlibal alak. \p \v 7 Laj cꞌo ri caquichꞌob rakan na jinta nuwach; ma echiriꞌ xintzijoj ri Utzilaj Tzij re ri Dios che alak, na xintzꞌonoj tane cꞌana rajil ri nuchac. ¿Cꞌo neba numac riꞌ chiwach alak ruma waꞌ? Ma we xinꞌan chꞌutiꞌn che wib, e chaꞌ canimarisax kꞌij ralak chwach ri Dios. \v 8 Echiriꞌ riꞌin xincꞌojiꞌ ucꞌ alak, e jujun chic iglesias ri xquitak lo puak chwe. Ecꞌu xincꞌam puak chique rique chaꞌ utz xinkꞌalajisaj ri Utzilaj Tzij chiwach ralak. \v 9 Ma echiriꞌ in cꞌo ucꞌ alak yey cꞌo cꞌu xajawax chwe, na jinta xintzꞌonoj che ralak. Ri xetoꞌw we e ri hermanos e petinak Macedonia. Na jinta cꞌu xincꞌam che ralak ma na xuaj taj xinya alcꞌayew che alak y na cuaj tane canꞌan waꞌ chikawach apanok. \v 10 Yey pakatzij wi ri Kꞌijsak re ri Cristo pa wanimaꞌ cꞌo wi; ruma cꞌu riꞌ canjiquibaꞌ uwach waꞌ: E na jinta junok chilaꞌ Acaya quesan re ri quiꞌcotemal cannaꞌo ruma na canya ta alcꞌayew che alak. \v 11 Chiwach ralak, ¿saꞌ nawi ube na cantzꞌonoj ta wajil che alak? ¿Ruma nawi na cꞌax ta cannaꞌ alak? Na e ta riꞌ, ma ri Dios lic retaꞌam saꞌ ri cꞌo pa wanimaꞌ. \p \v 12 Ecꞌu ri na cantzꞌonoj ta wajil che alak, na canwokꞌotaj ta uꞌanic chaꞌ jelaꞌ cakꞌalajinic na junam ta cojchacun riꞌoj pachaꞌ ri jujun chic, ri caquijunimaj ri quichac rucꞌ ri kachac riꞌoj xa re yacbal quikꞌij. \v 13 Rique xa e socosoꞌnel, na e ta sakil takoꞌn ma quiꞌanom che quib pachaꞌ e takoꞌn re ri Cristo. \v 14 Macam cꞌu animaꞌ alak che waꞌ; ma jenelaꞌ cuꞌan ri Satanás, cuꞌan che rib pachaꞌ e jun ángel re Kꞌijsak. \v 15 E uwariꞌche macam animaꞌ alak che we ri e aj chac re ri itzel winak caquiꞌan che quib pachaꞌ e ꞌanal re ri jusucꞌ. Pero copon cꞌu ri kꞌij echiriꞌ caquicꞌul na ri tojbal re ri na utz taj quiꞌanom. \p \v 16 Jumul chic cambiꞌij: Machꞌob alak we riꞌin xinchꞌuꞌjeric. Yey we cꞌo junok che alak jelaꞌ cuchꞌobo, chuyaꞌa luwar chwe cantacꞌabaꞌ cꞌana nukꞌij pachaꞌ junok chꞌuꞌjerinak. \v 17 Ri cakatacꞌabaꞌ kakꞌij na e ta ucꞌutuꞌn ri Kanimajawal chike; pero cantacꞌabaꞌ cꞌana nukꞌij pachaꞌ junok na jusucꞌ ta runaꞌoj. \v 18 Lic e qꞌui ri caquitacꞌabaꞌ quikꞌij ruma ri caquiꞌan che ruwachulew, yey woꞌora canꞌan cꞌana we riꞌin. \v 19 Ralak lic cꞌo naꞌoj alak; na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, lic quecꞌul alak ri sachinak quinaꞌoj. \v 20 E cuyum cꞌu alak riꞌ rique tob lic quetakan pawiꞌ alak, caquichap ri e alak y caquiqꞌuis ne rubitak e alak, yey lic caquiꞌan nim che quib chiwach alak. ¡Cuyum ne alak tob caquipachꞌ kꞌab chipalaj alak! Ronoje waꞌ cuyum alak y na jinta cabiꞌij alak che. \v 21 Laj qꞌuixbal cꞌu chwe riꞌin ma na xinchꞌij ta uꞌanic pachaꞌ ri caquiꞌan rique. \p Pero we rique na queqꞌuix ta che caquitacꞌabaꞌ quikꞌij, jecꞌulaꞌ riꞌ canꞌan riꞌin, tob rucꞌ waꞌ pachaꞌ in chꞌuꞌjerinak. \v 22 Rique caquitacꞌabaꞌ quikꞌij ma e aj hebreo; jelaꞌ riꞌin, in aj hebreo yey canrik ri chꞌaꞌtem hebreo. Rique caquiꞌan nim che quib ma e cuqꞌuil ri tinamit re Israel, jelaꞌ riꞌin in cuqꞌuil ri tinamit re Israel. Rique caquiyac quikꞌij ma e ralcꞌoꞌal can ri Abraham; jelaꞌ riꞌin, in ralcꞌoꞌal can ri Abraham. \v 23 Rique caquibiꞌij e aj chac re ri Cristo, jelaꞌ riꞌin pakatzij wi in aj chac re ri Cristo yey más nim ri chac nuꞌanom riꞌin chiquiwa rique. Tob quinchꞌaꞌt pachaꞌ in chꞌuꞌjerinak, cambiꞌij cꞌu waꞌ: Riꞌin más in chacuninak y más nutijom cꞌax chiquiwach rique. Ma uqꞌuiyal laj balacꞌum nupa, uqꞌuiyal laj inyaꞌom pa cárcel, uqꞌuiyal laj xtewun ri camic panuwiꞌ. \v 24 Raj judiꞌab woꞌob laj xquijichꞌ nupa pa treinta y nueve asial.\x + \xo 11:24 \xt Dt. 25:3\x* \v 25 Yey oxib laj in ꞌanom pa barijon, julaj in ꞌanom paꞌbaj.\x + \xo 11:25 \xt Hch. 14:19\x* Oxlaj ya laj in jikꞌinak pa yaꞌ ruma xmukutaj ri barco in cꞌo chupa, yey xinchꞌij ne jun akꞌab rucꞌ jun kꞌij in cꞌo chwi ri mar. \v 26 Uqꞌuiyal laj nuꞌanom unimal be. Ya laj in jikꞌinak pa tak nimayaꞌ. Ya laj in caminak paquikꞌab elekꞌomab y paquikꞌab ri na e ta cuqꞌuil ri nutinamit. Ya laj incamisam cuma ne ri watz-nuchakꞌ. Ya laj incamisam pa tak tinamit, pa tak luwar catzꞌintzꞌotic y chwi ri mar. Ya laj ne incamisam cuma ri caquibiꞌij cubul quicꞌuꞌx rucꞌ ri Cristo, tob waꞌ na katzij taj. \v 27 Nutijom cꞌaxlaj chac y cosic. Uqꞌuiyal laj nucuyum waram, numic y tzajin chiꞌ. Ruma tak ri lic cꞌo canꞌano, uqꞌuiyal laj na utz ta chi ne xinwaꞌic. Nutijom cꞌaxcꞌolil tew y xincanajic na jinta chi ne nukꞌuꞌ. \v 28 Y xaki uwi chi waꞌ, ri jujun kꞌij lic saꞌchi rubis nucꞌuꞌx cuma tak riglesias; e cannaꞌ riꞌin waꞌ e pachaꞌ jun ekaꞌn cꞌo panuwiꞌ. \v 29 We cꞌo junok cꞌo pa cꞌax y na jinta uchukꞌab, e cannaꞌ riꞌin pachaꞌ in ri incꞌulumayom re waꞌ. We cꞌo junok cumin junok chic pa ri mac, waꞌ cuya woyowal. \p \v 30 We chirajawaxic cꞌut canyac nukꞌij, ri tacꞌabal nukꞌij canꞌano e cantzijoj tak ri cukꞌalajisaj, riꞌin na jinta nuchukꞌab. \v 31 Ecꞌu ri Dios, Rukaw ri Kanimajawal Jesucristo ri na jinta utakexic nim ukꞌij, e etaꞌmayom re na rakꞌubal ta wa cambiꞌij. \v 32 Tape cꞌu alak ri xincꞌulumaj Damasco: Ri aj wach cꞌo chwach ri rey Aretas xtakan che quicojic e aj chajal re ri tinamit chaꞌ quinquichapo. \v 33 Yey ruma cꞌu riꞌ xinkasax lo chupa jun nimalaj chacach, ximom lo rucꞌ lazo chwi jun nimalaj tapia cꞌo ventana che. \c 12 \s1 Tob ri Pablo lic utijom cꞌax, ruchukꞌab ri Dios cꞌo rucꞌ rire \p \v 1 Tob na jinta cutikoj che junok cuꞌan nim che rib, na rucꞌ ta cꞌu riꞌ cantzijoj saꞌ rucꞌutum y rukꞌalajisam ri Kajawal chinuwach. \v 2 Lic wetaꞌam cꞌu uwach jun achi uyaꞌom rib pukꞌab ri Cristo. Ecꞌu cajlajuj junab waꞌ ricꞌowic echiriꞌ rire xcꞌam bi cꞌa chilaꞌ chicaj. Na wetaꞌam ta cꞌut we xcꞌam bi rucꞌ rucuerpo o xa e ri ranimaꞌ xeꞌec, xew ri Dios etaꞌmayom re. \v 3 Xew cꞌu wetaꞌam xcꞌam bi, tob pachaꞌ ri nubiꞌim chic, na wetaꞌam taj we xcꞌam bi rucꞌ rucuerpo o xa e ri ranimaꞌ xeꞌec, xew ri Dios etaꞌmayom re. \v 4 Ri wetaꞌam, e xcꞌam bi chupa ri chomilaj luwar chilaꞌ chicaj. Chilaꞌ cꞌu riꞌ xuta chomilaj tak tzij yey waꞌ na yaꞌtal tane cꞌana che junok cutzijoj. \v 5 Cambiꞌij cꞌu riꞌ, utz canyac ukꞌij ri xilow re y ri xtaw re waꞌ. Pero we canyac nukꞌij riꞌin, na e ta cantzijoj ri kꞌalajisam chwe, ma xew cantzijoj ri cꞌakibal bi nukꞌij. \v 6 Ma we ta cuaj canyac nukꞌij ruma rukꞌalajisam ri Dios chwe, riꞌ na rakꞌubal ta ri cambiꞌij, ma lic e ube riꞌ. Pero na canꞌan taj, ma na cuaj taj cꞌo junok cucoj uwi ri ilitajinak y ri tatajinak chwe. \p \v 7 Yey chaꞌ na canyac ta cꞌu nukꞌij ruma na jinta cꞌana cꞌo wi ri kꞌalajisam chwe, xyaꞌtaj cꞌu che ri Satanás cucoj jun cꞌax che ri nucuerpo pachaꞌ juna qꞌuix xaki cuchꞌiquichꞌaꞌ chwe. \v 8 Ruma cꞌu riꞌ, oxlaj xinelaj che ri Kajawal chaꞌ caresaj waꞌ chwe. \v 9 Noꞌj Rire jewaꞌ xubiꞌij chwe: «Ri unimal rutzil nucꞌuꞌx cꞌo awucꞌ, e waꞌ ri lic cajawax chawe. Ma ri nuchukꞌab más cakꞌalajin cucꞌ ri na jinta quichukꞌab» xchaꞌ. E uwariꞌche riꞌin lic quinquiꞌcot che echiriꞌ na jinta nuchukꞌab, ma jelaꞌ e cacꞌojiꞌ ruchukꞌab ri Cristo wucꞌ. \v 10 Ruma cꞌu laꞌ, rucꞌ quiꞌcotemal canchꞌij tak ri cꞌax cape panuwiꞌ ruma in re ri Cristo, tob na jinta nuchukꞌab, tob e cꞌo ri tzel quechꞌaꞌt lo chwij, tob nucuyum nibaꞌil, tob inyaꞌom pa cꞌax y pa bis; ma echiriꞌ cannaꞌo na jinta nuchukꞌab, e más cannaꞌ ruchukꞌab ri Cristo cꞌo wucꞌ. \p \v 11 Xa uma cꞌu ralak xintacꞌabaꞌ nukꞌij pachaꞌ cuꞌan junok na jusucꞌ ta runaꞌoj, pero e ralak xinminow alak chupa. Ecꞌu ri lic usucꞌ e ralak ri cayacaw alak nukꞌij. Ma tob na jinta nuwach riꞌin, pero waꞌ wa nimak e takoꞌn ri xa caquiꞌan nim che quib, rique na jinta más quiwach chinuwa riꞌin. \v 12 Echiriꞌ xinchacun chixoꞌlibal alak, xkꞌalajin chiwach alak in utakoꞌn ri Cristo. Ma echiriꞌ xincꞌojiꞌ ucꞌ alak, na xincos ta che ucꞌutic chiwach alak tak ri cꞌutubal re ruchukꞌab ri Dios rucꞌ nimak tak milagros. \v 13 ¿Saꞌ nawi ri xinjaljob wi chiwach alak? ¿Na xinꞌan ta neba che alak pachaꞌ ri xinꞌan chique ri nicꞌaj chic iglesias? Laj e ri xinjaljob wi ma na xinya ta alcꞌayew che alak ruma na xintzꞌonoj ta wajil che alak. We e numac waꞌ, cuyu alak numac. \s1 Ri Pablo cuyijbaꞌ pan ri urox roponibal Corinto \p \v 14 Tape alak: Riꞌin nuyijbam chi wib chaꞌ quinopon ucꞌ alak churox laj. Y we xinoponic, na canya ta alcꞌayew che alak, ma na jinta cꞌo cantzꞌonoj che alak. Ecꞌu ri cuaj che alak na e ta ri cꞌo ucꞌ alak, ma e ri cacꞌut alak ri rutzil cꞌuꞌx alak chwe. Xew cꞌu lic cuaj cantoꞌ alak pachaꞌ cuꞌan juna achi cucꞌ ri ralcꞌoꞌal. Ma chique ri quichu-quikaw takal wi caquitzucuj ri cajawax chique ri chꞌutiꞌk; na e ta ri chꞌutiꞌk ri takal chique caquitzucuj ri cajawax chique ri quichu-quikaw. \v 15 Ecꞌu riꞌin rucꞌ ronoje nucꞌuꞌx na xew ta canqꞌuis ronoje ri cꞌo wucꞌ, ma canya ne wib che toꞌic alak rucꞌ ri cꞌaslemal alak chwach ri Dios. Pero e canwil riꞌin, echiriꞌ más cancꞌut ri cꞌaxnaꞌbal nucꞌuꞌx che alak, e más cakꞌob ri cꞌaxnaꞌbal cꞌuꞌx ralak chwe riꞌin. \p \v 16 Etaꞌam cꞌu alak na xinya ta alcꞌayew che alak. Na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, e cꞌo ri caquibiꞌij xinwesaj ne puak che alak xa xeꞌlakꞌay. \v 17 ¿Suꞌchac cachꞌob alak waꞌ? ¿Cꞌo neba juna socosoꞌnel nutakom bi ucꞌ alak? \v 18 Riꞌin xintzꞌonoj che ri Tito queꞌrila alak y xintak bi ri jun hermano rucꞌ. ¿Xuꞌan neba elekꞌ ri Tito che alak? Rire junam wucꞌ riꞌin xa jun kacꞌuꞌx che ri cakaꞌano. \p \v 19 Hermanos, laj cachꞌob alak e ronoje wa nubiꞌim lok xa re toꞌbal kib, pero na e ta riꞌ. Ma pakatzij wi chwach ri Dios y chupa rubiꞌ ri Cristo kabiꞌim lo waꞌ re toꞌbal e alak, ri lic cꞌax cakanaꞌ alak. \v 20 Cubisoj nucꞌuꞌx ma cꞌaxtaj we xinopon ucꞌ alak, na utz ta ꞌanom alak y jelaꞌ cꞌu riꞌ na cucꞌul ta nucꞌuꞌx ri quiꞌnrikaꞌ. Yey we e riꞌ, laj na cucꞌul ta cꞌuꞌx alak ri woponibal ma riꞌ yaj ri quiꞌnꞌanaꞌ. Cubisoj cꞌu nucꞌuꞌx ma cꞌaxtaj cꞌo chꞌaꞌoj chixoꞌlibal alak, cꞌo ri cꞌax quicꞌuꞌx chiquij jujun chic, cꞌo oyowal chiwach alak, jachom pa alak, cꞌo ri caquichꞌamij quib, cꞌo ri e aj molot, cꞌo ri caquiꞌan nim che quib yey e cꞌo ri e sokꞌosak e quiwach e tzucul chꞌaꞌoj. \v 21 Cubisoj cꞌu nucꞌuꞌx ma cꞌaxtaj we xinopon tanchi ucꞌ alak, laj quiꞌnrikaꞌ e qꞌui che alak cꞌa e cꞌo pa mac y na quitzelem ta quitzij chwach ri Dios; ma caquiꞌan tak ri chꞌulilaj mac, caquetzꞌabej uwa quikꞌij cucꞌ jujun chic na quicꞌulel taj y quiyaꞌom quib che uꞌanic ronoje tak ri rayibal re ri quitiꞌjil. We xiꞌnrika cꞌu riꞌ waꞌ, lic quinqꞌuix chwach ri Dios uma ralak y quebenuwokꞌej cꞌu riꞌ ri quebanaw re waꞌ. \c 13 \p \v 1 Rutzij Upixab ri Dios jewaꞌ cubiꞌij: «We e cꞌo queb oxib caquijiquibaꞌ uwach rumac junok ma xquilo echiriꞌ camacunic, cakꞌat cꞌu tzij riꞌ puwi raj mac.»\x + \xo 13:1 \xt Dt. 19:15\x* E urox laj waꞌ quinopon ucꞌ alak, \v 2 yey cꞌo cuaj cambiꞌij che onoje alak y chique ri na cokꞌotam ta can ri quimac. Waꞌ e ri nubiꞌim chi can che alak echiriꞌ xinopon chucalaj ucꞌ alak y woꞌora cambiꞌij tanchic tob na in jinta ucꞌ alak: We xinopon tanchic, na quiꞌntoꞌo ta wiꞌ alak. \v 3 Cancꞌut cꞌu riꞌ chiwach alak ri catzꞌonoj alak, waꞌ e ri cꞌutubal re we pakatzij wi ri nutzij riꞌin e utzij ri Cristo. Ma Rire na cuxiꞌij ta rib yey lic cꞌo uchukꞌab re cusucꞌupij ri binic silabic alak. \v 4 Pakatzij wi ri Cristo echiriꞌ xcamisax chwa cruz e pachaꞌ na jinta uchukꞌab, pero woꞌora Rire cꞌaslic ruma ruchukꞌab ri Dios. Jecꞌuriꞌlaꞌ we riꞌoj xa jun kaꞌanom rucꞌ ri Cristo, e pachaꞌ na jinta kachukꞌab ruma ri cꞌax cakatijo, noꞌj cojcꞌasiꞌ ruma ruchukꞌab ri Dios cꞌo kucꞌ yey cakacꞌut na cꞌu riꞌ wa chukꞌab echiriꞌ cojopon ucꞌ alak. \v 5 Chꞌobo alak rakan we pakatzij wi cꞌo cꞌutubal re ri cubulibal cꞌuꞌx alak rucꞌ ri Kanimajawal Jesucristo y cꞌo cꞌu alak pukꞌab Rire. ¿Na etaꞌam ta neba alak Rire cꞌo pa animaꞌ alak? ¿O cꞌaxtaj na jinta ne cꞌana cꞌutubal re waꞌ chupa ri binic silabic alak? \v 6 Ecꞌu cuaj riꞌin quetaꞌmaj alak waꞌ: Che ri kabinic kasilabic cakꞌalajinic cꞌo ri Cristo pa kanimaꞌ y Rire caquiꞌcot rucꞌ ri kaꞌanom. \v 7 Cakatzꞌonoj cꞌu che ri Dios chaꞌ ralak na catzak ta cꞌana alak chupa ri na utz taj. Na cakatzꞌonoj ta waꞌ re yacbal kakꞌij riꞌoj, ma xew cakaj caꞌan alak ri utz, tob e cꞌo ri caquicꞌak bi kakꞌij riꞌoj.\f + \fr 13:7 \ft “Tob e cꞌo ri caquicꞌak bi kakꞌij riꞌoj”: We ri aj Corinto caquiyijbaꞌ quib, na cajawax ta chic cakꞌat tzij paquiwiꞌ. We jecꞌulaꞌ riꞌ xuꞌano, laj e cꞌo jujun caquibiꞌij na jinta uchukꞌab ri Pablo ma na xukꞌat ta tzij paquiwiꞌ jelaꞌ pachaꞌ ri ubiꞌim lok.\f* \v 8 Ma riꞌoj na jinta pakakꞌab cakacꞌak bi quikꞌij ri quebin chupa ri Kꞌijsak. Ri cakaꞌano e cojchacun ne ruma ri Kꞌijsak chaꞌ conoje quebin chupa. \v 9 E uwariꞌche lic cojquiꞌcot che we cacꞌojiꞌ chukꞌab ralak che uꞌanic ri utz, tob quilitaj cꞌut pachaꞌ e na jinta chi kachukꞌab riꞌoj. Cakatzꞌonoj cꞌu che ri Dios chaꞌ e cuchomaj chi utz ri binic silabic alak. \v 10 Ruma cꞌu waꞌ, quintzꞌiban apanok xalokꞌ cꞌamajaꞌ quinopon ucꞌ alak, chaꞌ we xinoponic, na cajawax ta chi cꞌax quinchꞌaw pawiꞌ alak. Ma ri chac uyaꞌom ri Dios chwe e re qꞌuiyibal alak, na re ta sachibal wach alak. \s1 Qꞌuisbal uchꞌaꞌtem ri Pablo che riglesia cꞌo Corinto \p \v 11 Qꞌuisbal cꞌu re hermanos, cambiꞌij waꞌ che alak: Cꞌola quiꞌcotemal pa animaꞌ alak, sucꞌupij ri binic silabic alak chwach ri Dios, nimarisaj cꞌuꞌx alak chiwach alak, chuꞌana xa jun cꞌuꞌx alak y cꞌola alak chi utzil chomal. Y ecꞌu ri Dios, ri aj yaꞌl utzil chomal y rutzil cꞌuꞌxaj, cacꞌojiꞌ ucꞌ alak. \v 12 Yaꞌa rutzil wach alak chiwach alak rucꞌ jun sakil tzꞌubuj chiꞌaj chwach ri Dios.\f + \fr 13:12 \ft Ri Pablo jewaꞌ xubiꞌij ma rique e caquiꞌan waꞌ chiquiwach echiriꞌ caquiya rutzil quiwach.\f* \v 13 Conoje ri hermanos wara caquiya pan rutzil wach alak. \v 14 Cꞌulu cꞌu onoje alak ri unimal rutzil ucꞌuꞌx ri Kanimajawal Jesucristo y ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios, yey chuꞌana xa jun cꞌuꞌx alak ruma ri Santowilaj Ruxlabixel. Amén.