\id 1CO - Achiꞌ, Rabinal NT (traditional orthography) [acr] (acrT) -2009 (DBL 2013) \h 1 Corintios \toc1 Ri nabe carta xutzꞌibaj ri Pablo che riglesia cꞌo Corinto \toc2 1 Corintios \toc3 1 Co. \mt1 Ri nabe carta xutzꞌibaj ri Pablo che riglesia cꞌo Corinto \c 1 \s1 Ri Pablo cuya pan rutzil quiwach ri hermanos e cꞌo pa ri tinamit Corinto \p \v 1 Riꞌin in Pablo, insiqꞌuim ruma ri Dios re quinuꞌan utakoꞌn ri Kanimajawal Jesucristo, ruma e lic caraj riꞌ ri Dios chwe. Riꞌin junam rucꞌ ri hermano Sóstenes cakaya pan rutzil wach alak, \v 2 ri alak utinamit ri Dios cꞌo chilaꞌ Corinto. Alak chaꞌtal ruma ri Dios chaꞌ cacꞌojiꞌ alak pukꞌab ri Kanimajawal Jesucristo; alak cꞌu siqꞌuim che jun binic silabic lic chom chwach ri Dios, ma e caraj riꞌ chike junam cucꞌ conoje ri caquilokꞌnimaj rubiꞌ ri Kanimajawal Jesucristo, tob pa tak chawi e cꞌo wi. Ma Rire e Kanimajawal ke riꞌoj y que rique. \v 3 Cꞌulu alak ri unimal rutzil cꞌuꞌxaj y ri utzil chomal re ri Kakaw Dios y re ri Kanimajawal Jesucristo. \s1 Ri Pablo catioxin chwach ri Dios \p \v 4 Riꞌin xaki quintioxin che ri Dios uma ralak, ma ruma ri Kanimajawal Jesucristo, ri Dios uyaꞌom lo ri unimal rutzil ucꞌuꞌx che alak. \v 5 Yey na xa ta jubikꞌ ri cꞌulum alak ruma cꞌo alak pukꞌab ri Cristo; yaꞌtal cꞌu chꞌaꞌtem alak y naꞌoj alak che utzijoxic ri naꞌoj re ri Dios. \v 6 Xjiquibax cꞌu uwach ri Utzilaj Tzij puwi ri Cristo ruma ri uꞌanom ri Dios ucꞌ alak. \v 7 Jecꞌulaꞌ ronoje ri cajawax che rutinamit ri Dios, yaꞌtal chi che alak; xew chi cꞌu lic oyeꞌem alak rucꞌunibal ri Kanimajawal Jesucristo. \v 8 Ecꞌu riꞌ ri Dios catiquiban e alak chi utz woꞌora y cꞌa pa ri qꞌuisbal kꞌij, chaꞌ jelaꞌ na jinta chi cꞌana mac carikitaj che alak chwach ri Dios chupa rukꞌijol rucꞌunibal ri Kanimajawal Jesucristo. \v 9 Ri Dios lic jusucꞌ, ma ronoje ri cubiꞌtisij e cuꞌano y e Rire siqꞌuiyom e alak chaꞌ cuꞌan alak xa jun rucꞌ Rucꞌajol, waꞌ e ri Kanimajawal Jesucristo. \s1 Ri Pablo quebupixabaj ri hermanos ruma quijachom quipa \p \v 10 Campixabaj cꞌu alak hermanos chupa rubiꞌ ri Kanimajawal Jesucristo: Cꞌola alak chi utzil chomal y majach pa alak. E ri lic ube e chuꞌana xa jun naꞌoj alak y xa jun cꞌuꞌx alak. \v 11 Cambiꞌij waꞌ che alak hermanos ma xinwetaꞌmaj e cꞌo ri xaki quechꞌoꞌjin chixoꞌlibal alak; xinta waꞌ chiquichiꞌ jujun chique ri e cꞌo pa rocho ri Cloé. \v 12 Nutom e cꞌo jujun che alak caquibiꞌij: «In re ri Pablo.» E cꞌo jujun chic caquibiꞌij: «In re ri Apolos,» jujun chic: «In re ri Pedro» y e cꞌo ne jujun chic caquibiꞌij: «Riꞌin in re ri Cristo.» \v 13 ¿Jachom neba upa ri Cristo? ¿E neba riꞌin in Pablo ri xcam chwa cruz uma ralak? ¿O pa rubiꞌ neba ri Pablo xcꞌul wi alak ri bautismo? Na e taj. \v 14 Lic cantioxij che ri Dios ma riꞌin xew xinya ri bautismo chique jujun che alak, waꞌ e ri Crispo y ri Gayo. \v 15 Jecꞌulaꞌ na jinta junok che alak utz cubiꞌij: “Riꞌin xincꞌul ri bautismo pa rubiꞌ ri Pablo.” \v 16 Yey xinya ne bautismo chique ri e cꞌo chirocho ri Estéfanas. Na cacꞌun ta chi chinucꞌuꞌx we cꞌo junok chic. \v 17 Cambiꞌij cꞌu waꞌ ma ri nuchac xuya ri Cristo na e ta ri canya bautismo, e ri cantzijoj ri Utzilaj Tzij. Y rutzijoxic canꞌano na e ta rucꞌ nimak tak chꞌaꞌtem y unimal naꞌoj xa re ruwachulew. Ma na cuaj taj we ri winak e caquiyac nukꞌij riꞌin yey na queboc ta cꞌu il riꞌ che ri Utzilaj Tzij puwi ri Cristo y ri xuꞌan Rire chwa ri cruz. \s1 Ruchukꞌab y runaꞌoj ri Dios cakꞌalajin ruma ri Cristo \p \v 18 Rutzijoxic rucamic ri Cristo chwa ri cruz e jun sachibal naꞌoj chiquiwach ri quesachic. Noꞌj cꞌu chikawach ri cojcolobetajic, rucꞌ rucamic Rire e cakꞌalajin ruchukꞌab ri Dios. \v 19 Ma jewaꞌ cubiꞌij ri Dios chupa Ruchꞌaꞌtem: \q1 Riꞌin cansach uwach ri quinaꞌoj ri ticawex caquichꞌobo lic cꞌo quetaꞌam, \q1 y cancꞌutu na jinta queꞌelawi ri quinaꞌoj ri caquichꞌobo lic cꞌo quinaꞌoj \rq Is. 29:14 \rq* \m cachaꞌ. \p \v 20 Ri caquibiꞌij lic cꞌo quetaꞌam, ¿saꞌ cutikoj ri quinaꞌoj? Raj cꞌutunel re ri tzijpixab, ¿saꞌ cutikoj ronoje ri quimajom? Yey ri lic caquichꞌaꞌtibej uqꞌuiyal tak naꞌoj re wakꞌij ora, ¿saꞌ cutikoj ronoje ri caquibiꞌij? Na jinta cutikoj, ma ri Dios ukꞌalajisam chic na jinta queꞌelawi ri quinaꞌoj ri ticawex re ruwachulew. \p \v 21 Ri Dios ruma ri unimal unaꞌoj na xuya ta luwar chique ri ticawex caquetaꞌmaj uwach Rire xa ruma ri quinaꞌoj rique. Ri xucꞌul ucꞌuꞌx Rire e quebucolobej ri cacubiꞌ quicꞌuꞌx rucꞌ ruma rutzijoxic ri Utzilaj Tzij, tob waꞌ e jun sachibal naꞌoj chiquiwach tak ri winak. \v 22 Ma raj judiꞌab caquitzꞌonoj cꞌutubal re ruchukꞌab ri Dios, yey raj Grecia e lic queꞌec quicꞌuꞌx che umajic unimal tak naꞌoj. \v 23 Noꞌj riꞌoj e cakatzijoj rucamic ri Cristo chwa ri cruz. Yey waꞌ e tzakibal chique raj judiꞌab,\f + \fr 1:23 \ft E chiquiwach raj judiꞌab, Rutakoꞌn lo ri Dios na cacamisax taj.\f* y e jun sachibal naꞌoj chique ri na e ta aj judiꞌab.\x + \xo 1:23 \xt Hch. 17:32\x* \v 24 Noꞌj cꞌu ri ebusiqꞌuim ri Dios, tob e aj judiꞌab o na e ta aj judiꞌab, rique caquimaj usucꞌ e ruma ri Cristo cakꞌalajin ruchukꞌab y runimal unaꞌoj ri Dios. \v 25 Tob e cꞌo ticawex caquichꞌobo ri Dios pachaꞌ na jinta unaꞌoj o na jinta uchukꞌab; na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, ri quinaꞌoj y ri quichukꞌab rique, na cajunimax ta qꞌuenok rucꞌ runaꞌoj y ruchukꞌab ri Dios. \p \v 26 Lic cꞌu chꞌobo pe rakan alak hermanos puwi saꞌ ri wach alak echiriꞌ xsiqꞌuix alak ruma ri Dios; ma chiquiwach ri winak, na e ta qꞌui ri lic cꞌo quinaꞌoj chixoꞌl alak, yey na e ta qꞌui ri lic cꞌo quichukꞌab y ri lic cꞌo quiwach chixoꞌl alak. \v 27 Ma ri Dios ebuchaꞌom ri cabiꞌx chique na jinta co quinaꞌoj, chaꞌ e cuya quiqꞌuix ri caquiꞌan che quib lic cꞌo quinaꞌoj. Ebuchaꞌom ri lic na jinta co quichukꞌab chaꞌ e cuya quiqꞌuix ri e takanelab cꞌo quichukꞌab. \v 28 Yey ebuchaꞌom ri cabiꞌx chique lic na jinta co quichac, ri lic cꞌakom bi quikꞌij cuma ri winak y ri na jinta cꞌana quiwach chaꞌ e cusach uwach ri quichukꞌab ri lic cꞌo quiwach. \v 29 Ri Dios uꞌanom waꞌ chaꞌ na jinta junok cuꞌan nim che rib chwach Rire. \v 30 Yey ruma cꞌu Rire cꞌo alak pukꞌab ri Kanimajawal Jesucristo, ri cakꞌalajisan ri Kꞌijsak re ri Dios chike. Ruma cꞌu ri Kanimajawal, ꞌanom jusucꞌ chike chwach ri Dios, oj yaꞌtal chupa ri santowilaj binic, y oj esam chi pukꞌab ritzel. \v 31 E uwariꞌche e pachaꞌ ri tzꞌibital can chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios: \q1 China ri caraj cuyac ukꞌij, \q1 e chukꞌalajisaj riꞌ janipa ri uꞌanom ri Kanimajawal Dios che rubinic usilabic. \rq Jer. 9:23-24 \rq* \c 2 \p \v 1 Hermanos, riꞌin echiriꞌ xinopon ucꞌ alak chaꞌ cantzijoj ri Utzilaj Tzij re ri Dios, na xintzijoj ta waꞌ rucꞌ nimak tak chꞌaꞌtem y unimal naꞌoj xa re ruwachulew. \v 2 Ri xinchꞌobo e xew cantakej utzijoxic ri Kanimajawal Jesucristo y rucamic Rire chwa ri cruz. \v 3 Y echiriꞌ xincꞌojiꞌ ucꞌ alak, xinnaꞌo na jinta nuchukꞌab chiwibil wib, yey xinjek ne quinbirbot ruma ri nuxiꞌin ib ma xinnaꞌo na canrik ta uꞌanic janipa ri caraj ri Dios chwe. \v 4 Ecꞌu rutzijoxic xinꞌano na e ta rucꞌ unimal naꞌoj xa re ruwachulew y chomilaj tak chꞌaꞌtem casocosoꞌnic, ma e rucꞌ ri Ruxlabixel ri Dios y ruchukꞌab Rire \v 5 chaꞌ na cacubiꞌ ta cꞌuꞌx alak rucꞌ ri Cristo xa ruma unimal naꞌoj re ruwachulew, ma e ruma ruchukꞌab ri Dios. \s1 Ri Ruxlabixel ri Dios cukꞌalajisaj Runaꞌoj ri Dios chike \p \v 6 Noꞌj echiriꞌ oj cꞌo chiquixoꞌl ri lic quijiquibam quicꞌuꞌx rucꞌ ri Dios, ri cakatzijoj cakaꞌan rucꞌ unimal naꞌoj. Na e ta rucꞌ unimal naꞌoj xa re ruwachulew, na e tane rucꞌ naꞌoj que ri nimak tak takanelab che ruwachulew, ri xa casach quiwach. \v 7 Ma ri cakakꞌalajisaj e ri unimal naꞌoj re ri Dios, yey waꞌ na etaꞌmatal ta rojertan.\x + \xo 2:7 \xt Col. 2:2-3\x* Echiriꞌ cꞌamajaꞌ ne caꞌan ruwachulew, Rire uchꞌobom chi ulok cuya wa naꞌoj chike re yacbal kakꞌij. \v 8 Waꞌ wa naꞌoj re ri Dios na xquimaj ta usucꞌ ri nimak takanelab re ruwachulew. Ma ta e laꞌ xquimaj usucꞌ, na caquiya tane riꞌ chwa ri cruz ri Kajawal, ri lic nim ukꞌij. \v 9 E jelaꞌ pachaꞌ ri tzꞌibital can chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios: \q1 E tak ri winak na caquimaj ta usucꞌ \q2 ronoje ri utz ujiquibam uwach ri Dios \q2 chique ri lic cꞌax quenaꞌw re Rire. \q1 E tak waꞌ wa utz lic na jinta junok iliyom re, \q2 na jinta junok tayom re \q2 y na jinta ne junok noꞌjiyom waꞌ \rq Is. 64:4 \rq* \m cachaꞌ. \v 10 Yey ri Dios ukꞌalajisam chi waꞌ chike riꞌoj ruma ri Ruxlabixel. Ma ri Ruxlabixel Rire ronoje retaꞌam, cumaj ne usucꞌ ri sakil unaꞌoj ri Dios. \v 11 Chiquixoꞌl tak ri winak, ¿cꞌo nawi junok retaꞌam saꞌ ri cuchꞌob juna chic ticawex? Na jintaj. Ma xew wa ticawex retaꞌam saꞌ ri cꞌo pa ranimaꞌ. Jecꞌulaꞌ na jinta junok retaꞌam runaꞌoj ri Dios, ma xew ri Ruxlabixel ri Dios etaꞌmayom re waꞌ. \v 12 Yey woꞌora, ri kanaꞌoj riꞌoj na junam ta rucꞌ ri quinaꞌoj ri na quetaꞌam ta uwach ri Dios. Ma riꞌoj e kacꞌulum ri Ruxlabixel ri Dios chaꞌ caketaꞌmaj ronoje ri chomilaj sipanic uyaꞌom Rire chike. \v 13 Yey waꞌ wa cakatzijoj, na e ta rucꞌ chꞌaꞌtem kamajom chiquij ri ticawex, ma e rucꞌ ri ucꞌutum ri Ruxlabixel ri Dios chike. Y jecꞌulaꞌ e cakakꞌalajisaj runaꞌoj ri Dios rucꞌ chꞌaꞌtem re ri Ruxlabixel ri Dios. \v 14 Ecꞌu rachi na jinta ri Dios pa ranimaꞌ, na cucꞌul ta ucꞌuꞌx ri cubiꞌij ri Ruxlabixel ri Dios che, ma chwach rire waꞌ xa sachibal naꞌoj; yey na cumaj ta usucꞌ, ma waꞌ xew camajtaj usucꞌ we cakꞌalajisax ruma ri Ruxlabixel ri Dios. \v 15 Noꞌj we ri Ruxlabixel ri Dios catakan pa ranimaꞌ junok, riꞌ cumaj usucꞌ saꞌ ri utz chwach ri Dios, y na cakꞌat ta cꞌu tzij puwiꞌ. \v 16 Ruchꞌaꞌtem ri Dios jenewaꞌ cubiꞌij: \q1 ¿Cꞌo nawi junok majayom usucꞌ ronoje runaꞌoj ri Dios Kajawxel? \q1 ¿Cꞌo nawi junok cayaꞌw unaꞌoj Rire? ¡Na jintaj! \rq Is. 40:13 \rq* \m cachaꞌ. Pero chike riꞌoj yaꞌtal runaꞌoj ri Cristo. \c 3 \s1 Konoje kachbiꞌil kib chupa ruchac ri Dios \p \v 1 Hermanos, echiriꞌ xincꞌojiꞌ ucꞌ alak, na xinchꞌaꞌt ta ucꞌ alak jelaꞌ pachaꞌ quinchꞌaꞌt cucꞌ ticawex catakan ri Ruxlabixel ri Dios pa canimaꞌ; ma e xinchꞌaꞌt ucꞌ alak jelaꞌ pachaꞌ quinchꞌaꞌt cucꞌ ticawex cꞌa caquitakej tak ri rayibal re ri quitiꞌjil, ri cꞌamajaꞌ cꞌo quiqꞌuiyibal chwach ri Cristo. \v 2 Jelaꞌ pachaꞌ caꞌan che juna ralco acꞌa, na cayaꞌ ta wa che ma xew cutij utzꞌum; jecꞌulaꞌ xinꞌan riꞌin, xinya cꞌutunic lic na cꞌayew taj che alak, ma cꞌamajaꞌ carik alak ucꞌulic ri cꞌutunic takal chique ri cꞌo chi quiqꞌuiyibal chwach ri Dios. Yey cꞌamajaꞌ ne carik alak umajic usucꞌ waꞌ, \v 3 ma cꞌa takem alak tak ri rayibal re ri tiꞌjil alak. Ma chixoꞌl alak e cꞌo ri cꞌax quicꞌuꞌx chiquij jujun chic y e cꞌo ri e aj chꞌaꞌoj. ¿Na junam ta neba ri binic silabic alak rucꞌ ri quibinic tak ri winak na quetaꞌam ta uwach ri Kakaw y e caquitakej ri xa re ruwachulew? \v 4 Ma chixoꞌl alak e cꞌo ri caquibiꞌij: «In re ri Pablo» yey jujun chic caquibiꞌij: «In re ri Apolos.» \p \v 5 Cantzꞌonoj cꞌu che alak: ¿Saꞌ ruwach ri Pablo? ¿Y saꞌ ruwach ri Apolos? Riꞌoj oj nimanel chwach ri Dios yey ruma ri chac xkaꞌan ucꞌ alak, xcoj alak rubiꞌ ri Cristo. Riꞌin y ri Apolos xa e xkaꞌan ri chac uyaꞌom ri Kanimajawal chike. \v 6 E riꞌin xintzijoj ri Utzilaj Tzij che alak pachaꞌ cuꞌan juna awanel; y ri Apolos xutoꞌ alak chaꞌ catiquiꞌ alak chi utz chwach ri Dios pachaꞌ cuꞌan juna aj ticoꞌn echiriꞌ cuꞌan jaꞌanic. Pero ri qꞌuiyibal alak, e ri Dios xyaꞌwic. \v 7 ¿China cꞌu riꞌ ri más cꞌo uwach? ¿E nawi ri xticow re? ¿E nawi ri xjaꞌan re? Na e taj, ma e ri Dios, ri caqꞌuiyisan re. \v 8 Ri caticow re y ri cajaꞌan re, xa jun quiwach; yey chiquijujunal caquicꞌul ri rajil ucꞌaxel e chirij ri chac xquiꞌano. \v 9 Ecꞌu riꞌ riꞌoj xa oj umocom ri Dios yey ralak e pachaꞌ alak rulew cachacux uwach ruma ri Dios. \p Jenelaꞌ ralak e pachaꞌ alak juna ja catajin ri Dios che uyaquic. \v 10 Yey Rire e xyaꞌw panukꞌab xinjek ruchac chixoꞌlibal alak. E pachaꞌ juna aj yacal ja, nabe cutzꞌak ruparakan ri ja; tecꞌuchiriꞌ jun chic aj chac culem ri xan puwiꞌ. Jecꞌulaꞌ riꞌin nabe xintic riglesia; tecꞌuchiriꞌ cꞌo jun chic xutoꞌ alak chaꞌ caqꞌuiy alak chwach ri Dios. Ri chirajawaxic wi e chiquijujunal raj chac caquilo suꞌanic quechacunic chaꞌ quel chi utz ri chac. \v 11 Ma na utz ta qꞌuenok we cꞌo junok cucoj jun chic uparakan ri ja junwi chwa ri cojotal chic; yey ruparakan ri ja cojotal chic, e ri Kanimajawal Jesucristo. \p \v 12 Puwi ruparakan juna ja cꞌo ri cuchapabej oro, plata o chomilaj abaj; y cꞌo ri cuchapabej tzꞌalam, xlab o qꞌuim. \v 13 Che tak waꞌ wa cachapabexic cꞌo ri cacowin chupa ri akꞌ y cꞌo ri na cacowin taj; jecꞌulaꞌ ri chac uꞌanom junok pubiꞌ ri Cristo, ma pa ri kꞌij re ri kꞌatbal tzij, ri Dios cukꞌalajisaj we utz ri chac uꞌanom o na utz taj. \v 14 We ri chac uꞌanom cꞌo ucowil, cucꞌul cꞌu riꞌ ri rajil ucꞌaxel cuya ri Dios; \v 15 noꞌj we na jinta ucowil, riꞌ na jinta rajil ucꞌaxel cucꞌulu. Casach cꞌu uwach riꞌ ruchac, tob rire cꞌa cacolobetajic, e pachaꞌ junok cucolobej rib echiriꞌ cacꞌat ri rocho. \p \v 16 ¿Na etaꞌam ta neba ralak, alak rocho ri Dios yey e ri Ruxlabixel ri Dios ri jekel ucꞌ alak? \v 17 E uwariꞌche we cꞌo junok cusach uwach ri rocho ri Dios,\f + \fr 3:17 \ft “Cusach uwach ri rocho ri Dios”: Waꞌ e queꞌelawi echiriꞌ junok cusach uwach ruchac ri Dios chiquixoꞌl rutinamit.\f* ri Dios cusach uwach ri caꞌanaw waꞌ. Ma ri rocho ri Dios e santo; yey waꞌ e ralak. \v 18 Macꞌo musoc rib chiribil rib. Ma we cꞌo junok cuchꞌobo lic retaꞌam chi ronoje che ruwachulew, chirajawaxic riꞌ chuꞌana che rib pachaꞌ junok na jinta cꞌana retaꞌam, chaꞌ e caretaꞌmaj runaꞌoj ri Dios. Jecꞌulaꞌ cuꞌana lic cꞌo unaꞌoj pakatzij wi. \v 19 Ma runimal naꞌoj re ruwachulew na jinta cꞌana uwach chwach ri Dios. E pachaꞌ ri tzꞌibital can chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios: \q1 E tak ri cꞌo quinaꞌoj re socosoꞌnic, \q1 ri Dios cuꞌan chique quetzak chupa ri quinoꞌjibal. \rq Job 5:13 \rq* \m \v 20 Yey je tanchi waꞌ tzꞌibital canok: \q1 Ri Dios retaꞌam na jinta uchac \q1 ri quinaꞌoj ri caquichꞌobo lic quetaꞌam chi ronoje \rq Sal. 94:11 \rq* \m cachaꞌ. \v 21 E uwariꞌche lic na utz ta qꞌuenok we cꞌo junok cuꞌan nim che rib xa ruma e utakem juna achi. Ma e ri Dios yaꞌyom ronoje che alak. \v 22 Uyaꞌom che alak re toꞌbel e alak, ri Apolos y ri Pedro yey inuyaꞌom ne riꞌin. Uyaꞌom ne che alak ruwachulew, ri cꞌaslemal, ri camic, janipa ri catajin wakꞌij ora y ri catajin lok. Ronoje cꞌu riꞌ ri yaꞌtal che alak, rucꞌ ri Dios petinak wi. \v 23 Ecꞌu ralak, alak re ri Cristo; yey ri Cristo, re ri Dios. \c 4 \s1 Mojoc il che ri caquichꞌob ri winak chikij \p \v 1 Lic chirajawaxic wi conoje ri ticawex caquetaꞌmaj e riꞌoj xa oj toꞌbel pa ruchac ri Cristo, y yaꞌtal cꞌu chike cakacꞌut saꞌ ri caraj cukꞌalajisaj ri Dios chique ri ticawex. \v 2 Jelaꞌ pachaꞌ lic chirajawaxic che juna aj chac lic cuchapabej chi utz ri yaꞌom pukꞌab ruma ri rajaw; jecꞌulaꞌ riꞌ chirajawaxic cakaꞌan riꞌoj rucꞌ ri yaꞌtal pakakꞌab ruma ri Kajawal. \v 3 Ecꞌu riꞌin na quinoc ta il che tak ri cabiꞌij alak che ri chac nuꞌanom, we utz o na utz taj. Na quinoc tane il che tak ri caquibiꞌij ri ticawex che waꞌ. Yey na ube tane chwe riꞌin cambiꞌij we utz ri chac nuꞌanom. \v 4 Ma cannaꞌ chinucꞌuꞌx e quintajin che uꞌanic ri caraj ri Kanimajawal; na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, xew che Rire takal wi cubiꞌij we utz o na utz ta ri chac nuꞌanom. \v 5 E uwariꞌche makꞌat tzij alak paquiwi ri raj chac ri Dios, we cꞌo cutikoj o na jinta cutikoj ri chac quiꞌanom; e choyeꞌej alak rucꞌunibal ri Kanimajawal Jesucristo, ma echiriꞌ cacꞌun Rire, cukꞌalajisaj ronoje ri cꞌamajaꞌ quetaꞌmaxic. Cꞌa ecꞌuchiriꞌ cakꞌalajinic saꞌ ri cꞌo pa canimaꞌ ri ticawex. Y chiquijujunal cꞌut caquicꞌul che ri Dios ri yacbal quikꞌij e chirij ri quiꞌanom. \p \v 6 Hermanos, rucꞌ ri cꞌambal naꞌoj nuyaꞌom lo chwi ri Apolos y panuwi riꞌin, xuaj campixabaj alak chaꞌ camaj alak uyaquic quikꞌij ri ticawex xew e chirij ri tzꞌibital can chupa Rutzij Upixab ri Dios puwi ri yaꞌtal che alak caꞌan alak. Ma we jelaꞌ caꞌan alak, na jinta cꞌo ri cuꞌan nim che rib ruma utakem junok yey e cucꞌak bi quikꞌij ri nicꞌaj chic.\x + \xo 4:6 \xt 1 Co. 3:19-23\x* \v 7 We cꞌo junok uꞌanom nim che rib chixoꞌlibal alak, cantzꞌonoj che: «¿Suꞌchac cachꞌob la e lic cꞌo wach la chiquiwa ri nicꞌaj chic? ¿Cꞌo nawi majom la xa tuquel la? Jintaj, ma janipa ri cꞌo ucꞌ la y ri majom la, e ri Dios yaꞌyom cheꞌla. Y we xa yaꞌtal cheꞌla, ¿suꞌchac cꞌu riꞌ catacꞌabaꞌ kꞌij la?» \p \v 8 Ralak canaꞌ alak pachaꞌ na jinta chi cꞌo cajawax che alak. E canaꞌ ralak alak chi beyom y alak chi nimak takanelab; yey na cajawax ta chi ne ri toꞌbal keꞌoj che alak. Lic chom cꞌut we ta pa sakil wi ꞌanom chi takanelab che alak ruma ri Dios chaꞌ junam cojtakan ucꞌ alak. \p \v 9 Noꞌj chinuwach riꞌin, ri oj utakoꞌn ri Jesús na jinta co kawach. Ma ri Dios oj ucojom oj qꞌuisbal chique ri ticawex. E pachaꞌ oj cꞌo chuxeꞌ kꞌatbal tzij re camic y cojcꞌam bi re cojcamisaxic, yey conoje xa cojquitzutzaꞌ chic, tob ticawex, tob ne ángeles. \v 10 E riꞌoj ruma katakem ri Cristo cabiꞌx chike sachinak kanaꞌoj; noꞌj ralak cachꞌob alak rakan lic cꞌo naꞌoj alak chiquiwa ri jujun chic quicojom rubiꞌ ri Cristo. E riꞌoj e pachaꞌ lic na jinta kachukꞌab, noꞌj ralak lic cꞌo chukꞌab alak. E ralak lic yacom kꞌij alak, noꞌj riꞌoj lic cꞌakom bi kakꞌij. \v 11 Ecꞌu laꞌ lic katijom lo numic y tzajin chiꞌ, lic ne na jinta kakꞌuꞌ. Cojchꞌayic y na jinta kocho pa cojcꞌojiꞌ wi. \v 12 Lic ne cojcosic ma cojchacun rucꞌ ri kakꞌab.\x + \xo 4:12 \xt Hch. 18:3\x* E tak ri winak cojquiyajo, noꞌj riꞌoj cakatzꞌonoj ri utz paquiwiꞌ. Echiriꞌ cojternabex rucꞌ cꞌaxcꞌobic, riꞌoj lic cakacuyu. \v 13 Echiriꞌ tzel cojquichꞌaꞌtibej, cakacꞌul uwach rucꞌ chomilaj chꞌaꞌtem. Cꞌa chupa ne wakꞌij ora e pachaꞌ chi oj akꞌes na jinta uchac che ruwachulew ma lic cꞌakom bi kakꞌij cuma ri winak. \p \v 14 Cantzꞌibaj cꞌu ronoje waꞌ na e ta re canya qꞌuix alak; xa e re campixabaj alak ma pachaꞌ alak walcꞌoꞌal lic cꞌax cannaꞌ alak. \v 15 Ma tob lic e qꞌui ri quecꞌutun chiwach alak chwi ri Cristo, na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, ri kaw alak na e ta qꞌui, xew riꞌin, ma in ri nabe xintzijoj ri Utzilaj Tzij che alak yey ruma cꞌu laꞌ, xcoj alak rubiꞌ ri Cristo y xuꞌana alak ralcꞌoꞌal ri Dios. \v 16 Ruma cꞌu waꞌ, cambiꞌij che alak: ꞌAna e alak ri nuꞌanom riꞌin rucꞌ ri nubinic nusilabic chwach ri Dios. \v 17 E uwariꞌche nutakom bi ucꞌ alak ri Timoteo, ri lic cꞌax cannaꞌo ma e pachaꞌ nucꞌajol chupa rubiꞌ ri Cristo. Rire lic cuꞌan chi utz ri takom che ruma ri Kanimajawal. Echiriꞌ copon ucꞌ alak, cuꞌtzijoj tanchi che alak ri nubinic nusilabic riꞌin rucꞌ ri Cristo, ma jelaꞌ nucꞌutum pa tak chawi in icꞌowinak wi y pa tak riglesias. \p \v 18 E cꞌo jujun chixoꞌlibal alak lic quiꞌanom nim che quib, ma e chiquiwa rique na quinopon ta chi riꞌin ucꞌ alak. \v 19 Pero na quinmayin ta che quinopon ucꞌ alak we e caraj riꞌ ri Dios. Yey echiriꞌ quinoponic, quebeꞌnuwila na cꞌu ri quiꞌanom nim che quib, we pakatzij wi caquirik uꞌanic janipa ri quibiꞌim. \v 20 Ma na xa ta rucꞌ chꞌaꞌtem cakꞌalajin wi we junok pakatzij wi cꞌo chupa rutakanic ri Dios, ma e cakꞌalajin rucꞌ ruchukꞌab ri Dios che rubinic usilabic. \v 21 Cantzꞌonoj cꞌut: ¿Saꞌ ri más utz? ¿Quinopon ucꞌ alak chaꞌ quiꞌnꞌana juna kꞌilonic lic cꞌax o e cancꞌut ri rutzil nucꞌuꞌx y ri chꞌuꞌchꞌuj nucꞌuꞌx chiwach alak? Pakꞌab alak cꞌo wi. \c 5 \s1 Ri Pablo cuchꞌaꞌbej quipa riglesia ruma ri mac re jun hermano \p \v 1 Etaꞌmatal chi cꞌut cꞌo jun chixoꞌlibal alak xuꞌan rixokil che rucaꞌm uchu. Yey wa catajin che uꞌanic lic na e ta qꞌuenok, ma waꞌ na quilitaj tane chiquixoꞌlibal ri na quetaꞌam ta uwach ri Dios. \v 2 Y na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, ¡ralak lic ꞌanom nim che ib alak! ¿Suꞌbe na xbisoj ta alak waꞌ wa mac? Ma ri xraj e ta xesaj bi alak chiquixoꞌlibal rutinamit ri Dios ri caꞌanaw waꞌ. \p \v 3 Riꞌin nukꞌatom chi tzij puwi ri xꞌanaw re waꞌ wa mac. Y tob ne na in jinta ucꞌ alak chiwachil, e cunaꞌ nucꞌuꞌx riꞌin pachaꞌ in cꞌo ucꞌ alak. \v 4 Cambiꞌij cꞌu che alak, molo ib alak chupa rubiꞌ ri Cristo rucꞌ ruchukꞌab Rire; yey micꞌow chicꞌuꞌx alak, riꞌin e pachaꞌ in cꞌo chixoꞌlibal alak tob na in jintaj. \v 5 Ecꞌu ri caꞌan alak e caya alak wa aj mac pukꞌab ri Satanás\f + \fr 5:5 \ft “Caya alak wa aj mac pukꞌab ri Satanás”: Ri xraj ri Pablo e ri xmacunic cunaꞌ chucꞌuꞌx ri mac xuꞌano, cacꞌun cꞌu sak chwach y cutzelej utzij. 1 Jn. 5:19\f* chaꞌ jelaꞌ casach uwach ri rayibal re rutiꞌjil y jelaꞌ cacolobetaj chupa rukꞌijol rucꞌunibal ri Kanimajawal. \p \v 6 Lic na utz taj catacꞌabaꞌ kꞌij alak ma cꞌo mac chixoꞌlibal alak. ¿Na etaꞌam ta neba alak e jubikꞌ levadura cusipowirisaj upa ronoje ri kꞌor? Waꞌ e queꞌelok, we cꞌo mac chixoꞌl alak yey we na quesax taj, ri jujun chic quepachab rucꞌ. \v 7 Ri pam re ri nimakꞌij Pascua, waꞌ ꞌanom rucꞌ cꞌacꞌ kꞌor na jinta levadura che; jecꞌuriꞌlaꞌ ralak, chesaj ib alak chupa ri na utz taj re ri kꞌeꞌl binic silabic alak chaꞌ cuꞌan alak jun sakil tinamit re ri Dios. Yey ralak alak chi sakil utinamit ri Dios, ma ri Cristo ya xcam pakacꞌaxel riꞌoj jelaꞌ pachaꞌ ri bexex re Pascua, ri xcamisaxic echiriꞌ ri Dios xebucolobej rutinamit Israel.\x + \xo 5:7 \xt Éx. 12; 1 P. 1:18-19\x* \v 8 Ecꞌu woꞌora ruma ri xuꞌan ri Cristo, kaꞌana jun sakil nimakꞌij chwach ri Dios rucꞌ ri kabinic kasilabic, chaꞌ jelaꞌ oj pachaꞌ ri pam re Pascua na jinta levadura che, ruma kayaꞌom can ri na utz taj, waꞌ e ri chꞌulilaj mac xojcꞌojiꞌ wi ojertan, y pa sakil wi chojcꞌola chupa ri Kꞌijsak. \p \v 9 Chupa ri jun nucarta nutakom bi, ximbiꞌij pan che alak machbilaj alak ri caquetzꞌabej uwa quikꞌij cucꞌ jujun chic na quicꞌulel taj. \v 10 Wa ximbiꞌij na e ta queꞌelok xa jumul quesaj ib alak cucꞌ conoje raj maquib, ri na quicojom ta rubiꞌ ri Cristo. Waꞌ e ri caquiyoj quib cucꞌ jujun chic, ri lic e rayinel, ri e elekꞌomab y ri e aj tioxab. Ma we cꞌo junok caraj caresaj rib chiquixoꞌl conoje raj maquib, ¿suꞌanic cꞌu riꞌ cacꞌojiꞌ wara che ruwachulew? \v 11 Rucꞌ ri xintzꞌibaj xuaj ximbiꞌij y e cambiꞌij woꞌora: Machbilaj alak junok cubiꞌij ralcꞌoꞌal ri Dios yey caretzꞌabej uwa ukꞌij rucꞌ jun chic na ucꞌulel taj, o junok aj rayinel, aj tiox, aj chꞌaminel, kꞌabaꞌrel o elekꞌom. Cucꞌ waꞌ wa ticawex jelaꞌ quibinic quisilabic, tob ne xa waꞌim maꞌan alak cucꞌ. \v 12 Ma pakꞌab ralak cꞌo wi cakꞌat alak tzij paquiwi ri hermanos re ri iglesia alak. Pero ¿cꞌo nawi panukꞌab riꞌin o pakꞌab ralak ri cakꞌat tzij paquiwi ri na quicojom ta rubiꞌ ri Cristo? Na jintaj, \v 13 ma e ri Dios ri cakꞌataw tzij paquiwi rique. Ecꞌu laꞌ la jun aj mac cꞌo piglesia, chesaj bi chixoꞌlibal alak. \c 6 \s1 Chirajawaxic e ralak ri cayijban alak ri chꞌaꞌoj chixoꞌlibal alak \p \v 1 Hermanos, echiriꞌ cꞌo junok che alak cucoj umac juna chic hermano, ¿suꞌbe cuꞌyaꞌa waꞌ chwa juna aj kꞌatal tzij na bare ta cuqꞌuil rutinamit ri Dios? Ma ri lic ube e cayijbaꞌ alak waꞌ chiquiwach rutinamit ri Dios. \v 2 ¿Na etaꞌam ta neba alak copon jun kꞌij rutinamit ri Dios caquikꞌat ne tzij paquiwi ri e cꞌo che ruwachulew? We copon cꞌu waꞌ wa kꞌij echiriꞌ cakꞌat alak tzij paquiwi ri e cꞌo che ruwachulew, ¿na jinta cami pakꞌab alak riꞌ cakꞌat alak tzij puwi ri lic na il ta uwach cꞌo woꞌora? \v 3 ¿Na etaꞌam ta neba alak copon jun kꞌij echiriꞌ ri oj ralcꞌoꞌal ri Dios cakakꞌat ne tzij paquiwi ri ángeles na e ta jusucꞌ? We ecꞌu riꞌ, lic takal che alak carik alak uyijbaxic woꞌora ri chꞌaꞌoj cawinakir chixoꞌlibal alak wara che ruwachulew. \v 4 We cꞌo cꞌu chꞌaꞌoj chiwach alak puwi ri xa re ruwachulew, ¿suꞌbe queꞌec alak chiquiwach e aj kꞌatal tzij na jinta cꞌana que che rutinamit ri Cristo? \v 5 Cambiꞌij cꞌu waꞌ chaꞌ caqꞌuix cꞌana alak che. Hermanos, ¿na jinta cami junok che alak cꞌo unaꞌoj chaꞌ cuyijbaꞌ ri chꞌaꞌoj cawinakir chixoꞌlibal alak? \v 6 ¿Utz neba laꞌ we cꞌo chꞌaꞌoj chiquixoꞌl ri hermanos yey caquicꞌam cꞌu bi waꞌ chwa juna aj kꞌatal tzij na retaꞌam ta uwach ri Dios? ¡Na utz taj! \p \v 7 Cꞌo chꞌaꞌoj chiwach ralak y waꞌ e cꞌutubal re lic na utz ta ꞌanom alak. Ma ri lic ube e cacuy alak ri na usucꞌ taj caꞌan chiꞌij alak tob ne caꞌan elekꞌ che alak rucꞌ socosoꞌnic. \v 8 Noꞌj ralak e caꞌan alak ri na ube taj y caꞌan ne alak elekꞌ rucꞌ socosoꞌnic, ¡yey waꞌ chique ri jujun chic hermanos caꞌan wi alak! \v 9 ¿Na etaꞌam ta neba alak hermanos, e ri na jusucꞌ ta ri quibinic quisilabic na jinta que cucꞌ ri queboc chupa rutakanic ri Dios? Lic masocotaj alak; ma e janipa ri caquetzꞌabej uwa quikꞌij cucꞌ jujun chic na quicꞌulel taj, ri e aj tioxab, ri quemacun chirij ri cꞌulaniquil, rachijab caquiꞌan che quib pachaꞌ e ixokib, rachijab caquiꞌan quicꞌulel chique cach achijab, \v 10 ri elekꞌomab, ri lic queꞌec quicꞌuꞌx rucꞌ ri puak, ri caquiya quib che kꞌabaric, ri e chꞌaminel, ri cꞌo caquimaj chique jujun chic rucꞌ socosoꞌnic; conoje tak cꞌu waꞌ na jinta que cucꞌ ri queboc chupa rutakanic ri Dios. \v 11 E cꞌo cꞌu jujun che alak rojertan e cꞌo chupa tak waꞌ wa mac. Noꞌj woꞌora chꞌajtal chi alak che ri mac, yaꞌtal chi alak pukꞌab ri Dios chaꞌ cabin alak jusucꞌ chwach, yey uꞌanom cꞌu che alak na jinta chi mac alak chwach ri Dios. Y ronoje waꞌ e ruma cojom alak rubiꞌ ri Kanimajawal Jesucristo y ruma ri uꞌanom ri Ruxlabixel ri ka Dios pa animaꞌ alak. \s1 Kayaca ukꞌij ri Dios rucꞌ ri kacuerpo \p \v 12 E cꞌo ri quebiꞌn re: «Panukꞌab cꞌo wi canꞌan saꞌ ri cuaj canꞌano» quechaꞌ. Katzij, pero na ronoje ta cꞌut takal chwe canꞌano. «Panukꞌab cꞌo wi canꞌan saꞌ ri cuaj canꞌano» quechaꞌ. Na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, na canya ta luwar che ri rayinic re ri nucuerpo catakan panuwiꞌ. \v 13 E cꞌo jujun chic caquibiꞌij: «Ri cakatijo e uwach re ri kapa yey ri kapa e uwach cucꞌul ri cakatijo» quechaꞌ. Noꞌj cꞌo jun kꞌij echiriꞌ ucabichal waꞌ casach uwach ruma ri Dios. Ecꞌu ri kacuerpo na re ta caketzꞌabej uwa ukꞌij rucꞌ chꞌulilaj mac, ma ri kacuerpo e re ri Kanimajawal y pukꞌab ri Kanimajawal cꞌo wi. \v 14 Chwach cꞌu riꞌ ri Dios, lic cꞌo uwach ri kacuerpo. Ma jelaꞌ pachaꞌ xuꞌan ri Dios che ri Kanimajawal echiriꞌ xucꞌastajisaj lo chiquixoꞌl ri ecaminak rucꞌ ruchukꞌab, jecꞌulaꞌ cuꞌan chike riꞌoj chikawach apanok. \v 15 ¿Na etaꞌam ta cami alak riꞌ, ri cuerpo alak xa jun uꞌanom rucꞌ rucuerpo ri Kanimajawal Jesucristo? ¿Utz nawi we riꞌin in re ri Cristo yey canwesaj bi wib pukꞌab Rire y canyoj cꞌu wib rucꞌ juna ixok xaki camacun cucꞌ achijab? ¡Lic na utz ta riꞌ! \v 16 ¿O na etaꞌam ta cami alak echiriꞌ juna achi cuyoj rib rucꞌ juna ixok xaki camacun cucꞌ achijab, waꞌ cuꞌana xa jun rucꞌ? Ma jewaꞌ tzꞌibital can chupa ri Tzij Pixab re ri Dios: Rachi y rixok echiriꞌ caquijunimaj quib, «quicabichal quebuꞌana xa e jun chwach ri Dios»\x + \xo 6:16 \xt Gn. 2:24\x* cachaꞌ. \v 17 Jecꞌulaꞌ we cꞌo juna ticawex cuya rib pukꞌab ri Kanimajawal, cuꞌan xa jun ucꞌuꞌx rucꞌ. \p \v 18 Cambiꞌij cꞌu waꞌ che alak: Lic chajij ib alak chaꞌ na catzak ta alak pa ri mac cuꞌan jun echiriꞌ caretzꞌabej uwa ukꞌij rucꞌ jun chic na ucꞌulel taj. Ma ri jujun chic mac na caretzelaj ta ri cuerpo pachaꞌ wa jun mac, yey we jun cuꞌan waꞌ, riꞌ chirij rucuerpo camacun wi. \v 19 ¿Na etaꞌam ta neba alak, ri cuerpo alak e rocho ri Ruxlabixel ri Dios? Ma ri Dios uyaꞌom ri Santowilaj Ruxlabixel che alak chaꞌ cajekiꞌ pa animaꞌ alak. Y ruma cꞌu laꞌ, na alak ta chi rajaw ri cꞌaslemal alak. \v 20 Alak chi re ri Dios, ma Rire xulokꞌ alak rucꞌ rucamic ri Kanimajawal.\x + \xo 6:20 \xt Ef. 1:7\x* Ecꞌu uwariꞌche, yaca alak ukꞌij ri Dios rucꞌ ri cuerpo alak y rucꞌ ronoje animaꞌ alak, ma ucabichal waꞌ, re ri Dios. \c 7 \s1 Pixabanic puwi ri cꞌulaniquil \p \v 1 Ecꞌu woꞌora cancꞌul pana uwach tak ri tzꞌonobal xꞌan lo alak chwi ri cꞌulaniquil pa ri carta xtak lo alak chwe. We juna achi cacꞌojiꞌ utuquel y na jinta ixok rucꞌ, utz ri cuꞌano. \v 2 Pero ruma cꞌu ri tzakibal pa mac re rurayibal ri cuerpo, más utz cꞌu riꞌ we rachi cꞌo rixokil y rixok cꞌo rachijil. \v 3 Chirajawaxic cꞌut e rachi chuꞌana janipa ri takal che cuꞌan rucꞌ ri rixokil ruma e cꞌulanic; jecꞌulaꞌ rixok chuꞌana janipa ri takal che cuꞌan rucꞌ ri rachijil. \v 4 Rixok na e ta rajaw rucuerpo ma rucuerpo pukꞌab ri rachijil cꞌo wi; jecꞌulaꞌ rachi na e ta rajaw rucuerpo ma waꞌ pukꞌab ri rixokil cꞌo wi. \v 5 Maxuꞌyaj cꞌu ib alak riꞌ chiwach alak rucꞌ ri rayibal alak, xew we chꞌaꞌtibem chi alak chaꞌ na cajunimaj ta ib alak queb oxib kꞌij ruma caya ib alak pa oración. Ecꞌuchiriꞌ caqꞌuis rukꞌijol ri oración, junimaj tanchi ib alak. Ma we lic naj na cajunimaj ta ib alak, laj cacꞌam pa alak ruma ri Satanás y na cachꞌij ta cꞌu alak uchukꞌab. \v 6 Cambiꞌij cꞌu waꞌ xa pachaꞌ nupixabanic riꞌin che alak; na e ta jun takanic. \v 7 Ecꞌu ri canchꞌob rakan riꞌin e lic utz riꞌ we ta conoje rachijab quecꞌojiꞌic jelaꞌ pachaꞌ nuꞌanom riꞌin. Na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, pukꞌab ri Dios cꞌo wi saꞌ rusipanic cuya chiquijujunal. Ma chique jujun uyaꞌom cachbiꞌil, yey chique jujun chic uyaꞌom quecꞌojiꞌ quituquel. \p \v 8 Cuaj cambiꞌij chique ri achijab na e ta cꞌulanic y rixokib e malcaꞌnib, e lic utz we rique quecanajic e laꞌ quituquel pachaꞌ ri nuꞌanom riꞌin. \v 9 Noꞌj we rique na caquichꞌij taj e cꞌo quituquel, más utz we quecꞌuliꞌic, ma na utz taj we e caquiya quinaꞌoj puwi ri quirayibal y jecꞌulaꞌ caquiqꞌuis quib. \p \v 10 Chique cꞌu ri e cꞌulanic, cambiꞌij waꞌ: Na utz taj we rixok cujach can ri rachijil. Y wa jun takanic na xa ta nuchꞌaꞌtem riꞌin, waꞌ re ri Kanimajawal. \v 11 Pero we rixok cujach can ri rachijil, na utz taj we cacꞌuliꞌ rucꞌ jun chic. Ri chuꞌanaꞌ e canaja na can utuquel o tzeleja tanchi rucꞌ ri rachijil y cꞌola chi utzil chomal. Yey jelaꞌ rachi, e mujach can ri rixokil. \p \v 12 Chique ri nicꞌaj chic cambiꞌij, tob waꞌ xa in quimbiꞌn re, na e ta utakanic ri Kanimajawal: We juna hermano cꞌo rixokil na ucojom ta rubiꞌ ri Cristo, yey waꞌ wiꞌxok caraj cacꞌojiꞌ rucꞌ, na utz ta cꞌu riꞌ we ri hermano cujach canok. \v 13 Yey jelaꞌ rucꞌ ri hermana cꞌo rachijil na ucojom ta rubiꞌ ri Cristo, we waꞌ waꞌchi caraj cacꞌojiꞌ rucꞌ, na utz ta cꞌu riꞌ we ri hermana cujach canok. \v 14 Ma we e laꞌ juna ixok ucojom rubiꞌ ri Cristo yey ecꞌu ri rachijil cꞌamajaꞌ cucojo, rukꞌab ri Dios cacꞌojiꞌ puwi waꞌchi ruma ri rixokil. Ma we na e ta uꞌanom riꞌ, rukꞌab ri Dios na cacꞌojiꞌ ta paquiwi ri ralcꞌoꞌal. Pero na e ta uꞌanom, ma rukꞌab ri Dios cꞌo paquiwiꞌ. \p \v 15 Yey we e laꞌ juna achi o juna ixok na ucojom ta rubiꞌ ri Cristo y caraj cujach can ri rachbiꞌil ucojom rubiꞌ ri Cristo, quijacha na cꞌu quib. Ma che ri ucojom rubiꞌ ri Cristo, na mac taj we na e ta rire xtzucun ri jachanic. Ma ri Dios ojusiqꞌuim re cojcꞌojiꞌ chi utzil chomal. \v 16 Cꞌola cꞌu utzil chomal riꞌ chixoꞌlibal alak, ma cꞌaxtaj uma rilal hermana, cacolobetaj ri achijil la; o cꞌaxtaj uma rilal hermano, cacolobetaj ri ixokil la. \p \v 17 E chirij tak cꞌu ri quiꞌanom echiriꞌ xesiqꞌuix ruma ri Kanimajawal, chiquijujunal utz checanajok jelaꞌ pachaꞌ ri ebuyaꞌom wi ri Dios. Y waꞌ wa nubiꞌim che ralak, e takanic canꞌan chique conoje ri caquimol quib pubiꞌ ri Cristo. \v 18 We cꞌo cꞌu juna achi cꞌo chi ri retalil re circuncisión che echiriꞌ xsiqꞌuix ruma ri Kanimajawal, utz jelaꞌ cacanaj canok. O we cꞌo juna achi na jinta ri retalil re circuncisión che echiriꞌ xsiqꞌuix ruma ri Kanimajawal, na chirajawaxic taj cacoj che. \v 19 Ma ri chirajawaxic wi na e ta we jun ucojom ri retalil re circuncisión o we na ucojom taj, ma ri lic chirajawaxic wi che jun e cuꞌan ronoje rutakanic ri Dios. \p \v 20 Ecꞌu chirij ri cꞌo wi jun echiriꞌ xsiqꞌuix ruma ri Dios, utz we jelaꞌ cacanaj canok. \v 21 We lal cꞌo la pukꞌab ri ajaw la echiriꞌ xsiqꞌuix la ruma ri Dios, mubisoj cꞌuꞌx la; yey we cayaꞌtaj che la quel la pukꞌab ri ajaw la, lic utz riꞌ. \v 22 Ma e junok cꞌo pukꞌab rajaw echiriꞌ xsiqꞌuix ruma ri Kanimajawal, riꞌ quesax lo pukꞌab ritzel ruma ri Kanimajawal. Yey e junok na jinta pukꞌab rajaw echiriꞌ xsiqꞌuix ruma ri Dios, woꞌora pukꞌab ri Cristo cꞌo wi. \v 23 Ecꞌu ralak alak re ri Dios, ma Rire ulokꞌom chi alak rucꞌ rucamic ri Cristo. E uwariꞌche, maya ib alak paquikꞌab ri ticawex xa ruma e lic catakej alak ri quinaꞌoj. \v 24 Hermanos, ecꞌu chirij ri cꞌo wi jun echiriꞌ xsiqꞌuix ruma ri Dios, lic utz we jelaꞌ cacanaj can chwach ri Dios. \p \v 25 Chique cꞌu ri na e ta cꞌulanic, na jinta takanic uyaꞌom ri Kanimajawal chwe puwi waꞌ, pero canya cꞌu ri nupixabanic riꞌin chwi waꞌ. Y canchꞌob cꞌut utz cacubiꞌ cꞌuꞌx alak wucꞌ puwi ri cambiꞌij, ma yaꞌtal chwe riꞌin rutoꞌbal ri Kanimajawal. \v 26 Chinuwach riꞌin, ruma ri cꞌaxcꞌobic oj cꞌo wi woꞌora, e utz we junok cacanaj canok jelaꞌ pachaꞌ ri uꞌanom. \v 27 Pero we cꞌo chi awixokil, majach canok. Noꞌj we na jinta awixokil, muꞌan e ubis acꞌuꞌx catzucuj awixokil. \v 28 Pero we catcꞌuliꞌic, utz; ma na mac taj we jun cacꞌuliꞌic. Jenelaꞌ juna ali we cacꞌuliꞌic, na mac taj. Pero e ri quecꞌuliꞌic cape ucꞌayewal che ri quicꞌaslem. Ecꞌu wa yaꞌl cꞌayew na cuaj ta che alak. \p \v 29 Hermanos, ri cuaj cꞌut cambiꞌij che alak e waꞌ: E tak ri kꞌij cꞌo chikawach na naj ta chic. E uwariꞌche e rachi cꞌo rixokil, muꞌan ri xew lic e cꞌo unaꞌoj puwi ri rixokil.\f + \fr 7:29 \ft Pa ri chꞌaꞌtem griego cubiꞌij: “Janipa ri cꞌo quixokil e quiꞌana pachaꞌ ri na jinta quixokil”. Waꞌ na e ta queꞌelawi utz we junok na coc ta il che ri rixokil. Ri queꞌelawi e chirajawaxic también cakilij ruchac ri Kakaw.\f* \v 30 Jecꞌulaꞌ janipa ri quebokꞌic, maquiya quib xew che ri quibis. Janipa ri quequiꞌcotic, maquiya quib che ri quiꞌcotemal. Janipa ri caquiꞌan lokꞌoj, meꞌec quicꞌuꞌx rucꞌ rubitak que. \v 31 Yey janipa ri caquiꞌcot quicꞌuꞌx rucꞌ tak ri cꞌo che ruwachulew, meꞌec quicꞌuꞌx puwi waꞌ. Ma ronoje ri quilitaj che ruwachulew, xa quicꞌowic. \p \v 32 Ri cuaj riꞌin che alak e ri na jinta ubis cꞌuꞌx alak. Ri hermano na cꞌulan taj, ruma na jinta yaꞌl cꞌayew che, pukꞌab cꞌowi lic cuya rib che ri chac re ri Kanimajawal y cutakej janipa ri caraj Rire. \v 33 Noꞌj ri hermano cꞌulanic e cutakej suꞌanic quebuchajij rufamilia wara che ruwachulew y cutakej saꞌ ri caraj ri rixokil. \v 34 Jecꞌulaꞌ na xa ta jun uwach ruchac, ma cuꞌan ri cajawax pa ruchac ri Dios y cuꞌan ri cajawax chique rufamilia. Y jenelaꞌ cucꞌ ri hermanas. Ma ri hermana na jinta rachijil, na jinta yaꞌl cꞌayew che lic cutakej saꞌ ri caraj ri Kanimajawal, ma utz cꞌu riꞌ cuya rib pukꞌab ri Dios rucꞌ rucuerpo y ronoje ranimaꞌ. Noꞌj ri hermana cꞌulanic e cutakej suꞌanic quebuchajij rufamilia wara che ruwachulew y cutakej saꞌ ri caraj ri rachijil. \v 35 Ecꞌu waꞌ wa ximbiꞌij che alak re toꞌbal e alak, na re ta cancoj kꞌatbal chiwach alak; ma e chaꞌ cacꞌojiꞌ alak pa sakil wi y jecꞌulaꞌ na jinta yaꞌl cꞌayew re caya ib alak che ruchac ri Kanimajawal. \p \v 36 Laj cꞌo junok cꞌo umiꞌal\f + \fr 7:36 \ft Pa ri chꞌaꞌtem griego cubiꞌij “kꞌapoj ali”, pero na kꞌalaj taj we ri versículos 36-38 e cachꞌaꞌt puwi juna achi rucꞌ ri umiꞌal o juna ala rucꞌ ri ali ujiquibam chic cacꞌuliꞌ rucꞌ.\f* na jinta rachijil y cuchꞌob cꞌu rakan: «Laj na usucꞌ taj we na canya ta luwar che ri numiꞌal cacꞌuliꞌic, ma cꞌo chi rujunab.» We rachi cuchꞌob cꞌu rakan takal che rumiꞌal cacꞌuliꞌic, e chuꞌana riꞌ, ma na mac taj. \v 37 Noꞌj we cꞌo juna achi lic cunaꞌ chucꞌuꞌx utz cacꞌojiꞌ rumiꞌal utuquel, pukꞌab rire cꞌo wi we cucꞌulubaꞌ rumiꞌal o na cucꞌulubaꞌ taj. Utz we na cucꞌulubaꞌ taj, pero xew we lic ujiquibam uwach ri cuꞌano y na jinta junok xminow uwach chupa. \v 38 E junok cucꞌulubaꞌ rumiꞌal, utz ri cuꞌano; yey ri na cucꞌulubaꞌ taj, más ne utz ri cuꞌano. \p \v 39 Juna ixok cꞌulanic na jinta pukꞌab cacꞌuliꞌ rucꞌ jun chic we cꞌa cꞌas ri rachijil. Noꞌj we ri rachijil xcamic, pukꞌab cꞌo wi cacꞌuliꞌ china rucꞌ caraj wi rire, xew tane we rucꞌ junok uyaꞌom rib pukꞌab ri Kanimajawal. \v 40 Pero cꞌu chinuwach riꞌin e más cꞌo quiꞌcotemal che rixok malcaꞌn we na cacꞌuliꞌ ta tanchic, yey riꞌin canchꞌobo wa cambiꞌij e ruma ri Ruxlabixel ri Dios cꞌo wucꞌ. \c 8 \s1 Ri waꞌim icꞌowisam chiquiwach ri tiox \p \v 1 Woꞌora cuaj quinchꞌaꞌt puwiꞌ we utz o na utz taj catij ri icꞌowisam chiquiwach ri tiox. Kꞌalaj cꞌut chikajujunal riꞌoj cꞌo chi kanaꞌoj chwi waꞌ. Pero e cꞌo jujun caquichꞌobo quimajom chi usucꞌ ronoje; y ruma laꞌ, caquiꞌan nim che quib. Noꞌj we pakatzij wi cꞌo rutzil cꞌuꞌxaj pa kanimaꞌ, lic cakatoꞌ cꞌu kib riꞌ chaꞌ cꞌo kaqꞌuiyibal chwach ri Dios. \v 2 We cꞌo cꞌu junok cuchꞌobo lic cꞌo retaꞌam, riꞌ cꞌamajaꞌ cumaj usucꞌ ronoje ri lic chirajawaxic wi caretaꞌmaj.\f + \fr 8:2 \ft Ri kamajom usucꞌ na tzꞌakat taj we na jinta ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios kucꞌ.\f* \v 3 Noꞌj ri pakatzij wi cꞌax canaꞌw re ri Dios, riꞌ ralcꞌoꞌal ri Dios yey etaꞌmatal cꞌu uwach ruma ri Dios. \p \v 4 Chwi tak cꞌu ri waꞌim icꞌowisam chiquiwach ri tiox, riꞌoj ketaꞌam na jinta juna tiox che ruwachulew cꞌo ucꞌaslem, ma xa jun ri Dios cꞌolic, na jinta jun chic. \v 5 Tob cꞌo ri caquibiꞌij e cꞌo tak dios che ruwa caj y che ruwachulew; yey chiquiwach cꞌu ri quecojow waꞌ, lic e qꞌui ri quidios y ri cajawal;\f + \fr 8:5 \ft “Cajawal”: E cꞌo ri caquichꞌobo cꞌo rajawal ri yaꞌ, cꞌo rajawal ri juyub o cꞌo rajawal ri ticoꞌn; yey chiquiwach rique, waꞌ wa rajawal na winak taj, e jun uxlabixel cꞌo pa tew.\f* \v 6 noꞌj riꞌoj ketaꞌam xa jun ri Dios cꞌolic, e ri Kakaw, ri ꞌanayom re ronoje ri cꞌolic. Yey riꞌoj oj cꞌo pukꞌab Rire. Y xa jun ri Kanimajawal, e Jesucristo. Ruma Rire ꞌanom ronoje ri cꞌolic y ruma ne Rire oj cꞌas riꞌoj. \p \v 7 Na conoje ta cꞌut caquimaj usucꞌ puwi wa jun Dios cꞌaslic; ma e cꞌo hermanos ojertan xequitakej tak tiox, yey cꞌa cꞌo pa quijolom waꞌ e cꞌaslic. Ecꞌu woꞌora we rique caquitij ri icꞌowisam chwach juna tiox, e caquinaꞌ rique mac ri caquiꞌano. E caquichꞌob waꞌ ruma na jinta ucowil ri quinaꞌoj. \v 8 Rique na caquimaj ta usucꞌ waꞌ: Na ruma ta ri cakatijo cojilitaj chi utz ruma ri Dios. Na ruma ta ri cakatijo o ri na cakatij taj cꞌo kawach o na jinta kawach chwach ri Dios. \p \v 9 Pakꞌab alak cꞌo wi saꞌ ri caꞌan alak. Na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, chajij ib alak che ri caꞌan alak, tob etaꞌam alak na mac taj. Ma na utz taj we xa uma ralak quetzak pa mac ri na jinta ucowil ri quinaꞌoj. \v 10 Ma cꞌaxtaj cꞌo juna hermano na jinta ucowil runaꞌoj y caril cꞌu la tzꞌul la chwa ri mexa pa cacꞌayix wi ri waꞌim icꞌowisam chwach juna tiox. Rilal etaꞌam la na mac ta waꞌ, noꞌj ri jun chic na cumaj ta usucꞌ waꞌ yey xa ruma xril la catij rilal waꞌ, cuꞌan cꞌu re pachaꞌ ri caꞌan rilal y cutijo. \v 11 Tob rilal cꞌo naꞌoj la chwi waꞌ, pero ruma ri caꞌan la, ri hermano na jinta ucowil runaꞌoj, caresaj rib chirij ri Cristo. ¡Waꞌ lic na ube taj, ma ruma ne rire xcam ri Cristo! \v 12 Jecꞌulaꞌ we casachisaj alak quinaꞌoj ri na e tiquil ta chi utz, riꞌ camacun alak chiquij rique y rucꞌ cꞌu waꞌ, e camacun alak chirij ri Cristo. \v 13 E uwariꞌche we ri cantij riꞌin cuꞌana tzakibal che juna hermano, xa jumul riꞌ na cantij ta chi tiꞌoꞌn chaꞌ jelaꞌ na catzak ta ri jun hermano wuma riꞌin. \c 9 \s1 Ri takal che juna takoꞌn re ri Jesús \p \v 1 Riꞌin ¿na in ta neba jun chique rutakoꞌn\f + \fr 9:1 \ft “Takoꞌn”: Pa ri chꞌaꞌtem griego y pa caxtila waꞌ e “apóstol”. Cabiꞌx “takoꞌn” chique ri cablajuj utijoꞌn ri Jesús, ri xetak ruma Rire chaꞌ caquitzijoj ri Utzilaj Tzij y caquitic iglesias. Yey ri Pablo xtak lo ruma ri Jesús chaꞌ cutzijoj ri Utzilaj Tzij y cutic iglesias.\f* ri Jesús yey cꞌo cꞌu panukꞌab canꞌan ri takal che cuꞌan juna takoꞌn? In utakoꞌn ma xinwil uwach ri Jesús ri Kanimajawal, yey ralak alak cꞌutubal re ri nuchac ma wuma riꞌin xcꞌojiꞌ alak pukꞌab Rire. \v 2 Laj chiquiwach jujun chic riꞌin na in ta jun takoꞌn re ri Jesús; noꞌj ralak lic etaꞌam alak in utakoꞌn Rire, ma wuma riꞌin xcꞌojiꞌ alak pukꞌab Rire yey waꞌ e cꞌutubal re pakatzij wi riꞌin in takoꞌn re ri Kanimajawal. \v 3 Chique cꞌu ri caquitzꞌak nuchiꞌ, e cambiꞌij waꞌ re toꞌbal wib: \v 4 Ri oj utakoꞌn ri Kanimajawal, ¿na takal ta neba chike cayaꞌ ri kawa y ri kayaꞌ? \v 5 ¿Yey na takal ta neba che juna takoꞌn cꞌo rixokil ucojom rubiꞌ ri Cristo yey carachbilaj echiriꞌ cuꞌana ruchac ri Kakaw? Takalic, ma jelaꞌ quiꞌanom ri Cefas\f + \fr 9:5 \ft “Cefas”: E jun chic ubiꞌ ri Pedro.\f* cucꞌ ri jujun chic takoꞌn yey tak ruchakꞌ ri Kanimajawal. Takal cꞌu waꞌ chike ma oj takoꞌn jelaꞌ pachaꞌ rique. \v 6 Ri nicꞌaj chic takoꞌn e cꞌo pa ruchac ri Kakaw, quetojic y na quechacun ta pa juna chic chac. ¿Na takal ta neba waꞌ che ri Bernabé y chwe riꞌin? ¿O xew cami riꞌ riꞌoj na takal ta waꞌ chike? \p \v 7 Ma ¿cꞌo neba juna soldado catak che culokꞌ rucꞌ rumeyo ri cajawax che? Na jintaj, ma ronoje waꞌ cayaꞌ che. Jecꞌulaꞌ juna aj ticoꞌn, ¿na takal ta neba che cutij re ri uva xutico? Y juna aj chajal chicop, ¿na takal ta neba che cutij re ri leche cuyitzꞌo? \v 8 Y wa cambiꞌij, ¿xa nawi naꞌoj re ticawex? Na e taj, ma jelaꞌ tzꞌibital can pa Rutzij Upixab ri Dios. \v 9 Ma chupa ri takanic tzꞌibital can ruma ri Moisés, jewaꞌ cubiꞌij: «Macoj bozal che ri boyex echiriꞌ cukil uwi ri trigo, ma takal che catzukic.»\x + \xo 9:9 \xt Dt. 25:4\x* ¿Xubiꞌij neba waꞌ ri Dios xew ruma cꞌax quebunaꞌ ri boyexab? \v 10 ¿Na pakawiꞌ ta neba riꞌoj cubiꞌij wi waꞌ? Katzij, e pakawiꞌ riꞌoj xtzꞌibax wi. Ma jelaꞌ pachaꞌ rabixom takal che cꞌo royeꞌem che ruchac cuꞌano; yey ri aj chac cꞌo pa kiloj trigo cꞌo royeꞌem chwa ri cuꞌano; \v 11 jecꞌulaꞌ ruma riꞌoj xkatic chixoꞌlibal alak Rutzij Upixab ri Dios, ¿na takal ta cami riꞌ chike riꞌoj cakacꞌul che alak ri cajawax chike wara che ruwachulew? \v 12 Ma e cꞌo jujun tojom alak ri quichac piglesia. We takal cꞌu riꞌ chique rique quetoj alak, más lic takal chike riꞌoj, ma oj xojticow riglesia alak. Na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, riꞌoj na jinta cꞌo katzꞌonom che alak, tob takal chike. Ri kaꞌanom e cojchacun pa ke wi y lic kachꞌijom lo ronoje chaꞌ na cakacoj ta kꞌatbal che rutzijoxic ri Utzilaj Tzij re ri Cristo.\f + \fr 9:12 \ft Ri Pablo na xraj taj cuꞌan alcꞌayew chique ri e aj Corinto, yey na xraj taj cꞌo junok cuchꞌobo rire cutzijoj ri Utzilaj Tzij xa ruma cachꞌacan chirij.\f* \v 13 Yey ralak etaꞌam alak raj chaquib pa Rocho Dios takal chique quewaꞌ chirij ri kasaꞌn yaꞌom pukꞌab ri Dios; yey ri queniman chwa raltar, takal chique cꞌo caquicꞌul che ri queꞌyoꞌk chiriꞌ.\x + \xo 9:13 \xt Lv. 7:6-9, 31-34; Dt. 18:1\x* \v 14 Yey ri takanic uyaꞌom can ri Kanimajawal paquiwi ri caquitzijoj ri Utzilaj Tzij, e waꞌ: E lic takal chique caquicꞌasbaꞌ quib e chirij ruchac ri Cristo caquiꞌano.\x + \xo 9:14 \xt Mt. 10:10; Lc. 10:7\x* \v 15 Na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, riꞌin na jinta cꞌo nutzꞌonom che alak tob takal waꞌ chwe. Y na e tane uwach waꞌ quintzꞌiban pana che alak chaꞌ quintoj alak. Ma chinuwach riꞌin, más utz we quincamic chwa quesax chwe ri sakil quiꞌcotemal cannaꞌo echiriꞌ cantzijoj ri Utzilaj Tzij y na jinta wajil cantzꞌonoj. \p \v 16 Riꞌin na canyac ta nukꞌij ruma cantzijoj ri Utzilaj Tzij. Xew wetaꞌam chirajawaxic canꞌan waꞌ wa chac ma e ri Cristo intakayom che. ¡Lic tokꞌoꞌ cꞌu nuwach we na canꞌan taj! \v 17 We ta in xinchaꞌw wa chac, laj woyeꞌem cꞌu riꞌ ri tojbal weꞌin. Noꞌj ruma e ri Nukaw intakayom che uꞌanic waꞌ, na jinta panukꞌab canjecꞌ wib che. \v 18 ¿Saꞌ cꞌu ri canchꞌac che ri chac canꞌano? E ri unimal quiꞌcotemal cannaꞌo echiriꞌ cantzijoj ri Utzilaj Tzij y na cantzꞌonoj ta wajil tob takal waꞌ chwe. \p \v 19 Riꞌin na in jinta pukꞌab juna patrón; na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, nuyaꞌom wib che quinuꞌana nimanel que conoje chaꞌ jelaꞌ e qꞌui ri caquicoj rubiꞌ ri Cristo. \v 20 Echiriꞌ in cꞌo chiquixoꞌl ri watz-nuchakꞌ e aj judiꞌab, canꞌan che wib jelaꞌ pachaꞌ rique chaꞌ caquicoj rubiꞌ ri Cristo. Ecꞌuchiriꞌ in cꞌo chiquixoꞌl rique, cantakej ri quitakanic, tob wetaꞌam na in jinta chuxeꞌ waꞌ. Nuꞌanom cꞌu waꞌ chaꞌ rique caquicoj rubiꞌ ri Cristo. \v 21 Jecꞌulaꞌ echiriꞌ in cꞌo chiquixoꞌlibal ri na quitakem ta ri takanic tzꞌibital can ruma ri Moisés, canꞌan che wib pachaꞌ in jun chique, tob in cꞌo chuxeꞌ rutakanic ri Dios y rutakanic ri Kanimajawal. Nuꞌanom cꞌu waꞌ chaꞌ rique caquicoj rubiꞌ ri Cristo. \v 22 Jecꞌulaꞌ echiriꞌ in cꞌo chiquixoꞌlibal ri hermanos na jinta ucowil ri quinaꞌoj, cꞌo ri na canꞌan ta riꞌin xa ruma e mac chiquiwach rique, tob riꞌin wetaꞌam na mac taj, pero rique cꞌamajaꞌ caquimaj usucꞌ waꞌ. Jelaꞌ canꞌano chaꞌ rique caquijiquibaꞌ quib chi utz pukꞌab ri Dios. Rucꞌ cꞌu ronoje ri canꞌan chiquiwach conoje ri ticawex, cantzucuj saꞌ ri lic quebutoꞌo chaꞌ jelaꞌ e cꞌo jujun chique quecolobetajic. \v 23 Rucꞌ ronoje cꞌu ri canꞌano, cankꞌalajisaj ri Utzilaj Tzij chaꞌ junam cakacꞌul ri utz rucꞌaꞌam lo wa Utzilaj Tzij. \s1 Kachukꞌubej kib chaꞌ cakacꞌul ronoje ri caraj cuya ri Dios chike \p \v 24 Etaꞌam alak pa juna etzꞌanem re cꞌalalem, conoje ri quecꞌalalic lic caquitij ukꞌij caquichꞌac ri premio, tob quetaꞌam xa jun ri cacꞌuluw ri premio. Jecꞌulaꞌ chukꞌubej ib alak chaꞌ cacꞌul alak ri premio cuya ri Dios che alak. \v 25 E junok lic cutijoj rib che juna etzꞌanem, lic cuchꞌij uchukꞌab ronoje xa ruma jun premio xa casach uwach. Noꞌj riꞌoj cakachukꞌubej kib che ucꞌulic jun premio na casach ta cꞌana uwach. \v 26 Ecꞌu riꞌin lic wetaꞌam saꞌ ruchac ri nucꞌaslem. Na canꞌan ta cꞌu pachaꞌ junok xa cajumumic pero na retaꞌam taj pa caraj copon wi o pachaꞌ junok cachꞌoꞌjin pa tꞌoꞌy\f + \fr 9:26 \ft “Cachꞌoꞌjin pa tꞌoꞌy”: Waꞌ cachꞌaꞌt puwi jun “boxeador”.\f* pero xa pa tew cachꞌayanic. \v 27 Ma riꞌin quintakan puwi ri nucuerpo tob cantij cꞌax ruma. Jecꞌulaꞌ na canya ta cꞌana luwar che tak ri rayibal re ri nutiꞌjil catakan panuwiꞌ. Ma riꞌin xinkꞌalajisaj ri chomilaj be re ri Kꞌijsak chiquiwach uqꞌuiyal ticawex; lic tokꞌoꞌ cꞌu nuwach riꞌ we e laꞌ na canchꞌac ta ri premio cuya ri Dios. \c 10 \s1 Ri kꞌatbal tzij xuꞌan ri Dios puwi rutinamit ojertan \p \v 1 Hermanos, micꞌow chicꞌuꞌx alak ri xquicꞌulumaj ri katiꞌ-kamam e aj Israel ojertan. Echiriꞌ rique xebin chupa ri luwar catzꞌintzꞌotic, ri Dios xutak lo jun sutzꞌ\x + \xo 10:1 \xt Éx. 13:21\x* paquiwiꞌ y echiriꞌ xebopon chuchiꞌ ri mar, xebutoꞌo chaꞌ conoje xquikꞌaxuj ri mar.\x + \xo 10:1 \xt Éx. 14:22\x* \v 2 Conoje cꞌu rique junam rucꞌ ri Moisés e pachaꞌ xquicꞌul ri bautismo echiriꞌ xebicꞌow chupa ri mar rucꞌ ri sutzꞌ paquiwiꞌ y ri yaꞌ pa tak quitzal. \v 3 Yey conoje rique xquitij ri maná petinak chicaj,\x + \xo 10:3 \xt Éx. 16:4, 35\x* ri xutak lo ri Dios chique. \v 4 Jecꞌulaꞌ conoje xquitij ri yaꞌ xel lo chupa jun pec.\f + \fr 10:4 \ft “Pec”: Pa caxtila waꞌ cabiꞌx “peña” che.\f* Wa yaꞌ e ri xuya lo ri Dios, y wa pec queꞌelawi e ri Cristo,\f + \fr 10:4 \ft Che wa jun pec xel lo ri yaꞌ lic chirajawaxic chique ri e aj Israel. (Éx. 17:6) Jecꞌulaꞌ che ri Cristo, petinak wi lo ri lic chirajawaxic che ri kacꞌaslemal chwach ri Dios.\f* ri xerachbilaj rutinamit che ri quibenam. \v 5 Tob ri Dios lic xebuchajij, na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, lic e qꞌui chique xquipetisaj ri royowal ri Dios paquiwiꞌ. Ruma cꞌu laꞌ, xecam can pa ri luwar catzꞌintzꞌotic.\x + \xo 10:5 \xt Nm. 14:22-23, 35; 16:31-32; 21:6; 26:65\x* \p \v 6 Ronoje ri xquicꞌulumaj rutinamit ri Dios ojertan e cꞌutubal chikawach riꞌoj woꞌora chaꞌ na queꞌec ta kacꞌuꞌx rucꞌ ri na utz taj pachaꞌ ri xquiꞌan rique. \v 7 Maꞌan cꞌu ralak alak aj tioxab pachaꞌ xquiꞌan jujun chique rique ojertan. Ma jelaꞌ tzꞌibital can chupa Rutzij Upixab ri Dios: «Rutinamit ri Dios xetzꞌuyiꞌic, xewaꞌic y xekꞌabaric. Tecꞌuchiriꞌ xeyactajic y xquiya quib chupa ri na utz taj.»\f + \fr 10:7 \ft E xquiꞌan waꞌ echiriꞌ xquiꞌan nimakꞌij chwach ri tiox, ri xquitak ri Aarón che uꞌanic. Éx. 32:6,8\f* \v 8 Makaꞌan ne keꞌoj pachaꞌ xquiꞌan jujun chique rique echiriꞌ xquetzꞌabej uwa quikꞌij cucꞌ jujun chic na quicꞌulel taj, yey ruma laꞌ xecamisax xa pa jun kꞌij laj veintitres mil chi achijab.\f + \fr 10:8 \ft Waꞌ xuꞌano echiriꞌ rachijab aj Israel xesiqꞌuix cuma rixokib na e ta aj Israel chaꞌ caquiꞌan nimakꞌij chwach ri quitiox. Xquiyoj cꞌu quib riꞌ rachijab cucꞌ rixokib e aj tioxab y ruma waꞌ xpe royowal ri Dios cucꞌ. Ecꞌu ri xuꞌan ri Dios e xtakan che quecamisax waꞌ waꞌchijab. Nm. 25:1-5,9\f* \v 9 Makacꞌam upa ri Dios Kajawxel pachaꞌ xquiꞌan jujun chique rutinamit echiriꞌ xquipetisaj royowal ri Dios ruma xeyajan chirij. Yey ruma cꞌu riꞌ xecamic ma xetiꞌtaj cuma cumatz.\x + \xo 10:9 \xt Nm. 21:4-6\x* \v 10 Mayajan cꞌu alak chirij ri Dios pachaꞌ xquiꞌan jujun yey ruma cꞌu riꞌ, ri Dios xutak lo jun aj ꞌAnal Camic paquiwiꞌ.\x + \xo 10:10 \xt Nm. 16:41-49\x* \v 11 Ronoje cꞌu ri xquicꞌulumaj rutinamit ri Dios ojertan e cꞌutubal chikawach riꞌoj woꞌora chaꞌ na cakaꞌan ta keꞌoj pachaꞌ ri xquiꞌan rique. Ronoje cꞌu waꞌ tzꞌibital canok re pixabanic chike riꞌoj, ri oj cꞌo che tak ri qꞌuisbal kꞌij re ruwachulew. \v 12 E uwariꞌche, we cꞌo junok cuchꞌobo catiquiꞌ jusucꞌ, e lic chuchajij cꞌu rib riꞌ chaꞌ na catzak taj. \v 13 We cacꞌam pa alak, mabiꞌij alak: «Xew riꞌin quinicꞌowiben waꞌ», ma konoje ri oj ticawex cojicꞌow chupa waꞌ. Na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, cubul kacꞌuꞌx rucꞌ ri Dios, ma Rire na cojrokꞌotaj ta qꞌuenok y na cuya ta luwar cape juna cꞌambal kapa we na yaꞌtal ta chike cakachꞌij rucꞌ ruchukꞌab Rire. \v 14 Ruma cꞌu ronoje wa nubiꞌim lok, campixabaj alak hermanos, ri lic cꞌax cannaꞌ alak: Lic chajij ib alak chaꞌ na catzak ta alak chupa ri quilokꞌnimaxic ukꞌij tak ri tiox. \p \v 15 Wetaꞌam lic cꞌo naꞌoj alak chaꞌ camaj alak usucꞌ ri cambiꞌij. Chꞌobo pe cꞌu alak chi utz puwi wa cambiꞌij we katzij. \v 16 Echiriꞌ cakachap ri cꞌolibal cꞌo vino chupa, cuxtabal re ruquiqꞌuel ri Cristo xturuw kuma riꞌoj, cojtioxin chwach ri Dios. Echiriꞌ cakatij cꞌu waꞌ, ¿na e ta neba cojuꞌan xa jun rucꞌ Rire? Jecꞌulaꞌ echiriꞌ cakatij ri pam cuxtabal re rucuerpo xyaꞌ pa camic, ¿na e ta neba cojuꞌan xa jun rucꞌ Rire? \v 17 Waꞌ wa pam xa jun, tob cawechꞌic y cajach chike. Jecꞌulaꞌ riꞌoj, tob oj qꞌui, xa jun kawach ma konoje junam cakatij wa pam. \p \v 18 Chilape alak ri caquiꞌan ri e aj Israel. Echiriꞌ caquitij rawaj ecamisam chwach raltar re ri Dios Kajawxel, rucꞌ waꞌ ebare jun caquicuxtaj ri Dios. \v 19 ¿Saꞌ cꞌu ri cambiꞌij puwi tak ri icꞌowisam chwach juna tiox? ¿E nawi cambiꞌij cꞌo uwach ri tiox o e cꞌo uwach rawaj ecamisam chwach? ¡Na e taj! \v 20 Ri cambiꞌij e waꞌ: Echiriꞌ ri na quetaꞌam ta uwach ri Dios quekasan rucꞌ awaj chwach juna tiox, na e ta chwach ri Dios quekasan wi, ma e chiquiwach tak ri itzel uxlabixel. E uwariꞌche lic na cuaj taj caꞌan e alak cucꞌ ri caquilokꞌnimaj tak ri itzel uxlabixel. \v 21 Yey na ube ta qꞌuenok catij alak ri vino re yacbal ukꞌij ri Kanimajawal yey catij alak ri vino re yacbal quikꞌij ri itzel uxlabixel. Jecꞌulaꞌ na ube ta nenareꞌ we ralak catij alak ri waꞌim chwi rumexa ri Kanimajawal yey catij ne alak ri waꞌim chwi ri mexa que ri itzel uxlabixel. \v 22 Ma ¿caꞌaj cami alak e capetisaj alak royowal\f + \fr 10:22 \ft Pa ri chꞌaꞌtem griego cubiꞌij “achixomanic”. E pachaꞌ juna achi o juna ixok lic na cucꞌul ta cꞌana ucꞌuꞌx echiriꞌ rucꞌulel queꞌec ucꞌuꞌx rucꞌ junok chic. Jecꞌulaꞌ ri Dios lic cape royowal we riꞌoj oj re Rire yey cakayac ukꞌij juna tiox.\f* ri Dios ruma xꞌan e alak cucꞌ ri caquilokꞌnimaj tiox? ¿Cachꞌij neba alak ruchukꞌab Rire? \s1 Kaꞌana ronoje re yacbal ukꞌij ri Dios \p \v 23 E cꞌo ri quebiꞌn re: «Panukꞌab cꞌo wi canꞌan saꞌ ri cuaj canꞌano» quechaꞌ. Katzij, pero na ronoje taj takal chwe canꞌano. «Panukꞌab cꞌo wi canꞌan saꞌ ri cuaj canꞌano» quechaꞌ. Pero na ronoje taj cuya nuqꞌuiyibal chwach ri Dios. \v 24 Na utz ta cꞌu riꞌ we junok e xew cutzucuj ri utz chiribil rib, ma ri lic chirajawaxic wi e cutzucuj ri utz chique ri nicꞌaj chic. \v 25 Ronoje cꞌu ri cacꞌayix pa carnes, utz catij alak; xew matzꞌonobej alak y macꞌo machꞌob ne alak che we icꞌowinak chwa juna tiox o na icꞌowinak taj. \v 26 Ma jewaꞌ tzꞌibital can pa Rutzij Upixab ri Dios: \q1 Ronoje ruwachulew rucꞌ ronoje tak ri cꞌo chwach, \q1 re ri Dios Kajawxel \rq Sal. 24:1 \rq* \m cachaꞌ. \p \v 27 Yey we cꞌo junok na ucojom ta rubiꞌ ri Cristo cusiqꞌuij alak pa juna waꞌim y caꞌaj alak queꞌec alak, utz riꞌ. Ronoje cꞌu ri cuya chiwach alak, utz catij alak, xew cꞌu matzꞌonobej alak y macꞌo ne machꞌob alak pa petinak wi. \v 28 Noꞌj we e laꞌ cꞌo junok cubiꞌij che alak: «Waꞌ icꞌowisam chwach tiox,» riꞌ matij alak ruma ri cuchꞌob ri jun xbiꞌn re waꞌ, tob etaꞌam chi alak na mac taj catijic. Ma ronoje ruwachulew rucꞌ ronoje ri cꞌo chwach, re ri Dios Kajawxel.\x + \xo 10:28 \xt Sal. 24:1\x* \v 29 We na catij ta cꞌu alak waꞌ, e ruma ri cuchꞌob ri jun chic hermano, ma chwach rire e mac, tob chiwach ralak na mac taj. ¿Utz cꞌu nawi we junok chic cakꞌataw tzij panuwiꞌ riꞌin echiriꞌ canꞌan ri lic cunaꞌ nucꞌuꞌx utz canꞌano? \v 30 Yey we cantioxij che ri Kakaw janipa ri cayaꞌ chwe pa waꞌim, ¿suꞌbe cꞌu riꞌ quinchꞌaꞌtibexic? \p \v 31 Rucꞌ cꞌu ri waꞌim y ri mikꞌinaꞌ catij alak o tob saꞌ ri caꞌan alak, ri lic chirajawaxic wi e ꞌana alak ronoje re yacbal ukꞌij ri Dios. \v 32 Maꞌan ralak alak latzꞌanel chique ri jujun chic, tob e aj judiꞌab o na e ta aj judiꞌab; maꞌan ne alak waꞌ chique ri quicojom rubiꞌ ri Cristo. \v 33 Riꞌin rucꞌ ronoje ri canꞌano, e canꞌan ri utz chique conoje. Na cantzucuj ta cꞌu ri utz xew chiwibil wib riꞌin, ma e cantzucuj ri utz que conoje chaꞌ jelaꞌ caquirik ri chomilaj cꞌaslemal re ri Dios. \c 11 \p \v 1 ꞌAna che ri binic alak pachaꞌ ri nubinic riꞌin, jelaꞌ pachaꞌ riꞌin e canꞌan che ri nubinic pachaꞌ rubinic ri Cristo. \s1 Pixabanic chique riglesia echiriꞌ caquimol quib \p \v 2 Quinquiꞌcot ucꞌ alak ma na mescꞌutam ta alak ri nupixabanic y takem lo alak ri cꞌutunic nukꞌalajisam chiwach alak. \v 3 Pero cꞌo ri cuaj quetaꞌmaj alak: Ri Dios e ujolom pa chapatal wi ri Cristo. Jecꞌulaꞌ, ri Cristo e ujolom pa chapatal wi rachi yey rachi e ujolom pa chapatal wi rixok. \v 4 We juna achi uchꞌukum cꞌu rujolom echiriꞌ cuꞌan orar o cuꞌan kꞌalajisanic, rucꞌ waꞌ cucꞌutu na jinta xiꞌin ib rucꞌ chwach ri Cristo, ri Jun e ujolom pa chapatal wi. \v 5 Noꞌj we juna ixok na uchꞌukum ta rujolom echiriꞌ cuꞌan orar o cuꞌan kꞌalajisanic, riꞌ qꞌuixbal che ri jun e ujolom pa chapatal wi, ma e junam riꞌ pachaꞌ kꞌatom ronoje ruwiꞌ. \v 6 Ma we juna ixok na cuchꞌuk ta rujolom, riꞌ asu chukꞌata ronoje ruwiꞌ. Pero we qꞌuixbal che rixok caꞌan lic chꞌutiꞌn che ruwiꞌ o cakꞌat ronoje ruwiꞌ,\f + \fr 11:6 \ft Rojertan jun che tak ri kꞌatbal tzij puwi juna ixok cuꞌan ri na utz taj, e cakꞌat ronoje ruwiꞌ, cꞌutubal re rumac.\f* más ne utz cꞌu riꞌ e chuchꞌuku rujolom. \p \v 7 Noꞌj rachi na takal ta che cuchꞌuk rujolom, ma rire e cucꞌutubej uwach ri Dios y ruma rachi cakꞌalajin runimal uchomalil ri Dios. Yey rixok e uchomalil rachi.\f + \fr 11:7 \ft We juna ixok utz uꞌanom y lic cachꞌaꞌtibex chi utz, waꞌ yacbal ukꞌij ri rachijil.\f* \v 8 Ma ri nabe achi na petinak ta che ri nabe ixok; e ri nabe ixok che ri nabe achi petinak wi.\f + \fr 11:8 \ft Ri Dios xuꞌan ri nabe achi rucꞌ ulew; noꞌj rixok xꞌan rucꞌ jun ubakil ri nabe achi. Gn. 2:21-23\f* \v 9 Yey ri Dios na xuꞌan ta rachi re rachbiꞌil rixok ma e xuꞌan rixok re rachbiꞌil rachi.\f + \fr 11:9 \ft Waꞌ e ri Adán y ri Eva. \xt Gn. 2:18\f* \v 10 E uwariꞌche takal che rixok cuchꞌuk rujolom, ma waꞌ e cꞌutubal re uyaꞌom rib pa takanic, jelaꞌ cꞌu riꞌ cakꞌalajinic lic utz uꞌanom chiquiwach conoje ri ticawex y chiquiwach ne ri ángeles. \v 11 Na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, janipa ri kacojom rubiꞌ ri Kanimajawal lic ketaꞌam, rachi y rixok quicabichal cꞌo quiwach chwach ri Dios y lic quebajawaxic. \v 12 Ma che ri nabe achi petinak wi ri nabe ixok yey cuma rixokib quebalax rachijab. Pero ronoje ri cꞌolic, petinak rucꞌ ri Dios. \p \v 13 Chꞌobo pe alak rakan puwi waꞌ: ¿Utz nawi we juna ixok na uchꞌukum ta rujolom echiriꞌ cuꞌan orar chwach ri Dios? \v 14 Lic rewi na takal ta chique rachijab lic canimaꞌkir ri quiwiꞌ. \v 15 Noꞌj rixokib takal chique lic nimaꞌk ri quiwiꞌ, ma e quichomalil riꞌ yaꞌtal ruma ri Dios re chꞌukubal ri quijolom. \v 16 Rucꞌ cꞌu ronoje wa xinchꞌaꞌtibej, we cꞌo junok caraj cachꞌoꞌjin puwiꞌ, xew cambiꞌij che: Ri nicꞌaj chic iglesias re ri Dios na junwi ta ri quinaꞌoj puwi waꞌ chwa ri cancꞌut riꞌin. \s1 Pixabanic puwi ri cena re cuxtabal rucamic ri Kanimajawal Jesucristo \p \v 17 Rucꞌ wa pixabanic canjek bi utzꞌibaxic che alak woꞌora, na quinquiꞌcot ta rucꞌ ri ꞌanom alak. Ma echiriꞌ camol ib alak, na utz ta ri quilitaj chixoꞌlibal alak, ma xa e caꞌan cꞌax chiꞌibil ib alak. \v 18 Nabe na cambiꞌij che alak, nutom na junam ta cꞌuꞌx alak echiriꞌ camol ib alak pubiꞌ ri Cristo. Yey cancojo laj katzij, \v 19 ma e cꞌo jujun caquichꞌobo más cꞌo quiwach chiquiwa jujun chic. Yey quilitaj na cꞌu waꞌ chaꞌ jelaꞌ cakꞌalajinic china tak ri lic utz quiꞌanom chwach ri Dios, ma riꞌ na je ta laꞌ caquiꞌano. \v 20 Ecꞌuchiriꞌ camol ib alak, na e ta re catij alak ri sakil cena re ri Kanimajawal. \v 21 Ma ri caꞌan alak e chujujunal cutijilaꞌ nabe ruwaꞌim, tob e cꞌo cꞌu jujun quecanaj can rucꞌ numic yey e cꞌo ne ri quekꞌabaric. \v 22 ¿Saꞌ cꞌu riꞌ waꞌ? ¿Na jinta neba ocho alak pa cawaꞌ wi alak? ¿Suꞌchac cꞌu riꞌ echiriꞌ camol ib alak pubiꞌ ri Cristo, cacꞌak bi alak quikꞌij rutinamit ri Dios; ma e caya alak quiqꞌuix ri na jinta cꞌo cucꞌ? ¿Saꞌ cꞌu ri cambiꞌij che alak? ¿Canyac cami kꞌij alak riꞌ ruma ri caꞌan alak? ¡Na canyac ta kꞌij alak! \p \v 23 Ri nucꞌulum riꞌin puwi ri sakil waꞌim e ri nucꞌutum chi che alak, yey waꞌ e junam rucꞌ ri ubiꞌim can ri Kanimajawal Jesucristo. Ma laꞌ laꞌkꞌab echiriꞌ ri Jesús xcꞌayixic, xucꞌam ri pam, \v 24 xutioxij che ri Dios y xuwechꞌo, jecꞌuwaꞌ xubiꞌij: «Chicꞌamaꞌ y chitijaꞌ, ma e nucuerpo waꞌ ri cayaꞌ pa camic iwuma riꞌix. Ecꞌuchiriꞌ quiꞌan tak waꞌ chikawach apanok, chiꞌanaꞌ re cuxtabal we riꞌin» xcha ri Jesús.\x + \xo 11:24 \xt Mt. 26:26; Mr. 14:22; Lc. 22:19\x* \v 25 Jecꞌulaꞌ xuꞌan che ri cꞌolibal cꞌo vino chupa. Qꞌuisbal re ri cena, xucꞌam ri cꞌolibal cꞌo vino chupa y jecꞌuwaꞌ xubiꞌij: «Wa ri riꞌ e ri cꞌacꞌ tzij\x + \xo 11:25 \xt Jer. 31:31-34\x* cajiquibax uwach rucꞌ ri nuquiqꞌuel. Janipa laj quitij ri vino re wa cena, chiꞌanaꞌ cuxtabal we riꞌin» xcha ri Jesús.\x + \xo 11:25 \xt Mt. 26:27-28; Mr. 14:23-24; Lc. 22:20\x* \v 26 Janipa cꞌu laj camol ib alak chaꞌ catij alak wa pam y cakum alak wa vino, e catajin alak riꞌ che utzijoxic rucamic ri Kanimajawal cꞌa echiriꞌ cacꞌun tanchi Rire. \p \v 27 E uwariꞌche china ri cutij wa pam y cukum wa vino re ri Kanimajawal yey na rucꞌ ta xiꞌin ib cutijo, riꞌ cꞌo ri kꞌatbal tzij re ri Dios puwiꞌ ma e camacun chirij ri Kanimajawal echiriꞌ cucꞌak bi ukꞌij rucuerpo y ruquiqꞌuel. \v 28 Ruma cꞌu riꞌ, china ri caraj cutij wa pam y cukum wa vino, nabe na lic chunaꞌa rib saꞌ ruꞌanom. \v 29 Ma china ri cutij wa pam y cukum wa vino re ri Kanimajawal yey na cuchꞌob tana chi utz we waꞌ e queꞌelawi rucuerpo ri Kanimajawal; riꞌ chiribil rib cucꞌam lo ri kꞌatbal tzij re ri Dios puwiꞌ. \v 30 Ruma e cꞌo jujun jelaꞌ quiꞌanom, e qꞌui ri e yewaꞌib y ri na jinta quichukꞌab chixoꞌlibal alak, yey e cꞌo ne ri ecaminak chic. \v 31 Noꞌj we ta nabe na cakanaꞌ kib riꞌoj chikibil kib, riꞌ na cajawax ta chic cukꞌat tzij ri Dios pakawiꞌ ma kayijbam chi kib chwach. \v 32 Noꞌj we na cakaꞌan ta waꞌ, ri Dios cukꞌat tzij pakawiꞌ woꞌora re cojukꞌilo chaꞌ chikawach apanok na cukꞌat ta tzij pakawiꞌ junam cucꞌ ri e aj mac. \v 33 E uwariꞌche nu hermanos, echiriꞌ camol ib alak che utijic ri cena re ri Kanimajawal, choyeꞌej na ib alak chaꞌ junam catij alak waꞌ. \v 34 Yey we cꞌo junok che alak lic canumic, woꞌka lo chirocho chaꞌ na capetisaj ta alak ri kꞌatbal tzij re ri Dios pawiꞌ alak ruma ri caꞌan alak echiriꞌ camol ib alak. Cꞌa cꞌo cuaj canyijbaꞌ chiwach alak, pero cꞌate cojchꞌaꞌt puwiꞌ echiriꞌ quinopon ucꞌ alak. \c 12 \s1 Ri cuya ri Ruxlabixel ri Dios chike re ꞌanabal ruchac \p \v 1 Hermanos, riꞌin lic cuaj quetaꞌmaj alak chi utz puwi tak ri sipanic uyaꞌom ri Ruxlabixel ri Dios chike chaꞌ rucꞌ waꞌ cakaꞌan ruchac ri Kakaw. \v 2 Ma etaꞌam alak rojertan echiriꞌ cꞌamajaꞌ cꞌo alak pa ri Kꞌijsak, xsocotaj alak y xya cꞌu ib alak che quilokꞌnimaxic tiox tob waꞌ na quechꞌaw taj. \v 3 Pero woꞌora lic cuaj quetaꞌmaj alak waꞌ: We cꞌo junok tzel cachꞌaꞌt chirij ri Jesús, riꞌ lic kꞌalaj na e ta ruma ri Ruxlabixel ri Dios cubiꞌij waꞌ. Noꞌj we cꞌo junok cutzijoj: «Ri Jesús e Kanimajawal,» riꞌ e ruma ri Santowilaj Ruxlabixel cubiꞌij waꞌ, ma xew ri Ruxlabixel ri Dios cakꞌalajisan re waꞌ che junok. \p \v 4 Tape alak, qꞌui tak uwach ri sipanic yaꞌtal chike chaꞌ cakaꞌan ruchac ri Dios; pero xa Jun ri cayaꞌw re, waꞌ e ri Ruxlabixel ri Dios. \v 5 Lic qꞌui tak uwach ri chac; pero xa Jun cꞌu ri rajaw, waꞌ e ri Kanimajawal Jesucristo. \v 6 Yey ruꞌanic waꞌ wa chac qꞌui tak uwach; pero xa Jun ri cayaꞌw chike cakaꞌan waꞌ, xew ri Dios. \p \v 7 Ri Dios uyaꞌom chikajujunal riꞌoj cꞌutubal re ri Ruxlabixel Rire chupa ri kabinic kasilabic, waꞌ e re toꞌbal que rutinamit ri Dios. \q1 \v 8 Ma e cꞌo jujun yaꞌtal chique ruma ri Ruxlabixel ri Dios quechꞌaꞌt rucꞌ sakil naꞌoj. \q1 Jecꞌulaꞌ ruma ri Ruxlabixel ri Dios, yaꞌtal chique jujun chic caquitzijoj saꞌ ri ukꞌalajisam ri Dios chique. \q1 \v 9 E cꞌo cꞌu jujun chic yaꞌtal chique ruma ri Ruxlabixel ri Dios lic caquicojo ri Dios cꞌo uchukꞌab re cuꞌan ronoje tob lic cꞌayew. \q1 E cꞌo jujun chic yaꞌtal chique ruma ri Ruxlabixel ri Dios caquiꞌan orar paquiwi ri yewaꞌib yey waꞌ quecunutajic. \q1 \v 10 Jecꞌulaꞌ e cꞌo jujun chic yaꞌtal chique caquiꞌan milagros rucꞌ ruchukꞌab ri Kakaw, \q1 y e cꞌo jujun chic yaꞌtal chique caquikꞌalajisaj runaꞌoj ri Dios. \q1 E cꞌo jujun chic yaꞌtal chique caquetaꞌmaj we juna tzij petinak rucꞌ ri Ruxlabixel ri Dios. \q1 Jecꞌulaꞌ e cꞌo jujun chic yaꞌtal chique quechꞌaꞌt pa jujun chic chꞌaꞌtem na quimajom taj; \q1 yey e cꞌo cꞌu jujun chic yaꞌtal chique caquikꞌalajisaj ri xbiꞌx ruma junok tob na caquirik ta waꞌ wa chꞌaꞌtem. \m \v 11 Pero ronoje waꞌ yaꞌtal chike, e ruma ri Ruxlabixel ri Dios, ri caꞌanaw re ronoje. Yey e Rire cajachaw chikajujunal saꞌ ri caraj cuya chike. \p \v 12 E pachaꞌ juna ticawex, tob qꞌui uwach ri chapayom re rucuerpo, waꞌ xa jun uꞌanom. Jecꞌulaꞌ uꞌanom ri Cristo kucꞌ konoje riꞌoj. \v 13 Ma ri Ruxlabixel ri Dios xuꞌan xa jun chike echiriꞌ xkacꞌul ri bautismo pa rubiꞌ ri Cristo. Konoje cꞌu riꞌ xa jun kawach, tob e cꞌo jujun chike e aj judiꞌab y jujun chic na e ta aj judiꞌab, tob ne jujun chic e aj chaquib elokꞌotal ruma cajaw yey jujun chic quechacun pa que rique; pero konoje junam kacꞌulum ri Uxlabixel re ri Dios. \p \v 14 E juna cuerpo na xa ta jun uwach ri chapayom re, ma lic qꞌui uwach. \v 15 Ma we ta cachꞌaw ri akanaj y cubiꞌij cꞌu riꞌ: «Riꞌin na in ta re ri cuerpo ma na in ta kꞌabaj.» Tob ne jelaꞌ riꞌ cubiꞌij, lic rewi che ri cuerpo cꞌo wi. \v 16 Jecꞌulaꞌ we ta ri xiquinaj cubiꞌij: «Riꞌin na in ta re ri cuerpo ma na in ta wachaj.» Tob ne jelaꞌ riꞌ cubiꞌij, lic rewi che ri cuerpo cꞌo wi. \p \v 17 We ta ronoje ri kacuerpo xa jun chi wachaj uꞌanom, ¿saꞌ cꞌu uꞌanic riꞌ cojtanic? Yey we ta ronoje ri kacuerpo xa jun chi xiquinaj uꞌanom, ¿saꞌ cꞌu uꞌanic riꞌ cojuxlabic? \v 18 Pero ri Dios uyaꞌom can saꞌ tak ri cajawax che ri kacuerpo e chirij ri xraj Rire. \v 19 Ma we ta xa jun uwach ronoje ri chapayom re ri kacuerpo, lic na e ta cꞌana riꞌ. \v 20 Lic qꞌui uwach cꞌu riꞌ ri chapayom re ri kacuerpo, yey waꞌ xa jun uꞌanom. \p \v 21 E uwariꞌche ri wachaj na utz taj we cubiꞌij che ri kꞌabaj: «Riꞌat na catajawax ta chwe.» Jecꞌulaꞌ na utz ta nenareꞌ we ri jolomaj cubiꞌij che rakanaj: «Riꞌat na catajawax ta chwe.» \v 22 Yey e janipa ri pachaꞌ na jinta ucowil che ri kacuerpo, e ne lic quebajawax riꞌ chike. \v 23 Jecꞌulaꞌ e janipa ri pachaꞌ lic na il ta uwach che ri kacuerpo, e ne ri lic cakachꞌuk chi utz; yey e janipa ri na utz taj quilitajic, e ne lic cojoc il riꞌ che uchꞌukic. \v 24 Noꞌj tak ri utz quilitaj chike, na jinta uchac cakachꞌuku. Ecꞌu ri Dios xyijban chi utz ri kacuerpo chaꞌ ri na il ta uwach chike, cojoc más il che. \v 25 Ri Dios xuꞌan waꞌ chaꞌ janipa ri cꞌo che ri kacuerpo cujunimaj rib; jecꞌuriꞌlaꞌ janipa ri cꞌo che ri kacuerpo junam caquichajij quib. \v 26 Ruma cꞌu laꞌ we cꞌo juna cꞌax che ri kacuerpo, riꞌ ronoje ri kacuerpo cunaꞌ ucꞌaxcꞌolil. Jenelaꞌ we cꞌo ri lic cojoc il che, riꞌ ronoje ri kacuerpo caquiꞌcotic. \p \v 27 Ralak e alak rucuerpo ri Cristo y chijujunal alak cꞌo jun chac takal che alak caꞌan alak. \v 28 Ruma cꞌu laꞌ ri Dios ebucojom e raj chac piglesia: \q1 nabe, e ri e takoꞌn re ri Jesús, \q1 ucaꞌm, e ri quekꞌalajisan re runaꞌoj ri Dios, \q1 urox, e ri e cꞌutunel re tak rucꞌutunic ri Dios, \q1 yey e cꞌo ri caquiꞌan milagros rucꞌ ruchukꞌab ri Dios, \q1 ri quecunan rucꞌ ruchukꞌab ri Dios, \q1 ri quiyaꞌom quib che quequitoꞌ jujun chic, \q1 ri yaꞌtal chique caquichap utzaꞌm ri chac piglesia \q1 y ri yaꞌtal chique quechꞌaꞌt pa jujun chic chꞌaꞌtem na quimajom taj. \m \v 29 Junwi tak ri chac. Ma ¿konoje neba oj takoꞌn? ¿Konoje neba oj kꞌalajisanel re runaꞌoj ri Dios? ¿Konoje neba oj cꞌutunel? ¿Konoje neba oj ꞌanal milagros? \v 30 ¿Konoje neba yaꞌtal chike oj cunanel? ¿Konoje neba cojchꞌaꞌt pa jujun chic chꞌaꞌtem yaꞌtal ruma ri Ruxlabixel ri Dios? ¿Konoje neba oj kꞌalajisanel re ri xbiꞌx ruma junok pa jun chic chꞌaꞌtem yaꞌtal ruma ri Ruxlabixel ri Dios? Na konoje taj. \v 31 Rayij cꞌu alak urikic ri chac lic chirajawaxic che riglesia. Yey riꞌin cancꞌut chi jun be che alak, ri más chirajawaxic wi chwa ronoje waꞌ, e ri rutzil cꞌuꞌxaj. \c 13 \s1 Ri lic chirajawaxic wi e ri rutzil cꞌuꞌxaj \p \v 1 We ta e laꞌ riꞌin canrik quinchꞌaꞌt pa uqꞌuiyal chꞌaꞌtem que ri ticawex y canrik ne ri quichꞌaꞌtem ri ángeles yey na jinta ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios pa wanimaꞌ, riꞌ xa in pachaꞌ ri chꞌichꞌ cayojoyotic o ri chꞌichꞌ catzinowic. \p \v 2 We ta e laꞌ yaꞌtal chwe cankꞌalajisaj runaꞌoj ri Dios chiquiwach ri ticawex y canmaj usucꞌ ronoje ri ewatal chiquiwach jujun chic y canmaj usucꞌ ronoje naꞌoj, y we ta lic cꞌo cubulibal nucꞌuꞌx rucꞌ ri Dios chaꞌ utz rucꞌ waꞌ canjalcꞌatij ne quiluwar ri nimak tak juyub, yey na jinta ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios pa wanimaꞌ, riꞌ na jinta cꞌana nuchac chwach ri Dios. \p \v 3 We ta e laꞌ canjach chique ri nibaꞌib ronoje ri bitak we y tob ne canya wib re quimporoxic xa re tacꞌabal nukꞌij, yey na jinta ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios pa wanimaꞌ, riꞌ na jinta cꞌana cutikoj chwe. \q1 \v 4 We junok cꞌo ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios pa ranimaꞌ, \q2 riꞌ cꞌo unimal ucꞌuꞌx cucꞌ ri ticawex, \q2 lic utz ucꞌuꞌx, \q2 na cꞌax ta ucꞌuꞌx chirij junok, \q2 na cutacꞌabaꞌ ta ukꞌij \q2 y na cuꞌan ta nim che rib. \q1 \v 5 We junok cꞌo ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios pa ranimaꞌ, \q2 riꞌ na cuꞌan ta ri na takal ta che. \q2 Na xew ta coc il che ri cajawax che rire, \q2 ma e ne coc il che ri cajawax chique ri jujun chic. \q2 Na xa ta rucꞌ jutzꞌit cape royowal \q2 y na cucꞌol ta oyowal pa ranimaꞌ. \q1 \v 6 We junok cꞌo ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios pa ranimaꞌ, \q2 riꞌ cubisoj ri na jusucꞌ taj caꞌanic \q2 yey lic caquiꞌcot che ri jusucꞌ caꞌanic. \q1 \v 7 We junok cꞌo ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios pa ranimaꞌ, \q2 riꞌ cuyul re ronoje, \q2 lic cubul ucꞌuꞌx rucꞌ ri Dios y cucꞌ ri jujun chic, \q2 xaki e royeꞌem ri utz \q2 y cuchꞌij uchukꞌab janipa ri cape puwiꞌ. \p \v 8 Ri rutzil cꞌuꞌxaj re ri Dios na casach ta cꞌana uwach. Pero copon ri kꞌij echiriꞌ na cayaꞌ ta chi che junok cukꞌalajisaj runaꞌoj ri Dios, na cayaꞌ ta chi ne che junok cachꞌaꞌt pa jujun chic chꞌaꞌtem na umajom taj y na cayaꞌ ta chi ne che junok cutzijoj ri ukꞌalajisam ri Dios che; ma ronoje waꞌ xa caqꞌuisic. \p \v 9 Woꞌora na ketaꞌam ta ronoje y na cakarik ta ukꞌalajisaxic ronoje runaꞌoj ri Dios. \v 10 Pero copon na cꞌu ri kꞌij echiriꞌ ronoje catzꞌakat uwach; ecꞌu riꞌ ri na tzꞌakat taj, xa caqꞌuisic. \v 11 Ma riꞌin echiriꞌ in cꞌoꞌm, ronoje ri cambiꞌij, ri canchꞌobo y ri canmaj usucꞌ e re juna cꞌoꞌm. Noꞌj echiriꞌ xinnimaric, xinya can ri canꞌan chi nuchꞌutiꞌnal. \p \v 12 Woꞌora e pachaꞌ cojtzuꞌn pa juna espejo sutzꞌ uwach; noꞌj copon na ri kꞌij cakil uwach ri Dios, cꞌa ecꞌuchiriꞌ cakꞌalajin chikawach ri cakilo. Woꞌora na cakꞌalajin ta ronoje chinuwach; noꞌj cꞌo cꞌu jun kꞌij echiriꞌ cakꞌalajin ronoje chinuwach, jelaꞌ pachaꞌ ri Dios lic retaꞌam ronoje ri cꞌo pa wanimaꞌ. \p \v 13 Woꞌora chirajawaxic cacꞌojiꞌ cubulibal kacꞌuꞌx rucꞌ ri Dios tob cꞌamajaꞌ cakil uwach, cakoyꞌej rubiꞌtisim can ri Dios chike y cacꞌojiꞌ ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios pa kanimaꞌ. Chique cꞌu wa oxib, ri más cajawax chike e ri rutzil cꞌuꞌxaj. \c 14 \s1 Ri quechꞌaꞌt pa jujun chic chꞌaꞌtem na quimajom taj \p \v 1 Choca cꞌu alak il che cacꞌojiꞌ ri rutzil cꞌuꞌxaj pa animaꞌ alak, yey rayij alak urikic janipa ri uyaꞌom ri Ruxlabixel ri Dios chike re ꞌanabal ruchac. Y che tak waꞌ wa yaꞌtal chike, ri lic cajawaxic e ri kꞌalajisanic re runaꞌoj ri Dios. \v 2 Ma e ri jun yaꞌtal che ruma ri Ruxlabixel ri Dios cachꞌaꞌt pa juna chic chꞌaꞌtem na umajom taj y na camajtaj ta usucꞌ, e rucꞌ ri Dios cachꞌaꞌt wi, na e ta cucꞌ ri ticawex. Ma na jinta junok camajaw usucꞌ ri cubiꞌij, ma waꞌ ewatal chiquiwach ri ticawex. \v 3 Noꞌj ri jun cukꞌalajisaj runaꞌoj ri Dios, cubiꞌij waꞌ chique ri ticawex re quiqꞌuiyibal chwach ri Dios, re pixabanic y re cunimarisaj quicꞌuꞌx. \p \v 4 Ri jun yaꞌtal che cachꞌaꞌt pa juna chꞌaꞌtem na umajom taj, cuꞌan waꞌ re toꞌbal chiribil rib. Noꞌj cꞌu ri jun yaꞌtal che cukꞌalajisaj runaꞌoj ri Dios, riꞌ e quebutoꞌ conoje ri quetaw re y jelaꞌ queqꞌuiy ri tinamit re ri Cristo. \p \v 5 Chinuwach riꞌin utz we ta cayaꞌiꞌ che onoje alak ri cachꞌaꞌt alak pa jujun chic chꞌaꞌtem na majom ta alak, pero ri lic utz e we ta cayaꞌiꞌ che alak cakꞌalajisaj alak runaꞌoj ri Dios pa ri chꞌaꞌtem alak. Ma waꞌ más cꞌo cutikoj che riglesia chwa ri xa cꞌo cabiꞌx pa juna chic chꞌaꞌtem na camajtaj ta usucꞌ. Yey waꞌ xew cꞌo cutikoj che riglesia we cꞌo junok cukꞌalajisaj saꞌ queꞌelawi ri xbiꞌxic, y cubiꞌij cꞌu waꞌ pa quichꞌaꞌtem ri quetaw re. \p \v 6 Ma we e laꞌ quinopon ucꞌ alak hermanos y xew quinchꞌaꞌt chiwach alak pa juna chꞌaꞌtem na camaj ta alak usucꞌ, ¿saꞌ cutikoj riꞌ che alak? Na jintaj. Noꞌj we pa ri chꞌaꞌtem alak cantzijoj rucꞌutum ri Dios chwe, cantzijoj ri wetaꞌam puwi ri Kꞌijsak, cantzijoj rukꞌalajisam ri Dios chwe o juna cꞌutunic, ronoje tak cꞌu riꞌ waꞌ lic cꞌo cutikoj che alak. \p \v 7 Ri jujun chic chꞌaꞌtem na camajtaj ta usucꞌ canjunimaj rucꞌ jun suꞌ o jun arpa; ma we na kꞌalaj ta uchꞌawisaxic caꞌanic, na camajtaj ta usucꞌ ri cachꞌawisaxic. \v 8 Y jelaꞌ ri trompeta cachꞌawisaxic chaꞌ ri soldados caquiyijbaꞌ quib re quebec pa chꞌaꞌoj. Pero we na kꞌalaj ta uchꞌawisaxic caꞌanic, ri soldados na queboc ta il che. \v 9 Jecꞌulaꞌ ralak, we ri chꞌaꞌtem quel lo pachiꞌ alak na kꞌalaj taj, ¿suꞌanic cꞌu riꞌ camajtaj usucꞌ ri cabiꞌij alak? Ma riꞌ xa e pachaꞌ casach ri chꞌaꞌtem alak pa ri tew. \p \v 10 Katzij wi uqꞌuiyal chꞌaꞌtem cꞌo che ruwachulew y chujujunal lic cꞌo tak ube chiquiwach ri quechꞌaꞌtiben re. \v 11 Yey we riꞌin na wetaꞌam taj saꞌ queꞌelawi ruchꞌaꞌtem junok, riꞌ pachaꞌ in juna aj naj chwach ri cachꞌaꞌtic yey rire e juna aj naj chinuwach riꞌin. \p \v 12 Ecꞌu ralak, ruma ri lic carayij alak ri cuya ri Dios re ꞌanabal ruchac, e lic tzucuj alak uꞌanic ri lic quebutoꞌ riglesia chaꞌ quetiquiꞌ jusucꞌ chwach ri Dios. \v 13 Ruma cꞌu laꞌ we cꞌo junok yaꞌtal che ruma ri Ruxlabixel ri Dios cachꞌaꞌt pa juna chꞌaꞌtem na umajom taj, chutzꞌonoj cꞌu riꞌ che ri Dios chaꞌ cayaꞌtaj che cukꞌalajisaj waꞌ pa quichꞌaꞌtem ri quetaw re. \v 14 Ma we e laꞌ riꞌin canꞌan orar pa juna chꞌaꞌtem na canmaj ta usucꞌ, e ri wanimaꞌ ri cachꞌaꞌt rucꞌ ri Dios, pero ri nunaꞌoj na jinta cꞌo caresaj che. \p \v 15 ¿Saꞌ cꞌu riꞌ ri canꞌano? Cꞌo jutak laj canꞌan orar y cambixoj rubiꞌ ri Dios pa juna chꞌaꞌtem na canmaj ta usucꞌ tob xew ri wanimaꞌ cachꞌaꞌt rucꞌ Rire, pero también rucꞌ ri nunaꞌoj canꞌan orar y cambixoj rubiꞌ ri Dios pa ri chꞌaꞌtem canmaj usucꞌ. \v 16 Ma we rilal cayac la ukꞌij ri Dios pa juna chic chꞌaꞌtem na camajtaj ta usucꞌ yey waꞌ uyaꞌom ri Ruxlabixel ri Dios cheꞌla, y ri quetaw re na caquirik ta cꞌu ri chꞌaꞌtem yaꞌtal cheꞌla, ¿saꞌ cꞌu uꞌanic riꞌ caquibiꞌij rique «Amén» che ri tioxibal xꞌan la we na xquimaj ta usucꞌ ri xbiꞌij la? \v 17 Y tob lic chom ri tioxibal caꞌan rilal, waꞌ na jinta cutikoj che ri quibinic quisilabic ri quetaw re. \p \v 18 Cantioxij che ri Dios ma riꞌin más yaꞌtal chwe chiwach ralak quinchꞌaꞌt pa jujun chic chꞌaꞌtem na numajom taj. \v 19 Na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, echiriꞌ quimolom quib ri tinamit re ri Cristo, más cuaj cambiꞌij tob queb oxib chꞌaꞌtem lic camajtaj usucꞌ chaꞌ jelaꞌ cꞌo caquimaj ri jujun chic che, chwa ri canwererej lajuj mil chi chꞌaꞌtem pa juna chꞌaꞌtem na kꞌalaj taj. \p \v 20 Hermanos, ri naꞌoj alak chuꞌana pachaꞌ ri quinaꞌoj ri e nimaꞌk chic. Maꞌan e alak pachaꞌ alak acꞌalab puwi ri cachꞌob alak, tob utz we e caꞌan alak pachaꞌ acꞌalab chwach ri mac, ma racꞌalab cꞌamajaꞌ caquetaꞌmaj waꞌ. \v 21 Ma chupa Rutzij Upixab ri Dios tzꞌibital canok: \q1 Pa tak chꞌaꞌtem junwi y cuma tak ticawex e aj naj \q2 quinchꞌaꞌt cucꞌ wa tinamit.\f + \fr 14:21 \ft Ri Dios xebutak e aj naj chaꞌ quetakan paquiwi rutinamit yey wa e aj naj xechꞌaꞌt cucꞌ pa jun chꞌaꞌtem na caquimaj ta usucꞌ rique.\f* \q1 Yey tob cꞌu jewaꞌ canꞌano, \q2 na caquicoj ta nutzij\x + \xo 14:21 \xt Dt. 28:47-49\x* \rq Is. 28:11-12 \rq* \m cacha ri Dios Kajawxel. \p \v 22 Echiriꞌ junok cachꞌaꞌt pa juna chꞌaꞌtem na camajtaj ta usucꞌ, waꞌ e jun cꞌutubal chique ri na quicojom ta rubiꞌ ri Cristo; noꞌj na je ta laꞌ cucꞌ ri quicojom chi rubiꞌ. Ecꞌu ri kꞌalajisanic re runaꞌoj ri Dios, na e ta que ri na quicojom ta rubiꞌ ri Cristo, ma e que ri quicojom chi rubiꞌ. \p \v 23 Ma we e laꞌ quimolom quib ri tinamit re ri Cristo y conoje cꞌut quechꞌaꞌt pa tak chꞌaꞌtem na camajtaj ta usucꞌ, yey coc cꞌu bi junok cꞌamajaꞌ cumaj usucꞌ saꞌ waꞌ o junok cꞌamajaꞌ cucoj rubiꞌ ri Cristo, ¿saꞌ cꞌu ri cuchꞌob che waꞌ? ¿Na cubiꞌij ta nawi chꞌuꞌjerinak alak? \v 24 Noꞌj we coc bi junok cꞌamajaꞌ cucoj rubiꞌ ri Cristo o cꞌamajaꞌ cumaj usucꞌ saꞌ waꞌ yey cuto catajin alak che ubiꞌxiquil saꞌ ri ukꞌalajisam ri Dios che alak; rucꞌ cꞌu ronoje riꞌ ri cabiꞌij alak, cunaꞌ rib rire aj mac chwach ri Dios. \v 25 Cakꞌalajin cꞌu riꞌ saꞌ ri cꞌo pa ranimaꞌ y jelaꞌ cakaj umejelem, culokꞌnimaj ukꞌij ri Dios y cubiꞌij pakatzij wi cꞌo ri Dios chixoꞌlibal alak. \s1 Echiriꞌ cakamol kib, kaꞌana ronoje chucholaꞌj \p \v 26 ¿Saꞌ cꞌu riꞌ rusucꞌ caꞌan alak hermanos echiriꞌ camol ib alak? Utz we e cꞌo ri caquibixoj rubiꞌ ri Dios, e cꞌo ri caquiya cꞌutunic, e cꞌo ri quekꞌalajisan juna tzij re ri Dios. Utz we e cꞌo ri quechꞌaꞌt pa juna chic chꞌaꞌtem na quimajom taj yey e cꞌo ri quekꞌalajisan re wa chꞌaꞌtem. ꞌAna cꞌu alak ronoje waꞌ re uqꞌuiyibal ri quibinic quisilabic rutinamit ri Dios. \p \v 27 Y echiriꞌ molom ib alak, utz we xa e caꞌib o e oxibok quechꞌaꞌt pa chꞌaꞌtem na camajtaj ta usucꞌ; y quiꞌana cꞌu waꞌ pa jujun, na xa ta jumul. Yey cajawaxic cꞌo junok cakꞌalajisan re waꞌ. \v 28 Pero we chiquixoꞌl ri hermanos quimolom quib chiriꞌ na jinta junok carikow ukꞌalajisaxic ri caquibiꞌij, mechꞌaw cꞌu riꞌ; xew chechꞌaꞌta rucꞌ ri Dios pa canimaꞌ. \v 29 Jecꞌulaꞌ, utz we xa e caꞌib o e oxibok caquitzijoj saꞌ ri ukꞌalajisam ri Dios chique. Yey ri quetaw re lic quichꞌobo chi utz, we waꞌ e utzij ri Dios che rutinamit. \p \v 30 We cꞌo junok catzijonic yey cꞌo cukꞌalajisaj ri Dios che junok chic tzꞌulic, ri catzijonic e chutanabaꞌ ri cubiꞌij; tecꞌuchiriꞌ, ri jun chic utz cujek ubiꞌxiquil ri tzij xukꞌalajisaj ri Dios che. \v 31 Ma e tak ri yaꞌtal juna tzij re ri Dios chique, utz we chiquijujunal caquikꞌalajisaj waꞌ, pero quiꞌana cꞌu waꞌ pa jujun, na xa ta jumul, chaꞌ jelaꞌ conoje cꞌo caquimaj che y quepixabax ruma. \p \v 32 E junok yaꞌtal che cukꞌalajisaj juna tzij re ri Dios, cꞌo pukꞌab ruchapabexic waꞌ.\f + \fr 14:32 \ft Ri queꞌelawi e chirajawaxic cuchꞌob rakan chi utz jampalaꞌ y suꞌanic cukꞌalajisaj ri tzij uyaꞌom ri Dios che.\f* \v 33 Ma ri Dios e Dios re utzil chomal, na re ta sachibal naꞌoj. \p Ecꞌu takej alak ri caquiꞌan tak rutinamit ri Dios echiriꞌ caquimol quib. \v 34 Rixokib mechꞌaꞌtic echiriꞌ camol ib alak pa rubiꞌ ri Cristo. Ma ri takal chique rique e caquicoj tzij jelaꞌ pachaꞌ ri cubiꞌij Rutzij Upixab ri Dios. \v 35 Rixokib we cꞌo cacaj caquetaꞌmaj, quitzꞌonoj cꞌu riꞌ chique ri cachijil chicocho, ma na ube taj quechꞌaꞌt piglesia.\f + \fr 14:35 \ft Waꞌ na e ta queꞌelawi rixok na utz taj cachꞌaꞌt qꞌuenok piglesia. Ma ri Pablo cubiꞌij utz we rixok cuꞌan kꞌalajisanic o cuꞌan orar echiriꞌ quimolom quib rutinamit ri Dios. 1 Co. 11:5\f* \p \v 36 Cꞌuna chicꞌuꞌx alak, na ucꞌ ta alak petinak wi ri Tzij Pixab re ri Dios y na xew ta ucꞌ ralak oponinak wi. \v 37 We cꞌo cꞌu junok che alak cuchꞌobo curik ukꞌalajisaxic Rutzij ri Dios o lic cumaj usucꞌ runaꞌoj ri Dios, riꞌ chirajawaxic caretaꞌmaj waꞌ: Ri cantzꞌibaj che alak, ronoje e Utzij Upixab lo ri Kanimajawal. \v 38 Pero we cꞌo junok na caraj ta cucoj wa nubiꞌim lok, rucꞌ cꞌu rire cꞌo wi. \v 39 E uwariꞌche hermanos, yaꞌa ib alak che ukꞌalajisaxic ri tzij yaꞌom che alak ruma ri Dios. Yey mekꞌatej alak ri quechꞌaꞌt pa jujun chic chꞌaꞌtem yaꞌtal chique ruma ri Ruxlabixel ri Dios. \v 40 Xew cꞌu lic ꞌana alak ronoje chi utz y chucholaꞌj e chirij ri takalic caꞌanic. \c 15 \s1 Ri cꞌastajibal re ri Kanimajawal Jesucristo \p \v 1 Ecꞌu woꞌora, hermanos, cuaj cancuxtaj che alak wa Utzilaj Tzij nutzijom chi che alak; e ri xcoj alak y chupa ne waꞌ tiquil wi alak. \v 2 Ruma cꞌu wa Utzilaj Tzij, carik alak ri chomilaj cꞌaslemal petinak rucꞌ ri Dios we lic tiquil alak chupa wa nutzijom che alak. Noꞌj we na tiquil ta alak chupa, na jinta cꞌu xutikoj riꞌ xcoj alak rubiꞌ ri Cristo. \v 3 Ma ri nucꞌutunic che alak e ri xcꞌut chwe riꞌin, yey rucꞌuꞌxibal ri cꞌutunic e waꞌ: Ri Cristo xcam ruma ri kamac jelaꞌ pachaꞌ ri tzꞌibital can chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios.\x + \xo 15:3 \xt Is. 53:5-12\x* \v 4 Yey Rire xmukic pero churox kꞌij xcꞌastaj lo chiquixoꞌl ri ecaminak, jelaꞌ pachaꞌ ri tzꞌibital can chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios.\x + \xo 15:4 \xt Sal. 16:8-10\x* \p \v 5 Ri Jesús xucꞌut uwach chwach ri Cefas;\f + \fr 15:5 \ft “Cefas”: E jun chic ubiꞌ ri Pedro.\f* tecꞌuchiriꞌ, chiquiwach ri cablajuj utakoꞌn.\x + \xo 15:5 \xt Mt. 28:16-17; Mr. 16:14; Lc. 24:36; Jn. 20:19\x* \v 6 Tecꞌuchiriꞌ xucꞌut uwach chiquiwach uqꞌuiyal hermanos echiriꞌ quimolom quib, yey ri cajlibal waꞌ quicꞌow ne uwiꞌ che ri woꞌob ciento. Y chique waꞌ e qꞌui ri cꞌa e cꞌaslic, tob e cꞌo jujun chique ya xecamic. \v 7 Yey xucꞌut uwach chwach ri Jacobo; tecꞌuchiriꞌ xucꞌut tanchi uwach chiquiwach conoje rutakoꞌn. \v 8 Qꞌuisbal chi cꞌu re, xucꞌut uwach chinuwach riꞌin, tob pachaꞌ in juna ralco neꞌ xalaxic na chupa ta rukꞌijol.\f + \fr 15:8 \ft Ri Pablo na xucoj ta rubiꞌ ri Cristo junam cucꞌ ri nabe e takoꞌn. Hch. 9:3-6; 1 Co. 9:1\f* \p \v 9 Xucꞌut cꞌu uwach chinuwach riꞌin, tob ne lic na jinta co nuwach chiquiwach ri nicꞌaj chic utakoꞌn ri Cristo, ma riꞌin lic xebenuternabej rucꞌ cꞌaxcꞌobic rutinamit ri Dios, ri quicojom rubiꞌ ri Cristo. E uwariꞌche na takal tane cabiꞌx chwe in utakoꞌn. \v 10 Pero ruma ri unimal rutzil ucꞌuꞌx ri Dios wucꞌ, yaꞌtal chwe in jun chique rutakoꞌn ri Jesús. Yey wa unimal rutzil ucꞌuꞌx lic cꞌo xutikoj ma yaꞌtal chwe más quinchacun chiquiwach ri jujun chic utakoꞌn; tob waꞌ na in tane in ꞌanayom re, ma e ꞌanayom re ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios wucꞌ. \v 11 Tob china cꞌu ri caꞌanaw ri chac, we e riꞌin o e rique, pero xa jun rutzijoxic cakaꞌano; yey e ne waꞌ ri cojom ralak. \s1 Ri cꞌastajibal que ri ecaminak \p \v 12 We cakatzijoj cꞌu rucꞌastajibal ri Cristo chiquixoꞌl ri ecaminak, ¿suꞌchac cꞌu riꞌ cꞌa e cꞌo jujun che alak caquibiꞌij na jinta cꞌastajibal chique ri ecaminak? \v 13 Ma we ta e laꞌ na jinta cꞌastajibal chique ri ecaminak, e queꞌelawi riꞌ na xcꞌastaj ta ri Cristo. \v 14 Yey we ri Cristo na xcꞌastaj taj, na jinta cutikoj riꞌ ri cakatzijoj y na jinta ne cutikoj riꞌ ri cubulibal cꞌuꞌx alak rucꞌ Rire. \v 15 Yey we na jinta junok cacꞌastaj lo chiquixoꞌl ri ecaminak, riꞌ cojuꞌan xa oj aj rakꞌul chirij ri Dios ma xkabiꞌij Rire xucꞌastajisaj lo ri Cristo. \v 16 Ma we ta e laꞌ na quecꞌastaj ta ri ecaminak, na xcꞌastaj tane riꞌ ri Cristo. \v 17 Yey we ri Cristo na xcꞌastaj taj, na jinta cutikoj riꞌ ri cubulibal cꞌuꞌx alak rucꞌ y cꞌa sachinak ne alak riꞌ pa mac. \v 18 Yey we ta e riꞌ, ri xecamic quicojom bi rubiꞌ ri Cristo, xa jumul riꞌ xsach quiwach. \v 19 Ecꞌu riꞌoj, ri kacojom rubiꞌ ri Cristo, we ta xew wara che ruwachulew cꞌo koyeꞌem che Rire, riꞌ chique conoje ri ticawex che ruwachulew e riꞌoj ri más bisobal uwach ri kacꞌulumam. \p \v 20 Pero na e ta cꞌu riꞌ, ma ri Cristo pakatzij wi xcꞌastajic. Yey e Rire ri nabe xcꞌastaj lo chiquixoꞌl ri ecaminak, y waꞌ e cꞌutubal re cꞌo cꞌastajibal chique ri ecaminak. \v 21 Ma jelaꞌ pachaꞌ ri camic xoc cucꞌ conoje ri ticawex ruma jun chi achi, waꞌ e ri nabe ticawex; jecꞌuriꞌlaꞌ ri cꞌastajibal que ri ecaminak e ruma jun chi Achi, waꞌ e ri Cristo. \v 22 Konoje cꞌu riꞌ ri oj ticawex xa cojcamic ma junam kawach rucꞌ ri Adán, ma oj aj mac jelaꞌ pachaꞌ rire; yey konoje cꞌu ri oj re ri Cristo, cakarik jun chomilaj cꞌaslemal na jinta utakexic. \v 23 Pero ri cꞌastajibal ke riꞌoj, e cuꞌana na chupa rukꞌijol. Ma ri nabe xcꞌastajic e ri Cristo, yey we xcꞌun tanchi Rire, cꞌa tecꞌuchiriꞌ cojcꞌastaj janipa ri oj re Rire. \p \v 24 Rucꞌ cꞌu rucꞌunic ri Cristo, cacꞌun ri qꞌuisbal kꞌij. Yey cuꞌana waꞌ echiriꞌ ri Cristo cusachisaj quiwach conoje ri quechꞌoꞌjin chirij; waꞌ e ri e takanelab, ri cꞌo quiwach y ri cꞌo quichukꞌab. Y cuya na cꞌu ronoje riꞌ ri takanic pukꞌab ri Kakaw Dios. \v 25 Ma lic chirajawaxic ri Cristo catakan na puwi ronoje, quebuya na cꞌu chuxeꞌ ri rakan conoje ri quechꞌoꞌjin chirij. \v 26 Y qꞌuisbal cꞌu re, e casachisax uwach ri camic.\f + \fr 15:26 \ft “Ri camic”: Pa ri chꞌaꞌtem griego cubiꞌij ri camic e jun “aj retzelal cꞌuꞌx”. Cubiꞌij waꞌ ma lic xibibal uwach yey na jinta cꞌo cajawan re.\f* \v 27 Ri Dios uyaꞌom chi ronoje pukꞌab Rucꞌajol, ma tzꞌibital canok: «Ronoje tak cꞌu riꞌ ri cꞌolic, xya la pukꞌab»\x + \xo 15:27 \xt Sal. 8:6\x* cachaꞌ. Pero echiriꞌ cubiꞌij «ronoje», waꞌ na e ta queꞌelawi ri Dios uyaꞌom rib pukꞌab Rucꞌajol, ma e ne ri Dios xyaꞌw ronoje pukꞌab Rucꞌajol. \v 28 Y echiriꞌ ronoje cꞌo chi chuxeꞌ ri rakan Rucꞌajol ri Dios, Rire cuya tanchi na ronoje pukꞌab Rukaw, ri xyaꞌw re ronoje che; y jelaꞌ ri Dios cacꞌojiꞌ puwi ronoje ri cꞌolic. \p \v 29 Yey we na jinta cꞌastajibal que ri ecaminak, ¿suꞌchac cꞌu riꞌ e cꞌo jujun chixoꞌl alak caquicꞌul ri bautismo pa quibiꞌ ri ecaminak chic? ¿Saꞌ cutikoj riꞌ chique caquiꞌan waꞌ? \v 30 Yey we na jinta cꞌastajibal chike, ¿saꞌ ne cutikoj riꞌ xaki catewun ri camic pakawiꞌ riꞌoj ruma cakatzijoj ri Utzilaj Tzij? \v 31 Pakatzij wi hermanos, lic quinquiꞌcot uma ralak, ma wuma riꞌin cojom alak rubiꞌ ri Kanimajawal Jesucristo. Ruma cꞌu laꞌ na quinoc ta il che ri camic catewun panuwiꞌ ronoje kꞌij. \v 32 Chilaꞌ Éfeso lic xinchꞌoꞌjin cucꞌ “itzel tak awaj”.\f + \fr 15:32 \ft “Itzel tak awaj”: Laj e tak ri winak itzel quicꞌuꞌx xeyacataj chirij ri Pablo.\f* We ta na jinta nucꞌaslemal chilaꞌ chicaj, ¿saꞌ cꞌu cutikoj riꞌ cancꞌulumaj tak waꞌ che ruwachulew? We ta na quecꞌastaj ta ri ecaminak, cꞌo cutikoj ne riꞌ ri tzij cabiꞌxic: \q1 Chojwoꞌkok, chojkꞌabarok \q2 ma xa cojcamic \rq Is. 22:13 \rq* \m cachaꞌ. \p \v 33 Masocotaj cꞌu alak riꞌ rucꞌ waꞌ; ma e pachaꞌ ri jun tzij jewaꞌ cubiꞌij: «We juna achi jusucꞌ ubinic usilabic querachbilaj ri na jusucꞌ ta quinaꞌoj y na chom ta quechꞌawic, riꞌ cayojtaj ri sakil ubinic usilabic»\x + \xo 15:33 \xt Pr. 13:10; 28:7\x* cachaꞌ. \v 34 Lic cꞌu chirajawaxic cacꞌun sak chiwach ralak y mamacun chi alak. Y chaꞌ caqꞌuix cꞌana alak che, cambiꞌij waꞌ che alak: Cꞌa e cꞌo ne jujun che alak na quetaꞌam ta uwach ri Dios. \s1 Suꞌanic quecꞌastaj ri ecaminak \p \v 35 Laj ne cꞌo junok cuꞌan wa tzꞌonobal: «¿Suꞌanic quecꞌastaj ri ecaminak? ¿Saꞌ ri quicuerpo we xecꞌastajic?» cachaꞌ. \v 36 Ri catzꞌonow re waꞌ, lic kꞌalaj na cumaj ta usucꞌ puwi ri cꞌastajibal. Ma ri cꞌastajibal e pachaꞌ juna ijaꞌ. Echiriꞌ catiquic, nabe na cachakijic; cꞌa tecꞌuchiriꞌ catuxic. \v 37 Yey ri catiquic, tob ijaꞌ re trigo o juna chic ticoꞌn, na junam ta chi catzuꞌnic echiriꞌ quel lok, ma rijaꞌ lic junwi catzuꞌn chwa rutux. \v 38 Ri Dios cuꞌan che ri ticoꞌn cabojanic jelaꞌ pachaꞌ ri caraj Rire, y chujujunal uwach tak rijaꞌ cuꞌan che jelaꞌ pachaꞌ ri takal che. \p \v 39 Qꞌui tak quiwach ri e cꞌo che ruwachulew. Jelaꞌ pachaꞌ ri ticoꞌn junwi, jecꞌulaꞌ tak ri cꞌo quitiꞌjil, na junam ta quiwach. Ma junwi ri quitiꞌjil ri ticawex y junwi ri quitiꞌjil ri chicop; jecꞌulaꞌ junwi ri quitiꞌjil ri car yey junwi ri quitiꞌjil rawaj quexiqꞌuiqꞌuic. \p \v 40 Cꞌo cꞌu e ꞌanatalic e quiwach e cꞌo chicaj, yey cꞌo e ꞌanatalic e quiwach e cꞌo che ruwachulew. Ma junwi ri quichomalil ri e cꞌo chicaj chwa ri quichomalil ri e cꞌo che ruwachulew. \v 41 Tak ri e cꞌo chicaj, conoje quewonic, pero na junam ta ri quiwonibal. Ma ruwonibal ri kꞌij junwi chwa ruwonibal ri icꞌ y ri chꞌumil. Yey chiquijujunal chꞌumil junwi tak ne ri quichomalil. \p \v 42 Ri cucꞌut wa jun cꞌambal naꞌoj puwi rijaꞌ e waꞌ: Ri kacuerpo che ruwachulew junwi chwa ri cayaꞌ chike chikawach apanok. Echiriꞌ cojcamic, ri kacuerpo camukic y cakꞌayic. Yey echiriꞌ cojcꞌastajic, lic junwi ri kacuerpo, ma waꞌ na cacam ta chic. \v 43 Ri kacuerpo echiriꞌ camukic, na jinta cꞌana uwach. Noꞌj we xcꞌastaj lo che ri camic, cuꞌana lic cꞌo uwach. Jecꞌulaꞌ echiriꞌ camuk ri kacuerpo, na jinta cꞌana uchukꞌab; noꞌj we xcꞌastaj lok, cuꞌana lic cꞌo uchukꞌab. \v 44 Ri kacuerpo echiriꞌ camukic, xa re ruwachulew; noꞌj echiriꞌ cacꞌastaj lo che ri camic, cuꞌana jun cuerpo lic rewi re ri cꞌaslemal chilaꞌ chicaj. Ma jelaꞌ pachaꞌ wa kacuerpo lic rewi re ri kacꞌaslem wara che ruwachulew, jecꞌulaꞌ cajawax jun kacuerpo lic rewi re ri kacꞌaslemal chilaꞌ chicaj. \p \v 45 Ma tzꞌibital can chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios: “Echiriꞌ xꞌan ri nabe achi Adán, xyaꞌ ucꞌaslem.”\x + \xo 15:45 \xt Gn. 2:7\x* Noꞌj ri “ucaꞌm Adán” (waꞌ e ri Cristo) e aj yaꞌl ri chomilaj cꞌaslemal na jinta utakexic. \v 46 Ri kacuerpo xyaꞌ nabe, xa e re ruwachulew. Chikawach cꞌu apanok cayaꞌ jun cuerpo chike lic rewi re ri kacꞌaslemal chilaꞌ chicaj. \v 47 Ri nabe achi e re ruwachulew, ma xꞌaniꞌ rucꞌ ulew. Pero rucaꞌm achi, waꞌ e ri Kanimajawal Jesucristo, e re chicaj ma chilaꞌ petinak wi. \v 48 Woꞌora ri kacuerpo e pachaꞌ rucuerpo ri nabe achi, xa re ulew; noꞌj echiriꞌ cojcꞌastaj lo chupa ri camic, ri cuerpo cayaꞌ chike e pachaꞌ ri cuerpo cꞌastajinak re ri Jun xpe chilaꞌ chicaj. \v 49 Y tob woꞌora ri kacuerpo xa e pachaꞌ re ri jun achi ꞌanom rucꞌ ulew, copon na cꞌu ri kꞌij ri kacuerpo cuꞌana jelaꞌ pachaꞌ re ri Jun xpe chilaꞌ chicaj. \p \v 50 Cambiꞌij cꞌu che alak hermanos, riꞌoj na utz taj cojoc pa rutakanic ri Dios chilaꞌ chicaj rucꞌ wa cuerpo re ruwachulew, ri xa cacamic; ma waꞌ na takal ta che ri kacꞌaslemal na jinta utakexic. \p \v 51 Tape alak, ma cankꞌalajisaj chiwach alak ri na etaꞌmatal ta lo ojertan. Ri oj re ri Cristo, na konoje taj cojcamic, pero konoje cajalcꞌatix uwach ri kacuerpo echiriꞌ ri Cristo cacꞌun tanchic. \v 52 Waꞌ xa pa jokꞌotaj cuꞌano, e pachaꞌ echiriꞌ junok cuyupij ruwach. Echiriꞌ catataj cꞌu ri qꞌuisbal uchꞌawibal ri trompeta, xakicꞌateꞌt quecꞌastajisax lo ri ecaminak rucꞌ jun cuerpo na cacam ta chic; yey janipa cꞌu ri oj cꞌaslic, cajalcꞌatix uwach ri kacuerpo. \v 53 Ma ri kacuerpo woꞌora xa cacamic. Lic chirajawaxic cꞌut cajal uwach rucꞌ jun na cacam ta chic. \v 54 Ecꞌuchiriꞌ cayaꞌ ri kacuerpo na cacam ta chic, cꞌa e riꞌ cuꞌana na ri tzꞌibital can pa Ruchꞌaꞌtem ri Dios: \q1 Xsach cꞌu uwach ri camic, \q2 ma ri cꞌaslemal xuchꞌij uchukꞌab. \rq Is. 25:8 \rq* \p \v 55 Yey cubiꞌij che ri camic: \q1 ¿Pa cꞌo wi riꞌ rachukꞌab woꞌora? \q2 ¡Na jinta chic! \q1 Ma na jinta chi achukꞌab pakawiꞌ re caꞌan cꞌax chike, \q1 xatuꞌan jelaꞌ pachaꞌ ri akaj echiriꞌ na jinta chi uxul re catiꞌoꞌnic \rq Os. 13:14 \rq* \m cachaꞌ. \p \v 56 Ma e ri mac cuya lo uchukꞌab ri camic chaꞌ cuꞌan cꞌax chike. Yey e ruma ri mac cakaꞌano, cakꞌalajinic takal chike cakꞌat tzij pakawiꞌ ruma xkapalajij Rutzij Upixab ri Dios. \v 57 Pero xa maltiox cꞌu che ri Dios, ma Rire cuya chike cakachꞌij uchukꞌab ri mac ruma ri Kanimajawal Jesucristo. \v 58 E uwariꞌche alak nu hermanos, ri lic cꞌax cannaꞌ alak, lic tiquila alak jusucꞌ y maya cꞌu alak luwar che ritzel cuchꞌij chukꞌab alak. E lic yaꞌa ib alak che uꞌanic ruchac ri Kanimajawal, ma etaꞌam chi alak lic cꞌo cutikoj ronoje ri chac caꞌan alak pa rubiꞌ. \c 16 \s1 Ri kasaꞌn catak bi chique rutinamit ri Dios \p \v 1 Chwi cꞌu ri kasaꞌn catajin alak che umolic re toꞌbal que ri hermanos,\f + \fr 16:1 \ft Wa kasaꞌn e toꞌbal que ri hermanos e cꞌo pa cꞌax chilaꞌ Jerusalem. Ro. 15:26; 2 Co. 8–9\f* cambiꞌij cꞌu che alak: Jelaꞌ ꞌana alak che pachaꞌ rumolic ximbiꞌij chique riglesias e cꞌo Galacia. \v 2 Ronoje tak nabe kꞌij che ri semana, chijujunal alak quesaj alak ri kasaꞌn alak e chirij ri cachꞌac alak y cacꞌol cꞌu alak riꞌ. ꞌAna alak waꞌ chaꞌ we xinopon riꞌin, na jinta chi kasaꞌn camol alak, ma cꞌolotal chic. \v 3 Y we xinopon cꞌut, quebenutak bi Jerusalem ri hermanos cachaꞌiꞌ uma ralak che ujachic ri kasaꞌn y canya bi jun carta chique puwi waꞌ. \v 4 Y we cajawaxic quinꞌec riꞌin cucꞌ, junam ne riꞌ cojꞌec. \s1 Ri benam caraj cuꞌan ri Pablo \p \v 5 Quinopon na ucꞌ alak, pero nabe na quinicꞌow pa tak riglesias e cꞌo Macedonia; tecꞌuchiriꞌ quinopon chilaꞌ Corinto. \v 6 Yey laj ne quincanaj can ucꞌ alak y quinnajtir chiriꞌ ma canwoyꞌej na quicꞌow rukꞌijol echiriꞌ cꞌax tew y cꞌo jab, y jelaꞌ utz quintoꞌ bi alak echiriꞌ canmaj tanchi ubi nube. \v 7 Ma riꞌin na cuaj taj quinicꞌow ucꞌ alak xa pa cꞌalalem; cuaj quincꞌojiꞌ uqꞌuiyal kꞌij ucꞌ alak, we e caraj riꞌ ri Kanimajawal. \v 8 Pero cꞌamajaꞌ quinꞌec ma cuaj quincꞌojiꞌ na wara Éfeso pa ri nimakꞌij re Pentecostés. \v 9 Na cuaj ta cꞌu quinel bi wara woꞌora, ma ri chac yaꞌom chinuwach lic nim y lic utz elinak, yey ruma ne waꞌ lic e qꞌui ri eyactajinak chwij. \s1 Qꞌuisbal Pixabanic che riglesia cꞌo Corinto \p \v 10 We xopon ri Timoteo ucꞌ alak, cꞌulu alak chi utz chaꞌ cacꞌojiꞌ ucꞌ alak chi utzil chomal; ma rire jelaꞌ pachaꞌ riꞌin, junam cojchacun pa ruchac ri Kanimajawal. \v 11 E uwariꞌche, na utz taj we cꞌo junok che alak cucꞌak bi ukꞌij rire; e toꞌo alak che rupetic chaꞌ cumaj tanchi lo ube chi utzil chomal, ma riꞌin woyeꞌem catzelej lo wucꞌ junam cucꞌ ri jujun chic hermanos. \p \v 12 Chwi cꞌu ri hermano Apolos, riꞌin lic xinelaj che chaꞌ querachbilaj bi ri hermanos quebec chilaꞌ ucꞌ alak, pero na xraj ta qꞌuenok xeꞌec woꞌora. Cꞌo juna kꞌij laꞌ echiriꞌ cayaꞌtaj che copon ucꞌ alak. \p \v 13 Lic chajij ri binic silabic alak, tiquila alak chi utz chupa ri cubulibal cꞌuꞌx alak rucꞌ ri Dios, lic chukꞌubej ib alak chwach ri Dios y moc cꞌu xiꞌin ib ucꞌ alak. \v 14 Janipa ri caꞌan alak, ꞌana alak ronoje rucꞌ rutzil cꞌuꞌxaj. \p \v 15 Hermanos, etaꞌam chi alak ri hermano Estéfanas cucꞌ rufamilia e rique ri nabe xquicoj rubiꞌ ri Cristo chixoꞌlibal alak chilaꞌ Acaya,\f + \fr 16:15 \ft Corinto e jun tinamit cꞌo pa ri luwar re Acaya.\f* yey rique lic quiyaꞌom quib che quitoꞌic tak ri hermanos. \v 16 Ecꞌu cuaj riꞌin e catakej alak janipa ri caquibiꞌij che alak; jecꞌulaꞌ riꞌ ꞌana alak chique conoje ri e jelaꞌ pachaꞌ rique, ma rique e toꞌbel y lic quiyaꞌom quib pa ruchac ri Dios. \p \v 17 Lic xinquiꞌcot rucꞌ ri quicꞌunic ri Estéfanas, ri Fortunato y ri Acaico, ma rique e petinak Corinto pacꞌaxel ralak; ecꞌu cannaꞌ riꞌin e pachaꞌ xcꞌun ralak wucꞌ. \v 18 Ma rique lic xquinimarisaj nucꞌuꞌx riꞌin y jenelaꞌ xquiꞌan che ralak. Takal cꞌu riꞌ cayac quikꞌij conoje ri caquiꞌan jelaꞌ pachaꞌ rique. \p \v 19 Ri hermanos e cꞌo pa tak riglesias re Asia caquiya pan rutzil wach alak. Ri hermano Aquila y ri hermana Priscila cucꞌ conoje ri caquimol quib chicocho, lic caquiya pan rutzil wach alak pa rubiꞌ ri Kanimajawal Jesucristo. \v 20 Yey conoje ri hermanos wara caquiya pan rutzil wach alak. Yaꞌa cꞌu rutzil wach alak chiwach alak rucꞌ jun sakil tzꞌubuj chiꞌaj\f + \fr 16:20 \ft “Jun sakil tzꞌubuj chiꞌaj”: Ri Pablo jewaꞌ xubiꞌij ma rique e caquiꞌan waꞌ chiquiwach echiriꞌ caquiya rutzil quiwach.\f* chwach ri Dios. \p \v 21 Woꞌora e riꞌin in Pablo, in ri quintzꞌiban re wa rutzil wach alak rucꞌ ri nukꞌab. \p \v 22 ¡Ya cacꞌun lo ri Kanimajawal Jesucristo! Janipa cꞌu ri na cꞌax ta caquinaꞌ Rire, cꞌo chi ri kꞌatbal tzij re ri Dios paquiwiꞌ. \v 23 Cꞌulu alak ri unimal rutzil ucꞌuꞌx ri Kanimajawal Jesucristo. \v 24 Lic cꞌax cannaꞌ onoje alak pa rubiꞌ Rire. Amén.