\id JAS - Achi de Cubulco [acc] NT (Guatemala) -bd, 2009 \ide UTF8 \h SANTIÁGO \toc1 I wuj u tzʼibam i Santiágo \toc2 Santiágo \toc3 Stg \mt2 I WUJ U TZʼIBAM \mt1 I SANTIÁGO \c 1 \p \v 1 Yin in a-Santiágo chi quin tzʼibaj i wuj-i; in rajchac i Dios xak i Kajwal Jesucrísto; lic in yom wib piquiʼab. Woʼor quin ya rutzil i wach ix cablajuj tzobajil aj Israel winak chi ix jachernak bi chuwach i jyub taʼaj. \s1 I nojbal chi ca pe ruʼ i Dios \p \v 2 Ix wachalal, mix cʼachiric, chix quicotok are ix ʼo chupam i jalajuj tak cʼax, \v 3 man niʼpa i cʼax qui tijo, xa ʼilbal-re we ʼo u cubibal i cʼux che i Kajwal. Iwetaʼam yix, are qui tij tak i cʼax-le, we qui chʼijo, are ca yaw mas u cowil i cʼux. \v 4 Xui-ri, chi ya che u cowil i cʼux ca qʼuiar chuwach i cʼax, cʼa quix u tzʼakatsaj na pi cʼux, xak pi nojbal; n-ta rajwaxic ʼuri chiwe chuwach i Dios. \p \v 5 We ʼo jun chiwe yix craj u nojbal, chu tzʼonoj che i Dios; ire cu ya che, man i Dios, n-xuy taj. Cu ya chique conojel niʼpa quiqui tzʼonoj che, n-ta xak cu cʼutbej u wach chique. \v 6-7 Xui-ri, lic chu cuba u cʼux che i Kajwal are cu tzʼonoj che; man jun winak, we queb u cʼux chu tzʼonoxic, ire queje ʼuri pacha u wi ya, chi toʼ ca etzʼansax rumal i tew. Queje ile coʼon i ka nojbal yoj we toʼ ca etzʼanic; i Kajwal n-cu ta taj wach i caka tzʼonoj che, man n-ta u cubibal ka cʼux. \v 8 Jun winak we xa ca etzʼan u nojbal, n-jic ta ʼuri wach i cu ʼano, wach i cu chʼobo. \p \v 9 I kachalal je nibaʼ, ique chi n-nim ti qui ʼij, che quicotok man ʼo qui ʼij rumal i Dios; \v 10 xak i kachalal je beyom, che quicotok we i Dios cu kajsaj qui ʼij. Man ique, toʼ je winak, xa que sachic, xa que camic, pacha jun u sij ʼes n-cu chʼij ta naj. \v 11 Are quel li ʼij lic tij u choʼab, ca chakij i ʼes y ca tzak u sij; xa ca sach u chomal\f + \fr 1:11 \ft 1:10-11 Isaías 40:6-8\f*. Queje i beyomab ile, que sach chuxol niʼpa i quiqui ʼano, y que camic. \s1 Chi ya che i Dios crilbej-re chi ʼo i choʼab \p \v 12 ʼUtz re i achi chi cu chʼijo wach i ca pe puwi, ʼilbal-re we n-cu sach ti u cubibal u cʼux che i Dios. We xqʼuis i ʼilbal-re le, we n-xroʼtaj ta can i Dios rumal, ca yaʼ na ʼuri u cʼaslemal sakil chi u sujum i Dios chique pachin i cʼax quiqui na ire. \v 13 Jun, we cu chʼob u ʼonquil i n-ʼus taj, mu ya rekan i Dios. Man i Dios, n-tu mac cu ʼano, xak n-cu min ta jun winak chupam u mac. \v 14 Xui-ri, are caka naʼo chi ʼo i coj minaw chupam i mal, xa are i mal laj u rayijbal ka cʼux ca ʼanawic; are ile ca ʼanaw chake chi coj tzak chupam i mac. \v 15 I u rayijbal i ka cʼux chi n-ʼus taj, cu mol rib che i ka mac. I ka mac, we caka ya kib che, coj u cʼam bi che i camic. \p \v 16 Ix wachalal chi lic quix waj, mix tʼortajic. \v 17 Niʼpa i ʼutz yatal chake, niʼpa i chom ʼo kuʼ, i ka Kajaw chicaj ʼis are yawnak chake, chi xa ʼanaw i ʼij, i icʼ, i chʼumil. Ique xa quiqui jal quib, péro i Dios n-cu jal ta rib, n-cu jalwachij tu nojbal. \v 18 Ire pacha u chʼobom wi lok, u yom ka cʼaslemal sakil; xoj alaxic rumal u tzij chi lic sak laj tzij. Queje xu ʼan ire ile, man coj eʼelok oj pacha i nabe jal re u jachʼ chuwach ronojel niʼpa i u ticom. \s1 I ma Santiágo cu bij wach i ka patan chuwach i Dios \p \v 19 Ix wachalal, ma sach pi cʼux, ʼo u chac lic chi ya i xiquin chu tayic wach ca bix chiwe; mix cʼachir tan chi chʼawic, xak mi ya che chi weʼ ca pe i iwoywal. \v 20 Man we ca pe i koywal, caka sach u ʼonquil i ʼutz chi craj i Dios chake. \v 21 Rumal-i, chi canaj niʼpa i mac atzalal, chi ʼatij i n-ʼus taj chi craj ca qʼuiar piwanima. Chi ya iwib chu ʼonquil wach cu bij i tzij chi u ticom i Dios piwanima. I tzij-le ca tiqui che i iwelsaxic chi sak. \p \v 22 Xui-ri chi ʼana wach cu bij i tzij-le, mi ʼan ile chi toʼ qui ta. Man we toʼ qui ta, we n-qui ʼan ta cas che, xa quix tijin ʼuri chu tʼoric iwib. \v 23 Man jun we toʼ cu ta u tzij i Dios, y n-cu coj taj, queje pacha jun achi chi toʼ cu takej u palaj pa espéjo. \v 24 Cu takej wach i ca tzunic, y ca ʼec. Xui-ri, weʼ ca sach chu cʼux wach i ca tzunic. \v 25 Péro we jun u jicbam rib chu takexic i chom laj tzij chi coj resaj chi sak, we lic u tijom u ʼij chu cojic retalil che i tzij-le, xak we lic n-ca sach ta chu cʼux wach i cu ta, y cu ʼano wach i cu ta che, i Dios cu ya ni ʼutz ʼuri puwi, ronojel niʼpa i cu ʼano. \p \v 26 We jun cu chʼobo chi lic cu coj u ʼij i Dios, we cu bij chi i Dios chom crilo wach i cu ʼano, péro we n-cu jecʼ ti utzamraʼ chu bixquil i n-ʼus taj, xa cu tʼor rib ʼuri utuquel. Queʼel ʼuri, niʼpa u cojic u ʼij i Dios cu ʼano, n-tu chac che. \v 27 I winak chi katzij cu ʼano pacha i craj i Kajwal Dios, cu ʼan iri: que u to i nibaʼib chi n-ta chic qui kajaw qui chuch, xak ixokib malcanib chi lic uyej quiqui tijo. Xak i ka patan chuwach i Dios are iri: caka chajij kib che i n-ʼus taj re u wach i jyub taʼaj man n-coc ta pa kanima. \c 2 \s1 Xak jun quilic i winak chi ʼana \p \v 1 Ix wachalal, yix chi i cubam i cʼux che i nim laj Kajwal Jesucrísto, n-ʼus taj we n-xak jun ta quilic i winak qui ʼano. \v 2 Por ejémplo, we que oc queb achiab pa molbalʼib, jun beyom, y jun nibaʼ, we i beyom-le chom u ʼuʼ, ʼo bak che u ʼab, péro i nibaʼ xa cʼojcʼoj u ʼuʼ, \v 3 we yix xui ʼutz quiwil i jun chi chom u ʼuʼ, n-ʼus ta ʼuri qui ʼano. We qui bij che i beyom: “Chat cul yet chi, chupam i chom laj cubibal-i”, teʼuri qui bij che i nibaʼ: “Chat tacʼal ni yet chila, o chat cul na pulew”, quix cha che, \v 4 we queje ile qui ʼano, n-ʼus taj, man n-junam ti quilic i winak qui ʼano, chi que upon iwuʼ. Quix tijin ʼuri chu ʼonquil pacha quiqui ʼan i juez chi n-sucʼul ti ʼatbal tzij quiqui ʼano. \v 5 Ix wachalal chi quix waj, chi ta peʼ: i Dios je u chom i je nibaʼ chuwach i jyub taʼaj, cu yabej re u cubibal qui cʼux lic nim; are ile are i qui beyomal ique. Xak i ʼatbal tzij re i Dios ʼo que ique che, man u bim can i Dios chi cu ya chique niʼpa i cʼax quiqui na ire. \v 6 Xui-ri yix xa junwi u ʼonquil qui ʼano; xa qui ya qui qʼuix i nibaʼib, y qui coj qui ʼij i beyomab. ¿Xataba n-are ti beyomab quix qui ya pa cʼax? Cumal ique qui tij uyej; ¿xataba n-are ti ique quix qui cʼam bi chuwach i ʼatbal tzij? \v 7 ¿Xataba n-are ti beyomab quiqui yoʼya i loʼlaj u bi i Jesucrísto, chi Toliwe\f + \fr 2:7 \ft I mer tzij xu bij are iri: I ʼutz laj biaj chi xcuxtax piwi.\f*? \p \v 8 Cu bij u tzij i Dios: “Cʼax cha na a loʼcʼanij queje pacha i cʼax u naʼic awib yet ca ʼano\f + \fr 2:8 \ft Levítico 19:18\f*.” Are ile are i ʼatz laj ʼatbal tzij re i Dios. We lic qui ʼan cas che i tzij-le, ʼutz ʼuri i qui ʼano. \v 9 Xui-ri, we n-xak jun ta quilic i winak qui ʼano, quix tijin ʼuri chu ʼonquil i mac, xak ʼo i mac chuwach i ʼatbal tzij re i Dios. \v 10 Jun, we ca tijin chu ʼanic ronojel pacha cu bij i lajuj tzij pixab re i Dios, péro we cu canaj can u ʼonquil jun che, queʼel ʼuri ʼo u mac chuwach ronojel i lajuj tzij pixab. \v 11 Man are i Dios chi xu bij i tzij-i: “Jun winak, we cʼulanic, mu min rib ruʼ chic jun chic;” xak are ire xu bij: “Mat camsanic.” Bay, jun achi, tupu n-cu min ta rib ruʼ jun chic ixok, xui-ri we cu ʼan i camic, siémpre ʼo u mac; queʼelok chi n-coʼon ta cas ʼuri che ronojel tak i tzij pixab. \v 12 Yix ix ʼelsam puʼab i ujer ʼatbal tzij; woʼor ix ocsam puʼab i ʼatbal tzij cʼacʼ chi quix resaj chi sak. Rumal-i chi na iwib wach i qui bij, xak wach i qui ʼano, man ca ʼat ni tzij piwi ruʼ i mísmo tzij chi xix resaj chi sak. (Rumal i cʼaxnabal u cʼux i Dios, xix ʼel chi sak; rumal-i xak ʼo u chac chi yix ʼo u cʼaxnabal i cʼux.) \v 13 Man i Dios n-cril ta toʼbal u wach jun winak we n-rilom ta toʼbal u wach i rachiʼil. Xui-ri, we yoj kilom toʼbal qui wach i winak, i Dios cril ʼuri toʼbal ka wach yoj are cu ʼan i ʼatbal tzij chake. \s1 Wach u ʼalijinsaxic u cubibal ka cʼux \p \v 14 Wachalal, n-tu chac we caka bij chi ʼo u cubibal ka cʼux che i Dios we n-caka ʼalijinsaj taj ruʼ wach tak i caka ʼano; we queje u cubibal ka cʼux ile, n-ta coʼon re ʼuri chake. (Lic ʼo u chac chi ʼo u cʼaxnabal ka cʼux chique i winak.) \v 15 Por ejémplo, we ʼo jun kachiʼil, lic nibaʼ, n-tu wa, n-tu ʼuʼ, \v 16 we caka bij che: “Chawila awib; cwaj yin n-ta tew ca tijo, n-ta numic ca tijo,” coj cha che, péro we n-caka ya ta che wach i rajwaxic che, n-ta queʼel wi ʼuri. \v 17 Mokxa caka bij chi ʼo u cubibal ka cʼux che i Kajwal, péro we n-ta jun ʼutz caka ʼan chique i winak, n-tu chac ʼuri; n-ca ʼalijin taj we oj re i Kajwal. \p \v 18 Pent ʼo jun cu bij: “Yet ca coj u ʼij i Dios ruʼ tak i ʼutz ca ʼano; yin quin coj u ʼij i Dios ruʼ u cubibal in cʼux che. Cha ʼalijinsaj chwe chi katzij ʼo u cubibal a cʼux che,” mok cu bij. Yin quin laʼ ʼuri u wach che: Yin quin cʼut chawe chi ʼo u cubibal in cʼux che i Kajwal man quin ʼan i ʼutz chique i winak; xui-ri i u cubibal a cʼux yet che i Kajwal n-ca ʼalijin taj. \v 19 Yet ca bij chi cul a cʼux chi xa jun i Dios; pues ʼutz i ca chʼobo-le, xui-ri, xak i itzel quiqui coj ile, y que sicsat chuwach rumal qui xibriquil. \v 20 Ma ʼan tont che awib; cha ta u be: i u cubibal ka cʼux n-ta queʼel wi we n-ta jun ʼutz caka ʼano, ʼalijinsabal-re u cubibal ka cʼux che i Dios. \v 21 Ujer, i ka mam, mam Abraham, ʼutz xeʼel chuwach i Dios rumal wach i xu ʼano, man xu ʼan cas che i Dios, are xtzʼonox i racʼal che, chi a-Isaac u bi. Xu sujuj u camsaxic i racʼal puwi i altar chuwach i Dios. \v 22 Chawila ʼut: i mam Abraham xu cʼutu chi ʼo u cubibal u cʼux rumal wach i xu ʼano. Queje ile xu tzʼakatsaj u cubibal u cʼux ruʼ wach i xu ʼano. \v 23 Queje ile xeʼelok pacha i tzʼibtalic: “I mam Abraham xu coj i Dios, rumal-i i Dios xu bij chi ʼutz xeʼel chuwach ire.” Rumal-i, ca bixic chi i mam Abraham, ramig i Dios. \p \v 24 Chi, quiwil wi chi jun achi, ʼutz queʼel chuwach i Dios, n-xui ta rumal u cubibal u cʼux, xak rumal i ʼutz cu ʼano. \v 25 Xak queje ile i ati Rahab ujer, jun ixok lic ajmac, xui-ri, i Dios ʼutz xrilo rumal wach i xu ʼano. Ire xu ya qui posar i winak chi je re i Dios, xe u to y xe resaj aliʼal piquiʼab i winak chi je aj chʼoʼoj chiquij. Rumal-i, i Dios ʼutz xrilo. \p \v 26 I cubibal cʼuxij queʼel ʼuri pacha coʼon jun chʼaculaj. Jun chʼaculaj, we n-ta ranima, camnak ʼuri. Xak queje ile coʼon i u cubibal ka cʼux; we n-caka ʼan ti ʼutz rumal, camnak ʼuri u cubibal ka cʼux. \c 3 \s1 Chi ʼana cwent che utzamiwaʼ \p \v 1 Ix wachalal, mok ix qʼui qui rayij qui ʼan ix tijonel che iwib. Xui-ri iwetaʼam, yoj chi oj tijonel ʼo chakakul niʼpa u chac i Dios. We n-ʼus ti caka ʼano, mas nim i ka mac queʼel chuwach i Dios, chiquiwach ique chi ne te tijonel. \v 2 Konojel, ʼolic coj macunic. We jun n-coʼon tu mac ruʼ wach tak i cu bij, lic n-tu mac ʼuri chuwach i Dios, man ca tiqui chu ʼatixic ronojel u chʼacul. \v 3 Jun caway, caka coj ral fréno pu chiʼ, pecʼbal u kul pa i cakaj coj ʼe wi. Queje ile coj tiqui chu ʼatixic ronojel u chʼacul. \v 4 Xak queje jun nim laj bárco. ʼO jun ral timon che, xa rumal-i, ca tiqui i rajaw chu peqʼuic pa i craj ca ʼe wi. N-ta coʼono we nim i tew chuwi ya chi ca retzʼbej i bárco, i rajaw ca tiqui chu peqʼuic ruʼ i ral timon-le. \v 5 Xak queje utzamkaʼ ile. N-nim taj, péro ʼolic nim i cʼax cu ʼano, nim i tzij cu bij. Queje pacha i ʼaʼ, tupu xa jubiʼ ca jekanic, nim i cu cʼato; ca tiqui chu poroxic jun nim laj jyub. \v 6 Ketaʼam chi utzamkaʼ queje pacha jun ʼaʼ. Rumal utzamkaʼ, mas itzel tak tzij caka bij, rumal-i, coj u min chupam i mal. I utzamkaʼ ca juluw ruʼ i ʼaʼ chi lic ruʼ itzel petnak wi; coj u min pa cʼax, coj u min pa ʼaʼ. \v 7 Yoj coj tiqui chi qui peqʼuic xa bi chi chicopil chuwach i jyub taʼaj: itzel chicop, tzʼiquin, cumatz, car; ʼis coj tiqui chique. \v 8 Xui-ri i utzamkaʼ n-coj tiqui ta chu peqʼuic. I utzamkaʼ queje pacha jun cumatz nojnak che benen, xa pachinok ca tiqui chu camsaxic. \v 9 Ruʼ i utzamkaʼ caka coj u ʼij i ka Kajaw Dios, xak ruʼ i utzamkaʼ que ka cʼokoj i winak chi i Dios je u ʼanom pacha ca tzun ire. \v 10 Ruʼ i ka chiʼ caka coj u ʼij i Dios, xak ruʼ i ka chiʼ caka bij itzel tak tzij. Ix wachalal, n-ca majaw taj caka ʼan queje ile. \v 11 Jun ralaxbal ya, xa jun u wach u jelal i ya quel che. We cʼa i ya quel che, n-quel ta ʼuri i qui che. \v 12 Ix wachalal, jun u cheʼlal aran-xex, are cu ya u wach, ¿xataba mángo cu yaʼo? N-queje taj. Xak jun u cheʼlal mángo, are cu ya u wach, n-cu ya ti tulul. Xak queje i ralaxbal ya, xa jun u wach quel che, n-quel ta ya qui che junam ruʼ i ya tza. (Queje yoj ile, we ʼutz ka cʼux, xui i ʼutz laj tzij caka bij.) \s1 I u módo jun winak chi ʼo u noʼoj sakil \p \v 13 We jun chiwe yix ʼo u nojbal, we lic cu ta u be, chu ʼana i ʼutz ʼuri, ʼalijinsabal re u noʼoj. We n-coʼon ta nim che rib, cu ʼalijinsaj ʼuri chi ʼo u noʼoj. \v 14 Xui-ri, we xa ix cʼa pi cʼux, we ix rayinel re u ʼij jun chic, we qui ʼan tak i ʼutz xa rumal ʼo i quiwaj, mi bij ʼuri chi ʼo i nojbal petnak ruʼ i Dios, man n-taj. Xa quix tʼoron ʼuri, xa quiwuwaj u wach i sak laj tzij. \v 15 Man n-are ti nojbal ile chi ca pe ruʼ i Dios; ile xa nojbal re u wach i jyub taʼaj; xa are pacha quiqui chʼob i toʼ winak. I nojbal-le xa ruʼ itzel petnak wi. \v 16 Queje ile queʼelok, man we caka rayij wach ʼo ruʼ jun chic, xak we caka ʼan tak i ʼutz xa rumal ʼo i cakaj, n-jic ta ʼuri i ka nojbal, xa ca pe i n-ʼus taj chakaxol. \v 17 Xui-ri, we ruʼ i Dios petnak wi i ka nojbal, i nabe cʼutbal-re are jun ka cʼaslemal chʼam; n-xui ta la ile, n-cakaj ti chʼoʼoj, xak ʼutz ka cʼux chique conojel, xak oj sicʼaj chu tayic jun chic, xak cakil toʼbal qui wach conojel, xak caka ʼan i utzil chomal. We petnak i ka nojbal ruʼ i Dios, xak jun quilic caka ʼano, n-coj tʼoron taj, lic sakil i caka bij. \v 18 Pachin i cu rayij chi i rachiʼil chom je ʼo chiquiwach, chu ʼana che rib ire chi chom ʼolok. We queje ile quiqui ʼan conojel, queʼel ʼuri chi ʼis sucʼul i qui cʼaslemal conojel. \c 4 \s1 Chi ʼana cwent wach i qui rayij \p \v 1 ¿Wuchac ca pe i chʼoʼoj chixol? ¿Wuchac n-quix quicot ta chiwach? Are u rayijbal i cʼux ca ʼanaw chiwe. I mal laj tak rayijbal ca tijin chi chac pi cʼux, rumal-i, queje ile qui ʼano. \v 2 Yix, ʼo i quiwaj, xui-ri, n-ca yaʼ ta chiwe, rumal-i quix camsanic. ʼO i lic qui rayij, xui-ri, n-quix tiqui ta chu rikic, rumal-i ca pe i chʼoʼoj chixol. N-ca yaʼ ta chiwe wach i qui rayij, man n-qui tzʼonoj ta che i Dios. \v 3 Y are qui tzʼonoj, n-ca yataj ta chiwe, man n-ʼus ti qui tzʼonoj; xa re i rayijbal yix qui tzʼonoj. \v 4 Yix iwoʼtam can i Dios pacha coʼon jun cʼulanic winak cu canaj can i rachijil rumal jun chic. ¿N-iwetaʼam ta bari, we xa cʼax qui na i toʼ re u wach i jyub taʼaj, tzel ʼuri quiwil i Dios? Pachin i xa cʼax cu na i toʼ re u wach i jyub taʼaj, queʼelok xa aj chʼoʼoj ʼuri ruʼ i Dios. \v 5 Rason bari i tzij-i chi cu bij i wuj re i Dios: “I u Tewal i Dios chi ʼo pa kanima, cʼax coj u naʼo, xak craj chi yoj cʼax caka na i Dios ronojel i ka cʼux,” cu bij. \v 6 I Dios lic coj u to rumal i rutzil u cʼux chake. Xak queje iri cu bij u wuj: “I Dios que u ʼatij i quiqui ʼan nim che quib, péro niʼpa i n-quiqui ʼan ta nim che quib, i Dios que u to rumal i rutzil u cʼux chique”; queje ile tzʼibtalic\f + \fr 4:6 \ft Provérbios 3:34\f*. \v 7 Rumal-i, chi ya iwib puʼab i Dios. Chi ʼatij i itzel, y ire ca ʼanmaj ʼuri chiwach. \v 8 Chi tejebsaj iwib ruʼ i Dios, xak ire ca tejeb ʼuri iwuʼ yix. Yix chi ix ajmac, chiwoʼtaj can i n-ʼus taj. Yix chi qui bij chi cʼax qui na i Dios, péro xak cʼax qui na i toʼ re u wach i jyub taʼaj, chi josʼij ʼuri iwanima. \v 9 Chix bisonok, chix oʼok, cʼax chu na i cʼux rumal i mac i ʼanom. Are i tzej, chi jalwachij che oʼej; are i quicotemal, chi jalwachij che i bis. \v 10 Chi ʼana chʼutik che iwib chuwach i Kajwal, ire ʼuri coʼon nim chiwe. \s1 Mi ʼan i ʼatbal tzij piquiwi iwachiʼil \p \v 11 Ix wachalal, me i chʼachʼa iwachiʼil chiwach. Pachin i cu chʼachʼa jun rachiʼil, o we cu ʼat tzij puwi wach u ʼanom, queʼelok ca tijin ʼuri chu chʼachʼaxic i ʼatbal tzij re i Dios; queʼelok pacha cu bij chi i ʼatbal tzij re i Dios, n-ʼus taj. (Man i u tzij i Dios cu bij: “Chiwaj iwib chiwach”; queje ile tzʼibtalic.) N-are ti iwopis yix, qui ʼat tzij; are iwopis yix, are qui ʼan cas che u tzij u pixab i Dios. \v 12 Man xui i Dios, chi yawnak i tzij pixab, xui ire ʼo puʼab cu ʼat tzij puwi jun winak. Are ire ʼo puʼab we cu sach ka wach o n-taj. Xui-ri, yet ¿at pachinok chi ca ʼat tzij puwi jun winak? \s1 N-ketaʼam taj wach caka rik chwek \p \v 13 Chi ta iri: ʼo jujun chiwe chi quiqui bij: “Woʼor, o chwek, coj ʼe che i tinimit; chila coj qʼuiji wi jun junab. Chila caka ʼan ni ka cʼay, caka chʼac ni u qʼuial ka mer,” que cha. \v 14 ¿Xataba ketaʼam wach i caka rik chwek? N-ketaʼam taj. ¿Wach u nimal i ka cʼaslemal? N-tu nimal. Queje pacha i ma-yuy, jun rat ʼolic, jun rat ya n-ta chic, xsachic. \v 15 ʼUtz we queje iri qui bij: “We craj i Kajwal, oj cʼas chwek, y caka ʼan ʼuri wach i ka chʼobom.” Queje ile chix chokok. \v 16 Péro n-queje ti ile qui bij yix; yix lic nim i quix chʼawic; ile n-ʼus taj. \v 17 Are i retaʼam u ʼonquil i ʼutz, y n-cu ʼan taj, ajmac laj winak ʼuri quelic. \c 5 \s1 I u tzij i ma Santiágo chique i beyomab \p \v 1 Yix ix beyomab, ¡chi ta iri! Chix oʼok, chix siqʼuinok rumal i cʼax ca pe na piwi. \v 2 I ubitak iwe chi i cʼolom, xa ʼaynak chic; xak i ʼuʼ chom chi i cʼolom, xa pocʼarnak chic. \v 3 Xak i mer i cʼolom, i ʼan pwak i sak pwak, xa pusirnak chic. Are i pus-le, are cʼutbal-re chi ʼo i mac. Are ca pe i juício, i mer chi ʼo pus che cu coj na i mac; cu cʼatsaj ni i chʼacul pacha ʼaʼ. Yix woʼor xa quix tijin chu molic i mer re coʼon panok, xui-ri ya oj ʼo chic pa tak qʼuisbal ʼij. \v 4 I cajil i mocom chi xi tij yix, ca tzʼonow i cʼax piwi, tojbal re i mac. I nim laj Kajwal u tom chic i qui jilawic i mocom-le chi n-xe i toj taj man xi tij i cajil. \v 5 Yix, waral chuwach i jyub taʼaj, n-ti uyej i tijom, toʼ i tijom i ʼutz, toʼ i yom iwib chu rikic tak i rayijbal. I tzukum iwib pacha que tzuk i chicop chi que tiʼojirsaxic; xui-ri ya cu rik i ʼij, chi ca ʼani iwe. \p \v 6 Xak i tzucum qui mac ique chi n-ti qui mac y je i camsam; ique n-xqui to ta quib chiwach. \s1 Coqʼuil cakoyʼej ni u cʼunic i Kajwal Jesus \p \v 7 Ix wachalal, chi ya u nimal i cʼux chi royʼexic u cʼunic i Kajwal Jesus. Chi ʼana yix pacha coʼon jun ajchac; coqʼuil croyʼej ni jab. We xpetic, ca ticanic; teʼuri coqʼuil croyʼej u wach i loʼlaj u ticon. \v 8 Queje ile chi ʼana yix. Mix cʼachiric, ma baʼcrij i cʼux, man i Kajwal ya mer ca cʼun tan chic. \v 9 Ix wachalal, are qui tij i cʼax, mi ya iwekan chiwach. Man jun, we cu coj u mac i rachiʼil, i Dios cu ʼan i ʼatbal tzij ʼuri che ire. Chi ʼana cwent, i Dios ya mer cu ʼan i ʼatbal tzij pakawi. \v 10 Ix wachalal, chiwila pacha xqui ʼan i ajbil u tzij i Dios ujer. Ique xqui tij i cʼax rumal u bixquil u tzij i Kajwal, péro nim i qui cʼux che wach tak i xqui riko, n-xe cʼachir taj. \v 11 Ketaʼam pachin i quiqui tij i cʼax rumal u cubibal qui cʼux che i Dios, coʼon panok quiqui tij ni ʼutz. Iwetaʼam yix wach xu ʼan i mam Job ujer: are xu tij i cʼax, n-xbaʼcrij ti u cʼux che; rumal-i i Kajwal, lic nim i xu ya che. Queje i Kajwal ile, lic nim i rutzil u cʼux chake, lic cril toʼbal ka wach. \p \v 12 Ix wachalal, chitapeʼ: mi cuxtaj u bi i Dios puwi i tzij, cʼutbal re we sak laj tzij i qui bij, xak mi cuxtaj u bi i caj ulew, xak mi cuxtaj jun chic biaj. Xui-ri, we ʼo i qui bij chi katzij, chi bij: “Lic katzij.” We xi n-katzij taj, chi bij: “Lic n-katzij taj.” Xui ile chi bij; queje ile i Dios n-quix u cʼokoj taj. \p \v 13 We ʼo jun chiwe ʼo pa cʼax, chu tzʼonoj u choʼab che i Dios. We ʼo jun chiwe ca quicotic, chu bixaj u ʼij i Dios. \v 14 We ʼo jun iwab chiwe, che u siqʼuij i qui nimakil i kachalal ruʼ, man quiqui bacbej-re u chʼacul ruʼ acéite y quiqui tzʼonoj che i Kajwal puwi. \v 15 Are quiqui tzʼonoj che i Kajwal, we lic cul qui cʼux che, i iwab cutziric, man i Kajwal cresaj ni yobil che. Xak we ʼo u mac u ʼanom, ca cuytaj na. \v 16 Rumal-i, chi bij chiwach we ʼo i mac i ʼanom. Niʼpa i je iwab chixol, chi tzʼonoj che i Dios piquiwi man que utziric. Jun kachalal, we sucʼul u cʼux chuwach i Dios, we ronojel u cʼux cu tzʼonoj che i Kajwal, lic ʼo i ca yaʼ ʼuri che rumal i Dios. \v 17 Cha cʼun chi cʼux wach xu ʼan i mam Elías, chi ajbil u tzij i Dios ujer. Ire xa winak queje pacha yoj, xui-ri, ronojel u cʼux xu tzʼonoj che i Dios chi n-ta jab ca petic; rumal-i, i Dios xu ya che wach i xu tzʼonoj. Oxib junab ruʼ nicʼaj, n-xpe ti jab chuwach i jyub taʼaj. \v 18 Teʼuri, xu tzʼonoj chic i jab, y xpe chic. Teʼuri i ticon xu ya chic u wach. \p \v 19 Ix wachalal, we ʼo jun chiwe yix quel chupam i ʼutz laj be, y we jun chic chiwe cu ʼan che chi ca tzalij chalok, \v 20 ma sach chi cʼux, i achi-le ca ʼelsax ʼuri i ranima puʼab i camic, xak qʼui i mac atzalal ca sachsax na rumal ile.