\id PHP  
\h Filipi 
\toc1 Naiꞌ Paulus in surat ansoun ee neu apirsait ein kota Filipi 
\toc2 Filipi 
\toc3 Flp 
\mt2 Naiꞌ Paulus in surat  
\mt2 ansoun ee neu apirsait ein kota  
\mt1 Filipi  
\c 1  
\s1 Tabe ma haan buseet  
\r (Haef ein sin Retaꞌ 16:12)  
\p
\v 1 Surat reꞌ ia, naꞌko au, naiꞌ Paulus kau. Au partei naiꞌ Timotius amsaꞌ anfee tabes ma haan buseet neu ki. Hai nua kai reꞌ ia, Yesus Kristus In aan renuꞌ-aan rekaꞌ.  
\p Hai msonuꞌ surat reꞌ ia meu apirsait ein neu Yesus Kristus arki et kota Filipi. Ma hai mromi msaꞌ he areꞌ aꞌnaak jemaaꞌt ein, ma tuaf-tuaf reꞌ anturun aꞌnaak jemaaꞌt ein amsaꞌ nahiin narek-rekoꞌ surat reꞌ ia in afan.   
\p
\v 2 Uisneno naan, hit Amaꞌ. Ma Yesus Kristus naan, hit Usiꞌ. Rarit hai mtoit he Sin nakriraꞌ Sin nekak arekot neu ki, he hi mmoin mbi mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ.   
\s1 Naiꞌ Paulus anꞌonen he Uisneno npafaꞌ ma npanat apirsait ein kota Filipi  
\p
\v 3 Maski aꞌroo goen au ka ꞌiit ki fa, mes au ka ꞌnikan ma ꞌniahan ki fa. Oras au umnau ki, au ꞌtoit makasi ꞌeu Uisneno, natuin hi mpirsai meu Ne piut.  
\v 4 Au neek ii nmariin oras au ꞌonen ma ꞌteek ki,  
\v 5 natuin naꞌko neno reꞌ hi mtoup Uisneno In Rais Reko, hi minaob In meupn ein piut mok kau.  
\v 6 Naan nakriraꞌ nrair nak, Uisneno anmeup et hi nekam nanan. Ma au uhiin batuur-batuur ꞌak, In of nanaob In meup arekot naan piut, tar antea namtiis, oras Yesus Kristus ankoen On anfain neem.   
\p
\v 7 Batuur au ro pantas he ꞌneek ki, natuin au neek ii naꞌkiiꞌ nok ki naꞌko unuꞌ. Neon goes ii, hi mmeup mok kau oras au utoon Uisneno In Rais Reko, ma oras au utaah tuaf-tuaf reꞌ anraban Rais Reko naan. Maski au ꞌtaam bui msaꞌ, mes hi ka misaitan kau fa.  
\v 8 Uisneno neikn On nahiin nak, au neek ii namnau ki batuur. Natuin au manekak ꞌeu ki naan, nahuum on reꞌ Yesus Kristus In manekan.   
\p
\v 9-10 Onaim au ꞌonen ma ꞌteek ki on nai: au ꞌtoit he hi rais manekat es nok es naan mifaof ma msaot goe piut, tar antea natꞌoop ma nsai. Au ꞌtoit he Uisneno nturun ki msaꞌ, he hi mihiin batuur-batuur mee es reko, he hi bisa mmoin nok kninuꞌ. Rarit oras Kristus nafeek areꞌ kanan mansian ii sin raisk ein ate, In natoon am nak, hi ka mmuiꞌ fa sanat ma penu meseꞌ msaꞌ,  
\v 11 natuin In kuun es reꞌ nakninuꞌ hi neekm ein naan, he hi mmoin nok amneꞌo ma namnoon. Nok ranan naan, tuaf bian sin naikas ma nboꞌis, npures ma nait naꞌrat-ratan Uisneno.   
\s1 Maski hit tapein susat, mes hit tpirsai piut teu Usif Yesus  
\p
\v 12 Aok-bian manekat arki! Au ꞌroim he hi mihiin mak, anmuiꞌ tuaf reꞌ nasusab kau, tar antea sin nataam kau nbi bui. Mes Uisneno In Rais Reko sin ka nꞌoꞌof naan Ee fa,  
\v 13 tar antea soraur apaot ein anbi uim jabatan, ma areꞌ bian antein nahinin amsaꞌ nak, au ꞌtaam bui natuin au utuin Yesus Kristus.\x + \xo 1:13 \xt Haef ein sin Retaꞌ 28:30\x*  
\v 14 Rarit Uisneno Iin na reꞌ abitan bare ia nak, Uisneno nmoeꞌ on naan oras au ꞌbi bui. Etun sin nabranin piut, tar antea ka namtaun nteinꞌ ein fa goen. Rarit sin naꞌuab ein Uisneno In Kabin ma Prenat anbi bare-bare nok maat-maat.   
\p
\v 15-17 Anbi bare ia, anmuiꞌ tuaf pukan nua reꞌ anmakoen he nanoniꞌ anmatoom nok Kristus. Es reꞌ, bian anmepun nok neek amneꞌo ma namnoon, ma bian anmepun nok neek abeot ma npeun. Sin reꞌ anmepun nok neek amneꞌo, sin neek ein reko nok kau. Sin nahiin narek-rekoꞌ nak, au usaah kuuk au susat reꞌ ia, natuin au unaob au mepu, ma ka ꞌtet-koit ꞌiit fa msaꞌ.  
\p Mes ameput reꞌ anpaek neek abeot ma npeun reꞌ naan, sin namin he sin kaank ein mateek ein, ma sin anmasuntirun es nok es. Sin nbetis ma nbatis apirsait ein, asar anmuiꞌ tuaf he natuin sin. Fin sin namin ranan he naikas sin tuak ein nak, sin maꞌtain ein anneis naꞌko kau. Sin nateenb ein am nak, karu nmuiꞌ tuaf reꞌ natuin sin ite, naan of nafaof au susat aꞌbi bui.   
\p
\v 18 Mes amkonan sin on reꞌ naan. Au ka ꞌtoe fa karu atoniꞌ nanoniꞌ nok neek amneꞌo, aiꞌ kaah. Reꞌ pentiing, sin nanoniꞌ anmatoom nok Kristus! Reꞌ naan anharineb au nekak.  
\p Ma au ꞌmariin batuur-batuur amsaꞌ,  
\v 19 natuin au uhiin ꞌak, hi mꞌonen amteek kau, ma Yesus Kristus In Asmaan ee anturun kau. Etun au uhiin in amsoupk ein, ro mamut.  
\v 20 Maski au ꞌmoin, aiꞌ au ꞌmate msaꞌ, ka saaꞌ-saaꞌ fa. Asar Uisneno npaek kau he ꞌait uꞌratan Usif Yesus in kanan, ma unoniꞌ maat-maat anmatoom nok Ne, tar antea ka tiit tain fa saaꞌ es antein reꞌ nmoeꞌ kau he umaeb ok. Areꞌ kanan rasin reꞌ ia, es reꞌ au ufnekan ma ꞌharap piut-piut, uꞌko unuꞌ tar antea oras ia.   
\p
\v 21-23 Au utenab on nai: karu au ꞌmoin ꞌmafuut ꞌmates aꞌbi Kristus, ma unaob In mepu naan piut, naan reko. Mes karu au ꞌmaet, au upein paꞌe koꞌu nneis. Natuin au bisa usaitan pah-pinan ia, ma ꞌmoni ꞌfain he utua ꞌok Kristus aꞌbi sonaf neno tunan. Etun au neek ii naꞌoniꞌ, onaim au ka uhiin fa mee es reꞌ reko nneis-neisi.  
\v 24 Onaim on nai! Natuin hi amperluu kau feꞌ ꞌbi ia, reko nneis au utua ubaar ꞌok ki ꞌbi pah-pinan ia.  
\v 25 Au ꞌpirsai, au toon aꞌmoin ꞌaan ii of aꞌroo feꞌ, onaim au bisa ꞌok ki feꞌ. Fin Uisneno nroim he au ꞌhaꞌtain hi neekm ein, rarit hi mpirsai Je piut nok neek marine.  
\v 26 Onaim hi of bisa maikas ma mait miꞌrat-ratan Yesus Kristus In kanan, natuin In nfei nrair ranan he au ꞌeiti ꞌkius ki ꞌtein.   
\s1 Ammoin mok neek amneot ma amnonot piut-piut  
\p
\v 27-28 Maski on mee-on mee msaꞌ, mes hi ꞌmoinm ein naan ro he batuur, natuin hi reꞌ ia, Uisneno Iin na ki. Onaim hi ro he mmoin mok reko, ma mmoeꞌ mituin saaꞌ reꞌ Kristus In Rais Reko naan natoon anrair ki sin. Rarit, karu au ꞌjair he ꞌeiti ꞌkius ki, aiꞌ suma ꞌneen ahaa naꞌko tuaf amsaꞌ nak, hi mmoin nok rek-reko te, au bisa ꞌmariin. Fin au bisa uhiin ꞌak, hi mmoin nekaf meseꞌ, natuin hi mmafutuꞌ mok Asmanaf meseꞌ. Ma au bisa uhiin ꞌak, hi mpaasn om he minaob Usif Yesus In Rais Reko buꞌ-buaꞌ, he tuaf bian anpirsain amsaꞌ. Ma hi ka mimtau fa msaꞌ, maski anmuiꞌ tuaf anraban ki. Naan anjair tanar neu musun sin nak, Uisneno anroim he nait inporin sin. Mes In nsoi nafetin ki, he hi bisa mmoin mok Ne piut.  
\v 29 Natuin Uisneno In neekn ee reko, In nfei ranan he hi bisa mpirsai meu Kristus, ma mjair Iin na. Ka neu he mpirsai jah fa, mes In anfee mainuan amsaꞌ he hi mipein susat, natuin hi mituin Ee te.  
\v 30 Au ꞌneen anmuiꞌ tuaf anbi bare naan reꞌ anraban ki, natuin hi minaob Kristus In Rais Reko. Mimnau, neon goes ii, sin anraban kau on naan amsaꞌ. Ma oras ia, sin on reꞌ naan piut feꞌ.\x + \xo 1:30 \xt Haef ein sin Retaꞌ 16:19-40\x*   
\c 2  
\s1 Hit ro he tnekaꞌpaar on reꞌ Yesus Kristus  
\p
\v 1 Aok-bian manekat reꞌ amjair Yesus Kristus Iin na. In nfee nrair ki rais reko mfa-faun neu ki arki. Onaim hi bisa ammahaꞌtanin nekaf es nok es. Hi bisa mfee fainekat reꞌ naꞌuu ma naꞌbaaꞌ naꞌko hi rais manekat. Hi bisa mmoin reko es nok es, natuin Uisneno In Asmaan ee nmeup anbi hi sonam ma hi tnaanm ein. Ma hi bisa mikriraꞌ hi rais kasian ma neek reko es nok es.  
\v 2 Karu hi mmoeꞌ on naan ate, hi mimtisib au neek marine. Anneis-neisi ntein, karu hi mmoin nekaf meseꞌ ma ansaof meseꞌ mbi rais manekat es nok es, ammoin nok sarit meseꞌ, ma mꞌakoor he mmeup mibu-bua.  
\v 3 Kais ammeup saaꞌ-saaꞌ ate miis am mees-mees jah. Ma kais maan ho tuam aan amneis muꞌko tuaf bian. Te kaah, ho beꞌom naan ka maꞌuꞌu fa. Mes hit ro he tnekaꞌpaar, ma taan biak ein tak sin nneis kit.  
\v 4 Ma kais es-es ate amꞌurus kuum ho urusan. Mes hit ro he tkius biak ein sin perluut ein amsaꞌ.   
\p
\v 5 Hit neek ii ro he humaꞌ meseꞌ on Yesus Kristus In nekan.   
\q1
\v 6 Fin maski In human ma masan humaꞌ meseꞌ nok Uisneno,  
\q2 ma In anjair ꞌNakaf on reꞌ Uisneno msaꞌ,  
\q1 mes In nafetin In hak,  
\q2 ma ka npaek fa In pangkat.   
\q1
\v 7 Rarit In nsaun neem neu pah-pinan ia,  
\q2 npaek humaf ma masaf mansian.  
\q2 In nasaitan In hak ein ok-okeꞌ,  
\q3 ma nmoeꞌ In tuan ee on reꞌ aan renuꞌ-aan rekaꞌ.   
\q1
\v 8 Ka suma njair atoin aꞌbaut aah fa,  
\q2 mes In nmoeꞌ In tuan ee on reꞌ atoin ka masoꞌik fa,  
\q3 he nmoeꞌ natuin Uisneno In romin.  
\q2 Maski tuaf anroor Goe nbi hau nehe, mes In ntoup goah,  
\q3 ma nmaet on reꞌ amaufiunt aan.   
\q1
\v 9 Natuin In nnekaꞌpaar on reꞌ naan,  
\q2 etun Uisneno nait ma nanaib naꞌrat-raatn Ee,  
\q1 ma nnonaꞌ nfee Ne kanaf reꞌ maꞌtaniꞌ nneis.  
\q2 Ka tiit fa kanaf reꞌ maꞌtaniꞌ nneis naꞌko In kanan.   
\q1
\v 10 Uisneno nait ma nanaib naꞌrat-ratan In kanan on naan,  
\q2 he areꞌ mansian ii anhormaat Ee.  
\q3 Esan reꞌ: mansian anbi neon goe tnanan,  
\q3 mansian anbi pah-pinan,  
\q3 amonit ma amates.  
\q2 Areꞌ kanan mansian of anriꞌtuun he naꞌbesan neu Ne.   
\q1
\v 11 Ma of areꞌ kanan mansian anmanauk ein am nak,  
\q2 “Yesus Kristus naan, ꞌNakaf ma Usif batuur-batuur!”  
\q2 Nok ranan naan, sin naikas, nboꞌis ma npures Uisneno In pinan ma krahan.\x + \xo 2:11 \xt Naiꞌ Yesaya 45:23\x*   
\s1 Hit on reꞌ kfuu apinat reꞌ antanaꞌ pah-pinan  
\p
\v 12 Aok-bian manekat arki! Amneen mirek-rekoꞌ! Neon goes ii, oras au ꞌbi kota Filipi, hi mneen ma mitniin kau, rarit hi mituin Uisneno In raan amneot. Oras ia, hit makaꞌroon. Mes au ꞌtoit he hi bisa mhaek piut ambi raan amneot naan. Mimnau goo, karu hi ka mneen ma mitniin Uisneno fa te, hi of miit kiim. Natuin In es reꞌ ansoi nafetin naan ki naꞌko areꞌ kanan sanat ma penu sin. Onaim hi ro he mmoin reko, fin hi mjari mrair Iin na.  
\v 13 Fin Uisneno kuun es reꞌ anmeup et hi neekm ein. In es reꞌ anfei ranan he hi mneen Ee. Ma In es reꞌ anfee kuasa he hi mroim he mmeup he mharineb In nekan.   
\p
\v 14 Rarit, karu hi mmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ ahaa te, kais miꞌmunuꞌ ma kais ammatoe.  
\v 15 Ammoeꞌ on naan, he hi bisa mjair tuaf reꞌ neek akninuꞌ, ma tuaf reꞌ ka nmuiꞌ fa sanat. Hi mmoni mbi amaufiunt ein sin sonak ma tnanak, ma aputa-kriut sin. Mes hi kais mituin sin! Fin hi ꞌmoinm ein ro he kninuꞌ, natuin hi anah-anah Uisneno ki. Rarit hi ꞌmoinm ein ro he npiin ma ntanaꞌ he nakriraꞌ ma naruruꞌ ranan neu sin, on reꞌ kfuun reꞌ npinan anbin meisꞌokan.\x + \xo 2:15 \xt Surat reꞌ Naretaꞌ Nafaniꞌ Raan Aꞌhonis 32:5\x*  
\v 16 Rarit hi mmoin nok amneꞌo ma minaob Uisneno In Kabin ma Prenat sin. Nok ranan naan, hi of ammoeꞌ kau ꞌkumain ma ꞌhumaꞌmoe oras Yesus Kristus ankoen On anfain neem. Ma au suus-haet naan, maꞌafaꞌ, natuin ka npoirn ee fa ruum-ruum.   
\p
\v 17-18 Mes karu au ꞌnonaꞌ ma ꞌopaꞌ ꞌain au ꞌmoin ki, he ꞌjair fuaꞌ-turuꞌ he hi bisa mpirsai maꞌtaniꞌ nneis ma minaob Uisneno In mepun ate, au ꞌtoup nok marine. [Naan on reꞌ aꞌnaak pirsait anꞌoop tua min-kase anbi mei fuat he naꞌbesan Uisneno.] Nok ranan naan, hit bisa tmariin buꞌ-buaꞌ, natuin fuat naan, ka ruum am parsuum fa.\x + \xo 2:17-18 \xt Surat Sensus 28:7\x*   
\s1 Naiꞌ Timotius in mepu  
\p
\v 19 Au ufnekan ma ꞌharap ꞌak, ka ꞌroo fa te, Usif Yesus anfei ranan he au ꞌhaef naiꞌ Timotius, he in nhaꞌtain hi neekm ein naan. Rarit in nfain neem antein anbi bare ia, he natoon kau anmatoom nok hi ꞌtokom ma hi ꞌhakem, ma nhaꞌtain au nekak.  
\v 20 Au ka ꞌhaef fa tua ꞌtetaꞌ. Au suma ꞌhaef naiꞌ Timotius ahaa, natuin in nekaf meseꞌ nok kau. Ma in anneek ki batuur-batuur amsaꞌ.  
\v 21 In reꞌ naan ka humaꞌ meseꞌ fa on reꞌ hit aok-bian bian sin. Sin reꞌ naan, suma nateenb ein he nꞌurus sin urusan kuuk, mes ka nꞌurus fa rasi anmatoom nok Yesus Kristus.  
\v 22 Mes hi mihiin mak, naiꞌ Timotius anmeup maꞌtaniꞌ he nanaob Uisneno In mepu. In nmeup nok kau, nahuum on reꞌ riꞌaan es, reꞌ anmeup neu in amaf. Hai nua kai mnao mitoon amrair Usif Yesus In Rais Reko mbi bare-bare.  
\v 23 Karu sin nafeek anrair au rasi anbi bare reꞌ ia, naꞌ au ꞌhaef naiꞌ Timotius neit.  
\v 24 Mes oras ia, Uisneno nhaꞌtain kau, nak, ka ꞌroo fa te, au bisa ꞌuum he ꞌkius ki msaꞌ.   
\s1 Naiꞌ Epafroditus in mepu  
\p
\v 25 Unuꞌ te, au upein susat. Rarit hi mhaef hit aok-bian naiꞌ Epafroditus neem ankius kau. In nanaob Uisneno In mepu nabu-bua nok kau, on reꞌ sorarus reꞌ natuin in aꞌnakat aiꞌ komandan ee in aprenat. Mes oras ia, au ꞌnaben ate au ro he ꞌsoun ee nfain neit.  
\v 26 Fin in namnau nrair ki he neit ma nkius naan ki. In neekn ee seor natenab akreꞌo nak hi msuus, natuin in nahiin nak, hi mneen amrair neu in nameen.  
\v 27 Batuur. Neon goes ii, in nameen maꞌfenaꞌ. Haet ee nmaet. Mes Uisneno anneek ee, rarit In nareokꞌ ee. Ma Uisneno anneek kau msaꞌ, rarit In narekoꞌ naiꞌ Epafroditus, he au kais aꞌsuus aꞌtein.  
\v 28 Es naan ate, au he ꞌsoun ee nfain neit, he hi bisa miteef mok ne nok neek marine. Karu on naan ate, au neek ii natea ma ntaininaꞌ.  
\v 29-30 Onaim hi ro he mtoup goe nok rek-reko, natuin in reꞌ naan Uisneno Iin ja. Ma hi ro he hormaat tuaf bian sin ok-okeꞌ msaꞌ, on reꞌ in. Fin in nanaob Kristus In mepu, tar antea haet ee, in nmaet. Ma in ka ntet-koit fa msaꞌ, natuin in he nturun kau, nsenuꞌ ki. Onaim hi ro he mtoup mifainꞌ ee, nok neek maꞌnuraꞌ ma marine.   
\c 3  
\s1 Uisneno ntoup tuaf, natuin sin npirsain neu Yesus Kristus  
\p
\v 1 Aok-bian arki! Amneen mirek-rekoꞌ! Hi neekm ein ro he nmarinan, natuin hi mmafuut ma miꞌkiiꞌ miheer mok Kristus. Maski au ꞌtui ufan-fain on nai msaꞌ ate, mes au ka ꞌreen fa he umnaub ki he kais tuaf es napoi ki.   
\p
\v 2 Ampaant om miꞌko aputa-kriut ein reꞌ naꞌsekeꞌ tuaf am nak, “Hi ro he miꞌheriꞌ he njair tanar nak, hi reꞌ naan, Uisneno Iin na.” Te kaah, Uisneno ka naprenat fa on reꞌ naan! Reꞌ naan, sin nsaan anrarin! Maski on naan amsaꞌ, mes sin on reꞌ aus araut reꞌ naꞌkoꞌon ma naraun amsaꞌ.  
\v 3 Fin sin nak, Uisneno antoup tuaf karu sin naꞌheirꞌ ein. Mes reꞌ naan, ansaan! Hit tahini trair tak, Uisneno ntoup tuaf natuin sin anpirsain neun Naiꞌ Yesus. Rarit Uisneno In tuaf reꞌ batuur ein, esan reꞌ hit arkit reꞌ atpirsai teu Naiꞌ Yesus. Hit es reꞌ taꞌbesan teu Ne, ma tatuin In Asmaan Akninuꞌ. Hit es reꞌ tait taꞌrat-ratan Yesus Kristus, natuin In es reꞌ anfei ranan he hit bisa ttaam atjair Uisneno Iin na. Fin Uisneno ka nsoi nafetin kit fa naꞌko sanat ma penu sin kuasan, natuin hit tatuin mansian in mepun.   
\p
\v 4 Unuꞌ te, au utenba ꞌsaan, on reꞌ sin. Au ꞌak, tuaf bisa ntaam anjair Uisneno Iin na, asar sin naꞌheirꞌ ein. Te kaah, mansian ii in meupn ein ahaa. Karu he taꞌuab mansian ii in mepun ate, au bisa uꞌuab ubeꞌob au tuak ii ꞌneis-neis, natuin unuꞌ feꞌe te, au meupk ii parsiis on reꞌ atoin Yahudis sin atoran rais pirsait ein ok-okeꞌ.  
\v 5-6 Tatuin atoran rais pirsait ein naan ate, au ainaꞌ ma au amaꞌ sin, sin naꞌheriꞌ kau oras au feꞌ aꞌmoin ꞌaan neno faun. Au reꞌ ia, atoin Yahudis batuur, uꞌko uuf naiꞌ Benjamin, sufaꞌ-kaꞌun kaꞌo Israꞌel. Au reꞌ ia, utuin parsiis atoran naꞌko partei agama Farisi, tar antea ka tiit fa es amsaꞌ reꞌ bisa nasaan kau kreꞌo msaꞌ. Saaꞌ anteniꞌ, au reꞌ ia aꞌmakoe ꞌmat-maet he ꞌhaꞌmuiꞌ tuaf-tuaf reꞌ natuin Kristus, natuin au utenab ꞌak, tuaf ein reꞌ ia, sin nait inporin hit atoran rais pirsait ii goen.\x + \xo 3:5-6 \xt Roma 11:1, Haef ein sin Retaꞌ 8:3, 22:4, 23:6, 26:5,9-11\x*   
\p
\v 7-8 Mes aꞌroo-ꞌroo te, au teenb ii naꞌbaniꞌ oras au uꞌpiis ma uꞌteꞌun au tuak ii ma utuin Kristus. Onaim oras ia, au ka ubeoꞌ fa goen on reꞌ unuꞌ, natuin sin ka neik fa upaf meseꞌ msaꞌ neu kau ntein. Reꞌ au ꞌaan ee njair maꞌtain reuꞌf ii es reꞌ: au bisa uhiin Yesus Kristus, au Usiꞌ. Rasi bian sin, au ꞌaan sin on reꞌ baer porin reꞌ ka mapakeꞌ fa.  
\v 9 Au ꞌroim he ꞌmoni ꞌbi rais mafutus ꞌok Yesus Kristus. Fin maski au utuin ꞌain atoran rais pirsait ein ok-okeꞌ msaꞌ, ka neu fa he Uisneno ntoup kau. Maski au ꞌaan au tuak ii batuur, ka neu fa he In ntoup kau msaꞌ. Mes au ro he ꞌpirsai Kristus feꞌ, naꞌ Uisneno antoup kau mnak, “Natuin Kristus annoes ma nsaok nain ho sanat ma penu sin, etun ho kninuꞌ goen.”   
\p
\v 10 Rarit au roimk ii on nai: au ꞌroim he uhiin urek-rekoꞌ Kristus. Au ꞌroim he uhiin urek-rekoꞌ Uisneno In kuasan amsaꞌ, reꞌ In npaek je he namonib nafaniꞌ Yesus Kristus naꞌko In aꞌmaten. Karu anmuiꞌ tuaf reꞌ he nasusab kau, natuin au utuin Kristus ate, anbain on reꞌ naan. Fin anmuiꞌ tuaf anhaꞌmuiꞌ Kristus amsaꞌ. Ma karu anmuiꞌ tuaf reꞌ he nroor niis kau natuin au ꞌtuthae mansian ate, au ꞌtoup goe msaꞌ. Fin Kristus anmate nrair neu kau on naan amsaꞌ.  
\v 11 Ma karu au ꞌmate te, In of namonib nafaniꞌ kau.   
\s1 Hit tpasan hit tuak ii, he tatuin batuur-batuur Uisneno In ranan  
\p
\v 12-13 Aok-bian arki! Au ꞌroim he utuin Kristus In raan aꞌhonis ma In romin sin ok-okeꞌ. Mes karu he taꞌuab namneo-namneo, au ka utuin sin fa feꞌ ok-okeꞌ parsiis on reꞌ naan. Es naan ate, au ꞌpasan au tuak ii, natuin Yesus Kristus anpiir ma nbetis kau he au utuin Ee on naan. Au on reꞌ amnaenat reꞌ naen maꞌtan-taniꞌ he ꞌtea fenis. Onaim au ꞌaen umneo goah ka ꞌniik koit aiꞌ usnekuꞌ fa, he uten-tenab rasi ma ꞌmoꞌet neno unuꞌ sin. Au ꞌnikan ꞌain sin.  
\v 14 Mes au ꞌaen maꞌtaniꞌ tar aꞌtea fenis he upein kraa mnatuꞌ. Au paeꞌ ji, es reꞌ: Uisneno of antoup kau ꞌbi sonaf neno tunan, natuin au ꞌpirsai Yesus Kristus.   
\p
\v 15 Onaim au ꞌtoit he hi arki reꞌ ammoni mrair ma miꞌuu maꞌtaniꞌ ambi Kristus, amnekak mese mbi rasin reꞌ ia. Mes karu nmuiꞌ tuaf reꞌ in teenb ee ꞌtetaꞌ te, maut he Uisneno anfee raan aꞌpoꞌi arekot.  
\v 16 Maski on naan amsaꞌ, mes hit arkit ro he tnaaꞌ taher-heer ma tmoeꞌ tatuin saaꞌ-saaꞌ reꞌ batuur, reꞌ Uisneno nanoniꞌ nrair sin neu kit.   
\p
\v 17 Aok-bian arki! Hi ar-arki ro he mait iꞌtopeꞌ miꞌko au ꞌmonik. Bian naꞌko ki, hi abitan naan, sin aꞌmoink ein on reꞌ au msaꞌ. Mes hi reꞌ ka mmoin on reꞌ naan fa feꞌ, bisa minoniꞌ rek-reko miꞌko sin, he mmoeꞌ mituin on naan amsaꞌ.\x + \xo 3:17 \xt 1 Korintus 4:16, 11:1\x*  
\v 18 Ampaant om miꞌko tuaf-tuaf reꞌ anraban Kristus, ma reꞌ ka ntoup fa nak In nmate nbi hau nehe. Sin iꞌmoink ein kuuk naan, nakriraꞌ sin rais maraban neun Kristus. Au utoon ꞌiit ki, ꞌeu tuaf human on reꞌ naan, mes oras ia au utoon aꞌtein ki. Au maat nuu ngguin ansain anmatoom nok rasi naan.  
\v 19 Fin Uisneno of antitar napoitan sin, rarit anporin nataam sin neu ai naraka, natuin sin neek ein ka nmafuut ma naꞌkiiꞌ fa nbi Na. Sin suma annaaꞌ ahaa rais maufinun, ma namin ranan he nanokab sin aok ein ii haa, tar antea sin naꞌnaeb sin tuak ein nok sin ꞌmoeꞌ maufinun naan. Sin ka nmuꞌin fa rais mae. Sin suma nateenb ein on reꞌ tuaf reꞌ ka nahiin fa Uisneno.   
\p
\v 20 Hi kais ammoeꞌ mituin sin, mes mituin kai. Natuin hai mtaam amrair ma amjair Uisneno Iin na, ma amnaaꞌ hak amjair nonot-asar anbi sonaf neno tunan. Oras ia hai mpa-pao hit Usiꞌ Yesus Kristus. Fin In of ankoen On ansanu nfain neem naꞌko sonaf neno tunan he nsoi nafetin kit naꞌko Uisneno In rais toꞌos.  
\v 21 Kristus of naꞌbaniꞌ hit ao-akratiꞌ reꞌ bisa anmaet reꞌ ia, he anjair aof feꞌu reꞌ ka nmaet niit fa, nahuum on reꞌ In aon aꞌpinaꞌ ma akrahaꞌ naan. In naꞌbaniꞌ hit aok ein, anpaek In kuasa koꞌu. Ma In npaek kuasa naan amsaꞌ, he nmoeꞌ areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ anbi mee-mee jah, naꞌruriꞌ ma nbaisenun natuin In aprenat.   
\c 4  
\p
\v 1 Aok-bian manekat arki! Natuin rasin reꞌ naan, au ꞌtoit he hi mmoin nok amneot ma amnonot piut-piut, ma kais ambeo. Au ꞌroim he ꞌeiti ꞌkius ki. Natuin hi kiim es reꞌ amjair au ꞌmeup goe in afan. Hi mmoeꞌ au neek ii anmariin. Ma au bisa uꞌaitiꞌ au ꞌnakak, natuin hi kiim.   
\s1 Uisneno nroim he nhaꞌtain hit nekak, karu hit tmoni mneꞌo ma namnoon  
\p
\v 2 Au ꞌtoit bifee nuaꞌ ein, es reꞌ bi Yodia ma bi Sintike, he sin kais anmatoen nteinꞌ ein. Sin ro he nmaraem ein, he nmonin reko es nok es. Natuin sin nua sin, sin Uisn ee meseꞌ, es naan ate, sin nua sin anmafutun njarin meseꞌ.   
\p
\v 3 Baꞌe! Au ꞌtoit he ho mꞌurus hit aok-bian bifee nuaꞌ ein naan, tar antea sin narekon nfanin. Natuin unuꞌ te, sin nmepun maꞌtaniꞌ he nturun kau he natonan neu tuaf bian anmatoom nok Uisneno In Rais Reko. Sin anmeup nitan on reꞌ naan amsaꞌ nabu-buan nok naiꞌ Klemens, ma partei bian antein. Sin arsin reꞌ naan, sin kaank ein matuꞌi nrair et Uisneno In daftar reꞌ ntui kanaf neu tuaf-tuaf reꞌ of anmoin nabu-buan nok Ne anbin sonaf neno tunan.   
\p
\v 4 Natuin hi mtaam amrair ma mjair Uisneno Iin na, es naan ate hi neekm ein ro he nmarinan fai-manas. Au ufaniꞌ ꞌtein ki: mharineb hi neekm ein piut!   
\p
\v 5 Hi ro he mnekaꞌpaar meu sekau-sekau goah. Ma kais amnikan am mak, Usif Yesus In oors ii anpaumaak een he ankoen On anfain neem.  
\v 6 Karu hi mipein susat ate, hi kais neekm ein nabatin akreꞌo msaꞌ. Mes amꞌonen amtoit Uisneno he nturun ki anbi areꞌ kanan rasi. Ma anbi areꞌ kanan rasi reꞌ hi mtoit sin naan ate, kais amnikan he mtoit makasi meu Na msaꞌ.  
\v 7 Karu hi mmoeꞌ on naan ate, of Uisneno nmoeꞌ hi neekm ein naan, naꞌteen am antainiin ein. Ro batuur, mansian ii ka bisa fa he nahiin batuur-batuur neek aꞌtenaꞌ reꞌ hit tapein je taꞌko Uisneno. Mes natuin hi mpirsai meu Yesus Kristus, Uisneno reꞌ naꞌtenaꞌ hi neekm ein naan, anroim he npafaꞌ ma npanat hi neekm ein naan ma hi teenb ein he kais namreꞌun.   
\p
\v 8 Aok-bian arki! In uun ii on nai: kais mitenab rafuꞌ-rafuꞌ. Mes ampanat hi teenb ein naan he mitenab areꞌ kanan rais reko reꞌ natai nok Uisneno In nekan, ma mitenab areꞌ kanan rais reko reꞌ nmoeꞌ tuaf bian sin neek ein anmarinan. Hi ro he mitenab amneꞌo ma kninuꞌ. Mitenab areꞌ kanan rais reko reꞌ batuur ma namiin. Maim ranan he tuaf bian napenin hormaat. Maim ranan he miꞌratan meu rais reko. Ma kais misnasab he mitenab rais rekon ia ok-okeꞌ.  
\v 9 Au unoniꞌ ꞌrair ki utuin Uisneno In raan aꞌhonis. Hi ro he mait iꞌtopeꞌ miꞌko au ꞌmonik amsaꞌ, ma mmoeꞌ mituin areꞌ kanan rais reko reꞌ au uꞌuab ꞌiit sin ma ꞌmoeꞌ ꞌiit sin. Karu hi mituin on naan ate, Uisneno anhaꞌtain hi neekm ein naan, he hi neekm ein naan naꞌteen ein ma bisa mmoin nok mamut ma rais rameꞌ es nok es.   
\s1 Naiꞌ Paulus antoit makasi natuin sin ntuurn ee  
\p
\v 10 Au ꞌtoit makasi, pures ma boꞌis ꞌeu Uisneno, natuin hi ka mnikan kau fa. Au uhiin ꞌak, nahunu te, hi mimnau kau, mes hi ka mipein fa oras he mturun maan kau.  
\v 11 Au ꞌka utenab he ꞌtoit fa saaꞌ-saaꞌ. Fin au ka ꞌkuran ma ꞌrabu fa saaꞌ-saaꞌ amsaꞌ, natuin au unoniꞌ au tuak ii, he unokab au tenab aꞌpaek saaꞌ-saaꞌ reꞌ anmuꞌi nbi naan.  
\v 12 Au ꞌmoin ꞌiit ka ꞌpaek fa saaꞌ-saaꞌ nahuum bareꞌ. Au aꞌmoin ꞌiit amsaꞌ nok saaꞌ-saaꞌ ii namtiis ma nathoen. Au ꞌnaben ꞌiit tai-ruman, ma au ꞌnaben ꞌiit oras au umseen. Anbi areꞌ kanan rasi, au unoniꞌ rais maꞌnifaꞌ he au bisa ꞌaran ma ꞌtahan aꞌbi ꞌmonit.  
\v 13 Au bisa usaah areꞌ kanan rasi, natuin Kristus es reꞌ anhaꞌtain ma ntao kau ꞌbeꞌif maꞌtaniꞌ.   
\p
\v 14 Maski on mee msaꞌ, au ꞌtoit makasi, natuin hi mikriraꞌ mrair kau hi nekam arekot naan, ma amturun kau aꞌbi susat.  
\v 15 Unuꞌ te, oras au usaitan propinsi Makedonia he ꞌnao utoon, aꞌsaksii ma ꞌboot-beonaꞌ Uisneno In Rais Reko anbi bare bian sin, suma hi abit Filipi es reꞌ amturun kau meik noni-roit. Jemaꞌat bian sin, kahaf. Mes hi mihiin retaꞌ naan.  
\v 16 On reꞌ oras au ꞌbi Tesalonika msaꞌ, hi msonuꞌ kau roit no goes aꞌnua, he mturun ma mbaab kau.\x + \xo 4:16 \xt 2 Korintus 11:9, Haef ein sin Retaꞌ 17:1\x*  
\v 17 Oras ia, au ka utenab he ꞌtoit fa saaꞌ-saaꞌ naꞌko ki. Fin au ꞌroim he Uisneno es reꞌ anfee ki tetus-athoen, natuin hi neekm ein naan reko neu kau.  
\v 18 Au ꞌtoup hi ook-soun ein naan naꞌko naiꞌ Epafroditus. Naan anjair tetus-athoen neu kau, tar au ka ꞌkuran fa saaꞌ-saaꞌ antein. Naan amsaꞌ on reꞌ fuaꞌ-turuꞌ reꞌ anfoo mein, reꞌ tuaf nout goe he naꞌbesan Uisneno. Ma Uisneno antoup fuaꞌ-turuꞌ naan, natuin naan anharineb In nekan.\x + \xo 4:18 \xt Anpoin naꞌkon Pah Masir 29:18\x*   
\p
\v 19 Uisneno reꞌ au uꞌbees ꞌeu Na ji, amuꞌit maꞌtaniꞌ. Ma In nahiin saaꞌ-saaꞌ reꞌ hi mperluu sin amsaꞌ. Rarit In of nakriraꞌ In nekan arekot ma nfee In tetus maꞌtaniꞌ neu ki, natuin hi mmafuut ma miꞌkiiꞌ ambi Yesus Kristus.  
\v 20 Onaim maut nai he hit tait ma ttunaꞌ taꞌrat-ratan Amaꞌ Uisneno In kanan tar antea nabar-baar. Naan ro tebes namneo, batuur!   
\s1 Naiꞌ Paulus nasoup in surat  
\p
\v 21 Au ꞌsonuꞌ haan tabes ma haan buseet ꞌeu tuaf-tuaf reꞌ natuin Yesus Kristus et kota Filipi.  
\p Au partein reꞌ abitan ia msaꞌ, ansoun ein haan tabes ma haan buseet on naan neu ki arki.   
\p
\v 22 Apirsait ein ok-okeꞌ abitan kota Roma ia, ansoun ein haan tabes ma haan buseet on naan amsaꞌ.  
\p On naan amsaꞌ aok-bian sin reꞌ anmepun et uis kouꞌ gui in sonaf. Sin nsoun ein haan tabes ma haan buseet neu ki arki.   
\p
\v 23 Au ꞌtoit he hit Usiꞌ Yesus Kristus, nakriraꞌ In nekan arekot neu ki arki.  
\q2 Au suurt ii antuuꞌ ma nheuꞌ anbi ia nai, tua.  
\q2 naꞌko au, naiꞌ Paulus kau, tua.