\id JAS SAJS00.SC, February 20, 1997, Sama Abaknon \h Santiago \toc1 I Surat-na Si Santiago \toc2 Santiago \toc3 Sant \mt2 I Surat-na Si \mt1 Santiago \imt1 Pagbulig Pagsabot Sito Surat \ip I magsurat sito, iya si Santiago (1:1). Si patangan ato si Baha'o Kasuratan nga Santiago i arun-na, ka'urugan i mag'isip nga i Santiago nga addangan si nagpanhangad pagpuno' nga nagsabi-na si Pablo ari si Gal 2:9, i tagtawa' sito surat. \ip Addangan si Santiago si mga bugtu'-na si Jesus nga ga'i agtutu'o si iya si pagparapasamwak-na pa (Markos 6:13; Juan 7:2-5). Siguro iya i siyaka si mga bugtu'-na si Jesus kay iya i primiro nagsabi si lista (Mateo 13:55). Ma'in iya addangan si Dusi kundi' bugtu'-na iya si Ginu'o (Gal 1:19). Addangan iya si mga pinili' a'a nga nagpakulawan-na si Jesus kahuman si kabanhaw-na (1Cor 15:7). Mangno, agbagat-na iya si Pablo si primiro sito pagbisita-na si Jerusalem kahuman-na sito pagtutu'o (Gal 1:19) ngan da'inan may si pangultimo bisis pagbisita-na sito (Buhat 21:18). Si pakagawas-na si Pedro si prisuhan, agtugunan-na i mga kakurumpaniyahan-na pagsumat si Santiago (Buhat 12:17) ngan addangan si Santiago si magpuno' si bali ka'impurtanti bararagaw ari si Jerusalem (Buhat 15:13). Kilalado gayod iya kay bisan si Judas agpakilala bilang “bugtu'-na si Santiago” (Judas 1). Nagmatay si Santiago ari si Jerusalem ngan 62 AD (mga 32 anyos kahuman abanhaw si Jesus) ngan ka'urugan i mag'isip nga nagsurat to myintras si 50 AD. \ip Nagsurat to para si “dusi pamilya si mga a'a-na si Israel nga agtaraltag si pala'in-la'in nasyon” (1:1). Klarado nga i nagsuratan sito i mga Kristiyano (2:1; 5:7-8) nga agpakatakka si pala'in-la'in lugar tungod si pagparapasakit si mga iya kahuman si pagmatay si Esteban ari si Jerusalem (Buhat 8:1; 11:19). \ip I pagkala'inan-na sito surat: 1. Agpasayod ato parti si mga mahalap buhat pati' si pagtu'o nga agtupad si pangiwa-kiwa (2:14-26) 2. Ato liwat kina'anda'an i mga nagturu'-na si Jesus ngan pagwali-na ari si tagudtod (2:5; 3:10-12,18; 5:2-3,12 ngan kulawin si Mateo 5-7) 3. Aniya' sito pagkaparihu'an-na si nagpansurat si Kada'an Kasuratan labihan na i libro Mga Parahallingon (1:19-27; 3:3-18) ngan la'in kuntra si ditangnga' surat, akaparihoy to dina si listahan nga agsaralambukay hamok kon ay i mga pangiwa-kiwa nga madunong pati' kon ay i mga gana' pulus-na. \is1 I Pagtunga'-tunga' Sito Surat \io1 1. I Pangumusta (1:1) \io1 2. I mga Kakurihan pati' mga Pagpurbar (1:2-18) \io1 3. I Pagpamati' pati' i Pagbuhat (1:19-27) \io1 4. Ma'in Tugot nga Aniya' Nagpa'urog (2:1-13) \io1 5. I Pagtu'o pati' i Buhat (2:14-26) \io1 6. I Pagpugong si Dalla' (3:1-12) \io1 7. I Duwa Klasi Kadunong (3:13-18) \io1 8. I Pada'an Pagsunod si mga Kalibutanon Gawi' (4:1-17) \io1 9. I Pada'an si mga Mayaman nga Agparapanda'ug-da'og (5:1-6) \io1 10. I Pagpaturos Tangnga' si Kasakitan (5:7-12) \io1 11. I Pagpangadyi' Sigon si Pagtapod (5:13-20) \c 1 \p \v 1 Tikang to surat si Santiago. Adda ako rilihugun-na si Diyos pati' si Ginu'o Jesu-Kristo. \p Tigsurat-koy to para si dusi pamilya si mga a'a-na si Israel nga agtaraltag si pala'in-la'in nasyon. \p Kumusta kam dimu'an. \s1 I mga Kakurihan \s1 pati' mga Pagtintar \r Hebro 12:1-13; 1Ped 4:12-19 \p \v 2 Mga kabugtu'an-ko si pagtu'o, kunta' agpara'isip kam si paluwa' kalipayan bisan sumiran kam ag'atubang si pala'in-la'in kakurihan \v 3 tungod kay sayod may kam nga i pagpurbar si pagtu'u-bi akapasarig dina si pag'ilub-bi. \v 4 Ngan kon masarig na gayod i pag'ilub-bi, agkamaratgas kam ngan andam pag'atubang si bisan ay kay gana' na pangulangan-bi. \v 5 Kon aniya' si ka'am nga kulang si kadunong, kunta' amalako iya si Diyos nga ga'i ata'o pagsabi-sabi si mga pangundi'an-bi siray kundi' andam pirmi pagbuwan si dimu'an nga bali pagsangyahan ngan sigurado pumwan-nay nan si iya. \v 6 Pero i magpalako kinahanglan agtutu'o ngan ga'i agduda, tungod kay i aniya' duda-na akapariho si alon nga agparakipu'-kipo' ngan gana' kapirmanintihan-na tungod si bariyo. \v 7 I da'inan klasi a'a kunta' ga'i agla'om nga akakarawat iya bisan ay tikang si Paragdalom. \v 8 Atunga' pirmi i isip-na ngan gana' kapirmanintihan-na si bisan ay hinimu-na. \p \v 9 I bugto' si pagtu'o nga ubos i kamutangan-na, kunta' aka'abat iya si unra si malanga pwistu-na. \v 10 Ngan da'inan may i bugto' si pagtu'o nga mayaman, kunta' aka'abat iya si unra si ubos pwistu-na kay i mga mayaman aniya' may kapapara'un-na pariho si burak-na si lalag tinanom. \v 11 Bali panas i sirak-na si allaw ngan akalayong si tinanom hasta nga agkataraktak i burak-na ngan awara' i kahalap-na. Si pariho kamutangan, i mayaman a'a aniya' may liwat kawawara'un-na danay bisan sallod si kasibutan-na. \p \v 12 Pero malipayon i a'a nga padayon pag'ilob tangnga' si mga pagpurbar, kay si pakalahus-na huwang i pag'alagad-na si iya si Diyos, sakarawat-na bilang primyo\f + \fr 1:12 \ft Si Grikuhanon: \fq kuruna, \ft kay iyay nan i nagpumwan-na mga iya pagpa'unra si manda'og si rurumba.\f* i kinabuhi' nga nagpasa'ad-na para si magpanhigugma' si iya. \p \v 13 Kon aniya' si ka'am nagtintar, kunta' ga'i iya aminugad, “Agtintar-na ako si Diyos,” kay i Diyos ga'i pwidi atintar pagbuhat si bisan ay nga mara'at ngan ga'i may liwat iya agtintar si bisan say. \v 14 Kundi' i makatintar pirmi si kada a'a, iya i kalugaringun-na karuyag pagbuhat mara'at nga sabarawan-na hasta nga agdudukutan-na. \v 15 Mangno aniya' nagpatuduk-na si mara'at karuyag ngan kahuman si nagtala'an uras, a'allom i sala'. Mangno pakahuman-na si nagtala'an uras pagpatubo' si sala', anakka i kamatayon. \p \v 16 Mga hinigugma'-ko kabugtu'an si pagtu'o, agmatuha kam pirmi nga ga'i kam agpakadaya'an. \v 17 Kunta' pirmi intum-bi nga tikang si dyata' i bisan ay rigaluha nga mahalap ngan gana' pangundi'an-na. Agparapumwan-nay nan si Tata' nga maghimo si langitnon mga danta'. Ga'i iya agliwat si kalugaringun-na ma'in pariho sinan mga danta' nga aniya' paglulu'umun-na. \v 18 Agtuyo' iya pagbuwan si kita kam si ungod kinabuhi' pina'agi si allingon hi'unong si kamatu'uran basi' tikang si dimu'an mga hinimu-na, akapariho kita kam si primiro buwa' nagtagama para si iya. \s1 I Pagpamati' pati' i Pagbuhat \p \v 19 Mga hinigugma'-ko kabugtu'an si pagtu'o, tuninungi-bi to: Kunta' andam pirmi i balang addangan pagpamati', ma'in hamok basta-basta agsu'it ngan ga'i hinanali' asina, \v 20 kay i nagla'uman-na si Diyos matadong kinabuhi' para si kabagaw-ta, ga'i ahimo pina'agi si kasina-ta. \v 21 Sanglit tungod kay agla'om i Diyos si matadong kinabuhi', hugkasu-bi na i bisan ay nga gana' kadatahan-na ngan da'inan may i bali pa pagsangyahan mga mara'at buhat ngan agpa'ubusa kam si kalugaringun-bi basi' hul'os i pag'aku'-bi si allingon nagpatanom anan si ka'am kay iyay nan i makatalwas si ka'am. \p \v 22 Dakam hamok akuntinto pagpamati' si allingon kay kon da'inan sinan agparadaya'an-bi\f + \fr 1:22 \ft Agkakuruntinto mga iya pagpamati' hamok si allingon tungod kay i pagkagasi-na mga iya nga atalwas mga iya pina'agi si pagpamati' hamok.\f* hamok i kalugaringun-bi. Lugod, buhatu-bi kon ay i sumat-na sinan. \v 23 Bisan say aha'a nga akapamati' si allingon pero ga'i agbuhat-na si kalugaringun-na, akapariho si a'a nga kahuman si kasibutan-na pagparapangispiho, \v 24 patalikot iya ngan diritso salimutan-na kon ay i itsura-na. \v 25 Kundi' i a'a nga asibot dina pagtitili' si gana' pangundi'an-na pama'agi nga akapalibri,\f + \fr 1:25 \ft Si Grikuhanon: \fq bala'od nga akapalibri, \ft ngan i nagtukoy sinan i mahalap sumat hi'unong si Jesus nga tungod si kalu'uy-na pati' kamatayun-na, akwinta kita kam matadong si pangulawan-na si Diyos nga ma'in nan pina'agi si pagtuman si mga kasugu'an. I manakka sinan, libri kita pagdugok si Diyos ngan pagbuhat mahalap tungod si paghigugma'-ta si iya. La'in nan gayod kuntra si bala'ud-na si Moises. Kulawin si Juan 8:31-32; Gal 2:4-5; 5:1.\f* ngan kon agpadayon iya pagda'inan ngan ga'i agkalimutan-na i sapamati'an-na kundi' agbuhat-na, sigurado aka'angkon iya si kabubuwasun-na tangnga' si mga buhat-na. \p \v 26 Bisan say aha'a nga rilihuso i pagka'abat-na si kalugaringun-na pero ga'i ata'o pagpugong si dalla'-na, agparadaya'an-na hamok i kalugaringun-na ngan i pagkarilihusu-na gana' kwinta-na. \v 27 I pagkarilihuso nga nag'aku'-na si Diyos nga Tatay-ta kam nga gana' salakot ngan gana' pangundi'an-na, iya i pagpanginano si mga ilo pati' mga balo si kakurihan-na mga iya pati' i pagpasiguro nga ga'i kita akatapunan si kalibutanon pama'agi. \c 2 \s1 Ma'in Tugot \s1 nga Aniya' Nagpa'urog \p \v 1 Mga kabugtu'an-ko si pagtu'o, bilang magpanutu'o si maka'angayan Paragdalum-ta kam Jesu-Kristo, dakam agpakulaw nga aniya' nagpa'urug-bi. \v 2 Halimbawa' aniya' la'in a'a mangusisa si nagtiriripunan-bi nga disingsing bulawan ngan disul'ot mahalap panapton pati' aniya' may liwat mangusisa pubri nga agpud'asan i panaptun-na. \v 3 Kon agpakulaw kam si pagpabur-bi si disul'ot mahalap panapton si pagpinugad, “Atiya' i mahalap panningkulu'an para si ka'aw,” pero i pubri may pinugad-bi dina, “Ari kaw hamok agtunggo,” o ma'in ngani', “Ato kaw hamok anlipag'ak yungod si kitiran-koy to,” \v 4 ma'in ba' nga ka'am mismo aniya' nagmi'in-mi'in-na ngan agkahirimo kam manhuhusgar pina'agi si mara'at panhuna'-huna'? \p \v 5 Amati'a kam mga hinigugma'-ko kabugtu'an si pagtu'o. Ma'in ba' agpili'-na si Diyos i mga pubri si pangulawan-na si kalibutan para agpanyaman hi'unong si pagtu'o ngan para agpaka'iridar si ginhadi'an nagsa'ad-na si Diyos si magpanhigugma' si iya? \v 6 Pero agparatamay-bi lugod dina i mga pubri. Ma'in ba' i mga mayaman i magparapanalingabot si ka'am? Ma'in ba' mga iya i magparapama'akusar si ka'am? \v 7 Ma'in ba' mga iya i magparapamakara'at si maka'angayan arun-na si addangan nga nagsakupan-bi? \p \v 8 Kon ungod kam agsunod si hadi'anon bala'od nga kina'anda'an anan si Kasuratan, “Higugma'u-bi i igkasi a'a-bi pariho si paghigugma'-bi si kalugaringun-bi,”\f + \fr 2:8 \ft Lev 19:18\f* tama' i nagbuhat-bi. \v 9 Pero kon aniya' nagpa'urug-bi, agsala' kam ngan mismo i bala'od magpamatu'od nga mga parasupak kam. \v 10 Kay bisan say nga masinunuron si bug'os bala'od pero ahinabo' nga sasupak-na bisan hamok i adda, akaparihoy nan nga baratunun-na i bug'os \v 11 kay addangan may hamok i maghimo si bala'od. I addangan magpinugad “Dakam agbisyo si pagdangallahan,”\f + \fr 2:11 \ft Si pangulawan-na si Diyos, pariho gayod i baratunun-na si magbisyo pati' si kapadis-na.\f*\f + \fr 2:11 \ft Exo 20:14; Deut 5:18\f* iya liwat i magpinugad, “Dakam agmatay.”\f + \fr 2:11 \ft Exo 20:13; Deut 5:17\f* Bisan kon ga'i kam agbisyo si pagdangallahan pero agmatay kam, ahimo kam parasupak si bala'od. \p \v 12 Sanglit, amahallinga kam ngan agkiwaha kam pirmi bilang mga hurusgaran-na na si pama'agi nga akapalibri,\f + \fr 2:12 \ft Si Grikuhanon: \fq bala'od nga akapalibri, \ft kulawin si hawud-na si pahina 629.\f* \v 13 tungod kay bisan say nga ma'in maluluy'on, hurusgaran iya nga gana' kurukalu'uyay ngan i kalu'uy-na hamok si Diyos i makalupig sinan paghusgar. \s1 I Pagtu'o pati' i Buhat \r Roma 4:1-25; Gal 3:15-25; 4:21-31 \r Hebro 6:13-15 \p \v 14 Mga kabugtu'an-ko si pagtu'o, ay i kwinta-na kon i a'a agpinugad nga aniya' pagtu'u-na pero gana' nagbuhat-na? Akatalwas ba' si iya i da'inan klasi pagtu'o? \v 15 Halimbawa' aniya' lalla o danda si mga kabugtu'an-ta kam si pagtu'o nga hanga' na akabado' pati' hanga' na akapanasan si uras. \v 16 Mangno aniya' si ka'am maminugad, “Hala pada'iraya na. Kunta' anhalap i kamutangan-mo basi' ga'i kaw nag'annihan ngan ga'i naglinganto,” pero ga'i kaw amaru'do' si kinahanglanun-na si puhu'-na, ay may i kwinta-na sinan? \v 17 Si pariho kamutangan, i pagtu'o nga tubtob hamok si pagtu'o pero ga'i naghuwangan si buhat, minatay nan pagtu'o. \p \v 18 Bangin aniya' maminugad, “Gana' sapayan-na kon i addangan tubtob hamok si pag'ako' si pagtu'o ngan i addangan may tubtob hamok si pagbuhat.” \p Si pariho kamutangan, gana' liwat kwinta-na si pagpinugad, “Gana' kalabtanan-na si mga buhat-ko pagpamatu'od si pag'aku'-ko si pagtu'o.” Kundi' para si ako, agpamatu'od ako si ka'am si pag'aku'-ko si pagtu'o pina'agi si mga buhat-ko. \v 19 Agtutu'o kam nga aniya' adda hamok Diyos. Mahalap nan! Intumu-bi nga bisan i mga mara'at espirito agtutu'o sinan bawa i pagpangurug-kudog tungod si katalaw. \p \v 20 Gana' ba' mga pamurubu'ut-bi? Aruyag ba' kam ibidinsya nga gana' pulus-na si pagtu'o nga ga'i naghuwangan si buhat? \v 21 Ma'in ba' i ginikanan-ta kam Abraham akwinta nga matadong si pangulawan-na si Diyos pina'agi si buhat-na ngan pagpahalad-na ari si altar si dadi'-na Isaac? \v 22 Sanglit sakatu'anan-ta nga ag'adda katuyu'an i pagtu'u-na pati' i buhat-na, ngan amatgas i pagtu'u-na pina'agi si buhat-na. \v 23 Pina'agi sinan, atuman i maka'anna' si Kasuratan, “Agtapuran-na si Abraham i Diyos, ngan tungod sinan, sa'angkun-na i matadong kamutangan si pangulawan-na si Diyos,”\f + \fr 2:23 \ft Gen 15:6\f* ngan nagpinugad iya kumpaniya-na si Diyos. \v 24 Sanglit sakatu'anan-ta nga i a'a akwinta matadong si pangulawan-na si Diyos pina'agi si buhat-na ngan ma'in pina'agi si pagtu'o hamok. \p \v 25 Si pariho pa'agi, ma'in ba' bisan si Rahab nga magparapabayad danda akwinta nga matadong si pangulawan-na si Diyos pina'agi si buhat-na ngan pagpadayun-na si ruma'-na si mga ispiya mangno agpamataliwan-na si la'in lalan? \v 26 Kon sugad, pariho si puho' nga minatay kon gana' espiritu-na, minatay may liwat i pagtu'o kon ga'i naghuwangan si buhat. \c 3 \s1 I Pagpugong si Dalla' \p \v 1 Mga kabugtu'an-ko si pagtu'o, kunta' ma'in hamok bisan say si ka'am i maruyag pagturo' kay sayod may kam nga kami' nga mga paragturo' mas istrikto i paghusgar si kami'. \v 2 Kita kam dimu'an akahimo si ma'in tama' si malabbat pa'agi. Kon aniya' may dina a'a nga ga'i gayod agsala' si nagyawit-na, anakka naynan a'a si pagkamatgas. Kon sapugungan-na i dalla'-na, sapugungan-na may liwat i bug'os puhu'-na. \p \v 3 Halimbawa' i pagpasunod si kabayo. Kon agbusalan-ta kam i bawa'-na, pwidi sapabirik-ta i bug'os hayop. \v 4 Kulawi-bi daw liwat i paraw. Bisan kon bali haya ngan sinakob si makusog bariyo, sapabirik-na si bali kadiki'-diki' timon dipindi kon palingnga i karuyag-na si timunil. \v 5 Si pariho kamutangan, i dalla' bali kadiki'-diki' parti si puho', pero bali kalisto pagpahaya-haya si kalugaringun-na. Huna'-huna'u-bi daw kon day ay i kahaya-na si masunog talon kon aniya' diki'-diki' bar'og nga ga'i nagpanginano. \v 6 I dalla' akapariho liwat si api ngan kumparar si ditangnga' parti-na si puho', iyay nan hamok i parti nga kina'anda'an gayod i dimu'an klasi karat'an. Satapunan-na i bug'os pagka'a'a ngan ga'i pahuway kasusulsol si bug'os kinabuhi'-ta ngan i impyirno may i magparapakayat sinan. \p \v 7 I dimu'an klasi si hayop, manuk-manok, mananap pati' i mga sari'i si kalawot pwidi samansu-na si a'a, \v 8 pero gana' bisan say ato aha'a nga samansu-na i dalla'. Gana' pagpupurungku'un-na sinan karat'an ngan panno' si makamamatay lara. \p \v 9 Pina'agi si dalla' agdayaw kita si Paragdalum-ta kam pati' Tatay-ta kam, ngan pina'agi mismo sinan dalla' agmaldisyon kita kam si a'a nga naghimo irog si kina'iya-na si Diyos. \v 10 Paguwa' si pariho bawa' i pagdayaw pati' i pagmaldisyon. Mga kabugtu'an si pagtu'o, kunta' ma'in da'inan sinan. \v 11 Pwidi ba' agdaras tikang si pariho bubulwang i matab'ang buwahi' pati' i masira'? \v 12 Mga kabugtu'an, pwidi ba' i kayo igos agbuwa' dina olibo o ma'in ngani' i ubas agbuwa' dina igos? Si pariho kamutangan, ga'i may liwat pwidi i masira' bubulwang nga agdaras dina si matab'ang buwahi'. \s1 I Duwa Klasi Kadunong \p \v 13 Say si ka'am i madunong ngan masarabutan? Kunta' agpamatu'uran-nay nan pina'agi si mahalap kinabuhi'-na ngan pina'agi si mga buhat huwang i pagpa'ubos nga nag'inala' tikang sinan kadunong. \v 14 Pero kon abaraw pa kam si pag'arawa'-awa'ay pati' pagpapalanga si katungdanan, dakam agparapahambog sinan kay agparalimbungan-bi dina i kamatu'uran. \v 15 I da'inan klasi kadunong ma'in tikang si dyata' kundi' kalibutanon ngan ma'in espirituhanon lugod tawa'-na dina si mga mara'at espirito. \v 16 Kay bisan singnga nga aniya' pa kabaraw si pag'arawa'-awa'ay pati' pagpapalanga si katungdanan, kina'anda'an may liwat i sararamok pati' i dimu'an mara'at binuhatan. \p \v 17 Kundi' i kadunong nga tikang si langit da'ito sito: Primiro gana' salakut-na, mangno aghingyap pirmi si kamurayaw, daluman, masinunuron, maluluy'on, mabinuwa'-buwa'on si mga kahalapan, gana' nagkilingan-na ngan tangkod. \v 18 I mga makisasagdunon nga day hinay-hinay agsaburak anan si kamurayawan, agpaka'ani si pagkamatadong. \c 4 \s1 I Tinikangan \s1 si Ga'i Pag'aradda \r 1Cor 3:1-17; Efeso 4:1-16; Flp 4:2-7 \p \v 1 Ay di' i tinikangan-na si hiriran-bi pati' si ga'i pagsisarabutay-bi? Ma'in ba' paluwa' nan tungod si pala'in-la'in kasindak nga agsu'so' pirmi anan si isip-bi? \v 2 Aniya' sabarawan-bi pero gana' sinan tawa'-bi sanglit agpanmatay kam para sa'angkun-bi. Aniya' sasindakan-bi pero ga'i nan satawa'-bi sanglit makihiran kam. Gana' tawa'-bi tungod kay ga'i may kam agpalako si Diyos. \v 3 Ngan kon agpalako kam, ga'i kam agpakakarawat tungod kay mara'at i mga katuyu'an-bi. Agpalako kam para hamok panggastus-bi si mga sasindakan-bi. \p \v 4 Ka'am nga makihuhuwangon nan dina si pala'in-la'in diyos, ga'i ba' kam akatu'anan nga kon agdudukot kam si kalibutan agsikway-bi may i Diyos? Bisan say nga agpili' pagpakikumpaniya si kalibutan ahimo iya kuntra-na si Diyos. \v 5 I pagkagasi-bi ba' nga gana' hamok sapayan-na si maka'anna' si Kasuratan nga bali ka'abugho si Espirito nagpa'ayup-na ato si kita? \v 6 Pero bisan kon da'inan sinan, bali pagsangyahan si mapinalangga'on pagpanginanu-na nga sa'angkun-ta. Sanglit ngani' aniya' maka'anna' si Kasuratan: \q1 Agkuntra-na si Diyos i mga mahaya dalum-na, \q2 pero agpa'angkun-na si mapinalangga'on pagpanginanu-na i mga mapa'inubsanon.\f + \fr 4:6 \ft Pngl 3:34\f* \p \v 7 Sanglit aku'u-bi i pagdalum-na si Diyos. Atuhi-bi si Satanas ngan sigurado agrarabunos iya patalikot si ka'am. \v 8 Paduguka\f + \fr 4:8 \ft I katuyu'an \fq pagdugok si Diyos, \ft iya i pagbasol si mga sala'-ta.\f* kam si Diyos ngan sigurado padugok iya si ka'am. Hugasi-bi i mga tamburu'-bi, ka'am mga makasasala' nan, ngan limpyahi-bi i mga paminsada-bi, ka'am nga pirmi nan atunga' i mga isip-na. \v 9 Agkabidu'a kam, agpamanangisa kam ngan agpandinamaga kam. Salli'i-bi i pagpattawa-bi pada'iray si pagpanangis ngan i mga kalipay-bi pada'iray si kasurub'on. \v 10 Agpa'ubusa kam atubang si Paragdalom, ngan sigurado nga alsa-na kam. \p \v 11 Mga kabugtu'an si pagtu'o, dakam aggurugurutgutay. Bisan say i magpakara'at si bugtu'-na o ma'in ngani' aghusgar nga mara'at iya, si kamatu'uran, i bala'od\f + \fr 4:11 \ft I adda pa kahulugan-na si Grikuhanon linggwahi: \fq i sugo' dina \ft ngan i nagtukoy sinan, iya i paghigugma' si igkasi a'a-ta pariho si kalugaringun-ta. Kulawin si 2:8-9.\f* dina i nagpakara'at-na pati' naghusgaran-na nga mara'at. Ngan si paghusgar-bi nga mara'at i bala'od, ma'in na kam paragsunod kundi' agkwinta-bi na dina i mga kalugaringun-bi nga labaw sinan. \v 12 Aniya' hamok addangan Paraghimo Bala'od ngan iya hamok i Huwis nga aniya' gahum-na pagtalwas o ma'in ngani' pagpamatay bawa i pagbulag si iya hasta si kahastahan. Pero ka'aw, say may kaw nga aghusgar\f + \fr 4:12 \ft I nagtukoy \fq paghusgar si igkasi a'a, \ft iya i klasi paghusgar kon anakka si isip-ta nga angay na hamok nagpata'anan i a'a kay sigurado nga ga'i na iya atalwas. Parti namay si nagmando' si kita paghusgar si bugtu'-ta si pagtu'o kon mahalap ba' o mara'at i mga binuhatan-na, kulawin si 1Cor 5:12.\f* si igkasi a'a-mo? \s1 I Pagpahambog Parti si Asumo \p \v 13 Tuninungi-bi to, ka'am magparapaminugad nan, “Ina'anto o ma'in ngani' asumo pada'iray kita kam si adday ro syudad o ma'in ngani' si adday ray. Angistar kita kam ari sallod si adda ta'on pagnigusyo ngan agpanyaman.” \v 14 Ay kay agparapandina'inan kam sinan? Ga'i ngani' sakatu'anan-bi kon ay i tihinabo' si asumo. Ay ba' i kinabuhi'-bi? Ma'in ba' akapariho hamok si alupu'op nga paluwa' kali'-kali' mangno apara'? \v 15 Sanglit i angay kunta' dina pininugad-bi da'ito sito: “Kon iya i katuyu'an-na si Paragdalom, agpadayon i kinabuhi' kami' ngan pwidi atuman i mga nagplano kami'.” \v 16 Kundi' agparapanhinambog lugod kam dina ngan bali kamamahaya si mga dalum-bi. Panno' si karat'an i da'inan klasi paghinambog. \v 17 Yayto kunta' i satakka-bi pagsabot hi'unong si nagpansabi-ko na: Kon aniya' sakatu'anan-na si a'a mahalap pagbuhat pero ga'i agbuhat-na, agsala' iya. \c 5 \s1 Pada'an si mga Mayaman \s1 nga Agparapanda'ug-da'og \p \v 1 Ngan ka'am may mga mayaman nan, tuninungi-bi to. Agpannguynguya kam ngan agpandinamaga kam tungod si kabidu'an nga titakka si ka'am. \v 2 Alapa' i mga kayamanan-bi, nagkutkot\f + \fr 5:2 \ft Si Grikuhanon: \fq nagkutkot si kagkanog, \ft ngan i nagtukoy sinan i ulut-na si adda klasi kagkanog nga bali kapirwisyo si mga hinimos bado'.\f* i mga hinimus-bi bado' \v 3 ngan nagtakla' i mga bulawan-bi pati' i mga salapi'-bi. I takla'-na sinan i magtistigos kuntra si ka'am hasta pa i man'upos si mga lammuk-bi pariho si api nga titunaw sinan. Agparatipon lugod kam dina si mga kayamanan-bi si mga damuri to na allaw. \v 4 Pamati'i-bi daw i hinaragkay-na si kwarta nga ga'i nagpaswildu-bi si mga trabahanti si mga pitak-bi. I hinaguyhuy-na si mangngangasyab si trigu-bi anakka si Makagagahom Paragdalom. \v 5 Ag'istar kam ato si kalibutan nga bali ka'abundahan ngan agpamagusto kam hamok si mga kalugaringun-bi. Padayon pa kam agparapamalammok si mga kalugaringun-bi hasta si ina'anto allaw nga burunu'on na kam. \v 6 Agparapamapatukan-bi pati' agparapamatay-bi i mga matadong a'a nga ga'i ngani' angato si ka'am. \s1 I Pagpaturos \s1 Tangnga' si Kasakitan \p \v 7 Mga kabugtu'an si pagtu'o, tungod kay da'inan sinan i tarakkahan-na mga iya, palangahu-bi hamok i paturus-bi tubtob si pagpada'itu-na gihapon si Paragdalom. Kulawi-bi daw kon ay i kalanga-na si pagpaturus-na si para'uma pag'antahak tubtob nga sapangku'-na i kutsitsa-na si pitak. Primiro ag'antahak iya si pagtakka-na si tig'uranon mangno ag'antahak namay iya si paghuraw-na sinan. \v 8 Si pariho kamutangan, palangahu-bi i paturus-bi ngan pabaskugu-bi i mga huna'-huna'-bi tungod kay ma'in na pira i pagpada'itu-na gihapon si Paragdalom. \v 9 Mga kabugtu'an, dakam agngururub-ngurubay basi' ga'i may kam naghusgaran. I Huwis, kaduwa'i na si pwirtahan-na! \p \v 10 Mga kabugtu'an si pagtu'o, bilang ihimplo si malanga pagpaturos tangnga' si kasakitan, intumu-bi daw i mga paragsumat nga agpahalling sigon si gahum-na si Paragdalom. \v 11 Akatu'anan kam nga agkwinta-ta malipayon i mga a'a nga padayon ag'ilob. Sayod kam si padayon pag'ilub-na si Job ngan sakatu'anan-bi may kon ay si katapus-tapusan i nagbuhat-na si iya si Paragdalom. Panno' si kadaluman i Paragdalom ngan bali kamaluluy'on. \p \v 12 Labaw si dimu'an, mga kabugtu'an si pagtu'o, kon agsa'ad kam dakam gayod agsabi si mga ga'i nan pwidi sadaluman-bi. Halimbawa' i pagpinugad, “Tistigos i langit,” o ma'in ngani', “Tistigos i kalibutan,” o pagsabi si bisan ay pa. Kunta' i naghimu-bi, iya i pagtuman si mga sa'uhu'an-bi pati' i ga'i pagsalli' si mga sabaribadan-bi basi' ga'i kam nagpatukan. \s1 I Pagpangadyi' \s1 Sigon si Pagtapod \p \v 13 Aniya' ba' si ka'am nga awinan si kakurihan? Kunta' agpangadyi' iya. Aniya' ba' si ka'am nga malipayon? Kunta' agkanta iya si mga pagdayaw. \v 14 Aniya' ba' si ka'am nga maburong? Kunta' paban'u-na i mga mahanak si pagtu'o nga magpanginano si manniniripon pag'ampo' basi' agpamangadyi' palibot si iya bawa i pagbu'bo' si iya lana sigon si gahum-na mga iya tikang si Paragdalom. \v 15 Ngan kon agpamangadyi' mga iya bawa i pagtapod, aniya' gahum-na sinan pagpahalap si maburong. Sigurado bangun-na iya si Paragdalom ngan kon akasala' iya, sigurado nga pasaylu-na iya. \v 16 Sanglit, agsikurukumpisalaya may liwat kam balang addangan ngan agsipuruparangadyi'aya kam basi' kam agkahurul'os. Bali gahom ngan mahaya i ipiktu-na si pangadyi'-na si matadong a'a. \p \v 17 Si Elias urdinaryo hamok a'a nga pariho si kita kam. Maniguro iya pagpangadyi' nga ga'i anguran ngan ungod may nga ga'i anguran sallod si tallo ngani' tunga' ta'on. \v 18 Mangno agpangadyi' gihapon iya, sanglit anaktak i uran man langit ngan anubo' i mga tinanom si kalibutan. \p \v 19 Mga kabugtu'an si pagtu'o, kon aniya' si ka'am nga palisa tikang si kamatu'uran mangno aniya' may makapabalik si iya, \v 20 intumu-bi to: Pwidi atalwas si kamatayon i makasasala' ngan apasaylo bisan ay i kalabbat-na si sala'-na pina'agi si bisan say si ka'am nga makapamuklat si iya hi'unong si sala' isip-na.