\id ROM - Abau NT [aau] -Papua New Guinea 2006 (DBL -2014) \h ROM \toc1 Pol so mamey, sios Rom ko se ma mey hok non \toc2 Rom \toc3 Ro \mt1 ROM \mt2 Pol so mamey, sios Rom ko se ma mey hok non \ip \bd Meyamey uwr hokwe:\bd* Aposel Pol. \ip \bd Yier hiy ma lwayr meyamey hokwe:\bd* Hiykwe yier Korin mon meyamey. \ip \bd Enekwei hiy ma meyamey hokwe:\bd* Hiykwe enekwei Yia 58 sok po meyamey pak e, Yia 59 sok po meyamey pak e, Jisas hiy ma lokrue so meyki. \ip \bd Ok mamey mon ma lwak mokwe senkin:\bd* Pol hiykwe Korin mon lwak, hyo lanio mesor nok mey kreys-kamon ke lanio meio nok. Sa hiykwe Rom mon ley e nanpanan, sawk hiykwe serey ley ir pa. Mamey okukwe hiykwe hiykiaw-ayay mesor sanion sow kow e sokwe meyamey kow ha, sios serey suko me. Hiykwe senkin mesair kow, Juda o, uwrkayn irweyk o, homkwe God so sow me po kamaun sow. Sawk uwrsa mo yor piap-araw mokwe God so yor luw-luw-aw ko meiaw mon lwak. Sawk, God hiy hreme ma me-huonokyaw prosue hokwe, hiykwe hyo uron lowk yor ko kueir nonaw me-huonokyaw prosue. \ip \bd Mamey ohok ko meyk hokwe senkin:\bd* God so luw-luw-aw yor kokwe, me-huonok prosue yor ke po mon ousne, Juda-uwr o, uwrkayn irweyk o, hme luw-luw-aw mon wak ey mokwe. \c 1 \s1 Pol hiy hyo aposel-mey ke mesor kow \p \v 1 Hakwe Pol, Krais Jisas so mey-uwr hiy non. Hiykwe hane aposel-mey ke meio e me-huonok. Seyr hane kokwe po lahan iaup, God so ok-ihey ke mesor kow e. \x * \xo 1:1 \xt Ap 9:15\x* \p \v 2 Ok-ihey okukwe God hiykwe paraw-ar nuw-me-loray, profet mo woki-ok non, paraw Mamey Pekney-weys porih mon ma mey senkin. \x * \xo 1:2 \xt Ro 16:25-26\x* \v 3 Ok-ihey okukwe, hyo Ney norwayo, hromo Hakamay Jisas Krais se lohruw-a. Hromkwe hiy iwar-ar ma lwak se lira ankin, hyekwe Devit so ney-nona ok me. \v 4 Sa hromkwe Jisas hiy Niohney Pekneyweys non ma lanio se ma lira hokwe, hyekwe senkin sehe mesor kumay, hiykwe God so Ney seirpey-ar. Sohokwe hiykwe senkin meio mesair kow, hiykwe lokrue nok, ma-loksian. \v 5 Jisas Krais so kueir hokwe, God hiykwe hane maym kow, seyr hyo uru se hokuaw hokwe hiykwe hreme aposel-mey meio e sehe nak-me-iaup, uwrsa uwr-kayn irweyk ko hom hye nan kiykiy-ay e, seyr hyo ok me nak-onuayk me e. \x * \xo 1:5 \xt Ap 26:16-18; Ga 2:7-9\x* \v 6 Hom seyn, uwrsa, God hiy ma me-huonok, Jisas Krais so arian lwak e, hmo ompok mon lwak. \p \v 7 Mamey okukwe hakwe Rom-uwrsa, God hiy uron-pi ko-ar ma lwak, seyr hyo uwrsa arian lwak e ma me-huonok, seme mey kow. \p Hromo Aio God o, Hakamay Jisas Krais o, hohkwe hmekwe maym-kow-yor o, liwak marowhway yor o, seme ka kow. \x * \xo 1:7 \xt Nam 6:25-26\x* \s1 Pol hiykwe sios Rom mon ma lwak se lira e nanpanan wayr \p \v 8 Hano ok peyr-ar ko kokwe senkin, hakwe Jisas Krais so kueir hokwe God se sehe me-ihey, hom lowpwarowp God se ma nan kiykiy-ay seme. Payhokuaw, hmo yor, Jisas se ma nanpanan kiykiy-ay kraiay mokwe, unsaney homkwe kipay lowpwarowp mon po nuw-mesor nakian nakian nok. \v 9 Enekwei enekwei, ha God se ma mesopok ohokwe, hakwe hme nak-nanpanan nonaw mesopok wayr. Ok okukwe hakwe God so inour mon lohruw-a. Sa God hiykwe ha hyo ney so ok-ihey ke uron lowpwarowp non ma mesor hokwe, hiykwe liy me, ok ha ma me somokwe okar. \v 10 Paraw, ha hme le ira e ma mon hokwe, hano yerki hokwe kumay lwak pa. Sawk hakwe God se senkin mesopok, enekwei enkin ohokwe hyo uron ko lwak ankin, hiykwe hano yerki se liy kampi kow, hme saw-e ira ey hokwe. \x * \xo 1:10 \xt Ap 19:21; Ro 15:23\x* \p \v 11 Hakwe hme le ira e sehe nan koukou-ay, Niohney Pekney-weys so maym, hme hiymon kraiay ey me hiymon sorasor kow hain ley. \v 12 Suw senkin, hmo nan kiykiy-ay yor mokwe hane liy hiymon kraiay, seyr hano nan kiykiy-ay yor seyn, hme liy ma-sahre hiymon kraiay. \v 13 Hano kristen-wayh-om, homkwe senkin kwa nonkway, hakwe hmo owh mon kokwe enekwei kraiar le e nan kraiay lokruok. Sawk paraw o, pokon o, hane kokwe yor senkin senkin hom mon sous-a-sous. Hakwe hmo owh mon sehe le ey, uwrsa me swakakar prosue e, hom God se nan kiykiy-ay e, ha uwrkayn irweyk har mo ompok mon ma meio senkin. \x * \xo 1:13 \xt Ap 19:21\x* \p \v 14 Payhokuaw, hano mey, God so ok-ihey ke uwrsa me lanio me-sor kow ey kokwe, har me-aw mesor kow ey korey. Hano mey kokwe uwrsa lowpwarowp me mesor kow ey hiy non. Mo hom Grik-uwr lwak hi, seyr uwrkayn sirom lwak hi. Mo hom uwrsa nonkway non lwak hi, seyr uwrsa nonkway lopa lwak hi. \v 15 Suw, hano uron hokwe senkin sehe nan koukou-ay, God so ok-ihey kokwe hme uwrsa Rom mon ma lwak me mesor kow e. \p \v 16 Jisas Krais so ok-ihey okukwe hane mon owh-mar lopa. Payhokuaw, ok-ihey okukwe God so krai ipey-ar, uwrsa God se ma nan kiykiy-ay me ma-huonok prosue ey. Ok-ihey okukwe peyr Juda me huonokyaw prosue nok, hai, uwr-kayn irweyk me ma-nak-huonokyaw prosue ok. \x * \xo 1:16 \xt Mak 8:38; 1 Ko 1:18-24; Ap 13:46\x* \v 17 God so yor, uwrsa me luw-luw-aw-ok ma me hokwe, God hiykiaw po mesair kow hra-hra ha. Mey sokukwe Hakamay se nan kiykiy-ay yor so kueir nonaw lwak, yerki kamon irweyk lopa, profet hom God so mamey porih mon ma mey senkin, “Uwrsa luw-luw-aw homkwe God se nan kiykiy-ay yerki nonaw lwayr ey.” \x * \xo 1:17 \xt Hab 2:4; Ro 3:21-22\x* \s1 Uwrsa lowpwarowp homkwe God se meyki po kankoum sow hain \p \v 18 God so aw-mar hokwe nonkumey ko se kumay-ar po mesair kow hrahra ha, God se meyki ma kankoum sow hain yor o, uwrsa mo yor piap-araw lowpwarowp o, seme mon piapay e. Payhokuaw, yor piap-araw somokwe uwrsa hom God so ok-ar-ok ke nonkway yerki se piaray sous. \v 19 God so aw-mar hokwe uwrsa sohom mo eir mon sehe lwak, payhokuaw, hom God se penkin nonkway e, hmekwe God hiykwe hmo inour mon kumay-ar po nuw-mesair hrahra kow. \x * \xo 1:19 \xt Ap 14:15-17; 17:24-28\x* \v 20 Suw senkin, enekwei God hiy ki se ma monhre pie hokwe, hyo weynpaweyn hrom ma lira lopa somokwe kumay-ar nuw-ousne hrahra ha. Hyo lwayr peyow peyow krai o, hiykiaw-ayay God ma lwak o, God hiykwe, omeme hiy ma monhre sohom non mesair kow. Sa enkin kokwe uwrsa homkwe seme liy lira nonkway, sa homkwe senkin liy ma-me samakei ley, “Hromkwe God se nonkway lopa.” \x * \xo 1:20 \xt Jop 2:7-9; Sng 19:1\x* \p \v 21 Mo, uwrsa hom God se nonkway lwak hi, homkwe hyo uru se kokwe God seirpey-ar-ok me pa, seyr hye me-ihey pa. Sawk hmo nanpanan yor mokwe po way-sowp-a-sowp, seyr hmo uron mokwe eym-nawp hiykwaw po nuw-swakuwmay. \x * \xo 1:21 \xt Ef 4:17-18\x* \v 22 Mo, uwrsa hom senkin nan liok e, homkwe nonkway non, sawk homkwe lowk lapala. \x * \xo 1:22 \xt Jer 10:14; 1 Ko 1:20\x* \v 23 Wo, uwrsa somokwe hromo God seirpey ma lwayr peyow peyow se hyaw lwak. Sawk hyo yop mon kokwe iwar lokrue yor non o, ahney o, ayay sune ihaiha-aw o, ayay sune iha lopa o, sohom mo owhnan me meio me-ihey wayr. \x * \xo 1:23 \xt Lo 4:15-19; Sng 106:20\x* \p \v 24 God hiykwe hme kokwe yor piap-araw, hmo uron homkiaw ma nan koukou-ay sohom mo iha mon sehe isay kow. Sa uwrsa homkwe yokun non-mon yor non seme lwak. Hom senkin ma lon somokwe, homkiaw-ayay hmo owh arian me nuw-monmamon piapay. \v 25 Homkwe God so okar-ok ke hyaw lwak. Sawk hyo yop hokwe okrei-ok ke ma-nonok. Sawk homkwe omeme, God hiy ma monhre seme me-ihey wayr, seyr hmo ouon mon-aw lwak. Sawk Monhre-uwr se kokwe homkwe korey nanpanan pey. Hyo uru hokwe senkinaw ka me-ihey e. Okar. \p \v 26 Hom senkin ma lon seme hokuaw kokwe, sawk God hiykwe hme kokwe hmo yokun-uron arian sohom mo iha mon sehe isay kow. Hmo sa seyn, uwr-liwak-yor ko meyki ley pey, sawk homkwe sa-wayh sa-wayh yokun-mon-yor piap-araw me meio. \v 27 Uwr hom seyn, liy-liy-aw, sa-huon-yor-ar hokwe po lokriy hain. Sa hmo uron hokwe ya eyn loum krikri, sa uwr-wayh uwr-wayh me nion yokun seme non-mon wayr. Yokun-yor homkiaw-ayay ma mon somokwe, owh-mar-yor ke mon wayr. Wo, yokun-yor senkin somokwe, God so uron hme aw-mar lie ey ke nuwnak-kekie prusow. Yokun-yor sohom mo ayay piap mokwe, uwr sohom mo owh arian me mon piapay. \x * \xo 1:27 \xt Wkp 18:22; 20:13; 1 Ko 6:9\x* \p \v 28 Payhokuaw, uwrsa, God so nonkway hmo uron mon kawk ey ke ma me-puar mokwe, God hiykwe hmo uron piap-araw arian mo iha mon kow. Homkwe sawk yor, God hiy ma me-sous me seme meio. \v 29 Hmo uron mokwe yor piap-araw enkin homkwaw po nuw-kawk prusow. Uron piap nan yor, ompreir kawk yor, kyai piap-araw, har me lonpeys yor, har me lokin kwor-ma-kwor yor, har me aw lono yor, me-warei-arei kow yor, har me ok-hiy kow yor, \v 30 seyr har mo uru me me-piap-ma-piap yor, God se awnie awnie-aw lon yor, aw-ok lokre me yor, powey powey yor, hmo uru arian me lowk nakie yor. Homkwe yor piap-araw iwon me-aw mon ousne e nanpanan wayr. Homkwe hmo aio-ipey mo ok me kamaun sow wayr. \v 31 Uwrsa senkin somokwe mawkhow yaprue lopa, sa homkwe hmo ok-loray mo meyki ley pey. Seyr yor yaprue o, uron lowk yor o, somokwe hmo uron mon lwak pey. \v 32 Homkwe God so sow senkin ma me kokwe, nonkway po nuw-wak, uwrsa senkin ma lon wayr homkwe ya lokrue a. Mo uwrsa God so sow luw-luw-aw sokwe nonkway hi, homkwe weynpaweyn piap-araw seme nuw-mon wayr-wayr nonaw lwak. Seyr yor piap-araw seme-aw mon pey, sawk homkwe uwr, yor piap-araw seme ma mon mo uru me lowk nakie me-ihey. \c 2 \s1 God so yor, uwrsa me lira mesor anon-anon ey mokwe, luw-luw-aw ihey-ar \p \v 1 Hano wayh-om, hmo prueyn hiykwe uwrsa har me kokwe heyn-non-ok pankaw kiy-me o? Ara, hwon penkin uwr lwak e, enekwei hno yor me lira mesor anon anon ankin, hne kokwe posokwaw hiy-lok ley. Payhokuaw, hunkwe har me-aw heyn-non-ok me ankin, sawk hunkiaw kokwe yor piap liyliy-aw mon ankin, hunkwe hunkiaw-ayay mon piapay. \x * \xo 2:1 \xt Mat 7:1-2; Jon 8:7\x* \v 2 Hromkwe senkin nonkway, God hiy uwrsa mo yor piap-araw senkin senkin me lira mesor anon anon ankin, mey sokukwe hiykwe hyo okar-ok arian so yerki nonaw meio ey. \v 3 Ara, yor piap-araw, hwon uwr har me ma me-maw mokwe, hunkwe seyr liyliy-aw mon. Hai, God hiy uwrsa mo weynpaweyn me mesor anon anon ey hokwe, hunkwe yerki penkin non hakan ey so? \v 4 Hmey, senkin pak, hunkwe God so hiymon-yor kraiar o, uwrsa piap-araw me enekwei meipey ipan lwak yor o, hreme meinkiowp ma naruok yor o, somokwe hunkwe me-piap-ma-piap. Hunkwe nonkway lwak e, God so hiymon yor yaprue kokwe, hreme yerki uron kankoum sow ey mon hiy-anok anok nok. \x * \xo 2:4 \xt Ef 1:7; 2 Pi 3:15\x* \p \v 5 Sawk hno uron ma piar kraiay o, seyr hno uron ma kankoum sow lopa o, God so aw-mar ke ayaw-ar nuw-mon pipi-yay ie. Hyo aw-mar sohokwe hiykwe eypok pariawey-ar sok mon ousne hrahra ha ey, enekwei hiy hyo mesor anon-anon-ok luw-luw-aw lowpwarowp me mesair non. \v 6 Enekwei sohokwe, God hiykwe uwrsa lowpwarowp me kokwe, hom pay mey ke meio e, hiykwe seyr mey sohok ko liy-liy-aw ma-sahre kow. \x * \xo 2:6 \xt Sng 62:12; Snd 24:12; 2 Ko 5:10\x* \v 7 Uwrsa, yor yaprue me-aw ma mon wayr, seyr God so panpaniowni o, uru ihey-ar o, lokrue ey lopa o, seme ma pawk mokwe, hme kokwe God hiykwe su lwayr peyow peyow ey se ya kow a. \v 8 Sawk uwrsa ompreir kawk yor non o, seyr okar-ok me hyaw ma lwak o, seyr yor piap-araw mo meyki ma ley o, hme kokwe God hiykwe, hyo kasaw lon hohuaw yor aw-mar ipey-ar non hokwe, ipey-ar swanonay kow ey. \x * \xo 2:8 \xt 2 Te 1:8\x* \v 9 Uwrsa lowpwarowp, yor piap-araw me ma mon yorpayor wayr somokwe, hmo owh mon kokwe low aiopey o, aw aiopey hay nak-ok ey o, sohom lousne ey. God so aw-mar hokwe peyr Juda me loum pie nok, hai, uwr-kayn irweyk me ma-loum ok. \v 10 Sawk uwrsa yor yaprue me-aw ma mon wayr mokwe, hme kokwe panpaniowni yor o, uru ihey-ar o, seyr liwak marowhway yor o, seme kow ey. Hiykwe Juda me hiy-mon pie nok, hai, uwrkayn irweyk me hiynak-mon ihey ok. \v 11 God hiykwe uwrsa me lira mesor anon anon ankin, hiykwe uwrsa, uwrku saku penkin mon lwak e, hiykwe lowpwarowp me kokwe mo liy-liy-aw lira anon anon ey. \p \v 12 Uwr-kayn irweyk me kokwe Moses so sow me kow pa. Uwrsa somokwe yor piap-araw me meio ankin, lokrue pror ha ey, mo hom Moses so sow lopa lwak hi. Seyr liy-liy-aw, uwrsa Moses so sow me ma nakruok, seyr yor piap-araw me ma mon, hmekwe Moses so sow hokwe senkin lira me anon ey, homkwe heyn non. \v 13 Payhokuaw, uwrsa Moses so sow me kwahnaw ma lonuayk, sawk meyki nak-pyay lopa me kokwe, God hiykwe luw-luw-aw-ok liy me ley. Sawk uwrsa, sow lowpwarowp God hiy Moses se ma kow seme ma lonuayk pyay meio wayr mokwe, God hiykwe hme-aw luw-luw-aw-ok me ey. \v 14 Okar, uwrkayn irweyk homkwe Moses so sow me lonok pa. Sawk homkwe hmo sow arian, homkiaw hmo uron arian mon ma nanpanan mo meyki mon nak-pyay meio. Suw senkin mesair kow, uwrkayn irweyk hom Moses so sow me lonok lopa lwak hi, hmekwe hmo sow arian homkiaw hiy-anok anok. \x * \xo 2:14 \xt Ap 10:35\x* \v 15 Uwr-kayn irweyk mo liwak yor senkin mokwe, hreme senkin mesair kow, ok-kopi har Moses so sow hok ma me mokwe hmo uron mon po mey iawon. Enekwei uwrsa sohom yor piap me mon ankin, hmo nanpanan yor, uron ko homkwe hme senkin me-kow, “Homkwe heyn non”, seyr hom yor yaprue me mon ankin, hmo nanpanan yor, uron ko homkwe hme senkin me-kow, “Homkwe heyn lopa.” \v 16 Seyr eypok pariawey-ar hokwe, uwrsa mo yor ouon-aw ma lwak sue somokwe, God hiykwe Jisas Krais so kueir nonaw lira mesor anon anon ey, ok-ihey, ha ma mesor ko liyliy-aw. \s1 Juda hom Moses so sow mo meyki ma pyay yor \p \v 17 Hai, hmo har homkwe penkin mo? Hunkwe senkin me, hunkwe Juda-ar, seyr hunkwe senkin nan, Moses so sow mokwe hne hiymon popriy ey. Seyr hunkwe senkin nak-me-heyr, hunkwe God so uwrku arian. \v 18 God so uron ko hokwe, hunkwe po nonkway. Seyr hunkwe God so yor yaprue me liy lira lahan. Payhokuaw, God so sow, Moses se ma kow hokwe hne po hiymon sorasor. \v 19 Seyr hunkwe hunkiaw-ayay senkin nuw-nonkway, hunkwe uwrsa nene-kopyo mo puar-now, seyr uwrsa eym-nawp mon ma lwak me yar kow. \v 20 Seyr hunkwe senkin nak-nan, hunkwe uwrsa lawk-lawk ey me hiy-anok anok uwr, seyr ney nopre me hiymon sorasor-uwr. Moses so sow hmo iha mon ma lwak me hokuaw, homkwe senkin nan, nonkway lowpwarowp o, God so ok-ar-ok o, sohom mo meykyar mokwe papo nuw-nonkway. \x * \xo 2:20 \xt 2 Ti 3:5\x* \v 21 Okar, hunkwe har me senaw hiymon sorasor, hai, hunkwe hne nian hiymon sorasor pa panoke lwak o? Hunkwe senkin mesor kow, yokun peie lopri o, hai, hunkiaw kokwe sawk yokun lopri lopa lwak o? \x * \xo 2:21 \xt Mat 23:3-4\x* \v 22 Hunkwe uwrsa me senkin me, sa-yokun uwr-yokun peie nweyh kane o, hai, sawk hunkiaw kokwe yokun nweyh kane lopa lwak o? Seyr homkwe okrei-god me me-piapmapiap, hai, hunkiaw kokwe, mon senkin senkin, okrei-god mo a ko me yokun lopri lopa lwak o? \v 23 Seyr hunkwe senkin nak-me-heyr, hunkwe God so sow me nonkway. Hai, hunkwe sawk God so sow me payhokuaw kamaun sow o? Hwon senkin ma lon sohokwe, God se mon piapay. \v 24 Ok sokukwe God so mamey mon kokwe senkin mey, “Juda mo weynpaweyn piap-araw me hokuaw kokwe, uwrkayn irweyk homkwe God so uru se me-piapmapiap wayr.” \x * \xo 2:24 \xt Ais 52:5\x* \p \v 25 Hunkwe God so sow me nakruok kraiay ankin, Juda mo yor, owh-ohi me ma lei mapru sow kow hokwe, hne liy hiymon. Sawk hunkwe God so sow, Moses se ma kow me nakruok pa lwak ankin, hunkwe owh-ohi se ma lei ampru sow kow lopa se hieyn lwak. \v 26 Sawk uwr owh-ohi ma lei ampru lopa sohokwe, God so sow me nakruok ankin, hye kokwe senkin lira nonkway ey, hiykwe uwr, owh-ohi ma lei ampru sow se hieyn lwak. \x * \xo 2:26 \xt Ga 5:6\x* \v 27 Juda-om, suw senkin, uwrkayn irweyk, owh-ohi ma lei mapru lopa, sawk God so sow me ma pyay somokwe, hme senkin lira me ey, homkwe heyn non. Mo hno owh-ohi se lei ampru sow hi, seyr hwon Moses so sow paraw ma mey me nakruok hi, uwrkayn irweyk homkwe hne senkin lira me ey, hunkwe God so sow me kamaun sow-uwr. \p \v 28 Hai, Juda-uwr-ar hokwe posokwaw so? Uwr owh-ohi ma lei ampru sow hiy non pak. Korey. Payhokuaw, lei ampru sow yor hokwe, hne Juda-uwr-ar liy mon ousne ley. Owh-ohi se ma lei mapru sow yor yaprue hokwe, iwar so ohi kumay ko se me pey, \v 29 sawk Juda-uwr-ar hokwe iwar so uron se me. Juda-uwr-ar hokwe, owh-ohi uron ko se ma lei ampru sow hiy-non. Mey senkin sokukwe Moses so sow hokwe liy meio ousne ley, sawk God so Niohney hiykwaw-aw nuw-meio ousne. Uwr senkin so uru hokwe uwr ki ko hom lowk nakie ey korey, God hiykiaw-aw lowk nakie. \x * \xo 2:29 \xt Lo 30:6; Kol 2:11\x* \c 3 \s1 God so hiymon kraiay wayr yor \p \v 1 Hai, hromkwe enkin kokwe Juda-uwrsa me penkin lira o? Hai, uwrsa somokwe Juda mo uwrku ma lwak o, seyr hmo yor owh-ohi se lei ampru sow o, meyk lopa pak? \v 2 Ama, Juda-ar lwak ankin, meyk kraiar non. Peyr-mon-ar kokwe, God so ok kokwe, Juda me kow, hom ok sokwe hiy-wayr e. \p \v 3 Hai, Juda har, God so ok ke ma nanpanan kiykiy-ay lopa somokwe senkin mesair kow pak, God hiykwe hyo ok arian mokwe liy nanpanan ley? \v 4 Korey law-ar. Mo uwrsa lowpwarowp hom okrei non lwak hi, God hiykwe enekwei enekwei ok-ar ok-ar-aw lwak wayr. God so ok mamey porih mon ma lwak kokwe mo senkin me, \q1 “God ara, hwon ma lohruw-a mokwe, senkin kwa mesair hra-hra kow e, hunkwe ok-arar. Seyr uwrsa hne ma lokin lor-a-lor somokwe, hunkwe hme kwa akre akre.” \rq Sng 51:4\rq* \p \v 5 Hromo yor piap-araw me hokuaw kokwe, God so yor luw-luw-aw hokwe kumay-ar sokwe lousne hrahra ha. Hai, suw hromkwe penkin ok kiy-me ey so? Hakwe enkin kokwe iwar ki ko se hieyn lon-seyp-a-seyp ohruw-a: God hiy hyo aw-mar ke, hromo owh mon mon-ousne ankin, hai, yor sokukwe luw-luw-aw korey pak? \v 6 Korey law-ar. God so lira mesor anon anon yor, yaprue lwak pa lwak ankin, hai, God hiykwe uwrsa lowpwarowp mo yor mokwe yerki pohiy non mesor anon anon ey so? \v 7 Sawk hmo prueyn hiykwe senkin lon-seyp-a-seyp me lak, “Okar, hakwe okrei-yor non. Sawk, hano okrei-yor hokwe God so okar-ok ke kumay-ar mon ousne hrahra ha, sa sohokwe hyo panpaniowni-yor ke mon nonay nonay ie. Hai, hano okrei-yor, mey yaprue senkin mon ousne ankin, God hiykwe hanekwe sawk, uwr heyn-non-ok panoke ma-me o?” \v 8 Seyr hmo prueyn hiykwe senkin me lak, “Hromkwe yor piap-araw meio e, sa yor yaprue hom ka lousne.” Ama, uwrsa har homkwe ha senkin hiymon sorasor eyn po lokin lor-a-lor. God hiykwe uwr senkin me heyn-non-ok lira me hokwe, yerki-ar. \s1 Uwrsa lowpwarowp yor piap-araw non \p \v 9 Sa hromkwe penkin me ey mo? Hmey, hromo Juda homkwe uwr har mo eir mon lwak o? Korey law. Payhokuaw, hakwe senkin po mesair kow, Juda o, uwrkayn irweyk o, hom lowpwarowp liyliy-aw, yor piap-araw so krai ipey-ar so iha mon lwak. \x * \xo 3:9 \xt Ro 1:18–2:24; 3:23\x* \v 10 God so ok, mamey porih mon ma lwak kokwe, mo senkin po mey, \q1 “Ki ohokwe uwr luw-luw-aw ma lwak se liy lirway ley, korey law, uwr prueyn lopa. \q1 \v 11 Seyr ki ohokwe uwr mawkhow yaprue non lopa. Seyr uwr, God se ma nuw-kampueys me-ihey hokwe korey. \q1 \v 12 Uwrsa lowpwarowp homkwe God so meyki po kankoum sow hain lowpway. Seyr hmo lowpwarowp homkwe yerki piap-araw mon po lanyan. Seyr uwr yor yaprue me ma mon hokwe, korey law, prueyn lopa.” \rq Sng 14:1-3; 53:1-3\rq* \q1 \v 13 “Iwar mo woki mokwe uwr sopok mo ki-eyh me hieyn lawor-yay; seyr hmo sane mokwe okrei-ok me-aw mon sorasor.” \rq Sng 5:9\rq* \q1 “Seyr hmo ok mokwe, sok mo nioh piap-araw me hieyn homkwaw nuw-kawk prusow.” \rq Sng 140:3\rq* \q1 \v 14 “Hmo woki mokwe ok, uwrsa me hruo mon piapay ey homkwaw lwak.” \rq Sng 10:7\rq* \q1 \v 15 “Homkwe uwrsa me mon piapay okin kwor-ma-kwor mokwe kwa nuw-sese. \q1 \v 16 Hom perey le e, homkwe uwrsa yier serey suko mo liwak yor me lanio mon piapay nok. \q1 \v 17 Homkwe liwak marowhway yor kokwe nonkway lwak pey.” \rq Ais 59:7-8\rq* \q1 \v 18 “Homkwe, God so uru seirpey se ma hok yor kokwe, mon sorasor pa.” \rq Sng 36:1\rq* \p \v 19 Ama, hromkwe nonkway, Juda mo sow hok penkin me me, somokwe uwrsa sow seme ma nakruok me me. Suw senkin sokwe lwak, uwr prueyn hiykwe hiykiaw-ayay-aw luw-luw-aw-ok liy me ley. Okar kokwe senkin, mo Juda hom sow non lwak hi, Juda o, uwr-kayn irweyk o, hom lowpwarowp kokwe, God so lira anon anon enekwei pariawey-ar mon lwak ey. Enekwei sohokwe uwrsa lowpwarowp homkwe woki prorpam lwak ey. \v 20 Payhokuaw, God hiykwe uwr prueyn Moses so sow ke ma pyay meio se senkin liy me ley, hiykwe luw-luw-aw. God hiykwe hremekwe Moses so sow ke sokwe kow, hreme senkin mesair kow hrahra ha e, hromkwe yor piap-araw non. \x * \xo 3:20 \xt Sng 143:2; Ro 7:7; Ga 2:16\x* \s1 God so yor, uwrsa me luw-luw-aw-ok ma me hok non \p \v 21 Sawk enekwei enkin ohokwe, God hiykwe yerki irweyk se meio mesair, hiy uwrsa me luw-luw-aw-ok me ey hokwe. Yerki sohokwe Moses so sow ko kueir lousne pa. Sawk yerki iwon sohokwe paraw, mamey Moses hiy ma mey o, profet hom ma mey o, hom ma mesor kow koruay hiy non. \v 22 Yerki iwon, God hiy uwrsa me luw-luw-aw-ok me ey hokwe, Jisas Krais se ma nanpanan kiykiy-ay so kueir nonaw me ey. Payhokuaw, uwrsa lowpwarowp ki mon ma lwak mokwe God so nene mon kokwe irweyk eyn lwak pey. \x * \xo 3:22 \xt Ga 2:16\x* \v 23 Payhokuaw, uwrsa lowpwarowp ki ko homkwe yor piap-araw me po mon liyay. Hmo yor senkin ma lwak me hokuaw, homkwe God so panpaniowni yor hokwe meiaw mon lwak. \v 24 Sawk God hiykwe hreme luw-luw-aw-ok sehe me ey, payhokuaw, hyo maym hokwe Jisas Krais so mey hreme ma nakway kahya huonok prosue ko kueir nonaw puraw po kow. \x * \xo 3:24 \xt Ro 5:1\x* \v 25 God hiykwe Jisas se ay, alta mon naws prawk kow ey se hieyn sehe kow, hyo aw-mar uwrsa me mon piapay ey se mon nonyo nonyo sow e. Sa uwrsa hom Jisas so nioh se nan kiykiy-ay ankin, God hiykwe hmo yor piap-araw mokwe liy lorionay kow. Hiykwe senkin sehe lon, uwrsa me hyo yor luw-luw-aw me mesair kow e. Payhokuaw, paraw kokwe God hiykwe yor piap-araw, uwrsa hom ma mon mokwe, ipan lon, hmekwe saw-mon piapay pa. \v 26 Hiykwe ipan sehe lon, hyo yor luw-luw-aw me enekwei ohiy sok mesair kow e. Suw hiykwe senkin mesair kow, hiykiaw kokwe luw-luw-aw-ar. Seyr hiykwe uwrsa me, nanpanan kiykiy-ay yor ko kueir nonaw luw-luw-aw-ok me uwr. \p \v 27 Hai, homkwe pay se nak-me-heyr ey so? Mon, hom nak-me heyr ey hokwe korey lwak pey. Hai, sohokwe meyk hokwe perey lwak o? Hmey, Moses so sow ke ma pyay meio hok non pak? Korey law. Sawk hmo nak-me-heyr yerki hokwe nanpanan kiykiy-ay yor hok me-sous. \v 28 Payhokuaw, hromkwe senkin kiy-ira nonkway, God hiy uwrsa me luw-luw-aw-ok me ey hokwe, yerki Krais se ma nanpanan kiykiy-ay hiykwaw. Moses so sow me ma pyay sohiy korey. \v 29 Hai, homkwe seyr senkin nan o, God hokwe Juda mo God-aw, uwr-kayn irweyk mo korey. Korey law. God hokwe, Juda mo God, seyr uwr-kayn irweyk mo God. \x * \xo 3:29 \xt Ro 10:12\x* \v 30 Ok sokukwe okar, payhokuaw God hokwe mo prueyn-awaw. Uwrsa owh-ohi ma lei mapru sow me o, seyr uwrsa owh-ohi ma lei mapru sow lopa me o, hme lowpwarowp luw-luw-aw-ok me ey hokwe, God hiykwe yerki Hakamay se ma nan kiykiy-ay so kueir nonaw me ey. \x * \xo 3:30 \xt Lo 6:4; Ga 3:20\x* \v 31 Homkwe senkin nan, hrom nanpanan kiykiy-ay yor ke ma hiy-mesor omokwe, hromkwe Moses so sow mokwe lorionay? Korey law. Sawk hromkwe ok, Moses so sow hom ma me somokwe uron kamon-awaw lwak. \x * \xo 3:31 \xt Mat 5:17\x* \c 4 \s1 Yerki, Abraham se luw-luw-aw-ok ma me hiy non \p \v 1 Hai, hromkwe penkin me ey so? Hromo Juda mo nopwey Abraham hiy luw-luw-aw ma lwak hokwe, yerki penkin non mon ousne so? \v 2 Okar kokwe senkin, sa Abraham hiykwe mey, hiy ma meio me luw-luw-aw sehe lwak hokwe, suw hiykwe liy nak-me-heyr. \v 3 Mamey porih hokwe Abraham so yor ke penkin me ko? “Abraham hiykwe God se nan kiykiy-ay, sa God hiykwe hye luw-luw-aw-ok sehe me.” \rq Stt 15:6\rq* \p \v 4 Homkwe nonkway, uwr prueyn hiy mey meio ankin, hiykwe meinowon liy lonok. Meinowon, hiy ma lonok somokwe, suw hyo maym korey, meinowon somokwe, hiy mey ma meio sohiy, sehe nakway. \v 5 Sawk uwr, mey hiy ma meio me nyay-nyay lopa, sawk God, uwrsa heyn non me uwrsa heyn lopa me hieyn ma mon wak se nanpanan kiykiy-ay ankin, God hiykwe uwr senkin se kokwe hyo nan kiykiy-ay yor ke hokuaw luw-luw-aw-ok me ey. \v 6 Devit hiykwe seyr ok sokwe-aw me, hiy uwr luw-luw-aw ma lwak se senkin ma me hokwe. Uwr prueyn, mo hiy mey yaprue meio lopa hi, God hiykwe hye luw-luw-aw ok me ankin, uwr senkin sohokwe God so uron ihey-ar so ouon mon lwak: \q1 \v 7 “Uwrsa, God hiy hmo kamaun sow yor me ma lorionay ha o, seyr hmo yor piap-araw me ma swakuwmay sue kow o, homkwe God so uron ihey-ar so ouon mon lwak. \rq Sng 32:1\rq* \q1 \v 8 Seyr Hakamay hiykwe uwr prueyn so yor piap me mey iawon pa lwak ankin, uwr sohokwe God so uron ihey-ar so ouon mon lwak.” \x * \xo 4:8 \xt Sng 32:2\x* \p \v 9 Hai, hunkwe penkin nan o? God hiy hyo uron ihey-ar se ma mesair kow hokwe, uwrsa owh-ohi me ma lei mapru sow me-aw mesair kow pak. Hai, uwrsa owh-ohi me ma lei mapru sow lopa me kokwe liy-liy-aw senkin pankaw mesair kow o? Hromkwe senkin po me, Abraham hiy God se ma nan kiykiy-ay hokwe, God hiykwe hye kokwe sawk luw-luw-aw-ok sehe me. \v 10 Hai, God hiykwe Abraham se luw-luw-aw-ok ma me hokwe, enekwei pohiy non me so? Enekwei hiy owh-ohi se ma lei lopa non po me pak? Enekwei hiy owh-ohi ma lei so meyki po me pak? Sawk okar kokwe senkin, hyekwe enekwei owh-ohi ma lei lopa non me. \v 11 Enekwei hyo owh-ohi ma lei ampru sow lopa hokwe, Abraham hiykwe God se po nan kiykiy-ay, sa God hiykwe hye luw-luw-aw-ok sehe me. Sohiy so meyki hokwe God hiykwe hye kokwe yor, owh-ohi me ma lei ampru sow ke kow. Yor sokukwe hiy luw-luw-aw ma nuw-wak so meir-ar. Sa hiykwe uwrsa lowpwarowp Krais se ma nan kiykiy-ay mo aio-ar sehe lwak. Seyr owh-ohi ma lei mapru sow lopa sohom seyn, hme kokwe luw-luw-aw-ok me ey, hom Krais se ma nan kiykiy-ay so kueir nonaw. \x * \xo 4:11 \xt Stt 17:10-11\x* \v 12 Seyr uwr, owh-ohi ma lei mapru sow seyn, Abraham hiykwe hmo aio. Homkwe unsaney owh-ohi ma lei mapru sow hom non, seyr Abraham so nan kiykiy-ay yor so meyki ma pyay meio uwrsa. Hmo nan kiykiy-ay yor mokwe, paraw Abraham hiy owh-ohi ma lei ampru sow lopa non ma nan kiykiy-ay se hieyn. \p \v 13 Paraw God hiy Abraham se o, hyo ney-nona me o, ki lowpwarowp ehe hom hiy-wayr e ma pain kow hokwe, God hiykwe Abraham hiy sow so meyki ley se me-loray pa. Korey. Sawk God hiykwe hye sehe me-loray, seyr luw-luw-aw-ok sehe me, hyo nan kiykiy-ay yor ke ma lira sohiy. \x * \xo 4:13 \xt Stt 17:4-6; 22:17-18; Ga 3:29\x* \v 14 Payhokuaw, ki ohokwe God hiykwe uwrsa, Moses so sow ko meyki ma pyay me-aw pain kow hokwe, Hakamay se ma nan kiykiy-ay yor hokwe krai lopa lwak. Seyr God so me-loray-ok seyn, meyk lopa, ayay liy leip ley. \x * \xo 4:14 \xt Ga 3:18\x* \v 15 Suw senkin, Moses so sow hokwe God so aw-mar ke mon ousne, uwrsa sow me ma kamaun sow mo owh mon. Sawk sow kamon lwak lopa hokwe, sow kamaun-sow yor liy lwak ley. \x * \xo 4:15 \xt Ro 3:20; 5:13\x* \p \v 16 Sawk God so me-loray-ok kokwe, nan kiykiy-ay yor ke-aw sokwe nakay nakay, God so me-loray-ok kokwe maym ke hieyn Abraham so ney-nona lowpwarowp mo owh mon ka nuw-ousne e hokuaw, sa homkwe lonok lopa liy lwak e ko. \x * \xo 4:16 \xt Ga 3:7\x* \v 17 God so mamey porih hokwe mo senkin me, “Hakwe hne kokwe uwrku senkin senkin mo aio lwak e po me-iaup.” \rq Stt 17:5\rq* \p Abraham hiykwe hromo aio lwak, God, hiy ma nan kiykiy-ay so nene mon kokwe. God sohokwe lokrue-uwrsa me ma me-ok-sian hiy non, seyr omeme paraw ma lwak lopa me mon ousne wayr uwr. \p \v 18 Abraham hiy God se ma nan kiykiy-ay hokwe, hiykwe God so ok-loray ke uron hyohyo lon, mo hiy enekwei meipey naruok lokruok wayr liok. Sa hiykwe uwrku kraiar mo aio sehe lwak. God so mamey porih hokwe hyekwe mo senkin me, “Hno ney-nona mokwe napuar me hieyn lwak ey.” \rq Stt 15:5\rq* \p \v 19 Abraham hiykwe 100 yia, sankaw lwayr, sa hyo owh hokwe po nuw-oksa-wohra. Seyr Sara ko ney-owk kokwe po nuw-oksa-wohra. Sa sohokwe hyo nan kiykiy-ay yor ke mon nompou pa. \x * \xo 4:19 \xt Stt 17:17\x* \v 20 Abraham hiy God so me-loray-ok ke ma nanpanan kiykiy-ay hokwe, hiykwe imnok amnok nan pa. Hyo nan kiykiy-ay yor hokwe hye krai nuw-kow prusow. Hiykwe sa God se sehe nak-me-ihey. \v 21 Hyo uron hokwe God se senkin nan kraiay, God hiykwe krai ipey-ar non, seyr ok, hiy ma me-loray kokwe hiykwe liy mon ousne. \v 22 Sohiy so hokuaw kokwe, God hiykwe hyekwe luw-luw-aw-ok sehe me. \rq Stt 15:6\rq* \p \v 23 “Hye kokwe luw-luw-aw-ok me”, ok sokukwe Abraham se-aw mey kow pa, \v 24 sawk hreme nak-mey kow. Luw-luw-aw-ok sokukwe seyr God hiykwe hreme me ey. Hrom uwrsa, God se senkin ma nan kiykiy-ay, hiykwe hromo Hakamay Jisas se ma-me-sian uwr. \v 25 Hakamay Jisas se kokwe awia mo iha mon sehe kow, hromo yor piap-araw me lokrue kow e. Seyr, hye kokwe sehe ma-me-sian, hreme luw-luw-aw-ok me e. \x * \xo 4:25 \xt Ais 53:4-5\x* \c 5 \s1 God se nion kar nonaw aymarowh-lwak-yor \p \v 1 Hreme luw-luw-aw-ok ma me hokwe, Hakamay se nan kiykiy-ay yor so kueir me. Seyr, mey hromo Hakamay Jisas Krais hiy ma meio so kueir hokwe, hromkwe God se nion aymarowh-aw seme non-wak. \v 2 God hiykwe hreme Jisas Krais so kueir po me-yawriy, hyo maym-kow-yor so ouon mon kokwe. Sa hromkwe hyo maym hreme ma kow sohok ko ouon mon-aw seme nakrok wayr. Hromkwe seme nak-me-heyr, seyr hromo uron mokwe hyohyo seme lon, payhokuaw God so panpaniowni-yor hokwe omok kokwe hreme kar mon-ey ey. \v 3 Sawk hromkwe seme-aw nak-me-heyr pey. Hromkwe seyr low senkin senkin hromo owh mon ma lousne o, seme nak-me-heyr. Payhokuaw, hromkwe nonkway, low senkin somokwe hrom lorok kraiay e lousne. \x * \xo 5:3 \xt Je 1:2-3; 1 Pi 1:5-7\x* \v 4 Sa hwon lorok kraiay ankin, lorok kraiay yor sokukwe, hno kristen yor ke hiymon ousne hrahra sow ha. Kristen yor sokukwe sawk, hwon uron hyohyo ma lon se mon ousne. \v 5 Sa uron hyohyo lon yor sokukwe, hreme liy mon owh-mar ley. Payhokuaw, God hiykwe hyo uron-pi ko-ar lwak yor hokwe, hromo uron mon po nonkreik kow. Mey sokukwe hyo Niohney Pekney-weys so kueir nonaw meio. Hiykwe God so kyai hreme ma kow hiy non. \p \v 6 Payhokuaw, enekwei hrom yor piap-araw mo ouon mon ma lwak o, seyr nompou ma lwak o, hreme kokwe sa Krais hiy lokrue kow, hyo enekwei arian, God hiy ma liaup sok. \v 7 Okar, uwr prueyn hiy uwr luw-luw-aw se lokrue kow hokwe, honon honon. Sawk uwr prueyn hok lopa hiy lwak ankin, hiykwe uwr prueyn yor yaprue non se liy kor-okrue kow. \v 8 Sawk God hiykwe hyo yor hreme uron-pi ko-ar ma nuw-wak sehe senkin mesair kow: Enekwei hrom uwrsa yor piap-araw non ma lwak hokwe, hiykwe Krais se me-ha, hreme lokrue kow e. \x * \xo 5:8 \xt Jon 3:16; 1 Jn 4:10\x* \p \v 9 Okar, enkin hreme luw-luw-aw-ok ma me hokwe, Krais so nioh so kueir me. Sa enkin hreme luw-luw-aw-ok ma me hokwe, hromkwe senkin nonkway, omok kokwe hreme God so aw-mar ouon ko se liy huonok prosue, hyo kueir nonaw. \x * \xo 5:9 \xt Ro 1:18; 2:5\x* \v 10 Enekwei hrom God so awia-pow ma lwak mokwe, hreme sa God hiykiaw hyo wayh ihey-ar mon wak, hyo ney so lokrue ko kueir nonaw. Sa enkin hrom hyo wayh ihey-ar ma lwak omokwe, hromkwe nonkway, hiykwe hreme omok liy kahya huonok prosue, hyo Ney hiy su ma lwayr so kueir nonaw. \v 11 Sawk sohomkwaw korey, enkin kokwe hromkwe seyr God se kar nak-me-heyr ihey, hromo Hakamay Jisas Krais hiy hreme God so wayh ma mon wak se hokuaw. \s1 Adam, Krais leys \p \v 12 Suw senkin, yor piap-araw mokwe ki erey mon kokwe uwr prueyn-awaw so kueir lousne. Uwr sohokwe Adam. Sa hyo yor piap-araw sokukwe lokrue yerki se kampi kow. Wo, sawk lokrue kyai sokukwe uwrsa lowpwarowp me seme wanohyay liyay, payhokuaw, uwrsa lowpwarowp homkwe yor piap-araw po mon. \x * \xo 5:12 \xt Stt 3:6; Ro 6:23\x* \v 13 Peyr-mon kokwe God hiykwe sow Moses se kow pa. Sa enekwei sohokwe ki ohokwe yor piap-araw hom hiy-wayr. Sawk sow lopa lwak hokwe, uwrsa mo yor piap-araw mokwe, mey iawon lopa. \x * \xo 5:13 \xt Ro 4:15\x* \v 14 Sawk lokrue kyai hokwe uwrsa me kokwe Adam so enekwei non wanohyay pie, senkinaw-aw, Moses hiy lousne wayr. Uwrsa lowpwarowp enekwei sohiy non ma lwak mokwe, mo hom Adam se hieyn God so ok ke kamaun sow pa lwak hi, homkwe po lokrue. Peyr-mawk uwr Adam hiykwe, uwr prueyn hyo meyki le ey se memeir. \p \v 15 Sawk Adam so kamaun sow yor o, God so maym kow yor o, liy-liy-aw korey. Uwrsa kraiar homkwe Adam so kamaun sow yor ko kueir nonaw lokrue ey. God so maym kow yor hokwe sawk seirpey-ar. Sa hyo maym kow yor somokwe, uwrsa kraiar homkwe, uwr prueyn Jisas Krais, hyo maym kow yor ko kueir nonaw, kraiar lonok ey. \v 16 Seyr hakwe senkin ma-me, God hiykwe hyo Ney se hreme puraw ma kow hokwe, Adam so yor piap-araw ke hieyn korey. Payhokuaw, Adam so yor piap-araw ko meyki mon hokwe, sawk lira anon anon yor hok kiy-pyay ha nok, hreme senkin kiy-me, hromkwe heyn non. Sawk sohiy so meyki hokwe, God hiykwe hyo maym kow yor se kow, sa hyo maym sokukwe hreme luw-luw-aw mon wak. \v 17 Uwr prueyn hiykwe yor piap-araw ke mon, sa lokrue-kyai hokwe king se hieyn sehe hiy-wayr, uwr prueyn-awaw sohiy so yor piap-araw ke hokuaw. Sawk enkin kokwe, uwr prueyn Jisas Krais, hyo mey ko kueir nonaw hokwe, irweyk eyn-ar lousne ey. Uwrsa lowpwarowp God so maym kow yor poya-poya me puraw ma lonokyaw homkwe luw-luw-aw lwak ey. Seyr homkwe king me hieyn hiy-wayr peyow peyow ey. \p \v 18 Suw senkin sehe lwak, uwr prueyn-awaw so yor piap-araw ke hokuaw hokwe, God hiykwe uwrsa lowpwarowp me senkin me, homkwe heyn non. Seyr liy-liy-aw, uwr prueyn-awaw so mey luw-luw-aw ko kueir nonaw hokwe, God hiykwe uwrsa mo heyn seme hrorsay kow nok, su lwayr peyow peyow ey se kow. \x * \xo 5:18 \xt 1 Ko 15:22\x* \v 19 Uwr prueyn-awaw so kamaun-sow-yor kokwe, uwrsa lowpwarowp homkwe sawk yor piap-araw non seme lwak. Seyr liy-liy-aw, uwr prueyn-awaw so lonuayk-me-yor ko kueir nonaw hokwe, uwrsa kraiar homkwe sawk God se nion luw-luw-aw seme lwak ey. \x * \xo 5:19 \xt Ais 53:11\x* \p \v 20 God hiykwe hyo sow me sehe kow, uwrsa me senkin mesair kow e, hmo yor piap-araw mokwe ayaw-ar po nuw-ie. Sawk yor piap-araw hom ayaw-ar pankaw nuw-ie e, God so maym kow yor hokwe, yor piap seme swakakar. \v 21 Sawk ki erey kokwe yor piap-araw homkwe lokrue so kueir nonaw king se hieyn hiy-wayr, sa uwrsa homkwe seme lokrue. Seyr God so maym kow yor hokwe luw-luw-aw lwak yor so kueir nonaw, hreme hiy-wayr, sa hromkwe hromo Hakamay Jisas Krais so kueir nonaw su seme lwayr peyow ey. \x * \xo 5:21 \xt Ro 6:23\x* \c 6 \s1 Weynpaweyn piap-araw so krai hokwe papo lokiane sow lowpway \p \v 1 Hromkwe penkin me ey mo? Hmey, hromkwe senkin me e, God so maym kow yor se mon nonay nonay ie ey hokwe, hromkwe enekwei enekwei, yor piap-araw me-aw mon wayr e? \v 2 Ama, senkin korey. Hromkwe yor piap-araw me po lokrue okriy hain. Hai, hromkwe weynpaweyn piap-araw somokwe panoke ma-mon wayr o? \v 3 Homkwe senkin po nuw-nonkway popriy, hrom Krais Jisas se nion lokin nasay e ma prouk mokwe, hromkwe hyo lokrue ke nion po prouk okin nasay. \x * \xo 6:3 \xt Ga 3:27\x* \v 4 Seyr hreme hu mon ma prouk so kueir nonaw, hremekwe Krais hiy ma lokrue se nion po non-opru kwawk. Seyr Krais hiy hyo orih so krai seirpey non ma ma-loksian hokwe, hrom seyn, liy-liy-aw po ma-loksian. Enekwei ohokwe hromkwe su lwayr yor iwon non seme lwak. \x * \xo 6:4 \xt Kol 2:12\x* \p \v 5 Suw senkin, hrom hye nion ma non-okrue okin nasay hokwe, hromkwe omok kokwe seyr hye nion non-oksian okin nasay ey. \v 6 Hromkwe senkin nonkway, “uwr nawp” hromo swaw mon ma lwak hokwe, Krais se nion now mon po nak-okin pror kawk sawan. Hremekwe senkin seme lon, yor piap-araw so krai ke mon piap-ay e. Seyr hromkwe yor piap-araw ko mey-uwr lwak lopa ka lwak e hokuaw. \x * \xo 6:6 \xt Ga 5:24\x* \v 7 Payhokuaw, uwr prueyn hiy lokrue ankin, hiykwe yor piap-araw so krai ouon mon ma-lwak pey. Hyekwe papo kahror preisia ha. \p \v 8 Hromkwe senkin nan kiykiy-ay, hrom Krais se nion ma non-okrue hokwe, hromkwe seyr hye nion su non-wayr ey. \v 9 Payhokuaw, hromkwe senkin nonkway, Krais se kokwe lokrue ko se ma-me-oksian. Hiykwe liy ma-lokrue ley. Payhokuaw, lokrue hokwe krai lopa, hye liy mahiy-wayr ley. \v 10 Hiy ma lokrue hokwe, hiykwe yor piap-araw ko krai se mon piapay e lokrue. Hiy yor piap-araw me enekwei kamon-awaw ma lokrue kow hokwe, hiykwe enekwei lowpwarowp mo mey ke meio sopay sopay. Hiy enkin su ma lwayr ohokwe, hiykwe God se nion su non-wayr. \p \v 11 Seyr homkwe liy-liy-aw kwa nanpanan me. Yor piap-araw me me ankin, homkwe homkiaw-ayay-aw uwrsa ma lokrue me hieyn kwa lira. God so mey, Jisas Krais hiy ma meio me, me ankin, homkwe homkiaw-ayay-aw su ma lwayr me hieyn kwa lira. \x * \xo 6:11 \xt 2 Ko 5:15; Ga 2:19\x* \v 12 Homkwe senkin seme lon e, hmo owh ki non ma monhre sohokwe, homkwe yor piap-araw hok king se hieyn hiy-wayr e ipan peie lon kow o. Homkwe sehe nak-sosor e, sa homkwe “uwr nawp” hmo swaw mon ma lwak so yor piap-araw so meyki pyay lak. \x * \xo 6:12 \xt Stt 4:7\x* \v 13 Hunkwe hno owh so kopi kopi nopre mokwe mey piap-araw me meio ousne e peie isay meio o. Sawk hunkwe hunkiaw-ayay God se kwa kow, uwrsa ma lokrue me ma ma-loksian me hieyn. Seyr hno owh so kopi kopi mokwe yor luw-luw-aw me-aw kwa isay meio. \x * \xo 6:13 \xt Ro 12:1\x* \v 14 Seyr yor piap-araw kokwe hno hakamay peie ma-isay wak o. Payhokuaw, hunkwe Sow so ouon mon ma-lwak pey, sawk hunkwe God so maym kow yor ko ouon mon lwak. \x * \xo 6:14 \xt 1 Jn 3:6\x* \s1 Hromkwe yor luw-luw-aw so mey-uwr \p \v 15 Hromkwe penkin-ok me a? Hmey, hromkwe yor piap-araw me mon wayr e, payhokuaw, hromkwe sow ouon mon lwak pey, sawk hromkwe God so maym kow yor so ouon mon lwak. Korey law-ar, hromkwe senkin liy mon ley. \v 16 Homkwe po nonkway, homkwe homkiaw-ayay uwr prueyn se kow ankin, hyo mey me puraw lonuayk me meio sese yay e, hiykwe hmo hakamay lwak. Suw senkin, homkwe yor piap-araw so ok me lonuayk me meio ankin, yor piap-araw hokwe hmo hakamay lwak, seyr hme mon okrue. Sawk homkwe God so lonuayk me yor ko mey-uwr lwak ankin, suw hmekwe luw-luw-aw-ok me. \x * \xo 6:16 \xt Jon 8:34; 2 Pi 2:19\x* \v 17 Okar, paraw homkwe yor piap-araw so mey-uwr lwak. Sawk enkin kokwe hakwe God se me-ihey, payhokuaw, homkwe hmo uron lowpwarowp non mokwe God so ok-ihey hme ma kow sokwe po lonuayk me. \v 18 Hmekwe yor piap-araw so iha ouon ko me po kahya huonok prosue, sa enkin kokwe hme kokwe yor luw-luw-aw so mey-uwr po mon ousne. \p \v 19 Ok, ha hme ma me-kow popriy omokwe, uwr ki ko mo nonkway nonaw seme mesor, homkwe nompou lwak uwrsa. Payhokuaw, paraw kokwe homkwe yor orki non o, God so sow me ma kamaun sow yor o, hmo owh me mey-uwr me hieyn isay meio. Sawk enekwei enkin ohokwe, hom pekney-weys lwak ey hokwe, hmo owh mokwe yor luw-luw-aw me-aw kwa isay meio sese yay. \v 20 Enekwei hom yor piap-araw so krai ouon mon ma lwak hokwe, homkwe yor luw-luw-aw so ouon mon lwak pa. \v 21 Hai, yor piap-araw, enkin hwon owh-mar ma lon somokwe hnekwe payay se ma-sahre kow so? Yor piap-araw mo ayay mokwe lokrue hiykwaw. \v 22 Sawk hmekwe yor piap-araw so krai ouon ko me kahya huonok prosue nok, God so mey-uwr mon ousne. Sa hom God so mey-uwr ma lwak hokwe, homkwe pekney-weys lwak, sa yor pekney-weys sokukwe lwayr peyow peyow ey se kow. \v 23 Payhokuaw, hwon yor piap-araw so mey ke ma meio so meinowon hokwe, lokrue hiykwaw. Sawk God so maym kow yor, hiy hromo Hakamay Jisas Krais so kueir hreme puraw ma kow hokwe, su lwayr peyow peyow ey hiykwaw. \x * \xo 6:23 \xt Ro 5:12,15\x* \c 7 \s1 Sa uwr liwak yor ko owhnan-ok \p \v 1 Hano wayh-om, ok, ha ma kiy-mesor ey okukwe, homkwe lawk-lawk pey, payhokuaw, hakwe uwr, Moses so sow me ma nonkway me mesor kow. Uwr prueyn hiy ki erey enekwei pankaw lwayr e, sow hokwe hyo hakamay lwak. Hiy lokrue ankin, sow hokwe hyo hakamay ma-lwak pey. \v 2 Hakwe owhnan-ok kamon senkin kiy-mesor kow ey. Hromo sow senkin lwak, sa prueyn uwr non hokwe, hoko uruh hiy enekwei pankaw lwayr e, hokwe seyr hye nion enekwei sankaw non-wayr. Sawk hoko uruh hiy lokrue ankin, hokwe sa-huon-sow ko ouon mon ma-lwak pey. Sa-huon sow hokwe hoke liy ma-me ley. \v 3 Suw senkin, sa sokukwe hoko uwr hiy inaw lwak non, uwr prueyn se ma-liwak ankin, sow hokwe hokekwe senkin me, hokwe yokun-sa. Sawk hoko uruh hiy lokrue ankin, hokwe sow sohok ko ouon mon ma-lwak pey. Mo hok uwr prueyn se ma-liwak hi, hokekwe yokun-sa me lopa. \p \v 4 Hano wayh-om, hom seyn, sow so inour mon kokwe Krais so kueir po lokrue. Homkwe seme lokrue, homkwe uwr prueyn lokrue ko se ma ma-loksian se nion owhi kamon-aw non-wak e, seyr ayay God se leip sawan kow e. \x * \xo 7:4 \xt Ro 6:2,11\x* \v 5 Payhokuaw, enekwei hrom owhi ki ko ko lwayr yor non ma lwayr hokwe, God so sow yaprue hokwe hromo owh mon kokwe uron piap senkin senkin me mon-ie-ie, sa hromo owh hokwe yor piap-araw me seme mon yorpayor. Senkin lon menkin, yor piap-araw somokwe sawk lokrue ke leip sawan. \v 6 Sawk enkin kokwe krai, hreme ma lway pruwmapruw prosue mokwe, hromkwe po lokrue okriy hain. Payhokuaw, hrom sow ko krai ouon mon ma lwak hokwe, hremekwe po preisia ha. Suw senkin sehe lon, hrom yerki iwon non meio e, God so Niohney so yor non. Seyr sow mamey porih mon ma mey ko yerki mon pyay lopa lwak e. \x * \xo 7:6 \xt Ro 8:2; 6:4\x* \s1 God so sow hokwe weynpaweyn piap-araw me liy mon ousne o? \p \v 7 Hai, hromkwe penkin me ey mo? Hmey, sow o, yor piap-araw o, liy-liy-aw pak? Korey law-ar, God so sow hokwe yor piap-araw me hieyn korey. Okar, yor piap-araw hom penkin meio e, God so sow hok hane po mesair kow. Payhokuaw, hanekwe God so sow hok senkin me lopa lwak hokwe, “Peie lira way o”, lira way yor hok penkin lwak e, hakwe nonkway liy lwak ley. \x * \xo 7:7 \xt Kis 20:17; Lo 5:21\x* \v 8 Yor piap-araw hokwe yerki se pawk. Sawk God hiy me-kupaku-ok ke kow menkin, sohokwe yor piap-araw ko yerki se kampi kow. Yor piap-araw hokwe sawk hano uron mon kokwe lira way yor senkin senkin me seme mon ousne. Sawk sow lopa lwak hokwe, yor piap-araw hokwe po lokrue. \v 9 Paraw, ha su ma lwayr hokwe, hakwe peyr sow lopa lwayr. Wo, hakwe sawk me-kupaku-ok ke lonuayk nonkway menkin, yor piap-araw hokwe seyr su lousne wayr nok, hane mon okrue yay. \v 10 Hakwe senkin lira, me-kupaku-ok hreme su mon wayr e ma kow liok sokukwe, sawk lokrue kyai ke mon ousne. \p \v 11 Payhokuaw, yor piap-araw hokwe hano uron mon kokwe God so me-kupaku-ok ko kueir nonaw lousne nok, hane me warei-arei huonok nok, lokin kwor-ma-kwor okrue. \x * \xo 7:11 \xt Stt 3:13\x* \v 12 Suw senkin, God so sow hokwe pekney-weys. Seyr hyo me-kupaku-ok hokwe pekney-weys, luw-luw-aw, seyr yaprue ihey. \x * \xo 7:12 \xt 1 Ti 1:8\x* \v 13 Hmey, God so me-kupaku-ok, ihey-ar ma lwak sokukwe, hane po mon okrue pak? Korey law-ar. Sawk yor piap-araw hokwe hremekwe God so me-kupaku-ok yaprue ko kueir lokin kwor-ma-kwor krue, hrom senkin lira nonkway e, yor piap-araw hokwe pay so. Seyr me-kupaku-ok hokwe hreme senkin mesair kow, yor piap-araw hokwe piap-araw-araw. \p \v 14 Hromkwe nonkway, God so sow hokwe niohney so mon le, sawk hakwe uwr ki ko. Hanekwe po nakway, yor piap-araw ko mey me puraw meio sese yay wayr e. \v 15 Yor, ha ma mon omokwe, hakwe nonkway lwak pey. Payhokuaw, yor yaprue ha ma mon e ma nan somokwe, hakwe mon pey. Sawk yor piap-araw ha ma me-puar somokwe, hakwe sa seme mon. \x * \xo 7:15 \xt Ga 5:17\x* \v 16 Okar, hakwe God so sow ke kamaun sow uwr, sawk hano uron-ar hokwe sow ke kamaun sow e nan pey. Hano uron sohokwe hane senkin mesair kow, hakwe God so sow ke uron kamon-aw-aw non-wak. \v 17 Sawk weyn piap, ha ma mon mokwe, hakiaw mon pey, sawk yor piap-araw hano uron mon ma lwayr sohok mon. \v 18 Hakwe senkin nonkway, yor yaprue mokwe hano mon lwak pey. Hakwe hano owh yor piap-araw non se me. Payhokuaw, hano uron hokwe yor yaprue me mon e kaie kaie. Sawk hakwe liy mon ousne ley. \v 19 Payhokuaw, yor yaprue ha ma mon e ma nan somokwe, hakwe mon pey. Sawk yor piap-araw, ha ma me-puar sohom, seme mon wayr. \v 20 Hakwe yor, ha kar ma ley lopa me mon ankin, suw senkin mesair kow, yor senkin somokwe hakiaw mon wayr pey, sawk yor piap-araw hano uron mon ma lwayr sohok mon. \p \v 21 Sawk hakwe senkin lira, hromo owh mon kokwe sow kamon irweyk hok meio. Ha yor yaprue me mon e nan ankin, sawk hane nion kokwe yor piap-araw hokwaw non-wak. \v 22 Suw senkin, hano uron-ney hiykwe God so sow se kar ley ihey wayr. \v 23 Sawk hakwe senkin lira, hano owh mon kokwe sow kamon irweyk hok meio. Hokwe sow yaprue hano uron mon ma lwak se lono sous, sa yor piap-araw so sow hokwe hano owh mon sehe meio, sa hakwe yor piap-araw sohom mo kalabus-uwr sehe lwak. \x * \xo 7:23 \xt Ga 5:17; 1 Pi 2:11\x* \v 24 Wo, ha uwr piap-araw ey, hano lokrue-owh ohokwe, hanekwe posokwaw ma-kahya prosue ey so? \v 25 Hakwe God se me-ihey, hromo Hakamay Jisas Krais so kueir nonaw hokwe, hiykwe hreme po kahya huonok prosue. \x * \xo 7:25 \xt 1 Ko 15:57\x* \p Sawk hakwe senkin sehe kiy-wak, hano uron non kokwe hakwe God so sow ko mey-uwr. Sawk hano owhi yor piap-araw non hokwe, yor piap-araw ko sow ko mey-uwr lwak. \c 8 \s1 Hrom su ma lwayr ohokwe, niohney hiy hiy-mon wayr \p \v 1 Hakwe senkin sehe kiy-me, uwrsa Krais Jisas se nion ma non-okin nasay me kokwe heyn-non-ok liy me ley. \v 2 Payhokuaw, Krais Jisas se hokuaw kokwe, niohney so sow su ma mon wayr ey hiykwe hane kokwe sow, yor piap-araw ko o, lokrue ko o, sohom mo ouon ko me po kahror preisia ha. \v 3 Moses so sow hokwe krai lopa, mey yaprue liy meio ley, payhokuaw owhi ki ko hokwe nompou lwak. Sa mey, Moses so sow hok ma meio lopa kokwe God hiy po meio. Hiykwe hyo Ney norwayo se me-ha, sa yor piap-araw owhi ki ko mon ma lwak mokwe, yerki sohiy non heyn-non-ok po me. God so ney sohokwe, uwrsa ki ko mo owhi yor piap-araw non me hieyn non nake nok, yor piap-araw ke mon piapay. \v 4 God hiykwe senkin sehe lon, sa sow ko yor luw-luw-aw mokwe, hromo uwrsa, owhi ki ko ko lwayr yor non ma lwayr lopa, sawk Niohney so lwayr yor non ma lwayr, hromo owh mon ka meio ousne hrahra ha e hokuaw. \x * \xo 8:4 \xt Ga 5:16,25\x* \p \v 5 Uwrsa, owhi ki ko ko lwayr yor non ma lwayr homkwe, owhi sohok pay me nan kraiay me, hmo uron mokwe omeme seme-aw nan koukou-ay. Sawk uwrsa, Niohney so lwayr yor non ma lwayr homkwe, Niohney hiy pay me nan kraiay me, hmo uron mokwe omeme seme-aw nan koukou-ay. \v 6 Owhi ki ko hok lanok-anok ankin, hunkwe lokrue. Sawk Niohney hiy lanok-anok ankin, hunkwe lwayr peyow ey o, aymarowh o, seme lonok. \v 7 Sa uwr prueyn sekwe owhi ki ko hok lanok-anok ankin, hiykwe God so awia-pow lwak, payhokuaw, hiykwe God so sow ke lonuayk me pey. Sa okar kokwe senkin, hiykwe liy lonuayk me e ko. \v 8 Uwrsa owhi ki ko ke ma lonuayk me somokwe, God se kar liy mon ey ley. \p \v 9 Sawk hunkwe owhi ki ko ko lwayr yor non lwayr pey. Sa God so Niohney hiykwe hno uron mon lwayr ankin, hunkwe Niohney so lwayr yor non lwayr. Uwr, Krais so Niohney lopa lwak ankin, hiykwe Krais so korey. \x * \xo 8:9 \xt 1 Ko 3:16; 12:3\x* \v 10 Sawk Krais hiykwe hno uron mon lwayr ankin, hno owhi hokwe yor piap-araw me hokuaw kokwe lokrue, sawk hno niohney hiykwe God hiy hne luw-luw-aw ok ma me se hokuaw kokwe inaw lwayr. \x * \xo 8:10 \xt Ga 2:20\x* \v 11 Sa God, Jisas se lokrue ko se ma ma-me-sian so Niohney hiykwe hno uron mon lwayr ankin, God, Krais se ma me-sian hiykwe hno owhi lokrue ey ke seyn, liy ma-me-sian, God so Niohney hno uron mon ma lwayr so kueir nonaw. \p \v 12 Hano wayh-om, suw senkin, hromkwe mey kamon non. Mey sokukwe hromkwe hyaw liy lwak ley. Sawk hromo mey kokwe, owhi ki ko ko yor me meio ey korey. \v 13 Payhokuaw, hunkwe owhi ki ko ko lwayr yor non lwayr ankin, hunkwe ya lokrue a. Sawk hunkwe Niohney so krai non hokwe, yor piap-araw hno owh mon ma meio seme lokin kwor okrue ankin, hunkwe su lwayr. \x * \xo 8:13 \xt Ga 6:8; Kol 3:5\x* \v 14 Payhokuaw, uwrsa, God so Niohney hiy ma hiy-anok-anok anio mokwe, God so ney norwayo. \v 15 Payhokuaw, Niohney hne ma kow hokwe, hne mey-uwr puraw se hieyn mon meio sese yay niohney korey, seyr hne mon hok-a-hok niohney korey. Sawk Niohney, God hiy hne ma kow hokwe, hnekwe God so ney mon wak. Sa Niohney sohiy so krai non kokwe hromkwe senkin lokre me, “Aio, hano Aio!” \x * \xo 8:15 \xt Mak 14:36; 2 Ti 1:7\x* \v 16 God so Niohney hiykwe hromo niohney me nion siraw-aw senkin non-me-kumay, hromkwe God so ney. \x * \xo 8:16 \xt 2 Ko 1:22\x* \v 17 Sa hrom hyo ney ma lwak hokwe, hromkwe omeme ihey-ar, hiy hyo ney me ma kekie kow naruok mokwe ya lonokyaw a, seyr omeme, God hiy Krais se ma kekie kow mokwe, hromkwe hye nion ya non-swapeykyay onok a. Payhokuaw, hrom Krais so low me non-onok ankin, hromkwe seyr hyo panpaniowni yor kokwe ya non-onok a. \x * \xo 8:17 \xt Ga 4:5-7; MHO 21:7\x* \s1 Hromo liwak yor panpaniowni non omok lousne ey hiy non \p \v 18 Hakwe senkin lira nanpanan, enekwei enkin low hrom ma lway omokwe, hromkwe uron aiopey hay liy lowk nanpanan wayr ley. Payhokuaw, God so yor panpaniowni non hromo owh mon ma mon ousne hrahra ha ey hokwe, aw nak-ok yor sohom mo eir mon lwak. \v 19 Omeme lowpwarowp, God hiy ma monhre homkwe, God so ney hom kumay-ar lousne hrahra e nuw-iekuw. \v 20 Payhokuaw, omeme lowpwarowp God hiy ma monhre mokwe, homkwe lwayr peyow mey liy meio popriy ley. Hom senkin ma meio liok somokwe, suw hmo uron arian korey, sawk God hiykiaw po nuw-me-iaup. \x * \xo 8:20 \xt Stt 3:17-19\x* \v 21 Mo hom senkin lwak e hi, homkwe God se kokwe uron hyohyo liy lon, payhokuaw, omeme lowpwarowp God hiy ma monhre mokwe, omok kokwe preir kawk yor ko kalabus ko se ya kahya preisia kow ha a. Sawk homkwe preir kawk lopa lwak ey, seyr God so yor panpaniowni non lanio sayok ihey ey. \p \v 22 Hromkwe senkin nonkway, omeme lowpwarowp God hiy ma monhre homkwe, ya non nak-oum nonaw nuw-wak wayr, sa, ney ma liwak hok ma nak-oum ke hieyn. Homkwe paraw nuwnak-kamamyow pie, enekwei ohiy seyn, nak-kamamyow nonaw nuw-wak. \v 23 Sawk omeme lowpwarowp God hiy ma monhre homkwaw nak-kamamyow pey. Hrom God so Niohney non seyn, pa kiy-kamamyow. Hromkwe God so Niohney so maym peyr-ar ma leip sawan pie hom non. Sa enekwei hrom ma nak-kamamyow ohokwe, hromkwe God hiy hreme hyo way-mno ney-ar mon wak e naruok, seyr hromo owh hrawey hrawey me kalabus ouon ko me hrorsay kow ha e. \x * \xo 8:23 \xt 2 Ko 5:2-4\x* \v 24 Payhokuaw, enekwei God hiy hreme ma huonok prosue hokwe, hromo uron hokwe God se hyohyo sehe lon wayr. Hunkwe God so omeme har mokwe uron hyohyo lon ankin, omeme senkin somokwe hunkwe peyr liy lira ley. Payhokuaw, God hiy omeme har, hwon ma naruok mokwe hne kow ankin, hai, hunkwe omeme senkin somokwe uron hyohyo liy ma-lon o? Korey, payhokuaw, hunkwe po lonok. \v 25 Sawk hromkwe omeme yaprue, hrom ma lonok lopa mokwe, uron hyohyo lon ankin, hromkwe omeme somokwe meinkiowp-aw nakrok naruok wayr. \p \v 26 Seyr liyliy-aw, God so Niohney hromo mon ma lwak hiykwe hrom nompou ma lwak me hiymon. Hromkwe ok, God se yaprue mesopok ey hokwe, nonkway lwak pey. Sa Niohney sohiykiaw kamamyow yor nonaw hiy-mesopok. Hyo kamamyow-ok kokwe iwar mo ok non kokwe liy mesor kumay ley. \v 27 Sa God, hiy hromo uron me ma lira soway nonkway hokwe, Niohney so uron se nuw-nonkway popriy. Payhokuaw, Niohney hiykiaw kristen-uwrsa me ma hiy-mesopok hokwe, hiykwe God so uron-ar arian so meyki pyay mesopok. \x * \xo 8:27 \xt Sng 139:1\x* \p \v 28 Yor lowpwarowp hromo owh mon ma lousne mokwe, hromkwe senkin nonkway, God hiykwe uwrsa hye uron-pi ko-ar ma lwak, seyr hyo uron arian non ma me-huonok me yaprue liy hiymon. \x * \xo 8:28 \xt Ef 1:11\x* \v 29 Uwrsa, God hiy ki se ma monhre lopa non ma nonkway mokwe, hyo Ney norwayo se hieyn lwak e po lahan iaup. God hiykwe senkin sehe lon, hyo Ney norwayo hiykiaw kokwe, peyr-ney lwak e, hyo nay-ih-nayh kraiar mo ompok mon. \x * \xo 8:29 \xt Kol 1:18; Hi 1:6\x* \v 30 Seyr uwrsa, hiy ma lahan iaup somokwe, hiykwe hme po nak-me-huonok. Seyr uwrsa hiy ma me-huonok somokwe, hiykwe hme luw-luw-aw po nak-mon wak, seyr uwrsa hiy luw-luw-aw ma mon wak somokwe, hiykwe hyo yor panpaniowni non se po nak-kow. \s1 God so uron-pi ko-ar hokwe liy piar sous ley \p \v 31 Hai, God so yor senkin somokwe, hromkwe penkin lira me ey so? Hreme kokwe posokwaw mon piap ley, payhokuaw God hiykwe aw hreme hiy-orok. \x * \xo 8:31 \xt Sng 118:6\x* \v 32 God hiykwe hreme aw liy lono ley, payhokuaw, hiykwe hyo Ney Norwayo arian se kokwe ma-sosor prosue pa. Sawk hiykwe hyo Ney sohokwe, hreme hokuaw kow, ay naws prawk kow ey se hieyn. Hiy hyo Ney Norwayo se ma kow hokwe, suw senkin mesair kow, omeme lowpwarowp seyn, hiykwe hreme ya kow a. \v 33 Uwrsa, God hiy ma lahan iaup mokwe, hme kokwe heyn-non-ok posokwaw me ley. Payhokuaw, uwrsa senkin me luw-luw-aw-ok ma me uwr hokwe, God hiykiaw. \x * \xo 8:33 \xt Ais 50:8-9\x* \v 34 Hreme kokwe uwr prueyn hiykwe heyn-non-ok liy me o? Korey. Payhokuaw, Krais Jisas hiykwe po lokrue. Sa mey kamon hiy ma lokrue so eir mon ma lwak hokwe senkin, hiykwe ki-eyh ko se po ma-loksian. Seyr enkin kokwe hiykwe God so iha sayar mon lwak, hreme hokuaw hiy-mesopok. \v 35 Krais hiy hreme uron-pi ko-ar ma lwak hokwe, posokwaw piar sous ley. Suw senkin, low senkin senkin o, enekwei piap o, yor piap-araw hreme ma mon yorpayor o, siowp lokrue enekwei o, owh ko omeme lopa ma lwak o, yor hreme ma mon kuayk piapay ey o, yor hreme ma lokin kwor okrue ey o, somokwe Krais so yor hreme uron-pi ko-ar ma lwak se liy piar sous ley. \v 36 God so mamey porih hokwe mo senkin mey, \q1 “Hne hokuaw hokwe, hremekwe enekwei enekwei lokin kwor-ma-kwor okrue e mon wayr. Hreme kokwe sipsip me hieyn lokin kwor ei a e mon.” \rq Sng 44:22\rq* \p \v 37 Sawk yor senkin senkin hromo owh mon ma lousne somokwe, hromkwe Krais hreme uron-pi ko-ar ma lwak so kueir nonaw akre akre swakakar. \v 38 Hakwe senkin nuw-nonkway, lokrue yor o, su lwayr yor o, ensel o, nowawruw lowpwarowp o, seyr yor pokon ko o, yor yaw ko o, krai senkin senkin o, \v 39 seyr nonkumey ayaw ko o, seyr ki ouon-ar ko o, seyr ompay senkin senkin ki mon ma lwayr sohom seyn, hom lowpwarowp homkwe God hiy hreme uron-pi ko-ar ma lwak hokwe, liy piar sous ley. Hromo Hakamay Jisas Krais so kueir nonaw hokwe, God so uron-pi ko-ar hokwe hromo. \c 9 \s1 God hiy Israel me ma me-iaup hiy non \p \v 1 Ok, ha ma kiy-me omokwe, Krais so inour mon kokwe ok-ar me. Hano nanpanan yor uron ko, Niohney Pekney-weys hiy ma hiy-wayr ohokwe, hane senkin me-kow, hakwe okar. \v 2-3 Hano uron hokwe ipey-ar lowk kworpakwor, seyr enekwei enekwei, lon-kane sow eyn sehe lwak wayr-wayr, ha hano uwrku arian, hano nioh siraw-aw Israel me nan ankin. Payhokuaw, hano uron hokwe senkin nan, hme me-huonokyaw prosue ey me hokuaw kokwe, God hiy hane hruo-yay kow hokwe, seyr hane Krais so meiaw mon ka-osi ha hokwe, yaprue. \x * \xo 9:2-3 \xt Kis 32:32\x* \v 4 Payhokuaw, homkwe God so uwrsa, hiykwe hme kokwe hyo ney arian me hieyn po way mno, seyr hyo panpaniowni hokwe hme po mesair kow hrahra ha. Seyr sokior-ok hiy ma me-sakon kawk o, Sow o, somokwe hmo iha mon po kow. Homkwe kampueys me-ihey yor okar-ar non, seyr homkwe God so me-loray-ok mokwe papo lonok. \x * \xo 9:4 \xt Kis 9:4\x* \v 5 Homkwe Hibru mo iwey-om, uru ipey-ar non mo ney-nona, sa Krais, hiykwe hmo uwrku mon lousne. Hiykwe lowpwarowp mo God, hye kokwe senkin-aw ka lowk nakie wayr-wayr. Okar. \p \v 6 Hakwe senkin me pey, God so ok-loray Israel me ma kow kokwe puraw kow, ayay leip pa. Payhokuaw, Israel mo ney-nona lowpwarowp mokwe Israel-ar korey. \v 7 Seyr Abraham so ney-nona seyn, hmo lowpwarowp me kokwe Israel-ok liy me ley. Payhokuaw, God so ok mamey porih ko kokwe Abraham se senkin mekow, “Hno ney-nona-ar mokwe, Aisak so nioh non-aw ma lousne sohomkwaw.” \rq Stt 21:12\rq* \p \v 8 Ok sohok ko meyk-ar kokwe senkin, God so ney-nona mokwe, uwrsa, hromo yor arian non ma kekie nona korey. Sawk God so ney-nona mokwe, uwrsa, God so ok-loray arian non ma lousne sohomkwaw. Uwrsa senkin somokwe Abraham so ney-nona-ar liy me. \x * \xo 9:8 \xt Ga 4:23\x* \v 9 Payhokuaw, Abraham se kokwe senkin me-loray, “Hakwe, enekwei ha ma liaup sohiy non ma-le ankin, Sara hokwe ney norwayo non lwak ey.” \rq Stt 18:14\rq* \p \v 10 Sawk hakwe senkin makiynak-me saronay. Rebeka ko ney prueysyar hohkwe aio kamon-aw. Hiykwe hromo iwey Aisak. \v 11-12 Sawk Rebeka hok ney liwak lopa non hokwe, seyr komkiow-ney hom peyr, yor yaprue o, yor piap o, seme ma mon lopa hokwe, God hiykwe Rebeka ke senkin me-kow, “Ney hakamay hiykwe ney noprawey so ouon mon lwak ey.” Suw senkin mesair kow, God hiykwe uwrsa hiy ma liaup mokwe, hyo uron arian nonaw lahan iaup. Hiykwe mey yaprue hrom ma meio me lahan iaup pey. \x * \xo 9:11-12 \xt Stt 25:23\x* \v 13 God so mamey porih hokwe mo senkin me, “Hakwe Jekop se kokwe uron-pi ko-ar po nuw-wak, sawk Iso se kokwe awnie awnie-aw po lira.” \x * \xo 9:13 \xt Mal 1:2-3\x* \p \v 14 Hai, hromkwe penkin ma-sahre me ey mo? Hmey, God hiy senkin ma lon hokwe, luw-luw-aw korey ko? Korey law-ar. \v 15 Suw senkin, God hiykwe Moses se senkin po me-kow, \q1 “Hano uron hokwe uwr pohe lowk e, hakwe liy lowk. Seyr hano uron hokwe uwr pohe hiy-mon woro-woro e nan e, hakwe liy hiy-mon woro-woro.” \rq Kis 33:19\rq* \p \v 16 God hiy hreme ma lahan iaup hokwe, hromo uron pay me nan e, seyr hrom pay mey me meio e, seme lahan iaup pey. Sawk hreme kokwe, hiykwe hyo uron lowk yor arian nonaw lahan iaup. \x * \xo 9:16 \xt Ef 2:8\x* \v 17 Payhokuaw, God so mamey porih hokwe Isip mo king se senkin me, “Ha hne king ma mon wak so meyk-ar hokwe senkin, hakwe hno owh mon meio e mon, hano krai seirpey-ar se meio mesair kow hrahra e. Seyr hano uru hokwe uwrsa kipay serey serey suko hom ka mesor nakian nakian e.” \x * \xo 9:17 \xt Kis 9:16\x* \v 18 Hromkwe sa senkin seme nonkway, God hiykwe uron uwr pohe lowk e, hiykwe uron liy lowk, sawk hiykwe poso uwr so uron se mon mein-mein yay e mon e, hiykwe liy mon mein-mein yay. \p \v 19 Sawk hmo prueyn hiy hane senkin kiy-me lak, “Senkin lwak ankin, hai, God hiykwe uwrsa me kokwe heyn-non-ok panoke me o? Hai, God so uron ko mokwe uwrsa posokwaw me-sous ey mo?” \v 20 Hano wayh ara, hunkwe penkin uwr so, hwon God se senkin ma ma-sahre me sohokwe? Yiawk, ki non ma nekie hor hiykwe, hye nekie-hor-uwr se senkin liy ma-sahre me ley: Ha enkin ma lwak ohokwe, hunkwe hane senkin panoke nekie hor so? \x * \xo 9:20 \xt Ais 29:16; 45:9\x* \v 21 Yiawk se nekie-hor-uwr hiykwe, ki-kosi so eir mon lwak, seyr hiy pay se nekie hor e nan e, liy nekie hor. Sa kosi-hou kamon-aw hokwe hiykwe, yiawk kreys non liy nekie hor. Kamon hokwe mey aiopey hay mo, kamon hokwe mey nopre nopre har me nak-meio ey. \x * \xo 9:21 \xt Jer 18:6\x* \p \v 22 God hiykwe yiawk nekie-hor-uwr se hieyn liyliy-aw po meio. Hiykwe hyo aw-mar o, krai o, seme mesair kow e mon. Sa hiykwe, uwrsa hyo aw-mar ouon mon ma lwak, seyr mon piapay e ma iaup mokwe, meinkiowp-yor nonaw lwayr ira. \v 23 Hiykwe senkin sehe lon, hyo yor ihey-ar panpaniowni non me mesair kow nonkway e, uwrsa hyo uron lowk yor ouon mon ma lwak seme. Uwrsa somokwe God hiykiaw ma me-iaup koruay hom non, hyo panpaniowni se lonok e. \v 24 Mo hrom seyn, hiykwe hreme po nak-me-huonok. Juda me-aw me-huonok pa, sawk uwrkayn irweyk me seyn, po nak-me-huonok. \v 25 God hiykwe profet Hosea so mamey porih mon kokwe senkin me, \q1 “Uwrsa paraw hano uwrsa ma lwak lopa mokwe, hakwe hme senkin ya me a: Homkwe hano uwrsa arian. Seyr uwrku, ha uron-pi ko-ar ma lwak lopa mokwe, hakwe hme kokwe, senkin ya me a: Homkwe hano uron-pi ko-ar.” \rq Hos 2:23\rq* \p \v 26 Seyr, \q1 “Yier kamon so uwrsa God hiy senkin ma me, ‘Homkwe hano uwrsa korey,’ yier sohiy so uwrsa mokwe God hiykwe senkin me ey, ‘Homkwe God wayr peyow ey so ney-ar.’” \rq Hos 1:10\rq* \p \v 27 Profet Aisaia hiy Israel-uwrsa me ma me hokwe, hiykwe senkin lokre me, \q1 “Mo Israel mo uwrsa hom wosion sour-yawp-ar ko me hieyn kraiar lwak hi, Hakamay hiykwe har-har-aw huonokyaw prosue ey. \q1 \v 28 Payhokuaw, God hiykwe uwrsa ki mon ma lwak mokwe, aheyr aheyr nonaw lira mesor anon anon pariawey ey.” \rq Ais 10:22-23\rq* \p \v 29 God so mamey, Aisaia hiy ma mey kokwe mo senkin ma-nak-me, \q1 “Sawk Hakamay Seirpey-ar hiykwe Juda mo uwrsa har-har-aw me su isay lwayr lopa hokwe, hromkwe uwrsa lopa po lwak, yier Sodom, Gomora leys se hieyn po mon piapay pror kawk lowpway.” \rq Ais 1:9\rq* \s1 Israel homkwe Krais se nan kiykiy-ay pa \p \v 30 Hai, hromkwe sawk penkin me ey mo? Hromo ok mokwe senkin, mo uwrkayn irweyk, mey God so nene mon luw-luw-aw lwak ey me meio wayr pa lwak hi, hme kokwe luw-luw-aw ok po me, Hakamay se ma nan kiykiy-ay yerki so kueir nonaw. \v 31 Sawk Israel hom luw-luw-aw lwak e ma mon mokwe, homkwe Moses so sow me pyay meio wayr. Sawk homkwe yerki sohiy non kokwe, God so nene mon luw-luw-aw pase lwak e. \v 32 Hai, homkwe luw-luw-aw lousne pa, payhokuaw lwak mo? Suw senkin, homkwe Hakamay se ma nan kiykiy-ay yerki so meyki ley pa. Sawk homkwe Moses so sow me pyay meio yerki nonaw luw-luw-aw lwak e mon lokruok. Hom senkin ma pyay mokwe, homkwe sawk leykawn mein kamon mon omor-sway sayah-ayah makuayk. \x * \xo 9:32 \xt Ais 8:14\x* \v 33 God so mamey porih hokwe mo senkin mey, \q1 “Mnuw Saion mon kokwe, hakwe mein kamon, uwrsa hom serey sway sayah-ayah makuayk ey hokwe, po lyay. Mein sohokwe uwrsa me mon makuayk ey. Sawk uwr mein sehe posokwaw nan kiykiy-ay e, hiykwe owh-mar liy lon ley.” \rq Ais 28:16\rq* \c 10 \p \v 1 Hano wayh-om, hano uron hokwe senkin nan koukou-ay, seyr God se senkin nak-mesopok wayr, God hiykwe Israel me ka me-huonok prosue. \v 2 Payhokuaw, hakwe ha ma lira se liy me-sor kumay kow, Israel-uwrsa hom God so mey me ma meio somokwe, kwa nuw-iekuw. Sawk hmo mey senkin senkin somokwe, God so nonkway arian non meio pey. \v 3 Israel-uwrsa homkwe yor luw-luw-aw God so mon ma le mokwe, nonkway lwak pa. Sawk hom luw-luw-aw lwak ey hokwe, hmo yerki arian non meio ousne lokruok. Homkwe sa God so yerki, uwrsa me luw-luw-aw mon wak ey sohiy so ouon mon lwak pa sehe lwak. \v 4 Suw senkin, Moses so sow ko ok-ku ipey-ar pariawey-ar kokwe, Krais hiykiaw. Seyr uwrsa lowpwarowp Krais se posokwaw nan kiykiy-ay e, hme kokwe luw-luw-aw ok me ey. \s1 God so me-huonok prosue yor kokwe uwrsa lowpwarowp mo \p \v 5 Moses hiykwe luw-luw-aw lwak yor, sow ko yerki non ma mon ousne hokwe, senkin mey kumay: “Uwr, sow ko meyki ma pyay meio hiykwe yerki sohiy nonaw lwayr peyow.” \x * \xo 10:5 \xt Wkp 18:5\x* \v 6 Sawk hrom nanpanan kiykiy-ay yor ko kueir nonaw luw-luw-aw lwak ey hokwe, God so mamey porih hokwe senkin me, “Hmo uron mokwe senkin peie nan me o, ‘Nonkumey mon kokwe posokwaw lie ey so?’ (Krais se lie huonok ey hokwe). \x * \xo 10:6 \xt Lo 30:12\x* \v 7 Seyr hunkwe senkin peie me o, ‘Poup mo yier mon kokwe posokwaw lokumey ey so?’” (Krais se lokumey huonok ey hokwe). \x * \xo 10:7 \xt Lo 30:13\x* \v 8 God so mamey porih hokwe senkin me, “God so ok-ihey kokwe meiaw mon lwak pey, hno ohriar mon lwak. Ok sokukwe hno woki mon o, uron mon o, serey lwak.” \rq Lo 30:14\rq* \p Somokwe Hakamay se ma nan kiykiy-ay ok, hrom ma mesor hom non. \p \v 9 Seyr senkin, sa hunkwe hno woki non senkin mesor hrorsay ankin, Jisas hiykwe Hakamay-ar, seyr hno uron hokwe senkin nan kiykiy-ay ankin, God hiykwe Jisas se kokwe lokrue yier ko se inaw po ma-me ok sian wayr, suw God hiykwe hne ya me-huonok prosue a. \v 10 Payhokuaw, hno uron, Hakamay se ma nan kiykiy-ay hokwe, God hiykwe hne luw-luw-aw-ok po me. Seyr hno woki hok, Hakamay se ma me-hrorsay hokwe, God hiykwe hne po me-huonok prosue. \v 11 Payhokuaw, God so mamey porih hokwe mo senkin me, “Sawk uwr hye posokwaw nan kiykiy-ay e, yor senkin senkin mokwe hye liy mon owh-mar ley.” \rq Ais 28:16\rq* \p \v 12 Suw senkin, God so nene mon kokwe uwrsa Juda ko o, uwrkayn irweyk o, homkwe irweyk irweyk korey. Payhokuaw, uwrsa lowpwarowp sohom mo Hakamay hokwe mo hromo Hakamay prueyn-awaw hiykwaw. Hye kokwe uwrsa posokwaw mesopok me, hme lowpwarowp mokwe hiykwe yaprue liy hiymon popriy ihey. \x * \xo 10:12 \xt Ap 15:9\x* \v 13 Payhokuaw, ok mamey porih mon ma lwak kokwe seyr senkin me, “Uwrsa lowpwarowp Hakamay so uru se posokwaw mowie mesopok e, Hakamay hiykwe hye liy me-huonok prosue.” \rq Jol 2:32\rq* \p \v 14 Sawk Israel-uwrsa homkwe Hakamay se nan kiykiy-ay lopa lwak hokwe, hai, homkwe Hakamay se penkin me-sopok o? Seyr hom God so ok ke lonuayk lopa lwak hokwe, hai, homkwe Hakamay se penkin nan kiykiy-ay o? Seyr God so ok kokwe uwr prueyn hiy Israel me me-sor kumay kow pa lwak hokwe, hai, homkwe penkin lonuayk o? \v 15 Sawk God so ok ke ma mesor-kow-uwr se yier kamon mon me-ha lopa lwak hokwe, hai, God so ok kokwe yier sohokwe penkin mesor nakian nakian o? God so mamey porih hokwe mo senkin me, “Uwr, God so ok-ihey ke yier kamon mon ley anio sor kow e ma nan sohokwe, uron sohokwe yaprue ihey-ar.” \rq Ais 52:7\rq* \p \v 16 Sawk Israel-uwrsa God so ok-ihey ke ma lonuayk homkwe, mo har-har-aw po pyay meio. Payhokuaw, profet Aisaia hiykwe mo senkin po mey, “Hakamay ara, ok, hrom ma me-sor sanion sow kokwe, uwr posokwaw nan kiykiy-ay so?” \x * \xo 10:16 \xt Ais 53:1\x* \v 17 Suw senkin, uwrsa mo nan kiykiy-ay yor mokwe, God so ok me ma lonuayk mo kueir lousne. Seyr uwrsa, hom ok seme ma lonuayk mokwe, mo uwr har hom Krais so ok me ma mesor kow mo kueir lonuayk. \v 18 Sawk hano mesopok senkin lwak: Hai, Krais so ok mokwe Israel-uwrsa homkwe lonuayk pa mo? Oo, homkwe papo lonuayk. God so mamey porih hokwe mo senkin me, \q1 “Uwr, God so ok me ma lanio sor kow mo wouk-ok mokwe, kipay lowpwarowp mon po nak-ey neyney. Seyr hmo ok mokwe, ki so por lowpwarowp mon po lonuayk liyay.” \rq Sng 19:4\rq* \p \v 19 Ha ma-mesopok: Hmey, Israel homkwe Krais so ok mokwe nonkway popriy pa mo? Korey, homkwe ok somokwe lawk-lawk pey. Paraw kokwe Moses hiykwe God so ok kamon kokwe senkin mey pie, \q1 “Hakwe uwrku kamon uru lopa se sehe me-huonok ey, hano uwrsa arian hom ka lira way ompeys-ma-peys. Seyr hakwe uwrsa nonkway yaprue lopa me seme hiymon ey, hano uwrsa arian hom ka lon hohuaw.” \rq Lo 32:21\rq* \p \v 20 Seyr profet Aisaia hiykwe hok lopa non senkin mesor kraiay, \q1 “Uwrsa, hane ma lanio pawk lopa homkwe hane po lirway. Seyr hakwe uwrsa, hane ma mesopok lopa hmo owh mon po lousne hrahra.” \rq Ais 65:1\rq* \p \v 21 Sawk ok kamon Israel-uwrsa me ma me kokwe, senkin, \q1 “Enekwei enekwei, hakwe uwrsa hano ok me ma kamaun sow o, seyr hane ma me-puar ono o, seme nakray me-huonok lokruok.” \rq Ais 65:2\rq* \c 11 \s1 God hiy Israel me uron ma lowk hiy non \p \v 1 Sa hakwe hme senkin ma-mesopok: Hmey, God hiykwe hyo uwrsa arian me papo me-puar lowpway? Korey law-ar. Payhokuaw, mo hakiaw seyn, Israel-uwr prueyn hiy non. Hakwe Abraham so ney-nona, seyr Benjamin so uwrku ko. \x * \xo 11:1 \xt 1 Sml 12:22; Sng 94:14; Fl 3:5\x* \v 2 God hiykwe hyo uwrsa arian hiykiaw peyr-mon-ar ma nuw-iaup pie me kokwe, korey me-puar lowpway pa. Homkwe ok mamey porih mon paraw ma mey ke kwa nanpanan. Ok sokukwe senkin mey: profet Elaija hiykwe Israel-uwrsa me kar ley lopa ma lwak hokwe, hiykwe God se senkin mesopok kraiay, \v 3 “Hakamay, Israel homkwe hno profet me po lokin kwor-ma-kwor okrue. Seyr hno alta, omeme yaprue me naws kow ey me po lokin housay lowpway. Hakwe hakiaw-aw kiy-nuw-wak, seyr homkwe hane ma lokin kwor okrue e nakrion say lokruok.” \x * \xo 11:3 \xt 2 Kin 19:10,14\x* \v 4 Hai, God hiykwe hye kokwe penkin ma-sahre onuayk me so? Hiykwe Elaija se senkin ma-sahre onuayk me, “Ara, hano uwrsa arian Israel me kokwe, hakwe 7000 sankaw po lira lahan me-iaup prosue. Uwrsa somokwe okrei-god Bal se kokwe pamuow kampueys pa.” \x * \xo 11:4 \xt 1 Kin 19:18\x* \v 5 Seyr enekwei enkin ohiy seyn, God hiykwe hyo maym kow yor ko kueir nonaw, Israel-uwrsa har-har-aw ney-aw lira lahan me-iaup prosue nonaw lwak. \v 6 God hiy Juda me ma lira lahan iaup hokwe, hyo maym kow yor ko kueir nonaw lahan iaup, sawk hiykwe mey, Juda hom ma meio me lahan iaup pa. Payhokuaw, God hiykwe uwrsa, mey hom ma meio me lahan iaup hokwe, God so maym kow yor kokwe maym-ok liy me ley. \x * \xo 11:6 \xt Ga 3:18\x* \p \v 7 Hai, Israel-uwrsa mokwe penkin lwak a? Mo hom mey senkin senkin me God se nakrion say meio kow liok, homkwe God so luw-luw-aw yor ke lonok pa. Sawk uwrsa har, God hiykiaw ma lahan iaup homkwaw lonok. Sawk hmo har mo uron mokwe, God hiykiaw ku-mein me hieyn nuw-mon hihi-yay. \v 8 God so mamey porih hokwe mo senkin me, \q1 “God hiykwe uwrsa seme kokwe, niohney ley-hon-a-hon ey se kow. Homkwe nene non, sa liy lira ley. Homkwe nweyk non, sa liy lonuayk ley. Enekwei ohiy seyn, homkwe senkinaw lwak wayr.” \rq Lo 29:4; Ais 29:10\rq* \p \v 9 Devit hiykwe seyr ok liy-liy-aw senkin me, \q1 “Hmo ayay hokruw-a yor sokukwe, inor-naw ke hieyn ka lousne, seyr naw-pway ke hieyn ka lwak. Homkwe seyr ka makuayk, seyr hmo heyn me hokuaw kokwe hmekwe ka ma-sahre mon piapay. \rq Sng 69:22\rq* \q1 \v 10 Uwrsa sohom mo nene mokwe waw-pow ka lyay, sa homkwe lira pa ka lwak, seyr hmo sumow mokwe enekwei enekwei hmo low arian hom ka lyay low-a-low eymueys kawk kumey.” \rq Sng 69:23\rq* \p \v 11 Hakwe hme senkin sehe makiy-me-sopok ey: Hai, Israel hom ma lour sayah-ayah mokwe, homkwe po nuw-makuayk sawor-awor ha lowpway? Korey law-ar. Sawk Israel mo kamaun sow yor ko kueir nonaw hokwe, God so huonok-prosue-yor hokwe uwrkayn irweyk mo owh mon sokwe lousne. God hiykwe senkin sehe lon, Israel hom uwrkayn irweyk me lira way ompeys ma-peys e. \x * \xo 11:11 \xt Ap 13:46\x* \v 12 Suw senkin, Israel mo kamaun sow yor ko kueir nonaw hokwe, God hiykwe hyo maym ihey-ar mokwe uwrsa poya-poya mo owh mon po mon ousne. Seyr Israel hom meiaw mon ma lour anyan nok ko kueir nonaw hokwe, God hiykwe sawk uwrkayn irweyk me seme maka-sahre huonok hiymon ihey. Israel hom ma makuayk hokwe, uwrsa ki serey serey suko me hiymon, hom God so owh mon ley e. Hakwe sawk senkin sehe nan, Israel lowpwarowp hom God so owh mon ma-le swa-hokruw konpakon ankin, yor sokukwe God so maym kow yor ihey-ar ke mon ousne ey, paraw hrom ma lira lopa senkin. \p \v 13 Ok, ha ma kiy-me okukwe, hakwe hme uwrkayn irweyk me kiy-me. Aposel-mey, ha uwrkayn irweyk mo ompok mon ma kiy-meio ohokwe, hakwe ipey-ar nuw-nan. \v 14 Hakwe aposel-mey sokukwe senkin sehe meio, hano uwrku Israel homkwe, God hiy uwrkayn irweyk me ma hiymon me ka lira way ompeys-ma-peys. Seyr Israel har-har-aw me God hiy yerki sohiy so kueir ka me-huonok prosue. \v 15 Payhokuaw, God hiy Israel me ma lour swaweyr yay ha hokwe, hiykwe mey yaprue kamon, senkin ma-sahre mon ousne. Mey yaprue sokukwe senkin: Hiykwe uwrsa lowpwarowp hyo awia-pow ma lwak mokwe, yerki hom hyo wayh ihey-ar lwak ey ke po kampi kow. God hiy Israel me ma lour swaweyr yay ha so ayay mokwe, yaprue senkin me leip ankin, hai, God hiy Israel poya-poya me ma-huonokyaw yawriy ankin, mey sohok ko ayay mokwe penkin me leip ey so? God hiy hme ma ma-me-huonok yawriy sohokwe, lokrue uwrsa me su ma me-sian wayr me hieyn. \v 16 Homkwe nonkway, hunkwe ihey mo naw-kopi peyrmawk ko ke God se kow pie ankin, ihey mo naw kopi sokukwe pekney-weys lwak. Seyr ihey mo naw kopi sokukwe sawk hno ihey mo naw lowpwarowp me pekney-weys mon ousne liyay. Seyr now kamon so meyk hokwe pekney-weys lwak ankin, kueim lowpwarowp mokwe seyr pekney-weys lwak. \p \v 17 Israel homkwe oliv-now wueir-ar mon ma saro se hieyn. Sawk oliv-now sohiy so kueim har mokwe papo nekie kama-pwa kuayk sakuayk. Sawk uwrkayn irweyk hunkwe, oliv-now sapa ko so kueim ke hieyn. Hnekwe ka-nekie kaun nok ok, oliv-now-ar so kueim mo yop-yop mon nak-saronay osi hor kraipakrai. Hunkwe sawk oliv-now-ar sohiy so nioh se non-owswa-liy kowp-kowp ie. \x * \xo 11:17 \xt Ef 2:11-19\x* \v 18 Sawk hunkwe senkin peie nak-me-heyr o, “Hakwe oliv-kueim wueir ko mo eir mon lwak.” Sawk hunkwe nak-me-heyr e nan ankin, hunkwe peyr ok okwe kwa nanpanan. Hunkwe oliv-now sohiy so meyk se hiymon owk naw-a-naw ie pey, sawk oliv-now sohiy so meyk hokwe hne hiy-mon owk naw-a-naw ie. \v 19 Sawk hmo prueyn hiy senkin nak-me-heyr lak, “Oliv-now-ar so kueim mokwe seme lon kama-pwa, hane hmo yop-yop mon nak-saronay osi hor meio way kraipakrai e.” \v 20 Mo okar. Sawk Israel me kokwe seme nekie kama-pwa sow, payhokuaw, homkwe Hakamay se nan kiykiy-ay pa. Sa hunkwe sehe lorok kraiay, payhokuaw, hunkwe nan kiykiy-ay. Hwon senkin ma lorok se, hno uru arian se peie nak-owk nakie o, sawk hunkwe kwa nak-hok. \v 21 Payhokuaw, hunkwe kwa nanpanan, God hiykwe oliv-now-ar so kueim mokwe ma-isay wak lopa lwak ankin, hne seyn, hiykwe liy ma-isay wak ley. \p \v 22 Hunkwe God so nan ihey yor o, hyo me-hripahri-ok o, seme kwa nanpanan. God so me-hripahri-ok kokwe uwrsa ma makuayk sakuayk me po mesair kow. Sawk hunkwe hyo nan ihey yor ke-aw nakruok ankin, hiykwe hnekwe hyo nan ihey yor kokwe senkinaw-aw mesair kow ey. Sa hunkwe God so nan ihey yor ke lokriy hain ankin, hnekwe nekie kampwa lway swasow. \x * \xo 11:22 \xt Jon 15:2,4\x* \v 23 Sawk Israel homkwe hmo kamaun sow yor seme preisia hain ankin, hmekwe hmo yop arian, hom paraw ma lwak mon, ma-nak-saronay osi hor meio way kraipakrai ey. Payhokuaw, mey senkin mokwe God hiykwe liy mon ousne. \v 24 Suw senkin, hunkwe kueim oliv-now sapa ko me ma nekie pwa-say me hieyn. Sawk mo hwon oliv-now sapa ko so kueim ke hieyn lwak liok, hne kokwe oliv-now-ar mon po nak-saronay osi hor meio way kraipakrai. Sawk omok kokwe God hiykwe Israel mo kueim, paraw ma nekie pwa-say seme manak-saronay osi hor meio way kraipakrai ankin, sohokwe hyekwe honon honon liy lwak ley, payhokuaw, homkwe mo oliv-now serey suko arian. \s1 Israel lowpwarowp me kokwe ya ma-kahya huonok prosue a \p \v 25 Hano wayh-om, hakwe senkin nan, homkwe God so ouon-aw-ok kamon ke kwa nuw-nonkway. Sawk homkwe God hiy hme ma me-huonok me hmo uru arian me lowk nakie lak. Ouon-aw-ok sokukwe senkin, Israel mo yor, makwey ku-mein ma lwak mokwe, senkinaw lwak wayr lopa. Sawk God hiykwe Israel me kokwe enekwei uwrkayn irweyk lowpwarowp hom God so owh mon le lowpway non, manuw-me-huonokyaw prosue lowpway ey. \v 26 Sawk yerki sohiy non kokwe, God hiykwe Israel lowpwarowp me maka-me-huonok prosue ey. God so mamey porih hok ma me, senkin, \q1 “Omok kokwe uwr prueyn, Israel me kahya huonok prosue ey hiykwe, mnuw Saion ko se le ey. Hiykwe Jekop so ney-nona mo yor God se meyki ma kankoum sow, seme mon-say kow ey. \q1 \v 27 Hakwe Israel mo weynpaweyn piap-araw me monsay kow hokwe, hakwe sokior-ok enkin hme nion non-me-sakon kawk ey.” \rq Ais 59:20-21\rq* \p \v 28 Israel hom God so ok-ihey ke ma kamaun sow mokwe, homkwe sawk God so awia-pow seme lwak. Sawk Israel mo kamaun sow yor ke hokuaw kokwe, God hiykwe hme uwrkayn irweyk mo yerki se kampi kow. Sawk God hiy Israel mo iwey-om me ma lira lahan iaup huonok se hokuaw kokwe, hiykwe Israel me uron-pi ko-ar sehe lwak. \v 29 Payhokuaw, God hiy hyo maym senkin senkin uwr pehe kow e, seyr uwr pehe me-huonok iaup e, hiykwe hyo uron se irweyk eyn liy ma-kankoum meio ley. \v 30 Uwrkayn irweyk ama, paraw kokwe homkwe God so ok ke kamaun sow uwrsa. Sawk enekwei enkin ohokwe, Israel hom God so ok ke ma kamaun sow me hokuaw kokwe, God so uron lowk yor hokwe sawk hme seme kow. \v 31 Seyr enekwei enkin ohokwe Israel homkwe God so ok me kamaun sow. Sohokwe senkin sehe lwak, God so uron lowk yor hokwe, enekwei enkin ohokwe, Israel homkwe seyr liy lonok, uwrkayn irweyk hom ma lonok senkin. \v 32 Payhokuaw, God hiykwe uwrsa lowpwarowp me po lway pruwma-pruw, hom hmo kamaun sow yor arian ko ouon mon lwak e. Hiykwe senkin sehe lon, uwrsa lowpwarowp homkwe, hyo uron lowk yor ke ka lonok e. \s1 Pol hiy God so uron ihey-ar se ma me-ihey hiy non \p \v 33 Me-o, God so mawkhow ihey-ar nonkway aiopey hay non mokwe, kraiar nuw-wak, seyr iway-ar nuw-wak. \q1 Hyo lahan iaup yor mokwe, liy meir sor lowpway ley, seyr hyo yerki mokwe posokwaw pyay ley. \rq Ais 55:8-9\rq* \p \v 34 God so mamey porih hokwe mo senkin me, \q1 “Hai, Hakamay so mawkhow hokwe poso uwr hiykwaw nonkway a? Hai, hyekwe okpey poso uwr hiykwaw hiy-sor a?” \rq Ais 40:13\rq* \q1 \v 35 Hai, uwr prueyn hiykwe God sekwe pay-ay se nuw-kow se, God hiykwe hyekwe sehe ma-sawkriy kow a? \rq Jop 41:11\rq* \q1 \v 36 Payhokuaw, omeme lowpwarowp mokwe, hyo iha non po monhre, seyr hyo kueir nonaw kiy-wayr, seyr hyo owh arian mon ma-ley ey. Panpaniowni hokwe hyo owh mon-aw ka nuw-wak peyow peyow. Okar. \c 12 \s1 Hrom su ma lwayr ohokwe, God so mey ke kwa meio \p \v 1 Hano wayh-om, God hiy hreme uron ma lowk se hokuaw kokwe, hakwe hme senkin me-kupaku kraiay, hom su ma lwayr ohokwe, hmo owh arian mokwe God se-aw kwa kow, paraw uwrsa hom sipsip-ney me ma lokin kwor naws kow me hieyn. Hmo owh God se ma kow mokwe, pekney-weys ka lwak, seyr God so nene mon kokwe yaprue ka lwak. Homkwe senkin lon ankin, hmo yor God se me-ihey ey hokwe, uwr mawkhow yaprue non hiy ma meio se hieyn. \x * \xo 12:1 \xt Ro 6:11,13; 1 Pi 2:5\x* \v 2 Hmo uron mokwe uwrsa ki ko mo liwak yor mo meyki peie pyay meio o. Sawk God hiykwe hmo mawkhow me iwon ka kankoum ousne. Senkin lon ankin, hmo nan yor hokwe irweyk eyn lousne hrahra ha. Suw hunkwe God so uron ko ipey-ar hokwe liy nonkway, yor hiy yaprue ma lira, seyr kar ma nakey, seyr mnow-mnow-aw ma lira somokwe. \p \v 3 God so maym yaprue hane ma kow ko kueir nonaw hokwe, hakwe hmo prueyn prueyn-aw me senkin kiy-me: Homkwe homkiaw-ayay senkin peie nanpanan o, hmo yor o, nonkway o, har mo eir mon lwak. Sawk hunkwe hno yor o, hno nonkway o, uron yaprue nonaw kwa lira anon anon, seyr hno nan kiykiy-ay yor, God hiy ma kow ko meir-ar kwa sor. \x * \xo 12:3 \xt 1 Ko 12:11; Ef 4:7\x* \v 4 Hromkwe nonkway, owhi kamon hokwe kopi senkin senkin hom lwak, sawk kopi kopi somokwe mey irweyk irweyk-aw meio. \v 5 Suw seyr liyliy-aw, hrom seyn, mo hrom kraiar lwak hi, Krais so ouon mon kokwe hromkwe owhi kamon-aw lwak. Suw senkin, hrom lowpwarowp kokwe owhi kamon-aw sohok ko kopi kopi suhway-aw ma non-wak hom non. \x * \xo 12:5 \xt 1 Ko 12:12,27\x* \v 6 Sa hromo kyai mokwe irweyk irweyk-aw. Kyai somokwe God so maym kow yor arian ko meir nonaw kow. Suw senkin, uwr prueyn hiykwe, profet-ok mesor kyai non lwak ankin, hiykwe hyo nan kiykiy-ay yor ko meir nonaw kwa meio. \v 7 Sawk uwr prueyn hiykwe uwrsa me hiymon kyai non lwak ankin, hiykwe uwrsa me kwa hiymon. Sawk hiykwe uwrsa me hiymon sorasor kyai non lwak ankin, hiykwe kwa hiymon sorasor. \v 8 Sawk uwr prueyn hiykwe hiy-mesor kraipakrai kyai non lwak ankin, hiykwe kwa hiy-mesor kraipakrai. Sawk hiykwe iha kow yor non lwak ankin, hiykwe aiopey hay kwa nuw-kow. Hiykwe uwrsa me hiy-anok-anok kyai non lwak ankin, hiykwe mey sokukwe kwa nuw-meio kraipakrai. Sawk hiykwe uron lowk kyai non lwak ankin, hiykwe hyo uron lowk yor sokukwe kar nonaw kwa mesair kow. \x * \xo 12:8 \xt 1 Ko 12:4-11; 1 Pi 4:10-11\x* \s1 Hromkwe wayh-wayh me uron-pi ko-ar kwa lwak \p \v 9 Uron-pi ko-ar lwak yor kokwe, hunkwe ok-ar yor nonaw kwa meio. Kyai piap-araw mokwe, kwa me-puar kraiay. Sawk yor yaprue me-aw kwa nakruok. \v 10 Homkwe homkiaw-ayay kristen-wayh me uron-pi ko-ar kwa nuw-wak. Hunkwe hno uru arian se aiopey hay peie nanpanan o, sawk hno kristen-wayh mo uru me kwa lowk nakie. \x * \xo 12:10 \xt 1 Pi 1:22\x* \v 11 Mey lopa peie lwak o, hmo niohney homkwe Hakamay so mey me meio e kwa nuw-sese. \v 12 Hno uron God se hyohyo ma lon sohokwe hne kar ka mon ey. Seyr hunkwe low hno owh mon ma lousne mokwe kwa liwak meinkiowp, seyr God se kokwe enekwei enekwei kwa mesopok wayr. \x * \xo 12:12 \xt 1 Te 5:16-18\x* \v 13 Hunkwe hno wayh-om omeme ohna ma lwak me kwa hiymon. Seyr hno a hokwe uwr suwon me kwa me-huonok yawriy. \x * \xo 12:13 \xt Hi 13:2\x* \p \v 14 Uwr, hne yor piap posokwaw mon yorpayor e, hunkwe God hiy hye hiymon ihey e kwa hiy-mesopok. Okar, hunkwe God hiy hye hiymon e kwa mesopok, sawk hunkwe God hiy hye hruo yay kow e peie mesopok o. \x * \xo 12:14 \xt Mat 5:44; 1 Ko 4:12\x* \v 15 Hunkwe uwrsa kar ma ley me nion kar kwa non-ey. Seyr uwrsa eheyr ma lyuk me nion eheyr kwa non-yuk. \v 16 Hunkwe hno wayh-om me nion uron kamon-awaw kwa non-wayr. Seyr hunkwe hunkiaw-ayay peie nak-me-heyr o. Sawk hunkwe uwrsa uru lopa me nion kwa non-meio wayh-wayh. Hunkwe hunkiaw-ayay senkin peie nan o, hunkwe nonkway ipey-ar non. \x * \xo 12:16 \xt Snd 3:7\x* \p \v 17 Sawk uwr prueyn hiykwe hne yor piap-araw mon ankin, hunkwe hye kokwe yor piap-araw peie ma-sahre mon o. Yor hwon ma meio mokwe, yaprue ka lwak, uwrsa lowpwarowp mo nene mon kokwe. \x * \xo 12:17 \xt 1 Te 5:15\x* \v 18 Hunkiaw kokwe yor yaprue me-aw kwa mesair kow, sa uwrsa homkwe hne ipan lon ankin, hunkwe hme nion kokwe aymarowh lwak yor nonaw kwa non-wak. \v 19 Hano wayh-om, uwrsa har mo yor piap hme ma mon somokwe, homkwe mawk peie sau o. Sawk homkwe God so aw-mar ko iha mon kwa kow. Payhokuaw, God so mamey porih mon kokwe, Hakamay hiykwe senkin me, “Mawk-sau mey kokwe hano, seyr non-sawkriy mey kokwe hano.” \rq Lo 32:35\rq* \p \v 20 Sawk senkin kwa lon, \q1 “Hno awia hiy siowp lokrue ankin, hunkwe hye ayay kwa kow-a, seyr hiy hu uron sese ankin, hunkwe hye hu kwa lows kow. Hunkwe hye yor yaprue senkin lon ihey ankin, suw hwon ya-si me hyo makwey mon how-say pipi-yay ie se hieyn, hiy owh-mar lon e.” \rq Snd 25:21-22\rq* \p \v 21 Kyai piap-araw hokwe hne peie akre-akre our seipasei o. Sawk kyai piap-araw kokwe hunkwe yor yaprue non kwa akre-akre our seipasei. \c 13 \s1 Homkwe gavman mo ouon mon lwak e \p \v 1 Uwrsa lowpwarowp homkwe, gavman mo ok mo ouon mon-aw kwa lwak. Payhokuaw, gavman mo krai lowpwarowp mokwe hmo uron arian non lousne meio pey, sawk God so uron arian non lousne meio. Seyr gavman homkwe, homkiaw lousne sa-ousne pa, sa hmekwe God hiy mon ousne. \x * \xo 13:1 \xt Snd 8:15; Ta 3:1\x* \v 2 Uwr prueyn hiy gavman mo yor uwrsa me hiy-anok anok ey me me-puar ankin, hiykwe hiy-anok-anok yor God hiy ma me-iaup ke me-puar. Uwr senkin se kokwe mon piapay ey, hyo me-puar yor ke hokuaw. \v 3 Suw senkin, uwrsa yaprue ma liwak sir mokwe, gavman homkwe hme liy mon hok-a-hok ley, sawk gavman homkwe uwrsa yor piap-araw me ma mon me-aw mon hok-a-hok. Sawk hunkwe gavman mo makwey-uwr me hok lopa lwak e mon ankin, hunkwe yor yaprue me-aw kwa meio. Suw gavman homkwe hne uwr-yaprue-ok liy me. \x * \xo 13:3 \xt 1 Pi 2:13-14\x* \v 4 Payhokuaw, gavman hiykwe God so mey-uwr se hieyn, hne hiymon ey hiy non. Sawk hunkwe yor piap-araw me mon ankin, hunkwe gavman se kwa hok. Payhokuaw, gavman homkwe aw-seik non, uwrsa heyn non me mon piapay ey. Gavman hiykwe God so mey-uwr, sa hiykwe God so aw-mar, uwrsa yor piap-araw me ma mon me mesair kow uwr. \v 5 Hunkwe gavman so ouon mon-aw sehe lwak e. God so aw-mar ke ma hok ke-aw peie lonuayk me o, sawk hunkwe hno nanpanan yor uron ko se kwa nak-onuayk me. \v 6 Homkwe takis-meinowon mokwe gavman me seme kow, payhokuaw gavman homkwe God so mey, uwrsa mo liwak yor me hiymon ey me meio wayr-wayr. \v 7 Hunkwe gavman hom omeme pay me kow e me-iaup me, hunkwe kwa kow. Meinowon takis ey senkin senkin mokwe, hunkwe seyr marmar-aw kwa kow. Seyr uwrsa hakamay hno eir mon ma lwak mokwe, hunkwe hme yaprue kwa mon ihey. Seyr uwrsa seirpey-ar ma lwak mokwe, hunkwe hmo uru me kwa lowk nakie. \x * \xo 13:7 \xt Mat 22:21\x* \s1 Homkwe wayh-wayh me uron-pi ko-ar kwa lwak \p \v 8 Hunkwe uwrsa har mo mein-owon, hwon ma lonok meio mokwe, hunkwe senkinaw-aw peie nakruok wayr o. Hunkwe kwa ma-sahre kow lowpway, sa homkwe hne le me-sasay lak. Sawk mey kamon kokwe hunkwe liy ma-sahre kow lowpway ley. Mey sokukwe senkin, uwrsa me uron-pi ko-ar lwak ey hok non. Suw senkin, uwr hyo wayh se uron-pi ko-ar lwak ankin, hiykwe sow ko mey lowpwarowp me po nuw-pyay. \x * \xo 13:8 \xt Mat 22:39-40; Je 2:8\x* \v 9 Sow senkin, “Yokun nweyh kane yor ke peie meio o, uwrsa me peie lokin kwor okrue o, yokun peie lopri o, seyr har mo omeme me peie lira way o,” \rq Kis 20:13-15,17\rq* \p - sow sohom o, seyr sow har o, somokwe sow kamon-awaw senkin ma me hokwaw swakuwmay: “Hunkwe hno wayh-wayh me uron-pi ko-ar kwa nuw-wak, hunkiaw-ayay uron-pi ko-ar ma lwak, senkin.” \rq Wkp 19:18\rq* \p \v 10 Uron-pi ko-ar ma lwak yor hokwe, om-wayh se yor piap ke liy mon ley. Suw sa senkin sehe lwak, sow lowpwarowp mo mey mokwe, uron-pi ko-ar lwak yor hokwaw nuw-meio hrahra sow ha. \x * \xo 13:10 \xt 1 Ko 13:4-7\x* \p \v 11 Homkwe enekwei enkin ehe ma lira nonkway ohokwe, senkin kwa kiy-meio. Enekwei hom anwaw ko me loksian sasian ey hokwe po kiy-ousne. Payhokuaw, hreme huonok prosue enekwei hokwe, paraw hrom ma nanpanan kiykiy-ay pie hokwe, meiaw eyn lwak, sawk enekwei enkin ohokwe pau ohriar eyn lwak. \x * \xo 13:11 \xt Ef 5:14; 1 Te 5:6-7\x* \v 12 Arawh hokwe pau ley lowpway ohriar, sa eypok hokwe pau kiy-ousne ley. Hromkwe yor senkin senkin eym-nawp ko mokwe kwahnaw lokriy hain e. Sawk omeme eypok ko, aw nak-ono ey me lie nak-anio e. \x * \xo 13:12 \xt 1 Jn 2:8\x* \v 13 Hromkwe luw-luw-aw lanio e, uwrsa eypok mon ma lanio me hieyn. Heyow swa-hokruw onkuwseyn yor piap-araw senkin senkin o, ihey mo hu lowswa lawk-lawk yor o, yokun nweyh kane yor o, yokun-uron senkin senkin ma lie o, lon-seyrpaseyr me yor o, seyr lira way ompeys-ma-peys yor o, seme peie mon o. \x * \xo 13:13 \xt Luk 21:34; Ef 5:18\x* \v 14 Sawk hunkwe Hakamay Jisas Krais se omeme owh ko me hieyn kwa swakuwmay loum-a-loum. Seyr hunkwe hno owh so uron, yor piap senkin senkin me ma nan koukou-ay se peie lonuayk me meio o. \x * \xo 13:14 \xt Ef 5:11\x* \c 14 \s1 Hunkwe hno wayh se peie mesor anon anon o \p \v 1 Hno kristen-wayh har mo nan kiykiy-ay yor mokwe nompou lwak ankin, hunkwe hmekwe uron yaprue non kwa non-wawwaw. Sawk hunkwe hom penkin nan ohruw-a e, seme peie non-on-seyrpaseyr ohruw-a o. \x * \xo 14:1 \xt Ro 15:7\x* \v 2 Payhokuaw, har homkwe senkin nan kiykiy-ay, “Ayay lowpwarowp mokwe hromkwe liy la.” Sawk har, hmo nan kiykiy-ay yor nompou ma lwak homkwe, senkin me, “Ayay, uwrsa hom la ey mokwe, ayay wueir ko homkwaw.” \x * \xo 14:2 \xt Stt 9:3-4\x* \v 3 Uwr, ayay lowpwarowp me ma la hiykwe, uwr, ayay lowpwarowp me ma la lopa se piap eyn peie lira nan o. Seyr uwr, ayay lowpwarowp me ma la lopa hiy seyn, uwr, ayay lowpwarowp me ma la se, heyn-non-ok peie me o. Payhokuaw, God hiykwe uwr senkin me uron yaprue non po nan huonok. \x * \xo 14:3 \xt Kol 2:16\x* \v 4 Hai, hwon uwr prueyn so mey-uwr se ma lira anon anon se me, hunkwe sa penkin uwr so? Uwr prueyn so mey-uwr so mey ke ma lira anon me ey hokwe, hno mey korey. Mey-uwr sohiy so hakamay hiykwe hyo mey-uwr hiy ma makuayk, seyr hyo mey-uwr hiy ma lorok kraiay hokwe, liy lira anon me. Sa hyo mey-uwr hiykwe liy lorok kraiay, payhokuaw, hyekwe Hakamay hiykiaw hiymon kraiay. \x * \xo 14:4 \xt Mat 7:1; Je 4:11-12\x* \p \v 5 Uwrsa har homkwe eypok har me senkin lira me, pekney-weys, sa eypok har mo eir mon lwak. Uwrsa har homkwe sawk senkin lira me, eypok lowpwarowp mokwe liy-liy-aw. Hakwe hme lowpwarowp me senkin me-kow, hmo uron penkin nan e, homkwe serey-aw kwa lorok kraiay. \x * \xo 14:5 \xt Ga 4:10-11\x* \v 6 Uwr prueyn hiykwe eypok kamon se aiopey hay-ok ke me-iaup ankin, hiykwe eypok sohokwe Hakamay se ma nanpanan se me-iaup. Seyr uwr prueyn hiykwe ayay senkin senkin me la ankin, hiykwe Hakamay se nanpanan se la, payhokuaw, hiykwe hyo ayay mokwe God se nak-me-ihey. Sawk uwr prueyn hiykwe ayay har me apay lwak ankin, hiykwe seyr Hakamay se nanpanan se apay sehe lwak. Seyr hiykwe God se nak-me-ihey. \v 7 Payhokuaw, hromo prueyn prueyn-aw su ma lwayr omokwe, hye nian-aw hiymon e lwayr pey. Seyr hromo prueyn prueyn-aw ma lokrue omokwe, hye nian-aw hiymon e lokrue pey. \v 8 Suw senkin, hrom su ma lwayr ohokwe, hromkwe Hakamay se lwayr kow. Seyr hrom ma lokrue omokwe, hromkwe Hakamay se lokrue kow. Mo hrom su lwayr hi, seyr hrom lokrue hi, hromkwe Hakamay so nian. \x * \xo 14:8 \xt Ga 2:20\x* \p \v 9 Payhokuaw, Krais hiykwe mo sehe lokrue, seyr su sehe ma-loksian wayr, uwrsa ma lokrue o, seyr su ma lwayr o, hmo hakamay lwak e. \v 10 Hai, hwon uwr, wueir-ayay me-aw ma la hunkwe, hno wayh prueyn se panoke lira mesor anon o? Hai, hwon uwr, ayay senkin senkin lowpwarowp me ma la hunkwe, hno wayh prueyn se panoke me-mon-ma-mon yay o? Payhokuaw, hrom lowpwarowp kokwe, God so lira mesor anon sia-king ko inour mon ya nakrok a. \x * \xo 14:10 \xt 2 Ko 5:10\x* \v 11 God so ok mamey porih mon ma lwak kokwe mo senkin me, \q1 “Hakamay hiykwe senkin me, ha su ma lwayr se hokuaw kokwe, pamuow lowpwarowp homkwe hano inour mon kampueys liyay ey, seyr sane lowpwarowp homkwe senkin mesor hror-say liyay ey, hakwe God.” \rq Ais 45:23\rq* \p \v 12 Suw senkin, omok kokwe hromo prueyn prueyn-aw homkwe, hmo yor arian me, God se ya mesor hror-say kow a. \s1 Har me peie mon kuayk o \p \v 13 Hromkwe mo senkin sehe meio e, hromo wayh mo yor har irweyk ma lwak somokwe, hromkwe hromkiaw-ayay peie ma-lira mesor anon o. Seyr hno uron hokwe senkin kwa nan kraiay, yor hno wayh se mon kuayk ey mokwe, hunkwe liy mon ley. \v 14 Ha Hakamay Jisas so mon ma lwak ohokwe, hakiaw kokwe senkin nonkway popriy, ayay senkin senkin lowpwarowp, homkiaw-ayay kokwe God so nene mon kokwe orki lopa. Sawk uwr prueyn hiykwe ayay kamon se senkin nanpanan ankin, orki non, ayay sohokwe hye kokwe orki non lwak. \x * \xo 14:14 \xt Ap 10:15; Ta 1:15\x* \v 15 Sawk ayay, hwon ma la somokwe, hno kristen-wayh prueyn se mon owk kworpakwor ankin, hunkwe uron-pi ko-ar lwak yor ko meyki pyay pey. Hno wayh, Krais hiy ma lokrue kow sekwe, ayay hwon ma la non peie mon kuayk o. \x * \xo 14:15 \xt 1 Ko 8:11-13\x* \v 16 Hno yor arian, mo hwon yaprue nan hi, uwrsa har mo uron me mon piapay ankin, hunkwe yor somokwe hmo inour mon peie ma-meio o. Payhokuaw, uwrsa homkwe hno yor yaprue me piap-ok me ame. \v 17 Payhokuaw, God so Wayr-hre-yier so yor mokwe, ayay hrom ma la o, hu, hrom ma lowswa o, yor senkin me me pey. Sawk God so Wayr-hre-yier so yor mokwe senkin, God so Niohney so luw-luw-aw yor o, hyo liwak marowhway yor o, seyr hyo kar mon ey yor o, sohom non. \v 18 Payhokuaw, uwr prueyn hiykwe yerki sohiy nonaw Krais so mey ke meio kow ankin, God hiykwe hye yaprue lira me, seyr uwrsa homkwe hyo yor mokwe yaprue-ok me. \p \v 19 Sawk hromkwe liwak marowhway yor o, seyr kristen-wayh me hiy-mon orok kraiay yor o, seme-aw seme meio kraiay wayr e. \x * \xo 14:19 \xt Ro 12:18; 15:2\x* \v 20 Mey, God hiy ma meio ie mokwe, hunkwe ayay me hokuaw peie ma-kros say o. Okar, ayay senkin senkin mokwe orki lopa. Sawk hunkwe hno kristen-wayh se ayay, hwon ma la non mon kuayk ankin, sohokwe yor piap-araw. \x * \xo 14:20 \xt 1 Ko 8:13\x* \v 21 Hunkwe hno kristen-wayh se mon kuayk lopa lwak e mon ankin, yor yaprue-ar kokwe senkin: Hunkwe ayay-pion me la yor o, wain-hu lowswa yor o, yor har hno wayh se mon kuayk ey o, seme peie mon o. \p \v 22 Suw senkin, hno uron hokwe ayay senkin senkin me la ey me penkin nan kiykiy-ay e, uron senkin sohokwe, hunkiaw-ayay-aw God so inour mon-aw kwa nakruok kraiay. Suw senkin, uwr prueyn hiykwe hyo yor arian me senkin lira mesor anon ankin, hiykwe heyn lopa, uwr senkin sohokwe, God so hiymon uron ihey-ar so ouon mon lwak. \v 23 Sawk ayay hiy ma la mokwe, uron kreys non la ankin, God hiykwe hye kokwe heyn-non-ok me, payhokuaw, hiykwe Hakamay se nan kiykiy-ay a pey. Seyr hwon mey penkin me meio me, hunkwe nan kiykiy-ay yor lopa meio ankin, mey somokwe God hiykwe yor piap-araw ok me. \c 15 \s1 Hunkwe hno owh arian se-aw kar mon ey e peie nanpanan o \p \v 1 Sawk hromo uwrsa nan kiykiy-ay yor krai ma lwak mokwe, hromkwe uwrsa uron nompou ma lwak me hiymon kraiay e. Sawk hromkwe hromo owh arian me kar mon ey e peie nanpanan o. \v 2 Sawk hromo prueyn prueyn-aw homkwe hromo kristen-wayh me kar mon ey e kwa nanpanan, hom yaprue lwak e, seyr hme hiy-owk naw-a-naw ie e. \x * \xo 15:2 \xt 1 Ko 10:24,33\x* \v 3 Payhokuaw, Krais hiy seyn, hiykwe hyo owh arian se kar mon ey e nanpanan pa. Korey law. God so ok, mamey porih mon ma lwak kokwe, senkin me, “God ara, ok-piap-ok uwrsa hom hne ma me somokwe, hano owh mon po makuayk sakuayk.” \rq Sng 69:9\rq* \p \v 4 Ok lowpwarowp God so mamey porih mon ma lwak mokwe, hreme hiymon sorasor e mey. God so ok, hreme ma hiy-mon orok kraiay, seyr hromo uron me ma hiy-me-woro-woro ihey ko kueir nonaw hokwe, hromkwe Hakamay se uron hyohyo sehe lon. \x * \xo 15:4 \xt 2 Ti 3:16\x* \p \v 5 Hom Krais Jisas so meyki ma pyay somokwe, hromo God, hiy-orok kraiay yor ke ma kow, seyr hiy-me-woro-woro ihey yor ke ma kow, hiykwe hmekwe non-wawwaw meio uron se ka kow. \v 6 Suw senkin, hromo Hakamay Jisas Krais so God, seyr Aio se kokwe, homkwe uron kamon-awaw non o, wouk-ok kamon-awaw non o, sohom non lowk nakie e. \s1 God so ok-ihey, uwrkayn irweyk me ma mesor kow hok non \p \v 7 Sa homkwe homkiaw-ayay eysawk eysawk uron yaprue non kwa nan huonok. Payhokuaw, Krais hiykwe hme uron yaprue non po nan huonok liyay. \x * \xo 15:7 \xt Ro 14:1\x* \v 8 Payhokuaw, hakwe hme senkin kiy-mekow, Krais hiykwe God so okar-ok me nuw-mon ousne hrahra ey se hokuaw kokwe, Israel-uwrsa mo hiymon uwr-ar lousne. Hiykwe mey sokukwe sehe meio ousne, me-loray-ok, God hiy Israel mo iwey-om me ma me-loray ke ok-arar nuw-mon ousne hrahra ha e. \x * \xo 15:8 \xt Mat 15:24\x* \v 9 Suw senkin sehe lousne, uwrkayn irweyk homkwe, God hiy hme uron ma lowk se hokuaw kokwe, hyo uru se liy lowk nakie. God so mamey porih hokwe mo senkin me, \q1 “Hakwe hnekwe uwrkayn irweyk mo ompok mon kokwe mo sehe me-ihey ey, seyr hakwe hno uru se yayh non lowk me-ihey ey.” \rq Sng 18:49\rq* \p \v 10 God so mamey porih hokwe seyr senkin ma-me, \q1 “Uwrkayn irweyk-om, homkwe God so uwrsa me nion kar kwa noney.” \rq Lo 32:43\rq* \p \v 11 God so mamey porih hokwe seyr senkin ma-me, \q1 “Uwrkayn irweyk lowpwarowp om, homkwe Hakamay se kwa way nonwey ie. Uwrsa kipay serey serey suko om, homkwe hye kokwe yayh non kwa lowk way nonwey ie.” \rq Sng 117:1\rq* \p \v 12 Seyr profet Aisaia hiykwe senkin me, \q1 “Jesi so ney-nona prueyn hiykwe ya lousne a. Hiykwe uwr, uwrkayn irweyk me hiy-anok anok wayr ey hiy non. Seyr uwrkayn irweyk homkwe uron hyohyo hye-aw lon ey.” \rq Ais 11:10\rq* \p \v 13 Rom-om, hom Hakamay se ma nan kiykiy-ay nonaw ma lwak somokwe, God, hromo uron hyohyo ma lon so meyk-ar hiykwe, hme kokwe kar ley yor o, liwak marowhway yor o, seme liy wanohyay prusow kow. God hiykwe hme senkin sehe ka kow e, sa hyo Niohney Pekney-weys so krai nonaw hokwe, hmo uron hyohyo ma lon somokwe, ayaw-ar ka nonay nonay ie prusow e. \s1 Pol hiykwe uwr-kayn irweyk me mesor kow uwr \p \v 14 Hano kristen-wayh-om, hakiaw kokwe hme senkin po nuw-nonkway popriy. Yor yaprue-ar, hom ma mon mokwe woki-ar nuw-wak, seyr homkwe nonkway yaprue senkin senkin non, suw homkwe homkiaw-ayay liy hiy-anok anok mon sorasor. \v 15 Sawk ok har, ha mamey erey ma mey mokwe, hakwe kumay-ar po kiynuw-mey hrahra ha, hmo uron me mahiy-mon nanpanan e, God so maym hane ma kow se hokuaw, \v 16 Krais Jisas so mey-uwr lwak e, uwrkayn irweyk me hiymon ey hokwe. Hano mey, God so ok-ihey ke ma lanio sor kow ohokwe, hakwe pris-mey ke hieyn meio. Hakwe pris, ayay God se ma naws prawk kow se hieyn, uwrkayn irweyk me God se kow, hom God so nene mon yaprue lwak e, seyr Niohney Pekney-weys hiy hme mon mnow-mnow ihey e. \x * \xo 15:16 \xt Ro 1:5; 11:13\x* \p \v 17 Hakwe Krais Jisas se hokuaw kokwe hano mey, God se ma meio kow ohokwe, sehe nak-me-heyr. \v 18 Hakwe mey irweyk irweyk me liy lohruw-a ley, sawk hakwe mey, Krais hiy hano kueir nonaw ma mon ousne me-aw mesor. Mey sokukwe senkin, uwrkayn irweyk hom God so ok me ma lonuayk me hokwe, ha hiy-anok anok nok. Mey sokukwe Krais so, hiykwe ok ha ma me, seyr yor ha ma meio sohom non mon ousne. \v 19 Seyr meir suwon o, mey krai non o, mey somokwe God so Niohney so krai nonaw mon ousne. Hakwe God so ok-ihey sokukwe Jerusalem mon nuw-mesor pie ha, sa senkinaw nuw-anio mesor nok, ehie, kipay Ilirikum mon omnuw-mesor ousne. \v 20 Hano uron ipey-ar hokwe enekwei enekwei senkin nuw-wak, hakwe God so ok-ihey kokwe, kipay Krais se ma lonuayk lopa mon lanio mesor kow ey. Payhokuaw, hakwe uwr prueyn so nop-i, hiy ma lopru inon kreik mo eir mon meio ie e mon pey. \x * \xo 15:20 \xt 2 Ko 10:15-16\x* \v 21 Hano mey kokwe sawk God so mamey porih mon ma mey, senkin ka lwak, \q1 “Uwrsa, uwr prueyn hiy God so ok ke ma me-kow lopa somokwe, ya lira a. Seyr uwrsa, hyo ok ke ma lonuayk lopa homkwe, ya nonkway popriy a.” \rq Ais 52:15\rq* \p \v 22 Hakwe enekwei kraiar mokwe hmo owh mon le e mon lokruok, sawk hanekwe peyr mey sohom nuw-mon sous-a-sous. \x * \xo 15:22 \xt Ro 1:13\x* \s1 Pol so uron Rom mon ley e ma nan hiy non \p \v 23 Sawk enekwei enkin ohokwe, mey, ha kipay lowpwarowp serey ma meio mokwe, hakwe papo meio lowpway. Sa hano uron, yia kraiar hme lira e ma nanpanan wayr lokruok hokwe, \v 24 hakwe hme ka-ira ney ey, enekwei ha Spen mon ley non. Hano uron hokwe hyohyo senkin lon, enekwei ha Spen mon ley ankin, hakwe hme nion kanon-wayr ohruw ney ey. Sa ha hme nion enekwei haraw-aw kar ma non-ey wayr so meyki hokwe, homkwe hano yerki Spen mon ley ey se kwa hiymon ha. \v 25 Sawk enkin kokwe hakwe peyr Jerusalem mon kiynuw-ey, kristen-uwrsa serey ma lwak me hiy-mon ey. \v 26 Payhokuaw, sios lowpwarowp kipay Masedonia ko o, kipay Akaia ko o, homkwe homkiaw-ayay mey kamon ke meio e kar nonaw po me-sakon kawk. Homkwe kristen Jerusalem ko, omeme ohna ma lwak me hiymon ey. \x * \xo 15:26 \xt 1 Ko 16:1-4; 2 Ko 8:1\x* \v 27 Omeme somokwe homkwe hmo uron arian nonaw kow. Sawk yor, Juda-uwrsa me hiymon ey hokwe, uwrkayn irweyk homkwe hme ma-sahre hiymon lopa liy lwak ley. Payhokuaw, Juda homkwe omeme yaprue niohney ko mokwe, uwrkayn irweyk me po lowndiy kow. Sawk enkin kokwe uwrkayn irweyk homkwe Juda-uwrsa me omeme yaprue ki ko me ma-sahre kow ey. \x * \xo 15:27 \xt 1 Ko 9:11\x* \v 28 Enekwei ha mey sokwe meio lowpway ankin, seyr omeme, kristen Jerusalem ko me hiymon ey somokwe, hmo iha arian mon kow lowpway ankin, hakwe Spen mon ley. Seyr hakwe hme enekwei sohiy non ka-ira ney ey. \v 29 Ha nonkway, enekwei ha hmo owh mon le ey hokwe, hakwe Krais so hiymon yor hane ma wanohyay pru-sow non nake. \x * \xo 15:29 \xt Ro 1:11\x* \p \v 30 Hano kristen wayh-om, hakwe hromo Hakamay Jisas Krais so uru non, seyr Niohney so uron-pi ko-ar lwak yor so kueir nonaw, hakwe hme senkin mesopok kraiay, homkwe hane nion kwa non-mesopok, sa God hiy hane ka hiymon. \x * \xo 15:30 \xt 2 Ko 1:11; Kol 4:3; 2 Te 3:1\x* \v 31 Homkwe God se sehe mesopok e, Juda-uwr, kipay Judia mon ma lwak, Hakamay se ma nanpanan kiykiy-ay lopa homkwe, hane mon piapay lopa ka lwak. Seyr senkin nak-mesopok e, omeme, ha kristen Jerusalem ko me nakey kow ey okukwe, kristen Jerusalem ko homkwe yaprue ka lira nanpanan onok huon. \v 32 Homkwe senkin sehe mesopok e, sawk God so uron senkin lwak ankin, hakwe hmo owh mon kokwe kar nonaw liy nak-e. Seyr hakwe hme nion non-waw-waw iwak nieys ankin, hromkwe hromkiaw-ayay liy ma-hiymon kraiay. \v 33 Seyr God, liwak marowhway yor so meyk-ar hiykwe hme lowpwarowp me nion ka non-wak. Okar. \c 16 \s1 Pol so me-ihey-ok \p \v 1 Ama, hakwe hme senkin kiy-mekow, hromo ine Fibi, sios, om Senkria ko mon ma meio hokwe, mey-sa yaprue-ar. \v 2 Homkwe hoke kokwe Hakamay so uru non kwa me-huonok huon, kristen-uwrsa hom ma mon senkin. Seyr hokwe omeme ohna pay me lwak e, homkwe hoke kwa hiymon. Payhokuaw, hokwe uwrsa kraiar me po hiymon, hane seyn, po hiymon. \p \v 3 Hano me-ihey-ok ke Prisila, Akwila leys se kwa me-sor kow. Hoh uwrsa kokwe hano mey-wayh, Krais Jisas so mey ke hane nion ma meio hom non. \rq Ap 18:2\rq* \p \v 4 Hohkwe hane hokuaw kokwe su lwayr e nan pa, hohkwe liy lokrue. Hano uron hokwe hoho yor sokwe kar nuw-ey. Seyr hakwaw korey, sawk uwrkayn irweyk mo sios lowpwarowp seyn, homkwe seyr hehe kar ley. \p \v 5 Hano me-ihey-ok kokwe kristen hoho a mon ma hokruw o, seyr hano wayh ihey-ar Epainetus o, hme kwa me-sor kow. Esia mo kipay hokwe, Jisas Krais se kokwe, mo Epainetus hiy nan kiykiy-ay pie. \v 6 Seyr hano me-ihey-ok ke Maria ke kwa me-sor kow. Hokwe hme mey yaprue po nuw-meio kow kraiay. \v 7 Seyr hano me-ihey-ok kokwe Andronikus, Junia leys se kwa mesor kow. Hoh uwrsa kokwe hano uwrku, seyr hohkwe hane nion kalabus-a mon po non-wak. Aposel-mey kokwe hohkwe uru non, seyr hohkwe Krais so uwrku ma lwak hokwe, hano peyrmawk lwak pie. \p \v 8 Seyr hano me-ihey-ok kokwe Ampliatus se kwa mesor kow. Hrom Hakamay so mey me ma meio wayh-wayh hokwe, hiykwe hano wayh uron-pi ko-ar. \v 9 Seyr hano me-ihey-ok kokwe, hromo mey-wayh Urbanus, hreme nion Hakamay so mey me ma meio wayh-wayh o, seyr hano wayh ihey-ar Stakis o, hehe kwa mesor kow. \v 10 Seyr hano me-ihey-ok kokwe, Apeles se kwa mesor kow. Hiy Krais so meyki ma pyay nonaw ma nuw-wak sohokwe, kumay po mesair kow hrahra ha. Seyr uwrsa Aristobulus so a mon ma non-wayr seme kwa nak-mesor kow. \p \v 11 Hano me-ihey-ok kokwe seyr Herodion, hano uwrku se kwa mesor kow. Seyr Hakamay so uwrsa Narsisus so a mon ma non-wayr o, hme kwa nak-mesor kow. \p \v 12 Hano me-ihey-ok kokwe seyr Trifina o, Trifosa o, seyr hano ine ihey-ar Persis o, hme kwa mesor kow. Homkwe Hakamay se mey kraiar po meio kow. \v 13 Seyr hano me-ihey-ok kokwe, Rufus, Hakamay so mey me meio e ma me-iaup, hye kwa mesor kow. Seyr hyo pouh ke kwa nak-mesor kow. Hoko yor hane ma mesair kow kokwe, hano ipey ko yor ke hieyn. \x * \xo 16:13 \xt Mak 15:21\x* \v 14 Seyr hano me-ihey-ok kokwe Asinkritus o, Flegon o, Hermes o, Patrobas o, Hermas o, seyr kristen-wayh lowpwarowp uwr seme nion ma non-wak o, hme kwa mesor kow. \v 15 Seyr homkwe hano me-ihey-ok kokwe Filologus o, Julia o, Nereus o, Nereus so ine-ih o, Olimpas o, seyr kristen-uwrsa lowpwarowp uwrsa seme nion ma non-wak o, hme kwa mesor kow. \p \v 16 Homkwe hmo wayh-wayh me kokwe, uron pekney-weys non kwa way neyr-a-neyr. \p Krais so sios lowpwarowp homkwe, hme kokwe me-ihey-ok ke mekow ha. \x * \xo 16:16 \xt 1 Ko 16:20; 1 Pi 5:14\x* \s1 God so ok kokwe irweyk eyn peie hiy-mon sorasor o \p \v 17 Hano wayh-om, hakwe hme senkin me-kupaku, homkwe uwr, sios se uwrku kreys non ma mon okiane nakrok o, seyr uwrsa me ma mon kuayk o, seme iray-iray non kwa lwak. Payhokuaw, uwrsa sohom mo me-weih-a-weih-ok mokwe, God so ok, paraw hom ma lonuayk mo irweyk eyn lwak. Hunkwe hme nion peie non-wawwaw o, sawk meiaw mon kwa nakrok. \x * \xo 16:17 \xt Mat 7:15; Ta 3:10\x* \v 18 Payhokuaw, uwr senkin somokwe, hromo Hakamay Krais so mey ke hiymon e nan pey, sawk homkwe hmo owh arian me-aw nanpanan. Hmo ok wonor ma nuw-wak o, seyr hmo ok-kwan-a-kwan o, uwrsa ney me hieyn ma nanpanan me mon weih-a-weih huonok. \x * \xo 16:18 \xt Fl 3:19; 2 Pi 2:3\x* \v 19 Uwrsa lowpwarowp homkwe hmo yor, Hakamay so ok ko meyki ma ley hokwe, po lonuayk. Hakwe hme kar sehe ley. Sa hano uron hokwe senkin nanpanan, homkwe yor yaprue me-aw meio hrekawk hrekawk wayr e, sawk yor piap-araw mokwe, nonkway lopa lwak e. \x * \xo 16:19 \xt Ro 1:8; 1 Ko 14:20\x* \p \v 20 Peypey korey, sa God, liwak marowhway yor so meyk-ar hiykwe Satan se kokwe hmo sune ouon mon lour peysmapeys ey. Hromo Hakamay Jisas so maym hokwe hme nion ka non-wak. \x * \xo 16:20 \xt Stt 3:15\x* \s1 Uwr Pol se nion ma non-wak homkwe sios Rom ko me me-ihey-ok ke me-ha \p \v 21 Hano mey-wayh Timoti hiykwe hme me-ihey ha. Seyr Lusius o, Jeson o, Sosipater o, uwr somokwe hano uwrku, homkwe ok liy-liy-aw me-ha. \x * \xo 16:21 \xt Ap 16:1-2; 19:22\x* \p \v 22 Hakwe Tertius, mamey okwe mey-uwr. Ha seyn, Hakamay so mey-uwr ma lwak ohokwe, hme me-ihey-ok mekow ha. \p \v 23 Seyr Gaius, uwr hane ma me-huonok yawriy, seyr kristen me hyo a mon ma isay hokruw, hiykwe hyo me-ihey-ok ke hme mekow ha. \p Erastus, uwr meinowon, mey taun ko me hiymon ey me ma nakruok o, seyr hromo wayh Kwartus o, hohkwe hme me-ihey ha. \x * \xo 16:23 \xt Ap 19:9; 1 Ko 1:14\x* \v 24 \f + \fr 16:24 \ft Grik mamey porih har homkwe ves 24 ke nakmey peykyay: Hromo Hakamay Jisas Krais so maym hokwe hmo lowpwarowp me nion ka non-wak. Ok-ar.\f* \s1 Pol hiy God so uru se ma me-ihey hiy non \p \v 25 Hromkwe God so uru se ipey-ar lowk nakie e. Hiykwe hromo nanpanan kiykiy-ay yor mokwe liy hiymon orok kraiay. Hiykwe mey sokukwe, ok-ihey ha Jisas Krais se ma mesor ko kueir nonaw meio. Ok-ihey sokukwe, hromo nopwey-om mo enekwei hokwe, lwak sue. \x * \xo 16:25 \xt Ef 1:9; 3:5,9; Kol 1:26\x* \v 26 Sawk enekwei enkin ohokwe kumay-ar kiy-mesair kow. Ok, profet hom ma mey iawon mokwe, God so okar-ok ke kumay-ar mon ousne hrahra ha, seyr uwrsa lowpwarowp me me-nonkway kow. Ok sokukwe hromo wayr-peyow-God hiykiaw me-sasay mesair. Hiykwe senkin sehe lon, uwrsa kipay lowpwarowp ko hom hye nan kiykiy-ay e, seyr hye nak-onuayk me e. \v 27 Jisas Krais so kueir nonaw hokwe, God kamon-awaw nonkway yaprue non sekwe ayaw-ar kwa lowk nakie wayr-wayr. Okar.