\id REV  
\h Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 
\toc1 Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis anmatoom nok saaꞌ reꞌ of he njari nbi neon amsoput tar antea oras anjair Pah-Pinan Mamaas Feꞌu he npirsain neun Yesus Kristus 
\toc2 Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 
\toc3 Why 
\mt2 Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis anmatoom nok  
\mt2 saaꞌ reꞌ of he njari nbi neon amsoput tar antea oras anjair  
\mt1 Pah-Pinan Mamaas Feꞌu  
\c 1  
\p
\v 1-2 Tabe ma haan buseet naꞌko au, naiꞌ Yohanis kau, es reꞌ Yesus Kristus In aan renuꞌ-aan rekaꞌ.  
\p Au ꞌtui ꞌbi surat reꞌ ia, anmatoom nok saaꞌ-saaꞌ reꞌ of he njarin. Au upein rasin naan on nai: Uisneno neikn On es anpukai sin ma natoon sin neu Yesus Kristus. Onaim Uisneno nreun Naiꞌ Yesus he natoon neu In aan renuꞌ-aan rekaꞌ sin. Rarit Naiꞌ Yesus anreun In ameupt es naꞌko sonaf neno tunan, he nnao nfei ma nakriraꞌ rasin ia ok-okeꞌ neu kau, he au ꞌtui ꞌain sin. Fin ka ꞌroo fa ntein ate, rasin reꞌ ia ok-okeꞌ ro he njarin. Onaim hi ro he mneen mirek-rekoꞌ Uisneno In Kabin ma Prenat reꞌ Naiꞌ Yesus natoon anrair je.   
\p
\v 3 Areꞌ tuaf ein ok-okeꞌ reꞌ anresan tuis ein reꞌ ia tar antea tuaf bian annenan amsaꞌ, sin nꞌua rekon. Ma tuaf reꞌ natniin tuis ia in hanan, ma nmoeꞌ natuin in rais manbasan, sin nꞌua rekon amsaꞌ. Fin in oras naan he npaumak-maak he neem een.   
\s1 Naiꞌ Yohanis anfee tabe ma haan buseet neu jemaꞌat hiut et propinsi Asia  
\p
\v 4 Tabe ma haan buseet naꞌko kau ꞌeu Uisneno In jemaꞌat hiut etan propinsi Asia.  
\p Au ꞌtoit he Uisneno nakriraꞌ In nekan arekot neu ki, he hi bisa mmoni mbi mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ. Fin naꞌko unuꞌ te, Uisneno nain, tar ntea oras ia, ma tar antea nabar-baar. Au ꞌtoti msaꞌ he In Asmaan Akninuꞌ nakriraꞌ In nekan arekot neu ki, he hi bisa mmoni mbi mamut ma ao-minaꞌ. Au ꞌkius Asmaan Akninuꞌ naan, nahuum on reꞌ smanaf hiut reꞌ anbaisenun neu Uisneno In aꞌtoko prenat.\f + \fr 1:4 \ft Tuis anbi uab Yunani nbi reꞌ eraꞌ ia nak, “smanaf hiut reꞌ nbaisenun neun Uisneno In aꞌtoko prenat”. Tatuin atoin ahinit anbi Suur Akninuꞌ, hiut reꞌ naan, in aꞌmoufn ii, es reꞌ: rais manokab ma namtiis. Es naan ate, ahinit bian nak, anbi reꞌ smanaf hiut ein reꞌ ia, sin aꞌmoufk ein nak, Uisneno In Asmaan Akninuꞌ. Nok ranan naan, anbi eraꞌ 4-5 reꞌ ia, naiꞌ Yohanis naꞌuab anfee tetus naꞌko 1) Uisneno, naꞌko 2) In Asmanan, ma naꞌko 3) Yesus Kristus.\f* \x + \xo 1:4 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 3:14, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 4:5\x*  
\v 5 Au ꞌtoti msaꞌ he Yesus Kristus nakriraꞌ In nekan arekot neu ki, he hi bisa mmoni mbi mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ. In naꞌuab piut-piut ma maat-maat anmatoom nok saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno natoon neu Ne. Unuꞌ te, In nmaet batuur-batuur, mes Uisneno namonib nafainꞌ Ee, he In njair tua unu reꞌ anmoni nfain naꞌko ꞌmaten. In anjair Aꞌnaak Usif amsaꞌ neu areꞌ kanan usif anbi pah-pinan.  
\p Natuin Naiꞌ Yesus anneek kit, es naan ate In natꞌopab In naaꞌ ee nasai neu kit. Nok ranan In aꞌmaten naan, In anfei ranan he nsoi nafetin naan kit naꞌko hit saant ein sin kuasan.\x + \xo 1:5 \xt Naiꞌ Yesaya 55:4, Siit Pures-Boꞌis sin 89:27\x*  
\v 6 Rarit In nait nanaib kit atjair In too ngguin, maut he hit tmeup teu In Amaf, Amaꞌ Uisneno. Yesus Kristus ro mapinaꞌ-makrahaꞌ, ma In kuasa naan ka natfeek niit fa. Batuur, tua!\x + \xo 1:6 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 19:6, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 5:10\x*   
\p
\v 7 Onaim amkius mirek-rekoꞌ! Oras ia, Naiꞌ Yesus ma In Amaf etan sonaf neno tunan. Mes ka ꞌroo fa te, In nsaun neem anbi nope. Mansian pah-pinan ia ok-okeꞌ of niit Ee. On naan amsaꞌ neu tuaf reꞌ sin napau Goe afi unuꞌ. Onaim areꞌ uuf ma pah nbin pah-pinan ia nmeiꞌ jok ma ankaen pin-piuns ein, natuin sin nahiin Je. Rasin reꞌ ia ok-okeꞌ ro he njarin batuur-batuur. Namneo on naan, tua!\x + \xo 1:7 \xt Naiꞌ Danial 7:13, Naiꞌ Mateos 24:30, Naiꞌ Markus 13:26, Naiꞌ Lukas 21:27, 1 Tesalonika 4:17, Naiꞌ Sakarias 12:10, Naiꞌ Yohanis 19:34,37\x*   
\p
\v 8 Uisneno nak,  
\q1 “Au reꞌ ia,  
\q2 Alfa ntea Omega.  
\q1 Au reꞌ ia,  
\q2 A ntea Z.  
\q1 Areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii, sin naꞌuun ma naꞌbaꞌan naꞌko Kau,  
\q2 anmurai naꞌko ahunut tar antea amunit.  
\q1 Au es reꞌ ꞌbi ꞌain ia naꞌko unuꞌ.  
\q2 Au es reꞌ oras ia.  
\q1 Au es reꞌ ꞌbi oras amnemat tar antea nabar-baar.  
\q2 Fin Au kuuk es reꞌ akuaas reꞌuf!”\x + \xo 1:8 \xt Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 22:13, Anpoin naꞌkon Pah Masir 3:14\x*   
\s1 Naiꞌ Yohanis niit Mansian Batuur-Batuur  
\p
\v 9 Natuin hit ar-arkit atpirsai ok-okeꞌ tak, Naiꞌ Yesus naan hit Usif, es naan ate, au ꞌjair hi aok-bian. Anmuiꞌ tuaf bian natoꞌon, natuin hit tatuin Naiꞌ Yesus, onaim sin nhaꞌmuiꞌ kit ok-okeꞌ. Mes Naiꞌ Yesus anhaꞌtanin nrair hit nekak, he hit bisa taran ma ttahan piut-piut. Natuin au utoon urair ꞌeu tuaf-tuaf anmatoom nok Uisneno In Kabin ma Prenat, ma unoniꞌ anmatoom nok Naiꞌ Yesus, anmuiꞌ tuaf reꞌ nsaken. Etun oras ia sin nheek kau ma nporin kau neu puru reꞌ ia, kaan ee Patmos.  
\v 10 Neot es, nateef nok neon onen, Uisneno In Asmanan neman kau. Nok askeken ate, au ꞌneen hanaf es maꞌtain besi neem naꞌko au kotik. In haan ee nahuum on reꞌ haan toꞌis.  
\v 11 Hanaf naan anreek kau mnak, “Yohanis! Au he ukriraꞌ ko rais jes. Saaꞌ-saaꞌ reꞌ ho miit sin, ho ro he mtui sin. Rarit ho msonuꞌ sin meu jemaꞌat hiut, esan reꞌ jemaaꞌt ein abitan kota Efesus, kota Smirna, kota Pergamus, kota Tiatira, kota Sardis, kota Filadelfia, ma kota Laodikia.”   
\p
\v 12 Au ꞌneen on naan ate, au ꞌniik he uhiin ꞌak sekau es reꞌ naꞌuab nok kau. Mes au ꞌiit ahaa pauk anaꞌ hiut, reꞌ nateek sin anbin paku ꞌtokof naꞌko noni mnatuꞌ.  
\v 13 Ma Atoniꞌ es anhake nbi pakun naan sin atnaank ein. In maasn ee Mansian Batuur-Batuur. In npaek baru mnaun es, reꞌ in amnaun ee ntean in haen, ma nasaah pouk noin jes. Poꞌuk naan napeo goe npeoꞌ in aꞌbasan.\x + \xo 1:13 \xt Naiꞌ Danial 7:13, 10:5\x*  
\v 14 In aꞌnaak fuun ein muit okas.\f + \fr 1:14 \ft Uab Yunani matuꞌi mnak, “In aꞌnakan ma In moof ein, on reꞌ funuꞌ naꞌko ꞌbib-kaes mutiꞌ, ma mutiꞌ on reꞌ salju.” Rais noon nuaꞌ ein reꞌ ia, naruruꞌ rasi piis es, es reꞌ mutiꞌ ma kninuꞌ batuur.\f* In maatk ein npinan on reꞌ ai.\x + \xo 1:14 \xt Naiꞌ Danial 7:9\x*  
\v 15 In haek ein, anpinan on reꞌ beis meꞌe reꞌ atuut beisn ee nout goe ma meeꞌ rare. In haan ee, naꞌruꞌu on reꞌ oe ꞌboniꞌ.\x + \xo 1:15 \xt Naiꞌ Danial 10:6, Naiꞌ Yeskial 1:24, 43:2\x*  
\v 16 Anbi in aꞌniman aꞌneꞌu, in nnaaꞌ kfuun hiut. Suin es ꞌaikaf nua anpoi naꞌko In fefan. In huumn ee npiin on reꞌ manas.   
\p
\v 17 Oras au ꞌiit Atoniꞌ naan, au ꞌtaikoib on reꞌ atua-mafut, anbi In haen. Mes in nreok kau neik In aꞌniman aꞌneꞌu, rarit In naꞌuab am nak, “Anah! Kais mumtau! Natuin areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii sin naꞌuun ma naꞌbaꞌan naꞌko Kau, nmurai naꞌko ahunut tar antea amunit.\x + \xo 1:17 \xt Naiꞌ Yesaya 44:6, 48:12, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 2:8, 22:13\x*  
\v 18 Unuꞌ te, Au ꞌmaet, mes oras ia ho miit kuum! Au ꞌmoni ꞌfain, ma Au of aꞌmoin piut tar antea nabar-baar. Au es reꞌ anaaꞌ ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe, reꞌ bisa ꞌreut ma ꞌfoe bare neu amaets ein, he umonib ufaniꞌ sin.  
\v 19 Ho ro he mtui areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ ho miit sin oras ia, ma mtui saaꞌ-saaꞌ reꞌ of he njarin.  
\v 20 Au utoon ꞌain ko in aꞌmoufn ii on nai: pauk noin hiut ein naan, in aꞌmoufn ii, jemaꞌat hiut. Ma kfuu hiut ein reꞌ ho miit sin anbin Au ꞌnimak aꞌneꞌu, es reꞌ ameput neno tunan tuaf hiut reꞌ neikin hanaf naꞌkon Uisneno neu jemaꞌat hiut reꞌ naan.”   
\c 2  
\s1 Usif Yesus anfee haan manbasan neu jemaꞌat anbi kota Efesus  
\p
\v 1 Rarit Mansian Batuur-Batuur naan naprenat kau mnak, “Yohanis, ho ro he mtui surat noo goes. In haan ee, on nai:  
\q1 ‘Neu jemaꞌat abitan kota Efesus:  
\q1 Surat reꞌ ia, naꞌko Au, Naiꞌ Yesus Kau. Au es aꞌnaaꞌ kfuun hiut etan Au ꞌnimak aꞌneꞌu. Au es aꞌnao ꞌfuun utef-tefan ma ꞌnoon pauk noni fuaꞌ hiut ein naan meseꞌ-meseꞌ. Amneen Au uabak reꞌ ia.   
\q1
\v 2 Au ꞌiit urair hi ꞌmonim ambi kota Efesus ꞌak, hi mmeup maꞌtaniꞌ piut-piut meu Uisneno. Karu anmuiꞌ atoin maufinu nbi hi tnaanm ein naan, hi ka mkonan sin fa. Karu anmuiꞌ tuaf neem he nputa-kriu ki mnak, in reꞌ naan Uisneno In haef, hi ro miprikas ma mtae mirek-rekoꞌ in aꞌmonin naan, he hi mihiin je mmak atoin saaꞌ na es reꞌ naan mansian aputa-kriut, aiꞌ kaah. Rarit hi mtitar ma mtoork ee, he ka mitniin ee fa.  
\v 3 Maski atoniꞌ nasusab ki natuin hi mpirsai meu Kau, mes hi maran piut, ma ka mtet-koit fa.   
\q1
\v 4 Mes Au ꞌkius, hi mmoufu mbi rais jes. Natuin afi unuꞌ, oras hi feꞌ mmurai mpirsai meu Kau, hi mmaneek es nok es. Mes oras ia, hi ka on fa nana goen antein.  
\v 5 Onaim hi ro he mimnau oras unuꞌ naan. Fin oras ia, hi miꞌroo miꞌko ꞌmoꞌet unuꞌ reꞌ naan. Es naan ate, hi ro he miꞌpiis nai miꞌko hi sanat reꞌ ia, he mfani mmaneek on reꞌ neno unuꞌ naan. Karu ka on naan fa te, of Au ꞌfain ꞌuum ꞌait ufaniꞌ pauk noni naꞌko ki.  
\v 6 Mes Au neek ii nmariin akreꞌo, natuin hi mtitar mipasib naiꞌ Nikolas in noinꞌ ein, reꞌ in atoup noinꞌ ein anmoeꞌ natuin ee. Au ꞌtitar upasib amsaꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin nmoeꞌ sin.\f + \fr 2:6 \ft Ahinit anbi Suur Akninuꞌ sin nak, saaꞌ reꞌ naiꞌ Nikolas sin nanoniꞌ sin, hit ka tahiin sin fa.\f*   
\q1
\v 7 Amneen mirek-rekoꞌ saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee natoon neu In jemaaꞌt ein. Sekau naran ma natuin Kau tar antea in nmaet, Au of aꞌfee ne mainuan, he naah hau fuaꞌ reꞌ anbi Uisneno In poꞌon. Fin sekau naah hau fuaꞌ naan ate, in napeni ꞌmonit batuur reꞌ ka natfeek fa.’ ”\x + \xo 2:7 \xt Retaꞌ Ahun-hunut 2:9, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 22:2, Naiꞌ Yeskial 28:13, 31:8\x*   
\s1 Usif Yesus anfee haan manbasan neu jemaꞌat anbi kota Smirna  
\p
\v 8 Rarit Mansian Batuur-Batuur naan antuut antein In uaban naan am nak, “Yohanis, oras ia ho ro he mtui surat es anteniꞌ. In haan ee, on nai:  
\q1 ‘Neu jemaꞌat abitan kota Smirna:  
\q1 Surat reꞌ ia, naꞌko Au, Naiꞌ Yesus Kau. Areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii sin naꞌuun ma naꞌbaꞌan nbin Kau, anmurai naꞌko ahunut tar antea amunit. Unuꞌ te, Au ꞌmaet, mes oras ia, Au ꞌmoni ꞌfain. Onaim amneen Au uabak reꞌ ia.\x + \xo 2:8 \xt Naiꞌ Yesaya 44:6, 48:12, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 1:17, 22:13\x*   
\q1
\v 9 Au ꞌiit urair hi ꞌmonim reꞌ amsuus mbi kota Smirna. Tatuin mansian ite, hi reꞌ ia atoin amaꞌmuꞌit. Te kaah, natuin Uisneno te, hi amuꞌit ki. Anmuiꞌ tuaf reꞌ anmanakuꞌ mnak In reꞌ naan Uisneno Iin ja, reꞌ naꞌuab naꞌreꞌuf hi kanam areokt ein. Te kaah, sin reꞌ naan, ka Uisneno Iin na fa. Sin on reꞌ jemaꞌat es, reꞌ natun-tuin ahaa niutn ee sin aꞌnakat.  
\v 10 Onaim amneen mirek-rekoꞌ! Hi kais mimtau, oras hi mipein susat feꞌ. Asar hi mihiin mak, niutn ee sin aꞌnaakt ee, naim tuaf he nheek sin, ma nataam bian neun bui tar antea neno boꞌes. In sairt ii nak, he hi mkoit Kau. Maski sin he nroor niis ki, mes hi kais amnikan Kau. Fin sekau-sekau naran ma natuin Kau tar antea in nmaet, Au of aꞌbaras aꞌfee ne upan, he in nmoin nabar-baar nok Kau.   
\q1
\v 11 Onaim amneen mirek-rekoꞌ saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee he natoon neu In jemaaꞌt ein. Sekau reꞌ naran ma natuin Kau tar antea in nmaet, in ka napein fa haꞌmuꞌit anbi tais ai maputuꞌ reꞌ anpiin nabar-baar. Nok ranan naan, in ka nmaet fa no nua.’ ”\x + \xo 2:11 \xt Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 20:14, 21:8\x*   
\s1 Usif Yesus anfee haan manbasan neu jemaꞌat anbi kota Pergamus  
\p
\v 12 Onaim Mansian Batuur-Batuur naan antuut antein In uaban naan am nak, “Yohanis, oras ia ho ro he mtui surat es antein. Surat naan in haan ii, on nai:  
\q1 ‘Neu jemaꞌat abitan kota Pergamus:  
\q1 Surat reꞌ ia, naꞌko Au, Naiꞌ Yesus Kau. Au es aꞌnaaꞌ suin ꞌaik nuaꞌ. Amneen Au uabak reꞌ ia.   
\q1
\v 13 Au uhini ꞌrair hi abitan kota Pergamus naan. Anaaꞌ aprenat anbi naan es reꞌ nitu ꞌnakaf. Maski on naan amsaꞌ, hi mnaaꞌ miher-heran Au kanak ma mpirsai Kau piut-piut. Unuꞌ te, Au tuaf es anbi naan, kaan ee naiꞌ Antipas. In nanoniꞌ namneo anmatoom nok Au raan aꞌhonis, mes sin nroor naꞌmate. Maski on naan amsaꞌ, mes hi ka misuan Kau fa.   
\q1
\v 14 Mes Au ꞌiit ꞌak, hi mmoufu mbi rais jes aꞌnua. Anmuiꞌ tuaf naꞌko ki reꞌ nroim he natuin Balaam in nonin. Unuꞌ te, Balaam nanoniꞌ naiꞌ Barak he naꞌokiꞌ atoin Israelas sin, tar antea sin ntanhai Uisneno In romin. In naꞌokiꞌ sin he sin nokan nfuan, ma nahan mnaah fuat, ma nnao nmakaken nok tuaf reꞌ sin ka moen ein fa, aiꞌ sin ka feek ein fa.\x + \xo 2:14 \xt Surat Sensus 22:5,7, 25:1-3, 31:16, Surat reꞌ Naretaꞌ Nafaniꞌ Raan Aꞌhonis 23:4\x*  
\v 15 Anmuiꞌ tuaf fauk naꞌko ki, reꞌ natuin naiꞌ Nikolas in nonin.\x + \xo 2:15 \xt Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 2:6\x*  
\v 16 Onaim hi ro he misnaas miꞌko hi saant ein naan. Karu kaah, ka ꞌroo fa te, Au ꞌuum aꞌkeoꞌ ki ꞌeik uab ꞌaikan, reꞌ nꞌoet ki nahuum on reꞌ suniꞌ.   
\q1
\v 17 Onaim amneen mirek-rekoꞌ saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee natoon ee neu In jemaaꞌt ein. Sekau reꞌ naran ma natuin Kau tar antea in nmaet, Au of aꞌfee ne utunuꞌ \it manna\it* naꞌko sonaf neno tunan he nbukae. Utunuꞌ naan naperaꞌ narek-reokꞌ ee. Au ꞌfee ne faut muit es amsaꞌ, reꞌ matuꞌi in kaan feꞌu. Suma in tuan aa kuun es reꞌ nahiin kanaf naan, mes tuaf bian ka nahiin je fa.’ ”\x + \xo 2:17 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 16:14-15, 16:33-34, Naiꞌ Yohanis 6:48-50, Naiꞌ Yesaya 62:2, 65:15\x*   
\s1 Usif Yesus anfee haan manbasan neu jemaꞌat anbi kota Tiatira  
\p
\v 18 Rarit Mansian Batuur-Batuur naan antuut antein In uaban naan am nak, “Yohanis, oras ia ho ro he mtui surat es antein. Surat naan in haan ii, on nai:  
\q1 ‘Neu jemaꞌat abitan kota Tiatira:  
\q1 Surat reꞌ ia, naꞌko Au, Naiꞌ Yesus Kau, es reꞌ Uisneno In Anah! Au maatk ein anpinan on reꞌ ai, ma au haek ein npiin meꞌe on reꞌ beis meꞌe amsaꞌ, reꞌ atoniꞌ nout goe et ai. Amneen Au uabak reꞌ ia.   
\q1
\v 19 Au ꞌiit urair hi ꞌmoinm ein naan. Hi mneek Kau batuur-batuur, ma mpirsai Kau nok maꞌtaniꞌ. Hi mituin Au prenat piut-piut he mtuthae tuaf. Maski atoniꞌ nhaꞌmuiꞌ ki msaꞌ, hi maran piut-piut. Au uhini msaꞌ ꞌak, oras ia hi mmeup maꞌtaniꞌ nneis antein meu Kau.   
\q1
\v 20 Mes hi mmoufu mbi rais jes: hi mtoup bi Isabeel, reꞌ naikas in tuan ee mnak, Uisneno In mafefaꞌ. Rarit hi mkoon ee he in nanoniꞌ nsaan neu Au ngguin. Natuin in noniꞌ reꞌ naꞌeꞌob naan, es Au ngguin, nahan amnaah fuat. Ma sin imsaꞌ nmakaken nok tuaf reꞌ sin ka moen ein fa, aiꞌ sin ka feek ein fa.  
\v 21 Au ukain bifee naan fani-fani, he in nasaitan in sanat naan. Mes in ka nroim fa.   
\q1
\v 22 Onaim amkius mirek-rekoꞌ. Fin oras ia Au ufeek aꞌrair, he ꞌhuukn ee ꞌpaek menas huum es, tar antea in ka nsaun naan fa naꞌko in harak. On naan amsaꞌ sin ar-arsin reꞌ anmakaken nok ne. Karu sin ka nasaitan fa bifee maufinu naan ate, ka ꞌroo fa te, Au ꞌhukun sin amsaꞌ.  
\v 23 Au of uꞌmaet bifee maufinu naan in aanh ein. Nok ranan naan, hi ok-okeꞌ reꞌ apirsait ki mihini mmak, Au uhiin mansian ein sin neek ein. Ma Au of aꞌbaras amsaꞌ ꞌeu ki, utuin saaꞌ reꞌ hi mmoeꞌ-moꞌe.\x + \xo 2:23 \xt Siit Pures-Boꞌis sin 7:10, Naiꞌ Yeremias 17:10\x*   
\q1
\v 24 Mes hi bian reꞌ abitan Tiatira naan, hi ka mituin fa bifee maufinu naan in nonin amreꞌut naan. Natuin hi mtitar mipasib noniꞌ reꞌ maꞌnifaꞌ naan, reꞌ sin nteek ee nak, ‘niut reꞌuf in noin meisꞌokan’. Nok ranan naan, Au ka ukain aꞌtein ki fa,  
\v 25 asar hi mnaaꞌ miher-heran hi rais pirsait, tar antea Au ꞌfain ꞌuum.  
\v 26-28 Sekau reꞌ naran ma natuin Kau tar antea nmaet, Au of aꞌfee ne kuasa. Kuasa naan maꞌtaniꞌ, on reꞌ Au upein je naꞌko Au Amaꞌ, he uprenat uuf-uuf anbi pah-pinan nok aꞌniim maputuꞌ. Karu anmuiꞌ tuaf anraabn ee, in of antuut nakratiꞌ sin, on reꞌ tapeeꞌ aꞌnai afu.\x + \xo 2:26-28 \xt Siit Pures-Boꞌis sin 2:8-9\x* Au of aꞌfee ki kfuu faif nome amsaꞌ.   
\q1
\v 29 Onaim amneen mirek-rekoꞌ saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee natoon ee neu In jemaaꞌt ein.’ ”   
\c 3  
\s1 Usif Yesus anfee haan manbasan neu jemaꞌat anbi kota Sardis  
\p
\v 1 Onaim Mansian Batuur-Batuur naan, antuut antein In hanan am nak, “Yohanis, oras ia ho ro he mtui surat bian anteniꞌ, reꞌ in haan ee, on nai:  
\q1 ‘Neu jemaꞌat abitan kota Sardis:  
\q1 Surat reꞌ ia, naꞌko Au, Naiꞌ Yesus Kau. Uisneno In Asmaan ee, et Au. Asmanaf naan, masaf hiut. Au es reꞌ aꞌnaaꞌ kfuun hiut anbin Au ꞌnimak. Amneen Au uabak reꞌ ia.  
\q1 Au ꞌiit urair hi ꞌmoꞌem ambi Sardis. Anmuiꞌ tuaf reꞌ nak, hi mmoin batuur-batuur mituin Au romik. Te kaah, hi on reꞌ ka mmuiꞌ fa ꞌmonif.  
\v 2 Onaim amfeen nai! Amhaꞌtain hi pirsait naan reꞌ he noi namneuk naan. Fin Au ꞌparikas urair saaꞌ reꞌ hi mmoeꞌ je naan, mes ka tiit fa meseꞌ msaꞌ reꞌ masoꞌik anbi Uisneno In human ma In matan.  
\v 3 Onaim kais amnikan noin amneot ein reꞌ hi mneen ma mtoupu mrair sin naꞌko afi unuꞌ. Mituin batuur-batuur Uisneno In romin, ma misaitan hi saant ein he mtebi mfain ma mituin Uisneno. Karu hi ka miskeek fa he mmoeꞌ mituin on naan ate, nok askeken ate, of Au ꞌuum on reꞌ abakat reꞌ hi ka mitenab maan ee fa.\x + \xo 3:3 \xt Naiꞌ Mateos 24:43-44, Naiꞌ Lukas 12:39-40, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 16:15\x*   
\q1
\v 4 Mes anmuiꞌ tuaf bian naꞌko ki abitan Sardis, reꞌ anmonin nok neek amneꞌo, nahuum on reꞌ tuaf ka nꞌoemetab fa in paken. Natuin sin nmonin nok neek amneꞌo, onaim sin of annaon nabuan nok Kau, anpaken paek mutiꞌ.  
\v 5 Sekau naran ma natuin Kau tar antea nmaet, in of anpaek paek mutiꞌ. Au ka ꞌnoes fa in kanan naꞌko surat reꞌ matuꞌi naheun nok kanaf naꞌko tuaf-tuaf reꞌ anmonin nabar-baar nok Uisneno. Au of aꞌmanakuꞌ msaꞌ ꞌbi Au Amaꞌ In human ma In matan, ma Amaꞌ In ameput sonaf neno tunan, nak in reꞌ naan, Au ngguin.\x + \xo 3:5 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 32:32-33, Siit Pures-Boꞌis sin 69:29, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 2:7, 20:12, Naiꞌ Mateos 10:32, Naiꞌ Lukas 12:8\x*   
\q1
\v 6 Onaim amneen mirek-rekoꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee natoon neu In jemaaꞌt ein.’ ”   
\s1 Usif Yesus anfee haan manbasan neu jemaꞌat anbi kota Filadelfia  
\p
\v 7 Rarit Mansian Batuur-Batuur naan ntuut antein In uaban am nak, “Yohanis. Oras ia, ho ro he mtui surat es antein. In haan ee, on nai:  
\q1 ‘Neu jemaꞌat abitan kota Filadelfia:  
\q1 Surat reꞌ ia, naꞌko Au, Naiꞌ Yesus Kau. Au reꞌ ia, Tuaf Akninuꞌ ma Batuur. Au es reꞌ aꞌnaaꞌ usif naiꞌ Daut in aꞌretu ꞌfoꞌe. Karu Au usoin enoꞌ, ka tiit fa tuaf reꞌ bisa naꞌeek. Karu Au uꞌeek, ka tiit fa tuaf reꞌ bisa nasoin.\x + \xo 3:7 \xt Naiꞌ Yesaya 22:22, Naiꞌ Ayup 12:14\x*   
\q1
\v 8 Au uhiin areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ hi mmoeꞌ sin naan. Au uhini msaꞌ ꞌak, hi kaanm ein ka mateek ein fa. Maski on naan amsaꞌ, mes hi ka misuan Kau fa, ma hi mituin Au noin ii piut. Mimnau mirek-rekoꞌ, Au usoit aꞌrair enoꞌ ꞌeu ki, onaim ka tiit fa tuaf reꞌ bisa naꞌeek.   
\q1
\v 9 Amneen mirek-rekoꞌ! Anmuiꞌ tuaf reꞌ napoi mnak, sin reꞌ naan Uisneno In amneot ein. Te kaah, sin reꞌ naan aputa-kriut ein reꞌ natun-tuin ahaa nitu ꞌnakaf. Mes hi of miit kiim! Fin Au of aꞌmoeꞌ sin tar antea sin nriꞌtuun anbin hi humam ma hi matam, rarit anmanauk ein am nak, Au ro ꞌneek ki.\x + \xo 3:9 \xt Naiꞌ Yesaya 49:23, 60:14, 43:4\x*  
\v 10 Natuin hi mituin amrair Au prenat, maran ma mituin Kau piut, onaim Au of aꞌpafaꞌ ma ꞌpanat ki uꞌko haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat, reꞌ Uisneno he nasaunt ee neem, he nsuuꞌ ma nꞌui mansian ok-okeꞌ nbi pah-pinan ia.   
\q1
\v 11 Ka ꞌroo fa te, Au ꞌfain ꞌuum. Onaim amnaaꞌ miher-heran Au noniꞌ reꞌ hi mneen ma mtoup sin afi unuꞌ naan. Fin kas-kais anmuiꞌ tuaf reꞌ antetak naan upan reꞌ Uisneno he nfee je neu ki.  
\v 12 Sekau naran piut ma natuin Kau tar antea in nmaet, in of natua nabar-baar nok Uisneno, nahuum on reꞌ nii ainaf reꞌ nseen on anbi Uisneno In Umi. Au of aꞌtui Au Usiꞌ In kanan, ma kanaf naꞌko Uisneno In kota, anbi tuaf naan in aon. Kota naan, sin nteek ee nak, ‘Yerusalem Feꞌu’, reꞌ Uisneno of nasaunt ee neem naꞌko sonaf neno tunan. Ma Au of aꞌtui Au kanak feꞌu msaꞌ aꞌbi tuaf naan in aon.\x + \xo 3:12 \xt Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 21:2, Naiꞌ Yesaya 62:2, 65:15\x*   
\q1
\v 13 Onaim amneen mirek-rekoꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee natoon ee neu In jemaaꞌt ein.’ ”   
\s1 Usif Yesus anfee haan manbasan neu jemaꞌat anbi kota Laodikia  
\p
\v 14 Onaim Mansian Batuur-Batuur naan antuut antein in uaban naan am nak, “Yohanis. Oras ia ho ro he mtui surat amunit. In haan ee, on nai:  
\q1 ‘Neu jemaꞌat abitan kota Laodikia:  
\q1 Surat reꞌ ia, naꞌko Au, Naiꞌ Yesus Kau, reꞌ sin nteek Ee nak, ‘Ro Batuur’. Au reꞌ ia, uꞌuab namneo ma namnoon Uisneno In Kabin ma Prenat piut-piut. Ma areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno nmoeꞌ sin naan, naꞌuun ma naꞌbaꞌan nbin Kau.\x + \xo 3:14 \xt Fainekat 8:22\x*   
\q1
\v 15 Au ꞌiit aꞌrair saaꞌ-saaꞌ reꞌ hi mmoeꞌ sin mbi kota Laodikia. Mes hi on meeꞌ? Maputuꞌ, kahaf. Mainikin, kaah fa msaꞌ. Karu maputuꞌ te, maputuꞌ batuur-batuur! Karu mainikin ate, mainikin batuur-batuur!  
\v 16 Mes natuin hi nekam naan stenaꞌ-stenaꞌ, Au of aꞌpuran upoit ki uꞌko Au fefak, on reꞌ taroon.   
\q1
\v 17 Hi miꞌuab meik haan beꞌo mmak, ‘Hit reꞌ ia, atoin amuꞌit. Hit tmoin rek-reko, ka tperluu fa saaꞌ-saaꞌ antein!’ Te kaah, hi neekm ein naan nameisꞌook, tar antea hi ka mihiin fa mee es reꞌ reko. Etun hi mjair on reꞌ atoin amaꞌmuꞌit ma mꞌaaf aah.  
\v 18 Onaim reko nneis hi iim he msoos maan noni mnaut afaꞌ naꞌko Kau, maut he hi mjair tuaf reꞌ batuur-batuur amuꞌit. Ma msoos maan paek muit okas, mpaek he miꞌkoroꞌ hi reuꞌf aan. Ma amsoos reꞌu neu hi maatm ein, maut he hi miit amfain nok akninuꞌ.   
\q1
\v 19 Karu tuaf reꞌ Au ꞌneek ee anmoꞌe nsaan, Au ukain ma ꞌhukun sin, maut he sin njarin reko. Onaim hi ro he mineo hi neekm ein naan, he hi batuur-batuur mituin Kau nok makoe reko.\x + \xo 3:19 \xt Fainekat 3:12, Atoin Ibranis 12:6\x*   
\q1
\v 20 Amneen mirek-rekoꞌ, natuin Au ꞌhake ꞌrair et enoꞌ, ma Au ꞌhaman piut he ꞌtaam. Karu anmuiꞌ tuaf anneen Au hanak, rarit in neem nasoitan enoꞌ, Au of aꞌtaam, ma ꞌbukae buꞌ-bua ꞌok ne.  
\v 21 Sekau reꞌ naran ma natuin Kau tar antea in nmaet, Au of aꞌfee ne hak, he ntook ma naprenat nok Kau. Natuin Au ꞌaran ma utuin Au Amaꞌ amsaꞌ, etun oras ia Au ꞌtook ma uprenat ꞌok Ne.   
\q1
\v 22 Onaim amneen mirek-rekoꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee natoon ee neu In jemaaꞌt ein.’ ”   
\c 4  
\s1 Sin naꞌbesan neu Uisneno anbi sonaf neno tunan  
\p
\v 1 Mansian Batuur-Batuur naan naꞌuab anrair In haan manbasan neun jemaꞌat hiut ein on naan ate, Uisneno nakriraꞌ kau rasi bian anteniꞌ. Nok askeken ate, au ꞌiit eon es masoit et sonaf neno tunan. Rarit au ꞌneen tuaf naan reꞌ in haan ee on reꞌ toꞌis, naꞌuab am nak, “Amsae uum meu ia, he au uꞌitab ko, areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ of he njair.”   
\p
\v 2 Oras naan, Uisneno In Asmaan ee nait neik kau ꞌsae ꞌeu sonaf neno tunan. Nok askeken ate, au ꞌiit aꞌtoko prenat, ma nmuiꞌ tuaf antoko nbi na.  
\v 3 In masnaaf mamateꞌ ma meꞌe, on reꞌ faut arimat reꞌ maꞌosaꞌ, reꞌ sin nteek ee nak, \it yaspis\it* ma \it sardius\it*. Anmuiꞌ enous es, anfuun naan aꞌtoko prenat naan. In asnaaf ee mamateꞌ on reꞌ faut arimat \it samrut\it*.\x + \xo 4:3 \xt Naiꞌ Yeskial 1:26-28, 10:1\x*  
\v 4 Anbi bare naan, anmuꞌi ꞌtoko prenat manaꞌ boꞌ nua mhaa reꞌ aanꞌ-aanꞌ ein, sin nfuun naan aꞌtokoꞌ naan. Anmuiꞌ naan amnasit tuaf boꞌ nua mhaa ntokon nbin aꞌtook ein naan. Sin arsin anpaken paek mutiꞌ, ma naꞌsoeb ein aꞌsobe prenat reꞌ anmoeꞌ je naꞌko noin-moroꞌ.  
\v 5 Anmuiꞌ rimat reꞌ npiin anpoin naꞌko ꞌtoko prenat reꞌ abit atnaan ee, ma ꞌroots ee ꞌpuun ee nanoon. Anmuiꞌ obor hiut reꞌ anpinan npoin naꞌkon aꞌtoko prenat naan in matan. Sin arsin reꞌ naan, nahuum on reꞌ Uisneno In Asmaan ee reꞌ nmuiꞌ masaf hiut.\x + \xo 4:5 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 19:16, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 1:4, 8:5, 11:19, 16:18, Naiꞌ Yeskial 1:13, Naiꞌ Sakarias 4:2\x*  
\v 6 Anbi ꞌtoko prenat naan in matan, au ꞌiit on reꞌ oe tasi. Oe tasi naan kniun ii on reꞌ ninu.  
\p Rarit au ꞌiit muꞌit haa reꞌ maꞌtain bes-besin, nfuun naan aꞌtokoꞌ naan. Sin aok ein naheun nok mataf. Sin reꞌ naan, Uisneno In muiꞌt ein reꞌ ntuthae Je.\x + \xo 4:6 \xt Naiꞌ Yeskial 1:22\x*   
\p
\v 7 Muꞌit ahuunt ee, in huumn ee, on reꞌ meoꞌ-roiꞌ singa. No nuan ii, on reꞌ bijae keso. No teun ii, on reꞌ mansian. Ma no haan ii on reꞌ kor-garuda natpeen.\f + \fr 4:7 \ft Tatuin ahiint ein Suur Akninuꞌ, sin nak muꞌit haa reꞌ naan, esan reꞌ: meoꞌ-roiꞌ singa, reꞌ akuaas reꞌuf. Bijae keos goan, maꞌtain reꞌuf. Mansian naan, ahinit anneis-neis. Ma kor-garuda naan, raab reꞌuf.\f* \x + \xo 4:7 \xt Naiꞌ Yeskial 1:5-10, 10:14\x*  
\v 8 Muiꞌ haaꞌ ein naan, es-es ate, maninif nee. Anbi niinf ein naan koti-mnaan, naheun nok mataf. Fai-manas sin nsiin piut-piut am nak,  
\q1 “Hai mboꞌis miꞌnaeb Uisneno!  
\q1 Hai maikas ma miꞌratan Uisneno In kanan!  
\q1 Uisneno naan, akniun ii kah een!  
\q1 Uisneno naan, In kuasan maꞌtain besi.  
\q1 Uisneno nbi nain naa, naꞌko un-unuꞌ.  
\q1 Uisneno nbi ia, oras ma eti ia.  
\q1 Ma Uisneno reꞌ tar antea nabar-baar.”\x + \xo 4:8 \xt Naiꞌ Yeskial 1:18, 10:12, Naiꞌ Yesaya 6:2-3\x*   
\p
\v 9 Nok siit on reꞌ naan, sin nsiin ma nboꞌis Uisneno, ma nasaeb ein makasi neu Ne, natuin In ntoko nbi ꞌtoko prenat, ma In reꞌ nbi nain ia piut-piut tar antea nabar-baar. Oras sin nsiin,  
\v 10 amnasit tuaf boꞌ nua mhaaꞌ ein naan anriꞌtuun nbin Uisneno In human ma In matan. Ma Uisneno antoko nbi ꞌtoko prenat. Sin nseeꞌ nain sin aꞌsobe preent ein, rarit sin natunuꞌ sin nbi In aꞌtoko prenat naan in matan, ma naꞌbesan neu Ne, reꞌ nabar-baar Kuun. Rarit sin npures ma nboꞌis Uisneno mnak,   
\q1
\v 11 “Koi, Uisneno!  
\q1 Hai mboꞌis ma miꞌnaeb Uisneno!  
\q1 Hai maikas ma miꞌratan Uisneno Ho kanam.  
\q2 Uisneno Ko, hai Usiꞌ.  
\q2 Uisneno Ko, hai Uisneon goa!  
\q1 Uisneno kuun ro es ansium ma ntoup hai siit pures-boꞌis.  
\q1 Uisneno kuun ro es ansium ma ntoup hai rais hormaat.  
\q2 Natuin Uisneno kuun ro es akuaas reꞌuf.  
\q2 Ma Uisneno kuun ro es maꞌtain isat.  
\q1 Uisneno kuun es reꞌ anmoeꞌ ma npakae areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ ii okeꞌ.  
\q1 Uisneno kuun es reꞌ namonib ma natorob areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii okeꞌ.  
\q2 Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ ia,  
\q3 anjarin nrarin, natuin Uisneno nmoeꞌ ma npakae sin.  
\q2 Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ anmonin,  
\q3 masnasaꞌ natuin Uisneno kuun es annonaꞌ ma nfee.”   
\c 5  
\s1 Suur manunuꞌ reꞌ maꞌretuꞌ mates  
\p
\v 1 Rarit au ꞌkisu ꞌteniꞌ ꞌeu Atoniꞌ reꞌ antoko nbi ꞌtoko prenat naan. In nnaaꞌ suur manunuꞌ es anbi In aꞌniman aꞌneꞌu. Surat naan, matuꞌi koti-mmaat. Sin naꞌretuꞌ niis surat naan, nbi bare hiut.\x + \xo 5:1 \xt Naiꞌ Yeskial 2:9-10, Naiꞌ Yesaya 29:11\x*   
\p
\v 2 Rarit au ꞌiit ameput es naꞌko sonaf neno tunan, reꞌ maꞌtain besi. In nataan neik haan maꞌtaniꞌ mnak, “Sekau es reꞌ nmuiꞌ hak he nfei surat naan in aꞌretun, ma nrees surat naan in afan?”  
\v 3 In nataan on naan, mes sin ka napein fa tuaf meseꞌ msaꞌ reꞌ nmuiꞌ hak he nfei surat naan, ma nrees in afan. Anbi sonaf neno tunan, aiꞌ anbi pah-pinan, ka tiit fa tuaf meseꞌ msaꞌ reꞌ anmuiꞌ hak. Abitan amaets ein sin bare ꞌmaten amsaꞌ, ka nmuꞌif.  
\v 4 Aꞌkius on naan ate, au ꞌkae ꞌmat-maet, natuin ka tiit fa tuaf meseꞌ amsaꞌ reꞌ anmuiꞌ hak, he bisa nfei surat naan ma nrees in afan.  
\v 5 Rarit tuaf es naꞌko amnasit boꞌ nua mhaaꞌ ein naan, naꞌuab neu kau mnak, “Hoe, baꞌe! Kais amkae. Fin usif naiꞌ Daut in sufan es maꞌtain besi, sin nteek ee nak, ‘Singa naꞌko uuf naiꞌ Yahuda’. In npekes nakrat-ratiꞌ areꞌ amreuꞌt ein okeꞌ. Onaim In naꞌ nmuiꞌ hak he bisa nfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe naꞌko surat naan, ma nrees in afan.”\x + \xo 5:5 \xt Retaꞌ Ahun-hunut 49:9, Naiꞌ Yesaya 11:1,10\x*   
\p
\v 6 Au ꞌneen on naan ate, au ꞌiit ꞌBib-kaes Anaꞌ es anhake nbi muiꞌ haa maꞌtain ein naan sin atnaank ein, ma amnasit boꞌ nua mhaaꞌ ein reꞌ antokon nfuun naan ꞌtoko prenat naan. ꞌBib-kaes Anaꞌ naan, on reꞌ nroor niit ee. In suunk ein manaꞌ hiut, ma In maatk ein fuaꞌ hiut. In matan fuan fuaꞌ hiut naan, nahuum on reꞌ In Asmaan ee mamasaf hiut, reꞌ In nreek anrair sin ntaman neun pah-pinan tuuk am tuuk.\x + \xo 5:6 \xt Naiꞌ Yesaya 53:7, Naiꞌ Sakarias 4:10\x*  
\v 7 Rarit au ꞌiit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan annao neu Atoniꞌ reꞌ antook et aꞌtoko prenat, ma nait suur manunuꞌ naan, naꞌko Atoniꞌ naan In aꞌniman aꞌneꞌu.   
\p
\v 8 Oras ꞌBib-kaes Anaꞌ naan nait je te, muiꞌ haaꞌ ein reꞌ maꞌtain besin naan, nok amnasit boꞌ nua mhaa, nriꞌtuun ma naꞌbesan anbi In human ma In matan. Sin arsin meseꞌ-meseꞌ annaꞌan baer musiik on reꞌ aꞌreuk sasando, ma aꞌpika-kbuub noin moroꞌ es, reꞌ matuaꞌ nok kemenyaan reꞌ sin nout goe he nfoo menin. Kemenyaan foo meniꞌ naan, es reꞌ areꞌ oen ein naꞌkon Uisneno Iin na.\x + \xo 5:8 \xt Siit Pures-Boꞌis sin 141:2\x*  
\v 9 Rarit sin arsin ansiin sii feuꞌ goes, am nak:  
\q1 “ꞌBib-kaes Anaꞌ ia kuun, es reꞌ pantas he ntoup suur manunuꞌ naan.  
\q1 ꞌBib-kaes Anaꞌ ia kuun, es reꞌ nmuiꞌ hak he nfei surat naan in aꞌretu ꞌfoꞌe.  
\q1 Fin In ntoupu nrair ꞌroro ꞌmaten.  
\q2 Rarit Uisneno npaek In naaꞌ asait naan,  
\q3 he nsoi nafetin naan mansian ein naꞌkon areꞌ kanan pah ma uuf,  
\q2 maut he sin bian bisa njarin Uisneno Iin na.  
\q1 Nok ranan naan, mansian naꞌkon areꞌ kanan uab ma pah,  
\q2 bisa njarin Uisneno In nonot-asar sin.\x + \xo 5:9 \xt Siit Pures-Boꞌis sin 33:3, 98:1, Naiꞌ Yesaya 42:10\x*   
\q1
\v 10 ꞌBib-kaes Anaꞌ reꞌ ia, nbubun ma nkaububuꞌ sin arsin,  
\q2 anjarin uuf ma pah meseꞌ.  
\q1 ꞌBib-kaes Anaꞌ reꞌ ia, npiir ma nbeti nrair sin,  
\q2 he njarin Uisneno In tua ameupt ein.  
\q1 Sin of annaꞌan aprenat anbin pah-pinan ia.  
\q1 Sin of anbirun ma ntainaunun neun Uisneno nbin pah-pinan ia.”\x + \xo 5:10 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 19:6, 1 Naiꞌ Petrus 2:5,9, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 1:6\x*   
\p
\v 11 Rarit au ꞌait matak, onaim au ꞌneen hanaf kouꞌ goes. Onaim au ꞌkius muiꞌ haa maꞌtain ein naan, ma amnasit tuaf boꞌ nua mhaa, naꞌbabaꞌ ntein nok Uisneno In ameupt ein namfa-faun naꞌkon sonaf neno tunan. Ameupt ein naan sin amfauk ein antean hoto-bariun.\x + \xo 5:11 \xt Naiꞌ Danial 7:10\x*  
\v 12 Sin arsin ansiin nok hana ꞌnaek am nak,  
\q1 “Hai maikas miꞌratan ꞌBib-kaes Anaꞌ reꞌ maroroꞌ ꞌmaten naan,  
\q1 Natuin In ro es ansium ma ntoup hai pures ma boꞌis sin!  
\q2 In kuasan kuun, ro kouꞌ besi.  
\q2 In aꞌmuꞌin kuun, ro mfau reꞌuf.  
\q2 In ronen ma tenab, ro ka nsaan niit fa.  
\q2 In maꞌtanin kuun, ro maꞌtain besi.  
\q1 Hai maikas miꞌratan In kanan.  
\q1 Hai miꞌruriꞌ ma mhormaat Ee.  
\q1 Hai mpures ma mboiꞌs Ee.”   
\p
\v 13 Rarit au ꞌneen siit es antein. Naꞌko areꞌ kanan amonit, et sonaf neno tunan, et neno, et pah-pinan, ma tais je nanan, sin arsin nsiin buꞌ-buaꞌ. Naꞌko bare neu amaets ein amsaꞌ, sin arsin ansiin nokan. Sin arsin ansiin buꞌ-buaꞌ am nak,  
\q1 “Hai mpures ma mboꞌis Uisneno reꞌ antook ma ntuun On es aꞌtoko prenat ia.  
\q1 Hai maikas ma mait miꞌratan ꞌBib-kaes Anaꞌ ia msaꞌ.  
\q1 Hai misaeb rais hormaat meu Sin.  
\q1 Hai miꞌruriꞌ ma miꞌbees meu Sin.  
\q2 Natuin Sin esan reꞌ annaꞌan aprenat nabar-baar!  
\q2 Ma Sin kuasan sin ka natfeek nitan fa!”   
\p
\v 14 Rarit muiꞌ haa maꞌtain ein naan, natahan piut-piut am nak, “Batuur, namneo on reꞌ naan, tua!” Onaim amnasit tuaf boꞌ nua mhaaꞌ ein naan, sin anriꞌtuun ma naꞌbesan neun Uisneno ma neun ꞌBib-kaes Anaꞌ naan.   
\c 6  
\s2 ꞌBib-kaes Anaꞌ naan nfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe ꞌRetuꞌ-ꞌfoꞌe ahunut — meo paeꞌ je npoi neem  
\p
\v 1 Rarit au ꞌiit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan anfei suur manunuꞌ naan in aꞌretu ꞌfoeꞌ ahunut. Onaim au ꞌneen muiꞌt es naꞌko muiꞌ haa maꞌtain ein naan, ankoaꞌ naher-heer. In haan ee, on reꞌ ꞌrotos. In naprenat am nak, “Amnao nai!”  
\v 2 Nok askeken ate, au ꞌiit bikaes muit es. Tuaf es ansae nbi bikaseꞌ naan, in naꞌsobeꞌ ꞌsoeb makenat, natuin in niis piut-piut anbi makenat. Oras ia, in nnaaꞌ suniꞌ-kenat, ma npoi nnao ma niis in musun nbin pah-pinan.\x + \xo 6:2 \xt Naiꞌ Sakarias 1:8, 6:3,6\x*   
\s2 ꞌRetuꞌ-ꞌfoꞌe no nuan ii — taisibu nbi pah-pinan  
\p
\v 3 Rarit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan anfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe no nuan. Onaim au ꞌneen muiꞌ maꞌtain no nuan ii, naprenat am nak, “Amnao nai!”  
\v 4 Rarit bikaes mee mapinaꞌ es anpoi neem. Tuaf reꞌ ansae bikaseꞌ naan antoup suin kouꞌ goes. Sin nfee ne kuasa he ntaisibun pah-pinan, maut he mansian ein anmaroor niisn ein es nok es.\x + \xo 6:4 \xt Naiꞌ Sakarias 1:8, 6:2\x*   
\s2 ꞌRetuꞌ-ꞌfoꞌe no teun ii — oras amnahas maꞌtaniꞌ  
\p
\v 5 Rarit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan nfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe no teun ii. Onaim au ꞌneen muiꞌ maꞌtain no teun ii, naprenat am nak, “Amnao nai!” Nok askeken ate, au ꞌiit bikaes metan es. Tuaf reꞌ ansae nbi bikaseꞌ naan, annaaꞌ aꞌtaꞌi nbi in aꞌniman, he ntai mnahat reꞌ nmurai nabatin.\x + \xo 6:5 \xt Naiꞌ Sakarias 6:2,6\x*  
\v 6 Rarit au ꞌneen nahuum on reꞌ hanaf es neem naꞌko muiꞌ haa maꞌtain ein naan sin atnaank ein. Hanaf naan natoon am nak, “Oras amnahas maꞌtain ii of antaman pah-pinan. Karu mtoup kai neno ia, suma msoos maan amneas mok teun goah; aiꞌ mneas reꞌ reko te, mok meesꞌ aah. Mes karu amnahas naan antea goen, mansian ein kais annooꞌ nain hau saitun ma hau anggur sin anbin pooꞌn ein.”\f + \fr 6:6 \ft Anbi bare naan, sin nmonin naꞌkon roet humaꞌ nuaꞌ ein naan. Onaim maski amnaahs ii maꞌtain besi, mes karu roet humaꞌ nuaꞌ ein naan nmonin feꞌ, tuaf ein of anmoin nabaran.\f*   
\s2 ꞌRetuꞌ-ꞌfoꞌe no haan ii — too mfaun anmaten  
\p
\v 7 Rarit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan anfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe no haan ii. Onaim au ꞌneen muiꞌ maꞌtaniꞌ no haan ii naprenat am nak, “Amnao nai!”  
\v 8 Nok askeken ate, au ꞌiit bikaes es snaa moor-mutiꞌ. Tuaf asae bikaseꞌ naan, kaan ee, ‘Aꞌmaten’. Anmuiꞌ tuaf es natuin ee nbi in kotin, kaan ee, ‘Bare neu amaets ein’. Rarit sin nua sin napenin kuasa he nnao nroor naꞌmaet mansian ein anbin pah-pinan, anpaek suniꞌ, oras amnahas, menas, ma npaek muiꞌ fui apisut. Karu tsoiꞌ amaets ein ok-okeꞌ te, sin amfauk ein on reꞌ baits es naꞌko batis haa, mansian pah-pinan ia ok-okeꞌ.\x + \xo 6:8 \xt Naiꞌ Yeskial 14:21\x*   
\s2 ꞌRetuꞌ-ꞌfoꞌe no niimn ii — Uisneno Iin na anpa-paon he In nafeek sin rasin  
\p
\v 9 Rarit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan anfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe no niimn ii. Onaim au ꞌiit tuaf ein reꞌ unuꞌ te, anroor niis sin. Sin asmaank ein anbin mei fuat ee in nupun. Atoniꞌ nroor sin, natuin sin npirsain neu Uisneno, ma sin natonan Uisneno In Kabin ma Prenat anbin mee-mee.  
\v 10 Sin nsakanan am nak, “Koi Uisneno! Usiꞌ reꞌ maꞌtain reꞌuf! Usiꞌ reꞌ kniun reꞌuf! Saaꞌ reꞌ Usiꞌ Ho muꞌuab, hai mpirsai. Mes hai he mpao mtea rekaꞌ ntein, he naꞌ Ho mufeek rasi anmatoom nok tuaf-tuaf reꞌ anroor naꞌmaet kai, he sin napenin hukun?”   
\p
\v 11 Sin natanan anrarin on naan ate, sin napenin baur mutiꞌ mnanuꞌ, tuaf es ate, napein es. Anmuiꞌ tuaf natoon neu sin am nak, “Ampao mteniꞌ kreꞌo, tar antea hi fautf ein namtisin. Natuin anmuiꞌ hi aom-bian sin reꞌ of anmaten, natuin anroor niis sin on reꞌ hi.”   
\s2 ꞌRetuꞌ-ꞌfoꞌe no neen ii — siraak anbi neon goe tnanan ma pah-pinan  
\p
\v 12 Rarit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan anfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe no neen ii. Nok askeken ate, au ꞌiit tainunus maꞌtain besi. Onaim maans ee nameisꞌook on reꞌ tai metan, ma fuun ee snaa meꞌe on reꞌ naaꞌ.\x + \xo 6:12 \xt Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 11:13, 16:18, Naiꞌ Yesaya 13:10, Naiꞌ Joel 2:10,31, 3:15, Naiꞌ Mateos 24:29, Naiꞌ Markus 13:24-25, Naiꞌ Lukas 21:25\x*  
\v 13 Kfuun ein neon goe tnanan bamoufun, on reꞌ hau fua mnaut ein reꞌ anmoufun naꞌkon hau goe tunan oras ain kouꞌ goe nfuu namouf sin.  
\v 14 Onaim au ꞌiit neon goe npeeꞌ pisaꞌ nua, rarit annuun gon on reꞌ ꞌnahek tar antea namneuk. Onaim aꞌtoeꞌf ein ma puurn ein naꞌhaus ein okeꞌ, tar antea sin namnekun okeꞌ naꞌko sin baark ein.\x + \xo 6:14 \xt Naiꞌ Yesaya 34:4, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 16:20\x*  
\v 15 Ankius on naan ate, mansian pah-pinan, nmurai naꞌko uisf ein, anaaꞌ apreent ein, aꞌnaak sorarus, atoin amuꞌit, tar antea ate, sin ar-arsin namtaun. Rarit sin naenan ma naꞌkoor ein nbin nuat ein, fatu ꞌtoeꞌf ein peihaipk ein.\x + \xo 6:15 \xt Naiꞌ Yesaya 2:19,21\x*  
\v 16 Sin nrenu ꞌtoeꞌf ein ma faut kouꞌn ein am nak, “Amkuub maan kai nai! Miꞌkoroꞌ kai he Atokos abit aꞌtoko preent ee, kais niit antein kai. Ma ꞌBib-kaes Anaꞌ ka bisa nhukun kai fa.\x + \xo 6:16 \xt Naiꞌ Hosea 10:8, Naiꞌ Lukas 23:30\x*  
\v 17 Koi! Hai mipein siraak natuin neon suust am nanaꞌrenat neem een! Uisneno nok ꞌBib-kaes Anaꞌ naan he nmomaꞌ kai sin toꞌos. Mes ka tiit fa es he bisa nteib ma nsiir!”\x + \xo 6:17 \xt Naiꞌ Joel 2:11, Naiꞌ Meliaki 3:2\x*   
\c 7  
\s1 Uisneno ntao marak neu tuaf nifun nautn es nifun boꞌ haa mhaa (144.000)  
\p
\v 1 Rarit au ꞌiit Uisneno In ameput tuaf haa naꞌkon sonaf neno tunan anhaken nbin pah-pinan he ntahan anin. Es anbi pasaꞌ neon-saet, es anbi pasaꞌ neon-teas, es anbi pasaꞌ ponain, ma es anteniꞌ nbi pasaꞌ haaꞌ-nua. Rarit ain ii ka nfuu fa nbi pah metoꞌ ma oe tasi, ma haun guin.\x + \xo 7:1 \xt Naiꞌ Yeremias 49:36, Naiꞌ Danial 7:2, Naiꞌ Sakarias 6:5\x*  
\v 2 Uisneno nfee kuasa neu sin he nareuꞌ puru-pah, ma tasi. Rarit au ꞌiit ameupt es naꞌko sonaf neno tunan, neem naꞌko pasaꞌ neon-saet. In neik baer mamarak es naꞌko Uisneno abar-barat. Onaim in nkoaꞌ am natoon neu tua haaꞌ ein naan am nak,  
\v 3 “Kaisaꞌ feꞌ! Kais mireuꞌ puru-pah, aiꞌ tasi, aiꞌ haun guin. Ampao he hai mtao marak ambi Uisneno In aan renuꞌ-aan rekaꞌ sin iirk ein naan feꞌ.”\x + \xo 7:3 \xt Naiꞌ Yeskial 9:4,6\x*   
\p
\v 4 Rarit sin natoon neu kau mnak, ameput naan anmarak naan Uisneno Iin na. Tuaf ein naan, sin nifun nautn es nifun boꞌ haa mhaa (144.000), reꞌ naꞌkon uuf Israꞌel. Sin arsin esan reꞌ:   
\q2
\v 5 naꞌko uuf naiꞌ Yahuda, tuaf nifun boꞌes am nua (12.000);  
\q2 uuf naiꞌ Ruben, tuaf nifun boꞌes am nua;  
\q2 uuf naiꞌ Gat, tuaf nifun boꞌes am nua;   
\q2
\v 6 uuf naiꞌ Aser, tuaf nifun boꞌes am nua;  
\q2 uuf naiꞌ Naftali, tuaf nifun boꞌes am nua;  
\q2 uuf naiꞌ Manase, tuaf nifun boꞌes am nua;   
\q2
\v 7 uuf naiꞌ Simeon, tuaf nifun boꞌes am nua;  
\q2 uuf naiꞌ Lewi, tuaf nifun boꞌes am nua;  
\q2 uuf naiꞌ Isakar, tuaf nifun boꞌes am nua;   
\q2
\v 8 uuf naiꞌ Sebulon, tuaf nifun boꞌes am nua;  
\q2 uuf naiꞌ Yusuf, tuaf nifun boꞌes am nua;  
\q2 uuf naiꞌ Benjamin, tuaf nifun boꞌes am nua.   
\s1 Too neek akninuꞌ sin npures ma nboꞌis Uisneno ma ꞌBib-kaes Anaꞌ  
\p
\v 9 Rarit au ꞌiit mansian ein amfau-rutun, tar antea ka bisa ꞌsoiꞌ ꞌain sin fa barisi. Sin neman naꞌkon areꞌ pah-pah, uuf-uuf, kanaf-kanaf, ma uab-uab anbin pah-pinan. Sin arsin nabuan ma nbaisenun neun aꞌtoko prenat ma ꞌBib-kaes Anaꞌ naan. Sin npaken baur muti mnanuꞌ ma annaꞌan hau noo peta.  
\v 10 Rarit sin npures ma nboꞌis buꞌ-buaꞌ am nak,  
\q1 “Hai mpures ma mboꞌis hai Uisneno,  
\q2 reꞌ antuun On anbi ꞌtoko prenat ia.  
\q1 Hai maikas miꞌratan naꞌrat-raat ꞌBib-kaes Anaꞌ ia msaꞌ!  
\q1 Sin reꞌ ia, esan reꞌ ansoi nafetin kit, ma nfee kit saok sanat ma ꞌhonis.  
\q1 Sin reꞌ ia, esan reꞌ anrapin ma nfein raan aꞌhonis neu kit.”   
\p
\v 11 Naꞌuab ein anrarin on naan ate, Uisneno In ameput naꞌko sonaf neno tunan reꞌ nhaken nfuun naan ꞌtoko prenat naan, nriꞌtuun ma naꞌruir ein antean afu, ma nbaisenu ꞌtoko prenat naan. Amnasit boꞌ nua mhaa reꞌ anbin naan, ma muiꞌ maꞌtain haaꞌ ein naan amsaꞌ, nmoꞌen on naan. Sin arsin naꞌruir ein ma naꞌbesan neun Uisneno,  
\v 12 ma sin nsiin am nak,  
\q1 “Tebes namneo, tua!  
\q1 Hai mpures ma mboꞌis Uisneno msaꞌ!  
\q1 Hai maikas ma miꞌratan Uisneno In kanan amsaꞌ!  
\q2 Uisneno In ronen ma tenab, ro ka nsaan niit fa.  
\q2 Uisneno In kuasan, ro kouꞌ besi.  
\q2 Uisneno In maꞌtanin, ro maꞌtain besi.  
\q1 Hai mtoit makasi meu Uisneno piut-piut.  
\q1 Hai mfee hormaat meu Uisneno ka natfeek niit fa.  
\q2 Tebes namneo, tua!”   
\p
\v 13 Sin npures ma nboꞌis anrarin on naan ate, tuaf es naꞌko amnasit boꞌ nua mhaa naan nataan kau mnak, “Too mfaun ein reꞌ anpaken baur muit ein ia, ho muhiin sin ii, oo? Sin arsin reꞌ ia, naꞌkon mee?”   
\p
\v 14 Mes au utaah am ꞌak, “Kaah fa, tua. Au ka uhiin sin fa, tua. Ho es muhiin sin, tua.”  
\p Onaim in natoon kau mnak, “Sin reꞌ naan, tuaf-tuaf reꞌ napenin fetin naꞌko suust am nanaꞌrenat koꞌu.  
\q1 Sin reꞌ naan, tuaf-tuaf reꞌ anpake nrair ꞌBib-kaes Anaꞌ naan In naaꞌ,  
\q2 he nboe ma nsaef sin paken,  
\q2 ma nakninuꞌ sin barun.\x + \xo 7:14 \xt Naiꞌ Danial 12:1, Naiꞌ Mateos 24:21, Naiꞌ Markus 13:19\x*   
\q1
\v 15 Natuin rasi naan, sin nhaken anbin Uisneno In aꞌtoko prenat.  
\q1 Sin ntuthae Je fai-manas anbi In Uim Onen.  
\q2 Uisneno nok sin piut-piut.  
\q2 Uisneno npafaꞌ ma npanat sin piut-piut.   
\q1
\v 16 Sin of ka nnaben niit fa rais amnahas antein.  
\q1 Sin of ka nnaben niit fa rais meon oe ntein.  
\q2 Sin of ka nnaben niit fa maans ee in maputun antein.  
\q2 Sin pausk ein of ka npoot ein fa ntein.\x + \xo 7:16 \xt Naiꞌ Yesaya 49:10\x*   
\q1
\v 17 ꞌBib-kaes Anaꞌ reꞌ anpaumaak nok aꞌtoko prenat naan,  
\q1 In of es reꞌ njair sin atukus.  
\q1 In of es reꞌ napooꞌ neik sin,  
\q2 ma naꞌinuꞌ sin anbin oe mataꞌ reꞌ neiki ꞌhonis.  
\q1 Uisneno of es annoes nain sin susat,  
\q2 henatiꞌ sin kais ankaen ntenin.”\x + \xo 7:17 \xt Siit Pures-Boꞌis sin 23:1-2, Naiꞌ Yeskial 34:23, Naiꞌ Yesaya 49:10, Naiꞌ Yesaya 25:8\x*   
\c 8  
\s1 ꞌRetuꞌ-ꞌfoꞌe no hiutn ii — Uisneno In ameupt ein antoup naan toꞌis hiut  
\p
\v 1 Rarit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan nfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe no hiutn ii. Nok askeken ate, abitan sonaf neno tunan mninuꞌ-mninuꞌ. Ka tiit tain fa es he naꞌuab, tar antea oniꞌ menit boꞌ teun  
\v 2 Rarit au ꞌiit ameput tuaf hiut naꞌkon sonaf neno tunan reꞌ anhaken piut-piut anbin Uisneno In human ma In matan, reꞌ sin nabarab sin tuak ein he ntuthae Je. Sin arsin tuaf meseꞌ-meseꞌ antoupun toꞌis.   
\p
\v 3 Rarit ameput tuaf es anteniꞌ naꞌko sonaf neno tunan annao nhake nbi mei jes in matan. Mei reꞌ ia natiꞌ te sin npaek je he noutun hau oef reꞌ foo meniꞌ. In nnaaꞌ aꞌpik-noin moroꞌ kbuub es, reꞌ biasa sin npaek je he ntaon hau oef foo meniꞌ naan. Rarit sin nfee ne hau oef foo meniꞌ kouꞌ-koꞌu, he in nseor ee nok onen totis naꞌko Uisneno Iin na. Rarit in neik aꞌpika-kbubuꞌ naan, nahuum on reꞌ fuaꞌ-turuꞌ reꞌ anfoo mein, ma naꞌtuun ee nbi mei noin moroꞌ naan, anbi ꞌtoko prenat naan in matan.\x + \xo 8:3 \xt Naiꞌ Amos 9:1, Anpoin naꞌkon Pah Masir 30:1,3\x*  
\v 4 Rarit in nout hau oef foo meniꞌ naan. Onaim in foo menin naan ansae neu Uisneno In human ma In matan, ansae nabu-bua nok areꞌ onen totis sin naꞌkon Uisneno Iin na.   
\p
\v 5 Rarit ameput naan nait ai naꞌko mei naan, ma antao naheun anbi ꞌpika-kbuub noni naan. Ma in nporin aꞌpika-kbubuꞌ naan nꞌain pah-pinan. Nok askeken ate, au ꞌiit rimat, reꞌ nariim aꞌrii-ꞌneꞌu nbi pah-pinan. Rarit anmuꞌi ꞌrotos reꞌ naꞌroot ma naꞌruꞌu kouꞌ-koꞌu. ꞌRotos naan ka nasnaas niit fa. Ma pah ii naꞌbekoꞌ.\x + \xo 8:5 \xt Aꞌnaak Rais Pirsait ein sin Atoran 16:12, Naiꞌ Yeskial 10:2, Anpoin naꞌkon Pah Masir 19:16, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 11:19, 16:18\x*   
\p
\v 6 Rarit ameput tuaf hiut naꞌkon sonaf neno tunan naan, sin nabaarb ein he nfuun toꞌis.   
\s2 Anfuu toꞌis ahunut — areꞌ kanan hau ma roet anputun  
\p
\v 7 Oras ameput nomer ahunut anfuu in toꞌis, naꞌuur on reꞌ eis fatu, ma ai reꞌ maseroꞌ nok naaꞌ, natꞌoop anꞌain pah-pinan. Areꞌ kanan huu mateꞌ anputu nmaten et mee-mee. Karu hit tbait pah-pinan batis teun, aputus naan baits es. Karu hit tbait areꞌ kanan hau ma roet ein pah-pinan njair batis teun, apuuts ein naan, baits es.\x + \xo 8:7 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 9:23-25, Naiꞌ Yeskial 38:22\x*   
\s2 Anfuu toꞌis no nuan ii — Areꞌ kanan amonit anbi tasi anmaten  
\p
\v 8 Oras ameput no nuan ii anfuu in toꞌis, nok askeken anmuiꞌ naan baer es nahuum on reꞌ aꞌtoeꞌ kouꞌ goes anpiin, anpoirn on antaam neu tasi, tar antea baits es naꞌko batis teun tasi naan anjair naaꞌ.  
\v 9 Rarit baits es naꞌko batis teun naꞌkon areꞌ kanan amonit anbin tasi, nmaten sapuꞌ. Ma batis es naꞌko batis teun neu areꞌ kanan abnao oe nbin tasi, namreꞌun sapuꞌ.   
\s2 Toꞌis no teun ii — oe ji menuꞌ  
\p
\v 10-11 Oras ameput no teun ii anfuu in toꞌis te, anmuiꞌ naan kfuu goes anmouf naꞌko neno, nahuum on reꞌ obor kouꞌ goes reꞌ anpiin. Kfuu reꞌ naan, kaan ee, ‘Menuꞌ’. Oras in nmoufu te, oe nbi noe ma oe maat ein anjarin menuꞌ. Rarit amniun oe ngguin anmaten amfaun. Karu hit tbatis areꞌ noe ma oe mataꞌ anbi pah-pinan anjair batis tenu te, reꞌ anjair meun ii, baits es.\x + \xo 8:10-11 \xt Naiꞌ Yesaya 14:12, Naiꞌ Yeremias 9:15\x*   
\s2 Toꞌis no haan ii — manas, funan ma kfuu nameisꞌokan  
\p
\v 12 Rarit ameput no haan ii anfuu in toꞌis. Nok askeken manas, funan, ma kfuun ein sin napenin besoꞌ. Onaim sin nameisꞌokan. Nateef oras manas, baits es naꞌko batis teun oras manas naan, anjair meisꞌokan, natuin manas naan ka nasnaa batuur fa ntein. Ma oras fai, baits es naꞌko batis teun oras fai naan anjair meisꞌokan batuur-batuur, natuin funan ma kfuun ein sin ka masnaaꞌ ein fa ntein.\x + \xo 8:12 \xt Naiꞌ Yesaya 13:10, Naiꞌ Yeskial 32:7, Naiꞌ Joel 2:10,31, 3:15\x*   
\p
\v 13 Rarit au uꞌaitiꞌ au matak ate, au ꞌiit kor-garuda es natpeen naꞌrat-raat anbi neno. In naꞌkakaꞌ ma naꞌuab am nak, “Ampaant om, oo! Siraak koꞌu of antoman areꞌ mansian amonit anbi pah-pinan. Fin anmuiꞌ ameput tuaf teun feꞌ etan sonaf neno tunan, reꞌ ka nfuu sin toiꞌs ein fa feꞌ.”   
\c 9  
\s2 Anfuu toꞌis no niimn ii — areꞌ knamat anhaꞌmuiꞌ mansian  
\p
\v 1 Rarit ameput no niimn ii anfuu in toꞌis. Onaim au ꞌiit kfuu goes anmoufu nꞌain pah-pinan. Sin nfee ꞌreut es neu kfuu naan he in nasoit eon nuat reꞌ ka nmuiꞌ fa tuꞌuf. Bare naan, naheun nok haꞌmuꞌit ma nanaꞌrenat.  
\v 2 In nasoit nuat naan in enon, onaim maus metan anpoi on reꞌ nais ji npuut. Masuꞌ naan ansae kboꞌes-akboꞌes, tar antea neon goe ma maans ee nameisꞌook.\x + \xo 9:2 \xt Retaꞌ Ahun-hunut 19:28\x*  
\v 3 Onaim anmuiꞌ knamat mfau-rutu natpenen npoin naꞌkon masuꞌ naan, ma ansanun anꞌarin pah-pinan. Uisneno anfeen sin kuasa on reꞌ kbiti.\x + \xo 9:3 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 10:12-15\x*  
\v 4 Mes In naprenat sin he kais anꞌeet nareuꞌ huun, hau ma roet bian sin. Mes sin ro he nhaꞌmuiꞌ mansian ein reꞌ ka nmuꞌin fa marak Uisneno anbi sin iirk ein.\x + \xo 9:4 \xt Naiꞌ Yeskial 9:4\x*  
\v 5 Uisneno nkonan knaamt ein naan, he nhaꞌmuiꞌ tuaf ein naan tar antea funan niim, mes kais naꞌmaet sin. Suma nameenb ahaa sin on reꞌ kbiit ji nrau.  
\v 6 Anbi funan niim in nanan reꞌ naan, of mansian ii napenin haꞌmuꞌit maꞌtani ntein, tar antea sin ntotin he nmaetn aah. Maski on naan amsaꞌ, sin ka nmaten fa.\x + \xo 9:6 \xt Naiꞌ Ayup 3:21, Naiꞌ Yeremias 8:3\x*   
\p
\v 7 Au ꞌiit knaamt ein naan nahuum on reꞌ bikaseꞌ reꞌ anpaek sin anbin makenat. Sin npaken aꞌsoeb noni mnatuꞌ reꞌ anmoeꞌ je neu aꞌnaak makenat. Sin huumk ein on reꞌ mansian.\x + \xo 9:7 \xt Naiꞌ Joel 2:4\x*  
\v 8 Sin aꞌnaak fuun ein amnaun ein on reꞌ bifee. Ma sin niisk ein maꞌaik ein on reꞌ singa in nisin.\x + \xo 9:8 \xt Naiꞌ Joel 1:6\x*  
\v 9 Nahuum on reꞌ sin npaek baur besi anbi sin aꞌbaask ein, on reꞌ iikꞌ ee in pasun-aꞌpohon. Sin niink ein naꞌruꞌu koꞌu on reꞌ sorarus batalion es sin bikaes ein anheer neik kreet makenat.\x + \xo 9:9 \xt Naiꞌ Joel 2:5\x*  
\v 10 Sin iuk ein maꞌtain besin ma nmuiꞌ raso on reꞌ kbiit ji in raso. Sin napenin kuasa he nhaꞌmuiꞌ mansian ein npaek sin raso naan, tar antea funan niim.  
\v 11 Usif naꞌko knaamt ein naan, es reꞌ usif naꞌko ameput reꞌ anriuꞌ napoitan sin naꞌkon nuat haꞌmuꞌit reꞌ ka nmuiꞌ fa uuf. In kaan ee anbi uab Ibrani, \it Abadon\it*, ma anbi uab Yunani, \it Apolion\it*. In aꞌmoufn ii nak, “tuaf reꞌ nareuꞌ”.   
\p
\v 12 Nok ranan naan, siraak ahunut naan, nkono nrair. Mes ampaant om, oo! Fin anmuiꞌ anteniꞌ siraak humaꞌ nua reꞌ he ntaman.   
\s2 Anfuu toꞌis no neen ii — rais haꞌmuꞌit humaꞌ teun anbi pah-pinan  
\p
\v 13 Rarit ameput no neen ii anfuu in toꞌis. Au ꞌiit mei mnatuꞌ naan, reꞌ sin npaek je he noutun hau oef foo meniꞌ, reꞌ anbaniꞌ nꞌain Uisneno. Anmuiꞌ hanaf anpoi naꞌko mei naan in suunk ein haa sin.\x + \xo 9:13 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 30:1-3\x*  
\v 14 Hanaf naan natoon neu ameput reꞌ feꞌ anfuu nrair in toꞌis naan am nak, “Anmuiꞌ ameput tuaf haa reꞌ mafutuꞌ aꞌroo goen etan noe kouꞌ goes, kaan ee, noe Efrat. Amnao mufetin sin nai!”  
\v 15 Onaim in nnao nafetin sin, he sin nnao nroor naꞌmaet mansian reꞌ nateef nok in neon toon, in funan, in neno, ma in eti-tabu reꞌ Uisneno nafeek anrair sin. Karu hit tbatis mansian ein ok-okeꞌ nbin pah-pinan ia njair batis tenu te, amaets ein naan, baits es.  
\v 16 Sin natonan neu kau mnak, ameupt ein sin soraurs ein reꞌ ansaen bikaes makenat naan, tuaf hoto natun nua.  
\v 17 Rarit au ꞌiit soraurs ein nok sin bikaes ein. Soraurs ein naan anpaken baru reꞌ anpafaꞌ naan sin aꞌbaask ein snaaf teun, es reꞌ meeꞌ apinat, biur arimat, ma moro on reꞌ bariri. Bikaes ein naan sin aꞌnaak ein on reꞌ singa in aꞌnakan. Anmuꞌi msaꞌ ai ma bariri reꞌ anpuran anpoi naꞌko bikaes ein sin feefk ein,  
\v 18 he neik rais haꞌmuꞌit humaꞌ teun. Rais haꞌmuiꞌt ein reꞌ anpoin naꞌkon bikaes ein sin feefk ein naan, naꞌmaet baits es naꞌko batis teun mansian amonit pah-pinan.  
\v 19 Rarit bikaes ein naan annaon ma nhaꞌmuiꞌ mansian sin, anpaek sin feefk ein ma sin iuk ein. Anbi sin iuk ein naan, anmuꞌi ꞌnakaf on reꞌ kaun aan in aꞌnakan.   
\p
\v 20 Mes anmuiꞌ mansian anbi pah-pinan ia feꞌ reꞌ ka naꞌmaet sin fa naꞌko siraak ein naan. Maski on naan amsaꞌ, mes sin ka nromin fa he nasaitan sin ꞌmoeꞌ maufinun. Sin naꞌbesan neu niutn ee piut-piut, ma naꞌbesan neu baerꞌ ein reꞌ anmoeꞌ sin naꞌkon mnatuꞌ, noin mutiꞌ, beis meꞌe, fatu ma hau. Maski baerꞌ ein naan ka bisa nitan fa, ka bisa nnenan fa, ma ka bisa nnaon fa, mes sin naꞌbesan neu sin piut-piut!\x + \xo 9:20 \xt Siit Pures-Boꞌis sin 115:4-7, 135:15-17, Naiꞌ Danial 5:23\x*  
\v 21 Sin ka nromin fa msaꞌ he nasnasab sin sanat-penu bian sin, nahuum on reꞌ naꞌmaet atoniꞌ, npaek reꞌu, nabaak, ma nmakaken nok tuaf reꞌ sin ka moenk ein fa, aiꞌ sin ka feek ein fa.   
\c 10  
\s1 Ameput neno tunan nok suur manunuꞌ aan es  
\p
\v 1 Rarit au ꞌiit Uisneno In ameput tuaf es, reꞌ maꞌtaniꞌ, ansaun naꞌko sonaf neno tunan. In aon naan anꞌaum naan ee nok nope. Anmuiꞌ enous reꞌ anfuun naan in aꞌnakan. In human masnaaf on reꞌ manas, ma in haen, anpiin on reꞌ ai.  
\v 2 In nnaaꞌ suur manunuꞌ aan es, reꞌ natfeꞌi nrair. In haen aꞌneꞌu nahaek ee nbi tasi, ma haen aꞌrii je nbi auf metoꞌ.  
\v 3 Rarit in nhunun naher-heer, nahuum on reꞌ singa in hanan. In nhunun anrair on naan ate, aꞌroots ein antaur goe nfain no hiut.  
\v 4 Oras aꞌroots ein nataah anrarin ate, au he ꞌtui sin uabk ein. Mes au ꞌneen haanf es naꞌko sonaf neno tunan nak, “Hae! Ho kais mutoon meu tuaf, aꞌrotos hiut sin uabk ein naan, joo! Kais amtui saaꞌ-saaꞌ.”   
\p
\v 5 Rarit ameput reꞌ anhaek nok haen bian ee nbi tasi ma bian ee nbi auf metoꞌ naan, nait in aꞌniman aꞌneꞌu neu neno,  
\v 6 ma ansuup am nak, “Au uabak reꞌ ia, ro batuur! Au ꞌsuup aꞌpaek Uisneno In kanan, natuin In kuun nabar-baar! In kuun es amoꞌet ma apakaet neno tunan ma pah-pinan, nok nain in afan ma in nesan. Onaim amneen mirek-rekoꞌ! Oras eti reꞌ hit tpa-pao goe naan, anpaumaak een.  
\v 7 Fin karu Uisneno In ameput no hiutn ii anfuu in toꞌis, of Uisneno anmoeꞌ natuin in soꞌit ma reonaꞌ un-unuꞌ, reꞌ mansian ii ka nahiin je fa feꞌ. Mes soꞌit ma reon naan, In natoon ee neu In mafefa kniunꞌ ein reꞌ antuthae Je. Onaim amneen mirek-rekoꞌ, fin saaꞌ reꞌ au uꞌuab ee ji, ro batuur!”\x + \xo 10:7 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 20:11, Surat reꞌ Naretaꞌ Nafaniꞌ Raan Aꞌhonis 32:40, Naiꞌ Danial 12:7, Naiꞌ Amos 3:7\x*   
\p
\v 8 Rarit hanaf reꞌ au ꞌneen ee naꞌko neon goe tnanan naan, naꞌuab antein nok kau mnak, “Yohanis, amnao nai meu ameput neno tunan reꞌ anhaek neik in haen es et tasi, ma es et auf metoꞌ. Amtoup suur manunuꞌ aanꞌ-anaꞌ reꞌ anfei nrair je et in aꞌniman.”   
\p
\v 9 Rarit au ꞌnao ꞌeu reꞌ ameput naan, he ꞌtoit suur aanꞌ-anaꞌ naan. Onaim in natoon kau mnak, “Mait je ma mbukae nai! Anbi ho feefm aan, mainoniꞌ on reꞌ oin hau, mes in of anmoeꞌ ho taim aan annaben menuꞌ.”   
\p
\v 10 Naꞌuab anrair on naan ate, au ꞌtoup suur aanꞌ-anaꞌ naan. Onaim au ꞌeku. Anbi au fefak, au ꞌnaben ate mainoniꞌ on reꞌ oin hau. Mes oras au ꞌoro, au ꞌnaben menuꞌ anbi au taik.\x + \xo 10:10 \xt Naiꞌ Yeskial 2:8—3:3\x*   
\p
\v 11 Rarit anmuiꞌ hanaf anreek kau mnak, “Ho ro he mfani mteniꞌ he mutoon main saaꞌ reꞌ Uisneno he nmoeꞌ je nbi pah-pinan. Mutoon anmatoom saaꞌ reꞌ of he anjair anbi areꞌ kanan usif pah-pinan, ma mansian naꞌko areꞌ kanan uuf ma pah, ma areꞌ kanan uab.”   
\c 11  
\s1 Uisneno In mafefa kninuꞌ tuaf nua, reꞌ maꞌtainꞌ ein  
\p
\v 1 Rarit sin nnonaꞌ kau hau ukur noon es, reꞌ amnaun ii neeh jes. Onaim Uisneno naprenat kau mnak, “Yohanis, amfeen nai he mnao mꞌukur Au Uim Onen Uuf nok in mei fuat, et kota Yerusalem. Ma msoiꞌ areꞌ tuaf-tuaf reꞌ sin ar-arsin anꞌoen ein nbin bare naan.\x + \xo 11:1 \xt Naiꞌ Yeskial 40:3, Naiꞌ Sakarias 2:1-2\x*  
\v 2 Mes kais amꞌukur Uim Onen naan in kintal, natuin bare naan manonaꞌ nrair neu uuf ma pah bian reꞌ ka nahiin Kau fa. Sin of anteir hae ma nꞌoemetab Au kota naan, tar antean funan boꞌ haa-mnua (es reꞌ neno niufn es natun nua mboꞌ nee—1.260)\x + \xo 11:2 \xt Naiꞌ Lukas 21:24\x*  
\v 3 Au of aꞌreek haef tuaf nua ꞌeu bare naan he sin njarin Au mafefa kniunꞌ ein. Sin of anpaken tai-nukat, rarit anꞌeut ma natoon rais manbaꞌan naꞌko Kau, tar antea neno niufn es natun nua mboꞌ nee naan namsopun.”   
\p
\v 4 Uisneno In mafefa kninuꞌ naiꞌ Sakarias antui nrair naꞌko afi unuꞌ anmatoom nok mafefa kninuꞌ tua nuaꞌ ein ia. In npaek uab nak, anmuiꞌ hau saitun ꞌuꞌu nua nok baer toras paku reꞌ anbain ein nꞌain Uisneno, es reꞌ mansian pah-pinan sin Usin.\x + \xo 11:4 \xt Naiꞌ Sakarias 4:3, Naiꞌ Sakarias 11—14\x*  
\v 5 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ anroim he nsirakab Uisneno In mafefa kniunꞌ ein ia, of anmuiꞌ ai anpoi naꞌko sin feefk ein ma nout nakratiꞌ sin muusn ein ok-okeꞌ. Nok ranan naan, areꞌ tuaf reꞌ he nhaꞌmuiꞌ sin, ro tebes anmaten.  
\v 6 Oras sin nua sin anjarin Uisneno In mafefa kniunꞌ ein anbin pah-pinan, In nfeen sin kuasa he nꞌekaꞌ uran. In anfee kuasa msaꞌ he nmoeꞌ oe maat ein anjarin naaꞌ, ma kuasa he neik rais haꞌmuꞌit humaꞌ-humaꞌ nbi pah-pinan, natuin sin roimk ein kuuk.\x + \xo 11:6 \xt 1 Uisf ein sin Retaꞌ 17:1, Anpoin naꞌkon Pah Masir 7:17-19, 1 Naiꞌ Samuel 4:8\x*   
\p
\v 7 Karu sin oras he natoon Uisneno In rais manbaꞌan naan namsoup, of muiꞌ fui apisut es anpoi naꞌko nuat haꞌmuꞌit reꞌ ka maꞌuꞌu fa naan. In of anmakeen nok tua nuaꞌ ein naan, tar antea in niis naan sin, ma naꞌmaet sin.\x + \xo 11:7 \xt Naiꞌ Danial 7:7, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 13:5-7, 17:8, Naiꞌ Danial 7:21\x*  
\v 8-9 Nok ranan naan, sin nua sin anmaten anbin kota koꞌu reꞌ afi unuꞌ te, biak ein anroor niis sin Uisn ee nbi hau nehe. Kota naan, anjari nrair koot maufinu on reꞌ Sodom ma Masir afi unuꞌ. Onaim sin of anporin napoitan mafefa kniunꞌ ein naan sin aok amaets ein naan anbin ranan, tar antea neno teun ma stenaꞌ. Rarit mansian naꞌko areꞌ kanan uuf ma pah, ma uab, ma ꞌpen-pene, neman ma nkius tua nua amaets ein naan. Sin ka nfeen fa mainuan he nsuub sin imsaꞌ,\x + \xo 11:8-9 \xt Naiꞌ Yesaya 1:9-10\x*  
\v 10 natuin sin nmarinan he nkius kuuk tua nua amaets ein naan. Fin sin nua sin es reꞌ nok-noik mansian pah-pinan sin tenab. Onaim sin ar-arsin anmoꞌen fesat, ma anmaꞌook soun ein es nok es.   
\p
\v 11 Mes neno teun ma stenaꞌ naan namsopu te, of Uisneno anfee snasaf neu sin, he sin nmoni nfanin. Rarit areꞌ kanan mansian reꞌ niit sin on naan ate, naꞌtaꞌin me-meot goah.\x + \xo 11:11 \xt Naiꞌ Yeskial 37:10\x*  
\v 12 Rarit mafefa kniun nuaꞌ ein naan of annenan hanaf maꞌtain es naꞌko neon goe, reꞌ anreek sin am nak, “Hae! Hi nua ki msae iim nai!” Onaim sin nua sin naꞌait ok ansaen on neno ma noep je anꞌaum naan sin. Ankius nitan on naan ate, sin muusn ein antakaꞌnaan ein.\x + \xo 11:12 \xt 2 Uisf ein sin Retaꞌ 2:11\x*  
\v 13 Nok askeken ate, auf gui naꞌbekoꞌ maꞌtaniꞌ. Karu hit tsoiꞌ umin anbin kota naan, naꞌko umi boꞌes, uim jes antaikoib. Ma anmuiꞌ tuaf nifu hiut anmaten. Tuaf bian reꞌ ka nmaten fa, namtaun nmaten. Mes sin of anhormaat Uisneno, natuin In es reꞌ annaaꞌ aprenat nbi sonaf neno tunan.\x + \xo 11:13 \xt Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 6:12, 16:18\x*   
\p
\v 14 Nok ranan naan, siraak no nuan ii namsoup goen. Mes ampaant om, oo! Siraak no teun ii he neem een.   
\s2 Anfuu toꞌis no hiutn ii — Uisneno ma Yesus Kristus annaꞌan aprenat anbin pah-pinan  
\p
\v 15 Rarit Uisneno In ameput naꞌko sonaf neno tunan no hiutn ii nfuu in toꞌis. Nok askeken ate, au ꞌneen aꞌroots ii neman naꞌkon sonaf neno tunan am nak,  
\q1 “Oras ia, anaaꞌ aprenat anbi pah-pinan,  
\q2 suma arahaa Uisneno ma Yesus Kristus,  
\q3 es reꞌ Tuaf reꞌ Uisneno npiir ma mbetis nain Je naꞌko afi unuꞌ.  
\q2 Uisneno of annaaꞌ aprenat piut-piut on reꞌ Usif, tar antea nabar-baar.”\x + \xo 11:15 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 15:18, Naiꞌ Danial 2:44, 7:14,27\x*   
\p
\v 16 Amnasit tuaf boꞌ nua mhaa reꞌ antokon nbin aꞌtoko preent ein anbin Uisneno In human ma In matan naan, sin nnenan haanf ein naan amsaꞌ. Rarit sin nriꞌtuun, ma naikas naꞌratan Uisneno,  
\v 17 neik siit pures-boꞌis am nak,  
\q1 “Koi, Uisneno!  
\q1 Hai Usiꞌ!  
\q1 ma hai Amaꞌ Uisneno!  
\q2 Ho es reꞌ muprenat areꞌ saaꞌ-saaꞌ.  
\q2 Ho es reꞌ amkuaas areꞌ saaꞌ-saaꞌ.  
\q1 Ho es reꞌ muꞌko un-unuꞌ te, ambi main naa.  
\q1 Ho es reꞌ oras eti ia ambi naa msaꞌ.  
\q1 Hai mtoit makasi meu Ko, tua,  
\q2 natuin Ho mpaek Ho kuasam reꞌ maꞌtaniꞌ,  
\q3 he mnaaꞌ aprenat ambi pah-pinan.   
\q1
\v 18 Mes uuf ma pah sin natoꞌon,  
\q2 natuin sin ka nromin fa he natuin Ko, tua.  
\q1 Mes oras ia, Ho mutoꞌo msaꞌ,  
\q2 natuin sin ka nromin fa he nahiin Ko.  
\q1 Oras ia in oors ee ntea goen,  
\q2 he Usiꞌ amhukun tuaf-tuaf reꞌ ka nroim he ntoe natuin Ko fa, tua.  
\q1 Oras ia in oors ee ntea goen,  
\q2 he Usiꞌ mureuꞌ miis tuaf-tuaf reꞌ nareuꞌ niis tuaf bian sin.  
\q1 Oras ia in oors ee ntea goen,  
\q2 he Usiꞌ amparikas amaets ein sin rais saant am penu sin, tua.  
\q1 Oras ia in oors ee ntea goen,  
\q2 he Usiꞌ ambaras Uisneno In ameupt ein sin maskeet.  
\q2 Es reꞌ Ho mafefa kniunꞌ ein,  
\q2 ma Ho ngguin,  
\q3 anaꞌ-koꞌu, mnasif-mainukiꞌ.  
\q1 Usiꞌ ambaras meu sin arsin,  
\q2 reꞌ anhormaat Ho kaanm aan, tua.”\x + \xo 11:18 \xt Siit Pures-Boꞌis sin 2:5, 110:5, 115:13\x*   
\p
\v 19 Rarit au ꞌiit aꞌbi sonaf neno tunan, Usiꞌ In Uim Onen In eonꞌ ee masoitaꞌ. Onaim au ꞌiit peit-kere reꞌ afi unuꞌ sin natunuꞌ Uisneno In preent ein reꞌ matuꞌi nbi fatu. Rimat sin nariman ma nmatarun neu-mneman, pah ii naꞌbekoꞌ, ma uran eis faut maꞌfenaꞌ nmoufun naꞌkon neon goe tnanan.\x + \xo 11:19 \xt Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 8:5, 16:18, 16:21\x*   
\c 12  
\s1 Kaun naga nmakeen anraban bifee nok in anah  
\p
\v 1 Rarit nok askeken, au ꞌiit tanar maꞌtain es anboor anbi neon goe tnanan, reꞌ mansian ii ka niit niit ee fa feꞌ: anmuiꞌ naan bifee jes reꞌ in aon ee maputiꞌ npaek manas. In aras in haen ee nbi funan. In npake ꞌsoeb usif reꞌ nmuiꞌ kfuun boꞌes am nua.  
\v 2 In naꞌapuꞌ, ankae, fin in he nahoin een.   
\p
\v 3 Nok askeken ate, au ꞌiit aꞌteniꞌ tanar maꞌtain es anboor anbi neon goe tnanan. Anmuiꞌ naan kaun naga meeꞌ jes kouꞌ reꞌuf. In maꞌnakaꞌ hiut, ma in suunk ein boꞌes. In npaek ꞌsoeb usif hiut anbi in aꞌnaak ein.\x + \xo 12:3 \xt Naiꞌ Danial 7:7\x*  
\v 4 In npaek in iukn ee ma nsaup nain kfuu baits es anbi neon goe tnanan. Anneis suma batis nua goah. Rarit in nporin nain kfuun ein naan nꞌain pah-pinan. Rarit in nbaniꞌ neu bifee naan, he npa-pao oras bifee naan nahoniꞌ. Fin in he nꞌoor naan riꞌanaꞌ naan.\x + \xo 12:4 \xt Naiꞌ Danial 8:10\x*  
\v 5 Rarit bifee naan nahoniꞌ naan Riꞌaan moen jes. Mes Uisneno In ameput tuaf es neem ma nasiik naan Riꞌanaꞌ naan, ma neik Je neu Uisneno, he Riꞌanaꞌ naan naprenat buꞌ-buaꞌ nok Uisneno nbi sonaf neno tunan. Fin Riꞌanaꞌ naan of naprenat areꞌ kanan uuf ma pah nbi pah-pinan npaek kuasat maꞌtaniꞌ.\x + \xo 12:5 \xt Naiꞌ Yesaya 66:7, Siit Pures-Boꞌis sin 2:9\x*  
\v 6 Mes bifee naan naen neu baer fui ruumn es, reꞌ Uisneno nabarab nain je neu ne. Sin of anꞌurus bifee naan anbi bare naan tar antea neno niufn es natun nua mboꞌ nee (es reꞌ toon teun ma stenaꞌ).   
\s2 Naiꞌ Mikael anmakeen anraban kaun naga nbi sonaf neno tunan  
\p
\v 7 Rarit anmuiꞌ makenat koꞌu anbi sonaf neno tunan. Uisneno In soraurs ein sin meo-paꞌe, es reꞌ naiꞌ Mikael, anmakenan anraban kaun naga nok in ameupt ein.\x + \xo 12:7 \xt Naiꞌ Danial 10:13,21, 12:1, Naiꞌ Judas 9\x*  
\v 8 Naiꞌ Mikael sin niis naan kaun naga sin. Rarit sin antaar sin he kais natuan nbin sonaf neno tunan antein.  
\v 9 Es naan ate, sin nait inporin sin naꞌkon sonaf neno tunan neun pah-pinan. Kaun naga naan, es reꞌ niutn ee sin usin, reꞌ sin nteek ee nak, ‘Iblis’. Naꞌko un-unuꞌ in es reꞌ anputa-kriu mansian he nmoꞌen sanat ma penu.\x + \xo 12:9 \xt Retaꞌ Ahun-hunut 3:1, Naiꞌ Lukas 10:18\x*  
\v 10 Rarit au ꞌneen aꞌteniꞌ hanaf maꞌtain es naꞌko sonaf neno tunan nak,  
\q1 “Afi unuꞌ, kaun naga naan anhaek piut anbi Uisneno In human ma In matan.  
\q2 In reꞌ naan, atuꞌiran sanat neu hit aok-bian apirsait ein.  
\q3 In nakuu sin fai-manas.  
\q1 Mes oras ia, anporin nasaitn ee naꞌko sonaf neno tunan.  
\q1 Onaim oras ia, areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii namtiis jen.  
\q2 Fin oras ia, in oors aa goen he Uisneno nsoi nafetin mansian.  
\q1 Oras ia Uisneno annaaꞌ aprenat neik In kuasat maꞌtaniꞌ.  
\q2 Ma In nasaeb anrair Kristus,  
\q3 es reꞌ Tuaf reꞌ In npiir ma nbeit Je njair Usif neu areꞌ kanan uuf ma pah.\x + \xo 12:10 \xt Naiꞌ Ayup 1:9-11, Naiꞌ Sakarias 3:1\x*   
\q1
\v 11 Hit aok-bian apirsait ein niis nain kaun naga naan, reꞌ afi unuꞌ te nakuu sin,  
\q2 natuin ꞌBib-kaes Anaꞌ naan In naaꞌ ee natꞌoop he nnoes nain sin saant am penu sin.  
\q1 Sin niis ee msaꞌ,  
\q2 natuin sin nabrain he nꞌetun ma natonan neu tuaf anmatoom nok ꞌBib-kaes Anaꞌ In nekan arekot neu sin.  
\q1 Maski tuaf natooꞌ he nroor niis sin imsaꞌ,  
\q2 sin ka ntet-kotin fa.   
\q1
\v 12 Onaim areꞌ kanan amonit et sonaf neno tunan, ro he nmarinan!  
\q1 Mes areꞌ kanan amonit et pah-pinan ro he mpanat,  
\q2 natuin siraak ii he nsaen ki jen.  
\q2 Nitu ꞌnaakf ee, nsaun neitin ki.  
\q1 In natooꞌ koꞌu,  
\q2 natuin in nahiin nak, in oras he nmoeꞌ rais maufinu naan, he namsoup goen!”   
\s2 Kaun naga naim bifee naan anbi pah-pinan  
\p
\v 13 Oras kaun naga naan nahiin nak, nait inpoirn ee jen nbi pah-pinan on naan ate, in nnao naim bifee reꞌ nahoniꞌ Riꞌanaꞌ naan he nasusab.  
\v 14 Mes sin nfeen bifee naan ninif nua, nahuum on reꞌ kor-garuda in ninin. Nok ranan naan, in napein mainuan he natpeen ma naim baer fui ruman reꞌ naꞌroo naꞌko kaun naga naan. Anbi bare naan, sin nꞌuurs ee tar antea toon teun ma stenaꞌ.\f + \fr 12:14 \ft Suur Akninuꞌ uab Yunani un-unuꞌ, antui nak, “tabu es, tabu nua, ma tabu stenaꞌ”. Uab tuuk ein naan, humaꞌ meseꞌ on reꞌ matuꞌi et \ft \+it Naiꞌ Daniel\+it* in surat 7:25, 12:7. In tabu ma oras natai nok funan boꞌ haa mnua, aiꞌ neno niufn es natun nua mboꞌ nee (1.260), nbi 11:2-3 fafon ee.\f*  
\v 15 Ankius niit on naan ate, kaun naga naan anpuran oe nahuum on reꞌ noe mahenuꞌ, he nroi neik bifee naan.  
\v 16 Mes pah piin ii anturun bifee naan neik ꞌmoꞌet es. ꞌMoꞌet naan es reꞌ, auf gui natfeꞌi rarit anꞌoor naan noe mahenuꞌ reꞌ anpuran anpoi naꞌko kaun naga naan. Nok ranan naan, noe mahenuꞌ naan ka ntean fa bifee naan.  
\v 17 Rarit kaun naga naan natooꞌ maꞌtaniꞌ neu bifee naan. Onaim in npoi naꞌko in baran ma annao nmakeen anraban bifee naan in anah bian sin, es reꞌ tuaf-tuaf reꞌ anmonin natuin Uisneno In Kabin ma Prenat, ma nmanauk ein nak sin reꞌ naan, Naiꞌ Yesus Iin na.  
\v 18 Rarit kaun naga naan annao nhake nbi tais je ninin, ma nek-neuk nisin.   
\c 13  
\s1 Muiꞌ fui apisut reꞌ anpoi naꞌko tasi  
\p
\v 1 Rarit au ꞌiit muiꞌ fui apisut es anpoi naꞌko tasi. In aꞌnaakn ee, ꞌnakaf hiut, ma in suunk ein nonoꞌ boꞌes. In npake ꞌsoeb usif anbi in suunk ein meseꞌ-meseꞌ. Anbi in aꞌnaak ein naan matuꞌi uab reꞌ naꞌreꞌuf ma nkanaꞌpaar Uisneno.\x + \xo 13:1 \xt Naiꞌ Danial 7:3, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 17:3, 7—12\x*  
\v 2 In aon ee, on reꞌ meo ꞌroꞌi. In haek ein, on reꞌ muiꞌ fui kouꞌ goes reꞌ anteek ee te nak, beruang. Ma in feefn ee, on reꞌ singa in fefan. Kaun naga naan anꞌofer in hak ee neu muiꞌ fui apisut naan, he ntoko nbi ꞌtoko prenat, ma anpaek nain in kuasa sin ok-okeꞌ.\x + \xo 13:2 \xt Naiꞌ Danial 7:4-6\x*  
\v 3 Anbi muiꞌ fui apisut naan in aꞌnakan es, anmuiꞌ biki kouꞌ goes, on reꞌ anꞌoet niit ee tar antea he noi nmaet, mes kahaf. Areꞌ kanan mansian anbi pah-pinan ansanmakan neun muiꞌ fui apisut naan, rarit sin natuin ee.  
\v 4 Rarit sin anhormaat kaun naga naan, ma naikas naꞌrat-raatn ee on reꞌ Uisneno, natuin kaunaꞌ naan anfee kuasa neu muiꞌ fui apisut naan. Mansian ein anboꞌis muiꞌ fui apisut naan nak, “In reꞌ naan maꞌtain besi! Ka tiit tain fa es he niis ee!”   
\p
\v 5 Uisneno nkonan muiꞌ fui apisut naan he naꞌuab rais beꞌo ma naꞌuab ankanaꞌpaar Uisneno. In napein mainuan he naprenat, tar funan boꞌ haa mnua (es reꞌ toon teun ma stenaꞌ).  
\v 6 Es naan ate, in nkanaꞌpaar Uisneno. Ma in nkanaꞌpaar Uisneno Iin na msaꞌ, reꞌ etan sonaf neno tunan.\x + \xo 13:6 \xt Naiꞌ Danial 7:8,25, 11:36\x*  
\v 7 Uisneno nfee ne mainuan amsaꞌ, he in nraban Uisneno Iin na. In napein kuasa msaꞌ he naprenat naꞌko areꞌ kanan uuf ma pah, ꞌpen-pene, ma uab ein anbin pah-pinan.\x + \xo 13:7 \xt Naiꞌ Danial 7:21\x*  
\v 8 Natuin rasi naan, areꞌ kanan mansian anbi pah-pinan naꞌbesan neu muiꞌ fui apisut naan. Sin reꞌ naan, es reꞌ tuaf-tuaf reꞌ sin kaank ein ka matuꞌi fa nbi ꞌBib-kaes Anaꞌ In Surat naan. Afi unuꞌ, tuaf-tuaf anroor niis ꞌBib-kaes Anaꞌ naan, mes Uisneno namonib nafainꞌ Ee. Oras Uisneno ka nmoeꞌ fa pah-pinan ia fa feꞌ, In ntui nrair areꞌ kanan apirsait ein sin kaank ein nak, sin arsin reꞌ naan, of napenin ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot, reꞌ ka natfeek fa.\x + \xo 13:8 \xt Siit Pures-Boꞌis sin 69:29\x*   
\q1
\v 9 “Amneen mirek-rekoꞌ!   
\q1
\v 10 Karu Uisneno nafeek anrair nak, anmuiꞌ tuaf reꞌ ro he nheek naan ee,  
\q2 of anheek naan ee.  
\q1 Karu Uisneno nafeek anrair nak, anmuiꞌ tuaf reꞌ ro he napein roroꞌ neik suniꞌ,  
\q2 of anroor goe neik suniꞌ.”  
\p Etun Uisneno Iin na, kais amtet-koit. Naan anjair oras mainuan he maran ma mituin piut ma mpirsai piut-piut meu Ne te!\x + \xo 13:10 \xt Naiꞌ Yeremias 15:2, 43:11\x*   
\s1 Muiꞌ fui apisut reꞌ anpoi naꞌko pah-pinan  
\p
\v 11 Rarit au ꞌiit muiꞌ fui apisut es anteniꞌ, anpoi naꞌko pah-pinan. In suunk ein nonoꞌ nua, on reꞌ ꞌbib-kase in sunan. In haan ee, on reꞌ kaun naga in hanan.  
\v 12 In njair mafefaꞌ neu in usin, es reꞌ muiꞌ fui apisut ahunut reꞌ afi unuꞌ anꞌoet je ma he noi nmaet. In antoup kuasa naꞌko in usin naan, he naꞌsekeꞌ areꞌ kanan mansian pah-pinan he naꞌbesan neun in usin.  
\v 13 In nmoeꞌ rais sanmakat maꞌtaniꞌ amsaꞌ, tar antea in bisa nasanut ai naꞌko neon goe tnanan, anbi mansian ein sin humak ma sin matak.  
\v 14 Nok ranan naan, muiꞌ fui apisut no nuan naan, anpaek in uisn ee in kuasan he nputa-kriu mansian abitan pah-pinan. In naprenat mansian ein amsaꞌ, he nahakeb faut marunaꞌ, on reꞌ in uisn ee human, he sin anhormaat ee. In usin naan, es reꞌ afi unuꞌ anꞌoet je ma he noi nmaet.  
\v 15 Uisneno nkonan muiꞌ aputa-kriut naan amsaꞌ, he nfee snasaf neu faut marunaꞌ naan. Es naan ate, faut marunaꞌ naan bisa naꞌuab ma nfee prenat he nroor niis tuaf-tuaf reꞌ ka naꞌbesan fa neu ne.   
\p
\v 16 Muiꞌ fui aputa-kriut naan, naꞌsekeꞌ areꞌ kanan mansian he ntoup in marak anbi sin aꞌniim aꞌneꞌu, aiꞌ anbin sin iirk ein. Areꞌ kanan mansian, anaꞌ-koꞌu, amuꞌit-amaꞌmuꞌit, atoin merdeka aiꞌ ate msaꞌ, sin ar-arsin ro he ntoup marak naan.  
\v 17 Karu ka on naan fa te, sin ka bisa fa he naꞌsoos ein, aiꞌ ansosan saaꞌ-saaꞌ. Anbi marak naan, matuꞌi muiꞌ fui apisut ahunut naan in kanan, ma in nomer.   
\p
\v 18 Anbi reꞌ ia, tperluu he tpaek ronef! Atoin ahinit, bisa nahiin nomer naan in oten. Nomer naan es reꞌ nruur ma nreek naan mansian tuaf es, es reꞌ “666”.\f + \fr 13:18 \ft Tatuin ahiin Suur Akninuꞌ, batan-batan ahuunt ein nak, nomer “6” in oetn ii es reꞌ rais amreꞌut, reꞌ ka namtiis fa, aiꞌ rais maufinu. Onaim nomer “666” in oetn ii nak, “maufiun ii kah een”.\f*   
\c 14  
\s1 ꞌBib-kaes Anaꞌ nok Iin na, tuaf nifu nautn es nifun boꞌ haa mhaa (144.000)  
\p
\v 1 Rarit au uꞌaitiꞌ au humak. Nok askeken ate, au ꞌiit ꞌBib-kaes Anaꞌ es anhake nbi ꞌtoeꞌ aan es. ꞌToeꞌ anaꞌ naan, kaan ee, Sion. In nhaek nok tuaf nifu nautn es nifun boꞌ haa mhaa. Anbi sin iirk ein ok-okeꞌ, matuꞌi kanaf naꞌko ꞌBib-kaes Anaꞌ naan ma In Amaf.\x + \xo 14:1 \xt Naiꞌ Yeskial 9:4, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 7:3\x*  
\v 2 Rarit au ꞌneen hanaf es naꞌko sonaf neno tunan. In hanan naan aꞌruun ee on reꞌ oe ꞌboniꞌ, ma maꞌtaniꞌ on reꞌ ꞌrotos. Mes hanaf naan in reokn ii kah een, nahuum on reꞌ tuaf amfaun anrekun.  
\v 3 Onaim au ꞌiit tuaf nifu nautn es nifun boꞌ haa mhaa naan, anhaken ma nbain ein anꞌanin Uisneno, ma sin nok muiꞌ maꞌtain bes-besin haa reꞌ nfuun naan Uisneno In aꞌtoko prenat naan, ma amnasit tuaf boꞌ nua mhaaꞌ ein naan. Too mfaun ein ansiin sii feuꞌ goes. Suma sin nmees nahiin kuuk siit naan, mes tuaf bian, kahaf. Fin sin reꞌ ia, sin es reꞌ nareko nfanin nok Uisneno, natuin Usiꞌ npaek In Aanh ee In naaꞌ he nsoi naan sin.  
\v 4 Sin aꞌmoink ein kniunꞌ ein, nahuum on reꞌ atoin munif reꞌ ka ntuup niit fa feꞌ nok bifee. Sin natun-tuin ahaa ꞌBib-kaes Anaꞌ naan oras In nnao neu mee-mee jah. Fin Uisneno anbaen anrair sin anpaek In Aanh ee In naaꞌ, he sin njarin Iin na. Es naan ate, sin ar-arsin nahuum on reꞌ fuaꞌ unuꞌ naꞌko etu ma rene, reꞌ neik je ntaam njair fuaꞌ-turuꞌ neu Uisneno ma nok ꞌBib-kaes Anaꞌ naan.  
\v 5 Sin ka naꞌuab ein fa nputa-kriun amsaꞌ, natuin sin neek ein kniunꞌ ein.\x + \xo 14:5 \xt Naiꞌ Sefanya 3:13\x*   
\s1 Ameput sonaf neno tunan tuaf teun neikin beno  
\p
\v 6 Rarit au ꞌiit aꞌtein Uisneno In ameput es naꞌko sonaf neno tunan. In natpeen naꞌrat-raat nbi neon goe tnanan, he nasiin am nanaob Uisneno In Rais Reko reꞌ nabar-baar. In natpene nfuun am nateef, natoon neu areꞌ kanan mansian anbi pah-pinan, naꞌko areꞌ kanan uuf ma pah, uab, ma ꞌpen-pene.  
\v 7 In nhunun naher-heer am nak,  
\q1 “Hi ro he mhormaat Uisneno!  
\q1 Hi ro he mait miꞌrat-ratan In kanan reꞌ mapinaꞌ-makrahaꞌ!  
\q2 Natuin In oors aa ntea goen,  
\q3 he Uisneno nparikas areꞌ kanan mansian ein sin aꞌmoeꞌk ein.  
\q1 Pures-boꞌis meu Uisneno!  
\q1 Maikas miꞌrat-ratan In kanan!  
\q2 Natuin In es anmoeꞌ ma npakae neno tunan ma pah-pinan.  
\q1 Ma In es reꞌ naprenat he tasi ma oe mataꞌ njarin ok-okeꞌ.”   
\p
\v 8 Naꞌuab anrair on naan ate, au ꞌiit ameput es anteniꞌ neem naꞌko sonaf neno tunan, neem natuin ee. In natoon am nak, “In namreꞌu nrair! Kota Babel reꞌ maꞌtaniꞌ naan, namreꞌu nrair! Kota reꞌ maufinu naan, annobaꞌ ntea auf goen. Afi unuꞌ te, kota naan on reꞌ bifee aꞌhakeꞌ reꞌ naꞌsekeꞌ nafok-fokan areꞌ kanan uuf ma pah nbin pah-pinan reꞌ ia, he natuin in aꞌmoeꞌ makonit. Mes oras ia, kota naan annaben anrair Uisneno In toꞌos!”\x + \xo 14:8 \xt Naiꞌ Yesaya 21:9, Naiꞌ Yeremias 51:8, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 18:2\x*   
\p
\v 9 Rarit au ꞌiit ameput sonaf neno tunan tuaf es anteniꞌ, reꞌ neem natuin ameput nomer no nuan naan. In nhunun naher-heer am nak, “Ampaant om, oo! Areꞌ kanan mansian reꞌ naꞌbesan neu muiꞌ fui apisut ma in faut marunaꞌ, aiꞌ antoup in marak nbi iran aiꞌ ꞌniman, sin of antoup Uisneno In tooꞌs ee msaꞌ!  
\v 10 Uisneno of natoꞌon sin, nahuum on reꞌ In naꞌinuꞌ sin tua miin menuꞌ in oe unun. In of anporin nain sin neun ai bariri reꞌ anpiin nabar-baar. In ameput sonaf neno tunan sin, nok ꞌBib-kaes Anaꞌ naan nitan neu rasi naan amsaꞌ.\x + \xo 14:10 \xt Naiꞌ Yesaya 51:17, Retaꞌ Ahun-hunut 19:24, Naiꞌ Yeskial 38:22\x*  
\v 11 Paraꞌ te, areꞌ kanan mansian reꞌ naꞌbesan neu muiꞌ fui apisut naan ma in faut marunaꞌ, aiꞌ antoup in marak, sin of napenin haꞌmuꞌit on reꞌ naan tar nabar-baar. Masuꞌ naꞌko sin haꞌmuꞌit naan ansae fai-manas nabar-baar.”\x + \xo 14:11 \xt Naiꞌ Yesaya 34:10\x*   
\p
\v 12-13 Onaim areꞌ kanan rasin naan, sin sairt ii nak, Uisneno In tuaf-tuaf sin ro he nnenan narek-rekoꞌ In Kabin ma Prenat, npirsain piut-piut neun Naiꞌ Yesus, ma kais antet-kotin.  
\p Rarit au ꞌneen hanaf es naꞌko neon goe tnanan natoon kau mnak, “Yohanis! Ho ro he mtui mak on nai: anmurai oras ia, oras apirsait ein neu Usif Yesus anmaten, sin napenin rasi mnisat.”  
\p Rarit Uisneno In Asmaan Akninuꞌ nataah am nak, “Batuur! Sin of nisan batuur! Natuin sin napenin haꞌmuꞌit humaꞌ-humaꞌ nbin pah-pinan, mes sin naran ma ntahan batuur-batuur he natuin Uisneno piut-piut. Onaim Uisneno of anbaras sin maskeet ein, ma sin of ka nmonin fa nbin rais haꞌmuꞌit antenin anbin sonaf neno tunan.”   
\s1 Uisneno In hukun anbi pah-pinan, on reꞌ tpaek beis sabit he tafkai makaꞌ  
\p
\v 14 Rarit au uꞌaitiꞌ au humak. Nok askeken ate, au ꞌiit nope kbuub es mutiꞌ nariim, ma tuaf es ntoko nbi nope naan. Tuaf naan, on reꞌ Mansian Batuur-Batuur. In npaek ꞌsobe ꞌmnisat naꞌko mnatuꞌ, ma annaaꞌ beis sabit es naꞌaik.\x + \xo 14:14 \xt Naiꞌ Danial 7:13\x*   
\p
\v 15 Rarit au ꞌiit aꞌteniꞌ ameput sonaf neno tunan tuaf es anpoi naꞌko Uisneno In Uim Onen. In nhunun natoon neu tuaf atokos nbi nope naan am nak, “Ampaek beis sabit naan he mreif nai! Fin in oras he tbubun pah-pinan in aafn ein antea goen.”\x + \xo 14:15 \xt Naiꞌ Joel 3:13\x*  
\v 16 Rarit Tuaf reꞌ antook nbi nope naan, napitan beis sabit he nreif, ma nbubun naan pah-pinan in aafn ein.   
\p
\v 17 Anmuiꞌ naan ameput tuaf es anteniꞌ npoi neem naꞌko Uim Onen sonaf neno tunan. In nnaaꞌ beis sabit es he nreif hau fuaꞌ.   
\p
\v 18 Rarit anmuiꞌ ameput tuaf es anpoi naꞌko bare reꞌ nout hau oef foo meniꞌ nbi Uim Onen sonaf neno tunan. Ameput reꞌ ia in ꞌmeupn ii, es reꞌ npao ai nbi bare mnout hau oef foo meniꞌ naan. In nhunun ma nreun anaaꞌ beis sabit naan am nak, “Ampaek beis sabit naan, he mnao mseu hau fuaf nbi pah-pinan nai! Fin anbi bare naan, hau anggur sin fuak ein namnatun nrarin.”  
\v 19 Rarit anaaꞌ beis sabit naan napitan nꞌain pah-pinan he nreif hau fua anggur sin saank ein. Onaim in nait nataam hau fua anggur sin neun bak reꞌ he naitin anggur oef. Rarit sin ntaman anterin hau fuaf anggur anbin naan. Anteir anggur fuaf nbi bak naan, es reꞌ Uisneno In toꞌos.  
\v 20 Bak naan, et kota in kotin. Oras sin nteir anggur fuak ein, naaꞌ ii nsai kouꞌ-koꞌu. Naaꞌ naan ansai on reꞌ noe jes, reꞌ karu tꞌuukr ee te, maineun ii kiru natun teun, ma in mnanuꞌ ꞌtaamn ii, meetr es ma stenaꞌ.\f + \fr 14:20 \ft Suur Akninuꞌ uab Yunani ntui noe naan in maineun ii nak, “\ft \+it stadia\+it* 1.600”, es reꞌ kiru natun nua mboꞌ seo mnee ntea kiru natun teun. Ma noe naan in amnanu ntaamn ii, nak, “humaꞌ meseꞌ on reꞌ tani freu bikaseꞌ”, es reꞌ meetr es ma stenaꞌ. Sin bikaes ein nasraat anneis hit bikaes ein.\f* \x + \xo 14:20 \xt Naiꞌ Yesaya 63:3, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 19:15\x*   
\c 15  
\s1 Ameput tuaf hiut naꞌkon sonaf neno tunan neikin siraak koꞌu humaꞌ hiut neu pah-pinan  
\p
\v 1 Rarit au ꞌiit ꞌmoꞌet huum es anbi neon goe tnanan, tar antea au ꞌfeefk ii no mkakan. Anmuiꞌ ameput hiut naꞌkon sonaf neno tunan, es-es ate annaaꞌ kuasa he nfee siraak koꞌu neu pah-pinan. Siraak hiut ein naan, es reꞌ siraak muniꞌ. Karu sin njarin ok-oek een, in oetn ii nak, Uisneno In neekn ee nꞌoe teen een, tar antea In ka natoꞌo ntein fa goen neu mansian.   
\p
\v 2 Rarit au ꞌiit tasi npiin on reꞌ ninu reꞌ maseroꞌ nok ai. Au ꞌiit too mfaun anhaken anbin tais je ninin. Sin reꞌ naan, tuaf-tuaf reꞌ ka natuin fa muiꞌ fui apisut naan, ka naꞌbesan fa neu in faut marunaꞌ, ma ka ntoup fa in marak. Sin ar-arsin annaꞌan aꞌrekuꞌ on reꞌ sasando reꞌ sin ntoup sin naꞌkon Uisneno.  
\v 3 Rarit sin nsiin siit es naꞌkon kaꞌo Musa, Uisneno In aan renuꞌ-aan rekaꞌ afi unuꞌ. Tuaf ein reꞌ naan amsaꞌ ansiin siit es, reꞌ anpures Naiꞌ Yesus. Natuin afi unuꞌ te, atoniꞌ nroor niis Ne, nahuum on reꞌ anroor ꞌbib-kaes anaꞌ anbi Uisneno In Uim Onen he nꞌoeteneb ma nhainiik In nekan. Sin arsin ansiin am nak,\f + \fr 15:3 \ft Kaꞌo Musa ntui siit naan oras Uisneno natuuk too Israꞌel anpoin naꞌkon pah Masir, bare reꞌ anhaꞌmuiꞌ sin.\f*  
\q1 “Hai mpures ma mboꞌis Uisneno!  
\q1 Hai maikas ma miꞌratan In kanan!  
\q2 Natuin In kuasan, ro maꞌtaniꞌ.  
\q2 Ma In maꞌtanin, ro ansanmakab kit.  
\q1 Uisneno annaaꞌ aprenat neu areꞌ kanan uuf ma pah anbi pah-pinan.  
\q1 Uisneno njair Usif neu areꞌ kanan uuf ma kanaf anbi pah-pinan.  
\q2 Uisneno In aꞌmoꞌen, ro maꞌtaniꞌ!  
\q2 Uisneno In mepu ma pakaet, ro reok reꞌuf!  
\q2 Uisneno In ranan, ro namneo ma namnoon!  
\q2 Uisneno In aꞌmonin, ro batuur-batuur namnoon!\x + \xo 15:3 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 15:1-18\x*   
\q1
\v 4 Areꞌ kanan mansian naikas ma naꞌratan Uisneno In kanan,  
\q1 areꞌ kanan mansian npures ma nboꞌis Uisneno In arekon.  
\q2 Natuin suma Uisneno kuun es, akninuꞌ.  
\q2 Suma In kuun es reꞌ ka nmuiꞌ fa sanat ma penu.  
\q1 Areꞌ kanan pah of naꞌruriꞌ ma naꞌbesan neu Ne.  
\q1 Areꞌ kanan uuf of neman ntotin makasi neu Ne.  
\q2 Natuin areꞌ kanan mansian nitan nrarin Uisneno In aꞌmoꞌen arekot.  
\q2 Ma areꞌ kanan mansian nahinin nrarin Uisneno In nekan amneot.”\x + \xo 15:4 \xt Naiꞌ Yeremias 10:7, Siit Pures-Boꞌis sin 86:9\x*   
\p
\v 5 Oras asiit ein ansiin nrarin, au ꞌiit Keꞌen Akninuꞌ nneis-neis anbi Uisneno In Uim Onen et sonaf neno tunan, ma in tai-eonꞌ ee masoitan.\x + \xo 15:5 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 38:21\x*  
\v 6 Rarit au ꞌiit ameput tuaf hiut ein reꞌ neikin siraak hiut naan. Sin npoin naꞌkon Uisneno In Uim Onen. Sin npaken tais reꞌ nariim muit okas, ma nasahan poꞌu mnatuꞌ.  
\v 7 Onaim au ꞌiit amsaꞌ muꞌit es naꞌko muiꞌ maꞌtain haaꞌ ein naan reꞌ anfuun naan Uisneno In aꞌtoko prenat naan, annonaꞌ bokor amnatuꞌ hiut neu ameupt tua hiut ein naan. Bokor hiut ein naan es-es ate matuaꞌ nok Uisneno In hukun. In kuun es nabar-baar. In nabarab anrair he nasanut In toꞌos neu pah-pinan.  
\v 8 Ka ꞌroo fa te, Uim Onen naan naheun nok masuꞌ reꞌ anpoi naꞌko Uisneno In kuasan ma In pinaꞌ ma krahaꞌ. Ka tiit tain fa tuaf es, reꞌ bisa ntaam neu bare naan. Ameput tuaf hiut ein reꞌ naan, ro he nasanut siraak hiut ein naan neun pah-pinan, he naꞌ tuaf-tuaf bisa ntaman neun naan.\x + \xo 15:8 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 40:34, 1 Uisf ein sin Retaꞌ 8:10-11, 2 Mapeꞌo ꞌNaof Pah Israꞌel ma Pah Yahuda 5:13-14, Naiꞌ Yesaya 6:4\x*   
\c 16  
\s1 Uisneno In toꞌos nasaun ee neu pah-pinan  
\p
\v 1 Rarit au ꞌneen hanaf maꞌtain es npoi naꞌko Uim Onen, he naprenat ameput tuaf hiut naan am nak, “Amnao nai! Mait meik bookr ein naan, ma mꞌopaꞌ main Uisneno In toꞌos meu pah-pinan.”   
\p
\v 2 Anneen on naan ate, ameput ahunut anꞌopaꞌ bookr ee in afan neu pah-pinan. Nok askeken ate, tuaf-tuaf reꞌ antoup niit muiꞌ fui apisut naan in marak, ma tuaf-tuaf reꞌ naꞌruriꞌ ma naꞌbesan neu in faut marunaꞌ, napenin siraak. Meen paap reuꞌf ii ntoman sin. Paap reꞌuf naan meen ii kah een, he noi nmaten.\x + \xo 16:2 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 9:10\x*   
\p
\v 3 Rarit ameput no nuan ii nꞌopaꞌ bookr ee in afan neu tasi. Nok askeken ate, oe tais ee njair naaꞌ reꞌ foo puun reꞌuf, nahuum on reꞌ amaets ii in naaꞌ. Onaim areꞌ kanan amonit anbi tasi, nmaet sapuꞌ.   
\p
\v 4 Rarit ameput no teun ii nꞌopaꞌ bookr ee in afan neu noe ma oe maat ein. Onaim sin ok-okeꞌ anjarin naaꞌ.\x + \xo 16:4 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 7:17-21, Siit Pures-Boꞌis sin 78:44\x*  
\v 5 Rarit au ꞌneen ameput tuaf es naꞌko sonaf neno tunan, reꞌ anꞌurus areꞌ kanan oe nbi pah-pinan. In npures ma nboꞌis Uisneno mnak,  
\q1 “Koi, Uisneno!  
\q1 Ho kninuꞌ teeb!  
\q1 Ho ka mmuiꞌ miit fa sanat!  
\q2 Ho mbi main muꞌko un-unuꞌ,  
\q2 ma Ho of mubaar tar antea nabar-baar.  
\q1 Ho mufeek amrair rasi, ro natai.  
\q1 Ho mfee mrair hukun, ro tebe.   
\q1
\v 6 Tuaf bian nasaik anrair,  
\q2 naaꞌ naꞌko Ho ngguin.  
\q1 Tuaf bian nroor naꞌmaet,  
\q2 Ho mafefa kniunꞌ ein.  
\q1 Es naan ate, Ho muꞌsekeꞌ sin, he sin ninun naaꞌ.  
\q1 Etun Ho mbaras amrair meik rais hukun ate, ro batuur.”   
\p
\v 7 Rarit au ꞌneen hanaf es anpoi naꞌko mei fuat, reꞌ nataah am nak,  
\q1 “Batuur! Uisneno es reꞌ akuaas reꞌuf.  
\q1 Batuur! Uisneno es reꞌ maꞌtaniꞌ nnes-neisi.  
\q2 Uisneno es reꞌ afeek rasi te, ro natai.  
\q2 Uisneno es reꞌ afee hukun ate, ro tebe.”   
\p
\v 8 Rarit ameput no haan ii nꞌopaꞌ bookr ee in afan neu manas. Nok askeken ate, manas naan mapuut reꞌuf, tar antea mansian ii nputun.  
\v 9 Areꞌ mansian reꞌ anputun naan, ankaas Uisneno In kanan, natuin In es reꞌ anreek he nsonuꞌ sin siraak naan. Maski on naan amsaꞌ, ka tiit tain fa tuaf es reꞌ naꞌpiis ma naꞌteꞌun in nekan neu Uisneno, aiꞌ npures neu Ne.   
\p
\v 10 Rarit ameput no niimn ii nꞌopaꞌ bookr ee in afan anbi muiꞌ fui apiust ee in aꞌtoko prenat. Nok askeken ate, meisꞌookn ii nꞌaum naan areꞌ tuaf reꞌ naꞌbesan neu ne, tar antea sin nrau niisk ein, he sin bisa ntaah ein naꞌkon haꞌmuꞌit naan.\x + \xo 16:10 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 10:21\x*  
\v 11 Sin nkaas Uisneno et sonaf neno tunan amsaꞌ, natuin sin paap ein naan, meenk ein kah een. Maski on naan amsaꞌ, ka tiit tain fa tuaf es, reꞌ naꞌpiis ma naꞌteꞌun in nekan, he natuin Uisneno.   
\p
\v 12 Rarit ameput no neen ii nꞌopaꞌ bookr ee in afan neu noe koꞌu Efrat. Onaim noe naan nmeit metoꞌ-metoꞌ nain. Rarit sin nmoꞌen ranan anbi bare naan. Ranan naan, napaar ee neu uisf ein ma soraurs ein naꞌkon pasaꞌ neon-saet\x + \xo 16:12 \xt Naiꞌ Yesaya 11:15\x*  
\v 13 Onaim au ꞌiit niut maufinu tuaf teun. Sin maask ein on reꞌ kreso. Es anpoi naꞌko kaun naga in fefan. Es anpoi naꞌko muiꞌ fui apisut in fefan. Es anteniꞌ npoi naꞌko kaun naga in mafefaꞌ reꞌ aputa-kriut ee in fefan.  
\v 14 Niut maufiun teun ein naan, anmuꞌin kuasa he nmoꞌen rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ. Sin npoin ma nnaon nateef nok areꞌ kanan usif anbi pah-pinan, rarit sin nahaek ein rais manbaꞌan he neot es, oors es sin nmakenan anraban Uisneno akuasat. Mes oras reꞌ sin nmanbaaꞌn ein naan, es reꞌ Uisneno In oras reꞌ In nbetis anrair je, he niis nain In muusn ein ok-okeꞌ.   
\p
\v 15-16 Bare reꞌ sin he nabuan he nmakenan naan, anbi uab Ibrani te nak, \it Armagedon\it*.  
\p Yesus Kristus naꞌuab amsaꞌ am nak, “Mimnau mirek-rekoꞌ! Nok askeken ate, Au ꞌuum on reꞌ abakat reꞌ hi ka mitenab maan ee fa. Tuaf-tuaf reꞌ anbeꞌ-beꞌen ma anpaon anpaek pake reꞌ namtiis, sin es reꞌ nꞌua paꞌen. Fin oras Au ꞌuum, in ka namaeb on fa, natuin tuaf ka niit ee fa neu in afaꞌ.”\x + \xo 16:15-16 \xt Naiꞌ Mateos 24:43-44, Naiꞌ Lukas 12:39-40, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 3:3, 2 Uisf ein sin Retaꞌ 23:29, Naiꞌ Sakarias 12:11\x*   
\p
\v 17 Rarit ameput no hiutn ii nꞌopaꞌ bookr ee in afan neu anin. Onaim Uisneno naꞌuab neik haan koꞌu naꞌko In aꞌtoko prenat, et Uim Onen am nak, “Oekꞌ een! Au tooꞌs ein oekꞌ ein een!”   
\p
\v 18 Onaim anmuiꞌ rimat reꞌ nariim neu-mneem, ma ꞌrotos reꞌ naꞌroot neu-mneem amsaꞌ. Ma auf gui naꞌbekoꞌ maꞌtaniꞌ. Auf aꞌbekoꞌ ia ka njair niit fa feꞌ nbi pah-pinan.\x + \xo 16:18 \xt Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 8:5, 11:13,19\x*  
\v 19 Oras naan, Uisneno ka nnikan fa kota Babel in maufinun. In npaek auf aꞌbekoꞌ maꞌtaniꞌ naan, tar antea kota naan npeeꞌ batis teun. In nmoeꞌ on naan he abitan Babel nnaben nahiin In toꞌos. Kota bian anbi pah-pinan antuup annoban nain afu.\x + \xo 16:19 \xt Naiꞌ Yesaya 51:17\x*  
\v 20 Oras naan, areꞌ kanan puru sin nreman on ahaa reꞌ naan. Ma ꞌtoeꞌf ein, namnekun okeꞌ.\x + \xo 16:20 \xt Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 6:14\x*  
\v 21 Anmuꞌi uran eis fatu msaꞌ reꞌ kouꞌ-koꞌun nmoufun naꞌkon neon goe tnanan, ma ntuut naan mansian. Eis fatun naan sin maꞌfeenk ein, ntean kiru boꞌ haa.\f + \fr 16:21 \ft Suur Akninuꞌ uab Yunani ntui mnak, “maꞌfeenk ein humaꞌ meseꞌ nok \ft \+it talenta\+it* meseꞌ”. \+it Talenta\+it* meseꞌ in maꞌfeen ii, es reꞌ kiru boꞌ tenu mhaa ntea kiru boꞌ haa.\f* Natuin uran eis naan anhaꞌmuiꞌ sin, etun mansian ii nkaas Uisneno.\x + \xo 16:21 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 9:23, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 11:19\x*   
\c 17  
\s1 Uisneno In ameput nataib kota Babel nok bifee aꞌhakeꞌ  
\p
\v 1 Rarit tuaf es naꞌko tuaf hiut ameput sonaf neno tunan reꞌ annaꞌan bokor ruumn ein, neem anpaumaak kau mnak, “Uum meu ia! Au he ukriraꞌ ko hukun ꞌeu bifee aꞌhakeꞌ reꞌ maufiun reꞌuf. Hukun naan naꞌko Uisneno. In reꞌ naan es reꞌ kota koꞌu reꞌ sin nafeen ee npaumaak oe mfaun.\x + \xo 17:1 \xt Naiꞌ Yeremias 51:13\x*  
\v 2 Afi unuꞌ te, uisf ein naꞌkon bare mee-mee, neman ma nmakaken nok abitan kota naan. Tuaf bian neman amsaꞌ, ma nmafun ma natun-tuin ein ahaa kota naan in fotes.”\x + \xo 17:2 \xt Naiꞌ Yesaya 23:17, Naiꞌ Yeremias 51:7\x*   
\p
\v 3 Rarit Uisneno In Asmaan Akninuꞌ ntoom kau. Onaim ameput sonaf neno tunan nait neik kau ꞌeu baer ruman es. Anbi bare naan, au ꞌiit bifee jes antoko nbi muiꞌ fui apisut es, reꞌ masnaa meeꞌ apinat. Muiꞌ fui naan in aꞌnaakn ee, hiut, ma in suunk ein, boꞌes. Anbi in aon ee matuꞌi uab reꞌ naꞌreꞌuf ma nkanaꞌpaar Uisneno.\x + \xo 17:3 \xt Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 13:1\x*  
\v 4 Bifee naan anpaek paek maꞌosaꞌ reꞌ snaa meꞌe ma umub. In baer barias ein, anmoeꞌ sin naꞌkon amnatuꞌ, faut arimat reꞌ maꞌosaꞌ, ma mutiara. Anbi in aꞌniman aꞌneꞌu, in nnaaꞌ aꞌkoma mnaut es, reꞌ naheun nok tua min-kase. Tua min-kase naan, es reꞌ in fotes, ma areꞌ kanan rais maufinu ma rais meisꞌokan bian reꞌ in nmoeꞌ sin.\x + \xo 17:4 \xt Naiꞌ Yeremias 51:7\x*  
\v 5 Anbi in iran, matuꞌi kanaf es, reꞌ in oetn ii, maꞌnifaꞌ feꞌ. Tuis naan nak on nai:  
\q1 Au reꞌ ia, Babel!  
\q2 Es reꞌ kota maꞌtain reꞌuf!  
\q1 Areꞌ kanan rais maufinu nbi pah-pinan ia,  
\q2 naꞌuun ma naꞌbaꞌan nbin kau.  
\q1 Areꞌ kanan amakaket anbin pah-pinan ia,  
\q2 sin amneemk ein naꞌkon kau.   
\p
\v 6 Rarit au ꞌkisu te, bifee naan anmauf koꞌu, natuin in nninu nrair Uisneno Iin na sin naaꞌ ein. In aꞌmoufn ii nak, in nroor niis Uisneno Iin na, natuin sin nꞌeut ma natoon rasi anmatoom nok Naiꞌ Yesus piut-piut.  
\p Au ꞌkius ꞌiit on naan ate, au feefk ii no mkakan ma ꞌsanmaak.   
\p
\v 7 Mes ameput naan nataan kau mnak, “Nansaaꞌ am es ho mumkaak on reꞌ naan? Ampaumaak uum, he au utoon ko bifee amaufinut naan in oten. On naan amsaꞌ, anmatoom nok muiꞌ fui apisut reꞌ in ansae ntook goe naan. Es reꞌ maꞌnakaf hiut ma masunaꞌ boꞌes naan.  
\v 8 Unuꞌ feꞌ muiꞌ fui apisut naan anmoni nbi pah-pinan, mes oras ia, in ka tiit ee fa goen. Mes ka ꞌroo fa nteniꞌ te, in npoi naꞌko nuat haꞌmuꞌit reꞌ ka maꞌuꞌu fa. Oras naan, anmuiꞌ tuaf reꞌ anmonin nbin pah-pinan, reꞌ sin kaank ein ka matuꞌi fa nbi ꞌBib-kaes Anaꞌ In Surat. Surat reꞌ naan, es reꞌ Uisneno antui nain je oras In ka nmoeꞌ ma npakae fa pah-pinan ia fa feꞌ. Tuaf ein reꞌ naan, of feefk ein no mkakan oras sin nkius niit muiꞌ fui apisut naan, natuin in nfain neem. Ma karu in nfain neem anrari te, Uisneno of anporin napoitn ee nꞌain ai bariri reꞌ anpiin nabar-baar.\x + \xo 17:8 \xt Naiꞌ Danial 7:7, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 11:7, Siit Pures-Boꞌis sin 69:29\x*   
\p
\v 9 Atoin ahinit batuur bisa nahiin reꞌ rasi pisaꞌ ia. Muiꞌ fui apisut reꞌ maꞌnakaꞌ hiut naan, in oetn ii, es reꞌ ꞌtoꞌef hiut. Bifee aꞌhakeꞌ naan antook et aꞌtoꞌef hiut ein reꞌ naan. Ma ꞌnakaꞌ hiut ein reꞌ naan, in oetn ii, es reꞌ, usif hiut.  
\v 10 Naꞌko usif hiut reꞌ naan, tuaf niim anmate nrarin. Tuaf es naprenat oras ia. Es anteniꞌ ka nboor fa feꞌ. Mes karu in neem anrari te, in suma nnaaꞌ aprenat raab aah.  
\v 11 Oras ia, au utoon ko rasi anmatoom nok muiꞌ fui apisut reꞌ unuꞌ feꞌe te, anmoin naan, mes oras ia nmate nrair. Unuꞌ te, in anjair usif amsaꞌ nbi pukan usif tuaf hiut ein naan. Mes in of anfain neem ma annaaꞌ aprenat he njair usif reꞌ no faun. In of namreꞌu nkoon amsaꞌ.   
\p
\v 12 Sunaf boꞌes reꞌ naan in oetn ii, es reꞌ usif boꞌes. Sin ka nnaꞌan aprenat fa feꞌ. Sin of antoupun kuasa he nnaꞌan aprenat nabu-buan nok muiꞌ fui apisut naan, mes suma raab aah.\f + \fr 17:12 \ft Suur Akninuꞌ uab Yunani anbi eraꞌ reꞌ ia, in oetn ii humaꞌ nua. Es reꞌ: 1) raab aah, ka ꞌroo fa; aiꞌ 2) suma jam meesꞌ aah.\f* \x + \xo 17:12 \xt Naiꞌ Danial 7:24\x*  
\v 13 Natuin sin ar-arsin anmaꞌakoran he nꞌofer sin kuasa naan neu muiꞌ fui apisut naan.  
\v 14 Uisf ein reꞌ naan, sin of anmakenan nraban ꞌBib-kaes Anaꞌ naan. Mes ꞌBib-kaes Anaꞌ naan nok Iin na, of niis nain sin ok-okeꞌ. Tuaf-tuaf reꞌ natuin ꞌBib-kaes Anaꞌ naan, esan reꞌ tuaf-tuaf reꞌ In npiir ma nbetis, ma noꞌen naan sin, reꞌ sin naran ma natuin Ee. Sin of nisan, natuin ꞌBib-kaes Anaꞌ naan maꞌtain reꞌuf. Suma In kuun, Usif ansae faof usif, ma ꞌNakaf nsae fafo ꞌnakaf.   
\p
\v 15 Ma oe mfaun reꞌ anpaumaak bifee aꞌhakeꞌ naan, es reꞌ areꞌ kanan uuf ma pah, ꞌpen-pene, ma uab anbi pah-pinan.  
\v 16 Usif boꞌes naan ma muiꞌ fui apisut naan, of ka nroim nain fa bifee paus mafaun reꞌ ka nmuiꞌ fa rais mae. Sin of nasiik naan kuuk in pake ma bruaꞌ ein ok-okeꞌ, rarit nnao nasaitn ee oras in nꞌafaꞌ-monas anbi bare naan. Rarit sin neuk in sisin. In aon reꞌ in siisn ee nakraeb ee naan, sin ntokar nataam ee neu ai.  
\v 17 Uisneno In kuun es reꞌ anmoeꞌ, tar antea usif boꞌes reꞌ naan anmaꞌakoran, he nnonaꞌ sin kuasa neu muiꞌ fui apisut naan, tar antea in naꞌtutuꞌ niis bifee naan. Nok ranan naan, Uisneno In reon ma sarit of anjarin ok-okeꞌ.   
\p
\v 18 Onaim bifee aꞌhakeꞌ reꞌ ho mkius miit ee naan, es reꞌ kota maꞌtain reꞌuf naan, reꞌ naprenat areꞌ kanan usif anbi pah-pinan.”   
\c 18  
\s1 Uisneno In ameput naretaꞌ anmatoom nok kota Babel in amreꞌun  
\p
\v 1 Rarit au ꞌkius ꞌiit aꞌtein ameput tuaf es ansaun naꞌko sonaf neno tunan. In anmuiꞌ kuasa ma meꞌu maꞌtaniꞌ, tar antea meꞌu naan ntanaꞌ nain pah-pinan ok-okeꞌ.  
\v 2 In npaek haan koꞌu he natoon am nak,  
\q1 “Antaikobi nrair! Kota Babel antaikobi nrair!  
\q1 Anmoufu nrair! Kota maꞌtaniꞌ naan anmoufu nrair!  
\q2 In njair bare ꞌtua-haꞌ neu niut reuꞌf ein.  
\q2 In njair kua-mnaaꞌ neu areꞌ kanan niut maufinu sin ok-okeꞌ.  
\q2 In njair bare neu areꞌ kanan koro reꞌ neuk siis punuꞌ. Koron naan of nabuan nbin bare naan.  
\q2 In njair oꞌof neu areꞌ kanan kaunaꞌ ma muꞌit reꞌ ka reko fa.\x + \xo 18:2 \xt Naiꞌ Yesaya 21:9, Naiꞌ Yeremias 51:8, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 14:8, Naiꞌ Yesaya 13:21, Naiꞌ Yeremias 50:39\x*   
\q1
\v 3 In ntaikobi nrair, natuin areꞌ kanan uuf ma pah anbi pah-pinan,  
\q2 neu-mneman piut-piut ma ninun tua min-kaes amafun.  
\q1 In nmoufu nrair, natuin areꞌ kanan uuf ma pah anbi pah-pinan,  
\q2 neu-mneman piut-piut ma nmakaken nok abitan kota naan.  
\q1 Uisf ein naꞌkon areꞌ kanan aꞌpen-pene,  
\q2 neman ma nmakaken nbin bare naan.  
\q1 Atoin arakan naꞌkon areꞌ kota-kota,  
\q2 neman ma nraakn ein, tar antea sin njarin amuꞌit.  
\q3 Natuin kota naan, on reꞌ bifee reꞌ anmariin he nsosan areꞌ kanan baer mamasaꞌ ma maꞌosaꞌ.  
\q3 Natuin kota naan, on reꞌ bifee aꞌhakeꞌ reꞌ anmariin neu areꞌ kanan rais aminat.”\x + \xo 18:3 \xt Naiꞌ Yesaya 23:17, Naiꞌ Yeremias 51:7\x*   
\p
\v 4 Rarit au ꞌneen aꞌteniꞌ hanaf es naꞌko sonaf neno tunan am nak,  
\q1 “Hae! Areꞌ Au nggui naan arki!  
\q1 Maen ampoi miꞌko bare naan nai!  
\q1 Misaitan kota naan nai!  
\q2 Kais ammoeꞌ mituin abitan kota naan sin maufiunk ein,  
\q2 he kais mipeni msaꞌ sin rais hukun.\x + \xo 18:4 \xt Naiꞌ Yesaya 48:20, Naiꞌ Yeremias 50:8, 51:6,45\x*   
\q1
\v 5 Natuin sin maufinun,  
\q2 mfau-rutu ma ka masoꞌik fa.  
\q1 Ma sin saant am penu sin,  
\q2 anmarapis peni-peni ntea neon goe tnanan.  
\q1 Oras ia, Uisneno ka nnikan anteniꞌ fa,  
\q2 sin raan maufinu ma amreꞌut naan,  
\q1 Oras ia, Uisneno nabarab anrair,  
\q2 he nhukun sin.\x + \xo 18:5 \xt Retaꞌ Ahun-hunut 18:20-21, Naiꞌ Yeremias 51:9\x*   
\q1
\v 6 Onaim hi ro he mbaras sin ꞌmoeꞌ maufinun,  
\q2 nahuum on reꞌ sin nmoeꞌ rais maufinu neu tuaf bian.  
\q1 Mes hi ro he mbaras sin,  
\q2 mfain no nua.  
\q1 Afi unuꞌ te, sin naꞌmoe ma napoin tuaf,  
\q2 he nbukaen naꞌkon sin aꞌkoma mnatuꞌ reꞌ naheun nok tua min-kase haꞌmuꞌit.  
\q1 Mes oras ia, sin kuuk es reꞌ he nbukaen,  
\q2 tua min-kase haꞌmuꞌit naan, tar antea nfain no nua.\x + \xo 18:6 \xt Siit Pures-Boꞌis sin 137:8, Naiꞌ Yeremias 50:29\x*   
\q1
\v 7 Sin nmoeꞌ sin tuak ein maꞌtaniꞌ.  
\q1 Sin naikas ma naꞌratan sin tuak ein.  
\q2 Sin suma nromin he nmonin nok areꞌ kanan baer mamasaꞌ ma maꞌosaꞌ.  
\q2 Sin nromi haa areꞌ kanan rais aminat.  
\q1 Es naan ate, sin ro he napenin susat ma nanaꞌrenat maꞌfenaꞌ.  
\q1 Onaim sin ro he nmonin nbin haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat.  
\q1 Fin afi unuꞌ, sin naꞌuab ein beꞌo, nahuum on reꞌ bifee aꞌhake reꞌ naꞌuab am nak,  
\q2 ‘Au reꞌ ia, uis bifee!  
\q2 Au of ka ꞌbanuꞌ fa!  
\q2 Au of ka ꞌkae ꞌpin-pinus fa.  
\q2 Au of ka ꞌpaek fa tai-nukat.’   
\q1
\v 8 Sin naꞌuab ein on naan, tar antea Uisneno natoꞌon sin.  
\q1 Tar antea Uisneno he nhukun sin een.  
\q2 Of anbi neno meesꞌ aah,  
\q3 sin of namnahan reꞌ-reꞌuf,  
\q3 sin nkaen npin-piuns ein,  
\q3 ma sin nmate nkonon amsaꞌ.  
\q2 Tar antea tuaf nait ma ntokar sin neun ai.  
\q2 Tar antea ai naan nout sin aok amaets ein naan tar namsoup.  
\q1 Fin Uisneno akuasat naan, es nasanut ma nfee hukun reꞌ ia.  
\q1 Ma Uisneno amaꞌtaniꞌ naan, es reꞌ nafeek rasi reꞌ ia.\x + \xo 18:8 \xt Naiꞌ Yesaya 47:7-9\x*   
\q1
\v 9 Uisf ein reꞌ afi unuꞌ te, neman,  
\q2 ma nmakaken nok abitan kota naan,  
\q2 ma nmonin nok baer mamasaꞌ ma maꞌosaꞌ nbin naan.  
\q1 Sin of nkius nitan masuꞌ reꞌ ansae naꞌko ai naan,  
\q1 sin of nahinin nak kota naan nputu nmaet jen.  
\q1 Rarit sin nkaen npin-piuns ein neu ne.   
\q1
\v 10 Onaim sin aok ein napipin, oras sin nkius haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat reꞌ ansaen sin naan.  
\q2 Mes sin suma nabranin he nhaken anbin aꞌroo.  
\q2 Ma sin suma nabranin he nkis-kisu haa naꞌkon bare naan.  
\q1 Rarit sin naꞌuab ein am nak,  
\q2 ‘Airoo! Kasian Babel!  
\q2 Airoo! Kasian kota maꞌtaniꞌ!  
\q2 Suma jam meesꞌ aah, mes ho mupein hukun.  
\q2 Suma oras mees amsaꞌ, mes ho mumreꞌu mrair.’\x + \xo 18:10 \xt Naiꞌ Yeskial 26:16-17\x*   
\q1
\v 11 Anneen on naan ate, tuaf-tuaf reꞌ afi unuꞌ neman he nraakn ein anbin bare naan,  
\q2 sin ankaen npin-piuns ein amsaꞌ.  
\q2 Fin ka tiit tain fa tuaf es amsaꞌ,  
\q3 reꞌ he nsoos sin baerꞌ ein antein.\x + \xo 18:11 \xt Naiꞌ Yeskial 27:31,36\x*   
\q2
\v 12 Ka tiit fa tuaf he nsoos  
\q3 sin baerꞌ ein reꞌ anmoeꞌ sin naꞌkon mnatuꞌ, noin mutiꞌ,  
\q3 faut arimat, aiꞌ mutiara.  
\q2 Ka tiit fa tuaf he nsoos  
\q3 sin tais ein reꞌ anteek sin ite nak lenan, tai-sutar,  
\q3 aiꞌ tais maꞌosaꞌ reꞌ masnaa meꞌe, aiꞌ umub.  
\q2 Ka tiit fa tuaf he nsoos  
\q3 sin baerꞌ ein reꞌ anmoeꞌ sin naꞌkon hau oef foo meniꞌ, gading marunaꞌ,  
\q3 aiꞌ hau marunaꞌ bian sin.  
\q2 Ka tiit fa tuaf he nsoos  
\q3 sin baerꞌ ein reꞌ anmoeꞌ sin naꞌkon beis-meꞌe, besi, aiꞌ faut marmer.   
\q2
\v 13 Ka tiit fa tuaf he nsoos  
\q3 sin hau aminat, aiꞌ hau ꞌpooh aminat humaꞌ-humaꞌ.  
\q2 Ka tiit fa tuaf he nsoos  
\q3 sin hau oef foo meniꞌ, aiꞌ miin foo bonaꞌ humaꞌ-humaꞌ.  
\q2 Ka tiit fa tuaf he nsoos  
\q3 sin tua min-kase, minaꞌ naꞌko hau saitun,  
\q3 uu-tariku, aiꞌ maak-gandum.  
\q2 Ka tiit fa tuaf he nsoos  
\q3 sin bijae ngguin, ꞌbib-kasen, aiꞌ bikaes ein.  
\q2 Ka tiit fa tuaf he nsoos  
\q3 sin akreet ein,  
\q3 aiꞌ sin aten.\x + \xo 18:13 \xt Naiꞌ Yeskial 27:12,13,22\x*   
\q1
\v 14 Atoin araakn ein naan of anmeꞌ-meiꞌ jok am nak,  
\q2 ‘Koi, Babel!  
\q2 Koi, kota maꞌtaniꞌ!  
\q3 Ho baer mamasaꞌ ma maꞌosaꞌ reꞌ atoniꞌ nroim nanes-nesib sin naan,  
\q3 ka tiit attein sin fa goen.  
\q2 Sin ar-arsin namnekun nrarin, tar antea sin nmaꞌmuꞌin nmaten,  
\q3 tar antea ho mnobaꞌ maan afu tteri.’   
\q1
\v 15 Afi unuꞌ, atoin araakn ein naan njarin atoin amuꞌit natuin kota naan on reꞌ bifee aꞌhakeꞌ.  
\q2 Mes oras ia, sin nmeꞌ-meiꞌ jok ka natfeek niit fa.  
\q3 Sin namtaun nmaten,  
\q3 ankius tuaf anbi kota naan sin haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat naan.  
\q2 Sin aok ein napipin maꞌtaniꞌ,  
\q3 nkius sin napenin hukun naan.  
\q2 Mes sin suma nkisu nbi nggoah aꞌroo.  
\q2 Sin suma nabranin ma nhaken nbin nggoah aa bare naan.   
\q1
\v 16 Rarit sin naꞌuab ein am nak,  
\q2 ‘Airoo! Kasian Babel!  
\q3 Airoo! Kasian kota maꞌtaniꞌ!\x + \xo 18:16 \xt Naiꞌ Yeskial 27:31,36\x*  
\q2 Afi unuꞌ te, ho ngguin anpaken paek mamasaꞌ reꞌ snaa meꞌe aiꞌ umub,  
\q3 anteun ma nmoeꞌ je naꞌko tai maꞌosaꞌ.  
\q2 Afi unuꞌ ho ngguin anbarias ein npaken amnatuꞌ, mutiara,  
\q3 ma faut arimat reꞌ maꞌosaꞌ ꞌmaten.   
\q2
\v 17 Mes anbi jam meesꞌ aah,  
\q3 ho baerꞌ ein naan, ka tiit attein sin fa goen.  
\q2 Suma rabah aa,  
\q3 ho ꞌmuiꞌm ein naan, namnekun okeꞌ!’  
\q1 Un-unuꞌ msaꞌ kaptein abnao oe ngguin nok sin ameupt ein  
\q2 nnaon neu-mneman neun kota naan.  
\q2 Mes oras ia, sin suma nabranin, karu nasanut boint ein anbin nggoah aꞌroo.  
\q2 Ma oras ia, sin suma nabranin he nkis-kiusn ahaa naꞌkon aꞌroo.\x + \xo 18:17 \xt Naiꞌ Yesaya 23:14, Naiꞌ Yeskial 27:26-30\x*   
\q1
\v 18 Sin nkisun masuꞌ reꞌ anpoi naꞌko ai naan.  
\q2 Rarit sin nahinin am nak, in nputu nrair jen.  
\q1 Onaim sin nmeꞌ-meiꞌ jok am nak,  
\q2 ‘Airoo kasian! Of ka tiit attein fa kota bian,  
\q3 reꞌ maꞌtaniꞌ nahuum on reꞌ kota Babel.  
\q2 Airoo kasian! Of ka tiit attein fa kota bian,  
\q3 reꞌ in maasn ii humaꞌ meseꞌ on reꞌ Babel in masan.’\x + \xo 18:18 \xt Naiꞌ Yeskial 27:32\x*   
\q1
\v 19 Sin nhutin afu skukuꞌ ma ntaon neun sin aꞌnaak ein  
\q2 natuin sin neek ein ansusan.  
\q2 Sin nkaen npin-piuns ein,  
\q3 natuin sin neek ein namreꞌun.  
\q1 Rarit sin naꞌuab ein am nak,  
\q2 ‘Airoo! Kasian Babel!  
\q3 Airoo! Kasian kota maꞌtaniꞌ!  
\q2 Hai meu-mꞌiim meik abnao oe misaeb bareꞌ meu ko,  
\q3 tar antea hai mjair atoin amuꞌit amsaꞌ.  
\q2 Hai mroe meik ho saeb ein,  
\q3 tar antea hai mipein baer maꞌosaꞌ ma mamasaꞌ amsaꞌ.  
\q2 Mes suma anbi jam meesꞌ aah,  
\q3 areꞌ kanan baerꞌ ein naan, namnekun nrarin.  
\q2 Suma raab aah,  
\q3 areꞌ kanan baerꞌ ein naan, namreꞌun nrarin.’\x + \xo 18:19 \xt Naiꞌ Yeskial 27:30-34\x*   
\p
\v 20 Rarit hanaf naan naꞌuab anteniꞌ mnak,  
\q1 ‘Hae, hi abit sonaf neno tunan!  
\q2 Hi neekm ein naan, kais namenan nteinꞌ ein nai.  
\q1 Hae, Uisneno In tuaf ein!  
\q2 Hi neekm ein naan kais ansusan nteinꞌ ein nai.  
\q1 Hae, Uisneno In haef ein!  
\q2 Maut he hi mkumain nai.  
\q1 Hae, Uisneno In mafefa kniunꞌ ein!  
\q2 Maut he hi neekm ein anmarinan nai.  
\q1 Afi unuꞌ te, Babel nasusab ki.  
\q1 Afi unuꞌ te, kota naan anhaꞌmuiꞌ ki.  
\q2 Mes oras ia, Uisneno anbaras anrair hi haꞌmuꞌit naan.  
\q2 Fin oras ia, In nbaras anrair kota naan in maufinun.’ ”\x + \xo 18:20 \xt Surat reꞌ Naretaꞌ Nafaniꞌ Raan Aꞌhonis 32:43, Naiꞌ Yeremias 51:48\x*   
\p
\v 21 Rarit au ꞌkius ꞌiit ameput neno tunan tuaf es, reꞌ maꞌtaniꞌ batuur. In neem nait naan kuun fatu fuaꞌ es. Fatu naan, ꞌnaen ii on reꞌ tuaf es. Rarit in nporin fatu naan nꞌain tasi. In natoon amsaꞌ am nak,  
\q1 “Sin of nareuꞌ niis kota Babel on reꞌ naan amsaꞌ.  
\q2 Sin of namnekub kota maꞌtaniꞌ naan on reꞌ naan amsaꞌ.\x + \xo 18:21 \xt Naiꞌ Yeremias 51:63-64, Naiꞌ Yeskial 26:21\x*   
\q1
\v 22 Ka tiit attein fa tuaf,  
\q2 reꞌ anreuk ma nsii nbi kota naan.  
\q1 Ka tiit attein fa tuaf,  
\q2 reꞌ anneen niit aꞌreuk sasando, aꞌrekuꞌ, bobe,  
\q3 ma toꞌis sin haank ein anbi kota naan.  
\q1 Ka tiit attein fa atoin ahiin mepu,  
\q2 reꞌ anmepun nteinꞌ ein meseꞌ-meseꞌ anbin sin mepun.  
\q1 Ka tiit attein fa tuaf,  
\q2 reꞌ napau ma nmoor makaꞌ ntein anbi kota naan.\x + \xo 18:22 \xt Naiꞌ Yeskial 26:13, Naiꞌ Yesaya 24:8\x*   
\q1
\v 23 Ka tiit attein fa tuaf,  
\q2 reꞌ nout ma napinaꞌ paku ntein anbi kota naan.  
\q1 Ka tiit attein fa tuaf,  
\q2 reꞌ antaon fesat kabin anteinꞌ ein anbin bare naan.  
\q1 Afi unuꞌ araakn ein anbin kota naan,  
\q2 anjarin atoin amuꞌit maꞌtaniꞌ nrair.  
\q1 Afi unuꞌ, Babel in atoin araakn ein,  
\q2 anmonin nok baer mamasaꞌ ma maꞌosaꞌ maꞌtaniꞌ.  
\q1 Mes sin npaken reꞌu ma hau,  
\q2 he napoi tuaf-tuaf anbi pah-pinan.  
\q1 Sin npaken hau maat-nipuꞌ,  
\q2 he nputa-kriu mansian nbin pah-pinan.\x + \xo 18:23 \xt Naiꞌ Yeremias 7:34, 25:10\x*   
\q1
\v 24 Babel napein hukun maꞌfenaꞌ goen,  
\q2 natuin in nroor naꞌmaet Uisneno in mafefa kniunꞌ ein.  
\q1 Kota maꞌtaniꞌ naan, namreꞌu nrair,  
\q2 natuin in haꞌmuiꞌ naꞌmaet Uisneno Iin na piut-piut.  
\q1 Anmuiꞌ Uisneno Iin na reꞌ anroor niis sin anbin bare bian.  
\q2 Mes Babel ro he es reꞌ nasaah kuun sanat ma penu sin ok-okeꞌ.  
\q2 Kota maꞌtaniꞌ naan, ro he es reꞌ nroi kuun rais tonis ma tahas.”\x + \xo 18:24 \xt Naiꞌ Yeremias 51:49\x*   
\c 19  
\s1 Pukan asiit koꞌu ansiin nbin sonaf neno tunan  
\p
\v 1 Ameput sonaf neno tunan naan naꞌuab anrair on naan ate, au ꞌneen hanaf kouꞌ goes nahuum on reꞌ pukan asiit koꞌu, ansiin et sonaf neno tunan. Sin nsiin am nak,  
\q1 “Haleluya! Haleluya!  
\q2 Hit tait siit pures-boꞌis teu hit Uisneno,  
\q3 natuin In mapinaꞌ-makrahaꞌ.  
\q1 Haleluya! Haleluya!  
\q2 Hit tait siit pures-boꞌis teu hit Uisneno,  
\q3 natuin In kuun, ro akuasat anneis-neisi.  
\q1 Uisneno es reꞌ ansoi nafetin kit,  
\q2 naꞌko areꞌ kanan hit saant am penu sin.  
\q1 Uisneno es reꞌ nanoon ma naneo kit,  
\q2 naꞌko areꞌ kanan monit apenut-abeot.   
\q1
\v 2 Hit tait siit pures-boꞌis teu hit Uisneno,  
\q2 natuin In nafeek rasi, ro natai.  
\q1 Hit tait siit pures-boꞌis teu hit Uisneno,  
\q2 natuin In es anhukun ate, ro batuur.  
\q1 Uisneno nasanut hukun neu bifee aꞌhakeꞌ naan,  
\q2 natuin in nfuriꞌ ma nkopoꞌ tuaf-tuaf anbi pah-pinan,  
\q3 he nmakaken nabu-buan nok ne,  
\q3 ma natun-tuin ein ahaa in maufinu.  
\q1 Uisneno anbaras anrair bifee maufinu naan,  
\q2 natuin in nroor naꞌmaet,  
\q3 Uisneno in aan renuꞌ-aan reek ein.”\x + \xo 19:2 \xt Surat reꞌ Naretaꞌ Nafaniꞌ Raan Aꞌhonis 32:43, 2 Uisf ein sin Retaꞌ 9:7\x*   
\p
\v 3 Rarit sin nsiin nteinꞌ ein siit bian anbin sonaf neno tunan am nak,  
\q1 “Haleluya! Pures ma boꞌis meu Uisneno!  
\q1 Haleluya! Maikas miꞌrat-ratan In kanan!  
\q2 Natuin masuꞌ naꞌko ai reꞌ nout niis bifee naan in aon amates,  
\q3 nsae piut-piut ma ka natfeek niit fa.  
\q1 Ma masuꞌ naꞌko ai reꞌ nout niis kota maꞌtaniꞌ naan,  
\q2 ansae piut-piut ka nasnaas niit fa.”\x + \xo 19:3 \xt Naiꞌ Yesaya 34:10\x*   
\p
\v 4 Rarit amnasit tuaf boꞌ nua mhaa nok muiꞌ maꞌtain haaꞌ ein naan, nriꞌtuun ma naꞌruir ein naꞌbesan neun Uisneno In aꞌtoko prenat. Sin anbaisenun neik rais hormaat am nak,  
\q1 “Batuur! Iim nai he hit arkit atpures ma tboꞌis Uisneno!  
\q1 Haleluya! Iim nai he hit arkit tait ma ttunaꞌ taꞌratan In kanan!”   
\s1 ꞌBib-kaes Anaꞌ In fesat kabin  
\p
\v 5 Rarit au ꞌneen aꞌtein hanaf es naꞌko ꞌtoko prenat naan am nak,  
\q1 “Hae, aan renuꞌ-aan rekaꞌ Uisneno arki!  
\q2 Hae, anah-anah Uisneno ki!  
\q1 Iim he hit ttunaꞌ taꞌrat-ratan Uisneno In kanan.  
\q2 Iim arki, anaꞌ-koꞌu, mnasif-mainukiꞌ, he tpures ma tboiꞌs Ee.”\x + \xo 19:5 \xt Siit Pures-Boꞌis sin 115:13\x*   
\p
\v 6 Rarit au ꞌneen on reꞌ too mfaun naꞌuab ein. Sin haank ein on reꞌ oe ꞌboniꞌ, ma koꞌu on reꞌ ꞌrotos naꞌroot ka natfeek fa. Sin naꞌuab ein am nak,  
\q1 “Haleluya! Hai msii ma mboꞌis Uisneno.  
\q2 Haleluya! Hai mtunaꞌ miꞌrat-ratan In kanan.  
\q1 Natuin In kuun es reꞌ akuaas reꞌuf.  
\q2 Ma In kuun es reꞌ naprenat areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ.\x + \xo 19:6 \xt Naiꞌ Yeskial 1:24, Siit Pures-Boꞌis sin 93:1, 97:1, 99:1\x*   
\q1
\v 7 Oras ia, hit neek ein anmarinan.  
\q2 Oras ia, hit bisa tkumain ma thumaꞌmoe.  
\q1 Hit tpures ma tboiꞌs Ee,  
\q2 natuin ꞌBib-kaes Anaꞌ naan In oras he nkabin, antea nrair.  
\q1 Hit ttunaꞌ taꞌrat-ratan In kanan,  
\q2 natuin ꞌBib-kaes Anaꞌ naan In baroit ee nabarab anrair.   
\q1
\v 8 Uisneno nfee nrair ne tais ma paek baroit, reꞌ mamasaꞌ ma maꞌosaꞌ.  
\q2 Uisneno nfee nrair ne tais ma pake reꞌ muit okas arimat.”  
\p (Tais ma pake reꞌ muit okas arimat naan, es reꞌ Uisneno Iin na reꞌ sin aꞌmoeꞌ rekon.)   
\p
\v 9 Onaim ameput sonaf neno tunan naan natoon kau mnak, “Yohanis! Ho ro he mtui mmak, on nai:  
\q1 ‘Areꞌ kanan tuaf reꞌ napein haan askaut ma undangan he nkoen on neem nok anbi ꞌBib-kaes Anaꞌ In fesat kabin naan, sin of anꞌua rekon batuur!’ ”  
\p Rarit ameput naan antuta ntein in uban naan am nak, “Uisneno In Kabin ma Prenat reꞌ ia, ro batuur!”\x + \xo 19:9 \xt Naiꞌ Mateos 22:2-3\x*   
\p
\v 10 Onaim au ꞌriꞌtuu he uꞌbesan ameput naan. Mes in nakain kau mnak, “Kais muꞌbesan kau on naan! Fin au Uisneno In aan renuꞌ-aan rekaꞌ amsaꞌ on reꞌ ho, ma ho aok-bian sin reꞌ nasinaꞌ ma natoon rasi anmatoom nok Naiꞌ Yesus. Mafefa kninuꞌ reꞌ natoon rais manbaaꞌn ein, sin ar-arsin nakriraꞌ ma natoon anmatoom nok Naiꞌ Yesus, he mansian naꞌruriꞌ ma naꞌbesan neu Ne. Fin reꞌ naan romif naꞌko Asmaan Akninuꞌ on naa. Onaim kais muꞌbesan kau, mes muꞌbesan meu Uisneno nmees jah!”   
\s1 Usif Yesus ankoen On neem ansae bikaes mutiꞌ  
\p
\v 11 Rarit au uꞌaitiꞌ au matak, onaim au ꞌkius ꞌiit sonaf neno tunan natfeꞌi. Nok askeken ate, au ꞌkius ꞌiit bikaes muit es npoi neem. Tuaf reꞌ ansae bikaseꞌ naan, kaan ee, “Tuaf reꞌ Annaaꞌ Rais Manbaꞌan” ma “Tuaf reꞌ Amneot ma Amnonot”. Oras In nafeek rasi, ro natai. Karu In nnao nmakeen, In nnao nok neek amneꞌo.\x + \xo 19:11 \xt Naiꞌ Yeskial 1:1, Siit Pures-Boꞌis sin 96:13, Naiꞌ Yesaya 11:4\x*  
\v 12 In maatk ein anpinan on reꞌ ai. In npaek ꞌsoeb usif, namfau. In kaan ee matuꞌi et In aon, mes suma In kuun es reꞌ nahiin kanaf naan in oten.\x + \xo 19:12 \xt Naiꞌ Danial 10:6\x*  
\v 13 In tai-paekn ein, natepaꞌ sin anbin naaꞌ. Atoniꞌ nteek Ee te nak, “Uisneno In Kabin ma Prenat”.  
\v 14 Au ꞌkius ꞌiit amsaꞌ soraurs ein naꞌkon sonaf neno tunan ansaen bikaes mutiꞌ he natuin Ee. Sin anpaken tai-pake maꞌosaꞌ reꞌ muit okas amsaꞌ.  
\v 15 Anmuiꞌ naan suin ꞌaikan es, reꞌ anboor naꞌko In fefan. In npaek suniꞌ naan, he nnao nmakeen nraban areꞌ kanan uuf ma pah anbi pah-pinan. Rarit In niis nain sin. Onaim In njair Usif neu sin. In naprenat nok feef maputuꞌ ma ꞌniim maputuꞌ, rarit sin nnaben niit Uisneno akuasat In toꞌos. Naan humaꞌ meseꞌ on reꞌ atoniꞌ nteir hau fua anggur he nait anggur oef.\x + \xo 19:15 \xt Siit Pures-Boꞌis sin 2:9, Naiꞌ Yesaya 63:3, Naiꞌ Joel 3:13, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 14:20\x*   
\p
\v 16 Anbi Atoniꞌ naan In tai-paken naan, ma In pusun, anmuiꞌ tuis nak on nai:  
\q2 Usif ansae faof areꞌ kanan usif,  
\q2 ꞌNakaf ansae faof areꞌ kanan ꞌnakaf.   
\s2 Usif Yesus niis naan muiꞌ fui apisut nok nain in soraurs ein  
\p
\v 17 Rarit au ꞌkius ꞌiit ameput neno tunan tuaf es anhake nbi manas. Onaim in nkoaꞌ neu areꞌ kanan koro amneuk siis punuꞌ reꞌ natpenen nbin neon goe tnanan am nak, “Iim nai he hi ar-arki mibua mbi bare ia nai, he mbukae mok ambi Uisneno In fesat koꞌu!  
\v 18 Hi mipein mainuan he meuk areꞌ kanan amaets ein sin siisk ein: es reꞌ uisf ein, meo-paꞌe sin, ma soraurs ein. Hi bole meuk bikaes ein ma soraurs ein reꞌ ansaen nbin bikaes ein naan sin siisk ein. Hi bole meuk sisi naꞌko ate aiꞌ atoin farei, aiꞌ aꞌnaet ein sin siisk ein. Taꞌparan uab ate tak, hi bole meuk main sisin naan ok-okeꞌ.”\x + \xo 19:18 \xt Naiꞌ Yeskial 39:17-20\x*   
\p
\v 19 Rarit au ꞌkius ꞌiit muiꞌ fui apisut reꞌ neon goes ii, anpoi naꞌko tasi naan. In nnao ma nmaꞌakoran nok areꞌ kanan usif anbi pah-pinan, nok nain sin soraurs ein. Rarit sin nnaon ma nmakenan nraban Atoniꞌ reꞌ ansae bikaes mutiꞌ naan, ma In soraurs ein naꞌkon sonaf neno tunan.  
\v 20 Mes Atoniꞌ reꞌ ansae bikaes mutiꞌ naan, anheek naan muiꞌ fui apisut naan ma in mafefaꞌ reꞌ aputa-kriut. Mafefaꞌ naan es reꞌ unuꞌ te anmoeꞌ rasi mkakat ma sanmakat humaꞌ-humaꞌ, he nputa-kriu tuaf-tuaf reꞌ antoup muiꞌ fui apisut naan in marak ma reꞌ naꞌbesan nrarin neu in faut marunaꞌ. Mes oras ia, Atoniꞌ reꞌ ansae bikaes mutiꞌ naan, nnao nporin nain muiꞌ fui apisut naan nok in mafeef ee, neu tais ai bariri reꞌ anpiin piut-piut.\x + \xo 19:20 \xt Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 13:1-18\x*  
\v 21 Rarit Atoniꞌ reꞌ ansae bikaes mutiꞌ naan, annao ma nroor niis sorarus bian sin, anpaek In suniꞌ reꞌ anpoi naꞌko In fefan. Rarit koron reꞌ amneuk siis punuꞌ neman ma neuk nain aof amaets ein naan ok-okeꞌ.   
\c 20  
\s1 Sin nfutuꞌ kaun naga npaek korenit tar antea toon niufn es  
\p
\v 1 Rarit au ꞌkius ꞌiit ameput tuaf es ansaun neem naꞌko sonaf neno tunan anbi neon goe tnanan. In nnaaꞌ korenit noon kouꞌ goes, ma nnaaꞌ ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe nuat haꞌmuꞌit reꞌ ka maꞌuꞌu fa.  
\v 2 Rarit in nnao nheek kaun naga naan, es reꞌ nitu ꞌnakaf reꞌ sin nteek ee te nak, “Iblis”. In es reꞌ napoi naan mansian naꞌkon afi unuꞌ. Onaim ameput naan anfuut kaun naga naan anpaek korenit, he nataam ee neu nuat naan tar antea toon niufn es.\x + \xo 20:2 \xt Retaꞌ Ahun-hunut 3:1\x*  
\v 3 Onaim ameput naan antitar nataam kaun naga naan neu nuat haꞌmuꞌit naan. Rarit in nsegel naꞌmaet nuat naan in enon, he nꞌoꞌof ma nbui kaun naga naan, tar antea toon niufn es. Nok ranan naan, kaun naga naan ka bisa fa he nputa-kriu areꞌ kanan uuf ma pah anbin pah-pinan tar antea toon niufn es. Rarit nafetin kaun naga naan, mes suma raab aah.   
\p
\v 4 Rarit au ꞌkius ꞌiit aꞌtoko prenat amfaun ii kah een, ma anmuiꞌ tuaf-tuaf antoko nbin sin. Uisneno nasaeb ꞌpiruꞌ-baru he njarin afeek rasi. Sin arsin reꞌ naan, tuaf-tuaf reꞌ unuꞌ te nasinaꞌ ma nanaob rasi anmatoom nok Naiꞌ Yesus In Rais Reko, ma Uisneno In Kabin ma Prenat, tar antea atoniꞌ nroor niis sin. Sin arsin reꞌ naan, ka naꞌruriꞌ ma naꞌbesan fa neu muiꞌ fui apisut naan nok in faut marunaꞌ. Sin es reꞌ ka nromin fa he ntoup muiꞌ fui apisut naan in marak anbi sin iirk ein, aiꞌ sin aꞌniimk ein. Anroor niis sin, mes Uisneno namonib nafaniꞌ sin, he sin nnaꞌan aprenat nabu-buan nok Kristus tar antea toon niufn es.\x + \xo 20:4 \xt Naiꞌ Danial 7:9,22\x*  
\v 5-6 Nok ranan naan, sin njarin tuaf ahunut reꞌ Uisneno namonib nafaniꞌ sin naꞌkon rasi ꞌmaten. Onaim sin reꞌ ia, anꞌua-paꞌen ma nꞌua-rekon, natuin sin njarin Uisneno Iin na. Ka ntitar napoitan ma nporin fa sin anbin baer haꞌmuꞌit, he kais napein ma nnaben niit rasi ꞌmaten no nuan ii. Fin sin reꞌ anjarin aꞌnaak rais pirsait reꞌ antuthae Uisneno ma Kristus. Ma sin annaꞌan aprenat amsaꞌ nabu-buan nok Kristus tar antea toon niufn es.  
\p Mes amates bian, ro he npaon tar antea toon niufn es, naꞌ Uisneno namonib nafaniꞌ sin.   
\s1 Sin nporin nitu ꞌnakaf antaam neu tais ai  
\p
\v 7 Oras toon niufn es namsoup goen, Uisneno of anreun he nafetin kaun naga naan anpoi naꞌko nuat haꞌmuꞌit.  
\v 8 Rarit in nnao nputa-kriu uuf ma pah reꞌ sin nteek ee nak, Gok ma Magok, reꞌ neman naꞌkon bare-bare nbi pah-pinan. In of naꞌbuaꞌ naan sin too ngguin he nmakenan. Sin amfauk ein, on reꞌ snae nuri et tais je ninin.\x + \xo 20:8 \xt Naiꞌ Yeskial 7:2, 38:2,9,15\x*  
\v 9 Rarit sorarus naꞌkon Gok ma Magok anbairs ein ma nnaon maat, tar antea pah-pinan anfuun am nateef. Rarit sin ntoko nfuun am nateef Uisneno In kota reꞌ In neek nain je, ma In tuaf ein. Mes Uisneno nasanut ai naꞌko neon goe tnanan, he nout niis soraurs ein naan ok-okeꞌ.  
\v 10 Rarit sin nheek naan nitu ꞌnakaf reꞌ napoi nrair too mfaun ein naan. Nitu ꞌnakaf naan, es reꞌ Iblis. Onaim sin nporin nataam ee neu tais ai bariri reꞌ anpiin ka nmaet niit fa. In of anꞌoꞌof naan on, nok muiꞌ fui apisut ma in mafefaꞌ aputa-kriut naan. Anbi bare naan, sin napenin haꞌmuꞌit fai-manas, tar antea nabar-baar.   
\s1 Uisneno nafeek areꞌ kanan mansian ii, sin rasin  
\p
\v 11 Rarit au ꞌkius ꞌiit aꞌtoko prenat muit kouꞌ goes. Ma Uisneno antuun On anbi ꞌtoko prenat naan. Nok askeken ate, pah-pinan ma neon goe tnaan ee naen namnekun, tar ka tiit sin fa ntein.   
\p
\v 12 Rarit au ꞌkius ꞌiit tuaf-tuaf reꞌ anmaten nrarin. Sin ar-arsin anaꞌ-koꞌu anhaken ma nbain ein anꞌanin ꞌtoko prenat naan. Onaim ameput naꞌko sonaf neno tunan neem ma nfei suurt ein reꞌ antui mansian ii sin aꞌmoeꞌk ein ok-okeꞌ. Rarit sin nfei ntein surat bian, es reꞌ surat reꞌ antui tuaf-tuaf reꞌ of he nmoin nok Uisneno tar antea nabar-baar. Onaim In nafeek atoin amaets ein naan sin rasin, natuin saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin nmoꞌen, nahuum on reꞌ matuꞌi et suurt ein naan.\x + \xo 20:12 \xt Naiꞌ Danial 7:9-10\x*  
\v 13 Rarit areꞌ amaets ein ok-okeꞌ, sin arsin neman ma nbaiseun ꞌtoko prenat naan. Sin arsin reꞌ naan, reꞌ anmaten nbin auf metoꞌ, aiꞌ nbin tasi. Rarit Uisneno nafeek sin rasin meseꞌ-meseꞌ, natuin saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin nmoeꞌ sin.  
\v 14 Rarit Uisneno nporin nain ‘ꞌMaten’ neu tais ai reꞌ npiin nabar-baar naan. In nporin nain ‘Bare neu Amates’ amsaꞌ, nꞌain tais ai naan amsaꞌ. Tais ai abar-barat naan, es reꞌ bareꞌ ꞌmaten no nuan ii.  
\v 15 Tuaf-tuaf reꞌ sin kaank ein ka matuꞌi fa nbin surat naan amsaꞌ, nporin nataam sin neu tais ai abar-barat naan. Fin surat naan, es reꞌ antui tuaf fatuf naꞌko tuaf reꞌ anmonin piut-piut nok Uisneno.   
\c 21  
\s1 Naiꞌ Yohanis ankius niit neno tunan ma pah-pinan mamaas feꞌu  
\p
\v 1 Rarit au ꞌkius ꞌiit neno tunan ma pah-pinan huum maas feꞌu, fin neno tunan ma pah-pinan huum maas amnaaꞌ namnekun nrarin. Tais je msaꞌ, ka mamnitaꞌ fa goen.\x + \xo 21:1 \xt Naiꞌ Yesaya 65:17, 66:22, 2 Naiꞌ Petrus 3:13\x*  
\v 2 Rarit au ꞌkius ꞌiit Uisneno In kota kninuꞌ, es reꞌ Yerusalem Feꞌu, ansaun neem naꞌko sonaf neno tunan. Kota naan nabarab anrair, on reꞌ baroit bifee reꞌ he nnao nseun in mone.\x + \xo 21:2 \xt Naiꞌ Yesaya 52:1, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 3:12, Naiꞌ Yesaya 61:10\x*  
\v 3 Rarit au ꞌneen hanaf maꞌtain es, anpoi naꞌko ꞌtoko prenat naan am nak,  
\q1 “Amkius mirek-rekoꞌ!  
\q1 Anmurai oras ia, Uisneno In Umi et mansian ii sin sonak ma sin atnaank ein.  
\q1 Anmurai neno ia, Uisneno anmoin nabu-bua nok Iin na.  
\q2 Fin In njair sin Uisneno.  
\q2 Ma sin anjarin In aanh ein.  
\q1 In of nok sin piut-piut.  
\q2 Ma In nabu-bua nok sin nabar-baar.\x + \xo 21:3 \xt Naiꞌ Yeskial 37:27, Aꞌnaak Rais Pirsait ein sin Atoran 26:11,12\x*   
\q1
\v 4 In of annoes nain sin maat nuu ngguin,  
\q2 he sin kais ankae npin-piuns ein antein.  
\q3 Natuin anbi bare naan, ka tiit tain fa amenat antein.  
\q3 Ma nbi bare naan, ka tiit tain fa amates antein.  
\q1 Areꞌ kanan rais susat nanaꞌrenat reꞌ un-unuꞌ te, nasusab ma nnanaꞌrenab, ka tiit attein sin fa goen.  
\q1 Areꞌ kanan haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat reꞌ un-unuꞌ te nhaꞌmuiꞌ, namnekun nrarin.”\x + \xo 21:4 \xt Naiꞌ Yesaya 25:8, 35:10, 65:19\x*   
\p
\v 5 Rarit In reꞌ antuun On anbi ꞌtoko prenat naan, naꞌuab am nak, “Amkius mirek-rekoꞌ, natuin Au uꞌfeꞌu areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ.” Rarit In naꞌuab antein neu kau mnak, “Amtui nai! Areꞌ kanan mansian bisa npirsai Au Uabk ein, natuin uab ein naan, ro batuur!”   
\p
\v 6 Rarit In natoon antein kau mnak,  
\q1 “Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Au ꞌbaꞌan ꞌain sin naꞌko afi unuꞌ naan, njarin nrarin.  
\q1 Natuin Au reꞌ ia,  
\q2 Alfa ntea Omega.  
\q1 Ma Au reꞌ ia,  
\q2 A ntea Z,  
\q1 Areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii naꞌuun ma naꞌbaꞌan nbin Kau,  
\q2 anmurai naꞌko ahunut ntea amunit.  
\q1 Areꞌ kanan mansian ameon oe,  
\q2 Au of aꞌfeen sin oe ma ninun kuuk ruum-ruum aah,  
\q3 naꞌko oe mataꞌ reꞌ neiki ꞌhonis, maut he mansian ein anmonin batuur.\x + \xo 21:6 \xt Naiꞌ Yesaya 55:1\x*   
\q1
\v 7 Areꞌ kanan mansian reꞌ naran ma natuin Uisneno In raan aꞌhonis amneot ma amnonot,  
\q2 sin of antoup naan kuuk tetus-athoen ein reꞌ ia.  
\q1 Fin Au of aꞌjair sin Uisneno,  
\q1 ma sin anjarin Au aanh ein.\x + \xo 21:7 \xt 2 Naiꞌ Samuel 7:14, Siit Pures-Boꞌis sin 89:26-27\x*   
\q1
\v 8 Mes anmuiꞌ tuaf bian reꞌ of anporin napoitan sin,  
\q2 neun tais ai bariri, reꞌ npiin ka nasnaas niit fa.  
\q3 Nahuum on reꞌ atoin amtaus,  
\q3 tuaf reꞌ nkoit Naiꞌ Yesus,  
\q3 tuaf reꞌ anꞌoemeet,  
\q3 tuaf reꞌ anmakaken ma nmakonin nok tuaf reꞌ sin ka moen ja fa, aiꞌ ka fee ja fa,  
\q3 aroor mansian,  
\q3 afuat neu nitu,  
\q3 araut,  
\q3 ma aputa-kriut.  
\q1 Sin ar-arsin naan of nait inporin sin neu tais ai,  
\q2 reꞌ anteek ee nak, ‘bareꞌ ꞌmaten no nuan ii.’ ”   
\s1 Naiꞌ Yohanis ankius niit kota Yerusalem huum maas feꞌu  
\p
\v 9 Onaim au ꞌkius ꞌiit tuaf es naꞌko tua hiut ein naꞌkon sonaf neno tunan reꞌ neon goes ii annaꞌan bokor reꞌ matuaꞌ nok Uisneno In toꞌos. In neem nateef nok kau, rarit naꞌuab am nak, “Uum meu ia feꞌ! Natuin au he ukriraꞌ ko baroit bifee reꞌ he nkabin nok ꞌBib-kaes Anaꞌ.”   
\p
\v 10 Onaim Uisneno In Asmaan Akninuꞌ ntoom kau. On naan amsaꞌ ameput sonaf neno tunan tuaf es neik kau ꞌsae ꞌeu ꞌtoeꞌf es, reꞌ ꞌraat reꞌuf. Anbi naan, in naꞌkriraꞌ kau kota Yerusalem, es reꞌ Uisneno In kota kninuꞌ naan, reꞌ ansaun neem naꞌko Uisneno nbi sonaf neno tunan.\x + \xo 21:10 \xt Naiꞌ Yeskial 40:2\x*  
\v 11 Kota naan reok reꞌuf! Anmuiꞌ meꞌu reꞌ ntanaꞌ npoi naꞌko Uisneno In pinaꞌ ma krahaꞌ, on reꞌ faut intan reꞌ nariim. Tar antea kota naan meꞌu ok-okeꞌ.  
\v 12 Anmuiꞌ rameꞌ namteut nfuun natef-tefan kota naan. Anmuiꞌ eon koꞌu boꞌes am nua. Anmuꞌi ameput sonaf neno tunan tuaf boꞌes am nua msaꞌ, reꞌ anpao eonꞌ ein naan. Anbi eonꞌ ein naan, matuꞌi uuf boꞌes am nua naꞌko pah Israꞌel sin kaank ein.\f + \fr 21:12 \ft Tatuin atoin ahinit anbi Suur Akninuꞌ, nomer boꞌes am nua naan, nomer reꞌ naruruꞌ mansian reꞌ namtiis ma namkeis.\f*  
\v 13 Eon koꞌu teun nbain ein neu pasaꞌ neon-saet. Teun anbain ein neu pasaꞌ neon-teas. Teun anbain ein neu pasaꞌ ponain. Ma tenu ntenin nbain ein neu pasaꞌ haaꞌ-nua.\x + \xo 21:13 \xt Naiꞌ Yeskial 48:30-35\x*  
\v 14 Rameꞌ naan nahaek ee nbi faut fanderen kouꞌ-koꞌun fuaꞌ boꞌes am nua. Anbi fatun naan meseꞌ-meseꞌ matuꞌi kanaf tuaf meseꞌ-meseꞌ naꞌko haef tuaf boꞌes am nua. Haef ein naan esan reꞌ antuthae ꞌBib-kaes Anaꞌ oras In nbi pah-pinan.   
\p
\v 15 Rarit tuaf ameput reꞌ naꞌuab neu kau naan, annaaꞌ hau ukur amnatuꞌ noon es, he nꞌukur kota naan in eon koꞌun ma in rameꞌ.\x + \xo 21:15 \xt Naiꞌ Yeskial 40:3\x*  
\v 16 In nꞌukur nahuun neu kota naan in rameꞌ reꞌ on reꞌ segi empat. In amnanun ma mnaun paran, ꞌratan humaꞌ meseꞌ, es reꞌ kiru nifun nua mnatun nua mboꞌ nua (2.220).\f + \fr 21:16 \ft Suur Akninuꞌ uab Yunani antui mnak, \ft \+it stadia\+it* nifun boꞌes am nua (12.000).\f*  
\v 17 Rarit in nꞌukur rameꞌ naan in mafaun, meter boꞌ nee mniim, natuin mansian ii in hau ukur.\f + \fr 21:17 \ft Suur Akninuꞌ uab Yunani antui nbi reꞌ ia mnak, \ft \+it “peihon\+it* nautn es boꞌ haa mhaa”. \+it Peihon\+it* es ate, humaꞌ meseꞌ nok rakat nua. Onaim boꞌes am nua anfain no boꞌes am nua, es reꞌ nautn es boꞌ haa mhaa (144). Onaim karu boꞌes am nua in oetn ii nak, namtiis, nautn es boꞌ haa mhaa in oetn ii nak, ro namtisi nfiin.\f*  
\v 18 Rameꞌ naan, sin nmoeꞌ je naꞌko faut arimat, reꞌ in kaan ee, \it yaspis\it*. Ma areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ reꞌ anbi kota naan in nanan, sin nmoeꞌ je naꞌko mnaut afaꞌ reꞌ nrear on reꞌ ninu.   
\p
\v 19 Faut fanderen fuaꞌ boꞌes am nua reꞌ naan, anmoeꞌ sin naꞌkon faut arimat humaꞌ-humaꞌ reꞌ maꞌosaꞌ. Faut fuaꞌ ahunut naan, npaek faut \it yaspis\it* reꞌ anpiin snaa mamateꞌ. Faut fuaꞌ nuan ii, npaek faut \it nilam\it* reꞌ anpiin snaa biru. Faut fuaꞌ teun ii npaek faut \it mirah\it* reꞌ anpiin snaa meꞌe. Faut fuaꞌ haan ii npaek faut \it samrut\it* reꞌ anpiin snaa mamateꞌ.  
\v 20 Faut fuaꞌ niim ii, npaek faut \it unam\it* reꞌ nmarapis soklat-mutiꞌ. Faut fuaꞌ neeꞌ ji, npaek faut \it sardius\it* reꞌ anpiin snaa meꞌe. Faut fuaꞌ hiutn ii, anpaek faut \it ratna cempaka\it* reꞌ anpiin snaa moro-mnatuꞌ. Faut fuaꞌ faun ii, anpaek faut \it beril\it* reꞌ anpiin snaa biur-mamateꞌ. Faut fuaꞌ seoꞌ gui, npaek faut \it krisolit\it* reꞌ anpiin snaa moroꞌ-moroꞌ. Faut fuaꞌ boꞌ ii, anpaek faut \it krisopras\it* reꞌ anpiin snaa mamaet mainukiꞌ. Faut fuaꞌ boꞌes am mees ii, anpaek faut \it lasuardi\it* reꞌ anpiin snaa biru on reꞌ oe tasi. Ma faut fuaꞌ boꞌes am nuaꞌ ii, anpaek faut \it kecubung\it* reꞌ anpiin snaa umub.  
\v 21 Ma eon koꞌu boꞌes am nua naan, anmoeꞌ sin naꞌkon mutiara fuaꞌ boꞌes am nua. Eon es ate anmoeꞌ je nok mutiara fuaꞌ es. Ma kota naan in raan uuf, anmoeꞌ je naꞌko mnaut afaꞌ reꞌ nariim on reꞌ ninu.\x + \xo 21:21 \xt Naiꞌ Yesaya 54:11-12\x*   
\p
\v 22 Mes au ꞌkius, ka tiit fa uim onen anbi kota naan, natuin Uisneno akuasat anneis-neis, nok ꞌBib-kaes Anaꞌ anbin naan piut-piut. Etun mansian ein naꞌbesan anꞌani haa Sin.  
\v 23 Kota naan amsaꞌ ka nperluu fa manas ma funan he ntanaꞌ, natuin Uisneno In masan ntanaꞌ anbi bare naan. Ma ꞌBib-kaes Anaꞌ naan njair on reꞌ pauk apinat.\x + \xo 21:23 \xt Naiꞌ Yesaya 60:19-20\x*  
\v 24 Atoniꞌ naꞌko areꞌ kanan uuf ma pah anbi pah-pinan, of neman ma ntaman neun meꞌu naan. Uisf ein abitan pah-pinan amsaꞌ, neman ma neik sin aꞌmuiꞌk ein reꞌ maꞌtaniꞌ anbin bare naan.\x + \xo 21:24 \xt Naiꞌ Yesaya 60:3\x*  
\v 25 Anbi bare naan ka tiit attein fa oras fai. Etun ka nperluu fa he taꞌeek enoꞌ he ttaam teu kota.  
\v 26 Sin of antaam neikin neun kota naan, areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ reꞌ arekot, ma areꞌ rais hormaat naꞌkon pah ma ꞌpen-pene nbi pah-pinan.\x + \xo 21:26 \xt Naiꞌ Yesaya 60:11\x*  
\v 27 Mes tuaf reꞌ ka bole fa he ntaam neu bare naan, es reꞌ amaufiunt ein ok-okeꞌ, on reꞌ afuat, amakaket, ma aputa-kriut. Tuaf reꞌ bole ntaam, es reꞌ suma tuaf-tuaf reꞌ in kaan ee matuꞌi et ꞌBib-kaes Anaꞌ naan In surat, reꞌ antui kanaf naꞌko tuaf amonit reꞌ natuin Uisneno piut-piut.\x + \xo 21:27 \xt Naiꞌ Yesaya 52:1, Naiꞌ Yeskial 44:9\x*   
\c 22  
\s2 Noe ma roet reꞌ neikin rasi ꞌhonis  
\p
\v 1 Rarit ameput naꞌko sonaf neno tunan tuaf es nakriraꞌ kau noe jes, reꞌ oe nasai nbi bare naan neik rasi ꞌhonis. Oe naan kniun ii on reꞌ ninu. In nasai npoi naꞌko Uisneno nok ꞌBib-kaes Anaꞌ Sin aꞌtoko prenat.\x + \xo 22:1 \xt Naiꞌ Yeskial 47:1, Naiꞌ Sakarias 14:8\x*  
\v 2 Onaim in nasai neu raan uuf ee in atnanan anbi kota naan. Anbi noe naan in bian am bian, anmuiꞌ naan hau roet uuꞌ goes reꞌ neik rasi ꞌhonis. Hau roet naan nafua toon es ate no boꞌes am nua. Fuun es ate, nafua no goes. In noon ee, bisa njair reꞌu he npairoir areꞌ kanan uuf ma pah anbi pah-pinan.\x + \xo 22:2 \xt Retaꞌ Ahun-hunut 2:9\x*  
\v 3 Mes areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno antitar napoitan sin ma nfee kasat neu sin, ka tiit sin fa nbin kota naan. Abitan kota naan, suma es reꞌ Uisneno ma ꞌBib-kaes Anaꞌ reꞌ antuun Ok ma napreent Ein anbin Sin aꞌtoko prenat, ma Sin aan renuꞌ-aan rekaꞌ sin reꞌ naꞌbesan ma naꞌruir ein neu Sin.\x + \xo 22:3 \xt Naiꞌ Sakarias 14:11\x*   
\p
\v 4 Sin ar-arsin bisa nkius niit Uisneno In human ma In masan. Ma Uisneno In kanan matuꞌi et sin iirk ein meseꞌ-meseꞌ.  
\v 5 Anbi bare naan, ka tiit tain fa oras fai. Onaim Uisneno Iin na, sin ka nperluun fa manas, aiꞌ paku, natuin Uisneno kuun es antanaꞌ kota naan. Sin of annaaꞌ nokan aprenat anbi bare naan tar antea nabar-baar.\x + \xo 22:5 \xt Naiꞌ Yesaya 60:19, Naiꞌ Danial 7:18\x*   
\s1 Usif Yesus nasoup In rais manbaꞌan  
\p
\v 6 Rarit ameput naan natoon kau mnak, “Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ au utoon ko sin reꞌ ia, ro batuur. Areꞌ mansian bisa npirsain saaꞌ-saaꞌ reꞌ au uꞌuab sin naan. Afi unuꞌ, Uisneno npaek In Asmaan ee he natoon In Kabin ma Prenat sin neu In mafefa kniunꞌ ein. Mes oras ia, In npaek In ameput naꞌko sonaf neno tunan he natoon neu In aanh ein anmatoom nok areꞌ kanan rasi reꞌ ka ꞌroo fa ntein ate, ro he njarin.”   
\p
\v 7 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Mimnau! Ka ꞌroo fa nteniꞌ te, Au ꞌuum een. Anbi surat reꞌ ia, antui nain areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ he njarin. Areꞌ kanan mansian reꞌ natuin surat ia in tuis ein, sin of es reꞌ anꞌua paꞌen ma nꞌua rekon.”   
\p
\v 8 Atui surat reꞌ ia, es reꞌ au, naiꞌ Yohanis kau. Au reꞌ ia, es reꞌ aꞌneen aꞌrair, ma ꞌkius ꞌiit kuuk rasin reꞌ ia ok-okeꞌ. Aꞌneen aꞌrair on naan ate, au ꞌriꞌtuu he uꞌbesan aꞌbi ameput sonaf neno tunan in haen. Fin in es reꞌ nakriraꞌ rasin reꞌ ia ok-okeꞌ neun kau.  
\v 9 Mes in nakain kau mnak, “Hoe! Ho kais ammoeꞌ on naan! Ho ro he muꞌbesan meu Uisneno kuun. Kais muꞌbesan kau. Fin au reꞌ ia, suma aan renuꞌ-aan rekaꞌ on reꞌ ho, ma ho aok-bian sin reꞌ anjarin In mafefa kniunꞌ ein, ma tuaf bian anteniꞌ reꞌ anmoeꞌ natuin saaꞌ-saaꞌ reꞌ matuꞌi nbin surat ia in nanan.   
\p
\v 10 Ho kais muꞌnifaꞌ surat reꞌ ia in afan meu tuaf bian. Natuin ka ꞌroo fa te, saaꞌ-saaꞌ reꞌ matuꞌi nbin surat ia, ro he njarin.   
\q1
\v 11 Areꞌ kanan mansian reꞌ anhaiꞌnisib ma nꞌoemetab,  
\q2 amkonan sin he sin nꞌoemetan piut-piut.  
\q1 Mes areꞌ kanan mansian reꞌ anmonin nok akninuꞌ,  
\q2 sin arsin ro he nmonin nok akninuꞌ piut.  
\q1 Areꞌ kanan mansian reꞌ anmaufinun,  
\q2 amkonan sin he nmaufinun piut.  
\q1 Mes areꞌ kanan mansian reꞌ anmoꞌen reko,  
\q2 sin ro he nmoꞌen rais reko piut-piut.”\x + \xo 22:11 \xt Naiꞌ Danial 12:10\x*   
\p
\v 12 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Mimnau mirek-rekoꞌ! Natuin ka ꞌroo fa ntein, Au ꞌuum een. Au of aꞌbaras ꞌeu tuaf-tuaf, utuin saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin nmoꞌe nrair sin.\x + \xo 22:12 \xt Naiꞌ Yesaya 40:10, 62:11, Siit Pures-Boꞌis sin 28:4, Naiꞌ Yeremias 17:10\x*   
\q1
\v 13 Au reꞌ ia,  
\q2 Alfa ntea Omega.  
\q1 Au reꞌ ia,  
\q2 A ntea Z.  
\q1 Areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ ii naꞌuun ma naꞌbaꞌan nbin Kau,  
\q2 anmurai naꞌko ahunut tar amunit.\x + \xo 22:13 \xt Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 1:8, Naiꞌ Yesaya 44:6, 48:12, Rasi Mnitas neu naiꞌ Yohanis 1:17, 2:8\x*   
\q1
\v 14 Tuaf-tuaf reꞌ ansafen nrair sin paken, anꞌua paꞌen ma nꞌua rekon.  
\q2 Fin sin of napenin hak he ntaman npeꞌon eon koꞌu neun kota naan in nanan.  
\q1 Tuaf-tuaf reꞌ anmonin nrarin nok akninuꞌ, anꞌua paꞌen ma nꞌua rekon.  
\q2 Fin sin of napenin mainuan he nbukae hau fua roet reꞌ neiki ꞌhonis abar-barat.\x + \xo 22:14 \xt Retaꞌ Ahun-hunut 2:9, 3:22\x*   
\q1
\v 15 Mes tua sonaꞌ ma ꞌtetaꞌ, ka bole fa he ntaman neun bare naan.  
\q1 Reꞌ ka Uisneno Iin na fa, ka bole fa he natuan nbin bare naan.  
\q2 Sin esan reꞌ tuaf-tuaf reꞌ ka npirsain fa neun Uisneno,\f + \fr 22:15 \ft Suur Akninuꞌ uab Yunani antui mnak, “asu”. Atoin Yahudis biasa sin npaek uab tukaꞌ “asu” he njair uab manporin reꞌ anruur atoin ka Yahudis fa, es reꞌ atoniꞌ ꞌtetaꞌ sin “reꞌ ka npirsai fa Uisneno”. Anbi eraꞌ reꞌ ia, naiꞌ Yohanis naꞌuab anmatoom nok pukan humaꞌ-humaꞌ reꞌ ka ntaam fa on sonaf neno tunan. Ahuunt ee, es reꞌ “tuaf reꞌ ka npirsai fa Uisneno”. Reꞌ ia, ka rasi reꞌ anmatoom fa nok asu he ntaam on sonaf neno tunan.\f*  
\q2 amakaket, afuat,  
\q2 amarorot, araut,  
\q2 ma aputa-kriut.  
\q1 Sin arsin reꞌ naan, ka bole fa he ntaman.  
\q1 Sin arsin reꞌ naan, maut he sin nbin moneꞌ.   
\p
\v 16 Au reꞌ ia, Naiꞌ Yesus Kau. Au ꞌsonuꞌ Au ameput naꞌko sonaf neno tunan he natoon rasin reꞌ ia ok-okeꞌ, he hi mnao mitoon Au rais manbaꞌan neu jemaꞌat bare hiut.  
\q1 Au reꞌ ia, usif naiꞌ Daut in sufan-kaꞌun.  
\q1 Au reꞌ ia, Usif reꞌ anaaꞌ aprenat.  
\q1 Au snaaf ii, meu reꞌuf,  
\q2 nahuum on reꞌ Faif Nome.  
\q1 Au snaaf ii, maꞌtain reꞌuf,  
\q2 nahuum on reꞌ Faif Nome.”\x + \xo 22:16 \xt Naiꞌ Yesaya 11:1,10\x*   
\p
\v 17 Uisneno In Asmaan Akninuꞌ naskau mnak, “Atkoen ok teem teu ia, tua!”  
\p Baroit bifee naan noꞌen am nak, “Atkoen ok teem nai, tua!”  
\p Maut he tuaf-tuaf reꞌ anneen naskau msaꞌ am nak, “Atkoen ok teem nai, tua!”  
\q1 Maut he tuaf-tuaf reꞌ anmeon oe, nkoen ok neman he nbukaen oe,  
\q1 Maut he tuaf-tuaf reꞌ anromin he nbukae oe reꞌ neik rasi ꞌhonis,  
\q2 iim he msium ma mtoup nai, tua!  
\q1 Tuaf bole nait oe naan,  
\q2 ruum-ruum ahaa.  
\q1 Tuaf bole niun oe naan,  
\q2 ma ka nfee fa roit.\x + \xo 22:17 \xt Naiꞌ Yesaya 55:1\x*   
\s1 Naiꞌ Yohanis in rais manbasan amunit  
\p
\v 18 Au reꞌ ia, naiꞌ Yohanis kau. Au umnaub tuaf-tuaf ki arki reꞌ of amneen ma mrees saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno nfei nrair sin neu kau anbi surat reꞌ ia, on nai: karu anmuiꞌ tuaf reꞌ nafaof aiꞌ ansaot saaꞌ-saaꞌ antein neu surat reꞌ ia, Uisneno of anhukun ma napein siraak hiut reꞌ In nasanut sin neun pah-pinan naan.  
\v 19 Ma karu anmuiꞌ tuaf-tuaf reꞌ nabait ma nakuran saaꞌ-saaꞌ naꞌko surat reꞌ ia, Uisneno of nait nain in hak, he kais antaam nok anbi kota kninuꞌ, ma in kais anbukae hau fua roet reꞌ neik rasi ꞌhonis abar-barat.\x + \xo 22:19 \xt Surat reꞌ Naretaꞌ Nafaniꞌ Raan Aꞌhonis 4:2, 12:32\x*   
\p
\v 20 Naiꞌ Yesus kuun es reꞌ neikn On anfei ma nakriraꞌ rasin reꞌ ia ok-okeꞌ. In anbasan amsaꞌ am nak, “Ro tebe! Ka ꞌroo fa goen ate, Au ꞌuum een.”  
\p Usiꞌ Yesus, amkoen Om uum nai, tua!   
\p
\v 21 Au ꞌtoit he Usif Yesus nakriraꞌ In nekan arekot neu Iin na ok-okeꞌ. Tebes namneo. Amin.  
\q2 Naꞌko au,  
\q2 Naiꞌ Yohanis kau, tua.