\id MRK - Ayta Ambalaꞌ Retelling Version
\ide UTF-8
\h Marcos
\toc3 Mar
\toc2 Marcos
\toc1 Hay Mahampataꞌ Balita tungkul kan Apu Jesu Cristo ibat kan MARCOS
\mt2 Mahampataꞌ Balita tungkul kan Apu Jesu Cristo ibat kan
\mt1 MARCOS
\c 1
\s Hay Pangangaral Juan ya Tagapagbawtismu
\r (Mateo 3:1-12; Lucas 3:1-18; Juan 1:19-28)
\p
\v 1-2 Atiyaꞌ Mahampataꞌ Balita tungkul kan Apu Jesu Cristo\f + \fr 1:1-2 \fr*\fk Cristo:\fk* Hay kaulugan ha salitan Griego, Tagapagligtas. Ha salitan Hebreoy naman, Mesias.\f*, Anak Apu Diyus. Nagꞌumpisay ati hin natupadaꞌ insulat tagapannunghung Apu Diyus ya hi Isaias. Hinlagi, insulat Isaias ya innunghung Apu Diyus kan Apu Jesus. Atiyaꞌ ambala na,
\q1 “Ipagtan kuy minsahiru ku. Mauna ya kamu, takay inunghung na ha tawtawung ihanda lay sarili la ha paglatêng mu.
\q1
\v 3 Malêngê yuy bungꞌu na ha kalinangan, ya mannunghung,
\q1 ‘Pakahampatên yuy pusu yu para ha paglatêng Panginuun,
\q1 Dapay ha paghandan danan para ha maalagan tawu!’ ”
\p
\v 4-5 Buy natupadaꞌ ati hin nakalatêng hi Juan ya Tagapagbawtismu istu ha kalinangan. Madlan tawtawung naku kana, ibat ha Jerusalem buy iba iban banwa ha Judea. Nangaral ya ha tawtawu, “Magsisi kawuy na ha kayung kawkasalanan ta magpabawtismu kawu takayꞌêmên patawarên kawun Apu Diyus.” Impagtapat lay kanlan kawkasalanan buy binawtismuan hilan Juan ha Ilug Jordan.
\p
\v 6 Hay barun Juan gawa ha labuk kamilyu\f + \fr 1:6 \fr*\fk kamilyu:\fk* Mamhakaꞌ kahanaꞌ ayêp, mas mamhak pun ha kabayu buy baka. Dapay yan bakan mayin mêt bukul ha bukut. Makadangaꞌ bitih na buy bêng.\f* buy hay babat na, gawa ha balat ayêp. Hay kikinan na balanga insiktu buy pulut panilan. 
\v 7 Ambala na, “Mayin pun gihay lumatêngaꞌ mas makapangyarian pun kangku. Ah ku man, karapat dapataꞌ maglingkud kana dapay gihay alipên. 
\v 8 Bawtismuwan katawu ha lanêm, nuwa bawtismuwan na kawu ha Ispiritun Apu Diyus.”
\s Hay Pagbawtismu buy Pagtuksu kan Apu Jesus
\r (Mateo 3:13-4:11; Lucas 3:21-22; 4:1-13)
\p
\v 9 Hin panawên bantu, inlumatêng hi Apu Jesus ibat ha Nazaret, sakup prubinsiyan Galilea, buy nagpabawtismu kan Juan ha Ilug Jordan. 
\v 10 Pagkalakat Apu Jesus ha lanêm, nagêangaꞌ langit. Naakit nay nagtabuy kanay Ispiritun Apu Diyus dapay gihay kalapati. 
\v 11 Buy mayin busisaꞌ nalêngê ibat ha langit ya nannunghung, “Hakay minamaal kun Anak, ya lubus kun kinatutulꞌan.”
\p
\v 12 Nakun, agad yan pinalakun Ispiritun Apu Diyus ha kalinangan. 
\v 13 Namirmi ya istun apatnapuy allêw buy tinuksu yan Satanas. Mayin mangatapangaꞌ ayêp istu. Dilag mêt istuy awꞌanghil Apu Diyus ta pinagsilbiyan hi Apu Jesus.
\s Binawêg Apu Jesus ya Apataꞌ Mangingisda
\r (Mateo 4:12-22; Lucas 4:14-15; 5:1-11)
\p
\v 14 Hin nakulung hi Juan ya tagapagbawtismu, naku hi Apu Jesus ha prubinsiyan Galilea. Buy impangaral na baistuy Mahampataꞌ Balitan ibat kan Apu Diyus. 
\v 15 Ambala na, “Lumatênganay takdan panawun! Madaniyanay paghaharin Apu Diyus. Pagsisiyan yuy nay kayung kasalanan buy maniwala kawu ha Mahampataꞌ Balita!”
\p
\v 16 Gihay allêw, kaban nalliyaliyaku hi Apu Jesus ha pingit Dagat Galilea \f + \fr 1:16 \fr*\fk Dagat Galilea:\fk* Binabawêg mêt Lawan Galilea. Hay Lawan Galilea, mas mamhak buy malalê ha ilug. Matiningaꞌ ati nuwa maalun nu mayin malakasaꞌ bagyu.\f* naakit nay mipatêlaꞌ mangingisda hilan Simon buy Andres. Mamitambuk hilan lambat. 
\v 17 Ambalan Apu Jesus kanla, “Humunul kawu kangku ta gawꞌên katawun mamidanin tawu kan Apu Diyus nambuh ha pandakêp yu ha isda.” 
\v 18 Intayak la agadaꞌ kanlan lawlambat buy hinumunul kana.
\p
\v 19 Nagpatuluy hi Apu Jesus ha paliyaliyaku. Ha alwan kadayuan naakit nay namêtaꞌ luway anak Zebedeo, hilan Santiago buy Juan. Impapakahampat lay lambat la ha kanlan bangka. 
\v 20 Agad hilan binawêg Apu Jesus, “Humunul kawu kangku.” Buy intayak lay kanlan bapan hi Zebedeo ha kanlan bangka, awyunaꞌ kanlan tawtauhan. Ta hinumunul hila kan Apu Jesus.
\s Hay Tawung Sinuklutan Anitu
\r (Lucas 4:31-37)
\p
\v 21 Naku hilan Apu Jesus ha Capernaum. Hin nalatêngaꞌ Allêw Pamamahinga, naku hila ha biyag pamititipunan Hawjudio ta istun nanudu hi Apu Jesus. 
\v 22 Namanghay tawtawu ha libun tudu na ta nanudu yan mayin kapangyarian, alwan katbuh tawtagapanudun kautuhan.
\p
\v 23 Mayin gihay tawu baistu, sinuklutan anituy biglan nagpahuk buy nagbubungꞌu, 
\v 24 “Jesus ya taga Nazaret, hita pakialam mu kanyan? Naku ka kayti taêmên lipuhun kami? Kilala kita. Hakay Banalaꞌ impagtan Apu Diyus!”
\p
\v 25 Nuwa binawalan Apu Jesus ya anitu, “Tênggên ka buy magꞌalih ka kana!” 
\v 26 Pinamêgpêg anituy tawu buy nagbungꞌu kaban nagꞌaalihaꞌ ati.
\p
\v 27 Namanghay laataꞌ dilag istu, ta ninununghung hila ha gihat giha, “Hita ati? Gihay bayun tudu, mayin kapangyarian! Hay anitu, nauutuhan na buy napapahunul na!” 
\v 28 Kinumalat agadaꞌ balita tungkul kan Apu Jesus ha buun prubinsiyan Galilea.
\s Madlan Pinagaling hi Apu Jesus
\r (Mateo 8:14-17; Lucas 4:38-41)
\p
\v 29 Ibat ha biyag pamititipunan Hawjudio, naku hi Apu Jesus ha biyag lan Simon buy Andres, awyun na hilan Santiago buy Juan. 
\v 30 Nalatêng la, pakaundagaꞌ ampun Simonaꞌ babaying inlalagnat. Agad lan innunghungaꞌ ati kan Apu Jesus. 
\v 31 Dinaninan Apu Jesus ya mayin hakit, dinukpan nay gamêt ati buy impaibangun na. Naalih agadaꞌ kanan lagnat bayu pinagsilbiyan na hilan Apu Jesus.
\p
\v 32 Panlumbug allêw, gintan tawtawu kan Apu Jesus ya laat mayin hakit buy libun sinusuklutan anitu. 
\v 33 Buung banway nangapititipun ha luwahan. 
\v 34 Madlan mayin hakitaꞌ pinagaling Apu Jesus hitamanaꞌ kanlan karamdaman. Buy pinaalih na mêtaꞌ madlan anitu. Nuwa ah na pinaulayan mipannunghung libun anitu ta tanda lan hiyay Anak Apu Diyus.
\s Nangaral hi Apu Jesus ha Galilea
\r (Lucas 4:42-44)
\p
\v 35 Kinadatunan, nibangun hi Apu Jesus, naku ha kalinangan ta baistun nanalangin. 
\v 36 Tingkap yan Simon buy kanan kawkaawyun. 
\v 37 Hin naakit la hi Apu Jesus, ambala la, “Titingkap kawun laat.”
\p
\v 38 Nuwa innunghung Apu Jesus kanla, “Maku kitamuy na ha kadanin banwa taêmên makapangaralaku mêt baistu. Ta atiyaꞌ dahilan kaya ku naku kayti.” 
\v 39 Buy inlibut Apu Jesus ya buung Galilea, nangaral ya ha libun biyag pamititipunan Hawjudio. Buy nagpaalih yan anitu ha tawtawung sinuklutan anitu.
\s Pinagaling Apu Jesus ya Liyaking Mayin Hakit ha Balat
\r (Mateo 8:1-4; Lucas 5:12-16)
\p
\v 40 Nagdani kan Apu Jesus ya gihay liyaking mayin hakit ha balat. Nagluhudaꞌ ati kana buy nagmakaingalun pagalingin na. Ambala na, “Nu labay yu, pagalingin yu ku takay luminisaku.”
\p
\v 41 Kinaingalwan yan Apu Jesus ta dinukpan ya. Buy ambala kana, “Labay kun, luminis kay na!” 
\v 42 Ginumaling agadaꞌ hakit. 
\v 43-44 Pinaalih ya agad Apu Jesus buy imbilin, “Andi mu nunghungunaꞌ ati ha kanayun. Ha halip, maku ka ha pari buy ipaakit muy balat mu ya ala kay nan hakit. Pagkayari, maghandug kan dapay ha inꞌutuh Moises, patunayaꞌ malinis kay na.”
\p
\v 45 Nuwa pagkaalih na, impagnununghung nay nangyari kana. Ta kinumalataꞌ balitan ati, kaya ah yay na basta makalaku ha bawbanwa ta pagkagulwan yan tawtawu. Buy istu ya tanan namirmi ha kalinangan. Nuwa naku pun kanay tawtawu, ibat ha iba iban rugal.
\c 2
\s Pinagaling Apu Jesus ya Gihay Lumpu
\r (Mateo 9:1-8; Lucas 5:17-26)
\p
\v 1-2 Pagkalibah umnuy allêw, nagbalik hi Apu Jesus ha Capernaum. Imbalitan tawtawu, “Nakalatênganaꞌ hi Apu Jesus ha tinutuluyan na!” Kaya ban dêlan tawuy nititipun ha tinutuluyan na. Napnuy biyag angga ha mahawang. Kaban nangangaral hi Apu Jesus nunghung Apu Diyus, 
\v 3 mayin umnuy tawung naku baistu. Hay apat kanla, pigigitanaꞌ lumpu takayꞌêmên idani hana kan Apu Jesus. 
\v 4 Nuwa ha kadlan tawu, ah hila makadani kan Apu Jesus, kaya naghampa hila palaku ha uhbung. Buy inlubka lay uhbung ta inꞌuguh lay lumpu ha tapat Apu Jesus. 
\v 5 Hin naakit Apu Jesus ya kanlan pananampalataya kana, ambala na ha lumpu, “Anak, pinatawadanay kamung kawkasalanan.”
\p
\v 6 Mayin tagapanudun kautuhan, nangakaitnu baistu. Nalêngê lay habatu buy ambala la ha kanlan ihip, 
\v 7 “Angkaya ya nannunghung habatu? Alwa yay naman hi Apu Diyus! Pinangungunahan nay Apu Diyus! Alan makakapagpatawad kasalanan nu alwan hi Apu Diyus dili!”
\p
\v 8 Agadaꞌ naman natandan Apu Jesus ya kanlan iniihip. Kaya ambala na, “Angkaya kawu nagꞌiihip habatu? 
\v 9 Iniihip yu, mas madali nu sabin ku ha lumpu, ‘Pinatawadanay kawkasalanan mu’ kisa ha sabin kun, ‘Mêdêng ka, buwatên muy amak mu buy maliyaku ka.’ Ta ah yu nanakitaꞌ pagpapatawad. 
\v 10 Nuwa hapaêg, pagalingin kuy tawung ati takay patunayan ku kayu, hakuy nangibat ha langitaꞌ Inꞌanak Tawuy mayin kapangyarian kayti ha lutang magpatawad kasalanan.” Buy ambala na ha lumpu, 
\v 11 “Mêdêng ka, buwatên muy kamung amak ta muli kay na.” 
\v 12 Nêdêng bayaꞌ lumpu. Binwat agadaꞌ kanan amak. Buy naghalwang ya kaban nakabalayaꞌ laat. Talagan nagtakay laat buy pinuri lay Apu Diyus. Ambala la, “Hapaêg kamin dilin nakaakit dapay ati.”
\s Hay Pagbawêg kan Levi
\r (Mateo 9:9-13; Lucas 5:27-32)
\p
\v 13 Nakun uman hi Apu Jesus ha pingit Dagat Galilea. Inlaku yan dêlan tawu buy tinudwanan na hila. 
\v 14 Kaban nalyalyaku ya, naakit nay anak Alfeus ya hi Levi, manyinyingil buwis gubirnun Romano. Nakaitnu ya ha panyingilan buwis. Ambalan Apu Jesus kana, “Humunul ka kangku.” Nêdêng hi Levi buy hinumunul kan Apu Jesus.
\p
\v 15 Hin naku hi Apu Jesus buy tawtagahunul na ha biyag Levi, nangan hilan awyunaꞌ manyinyingil buwis buy kanayunaꞌ intuturing lan makasalanan ta dêla kanlay hinuhumunul kan Apu Jesus. 
\v 16 Mayin tagapanudun kautuhanaꞌ dilag baistu, kagiha hila ha Pawpariseo. Hin naakit lan nanangan hi Apu Jesus kaawyunaꞌ libun manyinyingil buwis buy kanayun punaꞌ makasalanan, ambala la ha kanan tagahunul, “Angkaya ya nanangan, kaawyun nay tawtawung ban in?” 
\v 17 Nalêngên Apu Jesus ya habatu, kaya tinumbay ya, “Alwan hay alan hakitaꞌ nangangaylangan duktur, nu alwan hay mayin hakit. Nakuwaku kayti taêmên bawgênaꞌ mawmakasalanan alwan hay libun matuynung.”
\s Hay Tanung Tungkul ha Pagtatalagan Ahê Mangan takay Makanunghung Mahampataꞌ Panginuun
\r (Mateo 9:14-17; Lucas 5:33-39)
\p
\v 18 Hin nagtalagan ahê manganaꞌ tawtagahunul Juan ya Tagapagbawtismu buy Pawpariseo takay makanunghung mahampataꞌ Panginuun, nagdaniyaꞌ umnuy tawu kan Apu Jesus buy nagtanung, “Angkaya hay libun tagahunul Juan buy libun Pariseo nagtalagan ahê mangan nuwa hay kayung tagahunul, alwa?”
\p
\v 19 Tinumbay hi Apu Jesus, “Maari kayan magtalagan ahê manganaꞌ libun awyun ha kasalan kaban awyun la punaꞌ liyaking ikasal? Simpri, ahê! 
\v 20 Nuwa lumatêng mêtaꞌ allêw, kuwên kanlay liyaking ingkasal, baistu pun hilan magtalagan ahê mangan.”
\p
\v 21 Innunghung na pun ha pagꞌiitbuh, “Ala pun nanagpin bayun tila ha lumay baru ta nu mangulêtên, kumamhakaꞌ gihi. 
\v 22 Ala mêt namisalin bayun alak ha daan balataꞌ pamiantiyan, pagal, paputukun alakaꞌ balat, mitambukaꞌ alak buy mahiray balataꞌ pamiantiyan. Ha halip, isalinaꞌ bayuy alak ha bayun balataꞌ pamiantiyan.”\f + \fr 2:22 \fr*\ft Innunghung Apu Jesus ya libun pagꞌiitbuhaꞌ ati ta itudu kanlay ahê puwidin pihaluunaꞌ libun intudu na buy hay daanaꞌ intudun Hawjudio. \ft*\f*
\s Hay Tanung Tungkul ha Allêw Pamamahinga
\r (Mateo 12:1-8; Lucas 6:1-5)
\p
\v 23 Gihay Allêw Pamamahinga, kaban nalyalyaku hilan Apu Jesus, napadan hila ha triguan, nipantên triguy kanan tagahunul buy kinan la. 
\v 24 Naakit Pawpariseo kaya ambala la, “Balayên muy tawtagahunul mu! Ah la tanday impapagbawalaꞌ habatu ha Allêw Pamamahinga?”
\p
\v 25 Tinumbay hi Apu Jesus kanla, “Ah yu nabasa ha kasulatanaꞌ ginawan ninunu tamung hi Haring David? Hin binitil hila buy kanan libun kaawyun buy ala hilan maêkan, 
\v 26 nagpahuk hi Haring David ha Biyag Apu Diyus ta kinan nay tinapayaꞌ inꞌalay pari kan Apu Diyus. Bayu binyan na punaꞌ libun awyun na maski ayun pun ha kautuhan, hay libun pari diliyaꞌ mayin karapatan mangan habatu. Nangyariyaꞌ ati hin puun pari pun hi Abiatar.”
\p
\v 27 Buy sinabin Apu Jesus kanla, “Ginaway Allêw Pamamahinga para ha tawu, alwan ginaway tawu para ha Allêw Pamamahinga. 
\v 28 Ta hakun nangibat ha langitaꞌ Inꞌanak Tawuy mayin kapangyarian mannunghung nu hita dapat gawꞌên ha Allêw Pamamahinga.”
\c 3
\s Hay Liyaking Paralisaduy Gihay Gamêt
\r (Mateo 12:9-14; Lucas 6:6-11)
\p
\v 1 Nagpahuk uman hi Apu Jesus ha biyag pamititipunan Hawjudio. Mayin gihay liyaki istu, paralisaduy gihay gamêt. 
\v 2 Allêw Pamamahingan habatu, kaya binantayan mahampat hi Apu Jesus Pawpariseo, takayꞌêmên mayin hilan maibintang laban kana. Ta nu pagalingin nay liyakin bantu ha Allêw Pamamahinga, pan bawal ha kautuhan la. 
\v 3 Ambalan Apu Jesus ha liyaking paralisaduy gihay gamêt, “Kalika kayti kangku.”
\p
\v 4 Pagkayari, tinanung nay Pawpariseo, “Hita kaya impapahintulut kautuhan ha Allêw Pamamahinga, hay manggawan mahampat u manggawan malaêt? Hay magligtas biyay u mamati?” Nuwa alwa hilan tinumbay.
\p
\v 5 Matigasaꞌ u la kaya puut yan namalay kanla nuwa lungkutaꞌ natanam na. Binalay nay liyaki ta innunghung na, “Ituynung muy gamêt mu!” Ginumalingaꞌ gamêt na buy naituynung nay ati. 
\v 6 Nagꞌalihaꞌ Pawpariseo. Nakipagkagiha agad ha tawtawung Haring Herodes nu pakapakun lan ipapati hi Apu Jesus.
\s Hinunul Madlan Tawu hi Apu Jesus ha Pingit Dagat
\p
\v 7-8 Naku hi Apu Jesus buy tawtagahunul na ha pingit Dagat Galilea. Hinumunul kanay kadlan tawu ibat ha prubinsiyan Galilea, Judea buy Idumea. Mayin mêt ha banwan Jerusalem, ha kalagpak Ilug Jordan, buy ha palibut bawbanwan Tiro buy Sidon. Ta nabalitꞌan tawtawuy ginagawa na. 
\v 9 Ta ha kadlan tawu, ambalan Apu Jesus ha tawtagahunul na, “Mamihanda kawu paraw gihay bangka taêmên mayinakun mapagtukluwan nu mandalêhêkhêkanaꞌ dêlan tawu.” 
\v 10 Madlan pinagaling hi Apu Jesus, kaya dinalêhêkhêk yan laat mayin hakit takayꞌêmên madukpan yan dili. 
\v 11 Nu nanakit yan libun tawung sinusuklutan anitu, naglulukub hila kana buy nagbubungꞌu, “Hakay Anak Apu Diyus!” 
\v 12 Nuwa mahigpit hilan binawalan Apu Jesus, “Ah yu sabin ha kanayun nu hitalagyuwaku.”
\s Namili hi Apu Jesus Labinluway Tagahunul Na
\r (Mateo 10:1-4; Lucas 6:12-16)
\p
\v 13 Pagkayari, hinumukpa hi Apu Jesus ha bungꞌuy. Nakun, binawêg nay labinluway tawung labay nan pilin, ambala na, “Kali kawu kayti.” Nagdani hila kana. 
\v 14 “Hakawun labinluway napili ku, bawgên kun alagad takay makaawyun ku buy mautuhan kun mangaral. 
\v 15 Biyan katawun kapangyarihanaꞌ mamaalih anitu.”
\p
\v 16 Ati ya labinluway pinili na, hi Simonaꞌ binawêg Pedro, 
\v 17 hilan Santiago buy Juan ya awꞌanak Zebedeo ya binawêg nan Boanerges hay labay sabin awꞌanak kilat. 
\v 18 Hay kanayun, hi Andres, hi Filipe, hi Bartolome, hi Mateo, hi Tomas, hi Santiago ya anak Alfeus, hi Tadeus, buy hi Simon ya makabanwa, 
\v 19 buy hi Judas Iscariote ya naypakabili kan Apu Jesus hin bandan huli.
\s Hi Apu Jesus buy hi Beelzebul
\r (Mateo 12:22-32; Lucas 11:14-23; 12:10)
\p
\v 20 Pangulin Apu Jesus buy tawtagahunul na ha biyagaꞌ pamirmiyan na, ah lay na maarap mangan, ta nanguman nipanlumatêngaꞌ dêlan tawu. 
\v 21 Hin nabalitꞌan pamilyan Apu Jesus ya, ginagawa nan ati, sinundu yay na, ta ambalan tawtawu, “Nagꞌiibay nay kanan pangihipan.”
\p
\v 22 Mayinanamêt nalatêng kanan tagapanudun kautuhan ibat ha Jerusalem, buy ambala la, “Sinusuklutan yan Beelzebul\f + \fr 3:22 \fr*\fk Beelzebul:\fk* Hi Satanas ya ati.\f*, pinakamatagꞌay ha awꞌanitu. Buy ati ya nanamꞌin kapangyarian kanan mamaalih awꞌanitu.”
\p
\v 23 Kaya, binawêg Apu Jesus ya libun tawu buy nakinunghung ya kanla ha pamimighitan pagꞌiitbuh, “Magawa kayan Satanas ya paalihinaꞌ kaparihu na? Simpri, ahê. 
\v 24 Nu hay gihay puun, mipapati buy mimihiyay kanan nasasakupan, bumagsakaꞌ pamumunu na. 
\v 25 Habatu mêtaꞌ nangyayari nu nipapatiyaꞌ mitatalanak ha gihay biyag. 
\v 26 Kaya nu hi Satanas buy kanan kawkaparihu mipapati buy mimihiyay, bumagsak ya mêt buy ahêy na makaibangun pun. 
\v 27 Nuwa, hi Satanas maarin maitbuh ha malakasaꞌ tawu. Ah maarin pahukun magnanakawaꞌ biyag na nu ah ya pun gapuhun. Nu maigapuh yay na, maari yay nan matakawan.”
\p
\v 28 “Pakalêngꞌên yuy inunghung ku kayu, hay laat kasalanan buy hitalagyumanaꞌ mannunghung malaêt laban kan Apu Diyus, maarin mapatawad. 
\v 29 Nuwa, hitalagyumanaꞌ mannunghung malaêt laban ha Ispiritun Apu Diyus, alway nan mapatawad. Hay dapay atiyaꞌ kasalanan, ahêy na mapatawad makanuman.” 
\v 30 Habatuy ambalan Apu Jesus ta ambalan tawtagapanudun kautuhan, “Naanitu hi Apu Jesus.”
\s Hay Indu buy Pawpatêl Apu Jesus
\r (Mateo 12:46-50; Lucas 8:19-21)
\p
\v 31 Buy inlumatêngaꞌ indu buy pawpatêl Apu Jesus. Nakaêdêng hila ha mahawang buy impabawêg ya. 
\v 32 Dêlan tawuy nangakaitnu ha paligid Apu Jesus. Mayin nannunghung kana, “Dilag ha mahawangaꞌ indu yu buy pawpatêl yu, impapabawêg kawu.”
\p
\v 33 Tinumbay hi Apu Jesus, “Tanda yu, nu hita indu ku buy pawpatêl ku?”
\p
\v 34 Binalay nay tawtawu ha paligid na, buy ambala, “Hakawuy indu ku buy pawpatêl ku! 
\v 35 Ta hitalagyumanaꞌ hinuhumunul ha kaluuban Apu Diyus, habatuy indu ku buy pawpatêl ku.”
\c 4
\s Hay Paghaharin Apu Diyus Maitbuh ha Mamibulaglag Bini
\r (Mateo 13:1-9; Lucas 8:4-8)
\p
\v 1 Nanudun uman hi Apu Jesus ha pingit Dagat Galilea. Ta ha kadlan tawung nakapaikut kana, naghakay ya ha gihay bangka buy baistu yan nitnu. Pan hay tawtawuy naman natayak ha pingit dagat. 
\v 2 Dêla yan intudun pagꞌiitbuh kanla. Ambala na, 
\v 3 “Manlêngê kawu! Mayin gihay mananêm namibulaglag bini. 
\v 4 Ha kanan pamibulaglag, mayin bawbinin nanabu ha diyan. Inlumatêngaꞌ awꞌibun ta tinuktukaꞌ binin bantu. 
\v 5 Mayin mêt nanabuy bini ha kabatuwanaꞌ mayin makayêkaꞌ luta. Agad tinumubuy bini, ta manipisaꞌ luta. 
\v 6 Nuwa hin nasikatan allêwaꞌ ati buy naumutan, nayanguy ati ta alwan malalêy yamut. 
\v 7 Mayinanaman binin nanabu ha lamunaꞌ madiwi. Inlumabungaꞌ lamun, pinagkêhkêhanaꞌ tinumubuy bini kaya ah ya nanagêy. 
\v 8 Hay kanayunaꞌ naman nanabu ha matabay luta. Tinumubuy ati, inlumagu buy nanagêy. Mayin katamtaman diliyaꞌ tagêy, hay kanayunaꞌ naman dêla, hay kanayunaꞌ naman matagêy.”\f + \fr 4:8 \fr*\fk Mayin katamtaman diliyaꞌ tagêy, hay kanayunaꞌ naman dêla, hay kanayunaꞌ naman matagêy.\fk* Ha Griego, “Masaganay tagêy, mayin tig tatlumpu, mayin animnapu buy gihan daan.” \f* 
\v 9 Pagkayari, innunghung Apu Jesus, “Hakawun libun nanlêlêngê, dapat yun pakaihipinaꞌ innunghung kun ati.”
\s Angkaya Ginagamitaꞌ Pagꞌiitbuh?
\r (Mateo 13:10-17; Lucas 8:9-10)
\p
\v 10 Hin nakauliyanay tawtawu, nagtanungaꞌ labinluway tagahunul na buy umnuy awyun la, nu hita labay tutulun pagꞌiitbuh bantu. 
\v 11 Ambalan Apu Jesus kanla, “Impatanda kuy na kayuy lihim ha paghaharin Apu Diyus, nuwa ha kanayun, impahayagaꞌ ati ha pagꞌiitbuh. 
\v 12 Ginagawa kuy ati takay matupadaꞌ dilag ha kasulatan Apu Diyus,
\q2 ‘Mamalay man hilan mamalay, ah hila makaakit.
\q1 Manlêngê man hilan manlêngê, ah hila makatêbêk.
\q1 Ta nu matêbêk la, dat magsisi hila ha kanlan kawsalanan
\q1 Buy patawarên hilan Apu Diyus.’ ”
\s Hay Kaulugan Pagꞌiitbuh Mamibulaglag Bini
\r (Mateo 13:18-23; Lucas 8:11-15)
\p
\v 13 Pagkayari, ambalan Apu Jesus kanla, “Nu ah yu matêbêkaꞌ pagꞌiitbuhaꞌ ati, pakapakun yun matêbêkaꞌ kanayun pun pagꞌiitbuh? 
\v 14 Hay binin imbulaglag, inꞌitbuh ha nunghung Apu Diyus. 
\v 15 Hay diyanaꞌ kinanabwan bini, inꞌiitbuh ha libun tawung nanlêlêngên nunghung Apu Diyus nuwa agad nalatêng hi Satanas, inagawaꞌ nunghung Apu Diyus ya nalêngê la. 
\v 16 Hay mabatuy rugalaꞌ namanaꞌ kinanabwan bini, inꞌiitbuh ha libun tawung hin nalêngêy nunghung Apu Diyus, natulan tinanggap la agad. 
\v 17 Nuwa alwan mataimtim ha pusu lay pagtanggap haati. Kaya ah nagtagalaꞌ kanlan pananampalataya. Paglatêng kairapan u pagꞌuusig ta ha pananampalataya la ha nunghung Apu Diyus, agad hilan nagpatalibukut ha kanlan pananampalataya.”
\p
\v 18 “Hay lutang mayin lamunaꞌ madiwi ya kinanabwan bini, inꞌiitbuh ha libun tawung nanlêlêngên nunghung Apu Diyus. 
\v 19 Nuwa ha libun alalahanin ha biyay, paghahangad yumaman buy paghahangad ha bawbagayaꞌ nanakit ha mundu, naliliwan lay nunghung Apu Diyus. Kaya ah nananagêyaꞌ nunghung Apu Diyus ha biyay la. 
\v 20 Nuwa hay matabay lutang pinaybulaglagan bini, inꞌiitbuh ha tawtawung nanlêlêngên nunghung Apu Diyus buy nanananggap ati. Kaya nananagêyaꞌ ati. Mayin kanayun, katamtaman diliyaꞌ tagêy, hay kanayunaꞌ naman dêla, hay kanayunaꞌ naman matagêy.”
\s Hay Pagꞌiitbuh ha Dêkêt
\r (Lucas 8:16-18)
\p
\v 21 Ambalan Apu Jesus kanla, “Alan magsindin dêkêt buy pagkayariy ihanip ha pamiantiyan u ha hilung pagꞌundagan. Alwa nan ipaluntuy dêkêt ha paypaluntuwan? 
\v 22 Habatu mêtaꞌ naman, alan nakatagung ahê malantad, buy alan lihimaꞌ ahê mabunyag ha mahawang. 
\v 23 Hakawun nanlêlêngê, dapat yun pakaihipinaꞌ innunghung kun ati.”\f + \fr 4:23 \fr*\fk Hakawun nanlêlêngê, dapat yun pakaihipinaꞌ innunghung kun ati.\fk* Ha Griego, “Hay mayin têkaꞌ nakakalêngê, dapat manlêngê.” \f*
\p
\v 24 Ambala na pun, “Unawaên yun mahampataꞌ kayung nalêlêngê kangku. Hay panyukataꞌ ginamit yu ha kanayun, habatu mêtaꞌ gamitin kayu buy higit pun istu.\f + \fr 4:24 \fr*\fk Hay panyukataꞌ ginamit yu ha kanayun, habatu mêtaꞌ gamitin kayu buy higit pun istu.\fk* Hay ibig sabin, biyan kawun Apu Diyus pagkatêbêk ayun ha kayung panlêlêngê buy lalu na pun dagdaganaꞌ pagkatêbêk yu. \f* 
\v 25 Ta hay tawung hinuhumunul ha nalêngê nan kapêtêgan, biyan pun pagkatêbêk. Nuwa hay tawung ahê hinuhumunul ha kapêtêgan, maski hay makayêkaꞌ natêbêk na, kêwên pun kana.”
\s Hay Pagꞌiitbuh ha Binin Tinutumubu
\p
\v 26 Ambalan Apu Jesus, “Hay paghaharin Apu Diyus, maiitbuh ha tawung namibulaglag bini ha gahak na. 
\v 27 Kaban magtarabahu ya ha allêw buy natutuluy ya ha yabi, hay binin imbulaglag nay tinutumubu, maski ah na tanda nu pakapakun. 
\v 28 Hay lutay nagpapatubu buy nagpapatagêy ha tanêm. Sinumibulaꞌ bini bayu nagkauhay. 
\v 29 Buy pagnawtuy na, agad aniin ta panawunanan anian.”
\s Hay Pagꞌiitbuh ha Butꞌun Mustasa
\r (Mateo 13:31-32, 34; Lucas 13:18-19)
\p
\v 30 Ambala pun Apu Jesus, “Haantu tamu pun kayan maitbuhaꞌ paghaharin Apu Diyus? Hita pagꞌiitbuhaꞌ gamitin tamu haati? 
\v 31 Dapay mêt atin butꞌun mustasa\f + \fr 4:31 \fr*\fk mustasa:\fk* Hay mustasan intatanêm ha bansan Israel mamhak, alwan dapay mustasa ha Pilipinas. Mayin tagꞌay labinluway talampakanaꞌ puun ati.\f*, pinakamakayêk ha laataꞌ butꞌu. 
\v 32 Nuwa nu maitanêmana buy tumubu, tumagꞌayaꞌ ati, higit pun ha kanayun tanêm. Maski awꞌibun, makapaghalay ha lêpêt ati.”
\p
\v 33 Impangaral Apu Jesus ya nunghung Apu Diyus ha dêlan pagꞌiitbuhaꞌ dapay ati, nuwa ha kaya lan matêbêk. 
\v 34 Alwa yan nangangaral ha libun tawu nu alwa yan ginugumamit pagꞌiitbuh, nuwa impapaliwanag nay naman ha libun tagahunul na, nu kakapad la.
\s Pinatgên Apu Jesus ya Daluh
\r (Mateo 8:23-27; Lucas 8:22-25)
\p
\v 35 Kinayabinan, ambala na ha tawtagahunul na, “Magbatah kitamu ha lipay dagat.” 
\v 36 Kaya inibuwatan tawtagahunul nay tawtawu buy naghakay mêt hila ha bangkan hinahakyan Apu Jesus. Mayin pun bawbangkan hinuhumunul kanla. 
\v 37 Biglan inlumatêngaꞌ malakasaꞌ dawêp. Sinabungkay mangamhakaꞌ alunaꞌ bangkang hinahakyan la, halus mapnun lanêmaꞌ ati. 
\v 38 Hi Apu Jesus, dilag ha bukutan, natutuluy yan nakaunan. Buy pinukaw yan libun tagahunul na, “Mistru, lumbug kitamuy na! Ala ha ihip yuy ati?”
\p
\v 39 Kaya napukaw ya buy ambala na ha dawêp, “Tênggên ka!” Buy ambala na ha dagat, “Tumining ka!” Ta tinênggên bayaꞌ dawêp buy tinuminingaꞌ dagat.
\p
\v 40 Ambala na ha tagahunul na, “Angkaya kawu nalilimu? Awta, ala kawun pananampalataya kangku?”
\p
\v 41 Nikalimu hila, buy ninununghung, “Hitalagyu kayay ati? Maski dawêp buy dagat, hinuhumunul ha utuh na.”
\c 5
\s Pinagaling Apu Jesus ya Tawung Sinuklutan Anitu
\r (Mateo 8:28-34; Lucas 8:26-39)
\p
\v 1 Inlumatêng hilan Apu Jesus buy tawtagahunul na ha lipay dagat ha lutang libun Geraseno. 
\v 2 Pagtabuy Apu Jesus ha bangka, hinalubung yan gihay liyaking sinuklutan anitu ibat ha liyangaꞌ lêbêngan. 
\v 3 Buy istu yay nan namimirmi ha lêbêngan. Alan makagapuh kana maski pun kadinay gamitin la. 
\v 4 Umnuy bisis yay nan kinadinaan ha gamêt buy bitih. Nuwa pinagbubuytu nay kadina buy pinaghihira nay tanikala ha gamêt na. Alay nan makabênbên kana. 
\v 5 Allêw ta yabi, dilag ya ha lêbêngan buy kabungꞌuyanan, nagbubungꞌu buy pinaghuhugat nan bawbatuy nawini na. 
\v 6 Hin natamulaw hi Apu Jesus liyaki, inlumukhu yan nagdani kana ta nagluhud. 
\v 7-8 Ambalan Apu Jesus ha anitu, “Haka anitu, magꞌalih ka ha tawung in!” Malakasaꞌ imbungꞌun liyaki, “Hita pakialam mu kangku, Apu Jesus ya Anak Katagꞌay tagꞌayan Apu Diyus. Mangaku ka kangku, ha lagyun Apu Diyus, ah mu ku pairapan.”
\p
\v 9 Tinanung yan Apu Jesus, “Hita lagyu mu?”
\p Tinumbay ya, “Hakuy kawan ta dêla kami.”
\p
\v 10 Nagmamakaingaluy anitu kan Apu Jesus, “Andi yu kami paalihin ha lutan ti.”
\p
\v 11 Ha alwan kadayuan, mayin nanangana mamhakaꞌ kawan babuy, ha dalisdis bud. 
\v 12 Nagmakaingalu hila, “Nu puwidi paulayan yu kami yanan magpahuk ha libun babuyaꞌ tu.” 
\v 13 Kaya pinaulayan hilan Apu Jesus. Nagꞌalih hila ha liyaki ta nagpahuk ha libun babuy. Nipanlumukhuy luwan libuy babuy palunghun ha bud, patabuy ha dagat buy nangalêmêh.
\p
\v 14 Hay mangalagan babuyaꞌ naman, nipanlumukhu buy imbalitay nangyari angga ha banwa. Kaya naku istuy tawtawu taêmên matandanaꞌ nangyari. 
\v 15 Pangalatêng la kan Apu Jesus, naakit lay liyaking ibat sinuklutan anitu ya pakaitnu. Nakabaru yay na buy matinuy nay ihip. Buy nalimuy tawtawu ha kapangyarian Apu Jesus ya nakapagpaalih anitu. 
\v 16 Hay nangyari ha tawung sinuklutan anitu buy ha bawbabuy, ingkuwintun nakaakit ha tawtawung kapilatêng. 
\v 17 Kaya pinakinunghungan la hi Apu Jesus, “Magꞌalih kawuy na kayti kanyan.”
\p
\v 18 Hin maghakayana hi Apu Jesus ha bangka, nakinunghung kanay liyaking ginumaling, “Makiawyun hakuy na kayu.”
\p
\v 19 Nuwa alwan nalabay hi Apu Jesus. Nakun, ambala na ha liyaki, “Muli ka tana kayu, ta ibalita mu kanlay laataꞌ ginawa kamun Panginuun buy nu pakapakun kan kinaingalwan.”
\p
\v 20 Kaya nagꞌalihaꞌ liyaki, impamalita na ha sampung banwa nu bawgêniꞌ Decapolis, hay laataꞌ ginawa kanan Apu Jesus. Nalgangaꞌ laataꞌ nakalêngên nangyari.
\s Hay Anak Jairo buy hay Babaying Dinadaya
\r (Mateo 9:18-26; Lucas 8:40-56)
\p
\v 21 Hin nagbalik hi Apu Jesus ha lipay dagat, pinibubuntunan yan kadlan tawu ha pingit dagat. 
\v 22 Hi Jairong namumunu ha biyag pamititipunan Hawjudio, naku mêt istu. Pagkaakit na kan Apu Jesus, nagluhud ya ha bitihan ati. 
\v 23 Nagmakaingalu ya kana, “Apu Jesus, naghihingaluy anak kun dalagitaꞌ. Nu maari hana, maku kawu kanyan ta ipatung yuy gamêt yu kana takayꞌêmên gumaling ya buy mabyay ya.” 
\v 24 Hin nakilaku ya kana, hinunul yan kadlan tawu buy dinalêhêkhêkan ya.
\p
\v 25 Mayin gihay babayi istuy labinluwan tawunanan dinadaya. 
\v 26 Maski nagpapagamut ya ha iba iban duktur, nagꞌiirap ya pun. Naubuhaꞌ laat ari arian na ha pagpapagamut na. Nuwa, ha halipa gumaling ya, lalu pun inlumalay hakit na. 
\v 27 Nabalitꞌan nay libun himalan ginawan Apu Jesus. Kaya nakipagdalêhêkhêkan ya ha tawtawu. Naku ya ha bukutan Apu Jesus taêmên madukpanaꞌ baru na. 
\v 28 Ta naihip babayi, “Nu madukpan kun diliyaꞌ baru na, gumalingakuy na.” 
\v 29 Hin nadukpan na ba barun Apu Jesus, biglan tinênggênaꞌ kanan pagdadaya buy natanam nan ginumaling yay na.
\p
\v 30 Agadanaman natanam Apu Jesus ya mayin inlumabas kanay kapangyarian. Kaya namalingay ya buy nagtanung, “Hita nandukpa ha baru ku?”
\p
\v 31 Ambala kanan tawtagahunul na, “Ha kadlan nakipagdalêhêkhêk kayu, angkaya kaw pun magtanung nu hita nandukpan baru yu?”
\p
\v 32 Nuwa inêlêwꞌêlêw nay paligid, nu hita nandukpan baru na. 
\v 33 Nuwa hay babayi, ta tanda nay nangyayari kana, nagdani yan nalilimu buy ginagalgal. Nagluhud ya kana, bayu innunghung kanay pêtêg. 
\v 34 Pagkayari, ambala kanan Apu Jesus, “Anak, pinagaling kay nan kamung pananampalataya. Muli kay na. Ah kay na magꞌalala ta ala kay nan hakit.”
\p
\v 35 Kaban kanunghung pun Apu Jesus ya babayi, nalatêngaꞌ tawtawung ibat ha biyag Jairo. Ambala la kan Jairo, “Ah yuy na abalaênaꞌ Mistru ta natiyanay anak yu!”
\p
\v 36 Nuwa hin nalêngên Apu Jesus ya innunghung la, ambala na kan Jairo, “Ah ka malimu, manampalataya kan dili.”
\p
\v 37 Ah na pinaulayan manghunul kanay kanayun ha biyag Jairo, nu alwan hilan Pedro, mipatêlaꞌ Santiago buy Juan. 
\v 38 Paglatêng la istu ha biyag Jairo, naakit Apu Jesus ya libun tawung nagkakaingay, mayin nananangih buy nanyêyêngêyêng. 
\v 39 Pagpahuk na ha biyag, innunghung na ha libun tawu, “Kaya kawu nagkakaingay buy nananangih? Alwan natiyaꞌ anak, natutuluy dili.”
\p
\v 40 Pinagkakayliyan yan tawtawu. Hin pinalabas na hilan laat, inꞌawyun na diliyaꞌ bapa buy indun anak buy tatluy tagahunul na bayu hila nagpahuk ha pagꞌundagan anak.
\p
\v 41 Dinukpan nay gamêt anak, ambala na, “Talitha kum.” Hay labay tutulun habatu, “Anak, mibangun ka.”
\p
\v 42 Agad, nibangunaꞌ anak buy nallyakuꞌ. Kaya labis nalgangaꞌ tawtawu ha nangyari. (Hay habatuy anak, labinluway tawun.) 
\v 43 Nuwa mahigpit inꞌutuh kanlan Apu Jesus ya, “Andi yu sabin maski ha hitalagyumanaꞌ nangyari.” Pagkayari, ambalan Apu Jesus kanla, “Pakanên yuy nay anak.”
\c 6
\s Ahê Tinanggap hi Apu Jesus ha Nazaret
\r (Mateo 13:53-58; Lucas 4:16-30)
\p
\v 1 Nuli hi Apu Jesus ha kanan sariling banwa. Hinumunul kanay tawtagahunul na. 
\v 2 Paglatêng Allêw Pamamahinga, naku ya ha biyag pamititipunan Hawjudio buy nanudu ya istu. Nalgangaꞌ tawtawung nanlêngê kana buy ambala, “Haantu na kayan nakuway katalinuwan nan in? Buy hita katalinuwanaꞌ atiyaꞌ inꞌibi kana? Pakapakun ya nanggagawan makapagtaka? 
\v 3 Alwa nan hiyay karpintirun anak Maria, pawpatêl na hilan Santiago, Jose, Judas buy Simon? Alwa nan kayti mêt namimirmiyaꞌ pawpatêl nan babayi?” Kaya ah ya pinanlêlêngꞌan.
\p
\v 4 Ambalan Apu Jesus kanla, “Hay gihay tagapannunghung Apu Diyus, inggagalang maski haantu. Nuwa ha sarili nan banwa buy ha kanan kamagꞌanak buy ha pamilya, ah ya inggagalang.”
\p
\v 5 Habatuy dahilan kaya uumnuy nagawa nan himala istu. Ta hay ginawa na tana, impatung nay gamêt na ha umnuy mayin hakit taêmên mapagaling hila. 
\v 6 Nagtaka ya ha kawalꞌan lan pananampalataya.
\s Inutuhan Apu Jesus ya Labin Luway Tagahunul
\r (Mateo 10:5-15; Lucas 9:1-6)
\p Inlibut Apu Jesus ya bawbaryu ta nangaral ya ha tawtawu. 
\v 7 Binawêg nay labinluwaꞌ nan tagahunul ta inutuhan nan luwa luwa. Binyan hilan kapangyarihanaꞌ magpaalih anitu. 
\v 8 Buy inbilin kanla, “Ah kawu mantan hitalagyuman ha kayung paliyaliyaku, maski hitalagyumanaꞌ maêkan, pira u bag. Mantan kawu tanan tukud. 
\v 9 Maari kawun magsuut sandalyas, nuwa ah kawu mantan pagpalitaꞌ baru.
\p
\v 10 Nu pinatuluy kawu ha gihay biyag, baistu kawu tanan mamirmiꞌ angga ha magꞌalih kawu ha rugalaꞌ tu. 
\v 11 Nu ah kawu tanggapên u panlêngꞌan ha gihay rugal, magꞌalih kawu istu buy ipagpag yuy abu ha bitih yu bilang babala laban kanla.”
\p
\v 12 Kaya nagꞌalih hila takay mangaral ha tawtawu. Innunghung la, “Magsisi kawu ha kawkasalanan yu.” 
\v 13 Buy pinaalih lay madlan anitu ya sinumuklut ha tawtawu. Pinuyukan lan langisaꞌ dêlan mayin hakit buy ginumaling.
\s Hay Pagkamatin Juanaꞌ Tagapagbawtismu
\r (Mateo 14:1-12; Lucas 9:7-9)
\p
\v 14 Nabalitꞌan Herodes ya tungkul kan Apu Jesus ta kilalan kilala yay na maski haantu. Mayin umnuy nannununghung, “Hiya hi Juan, nabyay yan uman. Kaya nakakagawa yan hawhimala.”
\p
\v 15 Ambalay naman kanayun, “Hiya hi Eliasaꞌ tagapannunghung Apu Diyus hinlagi.”
\p Mayin nannununghung kanayun, “Giha ya ha tagapannunghung Apu Diyus, dapay tawtagapannunghung na hinlagi.”
\p
\v 16 Nuwa hin nabalitꞌan Haring Herodesa habatuy innunghung tawtawu, ambala na, “Hi Juanaꞌ habayin, ya pinutuhan kun u nabyay uman.”
\p
\v 17 Hinhatu kasi, pinupunan Juanaꞌ pakikitakpin Haring Herodes kan Herodias ya bayaw na, ya ahawan Felipe. 
\v 18 Panay yan pinannununghungan Juan, “Alwan tamay kuwên muy ahawan patêl mu.” Kaya impadakêp Haring Herodes hi Juan buy impakulung na.
\p
\v 19 Nangimkim puut hi Herodias kan Juan, ta labay nan ipapati. Nuwa ah na magawa. Ta ahê malabay hi Haring Herodes. 
\v 20 Nalilimu hi Haring Herodes kan Juan. Tanda nan matuynung buy banalaꞌ tawung ati, kaya impagtatanggul na. Maski naguguluy nakêm na ha tinutul Juan, natutula ya pun manlêngê kana.
\p
\v 21 Nuwa inlumatêng mêtaꞌ pagkakatawunaꞌ inêêtêng Herodias. Kaallêwan hinhatun Haring Herodes kaya nagdaus yan mamhakaꞌ ukasyun. Kinumbida nay libun nanunungkulan ha Galilea, libun matagꞌay ha sawsundalung Romano, buy kanayun punaꞌ kilalan tawu istu. 
\v 22 Hin urasanan kasiyaan, nagpahukaꞌ anakaꞌ dalagan Herodias ta naghayaw. Labisaꞌ tulan Haring Herodes buy bawbisita na, kaya ambalan Haring Herodes ha dalaga, “Mikikuwa ka kangkun maski hitalagyu, ibi ku kamu.” 
\v 23 Buy impangaku na kana, “Hitamanaꞌ ipikikuwa mu kangku, ibi ku, maski kalahati pun kayamanan kaharian ku.”
\p
\v 24 Kaya naglabas punaꞌ dalaga, nagtanung ha indu na, “Hita ipikikuwa ku kana?”
\p Buy ambalan indu na, “Hay un Juan ya Tagapagbawtismu.”
\p
\v 25 Kaya nagmadalin nagbalikaꞌ dalaga kan Haring Herodes, “Labay ku hapaêg mêt, ipaluntu yu ha bandihaduy un Juan ya Tagapagbawtismu buy ibi yu kangku.”
\p
\v 26 Labisaꞌ atin ingkalungkut Haring Herodes, nuwa ah ya makatanggi ha dalaga ta nangaku ya ha mangalêngên bawbisita. 
\v 27 Kaya agad nan impalakuy gihay sundalu ha bilangguan takay kuwênaꞌ un Juan. Nakuy sundalu istu ta tinupadanay inꞌutuh Haring Herodes kana. 
\v 28 Impaluntu nay un Juan ha bandihadu. Inꞌabut na ha dalaga ta inꞌibi nay naman ha indu na. 
\v 29 Hin nabalitꞌan libun tagahunul Juan ya nangyari, kinwa lay nawinin ati buy inꞌêlbêng.
\s Pinakan Apu Jesus ya Higit Liman Libuy Tawu
\r (Mateo 14:13-21; Lucas 9:10-17; Juan 6:1-14)
\p
\v 30 Nagbalikaꞌ libun inutuhan Apu Jesus ya mangaral, ta ingkuwintu la kanay laataꞌ ginawa buy impangaral la. 
\v 31 Ha kadlan tawung inlulumatêng buy nagꞌaalih, alay na hilan uras mangan man. Kaya ambalan Apu Jesus ha tawtagahunul na, “Ibwatan tamu punaꞌ libun tawung ati. Maku kitamu ha kalinangan taêmên makapagpahinga kawun sandali.” 
\v 32 Kaya naghakay hila ha gihay bangka ta naku hila ha kalinangan.
\p
\v 33 Nuwa hin nagꞌalih hila, dêlan nakaakit buy nakakilala kanla. Kaya mabilisa naman naliyakuy tawtawu ibat ha iba iban banwa, palaku ha rugalaꞌ lakwun lan Apu Jesus. Buy nauna pun hilan inlumatêng istu. 
\v 34 Kaya hin nagtabuy hi Apu Jesus ha bangka, naakit nay kadlan tawu. Kinaingalwan na hila, ta dapay hilan tupan alan pastul. Buy tinudwanan hilan dêlan bagay.
\p
\v 35 Hin bandan hapunana, nagdani kan Apu Jesus ya libun tagahunul na. Buy ambala la, “Mistru, kalinangananay ati buy inyuyumabiyana. 
\v 36 Paliyakunun yuy na hila ha kalagpak baryu taêmên makahaliw hilan maêkan.”
\p
\v 37 Nuwa ambalan Apu Jesus kanla, “Hakawuy mamakan kanla.”
\p Tinumbay hila, “Mistru, manyaliw kami pun ipakan kanla? Pan abut walun buyanaꞌ alagan sahudaꞌ panyaliw maêkan la!”
\p
\v 38 Tinanung hilan Apu Jesus, “Umnuy tinapayaꞌ dilag kayu? Balayên yu paraw.”
\p Hin binalay la, ambala kan Apu Jesus, “Lilimay tinapay buy luluway isda.”
\p
\v 39 Pagkayari, inutuhan na hila, “Paitnun yu hilan guru gurupu ha kalamunan.” 
\v 40 Kaya nitnu hilan guru gurupu tig lilimampu buy tig gigihandaan. 
\v 41 Kinwan Apu Jesus ya limay tinapay buy luway isda, bayu naningal ya ha langit ta nagpasalamat kan Apu Diyus. Kaban pinagbihꞌil bihꞌil nay tinapay, kinumadlay ati, inꞌibi na ha tawtagahunul na takay iibi ha libun tawu. Habatu mêtaꞌ ginawa na ha luway isda. 
\v 42 Nangan hilan laat buy nangabhuy. 
\v 43 Pagkayari lan nangan, tinipun lay nitlay tinapay buy isda ta nakapnu hilan labinluway baskit. 
\v 44 Hay nakapangan tawtinapay, liman libuy kaliyakiyan.\f + \fr 6:44 \fr*\ft Ha Judio hinhatu, kalyakyan diliyaꞌ binibilang. Nuwa pinakan mêtaꞌ babayi buy anak.\ft*\f*
\s Nalliyaku hi Apu Jesus ha Babun Lanêm
\r (Mateo 14:22-33; Juan 6:15-21)
\p
\v 45 Pagkayari, pinahakay agad Apu Jesus ya tawtagahunul na ha bangka ta pinaunay na hila ha banwan Betsaida, ha lipay dagat. Kaban hay libun tawuy naman, pinauli nay na. 
\v 46 Hin nakapagpatanda yay na ha libun tawu, hinumukpa yay na ha bungꞌuy takay manalangin. 
\v 47 Hin yabiyana, gigihan nanalangin hi Apu Jesus. Dilagaꞌ naman ha gitnan dagataꞌ bangkang tawtagahunul na. 
\v 48 Naakit nay tawtagahunul nan irap manyagwan, ta nakasalungat hila ha dawêp. Hin hawang hawanganaꞌ, nanghunul kanla hi Apu Jesus ya nalliyaliyaku ha babun lanêm. Lampasan na hana hila. 
\v 49-50 Nuwa, hin naakit tawtagahunul nan nalliyaliyaku ya ha babun lanêm, indap la anitu kaya nalimu hila buy nagbubungꞌu. Nuwa nannunghung agad hi Apu Jesus, “Hakuy ati, ah kawu malimu. Lakasan yuy luub yu.” 
\v 51 Naghakay hi Apu Jesus ha bangka buy biglan tinênggênaꞌ dawêp. Kaya nalgang hila. 
\v 52 Maski naakit la punaꞌ himalan ginawan Apu Jesus ha tinapay, alwa la pun natêtêbêkaꞌ kapangyarian na, ta matigasaꞌ pusu la.
\s Pinagaling Apu Jesus ya Libun Mayin Hakit ha Genesaret
\r (Mateo 14:34-36)
\p
\v 53 Hin nakabatahana hila ha dagat, nalatêng hila ha lutang Genesaret. Baistu lan insadsadaꞌ bangka. 
\v 54 Pagtabuy la, agad nakilala hi Apu Jesus libun tawu istu. 
\v 55 Kaya nagꞌaapura hilan naku ha palibut rugal. Haantu la man mabalitꞌan dilag hi Apu Jesus, gigintan la kanay libun mayin hakitaꞌ dilag ha kalapayan. 
\v 56 Nu haantu ya man maku, ha baryu, banwa u bukid, gigintan tawtawuy mayin hakit ha pinagtitipunan tawtawu. Nagmamakaingalu hila kan Apu Jesus, ambala la, “Mistru, nu maari madukpan yan hanay tampuh kayung baru.” Buy hay laat nakadukpa kana, ginumaling.
\c 7
\s Hay Kawkaugaliyan
\r (Mateo 15:1-9)
\p
\v 1 Mayin nagdani kan Apu Jesus ya Pawpariseo buy libun tagapanudun kautuhanaꞌ ibat ha Jerusalem. 
\v 2 Naakit lay umnuy tagahunul Apu Jesus, ah hila hinuhumunul ha nakaugaliyan ninunu la ta nanangan hilan ahê nagꞌuuyah gamêt.
\p
\v 3 Hay Hawjudio laluy nay libun Pariseo, ahê pun mangan nu ahê pun magꞌuyah gamêt, bilang paghunul ha kaugaliyan kanlan ninunu. 
\v 4 Alwa pun hilan nanangan hitalagyumanaꞌ hinaliw la ha palingki anggan ah la pun ginagaway rituwal ha paglilinis\f + \fr 7:4 \fr*\fk rituwal ha paglilinis:\fk* Maarin hay paglilinis, ha nanghaliw u ha hinaliw.\f*. Madla pun hilan kaugaliyanaꞌ nambuh ati, pagꞌuuyah tawtasa, pagꞌuuyah pawpitsil buy pagꞌuuyah pamiantiyanaꞌ tansu.
\p
\v 5 Kaya tinanung yan Pawpariseo buy libun tagapanudun kautuhan, “Angkaya, ahê hinuhunul tawtagahunul muy libun kaugaliyan ninunu, ahê hila nagꞌuuyah gamêt bayu mangan.”
\p
\v 6 Tinumbay hi Apu Jesus kanla, “Pêtêgaꞌ impasulat Apu Diyus kan Isaias tungkul kayung pakitan tawun dili,
\q1 ‘Inggagalangakun tawtawung ati ha bêbêy la dili,
\q2 nuwa hay pusu la, madayu kangku.
\q1
\v 7 Alan alagay pagsamba la kangku,
\q2 ta hay intutudu lay awꞌutuh dilin tawtawu.’
\p
\v 8 Pinaulayan yuy utuh Apu Diyus ta hay hinuhunul yuy kaugaliyan tawtawu.”
\p
\v 9 Ambalan Apu Jesus, “Mahampat kawun mamaulay libun utuh Apu Diyus takayꞌêmên mahunul yuy libun kaugaliyan yu. 
\v 10 Nambuh hin tinutul Moises, ‘Igalang yuy kayung mangatuwa’ buy ‘Hay mannunghung malaêt ha kanan mangatuwa, dapat patin!’ 
\v 11 Nuwa intutudu yuy namanaꞌ hay ibi hana ha mangatuwa yu, ibi tana kan Apu Diyus. 
\v 12 Ah yuy na hila pinapaulayanaꞌ makatulung ha kanlan mangatuwa. 
\v 13 Ta ha paghunul yu ha kaugaliyanaꞌ minanaꞌ yu ha kayung ninunu, napaulayan yuy nay utuh Apu Diyus. Buy madla kaw pun ginagawan dapay ati.”
\s Hay Nagpaparumi ha Tawu
\r (Mateo 15:10-20)
\p
\v 14 Binawêg uman Apu Jesus ya tawtawu buy ambala kanla, “Manlêngê kawun laat buy pakaihipin yun mahampataꞌ nunghungun ku kayu. 
\v 15 Alwan hay nagpapahuk ha bêbêy tawuy nagpaparumi kana ha pamalayan Apu Diyus nu alwan hay inlulumabas ha bêbêy na.” 
\v 16 Hakawung libun nanlêlêngê pakaihipin yuy ati!
\p
\v 17 Hin inibwatan nay dêlan tawu, nagpahuk ya ha biyag ta nagtanung kanay tawtagahunul na, “Hita labay tutulun pagꞌiitbuh bantu?” 
\v 18 Ambalan Apu Jesus kanla, “Awta, kaya ah yu mêt natêbêk? Ta ah yu tanday hitalagyumanaꞌ kanên tawuy alwan habatuy makapagparumi kana? 
\v 19 Ta hitalagyumanaꞌ kanên na, alwan ha pusu nan nanaku nu alwan ha bituka na. Buy ilabas nay habatu.” Hin innunghungaꞌ atin Apu Jesus, impahayag na, “Puwidin kanênaꞌ laataꞌ maêkan.”
\p
\v 20 Ambala na pun, “Hay nangingibat ha pusun tawu, habatuy nagpaparumi kana ha pamalayan Apu Diyus. 
\v 21 Ta ha pusun tawu nangingibataꞌ mangalaêtaꞌ pagꞌiihip, nagꞌuudyuk kanan makitakêh ha alwa nan ahawa, manakaw, mamati, 
\v 22 mamitêtêpêl, manyakim buy manggawan laataꞌ kamalaêtan nambuh pandaraya, kabastusan, pagkainggit, panghihira ha kaparihu, pagyayabang buy kamulalaan. 
\v 23 Hay laat mangalaêtaꞌ ati, nangingibat ha pusun tawu buy nagpaparumi kana.”
\s Hay Pambihirang Pananampalatayan Babaying Alwan Judio
\r (Mateo 15:21-28)
\p
\v 24 Hin nagꞌalih hi Apu Jesus, naku ya ha rugal madani ha banwan Tiro. Paglatêng na istu, nakituluy ya ha gihay biyag. Ahê na hana labay ipatanda ha tawtawung dilag ya istu, kayan dili nabalitꞌan mêt. 
\v 25-26 Nakun, mayin gihay babaying alwan Judio. Taga Fenicia ya, sakup Syria. Buy mayin anakaꞌ babayi, sinuklutan anitu. Hin matandan nan dilag hi Apu Jesus, agad nan inlaku. Ta naglukub ya ha bitihan na, bayu nagmakaingalu, “Apu Jesus, paalihin yuy anitu ha anak ku.”
\p
\v 27 Nuwa, tinumbay hi Apu Jesus ha gihay pagꞌiitbuh, “Dapat pun pakanênaꞌ anak ta alwan taman kuwênaꞌ maêkan anak ta itambuk ha dawdêwêng.”\f + \fr 7:27 \fr*\ft Innunghung Apu Jesus ya ati takayꞌêmên ipaihip ha babayi, kaylangan na pun manulung ha Hawjudio bayu ha alwan Judio. \ft*\f*
\p
\v 28 Nuwa tinumbayaꞌ babayi, “Tama kawuy, Apu Jesus. Kayan dili, maski dawdêwêng ha hilung panganan, nanangan mumun nananabun anak.”
\p
\v 29 Kaya ambalan Apu Jesus kana, “Ha innunghung mun in, muli kay na ta nagꞌalihanay anitu ha anak mu.”
\p
\v 30 Nuli yay na, nalatêng nay anak na ha undagan, inibwatan yay nan anitu.
\s Pinagaling Apu Jesus ya Gihay Pipiyana Bingi Pun
\p
\v 31 Pagbalik Apu Jesus ibat ha banwan Tiro, dinuman ya ha banwan Sidon buy ha Decapolis\f + \fr 7:31 \fr*\fk Decapolis:\fk* Ibig sabin sampung banwa. \f*. Pagkayari, nagtuluy ya ha Dagat Galilea. 
\v 32 Baistu, gintan kanan tawtawuy gihay liyaking pipiyana bingi pun. Nakinunghung hila kan Apu Jesus, “Apu Jesus, ipatung yuy gamêt yu ha liyaki takayꞌêmên gumaling ya.”
\p
\v 33 Indayu pun Apu Jesus ya liyaki ha tawtawu. Ta impahuk nay dawdaliri na ha luway têk liyaki. Bayu tinupayan nay daliri na ta impuyuk ha dilan ati. 
\v 34 Naningal hi Apu Jesus ha langit, buy nakatipuhung inawanên buy ambala ha liyaki, “Effata!” Hay labay tutulun, “Mabuksan!” 
\v 35 Nakalêngê agadaꞌ liyaki buy nakapannunghung yan mahampat.
\p
\v 36 Pinagbilinan nay tawtawu, “Andi yu ipamalitay nangyari.” Nuwa maski innunghung na, lalu la pun ingkalataꞌ ati. 
\v 37 Nalganganaꞌ libun tawu, buy ambala la, “Mahampataꞌ namanaꞌ laataꞌ ginagawa na! Nakapannunghunganay pawpipi, nakalêngêy nay bawbingi.”
\c 8
\s Hay Pamamakan ha Apataꞌ Libun Tawu
\r (Mateo 15:32-39)
\p
\v 1 Pagkayarin umnuy allêw, nititipun umanaꞌ tawtawu kan Apu Jesus. Hin alay na hilan maêkan, binawêg nay tawtagahunul na, ambala na, 
\v 2 “Naiingaluwaku ha tawtawung ati. Ta tatluy allêw kuy na hilan awyun, alay na hilan maêkan. 
\v 3 Nu paulin kuy naman hilan bitilin, dat mahilu hila ha diyan ta madayu punaꞌ ibatan kanayun kanla.”
\p
\v 4 Tinumbayaꞌ tawtagahunul na, “Haantu kitamun mangwan maêkan kayti ha kalinangan, maiibi ha kadlan tawtawung in?”
\p
\v 5 Tinanung hilan Apu Jesus, “Umnuy tinapayaꞌ dilag bahên kayu?”
\p Ambala la, “Pitu.”
\p
\v 6 Pinaitnun Apu Jesus ya tawtawu ha luta. Kinwa nay pituy tinapay bayu nagpasalamat kan Apu Diyus. Pagkayari, binihꞌil bihꞌil nay ati buy kinumadla. Bayu inꞌibi na ha tawtagahunul na buy impagꞌiibi ha tawtawu. 
\v 7 Mayin mêt hilan umnuy mangkayêkaꞌ isda. Pinasalamatan mêt Apu Jesus ya habatu buy inꞌutuh nan ipagꞌiibi mêt ha tawtawu. 
\v 8 Nangan hila buy nabhuy. Pagkayari, tinipun lay nitla ta nakapnu hilan pituy baskit. 
\v 9 Apatalibun tawuy nakapangan. Pagkayari, pinauli hilay nan Apu Jesus. 
\v 10 Ta agad yan naghakay ha bangka awyunaꞌ tawtagahunul na. Bayu naku hila ha banwan Dalmanuta.
\s Nakikuwan Himalay Pawpariseo
\r (Mateo 16:1-4)
\p
\v 11 Paglatêng la baistu, mayin nipanlumatêngaꞌ Pawpariseo ta nakipagtalu kan Apu Jesus. Labay yan subukan, kaya hiniling lan magpaakit yan himala ibat kan Apu Diyus takay mapapêtganaꞌ sugu yan Apu Diyus. 
\v 12 Nuwa, nakatipuhung malalê hi Apu Jesus. Ambala na, “Angkaya nanangkap himalay tawtawu ha panawunaꞌ ati? Pakalêngꞌên yuy inunghung ku kayu, alan hitalagyumanaꞌ himalan ipaakit kayu.”
\p
\v 13 Pagkayari, inibwatan nay na hila. Naghakay ya ha bangka buy nagbatah ha lipay dagat.
\s Hay Pampaalsan Pawpariseo buy Haring Herodes
\r (Mateo 16:5-12)
\p
\v 14 Naliwan tawtagahunul Apu Jesus ya mantan dêlan tinapay. Gigihay baun lan tinapay ha bangka. 
\v 15 Nagbilin hi Apu Jesus kanla, “Magꞌingat kawu ha pampaalsan Pawpariseo buy Haring Herodes.”
\p
\v 16 Ninununghungaꞌ tawtagahunul Apu Jesus, “Innunghung nay habatu ta ala kitamun gintanaꞌ tinapay.”
\p
\v 17 Tandan Apu Jesus nu hitalagyuy pinununghungan la, kaya innunghung na kanla, “Angkaya yu pinununghunganaꞌ ala kawun gintanaꞌ tinapay? Ah yu pun natatandan u natêtêbêk? Matigas punaꞌ pusu yu? 
\v 18-19 Mayin kawun mata, nuwa ah yu nanaakit. Mayin kawun têk, nuwa ah yu nalêlêngê. Naliwan yuy na hin pinagbihꞌil bihꞌil kuy limay tinapay para ha liman libuy tawu? Umnuy baskitaꞌ napnu yu ha nitlay tinapay?”
\p Tinumbay hila, “Labinluway baskit!”
\p
\v 20 “Hin pinagbihꞌil bihꞌil kuy pituy tinapay para ha apatalibuy tawu, umnuy baskitaꞌ napnu yu ha nitlay tinapay?”
\p Tinumbay hila, “Pituy baskit!”
\p
\v 21 Buy ambalan Apu Jesus kanla, “Ah yu pun natêtêbêkaꞌ labay kun tutulun kayu?”
\s Pinagaling Apu Jesus ya Liyaking Bulag ha Betsaida
\p
\v 22 Paglatêng la ha banwan Betsaida, mayin nantan gihay liyaking bulag kan Apu Jesus. Nagmakaingalu hila, “Apu Jesus ipatung yuy gamêt yu kana takayꞌêmên gumaling ya.” 
\v 23 Kaya tinambay Apu Jesus ya liyaki palabas Betsaida. Paglatêng la ha mahawang, tinupayan nay gamêt na buy impuyuk na ha matan liyaki. Bayu impatung nay gamêt na ha liyaki buy nannunghung, “Mayin kay nan nanaakit?”
\p
\v 24 Naningala liyaki buy ambala, “Nakakaakitakuy nan tawtawu, kayan dili dapay hilan pawpuun kayung nallyalyaku.”
\p
\v 25 Kaya impatung uman Apu Jesus ya gamêt na ha matan liyaki. Pagkayari, namalay mahampataꞌ liyaki buy hinumawanganay kanan pamalayan. 
\v 26 Pinauli yay nan Apu Jesus nuwa binilinan ya, “Ah kay na magbalik ha Betsaida.”
\s Hay Pahayag Pedro Tungkul kan Apu Jesus
\r (Mateo 16:13-20; Lucas 9:18-21)
\p
\v 27 Naku hi Apu Jesus buy kanan tagahunul ha bawbaryun sakup banwan Cesarea ha Filipos. Kaban nalliyaliyaku hila, tinanung Apu Jesus ya kanan tawtagahunul, “Hitalagyuwaku kanuh ambalan tawtawu?”
\p
\v 28 Tinumbay hila, “Mayin nannununghung, hakawu kanuh hi Juan ya Tagapagbawtismu. Mayin mêt nannununghung, hakawu kanuh hi Elias ya tagapannunghung Apu Diyus hinlagi. Hay kanayunanaman nannununghung, giha kaw mêt kanuh ha tawtagapannunghung Apu Diyus.”
\p
\v 29 Tinanung hilan Apu Jesus, “Nuwa para kayu, hitalagyuwaku?”
\p Tinumbay hi Pedro, “Hakawuy Criston impangakun Tagapagligtas.” 
\v 30 Ambalan Apu Jesus kanla, “Ah yu ipatanda maski ha hitalagyumanaꞌ hakuy Cristo.”
\s Hay Unan Pagpapahayag Apu Jesus Tungkul ha Kanan Kamatiyan
\r (Mateo 16:21-28; Lucas 9:22-27)
\p
\v 31 Nagꞌumpisan mangaral hi Apu Jesus ha tawtagahunul na, “Hakuy nangibat ha langitaꞌ Inꞌanak Tawuy kaylangan magdanas madlan pagꞌiirap. Itakwilakun pawpuun Judio, libun namamaalan pari buy tawtagapanudun kautuhan. Ipapatiyaku, nuwa ha ikatlun allêw, mabyay uman.” 
\v 32 Impaliwanag nay laataꞌ ati kanla. Hin malêngên Pedroy habatu, tinambay na hi Apu Jesus ha gihay pingit buy pinannunghungan. 
\v 33 Nuwa inumarap hi Apu Jesus ha kanan tawtagahunul buy ambala kan Pedro, “Magꞌalih ka kayti! Tinutuksu mu kun dapay kan hi Satanas! Hay iniihip muy alwan ha labay Apu Diyus nu alwan ha labay tawu!”
\p
\v 34 Pagkayari, binawêg nay tawtawu buy tawtagahunul na. Ambala na kanla, “Hitalagyumanaꞌ labay humunul kangku, dapat liwanan nay kanan sariling labay. Buy handa nan arapênaꞌ maski kamatiyan dapay pamamasan krus alang alang ha paghunul na kangku. 
\v 35 Ta hay tawung naghahangad magligtas kanan biyay, mawalꞌan ati. Nuwa hay tawung naghahangad magꞌalay kanan biyay alang alang kangku buy ha Mahampataꞌ Balita, magkarun biyay ya alan anggan. 
\v 36 Hita mapalan gihay tawu nu mapakana manaꞌ laataꞌ bagay ha mundu, nuwa ah nay naman makuway biyay ya alan anggan? 
\v 37 Ta alan maiibiyaꞌ tawu takay makuwa nay biyay ya alan anggan. 
\v 38 Nu haku buy tawtudu kuy ikadêngꞌêy hitalagyuman, ha panawunaꞌ atin makasalananaꞌ tawtawu buy alwan tapat kan Apu Diyus, ikadêngꞌêy ku ya mêt nu hakuy nangibat ha langitaꞌ Inꞌanak Tawuy mapakayti, taglayaꞌ kapangyarian kangkun Bapa buy awyunaꞌ bawbanalaꞌ anghil.”
\c 9
\p
\v 1 Ambalan Apu Jesus kanla, “Pakalêngꞌên yuy inunghung ku kayu. Mayin umnu kayuy ahê mati anggan ah la pun maakitaꞌ paghaharin Apu Diyus ya mayin kapangyarihan.”
\s Hay Pagbabayun Anyun Apu Jesus
\r (Mateo 17:1-13; Lucas 9:28-36)
\p
\v 2 Pagkalibah animaꞌ allêw, inꞌawyun Apu Jesus hilan Pedro, Santiago buy Juan ha gihay matagꞌayaꞌ bungꞌuy, kakapad la istu. Kaban nakabalay hila kan Apu Jesus nagbayuy kanan anyu. 
\v 3 Nagin puting putiyaꞌ baru na, makasilaw balayên. Alan hitalagyuman kayti ha munduy makapagpaputin dapay habatu. 
\v 4 Baistuy nagpakit kanla hi Elias buy hi Moises. Buy nakinunghung hila kan Apu Jesus. 
\v 5 Innunghung Pedro kan Apu Jesus, “Mistru, mahampataꞌ dilag kitamu kayti! Manggawa kamin tatluy atêp. Giha para kayu, gihay para kan Moises, gihay para kan Elias!” 
\v 6 Nanunghung nay ati ta ha subran limu la, ah na tanday kanan sabin. 
\v 7 Pagkayari, tinakpan hilan ulap. Buy mayin hilan nalêngêy busisaꞌ nangibat ha ulapaꞌ nannunghung. “Atiyaꞌ minamaal kun anak. Panlêngꞌan yu ya!” 
\v 8 Agad hilan namalay ha paligid nuwa alay na hilan naakit nu alwan hi Apu Jesus.
\p
\v 9 Hin palunghunanaꞌ hila ha bungꞌuy, kinanunghung hilan Apu Jesus, “Ah yu sabinaꞌ naakit yu ha hitalagyuman anggan hakuy nangibat ha langitaꞌ Inꞌanak Tawuy ahê pun nabyay uman.” 
\v 10 Kaya ah la innunghung ha hitalagyumanaꞌ pangyayarin ban tu. Hin kakapad lay na, ninununghung mêt hila nu hita labay nan nunghungun ha pagkabyay uman. 
\v 11 Nagtanung hila kan Apu Jesus, “Angkaya innunghung tawtagapanudun kautuhanaꞌ magbalik pun hi Elias bayu lumatêngaꞌ Criston impangakun Apu Diyus.”
\p
\v 12-13 Tinumbay ya kanla, “Pêtêgaꞌ habayin, kaylangan pun makalatêngaꞌ dapay kan Elias takayꞌêmên ihanday laataꞌ bagay. Nuwa sabin ku kayu, ‘Pêtêgaꞌ inlumatêngana hi Elias buy ginawan tawtawuy labay lan gawꞌên kana, dapay mêt ha nakasulat tungkul kana ha kasulatan.’ Nuwa, antakaya nasusulat mêt, hakuy nangibat ha langitaꞌ Inꞌanak Tawuy magtiis dêlan irap buy itakwil tawtawu?”
\s Pinagaling Apu Jesus ya Anakaꞌ Sinuklutan Anitu
\r (Mateo 17:14-21; Lucas 9:37-43)
\p
\v 14 Paglatêng lan Apu Jesus ha kanayun nan tawtagahunul, naakit lan dêlan tawuy nititipun baistu. Dilag mêt baistuy umnuy tawtagapanudun kautuhan, nakikiribati ha tawtagahunul Apu Jesus. 
\v 15 Hin naakit la hi Apu Jesus, nalgangaꞌ tawtawu buy palukhung nagdani ta namati kana. 
\v 16 Tinanung Apu Jesus ya tawtagahunul na, “Hita pinagriribatian yu?”
\p
\v 17 Mayin gihay liyaking tinumbay, “Mistru, gintan ku kayti ya anak kun liyaki ta pinapipi yan anitu. 
\v 18 Nu sinusuklutan yan anitu, natutumba ya, nagbubulay bêbêy na, nangêngêrtêkêtaꞌ ngêpên na buy naninigasaꞌ buun nawini na. Nakinunghungaku ha tagahunul yun paalihin lay anitu nuwa ah la kaya.”
\p
\v 19 Ambalan Apu Jesus kanla, “Hakawung lawlahin alan pananampalataya! Anggan makanuwaku pun magtiis kayu? Gitan yu kaytiya anak.” 
\v 20 Kaya gintan lay anak kan Apu Jesus. Nuwa, hin naakit anitu hi Apu Jesus, pinamêgpêg nay anak buy binumagsak ha luta, pinagulung gulung buy binubumulay bêbêy. 
\v 21 Tinanung Apu Jesus ya bapan anak, “Nakanu ya pun nagkapakun?”
\p Tinumbayaꞌ bapa, “Ibat pun hin makayêk ya. 
\v 22 Ma dalas yan intutumban anitu ha apuy buy ha lanêm takayꞌêmên mapati ya. Nuwa nu mayin kawun magawa, kaingalwan yu kami!”
\p
\v 23 Tinumbay kana hi Apu Jesus, “Antakaya mu innunghung, nu mayin nakun magawa? Hay laataꞌ bagay magawa ha tawung mayin pananampalataya kangku.”
\p
\v 24 Tinumbay agadaꞌ bapan anak, “Nananampalataya haku kayu, nuwa kulang pun. Dagdagan yu punaꞌ pananampalataya ku kayu!”
\p
\v 25 Hin maakit Apu Jesus ya kinukumadlay nay tawung inlulumatêng, pinannunghungan nay anitu buy ambala, “Hakan anituy nagpapapipi buy nagpapabingi ha anakaꞌ ati, inuutuhan katan magꞌalih kana. Ah kay na magbalik kana!”
\p
\v 26 Nagbungꞌuy anitu, pinamêgpêgaꞌ anak bayu nagꞌalih. Nambuh natiyaꞌ anak. Kaya ambalan kadlan, “Nati yay na!” 
\v 27 Nuwa dinukpan Apu Jesus ya gamêt anak buy impaêdêng na. Nêdêngaꞌ anak.
\p
\v 28 Hin nagpahuk hilan Apu Jesus ha biyagaꞌ inuulian la, tinanung yan tawtagahunul na, hin kakapadlay na, “Angkaya ah yan mapaalihaꞌ anitu?”
\p
\v 29 Tinumbay kanla hi Apu Jesus, “Hay habatuy kalasin anitu, panalangin diliyaꞌ makapagpaalih kana.”
\s Hay Ikaluwan Pagpapahayag Apu Jesus Tungkul ha Kanan Kamatiyan
\r (Mateo 17:22-23; Lucas 9:43b-45)
\p
\v 30 Nagꞌalih hila ha rugal bantu buy dinuman ha prubinsiyan Galilea. Ahê labay Apu Jesus ya matandan tawtawung dilag ya istu 
\v 31 ta tinutuduwanan nay tawtagahunul na. Ambala na kanla, “Hakuy nangibat ha langitaꞌ Inꞌanak Tawuy ipakabili ha tawtawu. Patin la ku nuwa mabiyayakun uman pagkalibah tatluy allêw.” 
\v 32 Nuwa alwa lan natêbêkaꞌ ambala na buy nalimu hilan magtanung kana.
\s Hitalagyuy Pinakadakila?
\r (Mateo 18:1-5; Lucas 9:46-48)
\p
\v 33 Nakalatêng hila ha banwan Capernaum. Buy hin dilagana hila ha biyag, tinanung hilan Apu Jesus, “Hitalagyun pinagriribatian yu nangun ha diyan?” 
\v 34 Alwa hilan sinumagut ta hay pinagriribatian la nu hitalagyuy pinakadakila kanla.
\p
\v 35 Kaya nitnu hi Apu Jesus ta binawêgaꞌ labinluway tagahunul buy ambala kanla, “Hitalagyuman kayuy labay magin pinakadakila ha laat, dapat magpakayêpa buy magin lingkud laat.” 
\v 36 Nangwa hi Apu Jesus gihay makayêkaꞌ anak buy pinaêdêng ha gitna la. Inampun nay ati ta innunghung na kanla, 
\v 37 “Nu hitamanaꞌ mananggap ha anakaꞌ dapay ati ha pananampalataya na kangku, dapay hakuy nay tinanggap na. Buy hitamanaꞌ mananggap kangku, alwan hakun diliyaꞌ tinanggap na nu alwan hay naysugu mêt kangku.”
\s Kagampi Tamuy Alwan Laban Kantamu
\r (Lucas 9:49-50)
\p
\v 38 Ambalan Juan kan Apu Jesus, “Mistru, nakaakit kamin tawung namamaalih anitu ha lagyu yu. Binawalan yan hiya ta alwa tamu yan kaawyun.”
\p
\v 39 Nuwa ambalan Apu Jesus, “Ah yu ya bawalan ta alan nanggagawan himala ha lagyu ku bayu mannunghung malaêt tungkul kangku. 
\v 40 Hay alwan laban kantamu, kagampi tamu. 
\v 41 Pakalêngꞌên yuy inunghung ku kayu, hitamanaꞌ mamꞌin gihay basun lanêm kayu ta hakuy Criston hinuhunul yu, siguradun makakuwan gantimpala.”
\s Libun Dahilan Pagkakasalaꞌ
\r (Mateo 18:6-9; Lucas 17:1-2)
\p
\v 42 “Nuwa hitalagyumanaꞌ pinangibatan pagkakasalan gihay makayêkaꞌ anakaꞌ nanampalataya kangku, mangêd punaꞌ itagkêh ha bêng nay mamhakaꞌ batu\f + \fr 9:42 \fr*\fk mamhakaꞌ batu:\fk* Ha Griego, gilingan batu.\f* ta itambuk ya ha dagat. 
\v 43-44 Nu gamêtaꞌ pinangibatan kamung pagkakasalaꞌ, putuhun mu! Mangêd punaꞌ gigihay gamêt mun magpahuk ha langitaꞌ mayin biyay ya alan anggan kisira ha luway gamêt mu nuwa maku kay naman ha impirnu, nu haantuy alan kamatiyanaꞌ apuy.”
\p
\v 45-46 “Nu bitih muy namanaꞌ pinangibatan pagkakasalaꞌ, putuhun mu! Mangêd punaꞌ gihay bitih mun magpahuk ha langitaꞌ mayin biyay ya alan anggan kisira ha luway bitih mu nuwa itambuk kay naman ha impirnu.”
\p
\v 47 “Nu hay mata muy pinangibatan pagkakasalaꞌ, dukutun mu! Mangêd punaꞌ gigihay mata mun magpahuk ha langitaꞌ mayin biyay ya alan anggan kisira ha luway mata mu nuwa itambuk kay naman ha impirnu. 
\v 48 Baistu ha impirnu, hay libun êwêl ahê nanati buy hay apuy ahê napapalêng.”
\p
\v 49 Ta balan gihay tawu, makaranas pagꞌiirap dapay kênan ahinan buy êwêkên ha apuy. 
\v 50 Mangêd punaꞌ ahin ta malaha, nuwa nu tumabꞌangaꞌ namanaꞌ ati, hita pamalaha yun uman? Iitbuh yuy sarili yu ha ahinaꞌ pamalaha ha sangkatauhan takay magkarun kawun kapayapaan ha gihat giha.”
\c 10
\s Hay Tudun Apu Jesus Tungkul ha Pamihiyay Miahawa
\r (Mateo 19:1-12; Lucas 16:18)
\p
\v 1 Nagꞌalih hi Apu Jesus ha Capernaum, naku ha prubinsiyan Judea buy nagbatah ya ha Ilug Jordan. Buy baistu, inlaku yan madlan tawu. Dapay mêt daan, nanudu ya kanla.
\p
\v 2 Mayin umnuy Pariseong naku kana taêmên subukan ya. Kaya nagtanung hila, “Pinauulayan kayan kautuhan Moises ya mikihiyayaꞌ liyaki ha kanan ahawa?”
\p
\v 3 Tinanung mêt hilan Apu Jesus, “Hitalagyuy inꞌuutuh kayung Moises?”
\p
\v 4 Tinumbayaꞌ Pawpariseo, “Pinaulayan Moises ya bayu mikihiyayaꞌ liyaki ha kanan ahawa, manggawa ya pun kasulatan pamikihiyay.”
\p
\v 5 Innunghung kanlan Apu Jesus, “Inꞌibin Moises kayuy kautuhan ban in gawan mangatigasaꞌ u yu. 
\v 6 Nuwa ha umpisa punaꞌ inlikhan Apu Diyusaꞌ mundu, ginaway nay liyaki buy babayi. 
\v 7 Gawan kayti, ibwatan liyakiyaꞌ kanan mangatuwa ta makiawyun ya ha kanan ahawa. 
\v 8 Buy hilan luway magin giha. Kaya alway na hilan luwa nu alwan giha tana. 
\v 9 Kaya hay piniawyun Apu Diyus, alwan dapat pihyayên tawu.”
\p
\v 10 Paglatêng la ha biyag, tinanung hi Apu Jesus tawtagahunul na tungkul ha pamihiyay miahawa. 
\v 11 Ambala na kanla, “Nu hiyayan liyakiy kanan ahawa ta magꞌahawan kanayun, nakikitakpi ya buy nagkasala ya ha una nan ahawa. 
\v 12 Habatu mêtaꞌ babayi, nu mikihiyay ya ha kanan ahawa ta magꞌahawan kanayun, nakikitakpi ya mêt.”
\s Pinagpalan Apu Jesus ya Mangkayêkaꞌ Anak
\r (Mateo 19:13-15; Lucas 18:15-17)
\p
\v 13 Gintan tawtawuy mangkayêkaꞌ anak kan Apu Jesus taêmên ipamanuy anak kana buy pagpalaên. Kayan dili, pinagbawalan hilan tawtagahunul na. 
\v 14 Hin naakit Apu Jesus ya nangyari, napuut ya ha tawtagahunul na. Ambala na, “Paulayan yun magdani kangkuy awꞌanak. Andi yu hila pagbawalan ta dapay kanlay pagharian Apu Diyus.” 
\v 15 Pakalêngꞌên yuy inunghung ku kayu, “Hay ahê mananggap ha paghaharin Apu Diyus dapay pagtanggap ha anakaꞌ makayêk, ahê pagharian Apu Diyus.” 
\v 16 Pagkayari, inampun nay awꞌanak, pinamanu buy pinagpala hila.
\s Hay Mayamanaꞌ Liyaki
\r (Mateo 19:16-30; Lucas 18:18-30)
\p
\v 17 Hin paalihana hi Apu Jesus, mayin gihay liyaking palukhung nagdani kana buy nagluhud. Nagtanung ya, “Mahampataꞌ Mistru, hitalagyuy gawꞌên ku takayꞌêmên magkarunakun biyay ya alan anggan?”
\p
\v 18 Tinumbay hi Apu Jesus, “Angkaya mu tinutula mahampataku? Hi Apu Diyus diliyaꞌ mahampat. 
\v 19 Tungkul ha tanung mu, tanda muy innununghung kautuhan. ‘Andi ka mamati. Andi ka makitakpi. Andi ka manakaw. Ah mu papêtêganaꞌ alwan pêtêg. Andi ka mandaya. Igalang muy kamung bapa buy indu.’ ”
\p
\v 20 Sinumagutaꞌ liyaki, “Mistru, ibat hin anakaku pun, hinunul kuy nay laat ban in.”
\p
\v 21 Binalay yan Apu Jesus ya mayin pagmamaal buy ambala, “Gihay bagay punaꞌ kulang kamu. Muli ka buy ipaghaliw muy laataꞌ kayamanan mu buy ibi muy pira ha mangairap taêmên mabꞌiyan kan kayamanan ha langit. Pagkayari humunul ka kangku.” 
\v 22 Katangih tangihaꞌ liyaki hin nalêngê nay ati. Buy nagꞌalih yan malungkut ta napakayaman na.
\p
\v 23 Namalay hi Apu Jesus ha paligid buy ambala ha tawtagahunul na, “Napakairap ha mayamanaꞌ magpasakup ha paghaharin Apu Diyus.”
\p
\v 24 Nagtaka hila ha innunghung Apu Jesus. Nuwa innunghung uman Apu Jesus, “Awꞌanak, napakairap talagan magpasakup ha paghaharin Apu Diyus. 
\v 25 Mas madali pun magpahukaꞌ gihay kamilyu ha lubut karayum kisira ha magpasakupaꞌ mayaman ha paghaharin Apu Diyus.”
\p
\v 26 Lalu pun nagtakay tawtagahunul na kaya nagtanung hila, “Nu habatu, hita pun aludaꞌ miligtas?”
\p
\v 27 Binalay hilan Apu Jesus buy ambala, “Ahê kayan iligtas tawuy kanan sarili nuwa kayan gawꞌên Apu Diyus ta hitalagyuman, kaya nan gawꞌên.”
\p
\v 28 Ambala kanan Pedro, “Magpakun kamiyaꞌ naman? Inibwatan yananay laat buy hinumunul kami kayu.”
\p
\v 29 Tinumbay hi Apu Jesus, “Pakalêngꞌên yuy inunghung ku kayu. Hay tawung nangibwat biyag, pawpatêl, mangatuwa, awꞌanak u luta dahilan kangku buy ha Mahampataꞌ Balita, 
\v 30 gihandaan bisis nan matanggapaꞌ inibwatan na, kaawyunaꞌ pagꞌiirap, kaban dilag ya pun kayti. Nuwa ha lumatêngaꞌ panawun, mabꞌiyan yan biyay ya alan anggan. 
\v 31 Nuwa hay tawung nagpapakatagꞌay hapaêg, lumatêngaꞌ allêw mipakayêpa. Buy hay tawung nipakayêpa hapaêg, hiyay mitagꞌay paglatêng allêw.”
\s Hay Ikatlun Pannununghung Apu Jesus ha Kanan Kamatiyan
\r (Mateo 20:17-19; Lucas 18:31-34)
\p
\v 32 Kaban pahukpa hila palakun Jerusalem, nauuna kanla hi Apu Jesus. Nagtakay tawtagahunul na buy nalimuy naman ya kanayunaꞌ hinuhumunul kana. Impaalibun Apu Jesus ya labinluway tagahunul na, ta innunghung nan umanaꞌ mangyari kana. 
\v 33 “Manlêngê kawu! Pahukpa kitamuy nan Jerusalem. Ta hakuy nangibat ha langitaꞌ Inꞌanak Tawuy iibi istu ha libun namamaalan pari buy ha tawtagapanudun kautuhan. Hatulan nakun kamatiyan buy iibi ha alwan Judio. 
\v 34 Insultuun la ku, tupayan, paghahampasên buy patin. Nuwa ha ikatluy allêw, mabiyayakun uman.”
\s Hay Kahilingan Santiago buy Juan
\r (Mateo 20:20-28)
\p
\v 35 Nagdani kan Apu Jesus hilan Santiago buy Juanaꞌ anak Zebedeo. Nannunghung hila, “Mistru, mayin kami hanan kayêk labay.”
\p
\v 36 Ambalan Apu Jesus, “Hita labay yu?”
\p
\v 37 Sinumagut hila, “Hana, nu maghari kawuy na, makaitnu kami mêt ha dani yu, giha ha kanan buy giha ha kaliwa.”
\p
\v 38 Nuwa innunghung kanlan Apu Jesus, “Ah yu tanda nu hita impipikikuwa yu. Kaya yu kayan tiisinaꞌ pagdurusan tiisin ku? Kaya yu kayay irapaꞌ danasên ku?”
\p
\v 39 Sinumagut hila, “Awu, kaya yan.”
\p Ambalan Apu Jesus, “Pêtêgaꞌ matiis yuy laataꞌ ati. 
\v 40 Kayan dili, alwan hakuy mamili nu hita mitnu ha kanan ku buy ha kaliwa ku. Hay awꞌitnuwanaꞌ ati, para dili ha pinaglaanan kangkun Bapa.”
\p
\v 41 Hin natandan sampuy tagahunul nu hita impipikikuwan mipatêl, napuut hila kan Santiago buy Juan. 
\v 42 Kaya binawêg Apu Jesus ya laataꞌ tagahunul na, ta innunghung, “Tanda yu, hay intuturing pawpinunun alwan Judio, impapaakit lay kapangyarihan la ha libun tawtawung nasasakupan la. Buy maski hitalagyun labay la, nahuhunul nasasakupan la. 
\v 43 Nuwa alwa kawun dapat habatu. Ha halip, hitalagyu kayuy labay magin dakila, dapat magin lingkud yu. 
\v 44 Buy hitalagyuman kayuy labay magin pinunu, dapat magin alipên laat. 
\v 45 Haku bayaꞌ nangibat ha langitaꞌ Inꞌanak Tawuy naku kayti ha luta, alwan hakuy pinaglilingkuran nu alwan hakuy naglingkud kayu. Buy ibi kuy biyay ku takayꞌêmên mahagêp kuy madlan tawu ha kaparusaan.”
\s Nakaakit Agadaꞌ Bulagaꞌ hi Bartimeo
\r (Mateo 20:29-34; Lucas 18:35-43)
\p
\v 46 Inlumatêng hilan Apu Jesus ha banwan Jerico. Buy hin paalih yay na istu, kaawyun nay kanan tawtagahunul buy madla pun kanayun, nadanan lay gihay bulagaꞌ, hi Bartimeo, anak Temeo. Nakaitnu ya ha pingit diyan buy namamalimus. 
\v 47 Hin nalêngê nay dinuduman hi Apu Jesus ya tiga Nazaret, nagbubungꞌu ya, “Apu Jesus, lahin Haring David, kaingalwan yu ku!”
\p
\v 48 Binawalan yan tawtawu, “Tênggên kay na.”
\p Nuwa lalu pun inlumakasaꞌ bungꞌu na, “Apun Haring David, kaingalwan yu ku!”
\p
\v 49 Tinênggên hi Apu Jesus ta innunghung, “Bawgên yu ya.”
\p Kaya binawêg la hi Bartimeo buy innunghung, “Matula ka. Mêdêng ka ta impapabawêg kan Apu Jesus.”
\p
\v 50 Imbalag Bartimeyoy kanan balabal ta agad nagdani kan Apu Jesus.
\p
\v 51 Tinanung yan Apu Jesus, “Hita labay mun gawꞌên ku kamu?” Tinumbay ya, “Mistru, labay kun makaakit.”
\p
\v 52 Innunghung Apu Jesus kana, “Pinagaling kay nan kamung pananampalataya, muli kay na.” Nakaakit ya agad bayu hinumunul ya kan Apu Jesus ha diyan.
\c 11
\s Hay Matagumpayaꞌ Pagpahuk Apu Jesus ha Jerusalem
\r (Mateo 21:1-11; Lucas 19:28-40; Juan 12:12-19)
\p
\v 1 Hin palaku hilan Apu Jesus ha banwan Jerusalem, tinênggên hila ha Bungꞌuy Awꞌulibu\f + \fr 11:1 \fr*\fk Bungꞌuy Awꞌulibu:\fk* bungꞌuyaꞌ dêlan puun ulibu u ulibu \f*, madani ha bawbaryun Betfage buy Betania. Pinaunan Apu Jesus ya luway tagahunul na. 
\v 2 Ambala na kanla, “Maku kawu ha humunulaꞌ baryu. Paglatêng yu istu, maakit yuy gihay bisirun asnu, nakatagkêh, ahê pun nahakyan hitalagyuman. Kalagên yuy ati ta gitan yu kayti. 
\v 3 Nu mayin magtanung nu angkaya yu kalagênaꞌ asnu, sabin yu kanla, ‘Kaylangan Panginuun ta ibalik yan agad.’ ”
\p
\v 4 Kaya, naliyakuy luwa, buy naakit la bayaꞌ asnu ha danin diyanaꞌ nakatagkêh ha luwahan biyag. Hin kinalagan lay ati, 
\v 5 tinanung hilan tawtawung nakaêdêng istu, “Antakaya yu kinakalaga asnu ban in?” 
\v 6 Innunghung lay ambalan Apu Jesus, kaya pinaulayan hilan tawtawu.
\p
\v 7 Gintan lay asnu kan Apu Jesus, buy sinapinan lan balabalaꞌ bukut asnu bayu naghakay hi Apu Jesus. 
\v 8 Madlan tawuy nayꞌamak kanlan balabal ha diyan. Hay kanayunaꞌ naman, nayꞌamak mêt hawhangan pinutuh la ha bukid.
\p
\v 9 Hay libun nauuna kan Apu Jesus buy hay libun hinuhumunul kanay nagbubungꞌu, “Purihin hi Apu Diyus! Pagpalaên nay impagtan Panginuun! 
\v 10 Buy pagpalaên Apu Diyusaꞌ inlulumatêngaꞌ hari, dapay ha nunu tamung hi Haring David. Purihin tamu hi Apu Diyus ya dilag ha langit!”
\p
\v 11 Paglatêng Apu Jesus ha Jerusalem, naku ya ha timplu. Tinatamulaw nan mahampataꞌ laataꞌ bagay istu. Gawan payabiyana, naku ya ha Betania, kaawyun nay labinluwaꞌ nan tagahunul.
\s Insumpan Apu Jesus ya Puun Igus
\r (Mateo 21:18-19)
\p
\v 12 Kinaybukahan, hin nagꞌalih hila ha Betania, binitil hi Apu Jesus. 
\v 13 Mayin yan naakitaꞌ malabungaꞌ puun igus. Kaya dinaninan na buy binalay nu mayin tagêy. Nuwa ala yan naakit nu alwan puru dawên, ta ahê pun panawun igus. 
\v 14 Innunghung Apu Jesus ha puun, “Ibat hapaêg, alay nan makaêkan tagêy mu.” Nalêngên tawtagahunul nay habatu.
\s Hay Pagmamalasakit Apu Jesus ha Timplu
\r (Mateo 21:12-17; Lucas 19:45-48; Juan 2:13-22)
\p
\v 15 Paglatêng la ha Jerusalem, naku hi Apu Jesus ha timplu. Naakit nay nagtitinda buy nanyayaliw istu. Kaya intabuy na hila. Impagpapalukub nay lawlamisan mamalit pawpirang alwan tiga istu buy itnuwan nagtitindan kawkalapating inhahandug ha timplu. 
\v 16 Binawalan nay tawtawung nanantan paninda ha timplu. 
\v 17 Pagkayari, tinudwanan nay tawtawu istu. Ambala na, “Alwa nan innunghung Apu Diyus ha kasulatan, ‘Hay kangkun biyag, magin biyag dalanginan laataꞌ bansa.’ Nuwa ginawa yun punduan manakaw.”
\p
\v 18 Nabalitꞌan libun namamaalan pari buy tawtagapanudun kautuhanaꞌ ginawan Apu Jesus, kaya nangkap hilan paraan nu pakapakun yan patin. Nuwa nalilimu hila kana ta hinuhumangay libun tawu ha tudu na.
\p
\v 19 Kinayabinan nagꞌalih hi Apu Jesus ha Jerusalem awyun nay tawtagahunul na.
\s Hay Aral Ibat ha Nayanguy Puun Igus
\r (Mateo 21:20-22)
\p
\v 20 Kinadatunan, hin pabalikanaꞌ hila ibat ha Jerusalem, nadanan lay puun igus ta naakit lay nayanguy nay ati. 
\v 21 Naihipan Pedroy nangyari. Kaya innunghung na, “Mistru, balayên yuy puun igusaꞌ insumpa yu. Nayanguy na!”
\p
\v 22 Innunghung Apu Jesus kanla, “Manalig kawu kan Apu Diyus! 
\v 23 Pakalêngꞌên yuy innununghung ku kayu, nu mayin kawun pananalig, maarin nunghungun yu ha bungꞌuyaꞌ ati, ‘Maglipat ka ha dagat!’ Nu ah kawu magluway ihip buy manalig kawun mangyariyaꞌ habatu, mangyari bayaꞌ innununghung yu. 
\v 24 Tandaan yuy ati. Hitalagyumanaꞌ ipikikuwa yu ha panalangin, manalig kawun matanggap yuy nay ati ta matanggap yuy na bay. 
\v 25 Nu manalangin kawu, patawarên yu punaꞌ nagkasala kayu takayꞌêmên patawarên kaw mêt kayung Bapan hi Apu Diyus ha kayung kawkasalanan. 
\v 26 [Ta nu ah kawu magpatawad, ah kaw mêt patawarên kayung Bapan hi Apu Diyus.]”
\s Hay Tanung ha Kapangyarihan Apu Jesus
\r (Mateo 21:23-27; Lucas 20:1-8)
\p
\v 27 Paglatêng la ha Jerusalem, nagbalik hi Apu Jesus ha timplu. Kaban nalliyaliyaku ya istu, nagdani kanay namamaalan pawpari, tawtagapanudun kautuhan buy pawpuun Judio. 
\v 28 Innunghung la kan Apu Jesus, “Hita karapatan mun gawꞌênaꞌ ati ha timplu? Hita namꞌi kamun karapatanaꞌ in?”
\p
\v 29 Tinumbay hi Apu Jesus kanla, “Tanungun kitaw mêt. Nu sagutun yu ku, nunghungun ku mêt kayu nu hita karapatan kun manggawan ati. 
\v 30 Haantun ibataꞌ karapatan Juanaꞌ magbawtismu? Sagutun yu ku, kan Apu Diyus u ha tawu?”
\p
\v 31 Niriribati hila, “Nu sabin tamun ibataꞌ karapatan na kan Apu Diyus, sabin nay naman kantamu, ‘Kaya ah kawu naniwala kan Juan?’ 
\v 32 Nuwa nu sabin tamung ibat ha tawu, mapuut kantamuy tawtawu.” (Nalilimu hila ha tawtawu ta naniniwalay laataꞌ hi Juanaꞌ tagapannunghung Apu Diyus.)
\p
\v 33 Kaya tinumbay hila, “Alwa yan tanda.”
\p Innunghung Apu Jesus kanla, “Nu habatu, ah ku mêt sabin kayu nu haantun nangibataꞌ karapatan kun manggawan ati.”
\c 12
\s Hay Pagꞌiitbuh ha Mangalaêtaꞌ Manggagahak
\r (Mateo 21:33-46; Lucas 20:9-19)
\p
\v 1 Nangaral hi Apu Jesus ha tawtawu ha gihay pagꞌiitbuh. Ambala na, “Mayin gihay tawung nagtanêm ubas. Pinabakuran nay habatu buy nagpagawa yan panggêêkan ubas. Nagtayu yan matagꞌayaꞌ biyag pamantayan. Buy pagkayari pinaupahan nay kanan ubasan ha libun manggagahak. Bayu, naku ya ha madayun rugal. 
\v 2 Hin panawunanan pamiputin ubas, impalaku nay kanan utuhan ha libun manggagahakaꞌ nangungupaan ha kanan ubasan, takayꞌêmên kuwên nay dakay na. 
\v 3 Nuwa kinuyug libun manggagahakaꞌ utuhan na, binugbug, buy pinaalih lan alan pigtan. 
\v 4 Namagtan yan uman gihay utuhan, nuwa impakadêngꞌêy lay ati bayu pinatukaꞌ u. 
\v 5 Namagtan yay namêt giha punaꞌ utuhan. Nuwa pinati lay ati. Madla ya pun impagtan, nuwa binugbug mêtaꞌ kanayun buy pinagpapati mêtaꞌ kanayun.”
\p
\v 6 “Hin kahuli hulianana, ala yay nan maipagtan, kaya impagtan nay pinakamamaal nan anak. Inihip na, ‘Igalang lay anak ku.’ ”
\p
\v 7 “Nuwa hin naakit libun manggagahakaꞌ anak na, ambala la, ‘Dilaganay anakaꞌ tagapagmana. Kali kawu patin tamu ya, taêmên mapalaku kantamuy lutang manaên na.’ 
\v 8 Kaya kinuyug lay anak, pinati buy intambuk ha labas bakuran ubasan.”
\p
\v 9 Pagkayari, nagtanung hi Apu Jesus, “Hitalagyu kayan gawꞌên mayin arin ubasan? Tiyakaꞌ lakwun nay libun manggagahak, ta patin. Pagkayari paupaan nay kanan ubasan ha kanayun. 
\v 10 Ah yu nabasay talatan ati ha kasulatan?
\q1 ‘Hay batun tinanggiyan tagapagpaêdêng biyag,
\q1 Hiya aludaꞌ batun nagin pundasyun.
\q1
\v 11 Panginuun ya mayin gawan ati,
\q1 Buy hinuhumangaꞌ kitamu ha ginawa na.’ ”
\p
\v 12 Hin nakaêhêbaꞌ pawpuun Judion hilay mahawun Apu Jesus ya naypaêdêng biyag ha pagꞌiitbuh, labay lan hiyay dakpên nuwa nalimu hila ha tawtawu. Kaya pinaulayan la tana hi Apu Jesus buy nagꞌalih hila.
\s Hay Tanung Tungkul ha Pagbabayad Buwis
\r (Mateo 22:15-22; Lucas 20:20-26)
\p
\v 13 Impalakun pawpuun Hawjudio kan Apu Jesus ya umnuy Pawpariseo buy umnuy tauhan Herodes, ta lêngꞌên la hiya takayꞌêmên madakêp ha sabin na. 
\v 14 Nagdani hila buy ambala kana, “Mistru, tanda yana pêtêgaꞌ libun innununghung yu buy ala kawun kinakampian ta ah kawu namamalay ha katayuan gihay tawu nu alwan hay intutudu yuy nu hitalagyuy kapêtêgan tungkul ha kaluuban Apu Diyus. Hapaêg, tama kayan hakitamun Hawjudioy magbayad buwis ha Haring Roma? Dapat kitamu kayan magbayad u ahê?”
\p
\v 15 Nuwa tandan Apu Jesus ya nagkakanwari hila, kaya innunghung na, “Kaya yu ku sinusubukan ha tanung yun in? Mantan kawu paraw pira\f + \fr 12:15 \fr*\fk pira:\fk* Ha Griego, dinaryu. Hay dinaryu, pirang Romano. Hay alagan habatu katumbas walun buyanaꞌ suwildu. \f* haati ta balayên ku.”
\p
\v 16 Nantan hilan pira kan Apu Jesus. Nagtanung hi Apu Jesus, “Hita nagdampal buy naglagyun nanaakit yu ha pirang ti?”
\p Tinumbay hila, “Ha Haring Roma!”
\p
\v 17 Kaya ambalan Apu Jesus kanla, “Ibi yu ha Haring Romay kana, buy ibi yu kan Apu Diyus ya kana.” Hinumangaꞌ hila ha kanan sagut.
\s Hay Tanung Tungkul ha Pagkabiyay Uman
\r (Mateo 22:23-33; Lucas 20:27-40)
\p
\v 18 Mayin gihay grupun Hawjudio nu bawgêniꞌ Saduceo. Nagdani kan Apu Jesus buy nagtanung. (Hay libun tawung ati, ahê naniniwala ha pagkabiyay uman.) 
\v 19 Ambala la, “Mistru, ha batas insulat Moises, nu mati ya gihay liyaking alan anak ha kanan ahawa, hay nabalꞌu dapat pakasalan bayaw na, taêmên magkaanak hilan para ha ahawa nan nati.”
\p
\v 20 “Hapaêg, mayin pitun mipapatêlaꞌ kaliyakiyan. Nagꞌahaway panganay buy nati yan alan anak. 
\v 21 Kaya hay balꞌu napagꞌahawan kabuhwan, nuwa nati mêtaꞌ kabuhwan alan anak. Habatu mêtaꞌ nangyari ha ikatlun patêl 
\v 22 angga ha ikapitu. Naubuh hilan nating ala hilan anak ha babayi. Buy ha kahuli hulian, nati mêtaꞌ babayi. 
\v 23 Hapaêg, ha allêw pagkabiyay uman nangamamati, hitalagyuy magin tunayaꞌ ahawa na ha pituy kaliyakiyanaꞌ mipapatêl?”
\p
\v 24 Tinumbay hi Apu Jesus, “Maling mali kawu. Ta ah yu natêtêbêkaꞌ kasulatan Apu Diyus. 
\v 25 Ta ha pagkabiyay uman, alay nan pagꞌaahawa. Dapay mêt hilan awꞌanghil ha langitaꞌ alwan magꞌahawa. 
\v 26 Tungkulaꞌ naman ha pagkabiyay uman, ah yu nabasay insulat Moises? Hin dilag hi Moises ha nagliliyabaꞌ mayêpang puun kayu, ambala kanan Apu Diyus, ‘Hakuy Apu Diyus lan Abraham, Isaac buy Jacob.’ 
\v 27 Hay labay nunghungun, nanabiyay pun hila. Ta alwa yan Apu Diyus nawnati nu alwan Apu Diyus yan bawbiyay. Kaya maling mali kawu.”
\s Hay Pinakamaalagan Utuh
\r (Mateo 22:34-40; Lucas 10:25-28)
\p
\v 28 Mayin gihay tagapanudun kautuhan baistu, nanlêlêngên pagriribatian la. Nalêngê nan mahampataꞌ sagut Apu Jesus, kaya nagdani ya ta nagtanung mêt, “Hitalagyu kayay pinakamaalagan utuh?”
\p
\v 29 Tinumbay hi Apu Jesus, “Ati ya pinakamaalagan utuh. ‘Lêngꞌên yuy ati, libun taga Israel. Hay Panginuun tamun Diyus, kagiha gihay Panginuun, ala yan katbuh. 
\v 30 Kaya maalên muy kamun Panginuun Diyus, buung pusu, buung kalulwa, buung ihip, buy buung lakas.’ 
\v 31 Buy pangalaway ati, ‘Maalên muy kaparihu mu dapay pagmamaal mu ha sarili mu.’ Alay nan kanayunaꞌ utuh higit pun maalaga kisa ha luwan ti.”
\p
\v 32 Ambalan tagapanudun kautuhan, “Mistru, pêtêgaꞌ innunghung yu. Gigihan diliyaꞌ Apu Diyus buy maliban kana, alay nan kanayun. 
\v 33 Buy kaylangan, maalên yan buung pusu, buung ihip buy buung lakas. Kaylangan tamu mêt maalênaꞌ kantamun kaparihu dapay pagmamaal tamu ha kantamun sarili. Higitaꞌ maalagay ati kisa ha laat kalasin handugaꞌ inêêwêk buy kanayun pun libun handug.”
\p
\v 34 Hin nalêngên Apu Jesus ya mayin katalinuanaꞌ libun sagut na, ambala kana, “Madani kay nan mipasakup ha paghaharin Apu Diyus.” Ibat hin hatu, alay nan naglakas luubaꞌ magtanung kan Apu Jesus.
\s Hay Tanung Tungkul ha Cristo
\r (Mateo 22:41-46; Lucas 20:41-44)
\p
\v 35 Hin nanunudu hi Apu Jesus ha timplu, tinanung nay tawtawu, “Angkaya innununghung tawtagapanudun kautuhanaꞌ hay Criston impangakun tagapagligtas, lahin dili kanun Haring David? 
\v 36 Pan hi Haring David mêtaꞌ nannunghung ha patnubay Ispiritun Apu Diyus,
\q1 ‘Ambalan Apu Diyus kan Criston Panginuun ku,
\q2 “Mitnu ka ha kanan ku,
\q2 Angga ha mapasuku ku kamuy kamun kawkapati!” ’\f + \fr 12:36 \fr*\ft Salmo 110:1\ft*\f*
\p
\v 37 Hapaêg, nu binawêg Haring David Panginuun ya Cristo, pakapakun yan nagin lahi dilin Haring David?” Naliliway libun tawu ha panlêlêngê kan Apu Jesus.
\s Babala Tungkul ha Tawtagapanudun Kautuhan
\r (Mateo 23:1-36; Lucas 20:45-47)
\p
\v 38 Ambala pun Apu Jesus ha kanan panunudu, “Magꞌingat kawu ha tawtagapanudun kautuhan. Labayaꞌ labay lan mamasyalaꞌ nakasuut barun panudu. Buy labayaꞌ labay lan batiin hila ta igalang ha matawung rugal. 
\v 39 Labay lan mitnu ha itnuwan pandangal ha biyag pamititipunan Hawjudio buy ha libun handaan. 
\v 40 Inluluku lay bawbalꞌu takay makuwa lay ari arian libun ati. Buy kinakadangan lay panalangin la ta impapaakit lan mahampat hila. Kaya mas mabiyataꞌ parusan tanggapên la.”
\s Hay Alay Balꞌu
\r (Lucas 21:1-4)
\p
\v 41 Nitnu hi Apu Jesus ha danin pamiantiyan alay baistu ha timplu buy binabalay nay tawtawung naynanabun alay. Madlan mangayamanaꞌ naynabun mangamhakaꞌ alaga. 
\v 42 Mayin gihay mairapaꞌ balꞌu baistun nagdani buy naynabun luway barya. 
\v 43 Binawêg Apu Jesus ya tawtagahunul na ta innunghung, “Pakalêngꞌên yuy inunghung ku kayu, mas mamhakaꞌ inꞌibin balꞌu kisa ha inꞌibi lan laat. 
\v 44 Ta hilan laat namꞌin dilin subran pira la. Nuwa hay balꞌu, inꞌibi nan laataꞌ panyaliw nan maêkan na.”
\c 13
\s Innunghung Apu Jesus ya Pagkahidan Timplu
\r (Mateo 24:1-2; Lucas 21:5-6)
\p
\v 1 Hin paalihana hilan Apu Jesus ha timplu, ambalan giha ha tawtagahunul na, “Mistru, balayên yuy pagkagawan bawbiyagaꞌ nakapagitnay timplu! Mangamhakaꞌ batu buy mangamhakaꞌ bawbiyag.”
\p
\v 2 Ambalan Apu Jesus kana, “Nanakit yuy mangamhakaꞌ biyagaꞌ in. Nuwa lumatêngaꞌ panawun, matibagaꞌ laataꞌ ati, alan mitlay magkapatungaꞌ batu!”
\s Libun Pagꞌiirap buy Pagꞌuusiga Lumatêng
\r (Mateo 24:3-14; Lucas 21:7-19)
\p
\v 3 Kaban nakaitnu hi Apu Jesus ha Bungꞌuy Awꞌulibu, nakaarap ya ha timplu, tinanung yan lihim lan Pedro, Santiago, Juan buy Andres, 
\v 4 “Sabin yu paraw kanyan nu makanun mangyariyaꞌ innunghung yu buy hita palatandaanaꞌ madani yanan mangyariyaꞌ laataꞌ ati?”
\p
\v 5 Kaya ambalan Apu Jesus kanla, “Magꞌingat kawu taêmên ah kawu mailêtêp hitalagyuman. 
\v 6 Ta madlan lumatêng buy mannunghungaꞌ, ‘Hakuy Cristo!’ Buy madla hilan mailêtêp. 
\v 7 Nu makalêngê kawun gira ha madani kayu buy makabalita kawun gira ha madayu, ah kawu malimu. Dapat dilin mangyariyaꞌ habayin, nuwa alwa pun habatiyaꞌ katapusan mundu. 
\v 8 Ta milalabanaꞌ bawbansa buy milalaban mêtaꞌ kawkaharian. Magdayun ha iba iban rugal buy lumatêngaꞌ tagbitil. Hay libun ati, pasimulan dilin kairapanaꞌ lumatêng.”
\p
\v 9 “Magꞌingat kawu, ta ha paghunul yu kangku, dakpên kawu, gitan kawu ha hukuman buy pagpapaluhun kawu ha biyag pamititipunan Hawjudio. Iarap kawu ha gawgubirnadur buy hawhari ta pagtatanungun kawu. Pagkakatawun yuy nay ati taêmên mapapêtgan yuy tungkul kangku. 
\v 10 Bayu lumatêngaꞌ katapusan, dapat pun maipangaral ha laat bansay Mahampataꞌ Balita tungkul kangku.”
\p
\v 11 “Nu dakpên kawu ta iarap kawu ha hukuman, ah kawu malimu nu hitalagyun nunghungun yu. Basta sabin yun diliy inunghung Ispiritun Apu Diyus ha uras bantu. Ta alwan hakawuy mannunghung nu alwan hay Ispiritun Apu Diyus. 
\v 12 Ha panawunaꞌ tu, ibin patêlaꞌ sarili lan patêl ta ipapati. Habatu mêtaꞌ bawbapa ha kanlan awꞌanak buy hay awꞌanak ha kanlan mangatuwa. 
\v 13 Kapuutan kawun laat gawan ha paghunul yu kangku. Nuwa hay manatili kangkun tapat angga ha katapusan, habatuy miligtas.”
\s Hay Kasuklam Suklamaꞌ Lumatêng
\r (Mateo 24:15-28; Lucas 21:20-24)
\p
\v 14 Ambala pun Apu Jesus, “Maakit yuy kasuklamꞌsuklamaꞌ lumatêng, kaya intayak lay timplu. Impaêdêng lay ati ha rugalaꞌ alwan dapat pinaypaêdêngan. (Hakawung namamasa, pakaihipin yuy ati!) Nu mangyari yanay ati, dapat magtakahanay tawtaga Judea ha kabungꞌuyanan. 
\v 15 Hay dilag ha uhbung biyag andiyana magpahuk mangwan hitalagyuman. 
\v 16 Hay dilag ha gahak andiyana mulin mangwan baru. 
\v 17 Makaingaluy mangabuktut buy kawkulawan ha allêwaꞌ tu ta mairapan hilan magtakah. 
\v 18 Ipanalangin yuy andi hana mangyariyaꞌ ati ha panawun taglayꞌêp. 
\v 19 Kasi ha panawun bantu, makadanas pagꞌiirapaꞌ tawtawung alwa pun nadadanasan ibat hin inlikhan Apu Diyus ya mundu angga hapaêg. Buy alay nan madanasaꞌ habatun pagꞌiirap makanuman. 
\v 20 Nu alwan paêpêkên Apu Diyusaꞌ panawun bantu, alay nan mitlay mabyay. Nuwa alangꞌalang ha kanan pawpinili, pinaêpêk nay panawun bantu.”
\p
\v 21 “Nu mayin mannunghung kayung, ‘Dilag kaytiya Criston impangakun Apu Diyus!’ u ‘Dilag ya istu!’, ah kawu maniwala 
\v 22 ta lumtawaꞌ tubhunaꞌ Cristo buy tubhunaꞌ tagapannunghung Apu Diyus. Magpakit hilan hawhimala buy libun makapagtaka taêmên mamilêtêp. Nu maari, pati pawpinilin Apu Diyus magin kana. 
\v 23 Kaya magꞌingat kawu! Impapatanda kuy na kayuy ati kaban ahê pun nangyayari.”
\s Hay Pagbabalik Apu Jesus ha Mundu
\r (Mateo 24:29-31; Lucas 21:25-28)
\p
\v 24 “Pagkayarin allêwaꞌ tun matindin kairapan, magmadlêmaꞌ allêw, ahêy na maghawangaꞌ buyan. 
\v 25 Buy mangananabuy bawbêtêwên ibat ha langit. Mangatêgêy libun nanaakit ha langit buy mawala ha kanla kanlan puwistu. 
\v 26 Buy maakit lan hakuy nangibat ha langitaꞌ Inꞌanak Tawuy malatêngaꞌ nakahakay ha ulap, dilag kangkuy matagꞌayaꞌ kapangyarian buy kahawangan. 
\v 27 Ipagtan kuy awꞌanghil ku ha laat rugal ha mundu taêmên tipununaꞌ pawpinili ku.”
\s Hay Tudu ha Puun Igus
\r (Mateo 24:32-35; Lucas 21:29-33)
\p
\v 28 “Unawaên yuy aral ha puun igus. Nu magkadawênanay hawhangan igus, tanda yuy madani yanay pamitubun tanêm. 
\v 29 Habatu mêt nu mangyariyaꞌ libun innununghung kun ati kayu, matandan yuy madani hakuy nan lumatêng. 
\v 30 Pakalêngꞌên yuy inunghung ku kayu, matupadaꞌ laataꞌ ati bayu mangamamatiyaꞌ tawtawu ha panawunaꞌ ati. 
\v 31 Hay langit buy lutay mayin angganan, nuwa hay libun nunghung kuy alan angganan.”
\s Alan Tawung Nakakatanda nu Makanun Magbalik hi Apu Jesus
\r (Mateo 24:36-44)
\p
\v 32 “Tungkul ha allêw u urasaꞌ kangkun pagbabalik, alan nakakatandan ati maski libun anghil ha langit u haku manaꞌ Anak Apu Diyus. Hay Bapan diliyaꞌ nakakatandan ati. 
\v 33 Kaya magꞌingat kawu buy maghanda ta ah yu tanda nu makanu hakun lumatêng.”
\p
\v 34 “Maari atin iitbuh ha gihay tawung naku ha madayun rugal. Bayu ya nagꞌalih ha biyag, binyanan nay nan kanya kanyan tarabahuy kanan awꞌutuhan ta pinagbilinan nay guwardiya ha pintuan, ‘Magin handa ka ha kangkun paglatêng.’ ”
\p
\v 35 “Kaya magin handa kawu ta ah yu tanda nu hakun nagbiyag makanun lumatêng, maarin hapun, ha malalêy yabi, ha hawang hawang, u ha datu. 
\v 36 Dat bigla kun lumatêng, malatngan katawun natutuluy. 
\v 37 Kaya hay innununghung ku kayu, habatu mêtaꞌ innununghung ku ha laat, ‘Magin handa kawu!’ ”
\c 14
\s Hay Palanun Pagpati kan Apu Jesus
\r (Mateo 26:1-5; Lucas 22:1-2; Juan 11:45-53)
\p
\v 1 Luway allêw tana bayu lumatêngaꞌ Allêw Pagꞌalaalan Kaligtasan ha Pagꞌiirap buy Kamatiyan\f + \fr 14:1 \fr*\fk Allêw Pagꞌalaalan Kaligtasan ha Pagꞌiirap buy Kamatiyan:\fk* Balayên ha Exo. 12:1-30 nu pakapakun nagꞌumpisa.\f* buy Allêw Tinapayaꞌ Alan Pampaalsa\f + \fr 14:1 \fr*\fk Allêw Tinapayaꞌ Alan Pampaalsa:\fk* Ha allêwaꞌ ti, kikinan lay tinapayaꞌ alan pampaalsa dapay ginawan ninunu la hin inligtas hilan Apu Diyus ha pagkaalipên la ha Egipcio.\f*. Hay libun namamaalan pari buy tawtagapanudun kautuhan, nanangkap hilan pagkakatawun taêmên lihim lan maipadakêp buy maipapati hi Apu Jesus. 
\v 2 Ambala la, “Andi tamu gawꞌên ha Allêw Pagꞌalala, lumbutaꞌ magkaguluy tawtawu.”
\s Binunlugan Pabangu hi Apu Jesus
\r (Mateo 26:6-13; Juan 12:1-8)
\p
\v 3 Hin dilag hi Apu Jesus ha Betania, kaban nanangan ya ha biyag Simonaꞌ daan mayin matindin hakit ha balat, inlumatêngaꞌ gihay babayi. Mayin yan pigtanaꞌ mamaalênaꞌ pabangu. Hay pamiantiyan gawa ha batun alabastro. Hay pabangung ati, puru ibat ha katas halamanaꞌ nardu. Binahak nay bêng pamiantiyan pabangu bayu imbunlug nay pabangu ha un Apu Jesus.
\p
\v 4 Napuutaꞌ umnuy tawu istu. Ambala la, “Angkaya na sinasayangaꞌ pabangung in? 
\v 5 Naipaghaliw hanay habayin ha mamhakaꞌ alaga, katumbas gihan tawunaꞌ suwildu. Naiibi hana ha mangairap.” Buy kinapuutan lay babayi.
\p
\v 6 Nuwa ambalan Apu Jesus, “Paulayan yu ya. Angkaya yu ya ginugulu? Mahampataꞌ atiyaꞌ ginawa na kangku. 
\v 7 Hay libun mangairap panay yun makaawyun buy maari kawun tumulung kanla maski hitalagyun uras. Nuwa haku, ah yu ku panay makaawyun. 
\v 8 Ginawa nay makaya nan gawꞌên na para kangku. Binunlugan nay nawini kun pabangu taêmên ipauna nay paghahanda ha kangkun pagꞌêlbêng. 
\v 9 Pakalêngꞌên yuy inunghung ku kayu, haantu man ipangaralaꞌ Mahampataꞌ Balita ha buung mundu, ipamalita mêtaꞌ ginawa nan ati kangku taêmên ah ya maliwanan.”
\s Nakipagkasundu hi Judas ha Kawkapatin Apu Jesus
\r (Mateo 26:14-16; Lucas 22:3-6)
\p
\v 10 Hi Judas Iscariote, giha ya ha tawtagahunul Apu Jesus. Naku ya ha libun namamaalan pari takayꞌêmên makipagkasundun ipakabili hi Apu Jesus. 
\v 11 Hin natandan lay pakay Judas, natula hila buy nangaku hilan biyan yan pira. Kaya ibat hin habatu, nagꞌihip yay na, nu pakapakun nan ipakabili hi Apu Jesus kanla.
\s Hay Hulin Apunan Apu Jesus Awyunaꞌ Tawtagahunul Na
\r (Mateo 26:17-25; Lucas 22:7-14, 21-23; Juan 13:21-30)
\p
\v 12 Inlumatêngaꞌ unan allêw ha Allêw Tinapayaꞌ Alan Pampaalsa. Atiyaꞌ allêw paghahandug tupan kikinan ha Allêw Pagꞌalaalan Kaligtasan ha Pagꞌiirap buy Kamatiyan. Kaya tinanung hi Apu Jesus tawtagahunul na, “Haantu yu labay kamin maghandan apunan para ha Allêw Pagꞌalaalan Kaligtasan?”
\p
\v 13-14 Inutuhan nay luwa ha kanan tagahunul, “Maku kawu ha banwan Jerusalem ta baistu mayin manyalubung kayuy gihay liyaki, mipapasan bangan lanêm. Hunulun yu ya ha biyagaꞌ pahukan na, buy sabin yu ha mayin biyag, ‘Impapatanung Mistru nu haantun kuwartu yan mangan apunan awyunaꞌ tawtagahunul na ha Allêw Pagꞌalaalan Kaligtasan.’ 
\v 15 Itudu na kayuy gihay mamhakaꞌ kuwartu ha tagꞌay, kumplituy nan kagamitan buy nakahanday na. Istu kawun maghandan apunan tamu.” 
\v 16 Nagꞌalihaꞌ luwa nan tagahunul. Buy hin inlumatêng hila ha banwa, naakit lay laataꞌ innunghung Apu Jesus kanla. Buy inhanda la istuy apunan para ha Allêw Pagꞌalaalan Kaligtasan.
\p
\v 17 Kinayabinan, inlumatêng hi Apu Jesus awyunaꞌ labinluway tagahunul na. 
\v 18 Kaban nanangan hilay na ha lamisa, ambalan Apu Jesus kanla, “Pakalêngꞌên yuy ati. Giha kayuy kaawêm ku ha panganan, maypakabili kangku.”
\p
\v 19 Hin nalêngê lay habatu, nalungkut hila. Gihaꞌgiha hilan nagtanung kana, “Mistru, alwan hakuy habatu, ani?”
\p
\v 20 Ambalan Apu Jesus kanla, “Giha kayu ha labinluway kaawyun kun maysawsaw tinapay ha tasa. 
\v 21 Ta dilag ha kasulatan, hakuy nangibat ha langitaꞌ Inꞌanak Tawuy patin. Nuwa makaingaluy tawung maypakabili kangku. Mangêd pun ban, ah yay na impanganak.”
\s Hay Hulin Apunan Apu Jesus
\r (Mateo 26:26-30; Lucas 22:14-20; 1 Corinto 11:23-25)
\p
\v 22 Kaban nanangan hila, nangwan tinapay hi Apu Jesus, nagpasalamat ya kan Apu Diyus buy pinagbihꞌil bihꞌil nay ati bayu inꞌibi na ha libun tawtagahunul na. “Kuwên yuy ati ta kanên yu, ati ya kangkun nawini.”
\p
\v 23 Pagkayari, nangwa yan inêmên, nagpasalamat kan Apu Diyus, inꞌibi na kanla bayu ninêm hilan laat. 
\v 24 Ambala na kanla, “Ati ya kangkun daya, ibunlug ku para ha pagtubus kasalanan dêlan tawu. Atiyaꞌ mamapêtêg pangakun Apu Diyus ha tawtawu.” 
\v 25 “Pakalêngꞌên yuy ati, ah kuy na mênêm uman alakaꞌ ibat ha katas ubas angga ha lumatêngaꞌ paghaharin Apu Diyus. Ha allêw bantu, mênêmakun bayun kalasin ênêmên.”
\p
\v 26 Nagkantaan hilan papuri kan Apu Diyus bayu naku hila ha Bungꞌuy Awꞌulibu.
\s Innunghung Apu Jesus, Ipaglau Yan Pedro
\r (Mateo 26:31-35; Lucas 22:31-34; Juan 13:36-38)
\p
\v 27 Innunghung Apu Jesus ha tawtagahunul na, “Innunghung Apu Diyus ha kasulatan, ‘Patin kuy pastul ta mimihiyayaꞌ tawtupa.’ Matupadaꞌ ati ta piibwatan yu kun laat. 
\v 28 Nuwa pagkayari kun mabyay uman, mauna ku kayu ha prubinsiyan Galilea.”
\p
\v 29 Innunghung Pedro kan Apu Jesus, “Ibwatan kawu man laat, nuwa haku ah katawu ibwatan.”
\p
\v 30 Tinumbay hi Apu Jesus kana, “Pakalêngꞌên yuy inunghung ku kayu, bayu manalangꞌayaꞌ manuk luway bisis ha yabin ti, tatluy bisis mu kun ipuglaun kilala mu ku.”
\p
\v 31 Nuwa impagpilitan Pedro, “Ah katawu talaga ipuglau, maski patinaku punaꞌ awyun yu.” Habatu mêtaꞌ innunghung laat nan kaawyun.
\s Nanalangin hi Apu Jesus ha Getsemane
\r (Mateo 26:36-46; Lucas 22:39-46)
\p
\v 32 Pagkayari, naku hila ha rugalaꞌ Getsemane. Paglatêng la istu, innunghung Apu Jesus kanla, “Mitnu kawu haati kaban manalanginaku.” 
\v 33 Inꞌawyun na hi Pedro, Santiago buy Juan. Nababaala ya ta tinatagam nay na ya mangyari kana. 
\v 34 Innunghung na kanla, “Dapayakun mati ha lungkut. Haati kawun dili, ah kawu matuluy.”
\p
\v 35 Nagpakadayu yan bagya, ta nagluhud buy nanalangin, “Nu maari hana, ah kuy na danasinaꞌ pagꞌiirapaꞌ lumatêng kangku.” 
\v 36 Innunghung na, “Bapa, magawa yuy laataꞌ bagay. Nu maari ipakadayu yu kangkuy pagꞌiirapaꞌ atiyaꞌ lumatêng. Nuwa alwan labay kuy mahunul nu alwan labay yu.”
\p
\v 37 Pinagbalikan Apu Jesus ya tatluy tagahunul na ta nalatngan nan natutuluy. Innunghung na kan Pedro, “Simon, natutuluy kaw pun? Ah kawu makapagpuyat maski gihay uras dili?” 
\v 38 Ta innunghung na kanla, “Magpuyat kawu ta manalangin taêmên ah kawu maguluy tuksu. Hay nakêm yu labay lumaban ha tuksu, nuwa hay nawini maina.\f + \fr 14:38 \fr*\fk Hay nakêm yu labay lumaban ha tuksu, nuwa hay nawini maina.\fk* Maarin hay ibig sabin ati, labay ispiritu lan magpuyat buy manalangin, nuwa ahê kayan nawini la. \f*”
\p
\v 39 Nagpakadayuy namêt hi Apu Jesus ta nanalangin yan uman, dapay ha una nan panalangin. 
\v 40 Pagkayari, pinagbalikan nan umanaꞌ tawtagahunul na. Nalatngan nay namêt hilan natutuluy ta bêlêw bêlêwên hilan tandah. Hin napukaw hila, ah la tanda nu hita nunghungun la kan Apu Jesus.
\p
\v 41 Buy nanalangin yan uman. Ha pangatlun pagbalik Apu Jesus, innunghung na kanla, “Natutuluy kaw pun buy nagpapahinga? Tamay nay habayin! Lumatênganay urasaꞌ hakuy nangibat ha langitaꞌ Inꞌanak Tawuy iibi ha makasalanan. 
\v 42 Mibwat kitamuy na, halubungun tamu hila! Dilaganay maypakabili kangku.”
\s Hay Pagdakêp kan Apu Jesus
\r (Mateo 26:47-56; Lucas 22:47-53; Juan 18:3-12)
\p
\v 43 Nannununghung pun hi Apu Jesus, biglan inlumatêng hi Judas ya giha ha labinluway tagahunul na. Madla yan awyunaꞌ armadun ispada buy pamaluh. Sinugu hilan namamaalan pari buy tawtagapanudun kautuhan buy pawpuun Judio. 
\v 44 Namꞌin palatandaan ha mandakêp kan Apu Jesus hi Judas ya naypakabili kana. Ambala na, “Nu hita daninan ku ta halikan ku, habatuy dakpên yu. Gitan yu buy ah yu paulayan makatakah.”
\p
\v 45 Kaya hin inlumatêng hi Judas, agad yan nagdani kan Apu Jesus. Kinanunghung na, “Mistru!”, bayu na hinalikanaꞌ ati. 
\v 46 Agad dinakêp hi Apu Jesus tawtawu. 
\v 47 Nangublut ispaday gihay tagahunul Apu Jesus ta tinabtab nay gihay alipên puun pari, buy nalaplapaꞌ têk ati.
\p
\v 48 Ambalan Apu Jesus ha libun nandakêp kana, “Tulisanaku kaya bay ta nipantan kawun ispada buy pamaluh takayꞌêmên dakpên yu ku? 
\v 49 Allêw allêwakun dilag ha timplu ta nanunudu buy dilag kaw mêt baistu. Angkaya ah yu ku dinakêp? Nuwa kaylangan mangyariyaꞌ ati taêmên matupadaꞌ innununghung ha kasulatan tungkul kangku.”
\p
\v 50 Hin habatu mêt, inibwatan yan tawtagahunul na buy nipagtakah hila.
\p
\v 51 Mayin gihay binata baistu, nanghunul kan Apu Jesus, nakabalabal yan dilin tilan linu. Dinakêp ya mêt tawtawu, 
\v 52 nuwa ha pagtakah na, nadukpan lay kanan balabal, kaya inlumukhu yan hubad.
\s Gintan hi Apu Jesus ha Hukuman Hawjudio
\r (Mateo 26:57-68; Lucas 22:54-55, 63-71; Juan 18:13-14, 19-24)
\p
\v 53 Gintan la hi Apu Jesus ha biyag puun pari. Nititipun baistuy laat namamaalan pari, pawpuun Judio buy tawtagapanudun kautuhan. 
\v 54 Hinumunul mêt baistu hi Pedro nuwa madayu yan bagya kan Apu Jesus. Nagpahuk ya ha bakuran puun pari, nikiitnu ya ha gawguwardiya buy nagpakyang ya ha danin apuy.
\p
\v 55 Baistu ha luub, hay libun namamaalan pari buy pinakamatagꞌaya grupun pawpuun Hawjudio nananangkap ibidinsiyan laban kan Apu Jesus taêmên mahatulan yan kamatiyan. Nuwa ala hilan makuwan ibidinsiya. 
\v 56 Dêlan nagsaksin alwan pêtêg laban kan Apu Jesus nuwa alway naman nagkakagihay innununghung la.
\p
\v 57 Mayin umnuy nêdêng buy nagsaksin alwan pêtêg laban kana. Ambala la, 
\v 58 “Nalêngê yana sinabi na, ‘Gibaên kuy timplun atiyaꞌ gawan tawu, nuwa ha buun tatluy allêw iêdêng kuy timplun alwan gawan tawu!’ 
\v 59 Nuwa, alwa mêt nagkakagihay innununghung la.”
\p
\v 60 Nêdêng ha gitnay puun pari, tinanung hi Apu Jesus, “Ala ka kaya ban sabin ha imbibintang la laban kamu?”
\p
\v 61 Ahê nagtêgê hi Apu Jesus, kaya tinanung yan uman puun pari, “Haka bayaꞌ Cristo, anak Apu Diyusaꞌ pinupuri tamu?”
\p
\v 62 Tinumbay hi Apu Jesus, “Haku bay, buy hakuy nangibat ha langitaꞌ Inꞌanak Tawuy maakit yun nakaitnu ha kanan Makapangyarihan Apu Diyus. Buy paglatêng ku kayti ibat ha langit, maakit yu ku ha ulapaꞌ patabuy.”
\p
\v 63 Hin nalêngêy atin puun pari, ha puut na, ginihi nay kanan baru buy ambala, “Angkaya tamu pun kaylanganaꞌ sawsaksi? 
\v 64 Nalêngê yuy ah na inggagalangaꞌ Apu Diyus ta inꞌiitbuh nay sarili na kana. Hita labay yun gawꞌên kana?” Buy hinatulan la hi Apu Jesus, “Dapat yan patin.”
\p
\v 65 Tinupayan yan umnu baistu. Tinakpan lay mata na buy sinuntuk ya bayu tinanung, “Sabin mu paraw nu hita nanyuntuk kamu?” Pagkayari, kinwa yan gawguwardiya buy pinagbubugbug.
\s Impuglaun Pedroy Kilala na hi Apu Jesus
\r (Mateo 26:69-75; Lucas 22:56-62; Juan 18:15-18, 25-27)
\p
\v 66 Hin dilag pun ha bakuran hi Pedro, dinumanaꞌ gihay babaying utuhan puun pari. 
\v 67 Hin naakit na hi Pedro, nagpapakyang ha danin apuy, nangunênêg yan nakabalay kana buy innunghung na, “Awyun ka mêt Apu Jesus ya taga Nazaret, alwa nay?”
\p
\v 68 Nuwa impuglaun Pedroy ati, “Ah ku tanday innununghung mu.” Pagkayari, nagꞌalih ya baistu ta naku ya ha luwahan. Hin habatu mêt, nanalangꞌayaꞌ manuk.
\p
\v 69 Naakit yay na mêt istun babaying utuhan, kaya innunghung babayi ha tawtawung dilag istu, “Hay tawung ban in, giha ya mêt ha awyun Apu Jesus.” 
\v 70 Nuwa, impuglaun uman Pedro.
\p Papainghan, innunghung tawtawu baistu, “Giha ka bay ha kawkaawyun na, ta taga Galilea ka mêt.”
\p
\v 71 Nuwa nagsumpa hi Pedro, “Matiyaku man, ah ku talagan kilalay tawung innununghung yu.”
\p
\v 72 Hin habatu mêt, nanalangꞌay umanaꞌ manuk. Buy naihipan Pedroy innunghung kanan Apu Jesus, “Bayu manalangꞌayaꞌ manuk luway bisis, tatluy bisis mu kun ipaglaun kilala mu ku.” Nanghêmêkmêk yan tangih.
\c 15
\s Gintan hi Apu Jesus kan Pilato
\r (Mateo 27:1-2, 11-14; Lucas 23:1-5; Juan 18:28-38)
\p
\v 1 Kinadatunan, ninununghung agadaꞌ libun namamaalan pari, pawpuun Hawjudio, tawtagapanudun kautuhan buy pinakamatagꞌaya grupun pawpuun Hawjudio, nagꞌihip hila nu hita gawꞌên la kan Apu Jesus. Impagapuh la hi Apu Jesus buy gintan kan Gubirnadur Pilato. 
\v 2 Hin dilaganaꞌ hila, tinanung yan Pilato, “Haka kaya bayaꞌ, talagan Harin Hawjudio?”
\p Tinumbay hi Apu Jesus, “Hakawuy nay nannunghung.”
\p
\v 3 Madlan bintangaꞌ libun namamaalan pari laban kan Apu Jesus. 
\v 4 Kaya tinanung yan uman Pilato, “Ala ka kaya ban manunghung? Balayên mu, madla hilan imbibintang kamu!”
\p
\v 5 Nuwa ahêy namêt nagtêgê hi Apu Jesus. Kaya nagtaka hi Pilato.
\s Hinatulan hi Apu Jesus Kamatiyan
\r (Mateo 27:15-26; Lucas 23:13-25; Juan 18:39-19:16)
\p
\v 6 Tuwing Allêw Pagꞌalaalan Kaligtasan ha Pagꞌiirap buy Kamatiyan, nakaugaliyan Pilato, magpalayan gihay bilanggun labay palayaên tawtawu. 
\v 7 Mayin gihay bilanggu baistu, hay lagyu hi Barabas. Nabilanggu ya ta awyun ya ha nakilaban ha pamahalaan buy nakapati hin panawun bantu. 
\v 8 Madlan nagdani kan Pilato ta hiniling lay gawꞌênaꞌ nakaugaliyan magpalayan bilanggu. 
\v 9 Kaya tinanung hilan Pilato, “Labay yuy palayaên kuy Harin Hawjudio?” 
\v 10 Innunghung nay ati ta tanda na, inggitaꞌ namitulak ha libun namamaalan pari kaya gintan kana hi Apu Jesus. 
\v 11 Sinulsulan libun namamaalan pariyaꞌ tawtawu, “Hi Barabas ya hilingin yun palayaên, alwan hi Apu Jesus.”
\p
\v 12 Nagtanung uman hi Pilato ha tawtawu, “Hitalagyu hapaêgaꞌ gawꞌên ku ha binabawêg yun Harin Hawjudio?”
\p
\v 13 Nagbungꞌu hila, “Ipaku ya ha krus!”
\p
\v 14 Ambalan Pilato kanla, “Awta? Hitalagyu kaya ba nagawa nan kasalanan?”
\p Nuwa lalu pun nagbungꞌuy tawtawu, “Ipaku ya ha krus!”
\p
\v 15 Labay Pilaton iibiyaꞌ kahilingan tawtawu, kaya pinalaya na hi Barabas. Buy impapaluh nay naman hi Apu Jesus bayu inꞌibi na ha sawsundalu taêmên ipaku ya ha krus.
\s Pinairapan Sawsundalu hi Apu Jesus
\r (Mateo 27:27-31; Juan 19:2-3)
\p
\v 16 Gintan sawsundalu hi Apu Jesus ha luub mamhakaꞌ biyag gubirnadur ta tinipun la istuy laat kaawyun lan sundalu. 
\v 17 Pinasuutan la hi Apu Jesus tilan kulay ubi bayu nanggawa hilan kurunan diwi buy intugpaw kana. 
\v 18 Pagkayari, nagbubungꞌu hila ta kanwari pinupuri la hi Apu Jesus, “Mabiyayaꞌ Harin Hawjudio!” 
\v 19 Buy inuman uman lan pinagpapaluh tukudaꞌ u na buy pinagbubulitan ya. Nagluhud hila kana, kanwari sinusumamba kana. 
\v 20 Hin nayari lan uyamên hi Apu Jesus, inhubad lay kulay ubin tila bayu impasuutaꞌ kanan baru. Pagkayari, gintan la hiya ha labas banwa taêmên ipaku ha krus.
\s Impaku hi Apu Jesus ha Krus
\r (Mateo 27:32-44; Lucas 23:26-43; Juan 19:17-27)
\p
\v 21 Kaban nanlyalyaku hila nahalubung lay gihay tawung ibat ha bukid. Hiya hi Simon, taga Cirene, bapan Alexander buy Rufus. Impilit lan impabwat kan Simon ya krus Apu Jesus.
\p
\v 22 Gintan la hi Apu Jesus ha binabawêgaꞌ Golgota, hay labay nunghungun “Rugal Bungu”. 
\v 23 Paglatêng istu, binyan la hi Apu Jesus alakaꞌ mayin halung gamutaꞌ binabawêg mira\f + \fr 15:23 \fr*\fk mira:\fk* Mabangu buy mamula mulan yatêk ibat ha busal madiwin puun mira. Dêlan gamitaꞌ ati: panggawan pabangu, pampaganda buy gamut. Kayti, inhalu ati ha alak takayꞌêmên magin gamut ta ah ya makatanam masyarung hakit.\f*. Labay lan ipaênêmaꞌ ati takayꞌêmên ah na matanamaꞌ masyarung hakit nu ipaku lay na hiya. Nuwa ah na inênêmaꞌ ati. 
\v 24 Impaku la hi Apu Jesus ha krus bayu pinagpalabunutan lay bawbaru na taêmên matandan lay dakay balan giha.
\p
\v 25 Ikasiyama datu hin impaku ya ha krus. 
\v 26 Mayin karatula ha tagꞌay krus. Ati ya nakasulat bintang laban kana, “Hay Harin Hawjudio.” 
\v 27 Mayin mêt luway tulisana impaku ha krus kadanin Apu Jesus, giha ha kanan na, giha ha kaliwa. 
\v 28 [Ha pangyayarin ati, napapêtgananay innunghung ha kasulatan Apu Diyus, “Napabilang ya ha libun makasalanan.”]
\p
\v 29 Ininsultu hi Apu Jesus tawtawung dinuduman istu. Napapalampêyêng hila, sabayaꞌ sabin, “Hita hapaêg? Indap ku, gibaên muy timplu buy iêdêng mun uman ha luub tatluy allêw? 
\v 30 Magtabuy ka ha krus ta iligtas muy sarili mu!”
\p
\v 31 Habatu mêtaꞌ panꞌiinsultun libun namamaalan pari buy tawtagapanudun kautuhan. Ambala la ha gihat giha, “Inligtas nay kanayun, nuwa alwa nan mailigtasaꞌ sarili na! 
\v 32 Balayên tamu, nu makatabuy ha krusaꞌ Criston ati, hari kanun Israel! Nu makatabuy ya, maniwala kitamuy na.” Maging hay luway nangakapakung awyun na, nangꞌinsultu mêt kana.
\s Hay Pagkamatin Apu Jesus
\r (Mateo 27:45-56; Lucas 23:44-49; Juan 19:28-30)
\p
\v 33 Hin magꞌalas dusiyanan tanghali, nagmadlêmaꞌ buun kalutꞌan ha luub tatluy uras. 
\v 34 Hin magꞌalas tris hapun, nagbungꞌun malakas hi Apu Jesus, “Eloi, Eloi, lêma sabachtani?” Hay labay nunghungun Apu Jesus, “Diyus ku, Diyus ku, kaya mu ku pinaulayan?”
\p
\v 35 Hin nalêngên nangakaêdêng baistuy innunghung Apu Jesus ya “Eloi”, ah la natêbêk. Kaya ambala la, “Lêngꞌên yu, binabawêg na hi Elias.”
\p
\v 36 Inlumukhu agadaꞌ gihay tawu, nangwan ispungha, ingkabit ha tampuh bihlakan, ta intiltil ha maasimaꞌ alakꞌ, bayu impalkap ha bêbêy Apu Jesus takay hêphêpên na. Innunghung tawung ati, “Ibwatan tamu ya. Balayên tamu nu lumatêng hi Elias, nu itabuy ya ha krus.”
\p
\v 37 Nagbungꞌun malakas hi Apu Jesus buy nabuytuwan yan inawanên.
\p
\v 38 Hin habatu mêt, hay tabingaꞌ makapalaꞌ tila ha luub timplu, nagihi ha tagꞌay patabuy.
\p
\v 39 Nakaêdêngaꞌ kapitan sundalu ha tapat krus, naakit na nu pakapakun nabuytuwan inawanên hi Apu Jesus. Innunghung na, “Pêtêg bayaꞌ, Anak yan Apu Diyus.”
\p
\v 40 Ha madayun bagya, mayin babaying namamalay ha nangyayari, hi Salome, hi Maria taga Magdala, buy hi Marian indu lan Jose buy ali nan hi Santiago. 
\v 41 Hay babaying ati, mamikilalaku kana, nanunulung kana hin dilag ya pun ha Galilea. Dilag mêt baistuy babaying nakilaku kana angga ha Jerusalem.
\s Hay Pamiêlbêng kan Apu Jesus
\r (Mateo 27:57-61; Lucas 23:50-56; Juan 19:38-42)
\p
\v 42 Padlêmanan habatu, uras paghanda ta dumahuy Allêw Pamamahinga. 
\v 43 Kaya naglakas luub hi Jose, taga banwan Arimateang lakwun na hi Gubirnadur Pilato ta ipikikuway bangkay Apu Jesus. Hi Jose, giha ha inggagalang ha pinakamatagꞌaya grupun pawpuun Hawjudio. Ta giha ya ha nangêngêtêng paghaharin Apu Diyus. 
\v 44 Hin nalêngên Pilaton natiyana hi Apu Jesus, nagtaka ya. Kaya impabawêg nay kapitan sawsundalu, intanung na, “Natiyana hi Apu Jesus?” 
\v 45 Hin nalêngên Pilato ha kapitanaꞌ natiyana hi Apu Jesus, pinaulayan nay na hi Josen kuwênaꞌ bangkay Apu Jesus. 
\v 46 Nanyaliw mamaalinaꞌ tilan linu hi Jose. Bayu, impakuway bangkay Apu Jesus ha krus. Ta imbalut nay ati ha hinaliw nan tilan linu buy inꞌêlbêng nay ati ha kinalin êlbêngan ha pingit bud. Bayu, intulid nay mamhakaꞌ batu taêmên panakêp ha pintun êlbêngan. 
\v 47 Naakit hinhatun Maria taga Magdala buy Marian indun Jose, nu haantun inꞌêlbêng hi Apu Jesus.
\c 16
\s Nabyay Uman hi Apu Jesus
\r (Mateo 28:1-8; Lucas 24:1-12; Juan 20:1-10)
\p
\v 1 Pagkalibah Allêw Pamamahinga, nanyaliw pabangu hilan Maria taga Magdala, Marian indun Santiago, buy hi Salome, ta maku hila ha pinayꞌêlbêngan Apu Jesus, ipuyuk lay pabangu ha bangkay na. 
\v 2 Hin allêw Linggu pagkasikat allêw, nakuy na hila ha pinayꞌêlbêngan. 
\v 3 Kaban nallyalyaku hila, nagtatanungan hila, “Hitalagyu kayay mapikinunghungan tamung mamitulid batun pakatakêp ha êlbêngan?”
\p
\v 4 Nuwa hin inlumatêng hila istu, naakit lan naitulidana ha pingitaꞌ mamhakaꞌ kahanaꞌ batu. 
\v 5 Buy nagpahuk hila ha êlbêngan, naakit la istuy gihay binatilyu, nakabarun putin makadang, pakaitnu ha bandan kanan. Nikakalimu hila.
\p
\v 6 Nuwa ambalan binatilyu kanla, “Ah kawu malimu! Tanda kun titingkap yu hi Apu Jesus ya taga Nazaret ya impaku ha krus. Ala yay na kayti, nabyay yan uman! Balayên yuy pinagꞌundagan bangkay na. 
\v 7 Mallyaku kawuy na ta nunghungun yu ha tawtagahunul na, laluy na kan Pedro, maunay na hi Apu Jesus ha Galilea. Baistu yu ya maakit dapay ha innunghung na.”
\p
\v 8 Nalgangaꞌ babayi buy ginalgal kaya naghalwang ha êlbêngan buy inlumukhu. Ha subrang limu, ah lay na nainunghung ha hitalagyuman.
\p
\v 9 [Hin datun datu pun allêw Linggu, hin nabyay hi Apu Jesus, una yan nagpaakit kan Maria taga Magdala, hiyay babaying sinuklutan pituy anitung pinaalih Apu Jesus. 
\v 10 Inlakun Mariay tawtagahunul Apu Jesus. Nalatêng nan nagluluksaꞌ buy nananangih hila buy imbalita nay nangyari. 
\v 11 Nuwa, ah hila naniwala ha imbalita nan nabyay hi Apu Jesus buy nagpaakit kana.
\p
\v 12 Pagkayarin habatu, nagpaakit uman hi Apu Jesus ha luwa nan tagahunul palaku ha bukid, nuwa ha iban anyu. 
\v 13 Kaya nagbalikaꞌ luwa ha kaawyun la ha Jerusalem ta innunghung lan nagpaakit kanla hi Apu Jesus. Nuwa ahê mêt naniwalay libun ati.
\p
\v 14 Hin bandan huli, kaban nanangana labinggiha nan tagahunul, nagpaakit mêt hi Apu Jesus kanla. Pinannunghungan nay libun ati ta ah hila nananampalataya buy mangatigasaꞌ pusu la. Ta alwa hilan naniniwala ha kuwintun nakaakit kanan nabyay yan uman.
\p
\v 15 Ambalan Apu Jesus kanla, “Maku kawu ha buun kalutaan, ipangaral yuy Mahampataꞌ Balita tungkul kangku ha laat tawu. 
\v 16 Hay laataꞌ manampalataya buy magpabawtismu, maligtas ha kaparusaan, nuwa hay laataꞌ ahê manampalataya, parusaan. 
\v 17 Buy atiyaꞌ palatandaanaꞌ maakit ha tawtawung nananampalataya kangku. Ha kangkun kapangyarian,\f + \fr 16:17 \fr*\fk Ha kangkun kapangyarian\fk* Ha Griego, ha lagyu ku.\f* magpaalih hilan anitu, mannunghung hilan kanayun salitan ahê pun naitudu kanla. 
\v 18 Nu mandamput hilan awꞌutan u makaênêm hitalagyuman lasun, ah hila mapahamak. Nu patungan lan gamêt lay mayin hakit, gumaling hila.”
\s Hay Pagdakêy Apu Jesus ha Langit
\r (Lucas 24:50-53; Gawa 1:9-11)
\p
\v 19 Pagkayarin nannunghung Apu Jesus kanla, indakêy ya ha langit ta nitnu ya ha kanan Apu Diyus. 
\v 20 Nakuy namanaꞌ tawtagahunul na ha iba iban rugal ha kalutaan ta nangaral. Tinulungan hilan Panginuun manggawan hawhimala. Haatin, pinapêtgan nay libun pangangaral Apu Jesus.]