\id 2CO - Abau NT [aau] -Papua New Guinea 2006 (DBL -2014) \h 2 KORIN \toc1 Pol so mamey meyki ma mey hok non, kristen Korin ko me \toc2 2 Korin \toc3 2 Ko \mt1 2 KORIN \mt2 Pol so mamey meyki ma mey hok non, kristen Korin ko me \ip \bd Meyamey uwr hokwe:\bd* Aposel Pol. \ip \bd Yier hiy ma lwayr meyamey hokwe:\bd* Hiykwe Efesus mon lwak non meyamey. \ip \bd Enekwei hiy ma meyamey hokwe:\bd* Hiykwe enekwei Yia 57 sok meyamey kok, Jisas hiy ma lokrue so meyki. \ip \bd Ok mamey mon ma lwak mokwe senkin:\bd* Pol so mamey peyr ko Korin-uwrsa me ma meyamey kow ha kokwe, weynpaweyn piap-araw lowpwarowp serey ma lousne sa-ousne seme mon kueyn-yay pa, sawk yor har me-aw mon kueyn-yay. Ipey-ar kokwe Pol hiykwe, hyo krai aposel-mey ke ma meio ke ma lon-seyrpaseyr ke mon kueyn-yay e mon. Pol hiykwe sawk sehe ma-meyamey, hme senkin mesair kow e, God hiykwe hye krai po kow, aposel-mey meio ey hokwe. \ip \bd Pol so uron ipey-ar hokwe senkin:\bd* Weynpaweyn piap-araw Korin hom ma mon yorpayor mokwe, mamey erey liy lira mesor nonkway. Mamey mon kokwe Pol hiykwe hiykiaw-ayay lohruw-a, hom hye ma mon piapmapiap sehe. Hiykwe hyo uwrsa Korin ko mokwe sawk uron-pi ko-ar nuw-wak. Pol hiykwe hyo liwak yor arian o, seyr kristen mo liwak yor o, seme ma lohruw-a hokwe, hiykwe senkin lira, Satan hiykwe aryar-uwr, God so mey me mon piapay e pawk, sawk God hiykwe seirpey-aw lwak, hiykwe unsaney hye ma nan-kiykiy-ay me hiy-meio kraipakrai. \c 1 \s1 Pol so peyrmawk-ok \p \v 1 Mamey okukwe Pol ha mey, hromo wayh Timoti se nion. Ha Krais Jisas so aposel ma kiy-wak ohokwe, God so uron ko arian. \p Hakwe God so sios, Korin mon ma lwak o, seyr kristen-uwrsa lowpwarowp kipay Akaia mon ma lwak o, seme mey kow ha. \p \v 2 Hromo Aio God o, seyr hromo Hakamay Jisas Krais o, hme kokwe maym kow yor o, liwak marowhway yor o, seme ka kow. \s1 Pol so ok God se ma nak-me-ihey hok non \p \v 3 Hromkwe hromo God, Hakamay Jisas Krais so Aio se me-ihey e. Hiykwe uron lowk yor so Aio, seyr hiykwe hiy-mon woro-woro yor so God. \x * \xo 1:3 \xt Ro 15:5\x* \v 4 Hiykwe hreme kokwe hromo low lowpwarowp me hiy-mon woro-woro ihey. Sa hromkwe uwrsa har low senkin senkin non lwak me liy ma-sahre hiy-mon woro-woro, God hiy hreme ma hiy-mon senkin. \v 5 Hrom Krais se hokuaw aw ma nak-ok mokwe, kraiar, seyr liy-liy-aw, Krais se hokuaw hreme hiy-mon woro-woro yor mokwe, kraiar. \x * \xo 1:5 \xt Sng 34:19\x* \v 6 Enekwei hrom low non lwak ankin, sohokwe hme hiy-mon woro-woro ey, seyr hme ma-sahre-huonok prosue ey. Sa enekwei hreme hiy-mon woro-woro ankin, sohokwe seyr hme ma-sahre hiy-mon woro-woro, seyr hme krai kow, hom lorok kraipakrai e, enekwei hom aw hreme hieyn nak-ok me. \v 7 Sa hromo uron, hmo lorok kraiay yor me ma nan mokwe imnok amnok lwak pey. Payhokuaw, hromkwe senkin nonkway, hom hreme nion aw ma nonnak-ok somokwe, homkwe seyr liyliy-aw, hiy-mon woro-woro yor hrom ma lonok seme non-onok wayr. \p \v 8 Wayh-om, hromkwe hme ma-me nanpanan ley, low, hreme kipay Esia mon ma lousne me. Low somokwe aiopey, seyr low nuw-hei, sa hromkwe hreme lokrue ame nak-hok wayr. \x * \xo 1:8 \xt Ap 19:23; 1 Ko 15:32\x* \v 9 Hromkwe sawk senkin seme nan liok, enekwei hreme lokrue ey hokwe mo sehe. Sawk yor sokukwe sokwe lousne, hrom hromo krai arian mo kueir kueir-aw lwak ame, sawk hromkwe God, lokrue me ma ma-me-sian so kueir kueir-aw lwak e hokuaw. \v 10 Enekwei piap-araw, hrom lokrue e ma mon sohokwe, hiykwe hreme po hiy-mon prosue preisia ha, seyr hiykwe hreme ya hiy-mon prosue preisia ha a. Seyr hromkwe hye uron hyohyo sehe lon, low hromo owh mon ma-lousne ankin, hiykwe hreme liy-liy-aw ya ma-hiy-mon prosue a, \x * \xo 1:10 \xt 2 Ti 4:18\x* \v 11 hom God se hreme ma hiy-mesopok so kueir nonaw hokwe. Sa God hiy hreme hiy-mon ihey ankin, uwrsa kraiar homkwe hye ya nak-me-ihey a. \s1 Pol so uron ma ma-nan sakei hiy non \p \v 12 Hromo me-heyr-ok kamon kokwe senkin: hromo nanpanan yor uron ko kokwe senkin nonkway, hromo lanio yor, kipay serey serey ma mesair kow, seyr hme nian ma mesair kow mokwe, yaprue-ar. Hrom hme nion ma non-wak hokwe, hromkwe yor mnow-mnow-aw, seyr yor luw-luw-aw, God so mon ma le sohom nonaw meio. Hromkwe uwrsa ki ko mo nonkway non nak-meio pa, sawk God so maym kow yor nonaw meio. \v 13-14 Hromo mamey, hme ma mey kow-ha somokwe, meyk kreys non lopa, sawk ok sohom mo meyk-ar mokwe mo hom ma lira mesor nonkway sohomkwaw. Mo enekwei enkin hom hromo ok har me lawk-lawk hi, hakwe senkin nan, homkwe omok kokwe mey, hrom ma meio me nuw-nonkway popriy ey. Senkin lwak ankin, homkwe Hakamay Jisas so enekwei hokwe hreme liy nak-me-heyr, hrom hme ma nak-me-heyr senkin. \x * \xo 1:13-14 \xt 2 Ko 5:12; Fl 2:16\x* \p \v 15 Hakwe hom hreme ma nak-me-heyr somokwe, uron kreys non lwak pey. Sohiy so hokuaw kokwe hakwe enekwei kreys non hme nion seme non-wak e mon liok, hme hiy-mon e. \v 16 Payhokuaw, hakwe senkin nanpanan liok, ha Masedonia mon ley ankin, hakwe hme ka-ira ney ey. Seyr Masedonia ko hokwe hme maka-ira non-ohruw-a ne ey. Hakwe senkin sehe nanpanan koruay liok, hom hano yerki se hiymon popriy ha e, ha kipay Judia mon ma ma-ley sehe. \x * \xo 1:16 \xt 1 Ko 16:5-6\x* \v 17 Hmey, ha le pa ma lwak hokwe, hme kokwe senkin mesair kow mo, hakwe uron hu-non hu-non-aw saw-me uwr? Hmey, homkwe hane senkin lira pak, hakwe uwrsa ki erey suko me hieyn, enekwei kamon-awaw saw-onuayk me ok, masaw-me-puar ok? \p \v 18 God hiykwe hiy-mon kraiay wayr uwr, seyr ok-ar me-aw lohruw-a uwr. Seyr ha hme le ira e ma me-loray hokwe liyliy-aw lwak, hakwe uron kreys non me-loray pa. \v 19 Payhokuaw, God so Ney Jisas Krais se Sailas o, Timoti o, seyr hakiaw o, hme ma mesor kow hokwe, hromkwe imnok amnok senkin mesor pa, “mo sehe”, sei, “sohiy korey”. Sawk Jisas Krais so mon kokwe, ok, “mo sehe” hiykwaw lwak wayr-wayr. \x * \xo 1:19 \xt Ap 18:5\x* \v 20 Payhokuaw, mo God hiy me-loray ok kraiar meio hi, Krais so mon kokwe ok lowpwarowp somokwe “mo sehe” homkwaw. Sa hrom “Amen-ok” Jisas Krais so kueir ma me hokwe, hromkwe God se panpaniowni kow. \x * \xo 1:20 \xt MHO 3:14\x* \v 21 Sawk Krais so mon kokwe hrom o, hom o, God hiykiaw mon orok kraipakrai. God hiykwe seyr hreme po neyr iaup. \v 22 Hiykwe hreme po liaup nak-knuey sous, seyr hiykwe hyo Niohney Pekney-weys se hromo uron mon po kawk kreik kow. Hyo niohney se hreme ma kow hokwe, hreme senkin mesair kow, God hiykwe hyo weynpaweyn yaprue mokwe hreme ya kow a. \x * \xo 1:22 \xt Ef 1:13-14; 2 Ko 5:5\x* \p \v 23 God hiy nonkway, hakwe okrei me pey. Hakwe Korin mon kokwe le pa sehe lwak, hme eheyr mon yuk ame. \v 24 Hromkwe hmo yor, Hakamay se ma nanpanan kiykiy-ay sohok ko makwey-uwr liy lwak ley. Hromkwe nonkway, hmo nanpanan kiykiy-ay yor mokwe krai po nuw-wak. Sawk hromkwe hme nion seme non-meio wayh-wayh, hom kar ley e. \x * \xo 1:24 \xt 1 Pi 5:3\x* \c 2 \p \v 1 Sawk hakwe hakiaw-ayay senkin po nanpanan sakon kawk, hakwe hmo owh mon ma-le ey lopa, ha sa hme ma-mon yuk lak. \x * \xo 2:1 \xt 1 Ko 4:21\x* \v 2 Payhokuaw, ha hme eheyr mon yuk ankin, hai hanekwe sawk kar kokwe posokwaw ma-mon ey ey so? Mo homkwaw, uwrsa, ha eheyr ma mon yuk sohomkwaw. \v 3 Sa mamey kamon, paraw ha ma mey kow ha kokwe, meyk non ke mey kow ha, hmo har homkwe sawk ha ma-le non hane mon yuk ame. Sawk hakwe uwrsa somokwe hane kar mon ey e mon. Payhokuaw, hakwe senkin nonkway, ha kar ley ankin, hom lowpwarowp seyn, kar non-ey. \v 4 Enekwei ha mamey sokwe ma mey kow ha hokwe, hakwe eheyr-hu kraiar non nak-eysow mey ha. Seyr hakwe hano uron ma lowk kworpakwor kawk hokwe ya non nuwnak-oum. Suw, hakwe hme eheyr mon yuk e mey ha pa, sawk hom senkin lira nonkway e, hakwe hme uron-pi ko-ar nuw-wak. \x * \xo 2:4 \xt Ap 20:31\x* \s1 Unsaney, yor piap ke ma mon hokwe, sios hokwe hyo yor piap ke kwa lorionay kow \p \v 5 Sa hmo uwr prueyn, har mo uron me ma mon piapay hiykwe yor piap sokukwe hane-aw mon pa, \m sawk hiykwe hmo uron lowpwarowp me po kor-nak-mon piapay. Hakwe ok senkin sokukwe kraiar liy me peykyay ley, ha uwr senkin se low aiopey hay ke kow ame. \v 6 Payhokuaw, hmo sios-uwrsa kraiar hom uwr yor piap non se ma me-wowrpawowr hokwe, yaprue-ar, sawk senkinaw, peie ma-me-wowrpawowr o. \v 7 Sa homkwe hyo yor piap sokwe kwa kiy-orionay ha nok, hye hiy-mon woro-woro ihey. Hiykwe sawk uron aiopey hay lowk kworpakwor kawk se nuw-hakan hain lak. \v 8 Hakwe hme senkin seme me kraiay, hye senkin mesair kow e, homkwe hye uron-pi ko-ar nuw-wak. \v 9 Hakwe mamey sokukwe hme seme mey kow ha, hmo lorok kraiay ihey yor ke lira nonkway e. Seyr senkin, hom enekwei enekwei hano ok mokwe meyki pankaw pyay a-ney. \v 10 Homkwe uwr prueyn so yor piap ke lorionay ha ankin, ha seyn, lorionay ha. Seyr uwr prueyn yor piap-araw hane mon hokwe, sa ha sehe ma lorionay ha hokwe, hakwe Krais so inour mon kokwe hme hokuaw lorionay ha. \v 11 Hakwe senkin sehe lon, Satan hiy hreme mon kuayk swakakar ame, payhokuaw hromkwe hyo aw-san mokwe lawk-lawk pey. \x * \xo 2:11 \xt Luk 22:31\x* \s1 Pol hiy Troas mon ma lowk kworpakwor kawk hiy non \p \v 12 Enekwei ha Troas mon Krais so ok-ihey ke mesor e nakey menkin, hakwe senkin lira, Hakamay hiykwe yerki, mey sokwe serey meio ey hokwe po kampi kow. \x * \xo 2:12 \xt Ap 14:27; 1 Ko 16:9\x* \v 13 Sawk hakwe uron aiopey hay nuw-hei, payhokuaw hakwe hromo wayh Taitus se kokwe serey korey lonyay pa. Sa hakwe uwrsa Troas mon ma lwak me ma-me-ihey hain nok, Masedonia mon ma-ley. \x * \xo 2:13 \xt Ap 20:1\x* \s1 Hromkwe Krais so uru non po lono swakakar \p \v 14 Payhokuaw, Krais so kueir nonaw kokwe, God hiykwe aw lono swakakar uwr, seyr hiykwe enekwei enekwei, hreme Krais so meyki yu-war nonaw hiy-owkyay-ay nok. God hiykwe mey kamon hromo owh mon sehe meio ousne, Krais so nonkway, prawk yaprue ma sway ke kipay lowpwarowp mon nakey nakey e. \v 15 Payhokuaw, hromkwe mon kamon prawk yaprue non se hieyn, Krais hiy God se ma naws prawk kow hiy non. Seyr prawk yaprue sohokwe uwrsa God hiy ma huonok prosue wayr ohom o, uwrsa ma lokrue pror ha wayr ohom o, hmo ompok mon sway nouk-a-nouk wayr. \v 16 Sawk uwrsa ma lokrue pror ha wayr omokwe, hromkwe prawk piap-araw, hme mon away ey. Sawk uwrsa, God hiy ma me-huonokyaw prosue wayr me kokwe, hromkwe prawk yaprue, lwayr peyow peyow ey. Hai, mey yaprue senkin sokukwe, uwr liy-ar posokwaw meio ey so? \x * \xo 2:16 \xt Luk 2:34; 2 Ko 3:5-6\x* \v 17 Payhokuaw, hromo yor mokwe uwr, God so ok me mein-owon non ma nakway mesor mo yor me hieyn korey. Hromo yor mokwe senkin, hromkwe God so inour mon kokwe yor luw-luw-aw nonaw lohruw-a, Krais so mey-uwr, God hiykiaw ma me-ha me hieyn. \c 3 \s1 Sokior-ok iwon ko mey-uwr \p \v 1 Ama, homkwe sawk hreme senkin nanpanan lak, hromkwe hromo uru arian me ma-nakie e mey. Seyr homkwe senkin nanpanan pak, hromkwe uwr har me hieyn, me-nonkway-mamey ok yaprue non hom hreme mey nonkway kow e mon, seyr hrom sios har me senkin mesopok e mon, me-nonkway mamey hromo uru me me-ihey e me mey kow e, hrom hme mesair kow ey me. \x * \xo 3:1 \xt Ap 18:27; 2 Ko 5:12\x* \v 2 Hromo mamey ipey-ar kokwe, mo homkiaw. Mamey senkin sokukwe hromo uron mon po mey, seyr uwrsa lowpwarowp homkwe liy lira mesor nonkway. \x * \xo 3:2 \xt 1 Ko 9:2\x* \v 3 Seyr homkwe senkin mesair kow, homkiaw kokwe mo mamey Krais hiy ma mey iawon hok non, hromo mey ko ayay me hieyn. Mamey sokukwe iwar mo iha non mey pa, sawk su lwayr God so Niohney non mey. Seyr mein-pow mon mey iawon pa, sawk uwrsa mo uron mon mey iawon. \x * \xo 3:3 \xt Kis 24:12; Jer 31:33; Ese 36:26-27\x* \p \v 4 Hromkwe senkin ok seme me, payhokuaw, Krais se hokuaw kokwe hromkwe God so inour mon kokwe senkin nuw-nonkway, ok sokukwe okar. \v 5 Sawk hromkwe senkin liy me ley, mey mokwe hromkwe hromo nonkway arian non po meio ousne. Korey, sawk hromo nonkway mey senkin senkin me mon ousne ey mokwe, God so mon-aw le. \v 6 God hiykwe hreme nonkway po kow, hrom God so sokior-ok iwon ko mey-uwr lwak e. Sokior-ok iwon sokukwe sow, paraw ma mey ko korey, sawk God so Niohney so. Payhokuaw, sow paraw ma mey kokwe lokrue se mon ousne wayr, sawk Niohney hiykwe lwayr peyow ey se mon ousne wayr. \x * \xo 3:6 \xt Jer 31:31; Jon 6:63; 1 Ko 11:25\x* \p \v 7 Sow porih mokwe mein-pow eir mon mey, sa sow seme kow enekwei hokwe God so panpaniowni hokwe kumay-ar nuw-ousne. God so panpaniowni Moses so ine-maku mon ma lyar hokwe, mo paswaw lyar mumu kumey liok, Israel-uwrsa homkwe Moses se liy lira saiarokay popriy ley, payhokuaw panpaniowni sohokwe aiopey hay nuw-yar. Sei, sow mo mey, lokrue se ma kow hokwe, panpaniowni aiopey hay sankaw lyar ankin, \x * \xo 3:7 \xt Kis 34:29\x* \v 8 Niohney so mey ko panpaniowni hokwe sow sohom mo panpaniowni ko eir mon nuw-wak ey. \v 9 Mo Moses so sow hok uwrsa me heyn-non-ok me hi, God so mey sow me ma kow mokwe, hyo panpaniowni non nak-kow. Suw senkin lwak ankin, God so mey, uwrsa me hyo nene mon luw-luw-aw mon wak ey hokwe, panpaniowni ipey-arar non lwak ey, Moses so sow ko panpaniowni ko eir mon ma lwak senkin. \x * \xo 3:9 \xt Lo 27:26; Ro 1:17\x* \v 10 Suw senkin, panpaniowni porih hokwe ipey-ar ma-lyar lopa, payhokuaw panpaniowni iwon hiykwaw po nuw-yar swakuwmay ha. \v 11 God so mey enekwei haraw-aw ma lwak mokwe panpaniowni non. Senkin lwak ankin, God so mey lwayr peyow peyow ey mokwe, panpaniowni ipey-arar non, God so mey enekwei haraw-aw ma lwak mo panpaniowni ko eir mon lwak ey. \p \v 12 Sa hromo uron hyohyo senkin ma lon hokwe, hromkwe hok lopa seme mesor nakian nakian ha. \v 13 Hromkwe hromo ine-maku mokwe Moses se hieyn nak-swakuwmay sue pey. Moses hiykwe paraw kokwe senkin lon, hiykwe hyo ine-maku se laplap non nak-swakuwmay sue, sa Israel-uwrsa hom God so panpaniowni hiy ma lyar mumu kumey se lira ha ame. \x * \xo 3:13 \xt Kis 34:33\x* \v 14 Sawk Israel-uwrsa mo mawkworom mokwe po piar sous, seyr homkwe enekwei enkin ohiy seyn, liy-liy-aw nuw-wak, payhokuaw Israel-uwrsa homkwe Moses so sow, sokior-ok porih ko me lira mesor mokwe, hmo nanpanan yor mokwe laplap sohokwaw swakuwmay sous. Sawk laplap sokukwe ma-kampi pa, sawk Krais se nanpanan kiykiy-ay yerki nonaw ma-kampi ey. \v 15 Mo enekwei enkin ohiy seyn, Israel-uwrsa hom Moses so sow me lira mesor mokwe, laplap sokukwe mo hmo uron me senkinaw-aw swakuwmay sous wayr. \v 16 Sawk uwr prueyn hiykwe Hakamay se ma-swahre ira ankin, hyo laplap kokwe enekwei sohiy non-aw kampi ey. \x * \xo 3:16 \xt Kis 34:34\x* \v 17 Hakamay hiykwe Niohney-ar. Sa Hakamay so Niohney hiy perey lwak e, preisia hrahra ha yor kokwe seyr serey mon non-wak. \x * \xo 3:17 \xt Jon 8:36; Ro 8:2\x* \v 18 Sa hrom lowpwarowp, ine-maku laplap lopa homkwe, Hakamay so panpaniowni se ma-sahre mesair kow. Sa panpaniowni Hakamay so Niohney so owh ko se ma le sohokwe, hreme kokwe hiykiaw panapan mon wak, seyr pan-paniowni sohokwe senkinaw nonay nonay ie. \c 4 \s1 Niohney so omeme ihey-ar, yiawk non \p \v 1 Hromo mey okukwe God hiykwe hreme uron lowk se kow, sa hromkwe uron wompei lwak lopa seme lwak. \v 2 Sawk hromo yor senkin, hromkwe ouon-aw weynpaweyn, owh-mar lon yor me mon ousne ey me liy mon nakyas ley. Seyr hromkwe okrei-ok lanio mesor yor o, God so ok ke kankoum-a-koum mesor yor o, senkin lopa. Sawk hromkwe God so ok-ar-ok kokwe kumay mon seme mesor hrorsay kow, uwrsa hom hromo nanpanan yor uron ko me lira nonkway e, sa hromo yor God so inour mon ma meio mokwe, heyn lopa ka lwak. \x * \xo 4:2 \xt 2 Ko 2:17; 1 Te 2:5\x* \v 3 Mo ok-ihey hrom ma mesor hok lwak sue hi, ok-ihey sokukwe uwrsa ma lokrue pror ha wayr me-aw lwak sue. \v 4 Ki erey suko so god piap-araw hiykwe uwrsa God se ma nan lopa mo mawkworom mokwe eym-nawp non swakuwmay sue, hom ok-ihey ko ey se lira lopa lwak e. Ok-ihey sohok ko ey hokwe Krais so panpaniowni. Krais hiykwe God hiykiaw panapan. \x * \xo 4:4 \xt Ef 2:2; Kol 1:15; Hi 1:3\x* \v 5 Payhokuaw, hromkwe hromkiaw-ayay-aw nak-mesor pey. Sawk hromkwe Jisas Krais hiy Hakamay ma lwak se mesor. Sa hromkwe hromkiaw-ayay senkin me-hrahra ha, Jisas se hokuaw kokwe hromkwe hmo mey-uwr. \v 6 Suw senkin, God, paraw senkin ma me, “Eym-nawp mon kokwe ey-yar kwa lyar nekie nekie”, God sohiykwaw-aw kokwe hyo ey-yar se hromo uron mon po me-sasay yar. Hiykwe senkin sehe lon, nonkway, ey se hieyn ma lyar, God so panpaniowni non, Krais so ine-maku mon ma lyar se hreme kow e. \x * \xo 4:6 \xt Stt 1:3; Ais 9:2; 2 Ko 3:18\x* \p \v 7 Hromkwe yiawk monuo non ma meio me hieyn. Sa God so omeme ihey-ar niohney ko hreme ma kow somokwe serey lwak. Suw senkin mesair kow, krai ipey-ar, seirpey-ar ma lwak hokwe, hromo nian korey, sawk God so nian. \x * \xo 4:7 \xt 2 Ko 5:1\x* \v 8 Hreme kokwe mo low piap senkin senkin non senaw mon yorpayor, sawk hreme kokwe lour kane kawk okrue ha pey. Seyr hromkwe enekwei har mokwe imnok amnok senaw nanpanan, sawk hromkwe hakan okriy hain pey. \x * \xo 4:8 \xt 2 Ko 1:8; 7:5\x* \v 9 Hremekwe mo awia-pow senaw nwaksu, sawk hromkwe wayh lopa lwak pey. Seyr enekwei har hreme senaw lokin kuayk, sawk hreme mon piapay ha pey. \v 10 Hrom enekwei enekwei perey ley e, hromo owhi omokwe Jisas so lokrue ke mesair kow. Suw senkin seme mon, Jisas hiy su ma lwayr hokwe hromo owhi mon ka lousne hrahra ha e hokuaw. \x * \xo 4:10 \xt 1 Ko 15:31\x* \v 11 Payhokuaw, enekwei enekwei, hromkwe Jisas se ma nan kiykiy-ay se hokuaw kokwe, lokrue ohriar seme lwak, Jisas so su lwayr kyai hok hromo lokrue-owh mon ka lousne hrahra ha e hokuaw. \x * \xo 4:11 \xt Ro 8:36\x* \v 12 Suw senkin, lokrue hokwe mey, hromo owh mon meio, sawk su lwayr kyai hokwe mey, hmo owh mon meio. \p \v 13 God so ok mamey porih mon kokwe senkin me, “Hakwe God se ma nan kiykiy-ay se hokuaw hyo ok ke sehe mesor.” Hrom seyn, nan kiykiy-ay uron liyliy-aw nonaw God se ma nan kiykiy-ay se hokuaw hyo ok ke seme mesor. \rq Sng 116:10\rq* \m \v 14 Payhokuaw, hromkwe seyr senkin nonkway, God, Hakamay Jisas se ma me-sian hiykwe, hreme seyn, Jisas se nion ya me-sian a. Seyr hiykwe hreme o, hme o, hyo inour mon suhway-aw ya me swa-hokruw nakrok a. \x * \xo 4:14 \xt 1 Ko 6:14\x* \v 15 Yor senkin somokwe hme hiymon e lousne. Sa God so maym kow yor, uwrsa kraiar kraiar mo owh mon ma lousne me uwrsa kraiar hom God se me-ihey ankin, God hiykwe panpaniowni liy lonok. \s1 Hrom ki mon ma lwayr ohokwe, nanpanan kiykiy-ay yor non-aw lwayr \p \v 16 Sohiy so hokuaw kokwe hromo uron mokwe nompou liy lwak ley. Mo hromo owhi ki ko hok piap eyn oksa-hriysow hi, hromo owhi niohney ko hokwe enekwei enekwei krai iwon lonok wayr-wayr. \x * \xo 4:16 \xt Ef 3:16\x* \v 17 Payhokuaw, low piap hreme ma mon omokwe, paswaw, seyr enekwei haraw lwak. Sa homkwe hreme kokwe God so lwayr peyow panpaniowni se kow, seyr panpaniowni sohokwe low sohom mo eir mon nuw-wak. \x * \xo 4:17 \xt Ro 8:17-18\x* \v 18 Hromo uron mokwe omeme, hrom ma kiy-ira eme liy nanpanan ley, sawk hromo uron mokwe, omeme, hrom ma lira lopa me-aw nanpanan wayr e. Payhokuaw, omeme, hrom ma kiy-ira omokwe, enekwei haraw-aw lwak. Sawk omeme, hrom ma lira lopa mokwe lwak peyow peyow ey. \x * \xo 4:18 \xt Kol 1:16\x* \c 5 \p \v 1 Payhokuaw, hromkwe senkin po nonkway, hromo a ki ko hromo owhi me ma me omokwe preir kawk lowpway ankin, God hiykwe nonkumey mon kokwe a hrom lwayr ey non. A somokwe hiykiaw ma meio hom non, somokwe senkin-awaw lwak peyow peyow ey. \x * \xo 5:1 \xt 2 Ko 4:7\x* \v 2 Sa enekwei enkin ohokwe hromkwe kamamyow, seyr hromo uron mokwe hromo owhi nonkumey ko me lie e nuw-ie kukawk kukawk. \x * \xo 5:2 \xt Ro 8:23\x* \v 3 Payhokuaw, God hiy hreme owhi nonkumey ko me lie kow ankin, hromkwe owhi lopa, apaw ma lwak me hieyn liy ma-lwak ley. \v 4 Hromkwe hromo a ki ko, enkin hrom ma kiy-wayr omokwe, low non nak-wayr, seyr nak-kamamyow. Sawk hromkwe hromo owhi ki ko eme linon say e nan pey, sawk hromkwe owhi nonkumey ko, God hiykiaw ma meio kow seme lie e mon. Sa owhi ma lwak peyow peyow ey somokwe, owhi ma lokrue ey me ka swakakar lokuwmay lowpway su-ha. \v 5 Hrom irweyk eyn lwak ey hokwe, mo God hiykiaw po nuw-onhan onhan koruay. Seyr hiykwe hyo niohney hokwe hreme sehe kow, hreme mesair kow e, omeme hiy paraw ma me-loray mokwe, hiykwe kow lopa liy lwak ley. \p \v 6 Sa hromkwe enekwei enekwei imnok amnok nan pa seme lwak. Sa hromkwe senkin nonkway, enkin hrom owhi, ki erey suko non ma nak-wayr omokwe, peyr hromkwe hromo a, Hakamay hiy ma meio kow non lwak pey. \x * \xo 5:6 \xt Hi 11:13-16\x* \v 7 Suw senkin, hromkwe nene non ma lira non lwayr pey, sawk hromkwe nanpanan kiykiy-ay yor nonaw lwayr. \v 8 Hakwe senkin makiy-me ley, hromkwe imnok amnok nan pey. Hromo uron mokwe senkin nanpanan, hromo owhi ki ko eme lokriy hain hokwe, sa Hakamay so yier mon ley wak hokwe, suw yaprue-ar po nuw-wak. \x * \xo 5:8 \xt Fl 1:23\x* \v 9 Sawk hromo uron ko aiopey hay hokwe senkin, mo hrom ki erey lwak hi, seyr Hakamay so yier mon lwak hi, hromkwe hye kar mon ey e mon. \x * \xo 5:9 \xt Kol 1:10; 1 Te 4:1\x* \v 10 Payhokuaw, hrom lowpwarowp Krais so inour mon ya nakrok-kay a, hiy hreme lira mesor anon anon e. Hromo mey lowpwarowp mokwe penkin me meio me, piap lwak hi, yaprue lwak hi, Hakamay hiykwe hreme prueyn prueyn-aw mokwe liyliy-aw-ar ma-sahre kow ey. \x * \xo 5:10 \xt Sav 12:14\x* \s1 God se nion kokwe Krais so kueir nonaw non-wayh-wayh \p \v 11 Sa hrom Hakamay se nak-hok yerki se ma nonkway hokwe, hromkwe uwrsa har me seme me-samar-amar prosue, hom Hakamay se-aw nan kiykiy-ay e. Sawk God hiykwe hreme kokwe nonkway nuw-wak, sa hakwe senkin sehe nan, hmo nanpanan yor uron ko seyn, hreme kokwe nonkway nuw-wak. \v 12 Hromkwe hromo uru arian me nakie e ma-me pey. Sawk hromkwe seme lohruw-a, hom mey, hrom ma meio me nak-me-heyr e, seyr uwrsa har mo lon-seyrpaseyr ok me ma-sahre onuayk me e. Payhokuaw, uwrsa har homkwe yor uron yaprue ko me ma lousne me nak-me-heyr pey, sawk homkwe yor, uwrsa hom nene non ma lira me-aw nak-me-heyr kraiay. \v 13 Hmo har homkwe hrom mawkworom lawk-lawk non me lira ankin, suw ok lopa, hromkwe God so uru se nakie e lawk-lawk. Sawk homkwe hrom mawkworom yaprue non lwak me lira ankin, suw hromkwe senkin seme lwak, hme hiy-mon e. \v 14 Hreme kokwe Krais so uron-pi ko-ar lwak yor hok me-sasay, payhokuaw hromkwe senkin po nuw-nonkway, Uwr prueyn hiykwe uwrsa lowpwarowp me po lokrue kow. Sa hromo lowpwarowp mokwe hyo lokrue ko kueir nonaw lokrue ha me hieyn-aw seme nuw-wak. \v 15 Hiykwe uwrsa lowpwarowp me seme lokrue kow, sa uwrsa, ki erey su ma lwayr homkwe homkiaw-ayay lwayr kow pa ka lwak, sawk homkwe Uwr hme hokuaw ma lokrue, seyr ma ma-loksian wayr, hye lwayr kow e. \x * \xo 5:15 \xt Ro 14:7-8\x* \p \v 16 Suw senkin, enekwei enkin ohokwe, hromkwe unsaney mokwe uwrsa ki ko hom ma lira hriysow, senkin ma-lira hriysow pey. Mo paraw hrom Krais se senkin lira hriysow hi, hromkwe senkin ma-lon pey. \v 17 Sa unsaney Krais se nion posokwaw non-okin nasay e, hiykwe uwr iwon lwak. Porih hokwe papo ley, sawk iwon hokwe papo le. \x * \xo 5:17 \xt Ro 8:1; Ga 6:15\x* \v 18 Yor lowpwarowp somokwe God hiykiaw meio ousne. Paraw hrom hyo awia-pow ma lwak mokwe, God hiykwe Krais so kueir non-aw hreme hyo wayh po mon wak. Sa hiykwe hreme mey kamon ke po kow, hrom hyo awia-pow me hyo wayh mon wak e. \x * \xo 5:18 \xt Ro 5:10\x* \v 19 Ok, hrom ma mesor kokwe senkin, God hiykwe uwrsa ki erey suko me Krais so kueir nonaw, hyo wayh ihey-ar po mon wak. Seyr hiykwe uwrsa mo yor piap-araw mokwe mamey non mey kekie nanpanan pa, seyr hiykwe hreme ok-ihey, hrom hyo awia-pow me hyo wayh-ar mon wak ey ke kow. \x * \xo 5:19 \xt Ro 3:23-25\x* \p \v 20 Hromkwe Krais so woki-uwrsa seme lwak, God hiykiaw hromo woki-ok nonaw hme ma me-kraipakrai ha se hieyn. Hromkwe Krais se hokuaw hme mesopok kraiay: Hwon awia-pow ma lwak sohokwe, God se ipan kwa lon, hne hyo wayh-ar ka mon wak. \v 21 Krais hiykwe yor piap kamon mon pa, sawk hreme hokuaw kokwe God hiykwe hye hromo yor piap-araw me non-swahya sow lonok e me-iaup. God hiykwe senkin sehe lon, hromkwe Krais so kueir nonaw God so luw-luw-aw-yor me lonokyaw nak-anio sayok e. \x * \xo 5:21 \xt Hi 4:15\x* \c 6 \s1 Krais so kueir nonaw kokwe, God so wayh-ar lwak \p \v 1 Sa hrom God se nion ma non-meio hokwe, hromkwe hme senkin me-kraiay, homkwe God so maym kow yor kokwe puraw peie lonok sinay o. \v 2 Payhokuaw, God hiykwe senkin me: \q1 “Hano enekwei, hne nan ihey ey hiy lousne menkin, hakwe hne po lonuayk me. Seyr hano enekwei, hne huonok prosue ey hiy lousne menkin, hakwe hne po hiy-mon.” \m Kwa lonuayk! Ohokwe God so enekwei, hme ma nan ihey hiy non. Pokon ohokwe huonokyaw prosue enekwei. \rq Ais 49:8\rq* \p \v 3 Hromo uron senkin, hromo mey kokwe, unsaney homkwe yor piap non lwak se lira lopa ka lwak. Hromkwe sa unsaney prueyn so yerki mon kokwe mon kamon uwrsa me mon kuayk ey se lyay sous lopa seme lwak. \v 4 Sawk mey lowpwarowp, hrom ma meio mokwe hromkwe senkin mesair kow wayr, hromkwe God so mey-uwr yaprue. Mo hrom low kraiar non lwak hi, hrom ya non aiopey nak-oum hi, seyr hrom enekwei honon honon lwak hi, hromkwe enekwei enekwei lorok kraiay wayr. \v 5 Mo hreme lomniy mamniy hi, kalabus mon lowk-swakreik hi, uwrsa kraiar aw swa-hokruw ono hi, mey kraiar me-sasay meio hi, anwaw o, ayay o, sohom lopa lwak hi, hromkwe senkin-awaw nuw-orok kraiay. \x * \xo 6:5 \xt 2 Ko 11:23-27\x* \v 6 Sawk hrom God so mey-uwr yaprue ma kiy-wak omokwe, hromkwe yor mnow-mnow-aw o, nonkway o, meinkiowp-ney-aw lwak yor o, wayh ihey-ar non-wak yor o, Niohney Pekney-weys o, uron-pi ko-ar lwak yor o, \x * \xo 6:6 \xt 1 Ti 4:12\x* \v 7 seyr ok-ar me-aw mesor yor o, seyr God so krai o, sohom non meio mesair kow. Hromo omeme, aw lono sous-a-sous ey mokwe, yor luw-luw-aw homkwaw, iha irayh mon o, iha sayar mon o, serey lwak. \v 8 Hreme kokwe yor senkin senkin me lon, hromo uru me nakie, hreme nak-me owh-mar owh-mar; hreme nak-me-ihey, hreme nak-me-monmamon yay. Mo hrom okar ke-aw mesor kow hi, hreme kokwe okrei-uwr me hieyn-aw mon yorpayor. \v 9 Mo uwrsa, hom hreme nonkway hi, hreme kokwe sawk uwr suwon me hieyn lira. Seyr mo hreme lokrue me hieyn lira hi, hromkwe sawk su lwayr nonaw lwak. Mo hreme mon piap-ma-piap hi, sawk hreme kokwe lokin kwormakwor pa. \x * \xo 6:9 \xt 2 Ko 4:10\x* \v 10 Hreme kokwe uron mon owk, sawk hromkwe enekwei enekwei kar ley. Seyr hremekwe mein-owon lopa me hieyn lira, sawk hromkwe uwrsa kraiar me omeme kraiar po kow. Hromkwe omeme nak-wayr lopa me hieyn lwak, sawk hromkwe omeme ihey-ar lowpwarowp non. \p \v 11 Korin-om, hromkwe hme kokwe wayh-om me hieyn po kiy-mesor hrorsay kow lowpway; hromo uron mokwe po kiy-kampi yay sowkriy. \v 12 Hromo uron mokwe hme piaray sous pa, sawk hmo uron mokwe hreme piaray sous. \v 13 Hakwe hme kokwe hano ney me hieyn-aw kiy-ohruw. Homkwe hreme kokwe hrom hme uron-pi ko-ar ma lwak senkin lwak e. Homkwe hmo uron me kwa kiy-kamapi. \x * \xo 6:13 \xt 1 Ko 4:14\x* \s1 Homkwe uwrsa, God se ma nonkway lopa me nion peie non-wawwaw o \p \v 14 Homkwe uwrsa God se ma nan kiykiy-ay lopa me nion peie non-meio wayh-wayh o. Payhokuaw, yor luw-luw-aw mokwe yor piap-araw me hieyn korey. Hai, eym-nawp o, ey o, somokwe siraw liy non-wawwaw o? \x * \xo 6:14 \xt Ef 5:11\x* \v 15 Hai, Krais o, Satan o, hohkwe uron kamon-aw penkin non-wak o? Hai, uwr Hakamay se ma nanpanan kiykiy-ay hiykwe uwr, ma nanpanan kiykiy-ay lopa se nion kokwe pay se non-nakruok wayh-wayh o? \v 16 Hai, God so a pekney-weys hokwe okrei-god me hieyn liy-liy-aw yerki penkin non lwak a? Payhokuaw, hromkiaw kokwe lwayr peyow God so a pekney-weys hom non! Mo God hiykiaw paraw senkin po me, “Hakwe hano uwrsa me nion non-wayr ey, seyr hakwe hmo ompok mon lanio ohruw-a ey. Seyr hakwe hmo God-ar lwak ey, sa homkwe hano uwrsa arian lwak ey.” \rq Wkp 26:12\rq* \m \v 17 Sa God hiykwe hme senkin sehe kiy-me, \q1 “Homkwe uwrsa sohom mo ompok ko me kwa kiy-okriy hain, sa homkwe irweyk-aw kwa kane ha wayr. Homkwe yor omeme orki non me peie nakruok o, suw hakwe hme liy huonok huon.” \rq Ais 52:11; Ese 20:34,41\rq* \q1 \v 18 “Hakwe hmo Aio lwak ey, \q1 sa homkwe hano ney norwayo swanyo lwak ey. Ok somokwe God Hakamay Krai Lowpwarowp non hiykiaw me.” \rq 2 Sml 7:14\rq* \c 7 \p \v 1 Hano wayh ihey-ar om, hromkwe God so me-loray-ok seme ma nakruok wayr me hokuaw kokwe, hromkwe hromkiaw-ayay-aw hawr mnow-mnow ihey e. Hromkwe omeme lowpwarowp, hromo owhi o, niohney o, seme ma mon or-pa-or me lokriy ha lowpway e. Sa hrom God se ma nak-hok se hokuaw kokwe pekney-weys-aw ka lousne sa-ousne lowpway. \s1 Pol hiy Kristen Korin ko me kar ma nakey hiy non \p \v 2 Homkwe hmo uron mon kokwe hreme yop kwa hor iarok kow. Hromkwe hmo prueyn se yor piap ke mon pa, seyr hmo prueyn so liwak yor ke mon piapay pa, seyr hmo prueyn so mein-owon me mon noweyn noweyn lonokyaw pa. \v 3 Ha senkin ma me hokwe, hakwe senkin me pey, homkwe heyn non. Payhokuaw, mo ha paraw po me, homkwe hromo uron mon lwak. Hrom lokrue, seyr hrom su lwayr, hom o, hrom o, enekwei enekwei hromkwe siraw-aw lwak. \v 4 Hakwe hmo lorok kraiay yor mokwe imnok amnok liy nanpanan ley. Sa hakwe hme ipey-ar sehe nak-me-heyr wayr, seyr hano uron hokwe yaprue sehe lwak. Mo hrom low senkin senkin mo ompok mon-aw lwak hi, hakwe hme hokuaw kar ma nakey somokwe, woki nuw-wak. \p \v 5 Mo hrom Masedonia mon ma lousne so meyki seyn, hromkwe enekwei liwak nieys ey non lwak pa. Hrom perey ley e, hromkwe low mo ompok-aw lwak. Hrom uwrsa me nion ma non-wak seyn, aw-ok lon-seyrpaseyr yor hok lousne. Seyr hromkiaw-aw ma lwak seyn, hok-uron nonaw lanio sayok. \x * \xo 7:5 \xt 2 Ko 2:13\x* \v 6 Sawk God, uwrsa uron low non me ma hiy-mon woro-woro hiykwe, hreme po hiymon woro-woro, hiy Taitus se hromo owh mon ma me-ha non. \v 7 Seyr hreme kokwe Taitus hiy ma le hiykwaw hiymon woro-woro pa. Sawk hremekwe seyr hyo ok, hreme senkin ma mesor kow hom hiy-mon woro-woro. Hiy hme nion ma non-wak hokwe, homkwe hye yaprue hiymon woro-woro ihey ha. Seyr hmo uron mokwe, hane ma-lira e nanpanan, seyr homkwe hmo yor me uron lowk kworpakwor kawk, seyr homkwe hano uru se hiymon ono sousasous e mon. Ha ok seme lonuayk menkin, hakwe sawk kar ipey-ar sehe nuw-nak-ey. \p \v 8 Mo hano mamey, hok hme uron mon owk kworpakwor kawk hi, hakwe mamey sokwe ma mey ke kar ley. Okar, enekwei ha mamey sokwe ma mey hokwe hakwe kar ley pa, payhokuaw enekwei enkin ohokwe hakwe senkin lira, homkwe uron po nuw-owk kworpakwor kawk. Sawk hakwe kar ley, payhokuaw hano mamey hokwe hme enekwei haraw-aw po mon owk kworpakwor kawk. \x * \xo 7:8 \xt 2 Ko 2:4\x* \v 9 Ha kar ma ley hokwe, ha hmo uron me ma mon owk kworpakwor se ley pey, sawk senkin, hom hmo yor me ma lowk kworpakwor hokwe, hmo uron me po kama-koum sow. Hmo uron lowk yor sokukwe God hiykiaw yerki yaprue non hiy-anok anok, sa hromo ok, hme ma mey kow mokwe hme mon piapay pa seme lwak. \v 10 Payhokuaw, hmo yor piap-araw hom hme uron ma mon owk kworpakwor mokwe, God so mon le ankin, ay mokwe senkin me leip: peyr hmo uron me kankoum, sohiy so meyki hokwe, hme ma-huonok prosue. Sa senkin lwak ankin, homkwe omok kokwe hmo kankoum yor ke uron liy ma-lowk ley. Sawk hmo uron lowk kworpakwor yor mokwe, ki erey suko me le ankin, suw ay hokwe lokrue ke leip. \x * \xo 7:10 \xt Mat 27:3-5; Hi 12:16-17\x* \v 11 Sawk God hiy hme uron ma mon owk kworpakwor mokwe, hmo uron mokwe Hakamay so meyki-aw ley e siorkaw-aw seme liarok. Seyr homkwe yor luw-luw-aw me hiymon orok kraiay ey hokwe, nays-ok me, seyr yor yaprue mokwe homkwe iray-iray nonaw nak-wak. Seyr hmo uron hane ma nan koukou-ay o, hmo uron hane nion non-wawwaw e ma mon o, seyr hmo uron weynpaweyn piap-araw me mon-say ey o, somokwe yaprue ihey-ar. Hom senkin ma lon somokwe, senkin mesair kow, homkwe honsi lopa. \p \v 12 Mamey sokukwe mo ha mey, sawk hakwe uwr weynpaweyn piap sokwe ma mon se hokuaw mey pa, seyr yor piap sokwe lonok uwr se hokuaw mey pa. Sawk hakwe hme seme mey, hom God so inour mon senkin lira nonkway e, homkwe hreme nuw-nan koukou-ay. \v 13 Sa hreme kokwe hmo yor sohom hiy-mesor kraiay. Sa hiy-mesor kraiay ok sohom mo eir mon kokwe, ok kamon yaprue hreme ma mahiy-mesor kraiay hok manak-ousne. Ok yaprue sokukwe senkin, hom Taitus se ma hiymon, sa hiy kar ma nak-ey sohok non. \v 14 Hakwe hyo inour mon kokwe hmo yor me po nak-me-heyr. Sa hmo yor yaprue, Taitus se ma mesair kow somokwe hane pase mon owh-mar e. Hromo ok lowpwarowp, hme ma hiymon sorasor mokwe, okar-okar homkwaw. Seyr, hrom, hmo yor me Taitus so inour mon ma nak-me-heyr mokwe, liy-liy-aw, ok-ar-ok homkwaw po lousne. \v 15 Sa hiykwe hmekwe uron-pi ko-ar aiopey hay nuw-wak, enekwei hiy hme ma ma-nanpanan ohokwe. Payhokuaw, homkwe hyo ok me nweyk kamon-aw lonuayk onsau onsau, seyr hom hye ma swapeykyay huon hokwe, nak-hok. \v 16 Hakwe hme kar seme nakey, payhokuaw hakwe hme liy nakay nakay. \c 8 \s1 Kristen mo kow yor \p \v 1 Hromo wayh-om, hromkwe hme me-nonkway kow e mon, God so maym kow yor, hiy sios Masedonia mon ma lwak me ma kow seme. \x * \xo 8:1 \xt Ro 15:26; 2 Ko 9:1-2\x* \v 2 Kristen sios serey suko me kokwe low hmo owh mon ma lousne sohom po nuw-mon ir. Sawk sios sohom mo kar ley yor aiopey hay ma nuw-wak me hokuaw kokwe, homkwe uron imnok amnok lopa kow, mo hom omeme lopa lwak liok. \v 3 Hakwe hmekwe okar me-kow, uwrsa somokwe hmo prueyn prueyn-aw hom omeme pankaw nak-wayr e, seyr hmo uron arian nonaw nak-kow prusow ie. Seyr hmo kow yor hokwe, ayaw mon lwak, mo hom omeme haraw lwak liok e. Masedonia homkwe hmo uron arian non kokwe \v 4 hreme kokwe hme ipan lon kow e lonseyn, hom kristen-uwrsa Judia ko me siraw lon-swapeykyay kow e. \v 5 Peyr Masedonia-uwrsa homkwe homkiaw-ayay-aw Hakamay se kow pie. Sei, God so uron ko so meyki ma ley hokwe, homkiaw-ayay-aw hreme ma-sahre kow. Uwrsa sohom mo kow yor mokwe, hrom ma nanpanan so eir mon lwak. \v 6 Sa hromkwe Taitus, mein-owon kekie mey sokwe hmo ompok mon ma meio pie se sehe lonseyn kraiay, hme hiy-anok anok e, hmo uron-pi ko-ar lwak mey sokwe meio lowpway e. \v 7 Yor yaprue senkin senkin, hom ma nak-mon mokwe aiopey hay nak-wak. Hmo nan kiykiy-ay yor o, ok yaprue hom ma mesor o, hmo nonkway o, hmo ok-ar weynpaweyn o, seyr hmo yor, hreme uron-pi ko-ar ma nuw-wak sohok seyn, ompuay nak-wak. Sa hmo yor senkin somokwe aiopey hay lwak ankin, hmo iha kow yor sohok seyn, liy-liy-aw ka nuwnak-wak. \x * \xo 8:7 \xt 1 Ko 16:1-2\x* \p \v 8 Hakwe hme ma me hokwe, hme me-sasay e me pey. Sawk hakwe uwrsa har mo yor, hom kow e ma nuw-sese mokwe hme seme me-nonkway kow, hmo uron-pi ko-ar lwak yor me mon ir e, uwrsa sohom mo yor me hieyn lwak pak e. \v 9 Homkwe hromo Hakamay Jisas Krais so maym kow yor kokwe nonkway po nuw-wak. Enekwei hiy ki erey le menkin, mo hiy omeme kraiar non lwak liok, sawk hiykwe uwr omeme lopa se hieyn lousne. Hiykwe senkin sehe lon, payhokuaw hiykwe hme nanpanan, sa hiy omeme lopa ma lwak hokwe, homkwe sawk omeme kraiar non lwak e. \x * \xo 8:9 \xt Mat 8:20; Fl 2:6-7\x* \p \v 10 Hakwe senkin nan, homkwe yor yaprue enkin kwa kiy-meio: mey, yia ompeys-uh sok hom ma meio pie kokwe, enkin kwa kiy-meio lowpway. Hakwe senkin po lira, yia paraw-uh hokwe, mey sokukwe mo homkiaw meio pie. Seyr uron, mey sokwe ma nanpanan pie hokwe, mo hom nanpanan pie. \v 11 Sei, mo sehe, mey sokukwe kwa nuw-nakyas meio lowpway! Hmo uron, mey sokwe ma mon onhan onhan pie mokwe, aiopey nuw-wak. Sei, hmo uron, mey sokwe meio lowpway ey seyn, liy-liy-aw kwa nak-wak. Seyr hom penkin omeme me nak-wayr e, seme-aw kwa kow. \v 12 Sawk hunkwe iha kow yor non nak-wak ankin, hunkwe pay me kow e, suw yaprue. Payhokuaw, God hiykwe hno kow yor ke lira nonkway memeir ankin, hiykwe omeme hwon ma nak-wayr me-aw lira nonkway memeir. God hiykwe omeme, hwon ma nak-wayr lopa somokwe liy lira nonkway memeir e ko. \x * \xo 8:12 \xt Mak 12:43-44\x* \p \v 13-14 Hakwe sehe me pey, hme low aiopey hay kow e, uwrsa har hom low lopa lwak ey me hokuaw. Korey. Sawk enkin ohokwe homkwe omeme kraiar non, sa hom enekwei enkin, uwrsa omeme lopa ma lwak me kow hokwe, sohokwe yaprue. Sa enekwei hom ohna lwak ankin, seyr uwrsa sohom omeme non lwak ankin, homkwe seyr hme ya ma-sahre hiymon a. Homkwe yerki senkin meio ankin, hom o, uwrsa har sohom o, homkwe liyliy-aw nuwnak-wayr. \v 15 God so mamey porih hokwe mo senkin me, “Unsaney, krai-ar ma lompan ompan nakie hiykwe kraiar-ar non lwak pa, sawk unsaney, paswaw ma lompan ompan nakie hiykwe paswaw-ar non lwak pa.” \rq Kis 16:18\rq* \s1 Taitus o, hyo mey-wayh prueysyar o \p \v 16 Hromkwe God se nak-me ihey, payhokuaw, hiykwe Taitus so uron, hme hiymon ey se mon sian, hrom hme hiymon e ma mon senkin. \v 17 Taitus hiykwe hromo mesopok ke-aw lonuayk me pa. Hiykiaw kokwe seyr hme hiymon e nuw-mon, sa hyo uron arian hokwe hiykwe hmo owh mon le e po nuw-nan iaup. \v 18 Hromkwe Taitus se nion kokwe wayh prueyn se me-ha. Wayh sohokwe sios mo uwrsa lowpwarowp homkwe yaprue lira, payhokuaw, hiykwe God so ok-ihey kokwe yaprue mesor kow. \v 19 Sohiykwaw korey, hyekwe seyr sios homkwe hreme nion non-anio meio e liaup, mein-owon, uwrsa hom ma kow seme nakey kow e. Mey sokukwe hromkwe seme meio, Hakamay so uru se seirpey-ar nuw-mon wak e, seyr senkin nak-mesair kow e, hromkwe mo hiymon e nuw-nan. \p \v 20 Payhokuaw, hrom mein-owon aiopey hay, uwrsa hom ma kow sehe nak-ey kow ankin, hromkwe yor yaprue nonaw nakey kow ey, sawk uwrsa homkwe hreme senaw londo me. \v 21 Hromo uron ko hokwe senkin, hromkwe yor yaprue me-aw nakyas e nan. Yor yaprue somokwe God so inour mon-aw meio e korey, sawk uwrsa mo inour mon seyn. \p \v 22 Sa hromkwe Taitus leys se nion kokwe uwr prueyn se manak-me swapeykyay ha. Payhokuaw, hromkwe uwr sohiy so yor mokwe enekwei kraiar yaprue po lira. Hromkwe senkin po lira, hyo uron hme ma hiymon e ma nan hokwe, aiopey hay nuw-wak. Sa enkin kokwe, hyo hiymon yor mokwe sowpwareney liy lwak ley, payhokuaw, hiykwe hme senkin nuw-nonkway, homkwe kow kane yor lopa. \v 23 Taitus hiykwe hano mey-wayh, hane nion hme hiymon mey ke ma non-meio hiy non. Sa wayh irweyk prueysyar hye nion ma non-ey sohokwe sios mo uru non ma non-ey hiy non. Seyr homkwe Krais so uru se aiopey hay nakie e meio. \v 24 Hmo uron-pi ko-ar lwak yor mokwe uwr seme kwa mesair kow, sa sios lowpwarowp homkwe senkin ka lira nonkway, hrom hme ma nak-me-heyr mokwe, ok-arar. \x * \xo 8:24 \xt 2 Ko 7:13-14\x* \c 9 \s1 Kristen-wayh me hiymon yor hom non \p \v 1 Hakwe hmo mey, kristen-uwrsa ohna ma lwak me mein-owon kekie kow ey mokwe, ok kraiar liy manak-mey peykyay ley. \x * \xo 9:1 \xt 2 Ko 8:1-7\x* \v 2 Payhokuaw, hakwe senkin nonkway, homkwe hiymon e nuw-mon, sa hakwe hmo hiymon yor sokwe po nak-me-heyr, uwrsa Masedonia ko me. Hakwe uwrsa seme senkin mekow, “Hromo Korin-wayh, kipay Akaia mon ma lwak homkwe, hiymon uron mokwe yia ompeys-uh sok nuw-nan koruay.” Sa hmo yor, mey sokwe kar ma nakey mokwe, Masedonia mo uwrsa kraiar me po mon sian-sasian, hom siraw non-swapeykyay meio e. \v 3 Enkin hakwe hromo wayh pruompri-ar me peyrmawk seme me-ha, hom hmo hiymon yor, hrom ma nak-me-heyr me lira e. Sa hom le ankin, hromo nak-me-heyr-ok mokwe, homkwe senkin liy lira ley, ay leip pa. Sawk hromo wayh somokwe liy lira, omeme hom kow ey mokwe po kekie sowkriy koruay, ha ma me senkin. \v 4 Sawk uwrsa Masedonia ko hane nion ma non-e hom senkin lira ankin, homkwe peyr korey kekie sowkriy koruay pa, hromkwe owh-mar aiopey hay lonok ey. Hai, hrom owh-mar lie ankin, hmo owh-mar arian mokwe sawk pankaw nuw-wak a? \v 5 Sa hakwe hromo wayh pruompri-ar somokwe hmo owh mon seme me-ha, omeme hom kow e ma me-loray seme hiymon onhan onhan koruay e. Sa enekwei ha le ankin, homkwe omeme sohom non nak-naruok huon ey. Sa hom senkin ma lon hokwe, senkin ka mesair kow e, homkwe hmo uron arian nonaw kow, ha me-sasay pa. \p \v 6 Homkwe senkin nonkway e, uwr, ayay-yok paswaw-aw saro ankin, hiykwe mo ayay paswaw ma-lompan kawk. Sawk uwr, ayay-yok kraiar saro ankin, hiykwe mo ayay kraiar ma-lompan kawk. \x * \xo 9:6 \xt Snd 11:24-25\x* \v 7 Seyr hmo prueyn prueyn-aw homkwe pankaw kow e nan e, seyr liy-liy-aw sankaw-aw kwa kow. Sa hunkwe kar lopa peie kow o, seyr uwr prueyn hne me-sasay ankin, hunkwe peie kow o. Payhokuaw, God hiykwe unsaney kar nonaw ma kow sehe kar ley. \v 8 Sa God hiykwe omeme lowpwarowp hom ohna ma lwak mokwe kraiar-ar liy manak-kekie peykyay kow prusow. Hiykwe senkin sehe lon, hunkwe enekwei enekwei, omeme lowpwarowp hne hiymon ey mokwe, hunkwe ohna liy lwak ley, seyr hno yor, uwrsa senkin senkin me hiymon ey hokwe aiopey hay lwak ey. \v 9 God so mamey porih hokwe senkin me, \q1 “Hiykwe uwrsa ohna ma lwak me kokwe maym senkin senkin me nuw-kow liyay. Sa hyo yor luw-luw-aw sokukwe senkinaw lwak peyow peyow wayr.” \rq Sng 112:9\rq* \m \v 10 Sa God, ayay-yok saro-uwr me ma kow, seyr ihey mo naw la ey me ma kow hiykwe, hno kow yor ke hokuaw kokwe, hne ayay-yok hwon pankaw nan e, ya kow a, seyr ayay kraiar ya nak-mon eip a. \x * \xo 9:10 \xt Ais 55:10\x* \v 11 God hiykwe hmekwe yerki senkin senkin non omeme ompuay ya kow a, sa hom enekwei enekwei uwrsa har me yaprue ma-sahre kow e. Sa enekwei hrom hmo maym me lowndiy kow ankin, uwrsa kraiar homkwe God se ya nak-me ihey a. \x * \xo 9:11 \xt 2 Ko 1:11; 4:15\x* \p \v 12 Payhokuaw, mey hom ma meio sokukwe, God so uwrsa me-aw hiy-mon pey, sawk hmo mey sohok ko ay kamon hokwe senkin, uwrsa kraiar homkwe God so uru se aiopey hay nuw-nak-me ihey. \v 13 Mey, hom ma meio mokwe senkin mesair kow, homkwe God so mey-uwr-ar. Sa uwrsa kraiar hom senkin ma lira se hokuaw kokwe, homkwe God so uru se seirpey-ar-ok sehe lowk nakie. Payhokuaw, God so ok-ihey hom ma me-hrorsay kokwe, homkwe yaprue lonuayk pyay ha, seyr hmo iha kow yor mokwe uwrsa Jerusalem ko o, seyr uwrsa har lowpwarowp o, seme hiymon. \v 14 Uwrsa somokwe hme God se hiy-mesopok ankin, hmo uron mokwe hme aiopey hay nuw-nanpanan ey, God so maym ipey-ar hme ma kow se hokuaw. \v 15 God so maym ipey-ar kokwe, uwrsa mo wouk-ok non liy mesor popriy ley. Sa hromkwe maym ipey-ar sokwe God se nak-me ihey e. \c 10 \s1 Pol hiykwe hyo aposel-mey ke hiy-rok \p \v 1 Sawk ha Pol, hakwe hme Krais, hyo uru arian se ma nakie lopa, seyr uwr uru lopa se hieyn ma lanio, hyo uru non me kraipakrai. Hmo har homkwe hanekwe senkin lokin lor-a-lor me, hakwe hme nion non-wak ankin, hakwe kopowrie lwak, sawk ha hmo meiaw lwak ankin, hakwe nays-ok me. \x * \xo 10:1 \xt 1 Ko 2:3\x* \v 2 Hakwe hme senkin lonseyn, ha le ankin, homkwe hane nays-ok me e peie me-sasay o. Sa uwrsa senkin ma me sohom, mey hrom ma meio omokwe, hromkwe uwrsa ki erey suko mo yor mo meyki pyay meio, hakwe uwrsa senkin me nays-ok liy me. \x * \xo 10:2 \xt 1 Ko 4:21\x* \v 3 Sohokwe mo okar, hromkwe mo ki erey lwayr, sawk hromo aw kokwe, uwrsa ki erey suko hom ma lono me hieyn lono pey. \v 4 Payhokuaw, yeik-ompow, hrom aw ma nak-ono somokwe, ki erey suko korey, sawk yeik-ompow somokwe God so yeik-ompow krai lowpwarowp non hom non. Somokwe a hir non ma nak-yay sous-a-sous me nak-ono kros say ey hom non, seyr okrei-ok me mon piapay ey hom non. \x * \xo 10:4 \xt Ef 6:13-17\x* \v 5 Seyr hromkwe lon-seyrpaseyr yor senkin senkin, God so nonkway ke nion ma non-ono me ar-okyaw-sa-okyaw nok. Seyr hromkwe uron ko senkin senkin lowpwarowp me nekie way-pruwmapruw nok, hme Krais se mon onuayk me ok. \v 6 Hromkwe sawk hmo yor, God so ok me lonuayk me lowpway ey me naruok. Sawk sohiy so meyki hokwe, hromkwe uwrsa kamaun sow yor non me nays-ok me lopa liy lwak ley. \p \v 7 Homkwe uwrsa mo yor kumay ko me-aw lira. Kwa lonuayk, hmo prueyn hiykwe senkin nanpanan ankin, hiykwe Krais so, hiykwe kwa makiy-nanpanan popriy, payhokuaw, hromkwe seyr Krais so, hiy Krais so ma lwak senkin lwak. \v 8 Payhokuaw, Hakamay hiykwe hreme krai hme hiy-meio kraiay ie ey me po kow, krai somokwe hme mon piapay ey korey. Mo ha Hakamay so krai hreme ma kow se kraiar nak-me-heyr hi, hakwe owh-mar liy lon ley. \x * \xo 10:8 \xt 2 Ko 13:10\x* \v 9 Har homkwe hano mamey me senkin lira nan lak, hakwe hme mon hok-a-hok e mey. \v 10 Payhokuaw, uwrsa homkwe senkin me, “Hyo mamey mokwe krai non, uwr seirpey hiy ma mey se hieyn, sawk hiykiaw hreme nion non-wak ankin, hiykwe krai lwak pey, seyr hyo ok mokwe yaprue lohruw-a pey.” \v 11 Uwrsa senkin somokwe senkin kwa nonkway, ok, hrom meiaw ma lwak me mamey non ma mey ha o, seyr mey, hromkiaw hmo ompok mon le meio ey o, somokwe irweyk korey. \p \v 12 Sawk, okar, hromkwe uwrsa har serey suko homkiaw-ayay ma nak-owk nakie me nion liyliy-aw non-wak ok liy me ley. Uwrsa senkin somokwe homkwe lawk-lawk. Homkwe homkiaw-ayay meir ey mokwe, hmo sor anon anon yerki arian non meio, seyr hmo sor anon anon yerki arian senkin somokwe, hmo uron arian nonaw mon ousne. \v 13 Hromkwe hromo mey mo limon mokwe liy lour hreik ley, sa hromkwe mey, hrom ma meio lopa seme nak-me-heyr lopa seme lwak. Hromkwe mey, God hiy hreme ma kow meio me-aw nak-me-heyr ey, sa hromo mey sokukwe seyr hmo ompok mon po nak-meio. \x * \xo 10:13 \xt Ro 12:3\x* \v 14 Hromkwe mey, hrom paraw ma meio sohom mo meir nonaw po nak-me-heyr, hromkwe limon har me lour hreik pa. Okar, God so ok kokwe paraw kokwe hmo owh mon kokwe hrom le mesor pie pa lwak hokwe, hromo nak-me-heyr ok sokukwe meyk lopa po lwak. Sawk paraw kokwe, God so ok kokwe hmo owh mon kokwe mo hrom le mesor pie. \v 15 Seyr hromkwe mey, uwrsa har hom ma meio mokwe hromo mey arian me hieyn liy nak-me-heyr ley. Hromkwe limon seme liy lour hreik ley. Sawk hromkwe God se uron hyohyo senkin lon, hmo nanpanan kiykiy-ay yor mokwe aiopey hay nuw-wak ie ankin, hromo mey hmo ompok mon ma meio mokwe aiopey hay liy lwak. \v 16 Sa hromkwe kipay har, hmo meiaw-ar eyn ma lwak mon kokwe, God so ok-ihey ke liy nakey mesor kow. Payhokuaw, hromkwe mey, uwrsa har hom kipay kamon mon ma meio mokwe, hromo mey arian me hieyn liy nak-me-heyr ley. \p \v 17 God so mamey porih hokwe sawk senkin me, “Uwrsa nak-me-heyr e mon ankin, homkwe mey, Hakamay hiy ma meio ke-aw kwa nak-me-heyr.” \rq Jer 9:24\rq* \m \v 18 Payhokuaw, unsaney God hiy yaprue ma lira nan me sekwe, unsaney hiykiaw-ayay-aw ma nak-owk nakie sohiy korey, sawk unsaney Hakamay hiykiaw ma nak-owk nakie sohiykwaw-aw. \x * \xo 10:18 \xt 1 Ko 4:4\x* \c 11 \s1 Pol o, okrei-aposel har o \p \v 1 Mo ha hme lawk-lawk-ok har me hi, homkwe hane ipan kwa lon, seyr hane kwa kiy-wawk onuayk. \v 2 Hakwe hme lira way ompeys-ma-peys, God hiy hme ma lira way ompeys-ma-peys senkin. Payhokuaw, homkwe sa sokruan, uwr prueyn ma non-iawon lopa ke hieyn, sa hakwe hme kokwe uwr prueyn se liwak e po me-loray, uwr sohokwe mo Krais hiykiaw. \x * \xo 11:2 \xt Ef 5:26-27\x* \v 3 Hakwe nak-hok, hmo uron yaprue somokwe piap eyn senaw kiy-ousne. Seyr hmo uron Krais se-aw ma nan kraiay liok mokwe, sawk senaw ma-preisia hain. Hakwe senkin se nak-hok, sok hiy Iv ke ma me-loior kow, hme seyr liy-liy-aw senkin me-loior kow ame. \x * \xo 11:3 \xt Stt 3:4,13\x* \v 4 Suw senkin, hmekwe hromkwe Jisas se po mesor kow, sa homkwe Niohney Pekney-weys se lonok nok, ok-ihey hrom ma mesor seme nak-nanpanan kiykiy-ay. Sawk enekwei enkin ohokwe homkwe uwrsa har me hme Jisas irweyk se ipan lon sor kow, Jisas irweyk, paraw hrom hme ma mekow lopa hiy non. Sa homkwe niohney irweyk se lonok e mon, seyr ok irweyk ke nak-onuayk wayr. Homkwe ok, hrom ma hiy-mon sorasor pa ke kar ley huon. \x * \xo 11:4 \xt Ga 1:8-9\x* \v 5 Hakwe senkin nan, hano mey kokwe unsaney har serey ma lwak, aposel seirpey-ok ma me, mo mey mo ouon mon lwak pey. \x * \xo 11:5 \xt 1 Ko 15:10; 2 Ko 12:11\x* \v 6 Mo ha ok yaprue lohruw pa lwak hi, hano nonkway mokwe ihey-ar. Nonkway somokwe hromkwe hme kokwe yerki senkin senkin non po mesair kow lowpway. \x * \xo 11:6 \xt 1 Ko 2:1,13\x* \p \v 7 Ha hme God so ok-ihey ke ma mesor kow hokwe, hakwe hme mein-owon mesopok pa. Hakwe hakiaw-ayay kyor-osi ha, hme ar-osi ha e hokuaw. Hmey, ha senkin ma lon hokwe, hakwe hme yor piap ke mon pak? \x * \xo 11:7 \xt 1 Ko 9:18\x* \v 8 Enekwei ha hme nion ma non-meio hokwe, hanekwe sios har hom hiy-mon. Korin sios se hiy-mon ey hokwe, hakwe sios har mo mein-owon me yokun lopriy-uwr se hieyn. \x * \xo 11:8 \xt Fl 4:15-16\x* \v 9 Sa enekwei ha hme nion ma non-wak hokwe, ha ihey mo mein-owon lopa lwak menkin, hakwe hom hane hiymon e mesopok pa. Hano wayh-om Masedonia ko me ma le homkwe hanekwe omeme lowpwarowp, ha ohna ma lwak me nake kow. Korin-om, paraw kokwe hakwe hme low, hane hiymon ey se kow pa, seyr omok seyn, hakwe hme low senkin me liy kow ley! \x * \xo 11:9 \xt 2 Ko 12:13\x* \v 10 Hakwe Krais so okar-ok, hano mon ma lwak non-aw kiy-me-loray: hano nak-me-heyr-ok senkin sokukwe hmo kipay Akaia mon kokwe liy me-sous ley. \v 11 Hakwe ok sokukwe panoke me o? Hmey, hakwe hme uron-pi ko-ar lwak lopa se me o? Korey. Ha hme uron-pi ko-ar ma nuw-wak ohokwe, God hiykwe nonkway. \p \v 12 Hakwe omok seyn, hano yor, hme mein-owon omeme ma mesopok lopa kokwe senkinaw-aw ma-meio ey. Hakwe sehe meio, uwr “aposel” ok ma me sohom mo nak-me-heyr-ok me mon piapay ey. Payhokuaw, uwr somokwe puraw senkin lohruw-a loior wayr, homkwe hrom ma meio me hieyn meio. \v 13 Uwr senkin somokwe okrei-aposel, sa uwrsa me kokwe hmo mey non mon okin lor-a-lor. Seyr uwr somokwe aposel-ar mo mey me seme meio loior, hom hme Krais so aposel-ar me hieyn lira e. \v 14 Sawk yor sokukwe iwon korey. Mo Satan seyn, hiykiaw-ayay God so ensel hiy ma nak-yar senkin nak-yar loior. \v 15 Satan so mey-uwr homkwe Satan se hieyn meio ankin, peie lira preiryay o. Uwrsa somokwe yor luw-luw-aw me meio loior, hme God so mey-uwr me hieyn lira e. Sawk meyki mon hokwe uwr somokwe hmo mey sohom mo ayay me ya lonokyaw a. \s1 Pol hiykwe hiy aw ma nak-ok se nak-me-heyr \p \v 16 Ha senkin makiy-me ley: unsaney prueyn hiykwe hane senkin peie nan o, hakwe lawk-lawk-uwr. Sawk homkwe hane lawk-lawk-uwr se hieyn lira nan ankin, homkwe seyr hanekwe uwr ma lawk-lawk se hieyn kwa me-huonok. Suw hakwe hano uru se liy kornak-me-heyr. \v 17 Sawk okar, ok, ha ma kiy-me omokwe, hanekwe Hakamay hiy mekow se me pey. Sawk hano nak-me-heyr-ok omokwe, hakwe lawk-lawk-uwr se hieyn-aw kiy-ohruw-a. \v 18 Uwrsa kraiar hom unsaney ki ko me hieyn ma nak-me-heyr me hokuaw kokwe, ha seyn, liy-liy-aw nak-me-heyr ey. \v 19 Homkiaw kokwe mo nonkway non moma, hai, sa homkwe lawk-lawk-uwr hom hme low senkin senkin me ma kow somokwe kar nonaw ipan panoke lon kow o? \v 20 Unsaney, hme mey senkin senkin me ma nuw-me-sasay meio, seyr hmo omeme me ma lira way onokyaw, seyr hme ma me-loior kow, seyr hme ma kyor-osi ha, seyr hmo ine-maku me ma leyma, homkwe hmekwe ipan nuw-on kow moma. \v 21 Hai, hromkiaw kokwe yor liy-liy-aw meio pa panoke lwak mo? Hakwe owh-mar nonaw nak-me, hromkwe yor senkin me hme me-sasay meio lopa seme lwak, hromkwe kopowrie. \p Sawk unsaney prueyn hiykwe hyo yor kamon ke nak-me-heyr e mon ankin, mo ha lawk-lawk-uwr se hieyn lohruw hi, ha seyn, liy-liy-aw liy nak-me-heyr. \v 22 Uwr somokwe hom Hibru-uwr ma lwak me nak-me-heyr ankin, ha seyn, Hibru-uwr. Homkwe Israel-uwr? Ha seyn, hakwe mo Israel-uwr. Homkwe Abraham so ney-nona? Ha seyn, Abraham so ney-nona. \x * \xo 11:22 \xt Fl 3:5\x* \v 23 (Hakwe mesopok senkin mokwe uwr makwey lopa se hieyn lohruw.) Hai, uwr somokwe Krais so mey-uwr? Ha seyn, sawk hakwe mey-uwr ihey-ar. Hakwe mey ipey-ar uwr sohom mo eir mon po meio, hanekwe kalabus mon enekwei kraiar-ar po nekie swakawk, hanekwe kraiar-ar po lomniy mamniy, seyr hakwe enekwei kraiar lokrue ohriar po lwak. \x * \xo 11:23 \xt Ap 16:23\x* \v 24 Hanekwe enekwei iha sirom, Juda homkwe sankaw le nekie, hane lomniy mamniy e. Enekwei kamon kamon-aw sohom mo meir hane ihey mo mays mawk non ma lomniy mokwe, 39. \x * \xo 11:24 \xt Lo 25:3\x* \v 25 Rom homkwe hanekwe enekwei krompri, sankaw lomniy mamniy. Seyr enekwei kamon hokwe unsaney har homkwe hanekwe mein non swama-pror kawk. Seyr enekwei krompri hokwe, yeyk ha ma lwawk ha hokwe, sour-yawp-ar mon nak-okima-seyr wakeyn. Seyr enekwei kamon hokwe hakwe sour-yawp-ar iway mon aua 24, sankaw hnuawon keyn. \x * \xo 11:25 \xt Ap 14:19; 16:22\x* \v 26 Enekwei kraiar ha ma lanio hokwe, hanekwe enekwei piap po lousne: hanekwe hu aiopey hay ma lohuwn mon lopruw e mon liok, yokun-uwr hom hano omeme me lopri e mon. Juda-wayh o, uwrkayn irweyk o, hom hane mon piapay e mon. Enekwei piap mokwe seyr taun mon o, kipay taun lopa mon o, sour-yawp-ar mon o, serey lousne. Seyr hanekwe wayh okrei non hom mon piap-ay e mon liok. \x * \xo 11:26 \xt Ap 9:23; 14:5\x* \v 27 Hakwe mey kraiar po meio sese yay, kruayk non-awaw. Arawh kraiar mokwe hakwe anwaw pase liawon e. Ha siowp nak-okrue, seyr hu-krah nak-krah. Enekwei kraiar hakwe ayay mokwe swaw pase la mue e, seyr lwayr-a lopa ma lwak hokwe hakwe owh-nonon nonon, seyr omeme owh ko mokwe ohna nak-wak. \v 28 Seyr low sohomkwaw korey, sawk enekwei enekwei hakwe sios lowpwarowp me nanpanan kworpakwor. \v 29 Enekwei ha kristen-wayh prueyn hiy nompou lwak se lira ankin, ha seyn, nompou lwak. Seyr kristen-wayh prueyn hiy yor piap ke makuayk ankin, hano uron hokwe seyr low aiopey nuw-hei. \p \v 30 Sawk hakwe nak-me-heyr e mon ankin, hakwe hano yor, ha nompou ma lwak, seme nak-me-heyr ey. \v 31 Hakamay Jisas so God, seyr Aio, hyo uru hokwe aiopey hay ka nuw-wak, hiykwe nonkway, hakwe okrei kiy-me pey. \v 32 Ha Damaskus mon ma lwak hokwe, yier sohiy so makwey-uwr, king Aretas so ouon mon ma meio hiykwe senkin lon. Hiykwe aw-uwr me taun sohiy so yerki-wouk lowpwarowp mon mesay nakrok ira, hane nekie e. \v 33 Sawk hanekwe unsaney har hom pahweyr aiopey hay non kyor-nak-ok ha, nonow hir nayh-meyk-yowp mon ma lahon kawk iarok mon. Sa hakwe aw-uwr me sehe hakan. \x * \xo 11:33 \xt Ap 9:23-25\x* \c 12 \s1 Yor har, Hakamay hiy Pol se ma mesair kow hom non \p \v 1 Hakwe nak-me-heyr-ok har me ma-me ley, mo ok senkin sohom uwrsa har me hiymon lopa lwak hi. Sawk hakwe now, Hakamay hiy hane ma me-sair kow o, God so mesair hrahra ok o, seme kiy-mesor ey. \v 2 Enkin kokwe yia mokwe, 14, sankaw po kiy-ey lowpway, God so mey-uwr prueyn, ha ma nonkway se kokwe, God hiykiaw nonkumey krompri-ar mo ayaw-ar ko mon hiy-ie. Hakwe nonkway lwak popriy pey, hiykwe owhi woneykyaw po nak-ie pak e, niohney hiykwaw po lie pak e. Sawk sohokwe God hiykiaw-aw nonkway. \v 3-4 Hakwe senkin nonkway, uwr sohokwe God hiykiaw hyo yier ihey-arar mon hiy-ie. Mo ha peyr mon po kiy-me, uwr sohokwe owhi woneykyaw po nak-ie pak e, hiykwe now ma liawon ira se po mesor pak e, God hiykiaw nonkway. Sa hiy serey ma lwak hokwe, hiykwe ok har me lonuayk. Ok somokwe uwrsa mo wouk-ok non kokwe liy mesor popriy ley, seyr hyekwe ok seme mesor ey hokwe, ipan lon kow pa. \v 5 Sa hakwe uwr sohiy so hokuaw nak-me-heyr ey, hakwe hakiaw-ayay liy nak-me-heyr ley. Hakwe sawk enekwei ha nompou ma lwak se-aw nak-me-heyr ey. \v 6 Mo ha nak-me-heyr e mon hi, hakwe lawk-lawk-uwr liy lwak ley, payhokuaw, ok, ha ma lohruw-a mokwe ok-arar. Sawk hakwe nak-me-heyr-ok liy ma-me ley, payhokuaw unsaney homkwe sawk hanekwe uwr aiopey hay se hieyn makiy-ira ame. Uwrsa homkwe hane lira nonkway e mon ankin, homkwe mey ha ma meio, seyr ok ha ma lohruw-a, seme-aw lira memeir e. \p \v 7 Hano owh mon kokwe inan kamon se kow, payhokuaw, ha yor yaprue ihey-ar me ma lira me hokuaw kokwe, hano uru arian se nak-owk nakie ame. Inan sohokwe Satan so mey-uwr, hiy hane ma lomniy mamniy hiy non, ha hano uru arian se nak-owk nakie lopa lwak e. \x * \xo 12:7 \xt Jop 2:6\x* \v 8 Hakwe Hakamay se kokwe enekwei krompri, sankaw mesopok, low sokwe mon-say kow e. \v 9 Sawk hiykwe hane senkin ma-lonuayk me, “Hne hiy-mon wayr ey hokwe, hano maym kow yor hokwaw, payhokuaw, enekwei hno krai hiy paswaw lwak ankin, hano krai hokwe hno owh mon kokwe ipey-ar nuw-ousne ey.” Hakwe enekwei poya-poya, ha nompou ma lwak hokwe kar nonaw sehe nak-me-heyr, Krais so krai hiy hane wanohyay e hokuaw. \x * \xo 12:9 \xt Fl 4:11-13\x* \v 10 Sa Krais se hokuaw kokwe enekwei ha krai lopa ma lwak o, ok-piap-ok hane ma me o, hane ma nuw-mon sese yay o, hane ma nuw-mon yorpayor o, seyr enekwei piap hane ma lousne o, somokwe hakwe uron kar nonaw seme nak-onokyaw. Payhokuaw, enekwei ha nompou ma lwak omokwe, hakwe krai lwak. \s1 Pol hiykwe sios Korin ko se nuw-nanpanan kworpakwor kawk \p \v 11 Hakwe lawk-lawk se hieyn-aw lohruw-a. Suw hakwe hom hane ma londo me se hokuaw lohruw-a. Hakwe senkin nan liok, homkwe hano mey hmo ompok mon ma meio me lowk nakie ey. Payhokuaw, mo ha uwr uru lopa lwak hi, hano mey kokwe uwr har, aposel seirpey-ok ma me mo mey mo ouon mon lwak pey. \x * \xo 12:11 \xt 2 Ko 11:5\x* \v 12 Meir suwon o, seyr mey krai ipey-ar non o, ha meinkiowp yor nonaw hmo ompok mon ma meio wayr mokwe, hme senkin mesair kow kumay, hakwe aposel-ar. \x * \xo 12:12 \xt Ro 15:19\x* \v 13 Hai, hano yor hme ma mesair kow, sios har, ha ma hiymon mo ouon mon lwak ankin, somokwe homkiaw kwa me-hrorsay kumay kow. Sawk yor piap, ha hme ma mon kokwe kamon-aw, hakwe hme mein-owon hane hiymon ey me mesopok pa. Hai, hano yor piap senkin sokukwe homkwe liy lorionay ha o? \x * \xo 12:13 \xt 2 Ko 11:9\x* \p \v 14 Enekwei enkin ohokwe hakwe hme le ira e makiy-mon. Sa ha ma-le ankin, sohokwe enekwei krompri hiy non. Sa hakwe hme mein-owon liy mesopok ley. Payhokuaw, hakwe hmo mein-owon me nanpanan pey, sawk hakwe hme nian-aw nanpanan. Suw senkin, ney homkwe, hmo ipey-aio me kow-a nonaw lwak pey. Sawk ney me kokwe ipey-aio homkwaw samnaw kow-a ihey popriy wayr. \v 15 Hakwe hano meinowon lowpwarowp o, hano owh arian o, hme hiymon e kar nonaw liy kow. Hai, ha hme uron-pi ko-ar aiopey hay ma nuw-wak ohokwe, homkwe sawk hanekwe uron-pi ko-ar paswaw-aw panoke lwak o? \v 16 Hom o, ha o, hromkwe senkin nonkway, hakwe hom enekwei enekwei hane hiymon e, low kow pa. Sawk hmo har hom senkin senaw me, hakwe hme okrei-yor non po mon okin posapos, seyr hme po mon noweyn noweyn huonokyaw lowpway. \v 17 Hai, homkwe hano yor me penkin lira o? Hmey, uwr, ha hmo owh mon ma me-ha mokwe, hakwe hmo omeme me lokin posapos lopri e po me-ha pak? \v 18 Hmo owh mon kokwe Taitus hiykwe ha lonseyn se le, seyr hromo wayh prueyn se kokwe ha nak-me-ha. Hmey, Taitus hiykwe hme lokin posapos opri e le so? Korey, homkwe po lira nonkway, hiy o, ha o, hrorkwe uron kamon-aw non-wak, seyr hroro weynpaweyn mokwe irweyk irweyk-aw lwak pey. \x * \xo 12:18 \xt 2 Ko 8:6,16-18\x* \p \v 19 Homkwe sawk senkin nan ame, hromo uron ipey-ar hokwe, hromkwe hromkiaw-ayay hiy-orok. Korey! Hromo wayh ihey-ar om, hromkwe God so nene mon kokwe uwrsa, Krais se nion ma non-wak me hieyn po kiy-ohruw-a. Seyr mey lowpwarowp hrom ma meio somokwe, hromkwe hme hiymon kraipakrai e mon. \v 20 Hakwe sehe nak-hok, enekwei ha hme ma-le onyay ankin, hmo liwak sir yor mokwe, ha ma nan lopa se hieyn lwak ame. Seyr hom seyn, hane lonyay ankin, hano yor, hme nion non-ohruw-a ey mokwe, hom ma nan lopa se hieyn lwak ame. Hakwe lon-seyrpaseyr yor me-aw senaw ma-lousne ira, seyr lira-way ompeys-mapeys weynpaweyn o, seyr kasaw lon hohuaw yor o, seyr ompreir kawk yor o, seyr me-monmamon yor o, seyr ok-hiy kow yor o, seyr hmo uru arian me nak-owk nakie yor o, seyr owk-lapala yor o. \v 21 Hakwe nak-hok, hano God hiykwe hanekwe hmo inour mon, mon owh-mar ame. Seyr ha eheyr lyuk lak, payhokuaw, sios-uwrsa kraiar homkwe hmo yor piap-araw paraw ma mon senkin ohom, yor orki non o, yokun nweyh kane yor senkin senkin o, uron piap-araw me me-siansasian yor o, somokwe peyr lokriy hain pa. \x * \xo 12:21 \xt 2 Ko 13:2\x* \c 13 \s1 Pol so me-kupaku-ok pariawey hok non \p \v 1 Sei, paraw kokwe hakwe enekwei kreys non hmo owh mon po le. Enkin ohokwe hakwe hme makiy-e ira ley. Sohokwe hano enekwei krompri hiy non. God so mamey porih hokwe mo senkin me, “Homkwe uwr prueyn so yor piap ke sor anon anon e mon ankin, unsaney uwr sehe hmo nene arian non ma lira ha mokwe prueyn-aw peie lwak o, sawk prueys non ka lwak, seyr kraiar ka lwak.” \x * \xo 13:1 \xt Lo 19:15; Mat 18:16; 1 Ti 5:19\x* \v 2 Ha enekwei kreys se ma ma-le ira hokwe, hakwe hme me-kupaku-ok kamon senkin kow. Sawk ha enkin meiaw ma lwak ohokwe, hakwe ok sokwe ma-kiy-me ey: Ha le ankin, uwrsa yor piap, paraw ma meio o, seyr uwrsa har, yor senkin senkin me ma meio o, hmo prueyn prueyn-aw homkwe hano aw-mar ke liy hakan ley. \v 3 Hmo har homkwe hane senkin mesopok wayr, hano ok Krais so woki ko me ma le me, hme mesair kow e. Me kama, kwa naruok e, ha le ankin, hme ya mesair kow a. Krais hiy hme hiymon now-a-now popriy ankin, hiykwe nompou liy lwak ley, sawk hyo krai hokwe hmo ompok mon liy mesair kow. \v 4 Mo okar, hye now non ma nak-kin pror kawk hokwe, hyo owh hokwe nompou lwak, sawk hiy enkin su ma loksian wayr ohokwe, God so krai non po ma-mon oksian wayr. Hromkwe liy-liy-aw, hrom Jisas se-aw ma nanpanan kiykiy-ay ohokwe, hromkwe nompou lwak, sawk God so krai se hokuaw kokwe hromkwe Jisas se nion su seme lwayr, hme hiymon kraiay e. \x * \xo 13:4 \xt Fl 2:7-8\x* \p \v 5 Hom hmo nanpanan kiykiy-ay yor mon ma lanio se lira nonkway ey hokwe, homkwe homkiaw-ayay-aw kwa nak-mon ir, seyr homkiaw-ayay-aw kwa nak-ira anon anon. Hai, Jisas Krais hiy hmo uron mon ma lwak hokwe, homkwe korey nonkway pey? Sa homkwe nonkway pa lwak ankin, suw senkin mesair kow, homkwe papo makuayk. \x * \xo 13:5 \xt 1 Ko 11:28\x* \v 6 Hakwe senkin nan, hom hromo yor me lira popriy ankin, homkwe senkin lirway ey, hreme ma mon ir hokwe, hromkwe makuayk pa. \v 7 Enekwei enkin ohokwe hromkwe God se senkin mesopok, homkwe weynpaweyn piap me mon nakyas lopa ka lwak. Hromkwe ok senkin sokukwe seme me pey, uwrsa hom hreme uwr yaprue eyn lira e. Mo uwrsa hom hreme uwr, ma makuayk me hieyn lira nanpanan hi, hromo uron mokwe hom yor yaprue me-aw meio e nanpanan. \v 8 Payhokuaw, hromkwe ok-ar-ok ke ma mon sous-a-sous yor me liy meio ley, sawk hromkwe okar-ok ke ma ar-way nonwey ha yor me-aw meio. \v 9 Sa enekwei hrom nompou lwak ankin, homkwe krai lwak, sa hromkwe kar seme ley. Hromkwe seyr God se senkin nak-mesopok, hom heyn lopa lwak e. \v 10 Hakwe ok somokwe hmo meiaw ma lwak ohokwe, seme mey kow ha. Sa ha lousne ankin, hakwe hme kokwe nays-ok aiopey hay me ey lopa. Hakwe krai lohruw-a ey non, Hakamay hiy kow. Sawk krai sokukwe hme mon piapay ey korey, sawk hme meio nonay ie ey. \x * \xo 13:10 \xt 2 Ko 10:8\x* \s1 Pol so kar-ley-ok pariawey \p \v 11 Hano wayh-om, hano ok senkinaw, hakwe hme pau kiy-me kane ha me-ihey hain ey. Homkwe heyn lopa lwak e, hano hiy-me kraipakrai-ok me kwa nanpanan, uron kamon-awaw kwa non-wak, seyr hmo wayh-wayh me nion kwa liwak marowhway. Sa God, uron-pi ko-ar lwak yor, seyr liwak marowhway yor mo meykyar hiykwe hme nion ka non-wak ihey popriy. \p \v 12 Homkwe hmo wayh-wayh me kokwe, uron pekney-weys non kwa way neyr-a-neyr. \p Kristen-uwrsa lowpwarowp erey ma lwak homkwe hme me-ihey ha. \p \v 13-14 Hakamay Jisas Krais so maym kow yor o, seyr God so uron-pi ko-ar lwak yor o, seyr Niohney Pekney-weys so non-wawwaw yor o, hmo lowpwarowp me nion ka non-wak.