\id ROM Angave NT [aak] -Papua New Guinea 1990 (DBL -2014) \h Romɨ \toc1 Payɨ́ Poro Romɨyo ŋweáyɨ́ nánɨ eaŋɨ́narɨnɨ \toc2 Romɨ \toc3 Rom \mt1 Payɨ́ Poro Romɨyo ŋweáyɨ́ nánɨ eaŋɨ́narɨnɨ. \ip Payɨ́ rɨna Jisasoyá sɨyikɨ́yɨ́ aŋɨ́ yoɨ́ Romɨyo ŋweagɨ́áyɨ́ nánɨ Poro nɨrɨrɨ eaŋɨ́narɨnɨ. Aŋɨ́ apɨ, Itari pɨropenɨsɨ́yo ikwɨ́rónɨŋɨ́pɨ aŋɨ́ amɨ amɨ ikwɨ́rónɨŋɨ́yo seáyɨ e imónɨnɨ. E Romɨyɨ́ mɨxɨ́ ináyɨ́ Sisaoyɨ rɨnɨŋo ŋweaagɨ́pɨrɨnɨ. \ip Payɨ́ rɨna Poro Korinɨyo nɨŋweámáná apɨxɨ́ Pibíyɨ rɨnɨŋímɨ nearɨ wiowárɨŋɨ́narɨnɨ. Sɨnɨ Romɨyo bɨ memé eŋɨ́mɨ nearɨ wiowárɨŋɨ́narɨnɨ. Ayɨ́ nɨjɨ́á nimónɨro re oyaiwípoyɨnɨrɨ nɨrɨrɨ eaŋɨnigɨnɨ, “Ámá nɨ́nɨ ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́ imónɨŋoɨ. Wigɨ́ ɨ́wɨ́ nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ Gorɨxo tɨ́nɨ xepɨxepá rónɨŋoɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ Moseso nɨrɨrɨ eaŋɨ́pɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ ámá wé rónɨŋɨ́ wí imónɨpaxɨ́manɨ. Sa Gorɨxomɨ xewaxo Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨŋɨ́pimɨ dánɨ oyá sɨŋwɨ́yo dánɨ wé rónɨŋɨ́ imónɨro ámɨ o tɨ́nɨ nawínɨ imónɨro epaxɨ́rɨnɨ.” oyaiwípoyɨnɨrɨ nɨrɨrɨ eaŋɨnigɨnɨ. \c 1 \p \v 1 Poronɨ payɨ́ rɨna nearɨ mónaparɨŋɨnɨ. Nionɨ Kiraisɨ Jisasoyá xɨnáínɨ́nɨŋɨ́ nimónɨrɨ yarɨŋá wonɨrɨnɨ. Gorɨxo wáɨ́ nurɨmeiarɨŋɨ́ wo imónɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ wéyo ɨ́á numɨrɨrɨ oyá xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́pɨ nurɨmeíwɨnɨgɨnɨrɨ nɨrɨ́pearɨ niŋonɨrɨnɨ. \v 2 Xwɨyɨ́á apɨ o eŋíná xegɨ́ wɨ́á rókiamoagɨ́áwa nɨrɨro rɨ́wamɨŋɨ́ ŋwɨ́áɨ rɨnɨŋɨ́yo eagɨ́ápimɨ dánɨ nɨnearɨrɨ sɨ́mɨ́ e tɨnɨŋɨ́pɨrɨnɨ. \v 3 Xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́ apɨ xegɨ́ xewaxo nánɨ rɨnɨŋɨ́pɨrɨnɨ. O aga ámá nimónɨrɨ́ná imónɨŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmoranéná re yaiwiarɨŋwárɨnɨ, “Mɨxɨ́ ináyɨ́ Depitoyá iyɨ́ axɨ́pá imónɨŋɨ́yɨ́ worɨ́anɨ?” yaiwiarɨŋwárɨnɨ. \v 4 Kwíyɨ́ xegɨ́ bɨ o imónɨŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmoranéná re yaiwiarɨŋwárɨnɨ, “Gorɨxo eŋɨ́ sɨxɨ́ eánɨŋɨ́ xɨ́o imónɨŋɨ́pɨ ayá wí sɨwá neairɨ xwárɨpáyo dánɨ owiápɨ́nɨmeanɨrɨ ámɨ sɨŋɨ́ wimɨxɨrɨ nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ rénɨŋɨ́ nearɨŋɨ́rɨ́anɨ, ‘Gɨ́ niiwaxorɨnɨ.’ nearɨŋɨ́rɨ́anɨ?” yaiwiarɨŋwárɨnɨ. O Jisasɨ Kiraiso negɨ́ Ámɨnáo nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 5 Omɨ dánɨnɨ Gorɨxo wá nɨneawianɨrɨ xegɨ́ wáɨ́ wurɨmeiarɨgɨ́áwa oimónɨ́poyɨnɨrɨ nearɨ́peaŋɨ́rɨnɨ. None wáɨ́ wurɨmeiarɨ́ná émáyɨ́ xɨxegɨ́nɨ nɨ́nɨ wí wí dɨŋɨ́ “Xwɨyɨ́á apɨ neparɨnɨ.” yaiwiro sɨnɨ pɨ́rɨ́ mɨwiaíkí arɨ́á yɨ́mɨgɨ́ wiro éɨ́rɨxɨnɨrɨ nearɨ́peaŋɨ́rɨnɨ. Kiraisomɨ e wiíɨ́rɨxɨnɨrɨ nearɨ́peaŋɨ́rɨnɨ. \v 6 Seyɨ́né enɨ ayɨ́ wiyɨ́nérɨnɨ. Jisasɨ Kiraiso xɨ́oyá imónɨpɨ́rɨ nánɨ wéyo ɨ́á seaumɨrɨŋɨ́ wiyɨ́nérɨnɨ. \v 7 Aŋɨ́ Romɨyo ŋweagɨ́áyɨ́né —Ámá Gorɨxo dɨŋɨ́ sɨxɨ́ seayirɨ nionɨyá oimónɨ́poyɨnɨrɨ wéyo ɨ́á seaumɨrɨrɨ eŋɨ́yɨ́nérɨnɨ. Seyɨ́né nánɨ nionɨ payɨ́ rɨna nearɨ mónaparɨŋɨnɨ. “Negɨ́ ápo Gorɨxo tɨ́nɨ Ámɨná Jisasɨ Kiraiso tɨ́nɨ awaú wá seawianɨri seyɨ́né nɨwayɨrónɨro ŋweapɨ́rɨ nánɨ seaiiri éisixɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \s1 “‘Romɨyɨ́né sɨŋwɨ́ seanɨ́ɨmɨgɨnɨ.’ nimónarɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 8 Payɨ́ rɨna nearɨ́ná xámɨ rɨpɨ osearɨmɨnɨ. Aŋɨ́ nɨmɨnɨ xwɨyɨ́á rɨpɨ ɨ́á menárarɨŋagɨ́a nánɨ gɨ́ Gorɨxomɨ yayɨ́ wiarɨŋɨnɨ, “Romɨyo ŋweagɨ́á Jisasomɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ píránɨŋɨ́ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋoɨ.” Xwɨyɨ́á apɨ aŋɨ́ nɨmɨnɨ ɨ́á menárarɨŋagɨ́a nánɨ seyɨ́né nɨyɨ́nénɨ nánɨ yayɨ́ wiarɨŋɨnɨ. Jisaso neaiiŋɨ́pimɨ dánɨ seyɨ́né e yarɨŋagɨ́a nánɨ Gorɨxomɨ yayɨ́ wiarɨŋɨnɨ. \v 9 Xewanɨŋo —O e éwɨnɨgɨnɨrɨ nɨrɨŋɨ́pɨ anɨŋɨ́ minɨ́ nɨwiirɨ́ná xwɨyɨ́á xegɨ́ xewaxo nánɨ yayɨ́ neainarɨŋɨ́pɨ wáɨ́ urɨmɨnɨrɨ nánɨ yarɨŋáorɨnɨ. Xewanɨŋo nionɨ xɨ́omɨ rɨxɨŋɨ́ nurɨrɨ́ná sá bɨ mɨŋweá íníná seyɨ́né nánɨ yarɨŋɨ́ seawiiarɨŋápɨ nánɨ ananɨ sopɨŋɨ́ opaxɨ́rɨnɨ. \v 10 Omɨ rɨxɨŋɨ́ nurɨrɨ́ná seyɨ́né tɨ́ŋɨ́ e nánɨ mɨbɨpaxɨ́ imónayiŋá eŋagɨ aiwɨ agwɨ ananɨ oyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ bɨpaxɨ́ imónɨ́ɨmɨgɨnɨrɨ aŋɨpaxɨ́ yarɨŋɨ́ wiarɨŋárɨnɨ. \v 11 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Nionɨ seyɨ́né tɨ́ŋɨ́ e nɨseaímearɨ searéwapɨyarɨ́ná seyɨ́né kwíyɨ́pimɨ dánɨ ámɨ bɨ tɨ́nɨ yóɨ́ imónɨro sɨ́kɨ́kɨ́ ámɨ bɨ tɨ́nɨ nomɨxɨga upɨ́rɨ nánɨ nionɨ aga nɨbɨrɨ sɨŋwɨ́ seanɨmɨ nánɨ nimónarɨnɨ. \v 12 Nionɨ seyɨ́né nɨseaímearɨ́ná nionɨnɨ eŋɨ́ sɨxɨ́ seaímɨxɨmɨ nánɨ marɨ́áɨ, seyɨ́né enɨ Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́roro píránɨŋɨ́ xɨ́darɨŋagɨ́a seanɨrɨ nionɨ enɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ píránɨŋɨ́ xɨ́darɨŋagɨ nanɨro nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ xɨxe eŋɨ́ sɨxɨ́ ímɨxɨnanɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \p \v 13 Gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, seyɨ́né rɨpɨ nánɨ majɨ́á epɨ́rɨxɨnɨrɨ nánɨ áwaŋɨ́ osearɨmɨnɨ. Ayá wí seyɨ́né tɨ́ŋɨ́ e nánɨ bɨ́ɨmɨgɨnɨrɨ nerɨ aí amɨpí bɨ pɨ́rɨ́ nɨrakiayíagɨ nánɨ seyɨ́né bɨ sɨnɨ sɨŋwɨ́ mɨseanɨŋárɨnɨ. “Nionɨ émá amɨ gɨmɨ ŋweagɨ́áyɨ́ tɨ́ŋɨ́ e nemerɨ wáɨ́ urarɨ́ná wí arɨ́á nɨniro Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́rogɨ́ápa segɨ́ wí enɨ nionɨ urarɨ́ná axɨ́pɨ wɨkwɨ́róɨ́rɨxɨnɨrɨ segɨ́ tɨ́ámɨnɨ bɨ́ɨmɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \v 14 Nionɨ ámá nɨyonɨ kɨnɨxɨ́ imónɨgɨ́áyoranɨ, wauyɨ́ imónɨgɨ́áyoranɨ, dɨŋɨ́ émɨ́ saímɨ́ mogɨ́áyoranɨ, majɨ́á imónɨgɨ́áyoranɨ, ámá ayo nɨyonɨ xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́pɨ urɨmɨ́a nánɨ yoxáɨ́nɨŋɨ́ inárɨnɨŋɨnɨ. \v 15 Ayɨnánɨ nionɨ ámá Romɨ ŋweagɨ́áyɨ́né enɨ xwɨyɨ́á yayɨ́ seainɨpaxɨ́pɨ wáɨ́ searɨmɨ́a nánɨ sɨ́mɨ́ dɨ́pénarɨŋɨnɨ. \s1 “Xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́pimɨ dánɨ Gorɨxo yeáyɨ́ neayimɨxemeaarɨŋɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 16 Xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́pimɨ dánɨ Gorɨxo dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róɨ́áyo nɨyonɨ —Xámɨ Judayo yeáyɨ́ uyimɨxemearɨ émáyo enɨ yeáyɨ́ uyimɨxemearɨ epaxɨ́ eŋagɨ nánɨ xwɨyɨ́á apɨ nánɨ nionɨ ayá bɨ mé ananɨ wáɨ́ rɨmearɨŋárɨnɨ. \v 17 Ayɨnánɨ nene “Gorɨxo arɨge nerɨ ámá ámɨ wé rónɨŋɨ́ xɨ́o imónɨŋɨ́pɨ wimɨxɨnɨ́árɨ́anɨ?” nɨyaiwirane ududɨ́ neainɨpaxɨ́manɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́pimɨ dánɨ Gorɨxo wɨ́á rénɨŋɨ́ neaókímɨxárɨŋɨ́rɨnɨ. Ámá Jisasomɨ iwamɨ́ó dánɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́róa numáná ámɨ xegɨ́ bɨ mé sa anɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́áyɨ́, ayɨ́ wé rónɨgɨ́áyɨ́ wimɨxarɨŋɨ́rɨnɨ. Bɨkwɨ́yo dánɨ re nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ, “Ámá Gorɨxonɨ dɨŋɨ́ nɨkwɨ́róagɨ́a nánɨ ‘Wé rónɨgɨ́árɨnɨ.’ rárɨŋáyɨ́ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ tɨ́gɨ́áyɨ́ imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ nionɨ seararɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \s1 Ámá Gorɨxomɨ rɨ́wɨ́ umogɨ́á nánɨrɨnɨ. \p \v 18 Gorɨxo ámá wé rónɨŋɨ́ xɨ́o wimónarɨŋɨ́pɨ mé rɨkɨkɨrɨ́ó yarɨgɨ́áyɨ́ —Ayɨ́ wigɨ́ rɨkɨkɨrɨ́ó yarɨgɨ́ápɨ neróná Gorɨxo nánɨ nɨjɨ́á imónɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ mamoarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ámá ayɨ́ nánɨ Gorɨxo aŋɨ́namɨ dánɨ wikɨ́ wónɨ́agɨ nánɨ pɨrɨ́ umamoŋɨ́pɨ rɨxa sɨŋánɨ piaumɨmɨ́ inɨnɨ. \v 19 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Gorɨxo ámá xɨ́o nánɨ re yaiwipaxɨ́pɨ, “O imónɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ apɨ rɨ́a imónɨnɨ?” yaiwipaxɨ́pɨ yumɨ́í mɨwimónɨ́ sɨŋánɨ imónɨnɨ. Gorɨxo xewanɨŋo imónɨŋɨ́pɨ nánɨ sɨwá winɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 20 Xewanɨŋo imónɨŋɨ́pɨ —Apɨ sɨŋwɨ́ tɨ́nɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨpaxɨ́ mimónɨŋagɨ aí eŋíná aŋɨ́na imɨxɨrɨ xwɨ́árí imɨxɨrɨ eŋe dánɨ ámá apimɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrɨ́ná “Xɨ́o imónɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ apɨrɨ́anɨ?” yaiwipaxɨ́rɨnɨ. “Eŋɨ́ amɨpí apɨ imɨxɨŋo eánɨŋɨ́pɨ ná rɨ́wɨ́yo aí wí samɨŋɨ́ wenɨ́ámanɨ.” yaiwirɨ “Xɨ́o imɨxɨŋɨ́pimɨ xegɨ́ bɨ nɨwimónɨrɨ nánɨ aga seáyɨ e rɨ́a wimónɨnɨ?” yaiwirɨ epaxɨ́rɨnɨ. Ayɨnánɨ ámá Gorɨxomɨ wí yapɨ́ re uréwapɨyipaxɨ́ menɨnɨ. “Nionɨ joxɨ imónɨŋɨ́pɨ nánɨ majɨ́á nimónɨrɨ nánɨ nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ eŋáonɨrɨnɨ.” urɨpaxɨ́ menɨnɨ. \v 21 Eŋíná ámá ayɨ́ sɨnɨ xɨxenɨ “Gorɨxo apɨ rɨ́a imónɨnɨ?” nɨyaiwiro aiwɨ re egɨ́awixɨnɨ. O Ŋwɨ́áo eŋagɨ nánɨ wé íkwiaŋwɨ́yo tɨpaxɨ́pa mɨtɨpa ero amɨpí xɨ́o imɨxɨŋɨ́pɨ nánɨ yayɨ́ mɨwipa ero wigɨ́ dɨŋɨ́ nɨmorɨ́ná majɨmajɨ́á ikárɨnɨro dɨŋɨ́ xeŋwɨ́nɨ nɨmóa núɨ́asáná dɨŋɨ́ rɨ́á xeyánɨgɨ́áyɨ́ imónɨro egɨ́awixɨnɨ. \v 22 “Dɨŋɨ́ émɨ́ saímɨ́ moŋwaénerɨnɨ.” nɨrɨro aiwɨ majɨmajɨ́á ikárɨnɨgɨ́áyɨ́ nimónɨro \v 23 Ŋwɨ́á mɨpé anɨŋɨ́ imónɨŋomɨ mumímɨnɨ́ rɨ́wɨ́ numoro mimónɨ́ ŋwɨ́á bɨ ɨ́á oxɨraneyɨnɨro ámáranɨ, iŋɨ́ranɨ, odɨpíranɨ, naŋwɨ́ onɨmiápiaranɨ, xopaikɨgɨ́ bɨ nimɨxɨro “Negɨ́ ŋwɨ́á imónɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ rɨpɨrɨnɨ.” rɨgɨ́awixɨnɨ. \s1 Ámá Gorɨxomɨ rɨ́wɨ́ numorɨ́ná egɨ́ápɨ nánɨrɨnɨ. \p \v 24 Gorɨxo ámá e majɨmajɨ́á nikárɨnɨro yarɨŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ́ná wigɨ́ ɨ́eapá winarɨŋɨ́pimɨ dánɨ sɨpí imónɨŋɨ́pimɨ xe oikɨrɨpeánɨ́poyɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨŋɨnigɨnɨ. Sɨŋwɨ́ e wɨnɨ́agɨ wiwanɨŋɨ́yɨ́ piaxɨ́ eámɨxɨnɨgɨ́awixɨnɨ. \v 25 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ Gorɨxo e eŋɨ́rɨnɨ. Ámá ayɨ́ nepa imónɨŋɨ́ Gorɨxo nánɨpɨ rɨ́wɨ́ umoro yapɨ́ imónɨŋɨ́pɨ ɨ́á xɨrɨro nemáná amɨpí nɨ́nɨ imɨxɨŋomɨ —O anɨŋɨ́ minɨ́ yayɨ́ umepaxorɨnɨ. “Ámá nɨ́nɨ e éɨ́rɨxɨnɨ.” nimónarɨŋorɨnɨ. Omɨ yayɨ́ numero ɨ́á mɨxɨrɨ́ xɨ́o imɨxɨŋɨ́pimɨnɨ ɨ́á xɨrɨro wéyo umero yarɨŋagɨ́a nánɨ Gorɨxo e eŋɨ́rɨnɨ. \v 26 Ayɨnánɨ Gorɨxo wigɨ́ ɨ́eapá winarɨŋɨ́pimɨ dánɨ piaxɨ́ weánɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ xe oikɨrɨpeánɨ́poyɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨ́agɨ apɨxíwa oxɨ́ nɨmeánɨrɨ́ná xɨrɨnɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ imónɨŋɨ́pɨ pɨ́nɨ nɨwiárɨro apɨxɨ́ wí tɨ́nɨ nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́pɨ niga ugɨ́awixɨnɨ. \v 27 Oxowa enɨ apɨxɨ́ nɨmearo xɨrɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ imónɨŋɨ́pɨ pɨ́nɨ nɨwiárɨro “Oxɨ́ wɨ́a tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ oinaneyɨ.” nɨyaiwiro aga sɨ́mɨ́ nɨxeadɨ́pénɨróná oxɨ́ wɨ́a wɨ́a tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ ninɨro piaxɨ́ weánɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ inɨgɨ́awixɨnɨ. Ayɨnánɨ “Wigɨ́ néra ugɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ pɨrɨ́ Gorɨxo umamoŋɨ́pɨ rɨxa wímeaŋɨ́rɨnɨ.” rarɨŋɨnɨ. \p \v 28 Ámá “Gorɨxo apɨ imónɨŋorɨ́anɨ?” nɨwiaiwiro sɨ́mɨ́ e mɨtɨnɨpa yarɨŋagɨ́a nánɨ o wigɨ́ “Sɨpí e e oyaneyɨ.” yaiwiarɨgɨ́ápɨ nánɨ xe mɨŋɨ́ niga úɨ́rɨxɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨŋɨnigɨnɨ. Sɨŋwɨ́ e wɨnɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ ayɨ́ amɨpí nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ ámá mepaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ néra nuro re yarɨgɨ́árɨnɨ. \v 29 Nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ nɨ́nɨ nánɨ mɨŋɨ́ inɨro rɨkɨkɨrɨ́ó epaxɨ́ imónɨŋɨ́ nɨ́nɨ nánɨ mɨŋɨ́ inɨro anɨmɨ́ yarɨ́á epaxɨ́ imónɨŋɨ́ nɨ́nɨ nánɨ mɨŋɨ́ inɨro “Ámá wí rɨ́á omeárɨnɨ́poyɨ.” yaiwiarɨgɨ́ápɨ nánɨ mɨŋɨ́ inɨro yarɨgɨ́árɨnɨ. Apɨnɨ yarɨgɨ́ámanɨ. Rɨpɨ enɨ ayá wí yarɨgɨ́árɨnɨ. Sɨŋwɨ́ ɨ́wɨ́ wɨnɨro “Amɨpí apɨ nionɨ meapaxɨ́pɨrɨnɨ.” bɨ onɨmiápɨ mɨyaiwí ayá wí yaiwiro nɨwiápɨ́nɨmearo ámá pɨkiro sɨ́mɨ́ráxwɨró ero yapɨ́ wíwapɨyiro ámá wí nánɨ nurɨrɨ́ná sɨpí owímeanɨrɨ urɨro únúnɨŋɨ́ wikárɨro mɨmayɨ́ó wiro \v 30 xwɨyɨ́ápai uŋwɨrárɨro Gorɨxo nánɨ sɨ́mɨ́ tɨ́nɨ ero ámáyo xɨxewiámɨ́ rɨnɨro mɨxɨ́ kɨ́nɨro mɨxɨ́ meakɨ́nɨro sɨpí imónɨŋɨ́ ámá sɨnɨ nɨjɨ́á mimónɨgɨ́ápɨ éwapɨ́nɨro xɨnáíxaneyo maŋɨ́ wiaíkiro yarɨgɨ́árɨnɨ. \v 31 Rɨpɨ enɨ yarɨgɨ́árɨnɨ. Majɨ́á ikárɨnɨro dɨŋɨ́ uŋwɨrárɨpaxɨ́ mimónɨpa ero wíyo dɨŋɨ́ sɨpí mɨwipa ero wá mɨwianɨpa ero yarɨgɨ́árɨnɨ. \v 32 E yarɨgɨ́áyɨ́ Gorɨxo re rárɨŋɨ́pɨ nánɨ nɨjɨ́á nimónɨro aiwɨ, “Ámá sɨpí apɨ yarɨgɨ́áyɨ́ wí sɨŋɨ́ upaxɨ́manɨ. Pepaxɨ́rɨnɨ.” rárɨŋɨ́pɨ nánɨ nɨjɨ́á nimónɨro aiwɨ sɨpí apɨ imónɨŋɨ́pimɨ nɨxɨ́da nuro apɨnɨ mé sɨpí seáyɨ e imónɨŋɨ́ rɨpɨ enɨ nero ɨ́wɨ́ apɨ néra warɨgɨ́áyo weyɨ́ ayá wí meararɨgɨ́árɨnɨ. \c 2 \s1 “Gorɨxo ámá nɨyonɨ mí ómómɨxɨmɨ́ nerɨ́ná wigɨ́ egɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ wiinɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Ayɨnánɨ ámá wíyo xwɨyɨ́á umeararɨgɨ́á wiyɨ́nénɨ wiyɨ́nénɨ bɨ osearɨmɨnɨ. Sɨ́á yoparɨ́yimɨ Gorɨxo ámá nɨyonɨ mí ómómɨxɨmɨ́ yarɨ́ná “Ayɨ́ nánɨ ɨ́wɨ́ apɨ eŋárɨnɨ.” urɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ tɨ́gɨ́áyɨ́némanɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Ámá ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́ápɨ nánɨ xwɨyɨ́á umeararɨgɨ́áyɨ́né, seyɨ́né enɨ ɨ́wɨ́ axɨ́pɨ yarɨgɨ́áyɨ́né eŋagɨ nánɨ wínɨyo xwɨyɨ́á numearɨróná sewanɨŋɨ́yɨ́né enɨ́nɨŋɨ́ mearɨnarɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ Gorɨxo mí ómómɨxɨmɨ́ seaiarɨ́ná xwɨyɨ́á bɨ urɨpaxɨ́ imónɨpɨ́rɨ́ámanɨ. \fig vrouw met kind|src="WNB mama and baby.jpg" size="col" ref="Rom 2.1" \fig* \v 2 Rɨpɨ nɨyaiwirɨ nɨjɨ́á imónɨŋwɨnɨ, “Ámá sɨpí e yarɨgɨ́áyo Gorɨxo xwɨyɨ́á numeárɨrɨ pɨrɨ́ numamorɨ́ná xeŋwɨ́nɨ bɨ mé xɨxenɨ ayo rɨ́a wiarɨnɨ?” yaiwiŋwɨnɨ. \v 3 Ɨ́wɨ́ axɨ́pɨ nero aí segɨ́ wínɨyɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́ápɨ nánɨ xwɨyɨ́á umeararɨgɨ́áyɨ́né, wínɨyo numearɨróná segɨ́ axɨ́pɨ egɨ́ápɨ nánɨ píoɨ yaiwinarɨŋoɨ? “Xwɨyɨ́á Gorɨxo neameárɨnɨ́ápimɨ ananɨ múropaxenerɨnɨ.” rɨyaiwinarɨŋoɨ? \v 4 Gorɨxo segɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́ápɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ omamópoyɨnɨrɨ wá nɨseawianɨrɨ seaiiŋɨ́pɨ nánɨ majɨ́á nimónɨróná rɨpɨ enɨ rɨseaimónarɨnɨ, “O wá ayá wí neawianɨrɨ pɨrɨ́ apaxɨ́ mé mɨneamamó erɨ okɨnɨmónɨ́poyɨnɨrɨ xwapɨ́ ayá wí xwayɨ́ nanɨrɨ ŋwearɨ yarɨŋɨ́pɨ peayɨ́ wianɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ yarɨnɨ.” rɨseaimónarɨnɨ? \v 5 Oweoɨ, seyɨ́né dɨŋɨ́ wakɨsɨ́ ninɨróná segɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́ápɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ mɨmamoarɨgɨ́áyo dánɨ sɨ́á Gorɨxo sɨpí ámá yarɨgɨ́ápɨ nánɨ wikɨ́ rɨ́á ápiáwɨ́nɨŋɨ́ nɨwerɨ pɨrɨ́ umamonɨ́áyi nánɨ xɨ́o pɨrɨ́ seamamonɨ́ápɨ wínɨ wínɨ ɨkwɨkwarɨmɨ́nɨŋɨ́ yárarɨŋoɨ. \v 6 Bɨkwɨ́yo re nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pa, “Gorɨxo ámáyo pɨrɨ́ numamorɨ́ná wonɨ wonɨ xɨxegɨ́nɨ wigɨ́ néra ugɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ pɨ́rɨ́ umamonɨ́árɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pa enɨ́árɨnɨ. \v 7 Ámá Gorɨxo yayɨ́ neamerɨ seáyɨ e neaimɨxɨrɨ negɨ́ wará urɨ́ mepaxɨ́ neaimɨxɨrɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ tɨ́ŋwaéne neaimɨxɨrɨ éwɨnɨgɨnɨrɨ epaxɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ nero pɨ́nɨ mɨwiárɨ́ anɨŋɨ́ minɨ́ yarɨgɨ́áyo o pɨrɨ́ numamorɨ́ná dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ tɨ́gɨ́áyɨ́ imónɨpɨ́rɨ nánɨ wimɨxɨnɨ́árɨnɨ. \v 8 E nerɨ aí ámá wiwanɨŋɨ́yɨ́ nánɨnɨ dɨŋɨ́ nɨmónɨro xwɨyɨ́á nepaxɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ aríkwɨ́kwɨ́ nɨwiro nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́pimɨ xɨ́darɨgɨ́áyo pɨrɨ́ numamorɨ́ná xegɨ́ wikɨ́ rɨ́á ápiáwɨ́nɨŋɨ́ wearɨŋɨ́pimɨ dánɨ pɨrɨ́ umamonɨ́árɨnɨ. \p \v 9 Ámá sɨpí yarɨgɨ́á ayɨ́ ayo xeanɨŋɨ́ mɨmenɨŋwɨ́ ayɨkwɨ́ mɨrɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ wímeanɨ́árɨnɨ. Judayɨ́ e yarɨgɨ́áyo aŋɨpaxɨ́ nɨwímearɨ aí émáyɨ́ e yarɨgɨ́áyo enɨ wímeanɨ́árɨnɨ. \v 10 Apɨ e nɨwirɨ aí ámá naŋɨ́ yarɨgɨ́á ayɨ́ ayo seáyɨ e umerɨ wé íkwiaŋwɨ́yo ŋwɨrárɨrɨ nɨwayɨrónɨro ŋweapɨ́rɨ nánɨ wiirɨ enɨ́árɨnɨ. Judayɨ́ e yarɨgɨ́áyo aŋɨpaxɨ́ e nɨwiirɨ aí émáyo enɨ wiinɨ́árɨnɨ. \v 11 Gorɨxo ámáyo pɨrɨ́ numamorɨ́ná sɨ́mɨ́ sɨ́mɨ́ e nɨmerɨ pɨrɨ́ umamonɨ́ámanɨ. Sa ámá wigɨ́ egɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ pɨrɨ́ umamonɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 12 Ámá Gorɨxoyá ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ mayɨ́ nimónɨro ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́ anɨ́nɨpɨ́rɨ nánɨ xwɨyɨ́á numeárɨrɨ́ná ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ dánɨ numeárɨrɨ “Joxɨ xwɨyɨ́á e eánɨŋɨ́ apɨ nɨwiaíkirɨ eŋɨ́rɨ́anɨ?” nurɨrɨ umeárɨnɨ́ámanɨ. E nerɨ aí ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ tɨ́gɨ́á ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́áyo o apimɨ dánɨ xwɨyɨ́á nurɨrɨ umeárɨnɨ́árɨnɨ. \v 13 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Ámá xɨ́oyá ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ nepa mɨxɨ́dɨ́ surɨ́má arɨ́á wiárɨ́áyɨ́ nánɨ Gorɨxo dɨŋɨ́ re yaiwinɨ́ámanɨ, “Nionɨyá sɨŋwɨ́yo dánɨ wé rónɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́rɨ́anɨ?” yaiwinɨ́ámanɨ. Ámá arɨ́á nɨwimáná xɨxenɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ nánɨnɨ “Wé rónɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárɨnɨ́árɨnɨ. \v 14 Émáyɨ́ —Ayɨ́ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ mayɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ wigɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ rɨnɨŋɨ́pa nerónáyɨ́, ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ mayɨ́ imónɨŋagɨ́a aiwɨ wigɨ́ dɨŋɨ́yo dánɨ re yaiwiarɨgɨ́árɨnɨ, “Mepaxɨ́ imónɨrɨ ananɨ nepaxɨ́ imónɨrɨ eŋɨ́pɨ, ayɨ́ apɨrɨ́anɨ?” yaiwiarɨgɨ́árɨnɨ. \v 15 Ayɨ́ pí pí neróná wigɨ́ dɨŋɨ́yo dánɨ “Nionɨ e nerɨ́ná sɨpí rɨ́a yarɨŋɨnɨ?” yaiwinɨro “E nerɨ́ná naŋɨ́ rɨ́a yarɨŋɨnɨ?” yaiwinɨro yarɨgɨ́ápɨ sɨwá rénɨŋɨ́ inarɨgɨ́árɨnɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ Bɨkwɨ́yo eánɨŋɨ́pa negɨ́ xwioxɨ́yo enɨ axɨ́pɨ énɨŋɨ́ reánɨnɨ? Sɨwá énɨŋɨ́ inarɨgɨ́árɨnɨ. \v 16 Xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́ nionɨ rarɨŋápɨ rɨnɨŋɨ́pa sɨ́á Gorɨxo xegɨ́ xewaxo Jisasomɨ dánɨ ámá wigɨ́ egɨ́ápɨranɨ, dɨŋɨ́ ínɨmɨ ɨkwɨ́roarɨgɨ́ápɨranɨ aí, pirɨró winɨ́áyi imónáná ámá nɨyonɨ wigɨ́ egɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ pɨrɨ́ umamonɨ́árɨnɨ. \s1 “Judayɨ́ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́roro aí wiaíkiarɨgɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 17 E nerɨ aí wiyɨ́né “Nene Judayɨ́ wɨ́rɨnɨŋwaénerɨnɨ.” rɨnarɨgɨ́áyɨ́né re yarɨgɨ́árɨnɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ Moseso eaŋɨ́pimɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́roróná “Negɨ́ apimɨ xɨ́darɨŋwápimɨ dánɨ Gorɨxo yeáyɨ́ neayimɨxemeanɨ́árɨnɨ.” rɨro seáyɨ e nɨmenɨro “Ámá Gorɨxoyá ayá tɨ́ŋwaéne imónɨŋwɨnɨ.” rɨro yarɨgɨ́árɨnɨ. \v 18 Seáyɨ e nɨmenɨro “Gorɨxo ámá e éɨ́rɨxɨnɨrɨ wimónarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ rɨxa nɨjɨ́á imónɨŋwɨnɨ.” rɨro “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ dánɨ nearéwapɨyigɨ́ene eŋagɨ nánɨ naŋɨ́ imónɨŋɨ́pimɨ sɨŋwɨ́ mí nómɨxɨrane ‘Apɨ naŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ.’ rɨpaxenerɨnɨ.” rɨro yarɨgɨ́árɨnɨ. \v 19 “Ámá sɨŋwɨ́ supárɨgɨ́áyo nene sɨŋwɨ́ tɨ́ŋwaéne ananɨ nipemeámɨ upaxenerɨnɨ.” yaiwinarɨgɨ́ápa seyɨ́né dɨŋɨ́ re nɨyaiwinɨro dɨŋɨ́ sɨ́ŋá eánɨro, “Émáyo uréwapɨyipaxɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ ámá wímanɨ. Ayɨ́ nenenɨrɨnɨ.” nɨyaiwinɨro dɨŋɨ́ sɨ́ŋá eánɨro “Émáyɨ́ Gorɨxo nánɨ majɨ́á nero sɨ́á yinɨŋɨ́mɨ́nɨŋɨ́ emearɨgɨ́áyo wɨ́á wókímɨxɨpaxɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ ámá wímanɨ. Ayɨ́ nenenɨrɨnɨ.” yaiwinɨro yarɨgɨ́árɨnɨ. \v 20 “Ámá dɨŋɨ́ mamó nerɨ arɨ́kí yarɨgɨ́áyo ayɨyumɨ́ wipaxɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́, ayɨ́ nenerɨnɨ.” yaiwinɨro “Ámá sɨnɨ niaíwɨ́ dɨŋɨ́ mogɨ́áyo uréwapɨyipaxɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́, ayɨ́ nenerɨnɨ.” yaiwinɨro “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ tɨ́ŋwaéne eŋagwɨ nánɨ mɨ́kɨ́ amɨpí nánɨ nɨjɨ́á imónɨrane nepaxɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨnɨ rɨrane yarɨŋwaénerɨnɨ.” yaiwinɨro yarɨgɨ́árɨnɨ. \v 21 Seyɨ́né e e nɨyaiwiga warɨgɨ́ápɨ nepa nimónɨrɨ́náyɨ́, ámá wíyo uréwapɨyarɨgɨ́áyɨ́né pí nánɨ sewanɨŋɨ́yɨ́né mɨréwapɨ́nɨ́ yarɨgɨ́árɨnɨ? Ámáyo “Ɨ́wɨ́ mɨmeapanɨ.” nurɨro aí seyɨ́né enɨ ɨ́wɨ́ mɨmeá yarɨgɨ́áyɨ́néranɨ? \v 22 “Meánɨgɨ́áyɨ́né, ɨ́wɨ́ minɨpanɨ.” nurɨro aí seyɨ́né enɨ ɨ́wɨ́ minɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́néranɨ? “Ámá xopaikɨgɨ́ nimɨxɨro ‘Negɨ́ ŋwɨ́ápɨ, ayɨ́ rɨpɨrɨnɨ.’ rarɨgɨ́ápɨ nánɨ xwɨrɨ́á neainarɨnɨ.” nɨrɨro aí seyɨ́né aŋɨ́ ŋwɨ́á xopaikɨgɨ́ nánɨ mɨrɨnɨŋɨ́yo nɨpáwiro ɨ́wɨ́ mɨmeapa yarɨgɨ́áranɨ? \v 23 Weyɨ́ nɨmenɨro “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ tɨ́ŋwaéne mimónɨpa reŋwɨnɨ?” rarɨgɨ́áyɨ́né, apimɨ nɨwiaíkirɨ́ná pí nánɨ “Ayɨ́ Gorɨxomɨ ayá mɨwimó wé íkwiaŋwɨ́yo uŋwɨrárarɨŋwɨnɨ.” yaiwiarɨgɨ́árɨnɨ? \v 24 Judayɨ́né “Gorɨxomɨ xɨ́darɨŋwɨnɨ.” nɨrɨro aí sɨpí apɨ apɨ yarɨgɨ́áyɨ́né eŋagɨ nánɨ Bɨkwɨ́yo xɨxenɨ rɨpɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ, “Sɨpí seyɨ́né yarɨgɨ́ápimɨ dánɨ émáyɨ́ Gorɨxomɨ ikayɨ́wɨ́ umeararɨgɨ́árɨnɨ.” E nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ seyɨ́né nánɨ xɨxenɨ rɨnɨnɨ. \s1 “Ámá iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó wákwínarɨgɨ́ápimɨ dánɨ Gorɨxoyá imónarɨgɨ́ámanɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 25 Judayɨ́né ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ xɨxenɨ nɨxɨ́dɨrónáyɨ́, segɨ́ sɨwɨ́ “Ámá o Gorɨxoyá imónɨŋɨ́ worɨ́anɨ?” yaiwipɨ́rɨ nánɨ iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó wákwínarɨgɨ́ápɨ naŋɨ́ seaiipaxɨ́ aí ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ nɨwiaíkirɨ́náyɨ́, iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó nɨwákwínɨro aí naŋɨ́ seaiipaxɨ́ mimónɨ́ nerɨ mɨwákwínɨgɨ́áyɨ́ yapɨ imónɨŋoɨ. \v 26 Ámá iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó mɨwákwínɨgɨ́áyɨ́ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ xɨxenɨ nɨxɨ́dɨrónáyɨ́, iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó mɨwákwínɨgɨ́á aí Gorɨxo “Ayɨ́ ámá nionɨyáyɨ́rɨnɨ.” yaiwiarɨŋagɨ nánɨ wákwínɨgɨ́áyɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋoɨ. \v 27 Judayɨ́né ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ tɨ́gɨ́áyɨ́né imónɨro iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó wákwínɨro egɨ́áyɨ́né aí apimɨ wiaíkíánáyɨ́, émáyɨ́ —Ayɨ́ iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó mɨwákwínarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ mɨwákwínɨgɨ́á aí ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ yarɨgɨ́ápimɨ dánɨ seyɨ́né xwɨyɨ́á seaxekwɨ́mopaxɨ́ mimónɨpa epɨ́rɨ́áranɨ? Oyɨ, xwɨyɨ́á seaxekwɨ́mopaxɨ́ epɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 28 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. Segɨ́ waráyo igí wegɨ́á bimɨ dánɨ ámá Gorɨxoyá imónarɨgɨ́ámanɨ. Wákwínarɨŋɨ́ ámá Gorɨxoyá wimɨxɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ enɨ iyɨ́ sɨ́mɨ́ seyɨ́né sɨ́ó wákwínarɨgɨ́ápɨmanɨ. \v 29 Oweoɨ, ámá nepa Gorɨxoyá imónɨgɨ́áyɨ́ wigɨ́ xwioxɨ́yo ínɨmɨ dánɨ e imónarɨgɨ́árɨnɨ. Wákwínarɨŋɨ́ ámá xɨ́oyá wimɨxɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ wigɨ́ dɨŋɨ́yo dánɨ imónarɨgɨ́árɨnɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ xɨ́darɨgɨ́ápimɨ dánɨ marɨ́áɨ, kwíyɨ́ Gorɨxoyápimɨ dánɨ ámá oyá imónarɨgɨ́árɨnɨ. Ámá e imónɨgɨ́áyo wínɨyɨ́ seáyɨ e umepɨ́rɨ́ámanɨ. Gorɨxonɨ umenɨ́árɨnɨ. \c 3 \s1 “Judayɨ́ xwɨyɨ́á Gorɨxoyá eánɨŋɨ́pɨ tɨ́gɨ́áyɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Ámá iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó wákwínarɨgɨ́ápimɨ dánɨ Gorɨxoyá imónɨpaxɨ́ meŋagɨ nánɨ píyo dánɨ Judayene émáyo múroŋwɨnɨ? Negɨ́ wákwínarɨŋwápimɨ dánɨ aga pí naŋɨ́ neaiiarɨŋɨ́rɨnɨ? \v 2 Ai, nene Judayene eŋagwɨ nánɨ amɨpí naŋɨ́ bɨ bɨ obaxɨ́ neaímeaŋɨ́rɨnɨ. Naŋɨ́ bɨ bɨ obaxɨ́yɨ́ xɨránɨ imónɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ rɨpɨrɨnɨ. Gorɨxo xwɨyɨ́á xɨ́oyápɨ Judayɨ́ nɨxɨ́dɨro mewéɨ́rɨxɨnɨrɨ neaiapɨŋɨ́rɨnɨ. \v 3 Judayɨ́ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́roro xwɨyɨ́á apimɨ xaíwɨ́ ɨ́á mɨxɨrɨpa egɨ́á eŋagɨ nánɨ píoɨ rɨpaxɨ́rɨnɨ? “‘Ayɨ́ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́roro xaíwɨ́ ɨ́á mɨxɨrɨpa egɨ́á nánɨ Gorɨxo “Naŋɨ́ e nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” urárɨŋɨ́pɨ arɨ́á ikeamonɨ́árɨnɨ. Xɨxenɨ e enɨ́ámanɨ.’ rɨpaxɨ́rɨnɨ.” rɨseaimónarɨnɨ? \v 4 Aga oweoɨ! Ámá nɨ́nɨ yapɨ́ rarɨgɨ́á imónɨŋagɨ́a aí Gorɨxo nánɨ wí e rɨpaxɨ́ menɨnɨ. Nepánɨ nɨrɨrɨ xegɨ́ rarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ yárarɨŋorɨnɨ. Bɨkwɨ́yo dánɨ axɨ́pɨ re rɨnɨnɨ, “Ámá ‘Gorɨxoxɨ ɨ́wɨ́ nene eŋwápɨ nánɨ xwɨyɨ́á neameárarɨŋɨ́pɨ xɨxenɨ neameárarɨŋɨnɨ.’ rɨrɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. Joxɨ xwɨyɨ́á rɨmeáranɨro yarɨ́ná xopɨrárɨ́ wirɨ́árɨnɨ.” rɨnɨŋagɨ nánɨ re yaiwiŋwɨnɨ, “Gorɨxo rarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ yárarɨŋorɨ́anɨ?” yaiwiŋwɨnɨ. Ayɨnánɨ “O xegɨ́ Judayo ‘E nɨseaiimɨ́árɨnɨ.’ urárɨŋɨ́pɨ wí arɨ́á ikeamonɨ́ámanɨ.” seararɨŋɨnɨ. \p \v 5 E nerɨ aí Judayene Gorɨxomɨ maŋɨ́ nɨwiaíkirane sɨpí eŋwápimɨ dánɨ o nearɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨ́o xɨxenɨ píránɨŋɨ́ xɨ́darɨŋɨ́pɨ sɨŋánɨ piaumɨmɨ́ ninɨrɨ́náyɨ́, píoɨ rɨpaxɨ́rɨnɨ? Ámá wí nene nɨwiaíkirane sɨpí yarɨŋagwɨ sɨŋwɨ́ nɨneanɨrɨŋɨ́yo dánɨ “Neparɨnɨ. Ámá wímanɨ. Sa Gorɨxonɨ xɨ́o rɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ yárarɨŋorɨnɨ.” yaiwiarɨŋagɨ́a nánɨ nene re rɨpaxɨ́ranɨ, “Gorɨxo Judayene wikɨ́ nɨneaónɨrɨ pɨrɨ́ nɨneamamorɨ́ná nɨpɨkwɨnɨ mɨyarɨnɨnɨ.” rɨpaxɨ́ranɨ? “Ámá dɨŋɨ́ nɨpɨkwɨnɨ mamó rarɨgɨ́ápa nɨmorɨ rɨ́a rarɨŋɨnɨ?” nimónarɨnɨ. \v 6 Oweoɨ, wí e rɨpaxɨ́ menɨnɨ. “Judayene sɨpí eŋwápɨ nánɨ Gorɨxo pɨrɨ́ nɨneamamorɨ́ná nɨpɨkwɨnɨ mɨyarɨnɨnɨ.” rɨpaxɨ́ eŋánáyɨ́, o arɨge nerɨ ámá nɨyonɨ enɨ pɨrɨ́ umamopaxɨ́ imónɨnɨ? O ámá nɨyonɨ enɨ pɨrɨ́ umamopaxo eŋagɨ nánɨ wí e rɨpaxɨ́ menɨnɨ. \v 7 Ámá wo re nɨrɨnɨgɨnɨ, “Ámá wí nionɨ Gorɨxomɨ maŋɨ́yo nɨwiaíkirɨ sɨpí yarɨŋagɨ sɨŋwɨ́ nɨnanɨro re yaiwipɨ́ráoɨ, ‘Ámáyo xɨ́o xegɨ́ urarɨŋɨ́pɨ sɨ́mɨ́ e nɨtɨnɨrɨ xɨxenɨ xɨ́darɨŋo, ayɨ́ ámá wímanɨ. Sa Gorɨxorɨnɨ.’ E nɨyaiwiro omɨ yayɨ́ numerɨ́náyɨ́, pí nánɨ o nionɨ ɨ́wɨ́ éápɨ nánɨ xwɨyɨ́á nɨnɨmeárɨrɨ pɨrɨ́ nɨmamopaxɨ́rɨnɨ? Sɨpí nionɨ éápimɨ dánɨ ámá Gorɨxo yarɨŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ naŋɨ́ nɨmoro yarɨŋagɨ́a nánɨ nionɨ arɨge pɨrɨ́ nɨmamopaxɨ́rɨnɨ?” Ámá wo e nɨrɨnɨgɨnɨ. \v 8 Ámá o e nɨrɨnɨ́pɨ nepa eŋánáyɨ́, ámá wí nionɨ yapɨ́ nɨnɨxekwɨ́moro repɨyɨ́ “Poro e nɨra warɨŋorɨnɨ.” rarɨgɨ́ápa axɨ́pɨ re oraneyɨ, “Naŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ sɨŋánɨ imɨxanɨ nánɨ ne sɨpí néra owaneyɨ.” oraneyɨ. E nɨsearɨrɨ aí ámá e rarɨgɨ́áyɨ́ xɨxenɨ xwɨyɨ́á meárɨnɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. \s1 “Ámá wé rónɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ wí menɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 9 Ayɨnánɨ píoɨ ranɨréwɨnɨ? “Judayene seáyɨ e imónɨŋɨ́ bɨ neaímeaŋɨ́ eŋagɨ nánɨ émáyo seáyɨ e wimónɨŋwɨnɨ.” ranɨréwɨnɨ? Wí e ranɨméwɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Nionɨ xámɨ nɨrɨrɨ́ná “Ámá nɨnenenɨ Judayeneranɨ, Gɨrikɨyeneranɨ, negɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨŋwápɨ neaɨkwarɨpeaárɨnɨnɨ.” rɨxa rárɨ́á eŋagɨ nánɨ wí e rɨpaxɨ́ menɨnɨ. \v 10 Bɨkwɨ́yo dánɨ rɨpɨ rɨpɨ nɨra unɨŋɨ́yɨ́ nionɨ seararɨŋápimɨ sopɨŋɨ́ nonɨnɨ. Bɨkwɨ́yo wí e rɨpɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ, “Ámá wí aga wé rónɨgɨ́á mimónɨŋoɨ. Wo aí e mimónɨnɨ. \v 11 Ámá wí nɨjɨ́á nimónɨro ‘Arɨge nerɨ Gorɨxomɨ ínɨmɨ wurɨ́nɨmɨnɨréɨnɨ?’ yaiwiarɨgɨ́ámanɨ. \v 12 Nɨ́nɨ omɨ rɨ́wɨ́ umóagɨ́a nánɨ oyá sɨŋwɨ́yo dánɨ rɨxa sɨpí imónɨŋoɨ. Wí wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ yarɨgɨ́ámanɨ. Wo aí e mɨyarɨŋɨ́rɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ. \v 13 Ámɨ wí e rɨpɨ enɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ, “Wigɨ́ maŋɨ́yo dánɨ rarɨgɨ́ápɨ xwárɨpá oxoámioaŋáná pɨyaŋɨ́ eaarɨŋɨ́pɨ́nɨŋɨ́ imónɨnɨ. Yapɨ́ owíwapɨyaneyɨnɨro ayá wí nɨra warɨgɨ́árɨnɨ. Weaxɨ́á sidɨŋɨ́ norɨ́ná ámá pɨkiarɨŋɨ́pa wigɨ́ xwɨyɨ́á nɨrɨróná axɨ́pɨ yarɨŋɨ́rɨnɨ.” enɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ. \v 14 Ámɨ wí e rɨpɨ enɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ, “Xwɨyɨ́á ámáyo ikayɨ́wɨ́ umearɨro ramɨxɨro yarɨgɨ́ápɨ wigɨ́ maŋɨ́yo magwɨ́ ráronɨ.” enɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ. \v 15 Ámɨ wí e “Ayɨ́ ámá opɨkianeyɨnɨrɨ aga sɨ́mɨ́ xeadɨ́pénarɨgɨ́árɨnɨ. \v 16 Ayɨ́ nemerɨgɨ́e aga uyɨ́niɨ́ nɨwikárɨ́asáná rɨxa ‘Yeyɨ!’ rarɨ́ná pɨ́nɨ nɨwiárɨmɨ warɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. \v 17 Óɨ́ ámá nɨwayɨrónɨro ŋweapɨ́rɨ nánɨ imónɨŋɨ́yimɨ wí warɨgɨ́ámanɨ.” enɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ. \v 18 Ámɨ wí e “Ayɨ́ ‘Gorɨxo seáyɨ e imónɨŋorɨ́anɨ?’ nɨyaiwiro wí wáyɨ́ wiarɨgɨ́ámanɨ.” enɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ. Apɨ apɨ nɨra unɨŋɨ́yɨ́ nionɨ seararɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨrɨnɨ. \p \v 19 Nene nɨjɨ́á re imónɨŋwɨnɨ. Ámá nɨmɨnɨ ŋweagɨ́áyɨ́ Gorɨxomɨ xwɨyɨ́á maŋɨ́ nexoámoro murɨpaxɨ́ imónɨro oyá sɨŋwɨ́yo dánɨ xwɨyɨ́á meárɨnɨpaxɨ́ imónɨro epɨ́rɨ́a nánɨ pí pí ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ dánɨ rɨnɨŋɨ́pɨ Judayene, apimɨ xɨ́dɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ nearepeárɨŋene neararɨnɨ. \v 20 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Ámá wí “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ píránɨŋɨ́ oxɨ́dɨmɨnɨ.” nɨyaiwiro éɨ́áyɨ́ apɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mé wiwanɨŋɨ́yɨ́ “Nionɨ nɨwiaíkirɨ ɨ́wɨ́ éáonɨrɨ́anɨ?” nɨyaiwinɨrɨ nɨjɨ́á e imónarɨgɨ́árɨnɨ. Ayɨnánɨ ámá ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ wí Gorɨxoyá sɨŋwɨ́ tɨ́ŋɨ́ e dánɨ wé rónɨgɨ́áyɨ́ imónɨpɨ́rɨ́á menɨnɨ. \s1 “Ámá Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róɨ́áyɨ́ wé rónɨŋoɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 21 E nerɨ aí agwɨ ríná óɨ́ Gorɨxo xɨ́oyá sɨŋwɨ́ tɨ́ŋɨ́ e dánɨ ámá wé rónɨŋɨ́ oimónɨ́poyɨnɨrɨ wimɨxárɨŋɨ́yi xewanɨŋo rɨxa sɨwá neaiŋɨ́rɨnɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ Moseso eŋíná nɨrɨrɨ eaŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xwɨyɨ́á wɨ́á rókiamoagɨ́áwa nɨrɨro eagɨ́ápɨ tɨ́nɨ apiaú óɨ́ agwɨ ríná Gorɨxo ámá wé rónɨŋɨ́ oimónɨ́poyɨnɨrɨ wimɨxárɨŋɨ́yi nánɨ nɨrɨrɨ sopɨŋɨ́ norɨ aiwɨ wé rónɨŋɨ́ apɨ ámá wiwanɨŋɨ́yɨ́ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ imónɨpaxɨ́pɨmanɨ. Xegɨ́ bɨ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. \v 22-23 Ayɨ́ rɨpɨ seararɨŋɨnɨ. Gorɨxo ámá go go Jisasɨ Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ́ná “Gɨ́ wé rónɨŋɨ́ worɨnɨ.” rárarɨŋɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Ámá nɨnenenɨ ɨ́wɨ́ nerane Gorɨxo seáyɨ e imónɨŋɨ́ apɨ éɨ́rɨxɨnɨrɨ imónɨŋɨ́pɨ mé pɨsɨ́í weárɨŋwá eŋagwɨ nánɨ o Judayo xegɨ́ bɨ wiirɨ émáyo xegɨ́ bɨ wiirɨ nerɨ yeáyɨ́ uyimɨxemeanɨ́ámanɨ. Dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ nɨ́nɨ nánɨ o “Dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́áyɨ́, ayɨ́ gɨ́ wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 24 Gorɨxo wínɨyɨ́ enɨ xɨxe bɨ oniípoyɨnɨrɨ mɨneaií wá nɨneawianɨrɨ Kiraisɨ Jisaso nɨneapeirɨ́ná nearoayíroŋɨ́pimɨ dánɨ “Gɨ́ wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 25-26 O ámá “Jisaso nene anɨ́nanɨgɨnɨrɨ nánɨ wayɨ́á neapeiŋɨ́rɨ́anɨ?” nɨyaiwiro dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápimɨ dánɨ wigɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́ápɨ yokwarɨmɨ́ wiíɨmɨgɨnɨrɨ omɨ ámáyá sɨŋwɨ́ anɨgɨ́e dánɨ rɨdɨyowánɨŋɨ́ wiárɨŋɨ́rɨnɨ. E nerɨ́ná “Niɨwanɨŋonɨ wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ yarɨŋárɨnɨ.” énɨŋɨ́ nɨrɨrɨ sɨwá neaiŋɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Eŋíná dánɨ Gorɨxo kikiɨ́ánɨŋɨ́ nerɨ “Ámá ɨ́wɨ́ éɨ́ápɨ nánɨ axíná pɨrɨ́ oumamómɨnɨ.” mɨyaiwí sa nɨmúróa núɨsáná agwɨ ríná ámá nɨ́nɨ “Neparɨnɨ. Gorɨxo wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ yarɨŋorɨnɨ.” yaiwipɨ́rɨ́a nánɨ xewaxomɨ e wiárɨŋɨ́rɨnɨ. Ayɨnánɨ Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ nánɨ ananɨ “Wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rɨpaxorɨnɨ. \p \v 27 Ayɨnánɨ ámá go “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ Moseso nɨrɨrɨ eaŋɨ́pimɨ xɨ́darɨŋápimɨ dánɨ wé rónɨŋɨ́ imónɨŋáonɨrɨnɨ.” nɨrɨrɨ mɨxɨ́ meakɨ́nɨpaxɨ́ imónɨnɨ? Oweoɨ, ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ xɨ́darɨgɨ́ápimɨ dánɨ marɨ́áɨ, sa Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápimɨ dánɨ wé rónɨgɨ́áyɨ́ imónarɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ ámá e rɨpaxɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ wí menɨnɨ. \v 28 Ayɨnánɨ re neaimónarɨŋɨ́rɨnɨ, “Gorɨxo ‘Ámá ayɨ́ wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.’ nɨrárɨrɨ́ná wigɨ́ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ xɨ́darɨgɨ́ápimɨ dánɨ rárarɨŋɨ́manɨ. Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápimɨ dánɨnɨ e rárarɨŋɨ́rɨnɨ.” E nɨneaimónɨrɨ uréwapɨyarɨŋwárɨnɨ. \v 29 “Gorɨxo Judayonɨ yeáyɨ́ uyimɨxemeanɨ́a nánɨ imónɨŋorɨnɨ.” rɨyaiwiarɨŋoɨ? “Émáyo enɨ yeáyɨ́ uyimɨxemeanɨ́a nánɨ mimónɨŋorɨnɨ.” rɨyaiwiarɨŋoɨ? Oweoɨ, émáyo nánɨ enɨ imónɨŋorɨnɨ. \v 30 O ná wonɨ imónɨŋo eŋagɨ nánɨ “Ámá ayɨ́ gɨ́ wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” nɨrɨrɨ́ná bɨ bɨ yarɨŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ e rárɨnɨ́ámanɨ. Iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó wákwínɨgɨ́áyɨ́ranɨ, sɨ́ó mɨwákwínɨgɨ́áyɨ́ranɨ, sa Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨnɨ “Wé rónɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárɨnɨ́árɨnɨ. \v 31 Nene re nɨrɨranénáyɨ́, “Ámá Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápimɨ dánɨnɨ Gorɨxo ‘Ayɨ́ wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.’ rárarɨŋɨ́rɨnɨ.” nɨrɨranénáyɨ́, “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ xwɨ́á oiwenɨnɨrɨ yarɨŋwɨnɨ.” rɨseaimónarɨnɨ? Aga oweoɨ! E nɨrɨranénáyɨ́, nepa ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ sɨ́kɨ́kɨ́ nomɨxɨrɨ yarɨŋwɨnɨ. \c 4 \s1 “Ebɨrɨ́amo Gorɨxomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róagɨ nánɨ ‘Wé rónɨŋorɨnɨ.’ rárɨŋɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ \p \v 1 Negɨ́ arɨ́o írɨŋo, Ebɨrɨ́amo —O nene yapɨ imónɨŋorɨnɨ. O xegɨ́ eŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmorane “Gorɨxo apimɨ dánɨ ‘Ámá wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.’ rárarɨŋɨ́rɨ́anɨ?” nɨrɨranéná píoɨ ranɨ́wɨnɨ? \v 2-3 Arɨ́o Ebɨrɨ́amo xewanɨŋo eŋɨ́ neánɨrɨ eŋɨ́pimɨ dánɨ Gorɨxo “Gɨ́ wé rónɨŋorɨnɨ.” nɨrárɨrɨ sɨŋwɨrɨyɨ́, xewanɨŋo ananɨ mɨxɨ́ meakɨ́nɨnɨpaxɨ́rɨnɨ. E nerɨ aí Bɨkwɨ́yo dánɨ píoɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ? “Ebɨrɨ́amo ‘Gorɨxo nepa nɨrarɨnɨ.’ nɨyaiwirɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róagɨ nánɨ o nánɨ Gorɨxo ‘Wé rónɨŋorɨnɨ.’ yaiwiárɨŋɨ́rɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ Gorɨxoyá sɨŋwɨ́ tɨ́ŋɨ́ e dánɨ mɨxɨ́ meakɨ́nɨnɨpaxɨ́ wí mimónɨnɨ. \v 4 Nene nɨjɨ́á rɨpɨ imónɨŋwápɨ nánɨ dɨŋɨ́ omoaneyɨ. Ámá wo o xegɨ́ nɨgwɨ́ omɨŋɨ́ éɨ́pɨ nánɨ nɨgwɨ́ wíáná, “Anɨpá wíɨ́pɨrɨnɨ.” yaiwiarɨŋwámanɨ. “Xegɨ́ omɨŋɨ́ éɨ́pɨ nánɨ xɨxenɨ wíɨ́pɨrɨnɨ.” yaiwiarɨŋwárɨnɨ. \v 5 Nɨgwɨ́ omɨŋɨ́ yarɨŋwápɨ nánɨ dɨŋɨ́ e nɨyaiwirane aí ámá Gorɨxo “Wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárarɨŋɨ́yɨ́ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmoranéná “Ayɨ́ wigɨ́ egɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ rɨ́a wiarɨnɨ?” wí yaiwipaxɨ́manɨ. Ámá nionɨ gɨ́ eŋɨ́ neánɨrɨ yarɨŋápimɨ dánɨ Gorɨxo “Wé rónɨŋorɨnɨ.” orɨnɨrɨ mé sa omɨ —O ámá ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́ xɨ́omɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róagɨ́a nɨwɨnɨrɨ́ná ananɨ “Wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárarɨŋorɨnɨ. Omɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ́náyɨ́, o “Ayɨ́ dɨŋɨ́ nɨkwɨ́roarɨŋagɨ́a nánɨ gɨ́ wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” yaiwiárarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 6 Nionɨ seararɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ eŋíná mɨxɨ́ ináyɨ́ Depito yayɨ́ ámá niɨwanɨŋonɨ eŋɨ́ neánɨrɨ píránɨŋɨ́ oemɨnɨrɨ yarɨgɨ́ápimɨ dánɨ marɨ́áɨ, yayɨ́ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápimɨ dánɨ Gorɨxo “Gɨ́ wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárɨ́agɨ nánɨ winarɨŋɨ́pɨ nánɨ xwɨyɨ́á bɨ enɨ nɨrɨrɨ re rɨŋɨ́rɨnɨ, \v 7 “Ámá wigɨ́ rɨkɨkɨrɨ́ó yarɨgɨ́ápɨ Gorɨxo yokwarɨmɨ́ wiiŋɨ́ gɨyɨ́ gɨyɨ́ yayɨ́ owinɨnɨ. Ámá wigɨ́ ɨ́wɨ́ egɨ́ápɨ Gorɨxo rɨxa yokwarɨmɨ́ wiíagɨ nánɨ ámɨ rɨ́wéná xwɨyɨ́á mɨmeárɨnɨpɨ́rɨ́á imónɨgɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ yayɨ́ owinɨnɨ. \v 8 Ámá wigɨ́ ɨ́wɨ́ egɨ́ápɨ nánɨ Ámɨnáo rɨxa dɨŋɨ́ peá nɨmorɨ nánɨ ámɨ ‘Sɨpí e eŋorɨ́anɨ?’ mɨwiaiwipa enɨ́áyɨ́ yayɨ́ owinɨnɨ.” Depito e rɨŋɨ́rɨnɨ. \v 9 “Yayɨ́ ámá Gorɨxo ‘Wé rónɨgɨ́áyɨ́nérɨnɨ.’ urárɨ́ɨ́pimɨ dánɨ winɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ ámá iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó wákwínɨgɨ́áyɨ́nɨ nánɨrɨnɨ.” rɨseaimónarɨnɨ? Sɨ́ó mɨwákwínɨgɨ́áyɨ́ nánɨ enɨ menɨranɨ? Bɨkwɨ́yo xwɨyɨ́á re nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ, “Gorɨxomɨ Ebɨrɨ́amo dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róagɨ nánɨ ‘Gɨ́ wé rónɨŋɨ́ worɨnɨ.’ yaiwiárɨŋɨ́rɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ nene mɨŋɨ́ iroarɨŋwá eŋagɨ nánɨ re nimónarɨnɨ, “Yayɨ́ apɨ sɨ́ó mɨwákwínɨgɨ́áyɨ́ nánɨ enɨrɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \v 10 Ebɨrɨ́amo arɨge eŋáná Gorɨxo “Wé rónɨŋorɨnɨ.” rárɨŋɨ́rɨnɨ? Iyɨ́ sɨ́mɨ́ rɨxa sɨ́ó wákwínɨŋɨ́mɨranɨ, sɨnɨ sɨ́ó mɨwákwínɨŋɨ́mɨranɨ? Rɨxa sɨ́ó wákwínɨŋáná marɨ́áɨ, sɨnɨ sɨ́ó mɨwákwínɨŋáná rárɨŋɨ́rɨnɨ. \v 11 Ayɨ́ rɨ́wɨ́yonɨ Gorɨxo sekaxɨ́ re urɨŋɨnigɨnɨ, “Igí weŋɨ́pɨ nainenɨrɨ́ná ‘Nionɨ Gorɨxoyá wonɨrɨ́anɨ?’ yaiwirɨ́a nánɨ iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó wákwíneɨ.” urɨ́agɨ o dɨŋɨ́ sɨnɨ sɨ́ó mɨwákwínɨŋáná wɨkwɨ́róagɨ nánɨ “Gorɨxo ‘Wé rónɨŋorɨnɨ.’ rárɨŋonɨrɨ́anɨ?” yaiwinɨ nánɨ igí apɨ eŋɨ́rɨnɨ. Ayɨnánɨ Ebɨrɨ́amo ámá iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó mɨwákwínɨgɨ́á aí Gorɨxomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róagɨ́a nánɨ “Wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárarɨŋɨ́pɨ nánɨ iwamɨ́ó épeŋo eŋagɨ nánɨ wigɨ́ xiáwo írɨŋónɨŋɨ́ imónɨnɨ. \v 12 Sɨ́ó wákwínɨgɨ́áyɨ́ nánɨ enɨ wigɨ́ xiáwo írɨŋónɨŋɨ́ imónɨnɨ. Dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́ró sɨ́ónɨ wákwínɨgɨ́áyɨ́ marɨ́áɨ, ámá sɨ́ó nɨwákwínɨro aí Ebɨrɨ́amo sɨ́ó mɨwákwínɨŋáná Gorɨxomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roŋɨ́pa axɨ́pɨ wɨkwɨ́roarɨgɨ́áyɨ́ nánɨ enɨ wigɨ́ xiáwo írɨŋónɨŋɨ́ imónɨnɨ. \s1 “Ebɨrɨ́amo dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋɨ́pimɨ dánɨ Gorɨxo sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ urɨŋɨ́pɨ wímeaŋɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 13 Ebɨrɨ́amo ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pimɨ xɨ́darɨŋagɨ nánɨranɨ, oyá iyɨ́ axɨ́pá imónɨgɨ́áyɨ́ xɨ́dɨpɨ́rɨ́á eŋagɨ nánɨranɨ, Gorɨxo xegɨ́ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ “Dɨxɨ́ iyɨ́ axɨ́pá imónɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ aŋɨ́ nɨmɨnɨ segɨ́ imónɨnɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́manɨ. Xɨ́omɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róagɨ nánɨ “Wé rónɨŋorɨnɨ.” rárɨrɨ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ e urɨrɨ eŋɨ́rɨnɨ. \v 14 Ámá dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́ró ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨnɨ xɨ́darɨgɨ́áyo Gorɨxo Ebɨrɨ́amomɨ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ “E nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́pɨ nepa nɨwímearɨ sɨŋwɨrɨyɨ́, ámá Gorɨxomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́áyɨ́ surɨ́má ero xwɨyɨ́á Gorɨxo urɨŋɨ́pɨ surɨ́má xwɨ́ánɨ uxewieárɨrɨ epaxɨ́rɨnɨ. \v 15 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Ámá ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ xɨxenɨ oxɨ́dɨmɨnɨrɨ éɨ́áyɨ́ wigɨ́ nɨwiaíkirɨŋɨ́pimɨ dánɨ Gorɨxo pɨrɨ́ umamonɨ́ápɨ nánɨ yarɨgɨ́árɨnɨ. E nerɨ aí ŋwɨ́ ikaxɨ́ mɨrɨnɨpa eŋánáyɨ́, nɨwiaíkipaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ enɨ menɨnɨ. \v 16 Ayɨnánɨ Gorɨxo Ebɨrɨ́amomɨ “Joxɨmɨ dánɨ ámá nɨyonɨ naŋɨ́ wiimɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́pɨ ámáyo nɨwímearɨ́ná xegɨ́ bɨ mimónɨ́ íníná ámáyo wá nɨwianɨrɨ anɨpá wiiarɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ oimónɨrɨ nánɨ ámáyɨ́ nɨ́nɨ xɨ́omɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápimɨ dánɨnɨ owímeanɨrɨ eŋɨ́rɨnɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ tɨ́gɨ́áyonɨ owímeanɨrɨ eŋɨ́manɨ. Ebɨrɨ́amo Gorɨxomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roŋɨ́pa wɨkwɨ́roarɨgɨ́á gɨyɨ́ gɨyo enɨ owímeanɨrɨ eŋɨ́rɨnɨ. O dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwápɨ épeŋo eŋagɨ nánɨ nɨnenenɨyá negɨ́ arɨ́o írɨŋónɨŋɨ́ imónɨŋorɨnɨ. \v 17 Bɨkwɨ́yo xwɨyɨ́á rɨpɨ “Gorɨxonɨ ámá gwɨ́ wɨrɨ́ wɨrí obaxɨ́ ayá wí nánɨ xiáwo írɨŋoxɨ imónɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ simɨxɨ́ɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ nionɨ seararɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Ayɨnánɨ Gorɨxo —O ámá pegɨ́áyɨ́ ámɨ wiápɨ́nɨmeapɨ́rɨ nánɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyirɨ amɨpí sɨnɨ mimónɨŋɨ́pɨ oimónɨrɨ rɨrɨ yarɨŋo, ayɨ́ orɨnɨ. Ebɨrɨ́amo dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roŋo, ayɨ́ axorɨnɨ. Ayɨnánɨ o “E nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́pɨ bɨ arɨ́á mikeamonɨnɨ. Sɨnɨ sɨ́mɨmaŋɨ́ e tɨnɨnɨ. \v 18 Ebɨrɨ́amo Gorɨxo “Dɨxɨ́ rárɨ́awéyɨ́ obaxɨ́ e imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ.” nɨrɨŋɨ́pɨ xɨxenɨ nɨnímearɨ ámá gwɨ́ wɨrɨ́ wɨrí obaxɨ́yɨ́yá xiáwo írɨŋonɨ imónɨ́ɨmɨgɨnɨrɨ yagɨ́rɨnɨ. E nerɨ Gorɨxo “E nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmorɨ́ná “ ‘Apimɨ dánɨ xɨxenɨ e nímeanɨ́árɨ́anɨ?’ nɨyaiwirɨ dɨŋɨ́ wikwɨ́ropaxɨ́manɨ.” wimónɨ́agɨ aí nímeáwɨnɨgɨnɨrɨ anɨŋɨ́ Gorɨxomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ nɨwikwɨ́móa uŋɨnigɨnɨ. \v 19 E nerɨ xewanɨŋo imónɨŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmorɨ́ná “Xwiogwɨ́ nionɨyá 100 nánɨ aŋwɨ e eŋagɨ nánɨ rɨxa yɨ́wɨ́ imónɨŋáonɨrɨ́anɨ?” yaiwirɨ “Gɨ́ apɨxɨ́ Seraí enɨ rɨxa rɨ́paíwɨ́ imónɨŋírɨ́anɨ?” yaiwirɨ nerɨ aiwɨ Gorɨxomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roŋɨ́pɨ bɨ mɨwáramó anɨŋɨ́ ɨ́á nɨxɨra nurɨ \v 20 Gorɨxo xegɨ́ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ “Dɨxɨ́ apɨxɨ́ Seraí niaíwɨ́ wo xɨrɨnɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ́ná dɨŋɨ́ bɨ bɨ mɨmó omɨ yayɨ́ numerɨ eŋɨ́ neága nurɨ xegɨ́ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roŋɨ́pɨ xaíwɨ́ ɨ́á nɨxɨra uŋɨnigɨnɨ. \v 21 Xaíwɨ́ ɨ́á nɨxɨra nurɨ́ná re yaiwiŋɨnigɨnɨ, “Gorɨxo ‘Nɨseaiimɨ́árɨnɨ.’ nɨrɨŋɨ́pɨ e mepaxorɨ́anɨ? Oweoɨ, aga xɨxenɨ e epaxorɨnɨ.” yaiwiŋɨnigɨnɨ. \v 22 Ayɨnánɨ Bɨkwɨ́yo nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pa Gorɨxo Ebɨrɨ́amo dɨŋɨ́ e wɨkwɨ́roarɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ nánɨ “ ‘Gɨ́ wé rónɨŋɨ́ worɨ́anɨ?’ yaiwiŋɨnigɨnɨ.” \p \v 23 Bɨkwɨ́yo dánɨ “ ‘Gɨ́ wé rónɨŋɨ́ worɨ́anɨ?’ yaiwiŋɨnigɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ Ebɨrɨ́amo nánɨnɨ mɨrɨnɨnɨ. \v 24 Nene dɨŋɨ́ neaimonɨ́a nánɨ enɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ. Gorɨxomɨ —Oyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ Ámɨná Jisaso xwárɨpáyo dánɨ wiápɨ́nɨmeaŋɨ́rɨnɨ. Omɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋagwɨ nánɨ “Gɨ́ wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárɨnɨ́ene dɨŋɨ́ neaimonɨ́a nánɨ enɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ. \v 25 Negɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨŋwápɨ yokwarɨmɨ́ neaiinɨ́a nánɨ rɨdɨyowánɨŋɨ́ wirɨ nene nánɨ “Wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rɨnɨ́a nánɨ xɨ́oyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ xwárɨpáyo dánɨ wiápɨ́nɨmearɨ eŋo, ayɨ́ Jisaso dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwáorɨnɨ. \c 5 \s1 “Gorɨxo ámá xɨ́o tɨ́nɨ nawínɨ imónɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ Kiraiso eŋɨ́pimɨ dánɨ pɨyɨ́á neawɨ́rɨŋɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Ayɨnánɨ Gorɨxo nene Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋagwɨ sɨŋwɨ́ nɨneanɨrɨ “Wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárarɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ re rɨpaxɨ́rɨnɨ, “Nene negɨ́ Ámɨná Jisasɨ Kiraiso neaiiŋɨ́pimɨ dánɨ rɨxa Gorɨxo tɨ́nɨ nawínɨ pɨyɨ́á wɨ́rɨnɨŋwɨnɨ.” rɨpaxɨ́rɨnɨ. \v 2 Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwápimɨ dánɨ Gorɨxo xɨ́o ámáyo wá nɨwianɨrɨ wiarɨŋɨ́pɨ nánɨ xe nɨjɨ́á imónɨro apɨ wímeáɨ́yɨ́ imónɨro oépoyɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ neanɨŋenerɨnɨ. E imónɨŋwaéne seáyɨ e Gorɨxo imónɨŋɨ́pɨ sɨwá neaíwɨnɨgɨnɨrɨ dɨŋɨ́ wikwɨ́moarɨŋwápɨ nánɨ dɨŋɨ́ niɨ́á neainarɨnɨ. \v 3 Apɨ nánɨnɨ dɨŋɨ́ niɨ́á neainarɨŋɨ́manɨ. Xeanɨŋɨ́ nene neaímearɨŋɨ́pɨ nánɨ enɨ dɨŋɨ́ niɨ́á neainarɨŋɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Xeanɨŋɨ́ neaímeaarɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ xaíwɨ́ neaimɨxɨnɨ nánɨ rɨ́a neaímeaarɨnɨrɨ dɨŋɨ́ niɨ́á neainarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 4 Nene pí pí neaímeaarɨŋɨ́pɨ xaíwɨ́ nɨneaimɨxa úáná Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ mɨmɨwiáró yarɨŋwaéne imónarɨŋwárɨnɨ. Mɨmɨwiáró yarɨŋwaéne imónɨŋagwɨ nainenɨranéná “Seáyɨ e Gorɨxo imónɨŋɨ́pɨ sɨwá neainɨnɨ́árɨ́anɨ?” nɨyaiwirane dɨŋɨ́ ikwɨ́moarɨŋwárɨnɨ. \v 5 Dɨŋɨ́ e nikwɨ́moranéná rɨ́paíwɨ́nɨŋɨ́ wí meaanɨ́wámanɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Gorɨxo xegɨ́ kwíyɨ́ sɨxɨ́ neamímoŋɨ́pimɨ dánɨ xewanɨŋo sɨwá rénɨŋɨ́ neainɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ, “Nionɨ seyɨ́né nánɨ aga wá nonarɨŋonɨrɨnɨ.” Sɨwá énɨŋɨ́ neainɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ dɨŋɨ́ nikwɨ́moranéná wí rɨ́paíwɨ́nɨŋɨ́ meaanɨ́wámanɨ. Dɨŋɨ́ “E neaímeanɨ́áranɨ?” nɨyaiwirane wikwɨ́moarɨŋwápɨ xɨxenɨ neaímeanɨ́árɨnɨ. \p \v 6 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ “Dɨŋɨ́ wikwɨ́moarɨŋwápɨ nánɨ rɨ́paíwɨ́nɨŋɨ́ meaanɨ́wámanɨ.” seararɨŋɨnɨ. Xámɨ Gorɨxomɨ rɨ́wɨ́ umoagwaéne eŋɨ́ óɨ́nɨŋɨ́ nerane xewanɨŋene yeáyɨ́ yimɨxemeánanɨrane nánɨ wí mimónɨŋáná Gorɨxo xe oenɨrɨ wimónɨŋíná ámá Kiraiso yeáyɨ́ neayimɨxemeámɨ́ánɨrɨ nánɨ neapeiŋɨ́rɨnɨ. \v 7 Ámá wé rónɨŋɨ́ wo nánɨ arɨrá wíɨmɨgɨnɨrɨ ananɨ pepaxɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ obaxɨ́ranɨ? Oweoɨ, aga wínɨ wíná árɨ́nɨ́ wa ámá naŋɨ́ wo nánɨ arɨrá wíɨmɨgɨnɨrɨ mɨŋɨ́ winɨpaxɨ́ imónarɨgɨ́árɨnɨ. \v 8 E nerɨŋɨ́ aiwɨ nene rɨxa ámá wé rónɨŋɨ́ nimónɨmáná eŋáná marɨ́áɨ, nene sɨnɨ uyɨ́niɨ́ wiarɨ́ná Kiraiso neapeiŋɨ́pimɨ dánɨ Gorɨxo nene nánɨ dɨŋɨ́ sɨpí neaiŋɨ́pɨ nánɨ neaíwapɨyiŋɨ́rɨnɨ. \v 9 Ayɨnánɨ re nɨyaiwirane aiwɨ, “Jisaso nɨperɨ́ná xegɨ́ ragɨ́ púɨ́pɨ igɨ́ánɨŋɨ́ neaeámóáná nene nánɨ Gorɨxo ‘Wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.’ rárɨŋɨ́rɨnɨ.” nɨyaiwirane aiwɨ rɨpɨ aŋɨpaxɨ́ yaiwiŋwɨnɨ, “Rɨ́wéná Gorɨxo ámáyo pɨrɨ́ numamorɨ́ná Kiraiso eŋɨ́pimɨ dánɨ yeáyɨ́ neayimɨxemeanɨ́árɨnɨ.” yaiwiŋwɨnɨ. \v 10 Ayɨ́ rɨpɨ seararɨŋɨnɨ. Nene Gorɨxo tɨ́nɨ xepɨxepá rónɨŋáná xewanɨŋo xegɨ́ xewaxo peŋɨ́pimɨ dánɨ xɨ́o tɨ́ámɨnɨ bɨpaxɨ́ oimónɨ́poyɨnɨrɨ pɨyɨ́á neawɨ́rɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ rɨpɨ aŋɨ́paxɨ́ yaiwiŋwɨnɨ, “Gorɨxo ámáyo pɨrɨ́ numamorɨ́ná rɨxa pɨyɨ́á neawɨ́rɨŋene xewaxo nɨwiápɨ́nɨmearɨ sɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pimɨ dánɨ yeáyɨ́ neayimɨxemeanɨ́árɨnɨ.” yaiwiŋwɨnɨ. \v 11 Apɨ nánɨnɨ dɨŋɨ́ niɨ́á neainarɨŋɨ́manɨ. Nene negɨ́ Ámɨná Jisasɨ Kiraiso —O nene Gorɨxo tɨ́nɨ nawínɨ imónanɨ́wá nánɨ pɨyɨ́á neawɨ́rɨŋorɨnɨ. O dɨŋɨ́ sɨpí nɨneairɨ́ná neaiiŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmoranéná “Xano Gorɨxo enɨ apɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋorɨ́anɨ?” nɨyaiwirane yayɨ́ seáyɨmɨ dánɨ yarɨŋwárɨnɨ. \s1 “Adamo eŋɨ́pimɨ dánɨ ámá xwɨyɨ́á meárɨnɨgɨ́á nimónɨro aí Jisaso eŋɨ́pimɨ dánɨ wé rónɨgɨ́á imónɨgɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 12 Ayɨnánɨ ámá wo maŋɨ́ wiaíkiŋɨ́pimɨ dánɨ xwɨ́á tɨ́yo ŋweagɨ́áyɨ́ nɨ́nɨ ɨ́wɨ́ epɨ́rɨ́a nánɨ épeŋɨ́rɨnɨ. Ámá o ɨ́wɨ́ nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ peŋɨ́ eŋagɨ nánɨ ámá nɨ́nɨ enɨ wigɨ́ ɨ́wɨ́ nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ pearɨgɨ́ápɨ xɨ́meaŋɨ́rɨnɨ. \v 13 Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ sɨnɨ meŋáná ámá ɨ́wɨ́ néra wagɨ́á aiwɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ “Apɨ mepanɨ. Apɨ mepanɨ.” rɨnɨŋɨ́ bɨ sɨnɨ meŋɨ́ eŋagɨ nánɨ Gorɨxo wiwanɨŋɨ́yɨ́ ayá udunɨpaxɨ́ eŋɨ́pɨ íkwɨ́ wɨnamɨ nɨŋwɨrára pweagɨ́manɨ. \v 14 E nerɨŋɨ́ aiwɨ nene nɨjɨ́á re imónɨŋwɨnɨ. Ámá Adamo tɨ́ŋɨ́ e dánɨ nɨŋweaxa nɨbɨro Moseso tɨ́ŋɨ́ e nánɨ ŋweagɨ́áyɨ́ nɨ́nɨ nɨpéa wagɨ́árɨnɨ. Ámá nɨ́nɨ Adamo —O ámá rɨ́wɨ́yo bɨnɨ́o neaiinɨ́ápɨ nánɨ dɨŋɨ́ moanɨ nánɨ árɨxánɨŋɨ́ neaiiŋorɨnɨ. Ámá nɨ́nɨ o wiaíkiŋɨ́pa mɨwiaíkipa nero aí nɨ́nɨ nɨpéa wagɨ́árɨnɨ. \p \v 15 E nerɨ aí Gorɨxo wá nɨneawianɨrɨ anɨpá neaiiŋɨ́pimɨ dánɨ imónɨŋwápɨ, ayɨ́ Adamo eŋɨ́pimɨ dánɨ imónɨŋwápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ menɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. Ámá o wiaíkiŋɨ́pimɨ dánɨ ámá obaxɨ́ pegɨ́á aiwɨ rɨpɨ nánɨ aŋɨpaxɨ́ yaiwiŋwɨnɨ, “Gorɨxo ámáyo wá wianɨrɨ ámáo, Jisasɨ Kiraisoyɨ rɨnɨŋo ayá nurɨmɨxɨrɨ eŋɨ́pimɨ dánɨ wiirɨ eŋɨ́pɨ Adamo eŋɨ́pimɨ seáyɨ e nɨmúrorɨ ámá obaxɨ́ ayá wíyo wímeaŋɨ́rɨnɨ.” yaiwiŋwɨnɨ. \v 16 Rɨpɨ nánɨ enɨ dɨŋɨ́ nɨmoranéná “Gorɨxo wá nɨneawianɨrɨ neaiiŋɨ́pimɨ dánɨ imónɨŋwápɨ, ayɨ́ Adamo eŋɨ́pimɨ dánɨ imónɨŋwápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ menɨnɨ.” yaiwianɨ́wɨnɨ. Adamo wiaíkiŋɨ́ ná bimɨnɨ dánɨ ámá xwɨyɨ́á meárɨnɨgɨ́áyɨ́ imónɨgɨ́árɨnɨ. E nerɨŋɨ́ aiwɨ Gorɨxo ámá ayá wí wiaíkiarɨŋagɨ́a nɨwɨnɨmáná ayɨ́ enɨ xɨxenɨ oniípoyɨnɨrɨ mɨyaiwí wá nɨwianɨrɨ wiiŋɨ́pimɨ dánɨ ámá obaxɨ́ wé rónɨŋagɨ́áɨ rárɨnɨŋɨ́yɨ́ imónɨgɨ́árɨnɨ. \v 17 Nionɨ searɨ́ápɨ, ayɨ́ rɨpɨ seararɨŋɨnɨ. Ámá wo Gorɨxomɨ maŋɨ́yo wiaíkiŋɨ́pimɨ dánɨ ámá nɨ́nɨ pearɨgɨ́á aiwɨ rɨpɨ imónanɨ́wápɨ aŋɨpaxɨ́ imónɨnɨ. Nene Gorɨxo wá ayá wí nɨneawianɨrɨ wínɨyɨ́ enɨ wigɨ́ oniípoyɨnɨrɨ mé anɨpá “Wé rónɨgɨ́áyɨ́nérɨnɨ.” nearárɨnɨŋene Jisasɨ Kiraiso neaiiŋɨ́pimɨ dánɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́pɨ tɨ́ŋwaéne imónɨrane xɨ́o tɨ́nɨ nawínɨ seáyɨ e imónɨrane yanɨ́wárɨnɨ. \v 18 Ayɨnánɨ nene dɨŋɨ́ rɨpɨ moanɨgɨnɨ, “Ámá ná wonɨ wiaíkiŋɨ́pimɨ dánɨ ámá nɨ́nɨ xwɨyɨ́á meárɨnɨpaxɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ imónɨgɨ́ápa ámá ná wonɨ nɨperɨ wé rónɨŋɨ́ eŋɨ́pimɨ dánɨ ámá nɨ́nɨ ‘Xwɨyɨ́á mayɨ́yɨ́rɨnɨ.’ rɨnárɨpaxɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ imónɨro dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́pɨ tɨ́gɨ́áyɨ́ imónɨpaxɨ́ imónɨro egɨ́árɨnɨ.” moanɨgɨnɨ. \v 19 Ayɨ́ rɨpɨ seararɨŋɨnɨ. Ámá wo Gorɨxo “E éɨrɨxɨnɨ.” urɨŋɨ́pɨ wiaíkiŋɨ́pimɨ dánɨ ámá obaxɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́ imónɨgɨ́ápa ámá ná wonɨ Gorɨxo “E éɨrɨxɨnɨ.” urɨŋɨ́pɨ arɨ́á nɨwirɨ xɨxenɨ xɨ́dɨŋɨ́pimɨ dánɨ ámá obaxɨ́ “Wé rónɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́nérɨnɨ.” urárɨnɨŋɨ́yɨ́ imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. \p \v 20 Ámá re oyaiwípoyɨnɨrɨ, “Ai, bɨ onɨmiápɨ mɨwiaíkiarɨŋwɨnɨ. Aga ayá wí wiaíkiarɨŋwɨnɨ.” oyaiwípoyɨnɨrɨ Gorɨxo Mosesomɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ wéyo ɨ́á umɨrɨŋɨ́rɨnɨ. E nerɨ aí xɨ́o ámá ayá wí nɨwiaíkía ugɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ wá nɨwiaga mú wiárɨ́ nɨmúrorɨ nɨwiaga uŋɨ́rɨnɨ. \v 21 Ámá nɨ́nɨ wigɨ́ ɨ́wɨ́ nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ pearɨgɨ́ápa nɨ́nɨ enɨ Gorɨxo wá nɨwianɨrɨ “Wé rónɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárarɨŋɨ́pimɨ dánɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́pɨ —Apɨ negɨ́ Ámɨná Jisasɨ Kiraiso eŋɨ́pimɨ dánɨ neaímeaarɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ tɨ́gɨ́áyɨ́ imónɨpɨ́rɨ́a nánɨ wigɨ́ nɨwiaíkía ugɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ wá nɨwiaga mú wiárɨ́ nɨmúrorɨ nɨwiaga uŋɨ́rɨnɨ. \c 6 \s1 “Kiraiso tɨ́nɨ nawínɨ ikárɨnɨŋwaéne xɨ́o tɨ́nɨ perane wiápɨ́nɨmearane eŋwaénénɨŋɨ́ imónɨŋwɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Gorɨxo ɨ́wɨ́ ámá ayá wí nɨwiaíkía warɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ wá nɨwiaga úɨmɨgɨnɨrɨ yarɨŋagɨ nánɨ píoɨ ranɨ́wɨnɨ? “ ‘Gorɨxo ámɨ bɨ tɨ́nɨ wá oneawianɨnɨrɨ ámɨ ɨ́wɨ́ bɨ tɨ́nɨ néra owaneyɨ.’ oraneyɨ.” rɨseaimónarɨnɨ? \v 2 Oweoɨ, aga wí e mɨrɨpa oyaneyɨ. Sɨnɨ ɨ́wɨ́ mepa oépoyɨnɨrɨ rɨxa pɨyɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋwaéne arɨge nerane ɨ́wɨ́ néra wanɨ́wɨnɨ? \v 3 Rɨpɨ nánɨ seyɨ́né sɨnɨ majɨ́á rimónɨŋoɨ? Nene Kiraisɨ Jisaso tɨ́nɨ ikárɨnɨŋwaéne imónanɨ nánɨ wayɨ́ nɨmearanénáyɨ́, nene enɨ xɨ́o peŋɨ́pánɨŋɨ́ nɨperane xɨ́o tɨ́nɨ nawínɨ ikárɨnanɨ nánɨ wayɨ́ meaŋwárɨnɨ. \v 4 Ayɨnánɨ negɨ́ wayɨ́ meaŋwápimɨ dánɨ Kiraiso tɨ́nɨ nawínɨ nikárɨnɨrɨ́ná xɨ́o nɨperɨ xwɨ́áyo weyárɨnɨŋɨ́pánɨŋɨ́ nene enɨ nɨperane xwɨ́á neaweyárɨnɨŋenénɨŋɨ́ imónɨŋwanigɨnɨ. Kiraiso nɨpémáná xanoyá eŋɨ́ eánɨŋɨ́ múrónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ ámɨ sɨŋɨ́ nerɨ wiápɨ́nɨmeaŋɨ́pa nene enɨ xámɨ ɨ́wɨ́ nánɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyagwápɨ pɨ́nɨ nɨwiárɨrane sɨŋɨ́ imɨrɨŋɨ́ mimónɨŋɨ́pɨ oxɨraneyɨnɨrɨ wayɨ́ nɨmearanéná xwɨ́á neaweyárɨnɨŋenénɨŋɨ́ imónɨŋwanigɨnɨ. \v 5 Nene xɨ́o tɨ́nɨ nawínɨ nikárɨnɨrane nánɨ xɨ́o peŋɨ́pa nene enɨ peŋwaénénɨŋɨ́ imónɨŋagwɨ nánɨ rɨpɨ enɨ aŋɨpaxɨ́ imónɨnɨ. Xɨ́o wiápɨ́nɨmeaŋɨ́pa nene enɨ axɨ́pɨ wiápɨ́nɨmeanɨ́wárɨnɨ. \v 6 Nene nɨjɨ́á re imónɨŋagwɨ nánɨ e rɨpaxɨ́rɨnɨ. Ɨ́wɨ́ nánɨ sɨnɨ áxeŋwarɨ́ minɨpa yanɨ́wá nánɨ xámɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyagwápɨ sɨnɨ muyipa éɨ́rɨxɨnɨrɨ nene Jisaso tɨ́nɨ nikárɨnɨrɨ nánɨ xɨ́omɨ yoxáɨ́pámɨ nɨyekwɨroárɨróná xámɨ ɨ́wɨ́ nánɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyagwápɨ enɨ yoxáɨ́pámɨ́nɨŋɨ́ yekwɨrónɨŋɨnigɨnɨ. \v 7 Ayɨ́ ámá rɨxa péɨ́áyɨ́ sɨnɨ ɨ́wɨ́ nánɨ áxeŋwarɨ́ minɨ́ gwɨ́nɨŋɨ́ wíkweawárɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 8 Kiraiso péáná nene enɨ́nɨŋɨ́ peŋwá eŋagɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorane rɨpɨ enɨ yaiwiŋwɨnɨ, “O tɨ́nɨ nawínɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ tɨ́ŋwaéne imónanɨ́wárɨnɨ.” yaiwiŋwɨnɨ. \v 9 Ayɨ́ nɨjɨ́á rɨpɨ imónɨŋagwɨ nánɨ e yaiwiŋwɨnɨ. Kiraiso nɨpémáná xwárɨpáyo dánɨ nɨwiápɨ́nɨmearɨ nánɨ ámɨ bɨ penɨ́ámanɨ. Pɨyɨ́ ámá pearɨgɨ́ápimɨ sɨnɨ arɨ́á wiaxɨ́dɨnɨ́a nánɨ mimónɨnɨ. \v 10 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. O nɨperɨ́ná ná wínánɨ ɨ́wɨ́ ámá yarɨgɨ́ápɨ nánɨ peŋɨnigɨnɨ. E nerɨ aí rɨxa nɨwiápɨ́nɨmearɨ sɨŋɨ́ nimónɨrɨ nɨŋwearɨ́ná Gorɨxomɨ wé íkwiaŋwɨ́yo ouŋwɨrárɨmɨnɨrɨ nánɨ ŋweanɨ. \v 11 Ayɨnánɨ seyɨ́né enɨ “Nene rɨxa peŋwaénénɨŋɨ́ imónɨŋwaéne ɨ́wɨ́ nánɨ sɨnɨ áxeŋwarɨ́ minɨ́ eŋwaénerɨ́anɨ?” yaiwinɨro “Kiraisɨ Jisaso tɨ́nɨ nawínɨ ikárɨnɨŋwápimɨ dánɨ Gorɨxomɨ wé íkwiaŋwɨ́yo uŋwɨráranɨ nánɨ sɨŋɨ́ imónɨŋwaénerɨ́anɨ?” yaiwinɨro éɨ́rɨxɨnɨ. \p \v 12 Ayɨnánɨ “Negɨ́ wará nɨpepaxɨ́ imónɨŋɨ́rí ɨ́wɨ́ nánɨ mɨŋɨ́ inarɨŋwápɨ sɨnɨ yanɨ nánɨ áxeŋwarɨ́ xe nɨneaiga ounɨ.” mɨyaiwipanɨ. \v 13 Segɨ́ sɨkwɨ́ranɨ, wéranɨ, ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá seaináná “Ayɨ́ apɨ nánɨ rɨ́a imónɨnɨ?” nɨyaiwimáná “Apɨ tɨ́nɨ xe ɨ́wɨ́ oemɨnɨ.” nɨyaiwirɨ sɨpí mepanɨ. Ámá nɨpémáná ámɨ sɨŋɨ́nɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́né, sewanɨŋɨ́yɨ́né anɨŋɨ́ Gorɨxoyá oimónaneyɨnɨro mɨnɨ winɨ́poyɨ. Segɨ́ wéranɨ, sɨkwɨ́ranɨ, apɨ tɨ́nɨ Gorɨxo nánɨ wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨnɨ oyaneyɨnɨro enɨ omɨ mɨnɨ́nɨŋɨ́ winɨ́poyɨ. \v 14 Seyɨ́né Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ ámá wé rónɨŋɨ́ imónɨpɨ́rɨ́a nánɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ ɨ́á mɨseaxeŋwɨrárɨnɨ́ Gorɨxo ayá nɨsearɨmɨxɨrɨ arɨrá seaiarɨŋagɨ nánɨ ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá seainarɨŋɨ́pimɨ arɨ́á wiaxɨ́dɨpɨ́rɨ́a nánɨ mimónɨpa éɨ́rɨxɨnɨ. \s1 “Wé rónɨŋɨ́pɨ yanɨ nánɨ áxeŋwarɨ́ inɨŋwaénerɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 15 Ayɨnánɨ píoɨ ranɨréwɨnɨ? “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ mɨneaxeŋwɨrárɨnɨ́ rɨxa Gorɨxo ayá nɨnearɨmɨxɨrɨ arɨrá neaiarɨŋagɨ nánɨ ananɨ ɨ́wɨ́ néra owaneyɨ.” ranɨréwɨnɨ? Oweoɨ, aga wí e rɨpaxɨ́ menɨnɨ. \v 16 Seyɨ́né bikɨrainɨ́ warɨgɨ́áwa yarɨgɨ́ápɨ nánɨ re mɨyaiwipa reŋoɨ, “ ‘Mɨraxwɨ́ o nɨmenɨ nánɨ oyá xɨnáínɨ́nɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ owiimɨnɨ.’ nɨyaiwirɨ e nimónɨrɨ́náyɨ́, o pí pí urɨ́ɨ́pimɨ arɨ́á wiaxɨ́dɨnɨ́a nánɨ xegɨ́ xɨnáínɨŋɨ́ imónɨŋorɨnɨ.” mɨyaiwipa reŋoɨ? Bikɨrainɨ́ warɨgɨ́áwa yarɨgɨ́ápa seyɨ́né enɨ axɨ́pɨ imónɨŋoɨ. “Ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá neainarɨŋɨ́pɨ yanɨ nánɨ rimónɨŋwɨnɨ?” nɨyaiwiro apɨnɨ ɨ́á nɨxɨrɨrónáyɨ́, xɨnáíwayɨ́nénɨŋɨ́ nimónɨro apɨ néra núɨ́asáná anɨ́nɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. E mepa nero “Gorɨxo wimónarɨŋɨ́pɨ yanɨ nánɨ rimónɨŋwɨnɨ?” nɨyaiwiro ɨ́á nɨxɨrɨrónáyɨ́, xɨnáíwayɨ́nénɨŋɨ́ nimónɨro xɨxenɨ arɨ́á yɨ́mɨgɨ́ néra núɨ́asáná wé rónɨŋɨ́ imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 17-18 E nɨsearɨrɨ aiwɨ seyɨ́né xámɨ ɨ́wɨ́ yanɨro nánɨ xɨnáíwayɨ́nénɨŋɨ́ nimónɨro áxeŋwarɨ́ ninɨro aiwɨ agwɨ sɨnɨ e mɨyarɨŋoɨ. Rɨxa xwɨyɨ́á searéwapɨyarɨ́ná arɨ́á nɨwiro xɨrɨgɨ́ápɨ xɨxenɨ oxɨ́daneyɨnɨro yarɨŋoɨ. Seyɨ́né ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá seainarɨŋɨ́ áxeŋwarɨ́ ninɨro gwɨ́nɨŋɨ́ seayinagɨ́pɨ rɨxa seaíkweawárɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ epɨ́rɨ́a nánɨ apimɨ xɨnáíwayɨ́nénɨŋɨ́ imónɨgɨ́árɨnɨ. Ayɨnánɨ Gorɨxomɨ yayɨ́ wiarɨŋɨnɨ. \v 19 Ámaéne xwɨyɨ́á arɨ́á nɨwiranéná aŋɨ́nɨ “Ayɨ́ apɨ nánɨ rɨ́a rarɨnɨ?” mɨyaiwí yarɨŋwaéne eŋagɨ nánɨ nionɨ dɨŋɨ́ re yaiwiŋɨnɨ, “Xegɨ́ rɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ nɨrɨrɨ́ná apaxɨ́ mé nɨjɨ́á mimónɨpa epaxɨ́ eŋagɨ nánɨ sa ámaéne yarɨŋwápɨ tɨ́nɨ nɨkumɨxɨrɨ ourɨmɨnɨ.” nɨyaiwirɨ seararɨŋɨnɨ. Xámɨ seyɨ́né segɨ́ wé nánɨranɨ, sɨkwɨ́ nánɨranɨ, “Ayɨ́ apɨ tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ nánɨ rɨ́a imónɨŋɨnɨ?” nɨyaiwiro xe apɨ tɨ́nɨ nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́pɨ ero rɨ́á kɨroro oyaneyɨnɨrɨ neróná rɨkɨkɨrɨ́ó ámɨ bɨ tɨ́nɨ bɨ tɨ́nɨ yagɨ́ápa agwɨ ríná re éɨ́rɨxɨnɨ. Segɨ́ wé nánɨranɨ, sɨkwɨ́ nánɨranɨ, “Ayɨ́ apɨ tɨ́nɨ wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ emɨ nánɨ rɨ́a imónɨŋɨnɨ?” nɨyaiwiro apɨ yanɨ nánɨ áxeŋwarɨ́ oinaneyɨnɨro éɨ́rɨxɨnɨ. E nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ sɨyikwɨ́ mínɨgɨ́áyɨ́né imónɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. \v 20 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. Xámɨ seyɨ́né ɨ́wɨ́ yanɨro nánɨ xɨnáíwayɨ́nénɨŋɨ́ nimónɨro áxeŋwarɨ́ ninɨróná wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ nánɨ éɨ́rɨxɨnɨrɨ mɨseaxeŋwɨrárɨnɨŋɨ́rɨnɨ. \v 21 Segɨ́ ɨ́wɨ́ xámɨ yagɨ́ápɨ nánɨ “Pínɨ yagwárɨ́anɨ?” nɨyaiwiro ayá seainarɨŋɨ́pɨ pí naŋɨ́ seaiiagɨ́rɨnɨ? Ámá apimɨ dánɨ sa anɨ́nɨpɨ́rɨ́á eŋagɨ nánɨ naŋɨ́ bɨ seaiiagɨ́manɨ. \v 22 E nerɨ aí seyɨ́né ɨ́wɨ́ epɨ́rɨ́a nánɨ ɨ́eapá seainagɨ́pimɨ dánɨ rɨxa gwɨ́nɨŋɨ́ seaíkweawárɨŋɨ́yɨ́né nimónɨmáná Gorɨxo wimónarɨŋɨ́pɨ epɨ́rɨ́a nánɨ xɨnáíwayɨ́nénɨŋɨ́ nimónɨro yarɨŋagɨ́a nánɨ naŋɨ́ rɨpɨ seaiiarɨnɨ. Sɨyikwɨ́ bɨ mínɨgɨ́áyɨ́né seaimɨxɨrɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́pɨ tɨ́gɨ́áyɨ́né imónɨpɨ́rɨ seaimɨxɨrɨ yarɨnɨ. \v 23 Ayɨ́ rɨpɨ seararɨŋɨnɨ. Ámá nɨgwɨ́ omɨŋɨ́ neróná wigɨ́ éɨ́ápɨ nánɨ nɨgwɨ́ meaarɨgɨ́ápa ámá ɨ́wɨ́ éɨ́ápimɨ dánɨ anɨ́nɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. E nerɨ aiwɨ Gorɨxo xɨxe nánɨ mɨniapɨ́ anɨpá neaiaparɨŋɨ́pɨ —Apɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ negɨ́ Ámɨná Jisasɨ Kiraiso tɨ́nɨ nawínɨ ikárɨnɨŋwaéne neaiaparɨŋɨ́rɨnɨ. \c 7 \s1 “Peŋwaénénɨŋɨ́ imónɨŋwaéne ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ sɨnɨ ɨ́ánɨŋɨ́ mɨneaxeŋwɨrárɨnɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, ámá mɨpé sɨnɨ sɨŋɨ́ nɨŋwearɨ́ná ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pimɨ xɨ́dɨpɨ́rɨ́a nánɨ uxeŋwɨrárɨnɨŋɨ́pɨ nánɨ sɨnɨ majɨ́á rimónɨŋoɨ? Ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pɨ nánɨ nɨjɨ́á imónɨgɨ́áyɨ́né eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 2 Ewayɨ́ ikaxɨ́ rɨpɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmoranéná nionɨ seararɨŋápɨ ananɨ dɨŋɨ́ mopaxɨ́rɨnɨ. Apɨxɨ́ oxɨ́ nɨmeánɨrɨ́ná ŋwɨ́ ikaxɨ́ “Oxɨ́ nɨmeánɨrɨ́ná o tɨ́nɨ anɨŋɨ́ kumɨxɨnɨrɨ́ɨnɨ.” rɨnɨŋɨ́pimɨ dánɨ oxo sɨnɨ ŋweaŋáná o tɨ́nɨ nawínɨ ŋweanɨ́a nánɨ ɨ́ánɨŋɨ́ xeŋwɨrárɨnɨnɨ. E nerɨ aí oxo nɨperɨ́náyɨ́, ŋwɨ́ ikaxɨ́ ímɨ xegɨ́ oxo nánɨ ɨ́ánɨŋɨ́ xeŋwɨrárɨnɨŋɨ́pimɨ rɨxa rakiowárɨnɨnɨ. \v 3 Ayɨnánɨ íyá oxo mɨpé sɨnɨ sɨŋɨ́ ŋweaŋáná omɨ pɨ́nɨ nɨwiárɨmɨ nurɨ womɨ meánáná “Ámá o oyá apɨxírɨnɨ.” rɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. E nerɨ aí íyá oxo péánáyɨ́, ŋwɨ́ ikaxɨ́ o nánɨ ɨ́ánɨŋɨ́ xeŋwɨrárɨnɨŋɨ́pimɨ rɨxa rakiowárɨnɨ́ɨ́ eŋagɨ nánɨ í nurɨ womɨ meánɨ́agɨ aí “Ámá o oyá apɨxírɨnɨ.” rɨpɨ́rɨ́ámanɨ. \p \v 4 Ayɨnánɨ gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, ámá pegɨ́áyɨ́ pí pí ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pɨ sɨnɨ ɨ́ánɨŋɨ́ mɨxeŋwɨrárɨnɨgɨ́ápa seyɨ́né enɨ Kiraiso tɨ́nɨ nawínɨ ikárɨnɨgɨ́áyɨ́né, xɨ́o peŋɨ́pimɨ dánɨ rɨxa pegɨ́á eŋagɨ nánɨ sɨnɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ dánɨ wé rónɨŋɨ́ oimónaneyɨnɨro xɨ́dɨpɨ́rɨ́a nánɨ ɨ́ánɨŋɨ́ mɨseaxeŋwɨrárɨnɨ. Seyɨ́né enɨ ámá wo tɨ́nɨ —O nɨpémáná ámɨ sɨŋɨ́ nerɨ wiápɨ́nɨmeaŋorɨnɨ. Seyɨ́né enɨ ámá o tɨ́nɨ nawínɨ nɨkumɨxɨnɨro Gorɨxo nánɨ neróná íkɨ́á sogwɨ́ naŋɨ́ wearɨŋɨ́na yapɨ imónɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ sɨnɨ ɨ́ánɨŋɨ́ mɨseaxeŋwɨrárɨnɨ. \v 5 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Nene sɨnɨ Jisasomɨ dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́ró ámá wigɨ́ dɨŋɨ́yo nɨxɨ́dɨróná yarɨgɨ́ápa neranéná ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá neainarɨŋɨ́pɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ dánɨ sɨwánɨŋɨ́ neaipiomeaagɨ́rɨnɨ. E yagɨ́ eŋagɨ nánɨ anɨ́nanɨ́wá nánɨ íkɨ́á sogwɨ́ sɨpí wearɨŋɨ́na yapɨ yagwárɨnɨ. \v 6 E nerɨ aí rɨxa peŋwaénénɨŋɨ́ nimónɨrane nánɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́ xámɨ ɨ́ánɨŋɨ́ neaxeŋwɨrárɨnɨŋɨ́pimɨ dánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ neaíkweawárɨnɨŋenerɨnɨ. Ayɨnánɨ agwɨ nene Gorɨxomɨ nuxɨ́dɨranéná xámɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨ́wamɨŋɨ́ eagɨ́ápimɨnɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnaxɨ́dɨrane yagwápimɨ mé ámɨ sɨŋɨ́ bɨ, xɨ́oyá kwíyɨ́ neaíwapɨyarɨŋɨ́pimɨ nɨxɨ́dɨrɨ yarɨŋwɨnɨ. \s1 “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ ɨ́wɨ́ nánɨ sɨwá neaipiomeaarɨŋɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 7 Ayɨnánɨ píoɨ ranɨréwɨnɨ? “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ sɨpírɨnɨ.” ranɨréwɨnɨ? Oweoɨ, wí e rɨpaxɨ́ menɨnɨ. Niɨwanɨŋonɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ ɨ́á mɨropa nerɨ sɨŋwɨrɨyɨ́, arɨge nerɨ “E nerɨ́ná ayɨ́ ɨ́wɨ́ rɨ́a yarɨŋɨnɨ?” yaiwimɨnɨrɨ eŋárɨnɨ? Ŋwɨ́ ikaxɨ́ “Amɨpí wayá sɨŋwɨ́ ɨ́wɨ́ mɨwɨnɨpa erɨ́ɨnɨ.” rɨnɨŋɨ́pɨ meánɨpa nerɨ sɨŋwɨrɨyɨ́, nionɨ arɨge apɨ nánɨ nɨjɨ́á nimónɨrɨ “Sɨŋwɨ́ ɨ́wɨ́ nɨwɨnɨrɨ́ná ayɨ́ ɨ́wɨ́ rɨ́a yarɨŋɨnɨ?” yaiwimɨnɨrɨ eŋárɨnɨ? \v 8 Ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá ninarɨŋɨ́pɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ “Sɨŋwɨ́ ɨ́wɨ́ mɨwɨnɨpa erɨ́ɨnɨ.” rɨnɨŋɨ́pimɨ dánɨ ananɨ amɨpí xɨxegɨ́nɨ sɨŋwɨ́ ɨ́wɨ́ owɨnɨnɨrɨ nánɨ sɨwá nipiomeaŋɨ́rɨnɨ. Sɨŋwɨ́ ɨ́wɨ́ wɨnɨmɨ́a nánɨ apɨ apɨ sɨwánɨŋɨ́ nipiomeáagɨ apɨ e eŋárɨnɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ “E mepanɨ. E mepanɨ.” rɨnɨŋɨ́pɨ mɨrɨnɨpa nerɨ sɨŋwɨrɨyɨ́, ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá neainarɨŋɨ́pɨ sɨwá wí mɨneaipiomeapaxɨ́ imónɨmɨnɨrɨ eŋɨ́ meŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 9 Eŋíná nionɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ nánɨ majɨ́á nimónɨrɨ́ná “Ananɨ naŋonɨrɨnɨ.” nɨyaiwinɨrɨ maiwí ŋweaagárɨnɨ. Íná ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá ninarɨŋɨ́pɨ nɨnɨmeámɨ sánɨŋɨ́ nɨmewéagɨ aiwɨ nionɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ nánɨ rɨxa nɨjɨ́á nimónɨrɨ́náyɨ́, ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá ninarɨŋɨ́pɨ saiwiárɨ́nɨŋɨ́ niŋɨ́rɨnɨ. E níagɨ nánɨ nionɨ “Ɨ́wɨ́ yarɨŋáonɨrɨ́anɨ?” nɨyaiwinɨrɨ “Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ anɨ́nɨ́ɨmɨgɨnɨrɨ yarɨŋáonɨrɨ́anɨ?” yaiwinɨŋanigɨnɨ. \v 10 “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ nionɨ nɨxɨ́dɨrɨ́ná dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ imónɨmɨ́a nánɨ imónɨŋɨ́pɨrɨ́anɨ?” xámɨ dɨŋɨ́ e nɨyaiwirɨ aí píránɨŋɨ́ nɨjɨ́á nimónɨrɨ́ná apɨ sɨwá rénɨŋɨ́ niŋɨ́rɨnɨ, “Joxɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ imónɨŋoxɨmanɨ. Nanɨ́nɨrɨ́árɨnɨ.” Sɨwá énɨŋɨ́ niŋɨ́rɨnɨ. \v 11 Ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá ninarɨŋɨ́pɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ dánɨ sɨwá nɨnipiomearɨ́ná yapɨ́ nɨníwapɨyirɨ nánɨ́nɨmɨ́a nánɨ niŋɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 12 Ayɨnánɨ re nɨyaiwirane nɨjɨ́á imónɨŋwɨnɨ, “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ Gorɨxo tɨ́ámɨnɨ imónɨŋagɨ nánɨ awiaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ dánɨ sekaxɨ́ rɨnɨŋɨ́yɨ́ nɨ́nɨ awiaxɨ́ imónɨnɨ. Wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ nánɨ rɨnɨrɨ naŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ nánɨ rɨnɨrɨ yarɨŋɨ́yɨ́rɨnɨ.” E nɨyaiwirane nɨjɨ́á imónɨŋwɨnɨ. \v 13 Ayɨnánɨ “Naŋɨ́ imónɨŋɨ́ apɨ nionɨ anɨ́nɨmɨ́a nánɨ nimɨxɨŋɨ́rɨnɨ.” rɨmɨnɨréɨnɨ? Oweoɨ, wí e rɨpaxɨ́ mimónɨnɨ. Gorɨxo nionɨ rɨpiaú yaiwíwɨnɨgɨnɨrɨ ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá ninarɨŋɨ́pɨ xe ɨ́wɨ́ enɨ́a nánɨ wíwapɨyirɨ anɨ́nɨnɨ́a nánɨ wimɨxɨrɨ oenɨrɨ sɨŋwɨ́ nanɨŋɨnigɨnɨ, “Ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá ninarɨŋɨ́pɨ re eŋɨ́rɨ́anɨ? Ŋwɨ́ ikaxɨ́pimɨ dánɨ —Apɨ naŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apimɨ dánɨ anɨ́nɨmɨ́a nánɨ nimɨxɨmɨnɨrɨ eŋɨ́rɨ́anɨ?” yaiwirɨ “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pimɨ dánɨ sɨwá nipiomeaarɨŋagɨ nánɨ ɨ́wɨ́ ayɨ́ aga xwɨrɨ́á ninɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨrɨ́anɨ?” enɨ yaiwirɨ éwɨnɨgɨnɨrɨ ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá ninarɨŋɨ́pɨ xe ɨ́wɨ́ enɨ́a nánɨ wíwapɨyirɨ anɨ́nɨnɨ́a nánɨ wimɨxɨrɨ oenɨrɨ sɨŋwɨ́ nanɨŋɨnigɨnɨ. \s1 “Ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá neainarɨŋɨ́pɨ áxeŋwarɨ́nɨŋɨ́ neaiárarɨŋɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 14 Nene nɨjɨ́árɨnɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ dánɨ kwíyɨ́ Gorɨxoyápɨ xɨ́o wimónarɨŋɨ́pɨ nánɨ sɨwá neaiarɨŋagɨ aí ɨ́wɨ́ nánɨ áxeŋwarɨ́ ninárɨnɨŋonɨ eŋagɨ nánɨ nionɨ gɨ́ nimónarɨŋɨ́pimɨ xɨ́darɨŋárɨnɨ. \v 15 Ayɨ́ rɨpɨ seararɨŋɨnɨ, “Nionɨ yarɨŋápɨ nánɨ ududɨ́ ninarɨnɨ. ‘Apɨ oemɨnɨ.’ nimónarɨŋɨ́pɨ mé sɨpípɨ, xwɨrɨ́á ninarɨŋɨ́pɨ aí yarɨŋárɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \v 16 Nionɨ “Sɨpí apɨ mepa oemɨnɨ.” nimónarɨŋɨ́pɨ nerɨ́náyɨ́, ayɨ́ “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pɨ naŋɨ́ imónɨnɨ.” rɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ́nɨŋɨ́ nɨrɨrɨ woákɨ́kɨ́ yarɨŋɨnɨ. \v 17 Ayɨnánɨ “Nionɨ sɨpí apɨ oemɨnɨ.” nimónɨ́agɨ nánɨ e yarɨŋámanɨ. Ɨ́wɨ́ ɨ́eapá ninarɨŋɨ́ gɨ́ xwioxɨ́yo nɨroŋɨ́pimɨ dánɨ nináná sɨpí e yarɨŋárɨnɨ. \v 18 Nionɨ “Naŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ oemɨnɨ.” nɨnimónɨrɨ aiwɨ wí mepa nerɨ nánɨ dɨŋɨ́ re nɨyaiwirɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨnɨ, “Gɨ́ xwioxɨ́yo —Nionɨ gɨ́ dɨŋɨ́yo dánɨ nɨnimónɨrɨ xɨ́darɨŋápɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Gɨ́ xwioxɨ́yo nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́pɨnɨ rɨ́a nínɨnɨ?” nɨyaiwirɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨnɨ. \v 19 Ayɨ́ apɨrɨnɨ. “Naŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ oemɨnɨ.” nimónarɨŋɨ́pɨ mepa nerɨ sɨpí “Mepa oemɨnɨ.” nimónarɨŋɨ́pɨ yarɨŋárɨnɨ. \v 20 Nionɨ “Sɨpí mepa oemɨnɨ.” nimónarɨŋɨ́pɨ yarɨŋá eŋagɨ nánɨ ayɨ́ niɨwanɨŋonɨ “Sɨpí apɨ oemɨnɨ.” nimónɨ́agɨ nánɨ e yarɨŋámanɨ. Ɨ́wɨ́ ɨ́eapá ninarɨŋɨ́ gɨ́ xwioxɨ́yo nínɨŋɨ́pimɨ dánɨ yarɨŋárɨnɨ. \p \v 21 Ayɨnánɨ nionɨ íníná yarɨŋápimɨ dánɨ sɨŋwɨ́ re anɨmeánɨ́ɨnɨ. “Naŋɨ́ oemɨnɨ.” nimónarɨŋonɨ sɨpí nánɨ ɨ́eapá ninarɨŋɨ́ gɨ́ xwioxɨ́yo nínɨŋɨ́pɨ pɨ́rɨ́ nɨrakiarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 22 Gɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ Gorɨxo rɨŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmorɨ́ná “Ayɨ́ naŋɨ́rɨnɨ.” nɨyaiwirɨ yayɨ́ ninarɨŋagɨ aiwɨ \v 23 gɨ́ xwioxɨ́yo nínɨŋɨ́pimɨ dánɨ niarɨŋɨ́pɨ xegɨ́ bɨ imónɨŋagɨ anɨmeánɨŋɨnɨ. Gɨ́ xwioxɨ́yo nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ nínɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ ŋwɨ́ ikaxɨ́ Gorɨxoyá gɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ “Apɨ naŋɨ́ rɨ́a rɨnɨnɨ?” yaiwiarɨŋápɨ tɨ́nɨ apiaú mɨxɨ́nɨŋɨ́ inarɨŋiɨ. Apɨ nínɨŋɨ́pɨ ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá ninarɨŋɨ́pɨ nánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ nɨjárɨnarɨnɨ. \v 24 Ai, nionɨ e imónɨŋáonɨ eŋagɨ nánɨ íkɨ́nɨŋɨ́ sɨpí nimɨxárɨnɨnɨ. Wará anɨ́nɨmɨ́a nánɨ imónɨŋɨ́rí tɨ́ŋáonɨ ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá ninarɨŋɨ́ gwɨ́nɨŋɨ́ járɨnɨŋɨ́pɨ go níkweawárɨpaxɨ́ imónɨnɨ? \v 25 Ai, negɨ́ Ámɨná Jisasɨ Kiraiso neaiiŋɨ́pimɨ dánɨ Gorɨxo neaíkweawárɨpaxɨ́ imónɨŋagɨ nánɨ omɨ yayɨ́ owianeyɨ. Ayɨnánɨ nionɨ nɨra úápɨ, ayɨ́ rɨpɨ seararɨŋɨnɨ, “Nionɨ gɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ ‘Ŋwɨ́ ikaxɨ́ Gorɨxo rɨŋɨ́pɨ oxɨ́dɨmɨnɨ.’ nɨnimónɨrɨ aiwɨ ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá ninarɨŋɨ́ nánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ járɨnɨŋɨ́pimɨ —Apɨ nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ gɨ́ xwioxɨ́yo nínɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apimɨ xɨ́darɨŋárɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \c 8 \s1 “Gorɨxo wimónarɨŋɨ́pimɨ xɨ́danɨ́wá nánɨ oyá kwíyɨ́pɨ neaiapɨŋɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Ayɨnánɨ Kiraisɨ Jisaso tɨ́nɨ ikárɨnɨŋwaéne omɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róáná “Wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ nimónɨrane nánɨ sɨnɨ xwɨyɨ́á bɨ neameárɨpaxɨ́ mimónɨŋwɨnɨ. \v 2 Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ —Apɨ Kiraisɨ Jisaso tɨ́nɨ ikárɨnɨŋwaéne dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ tɨ́ŋwaéne imónanɨ nánɨ neaimɨxarɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ dɨŋɨ́ neaxɨxéroarɨŋɨ́pimɨ dánɨ ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá neainarɨŋɨ́ nene neaanɨ́nɨmɨxarɨŋɨ́pɨ neaíkweawárɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ “Sɨnɨ xwɨyɨ́á neameárɨpaxɨ́ mimónɨŋwɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \v 3 Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ oxɨ́daneyɨnɨrɨ́ná nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ xwioxɨ́yo neaínɨŋɨ́pimɨ dánɨ eŋɨ́ mɨneaeánarɨŋagɨ nánɨ nene mepaxɨ́ imónɨŋwápɨ, ayɨ́ Gorɨxo neaiiŋɨ́rɨnɨ. Xegɨ́ xewaxo —O wará ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá neainarɨŋene inɨŋwápa axɨ́pɨ inɨŋorɨnɨ. O negɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨŋwápɨ yokwarɨmɨ́ neaiinɨ nánɨ Gorɨxo rɨdɨyowánɨŋɨ́ oenɨrɨ nɨwɨ́rénapɨrɨ́ná ɨ́eapá neainarɨŋɨ́pɨ nánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ neajárɨŋɨ́pimɨ xwɨyɨ́á umeárɨŋɨ́rɨnɨ. \v 4 Agwɨ nene nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ negɨ́ xwioxɨ́yo neaínɨŋɨ́pimɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ marɨ́áɨ, xegɨ́ kwíyɨ́pɨ e éɨ́rɨxɨnɨrɨ e éɨ́rɨxɨnɨrɨ sɨwá neaiarɨŋɨ́pimɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ Gorɨxo xɨ́o rɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ xɨ́danɨ nánɨ ɨ́eapá nánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ neajárɨŋɨ́pimɨ xwɨyɨ́á umeárɨŋɨ́rɨnɨ. \p \v 5 Ámá nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ wigɨ́ xwioxɨ́yo ínɨŋɨ́pimɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ apɨnɨ sɨ́mɨ́ e tɨnarɨgɨ́árɨnɨ. Ámá Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ sɨwá wiarɨŋɨ́pimɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ enɨ apɨ sɨ́mɨ́ e tɨnarɨgɨ́árɨnɨ. \v 6 Ámá nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ wigɨ́ xwioxɨ́yo ínɨŋɨ́pɨ sɨ́mɨ́ e tɨnarɨgɨ́áyɨ́ nanɨ́nɨpɨ́rɨ́a aiwɨ ámá Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ sɨwá wiarɨŋɨ́pɨ sɨ́mɨ́ e tɨnarɨgɨ́áyɨ́ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ tɨ́gɨ́áyɨ́ imónɨro nɨwayɨrónɨro ŋwearo epɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 7 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Ámá nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ xwioxɨ́yo ínɨŋɨ́pɨ sɨ́mɨ́ e nɨtɨnɨrɨ yarɨgɨ́áyɨ́ “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ Gorɨxoyápɨ xɨ́dɨpaxenerɨ́anɨ?” mɨyaiwí nero nánɨ omɨ sɨ́mɨ́ tɨ́nɨ nɨwiro yarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. E yarɨgɨ́áyɨ́ ŋwɨ́ ikaxɨ́ Gorɨxoyá wí epaxɨ́ mimónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. \v 8 Nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ xwioxɨ́yo ínɨŋɨ́pɨ yanɨ nánɨ imónɨgɨ́áyɨ́ Gorɨxo yayɨ́ winɨnɨ́a nánɨ enɨ wí epaxɨ́ menɨnɨ. \p \v 9 Nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ xwioxɨ́yo ínɨŋɨ́pimɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ e nimónɨro aí seyɨ́né axɨ́pɨ gwɨ́nɨŋɨ́ mɨseajárɨnɨ́ Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ apɨ éɨ́rɨxɨnɨrɨ apɨ éɨ́rɨxɨnɨrɨ sɨwá seaiarɨŋɨ́pimɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́nérɨnɨ. Kwíyɨ́ Gorɨxoyá nepa segɨ́ xwioxɨ́yo searoŋánáyɨ́, e imónɨgɨ́áyɨ́nérɨnɨ. Ámá go gomɨ Kiraisoyá kwíyɨ́pɨ mɨroŋánáyɨ́, ayɨ́ oyáo mimónɨŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 10 Kiraiso xegɨ́ kwíyɨ́pimɨ dánɨ segɨ́ xwioxɨ́yo searoŋánáyɨ́, ɨ́wɨ́ egɨ́ápɨ nánɨ segɨ́ wará nɨpepɨ́rɨ́a nánɨ rɨxa imónɨŋagɨ aí Gorɨxo “Wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rɨxa rárɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ segɨ́ dɨŋɨ́pɨ rɨxa nɨyɨmɨŋɨ́ imónɨnɨ. \v 11 Kwíyɨ́ Gorɨxoyápɨ —Apɨ Jisaso xwárɨpáyo dánɨ wiápɨ́nɨmeaŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ segɨ́ xwioxɨ́yo searoŋánáyɨ́, Kiraisɨ Jisaso, pɨyɨ́ éáná ámɨ sɨŋɨ́ wimɨxɨŋo seyɨ́né enɨ segɨ́ warápɨ —Apɨ urɨ́ epaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Segɨ́ warápɨ xegɨ́ kwíyɨ́ seyɨ́né searoŋɨ́pimɨ dánɨ sɨŋɨ́ seaimɨxɨnɨ́árɨnɨ. \s1 “Kwíyɨ́ Gorɨxoyápɨ xɨ́oyá niaíwɨ́ imónanɨ nánɨ neaimɨxɨŋɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 12 Ayɨnánɨ gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, rɨpɨ osearɨmɨnɨ, “Gorɨxo naŋɨ́ bɨ rɨxa e neaiirɨ bɨ sɨnɨ neaiirɨ enɨ́á eŋagɨ nánɨ nene nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ negɨ́ xwioxɨ́yo ínɨŋɨ́pimɨ xɨ́danɨ nánɨ sɨnɨ ɨ́ánɨŋɨ́ mɨneaxeŋwɨrárɨnɨ́ rɨxa xegɨ́ kwíyɨ́pɨ sɨwá neainarɨŋɨ́pimɨ xɨ́danɨ nánɨ ɨ́ánɨŋɨ́ neaxeŋwɨrárɨnɨnɨ.” osearɨmɨnɨ. \v 13 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. Seyɨ́né nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ ínɨŋɨ́pimɨ nɨxɨ́dɨrónáyɨ́, nanɨ́nɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. E nerɨ aí Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ seaíwapɨyarɨŋɨ́pimɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́yo dánɨ ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá seainarɨŋɨ́pɨ pɨkímoarɨgɨ́ápánɨŋɨ́ nerɨ́náyɨ́, dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ tɨ́gɨ́áyɨ́né imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 14 Ámá Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ xe nɨneaipemeámɨ úwɨnɨgɨnɨrɨ xɨxenɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́, ayɨ́ Gorɨxoyá niaíwɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋoɨ. \v 15 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Kwíyɨ́ Gorɨxo sɨxɨ́ seamímoŋɨ́pɨ, ayɨ́ ámɨ xɨ́omɨ wáyɨ́ owípoyɨnɨrɨ gwɨ́ omɨŋɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́nénɨŋɨ́ imónɨpɨ́rɨ nánɨ seaimɨxɨŋɨ́manɨ. Oweoɨ, kwíyɨ́ o neaiapɨŋɨ́pɨ niaíwɨ́ xɨ́oyá piaxɨ́ mearɨŋɨ́ wínɨŋɨ́ oimónɨ́poyɨnɨrɨ seaimɨxɨŋɨ́rɨnɨ. E neaimɨxɨŋɨ́pimɨ dánɨ Gorɨxomɨ “Ápoxɨnɨ, Raráoxɨnɨ.” urarɨŋwárɨnɨ. \v 16 Nene negɨ́ dɨŋɨ́ nɨmorane “Niaíwɨ́ Gorɨxoyaénerɨ́anɨ?” nɨyaiwinɨranéná oyá kwíyɨ́ xamɨŋɨ́pɨ sopɨŋɨ́ neawarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 17 Nene niaíwɨ́ Gorɨxoyaéne eŋagwɨ nánɨ o mɨnɨ neaiapɨmɨ́ánɨrɨ tɨŋɨ́pɨ meanɨ́wárɨnɨ. Apɨ nɨmearanéná Kiraiso tɨ́nɨ nawínɨ meanɨ́wárɨnɨ. Rɨ́nɨŋɨ́ o meaŋɨ́pa agwɨ́ ríná nene enɨ xe oneaímeáwɨnáyɨ́, rɨ́wéná o tɨ́nɨ neaiapɨmɨ́ánɨrɨ tɨŋɨ́pɨ nɨmearanéná o tɨ́nɨ nawínɨ nikɨ́nɨrane seáyɨ e imónanɨ́wárɨnɨ. \s1 “Rɨ́wéná Gorɨxo tɨ́nɨ nɨŋwearane seáyɨ e imónanɨ́wárɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 18 Nionɨ aŋɨ́namɨ dánɨ seáyɨ e imónɨŋɨ́ nene neaímeanɨ́ápɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmorɨ́ná dɨŋɨ́ re yaiwiarɨŋárɨnɨ, “Apɨ aga seáyɨ e imónɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ rɨ́nɨŋɨ́ agwɨ ríná nímeaarɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ sɨpípiarɨ́anɨ?” nɨyaiwirɨ paimɨmɨ́ wiarɨŋárɨnɨ. \v 19 Amɨpí Gorɨxo xwɨ́á tɨ́yo nimɨxɨrɨ tɨŋɨ́ íkɨ́áranɨ, naŋwɨ́ranɨ, ámáranɨ, nɨpɨnɨ xegɨ́ niaíwɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ piaumɨmɨ́ winɨnɨ́ápɨ nánɨ sɨ́mɨ́ nɨxeadɨ́pénɨro wenɨŋɨ́ nero ŋweaŋoɨ. \v 20-21 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ e nerɨ ŋweaŋoɨ. Amɨpí o imɨxɨŋɨ́pɨ Adamo ɨ́wɨ́ épéáná urɨ́ néra úwɨnɨgɨnɨrɨ ramɨxɨŋɨ́yɨ́ anɨŋɨ́ mɨramɨxárɨnɨpa erɨ seáyɨ e imónɨŋɨ́ niaíwɨ́ Gorɨxoyaéne gwɨ́nɨŋɨ́ neaíkweaawáráná imónanɨ́wápɨ tɨ́nɨ axɨ́pɨ imónɨrɨ éwɨnɨgɨnɨrɨ ramɨxárɨŋɨ́rɨnɨ. Amɨpí xɨ́o imɨxɨŋɨ́pɨ xegɨ́pɨ ramɨxárɨnɨŋɨ́manɨ. Rɨ́wéná ámɨ píránɨŋɨ́ imɨxɨ́ɨmɨgɨnɨrɨ Gorɨxo ramɨxárɨŋɨ́rɨnɨ. \v 22 Nene nɨjɨ́árɨnɨ. Apɨxɨ́ niaíwɨ́ xɨrɨmɨnɨrɨ nánɨ “yeyɨ” rɨrɨ rɨ́nɨŋɨ́ winɨrɨ yarɨŋɨ́pa amɨpí nɨ́nɨ Gorɨxo imɨxɨŋɨ́yɨ́ enɨ ámɨ mɨramɨxárɨnɨŋɨ́ imónɨmɨ́ánɨrɨ nánɨ axɨ́pɨ́nɨŋɨ́ “yeyɨ” rɨrɨ rɨ́nɨŋɨ́ winɨrɨ yarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 23 “Yeyɨ” rɨrɨ rɨ́nɨŋɨ́ winɨrɨ yarɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ apɨnɨ marɨ́áɨ, ámaéne Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ —Apɨ amɨpí ná rɨ́wɨ́yo neaiapɨmɨ́ánɨrɨ nɨwákwínɨ́nɨŋɨ́ neaiapɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ tɨ́ŋwaéne enɨ Gorɨxo negɨ́ warápɨ sɨŋɨ́ inanɨ nánɨ nearoayírorɨ xɨ́o xegɨ́ piaxɨ́ neamenɨ nánɨ neaimɨxɨrɨ enɨ́íná nánɨ “yeyɨ” nɨrɨrane xwayɨ́ nanɨrane ŋweaŋwɨnɨ. \v 24 Gorɨxo yeáyɨ́ neayimɨxemeáagɨ nánɨ amɨpí naŋɨ́ xɨ́o neaiinɨ́ápɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨwikwɨ́morɨ ŋweaŋwɨnɨ. E nerɨ aí amɨpí nene dɨŋɨ́ nɨwikwɨ́móa warɨŋwápɨ rɨxa nɨneaímearɨ sɨŋwɨrɨyɨ́, sɨnɨ apɨ oneaímeanɨrɨ dɨŋɨ́ wikwɨ́mopaxɨ́ menɨnɨ. Ámá dɨŋɨ́ wikwɨ́moarɨgɨ́ápɨ rɨxa wímeááná sɨnɨ apɨ nánɨ dɨŋɨ́ mɨwikwɨ́mopa yarɨŋagɨ́a nanɨ rarɨŋɨnɨ. \v 25 E nerɨ aí nene “Gorɨxo seáyɨ e imónɨŋɨ́ apɨ neaimɨxɨnɨ́árɨnɨ.” yaiwiarɨŋwápɨ sɨnɨ mɨneaímeapa eŋáná dɨŋɨ́ nɨwikwɨ́moranénáyɨ́, sɨ́mɨ́ nɨxeadɨ́pénɨrane gínɨ gíná neaímeanɨrɨ́enɨŋoɨnɨrɨ anɨŋɨ́ minɨ́ xwayɨ́ nanɨrɨ ŋweaarɨŋwárɨnɨ. \p \v 26 Negɨ́ dɨŋɨ́ wikwɨ́moarɨŋwápimɨ dánɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ ínarɨŋwápa Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ enɨ omɨ dɨŋɨ́ owɨkwɨ́roaneyɨnɨrɨ nerɨ́ná eŋɨ́ meánɨŋwaéne arɨrá neaiarɨŋɨ́rɨnɨ. Omɨ rɨxɨŋɨ́ nurɨranéná “Apɨ urɨpaxɨ́rɨ́anɨ?” mɨyaiwí majɨ́á yarɨŋagwɨ aí kwíyɨ́ xamɨŋɨ́pɨ xwɨyɨ́á tɨ́nɨ murɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́ ararɨxɨ́ nɨrɨrɨ́ná apaxɨ́pánɨŋɨ́ nimónɨrɨ neaurɨyarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 27 Neaurɨyarɨ́ná Gorɨxo —O ananɨ ámáyá xwioxɨ́yo adadɨ́ nɨwirɨ pí pí dɨŋɨ́ moarɨgɨ́ápɨ nánɨ nɨjɨ́á imónarɨŋorɨnɨ. O xegɨ́ kwíyɨ́pɨ xɨ́oyá ámaéne nánɨ nɨneaurɨyirɨ́ná gɨ́ ámáyɨ́ e imónɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ wimónarɨŋɨ́pɨnɨ neaurɨyarɨŋagɨ nánɨ pí pí urarɨŋɨ́pɨ nánɨ ananɨ nɨjɨ́á imónɨnɨ. \v 28 Nene nɨjɨ́á re imónɨŋwɨnɨ. Amɨpí nɨ́nɨ Gorɨxomɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyarɨgɨ́áyo wímeaarɨŋɨ́pɨ naŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨranɨ, sɨpí imónɨŋɨ́pɨranɨ, oyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ naŋɨ́ wimɨxɨnɨ́a nánɨ wímeaarɨŋɨ́rɨnɨ. Ámá xɨ́oyá imónɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ yaiwiáragɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ wéyo ɨ́á umɨrɨŋɨ́yo e wiiarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 29 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Ámá amɨpí nɨ́nɨ sɨnɨ mimónɨŋáná xɨ́o yeáyɨ́ uyimɨxemeanɨ́a nánɨ xámɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨ́yɨ́ xewaxo imónɨŋɨ́pa ayɨ́ enɨ axɨ́pɨ nimónɨrɨ́ná Kiraiso xɨráónɨŋɨ́ imónɨrɨ xogweá obaxɨ́nɨŋɨ́ tɨ́ŋo imónɨrɨ enɨ́a nánɨ repeárɨŋɨ́rɨnɨ. \v 30 Repeárɨŋɨ́yo apɨnɨ nɨwirɨ pɨ́nɨ mɨwiárɨ́ ámá xɨ́oyá imónɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ wéyo ɨ́á umɨrɨŋɨ́rɨnɨ. Wéyo ɨ́á umɨrɨŋɨ́yo apɨnɨ nɨwirɨ pɨ́nɨ mɨwiárɨ́ “Gɨ́ íwo upeiŋɨ́pimɨ dánɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋagɨ́a nánɨ wé rónɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárɨŋɨ́rɨnɨ. E rárɨŋɨ́yo apɨnɨ nɨwirɨ pɨ́nɨ mɨwiárɨ́ seáyɨ e xɨ́o imónɨŋɨ́pa ayɨ́ enɨ axɨ́pɨ imónɨpɨ́rɨ́a nánɨ wimɨxɨŋɨ́rɨnɨ. \s1 “Dɨŋɨ́ sɨpí Gorɨxo nene nánɨ neaiarɨŋɨ́pɨ wí pɨ́rɨ́ rakipaxɨ́ mimónɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 31 Gorɨxo apɨ apɨ e neaiiŋɨ́ eŋagɨ nánɨ píoɨ ranɨréwɨnɨ? O nene tɨ́nɨ nawínɨ imónɨŋagwɨ nánɨ go sɨ́mɨ́ tɨ́nɨ neaipaxɨ́ imónɨnɨ? Oweoɨ, wí e mimónɨnɨ. \v 32 O xegɨ́ xewaxomɨ kíyɨ́ mɨmiaúnɨ́ nene nánɨ xe opɨkípoyɨnɨrɨ urowárénapɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ nene re mɨyaiwipaxɨ́ reŋwɨnɨ, “O ayɨ́ enɨ xɨxe oniípoyɨnɨrɨ mɨyaiwí xɨ́oyá xewaxo anɨpá wɨ́rénapɨ́agɨ nánɨ amɨpí xɨ́omɨ píránɨŋɨ́ xɨ́dɨpaxɨ́ imónanɨ nánɨ imónɨŋɨ́pɨ enɨ ananɨ neaiapɨnɨ́árɨnɨ.” mɨyaiwipaxɨ́ reŋwɨnɨ? \v 33 Gorɨxo ɨ́á yɨyamɨxɨmɨ́ neaiŋene go xwɨyɨ́á neaxekwɨ́mopaxɨ́ imónɨnɨ? Oweoɨ, wí e mimónɨnɨ. Nene nánɨ “Wé rónɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárɨŋo, sa Gorɨxo eŋagɨ nánɨ \v 34 ámá go negɨ́ ɨ́wɨ́ eŋwápɨ nánɨ xwɨyɨ́á neameárɨpaxɨ́ imónɨnɨ? Oweoɨ, ayɨ́ rɨpɨ nánɨ wí e mimónɨnɨ. Jisasɨ Kiraiso —O nene nánɨ peŋorɨnɨ. Apɨnɨ mé ámɨ nɨwiápɨ́nɨmearɨ xano tɨ́nɨ xɨxenɨ nimónɨrɨ xegɨ́ wé náúmɨnɨ ŋweaŋorɨnɨ. E nɨŋwearɨ́ná apaxɨ́pánɨŋɨ́ nimónɨrɨ rɨxɨŋɨ́ neaurɨyarɨŋorɨnɨ. O apaxɨ́pánɨŋɨ́ nimónɨrɨ rɨxɨŋɨ́ neaurɨyarɨŋagɨ nánɨ ámá xwɨyɨ́á neameárɨpaxɨ́ wo menɨnɨ. \v 35 Kiraiso nene nánɨ dɨŋɨ́ sɨpí nɨwirɨ neaiiŋɨ́pɨ pí pɨ́rɨ́ rakipaxɨ́ imónɨnɨ? Xeanɨŋɨ́ neaímeáánáranɨ, rɨ́mewá nɨneairɨ́náranɨ, ámá wí xwɨraimɨmɨ́ neaikɨxéánáranɨ, aiwá nánɨ dɨ́wɨ́ nikeamónɨranénáranɨ, íkwauyɨxɨ́ nimónɨranénáranɨ, ámá wí mɨyɨ́ó rárɨ́áyo nene nurɨ́kwínɨrɨ́náranɨ, kirá tɨ́nɨ rɨrómɨ́ neaiarɨ́náranɨ, apɨ nɨpɨnɨ nɨneaímearɨ aiwɨ Kiraiso dɨŋɨ́ sɨpí nɨwirɨ neaiiŋɨ́pɨ wí pɨ́rɨ́ rakipaxɨ́ mimónɨnɨ. \v 36 Nionɨ seararɨŋápɨ Bɨkwɨ́yo nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́ rɨpɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨnɨ, “Nene Gorɨxoxɨnɨyaéne imónɨŋagwɨ nánɨ íníná pɨpɨkímɨ́ neaianɨro yarɨgɨ́árɨnɨ. ‘Naŋwɨ́ nɨpɨkianɨ́wá nánɨ rɨ́a imónɨnɨ?’ nɨyaiwiro pɨkiarɨgɨ́ápa neaiapɨkiarɨgɨ́árɨnɨ.” Nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́ apɨ nionɨ seararɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨnɨ. \v 37 Apɨ nɨpɨnɨ neaímeaarɨŋagɨ aiwɨ negɨ́ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ neayiŋomɨ dánɨ xopɨrárɨ́nɨŋɨ́ nɨwiranéná mɨgɨ́ nɨwimɨxɨrane xopɨrárɨ́ wiarɨŋwárɨnɨ. \v 38 Nionɨ rɨpɨ aga nipɨmónɨnɨ, “Nene nɨperɨ́náranɨ, sɨnɨ xwɨ́á tɨ́yo nɨŋwearɨ́náranɨ, aŋɨ́najɨ́ranɨ, imɨ́óranɨ, amɨpí agwɨ ríná imónɨŋɨ́pɨranɨ, amɨpí rɨ́wéná imónɨnɨ́ápɨranɨ, aŋɨ́ pɨrɨ́yo dáŋɨ́ eŋɨ́ eánɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ranɨ, \v 39 aŋɨ́najɨ́ tɨ́ŋɨ́mɨnɨ imónɨŋɨ́pɨranɨ, xwánajɨ́ tɨ́ŋɨ́mɨnɨ imónɨŋɨ́pɨranɨ, ai amɨpí nɨ́nɨ Gorɨxo imɨxɨŋɨ́yɨ́ wí dɨŋɨ́ sɨpí o nene nánɨ neaiarɨŋɨ́pɨ —Apɨ Ámɨná Jisasɨ Kiraiso neaiiŋɨ́pimɨ dánɨ sɨwá neaiŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ wí pɨ́rɨ́ rakipaxɨ́ menɨnɨ.” nipɨmónɨnɨ. \c 9 \s1 “Gɨ́ Judayɨ́ obaxɨ́ Jisasomɨ rɨ́wɨ́ umogɨ́á eŋagɨ nánɨ gɨ́ dɨŋɨ́ rɨ́á nɨxearɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Nionɨ Kiraiso tɨ́nɨ ikárɨnɨŋáonɨ eŋagɨ nánɨ agwɨ nionɨ searɨmɨ́pɨ nepa searɨmɨ́ɨnɨ. Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ neaíwapɨyarɨŋɨ́pimɨ nɨxɨdɨrɨ́ná dɨŋɨ́ nɨyaikirorɨ “Ayɨ́ ananɨrɨ́anɨ? Sɨpírɨ́anɨ?” nɨyaiwirɨ pɨkínarɨŋápɨ nionɨ yapɨ́ mɨseararɨŋagɨ nánɨ sopɨŋɨ́ nɨwarɨnɨ. \v 2 “Gɨ́ Isɨrerɨyɨ́ Jisasomɨ rɨ́wɨ́ numoro ‘Yeáyɨ́ neayimɨxemeanɨ́a nánɨ urowárénapɨnɨ́o, ayɨ́ omanɨ.’ yaiwiarɨŋagɨ́a nánɨ íníná nionɨ dɨŋɨ́ rɨ́á nɨxerɨ íkɨ́nɨŋɨ́ nuyimɨnɨrɨ erɨ niarɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \v 3 Gorɨxo Poronɨ sɨnɨ Kiraiso tɨ́nɨ nawínɨ mikárɨnɨpa oenɨrɨ peá nɨnɨmorɨ emɨ nɨmoarɨŋɨ́pimɨ dánɨ nionɨ gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́ —Ayɨ́ gɨ́ ámá gwɨ́ axɨ́rí imónɨgɨ́áyɨ́ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Ayɨ́ Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́ropɨ́rɨ nánɨ arɨrá wipaxɨ́ eŋánáyɨ́, “Xe peá onɨmonɨ.” nimónɨpaxɨ́rɨnɨ. \v 4 Ayɨ́ gɨ́ Isɨrerɨyɨ́ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Gorɨxo xegɨ́ piaxɨ́ meŋɨ́ wimɨxɨŋɨ́yɨ́rɨnɨ. Moseso tɨ́nɨ ámá dɨŋɨ́ meaŋɨ́ e nemerɨ́ná Gorɨxoyá apákɨ́kɨ́ inarɨŋɨ́pɨ sɨŋwɨ́ wɨnagɨ́áyɨ́rɨnɨ. Gorɨxo “E nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” réroárɨŋɨ́pɨ arɨ́á wiagɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ Moseso eaŋɨ́pɨ meagɨ́áyɨ́rɨnɨ. Omɨ yayɨ́ wianɨro nánɨ epaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ nánɨ nɨjɨ́á imónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ Gorɨxo “E nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́yɨ́rɨnɨ. \v 5 Xiáwo írɨŋɨ́ xámɨ imónɨgɨ́áwa, ayɨ́ ayɨ́yárɨnɨ. Ayɨ́yá xiáwɨ́yo dánɨ yeáyɨ́ neayimɨxemeanɨ́a nánɨ imónɨŋo ámá imónɨŋɨ́rɨnɨ. Amɨpí nɨyonɨ seáyɨ e wimónɨŋo, ayɨ́ orɨnɨ. O Gorɨxo, anɨŋɨ́ íníná nene yayɨ́ umepaxɨ́ imónɨŋorɨnɨ. “E éwanɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \s1 Ámá Gorɨxo ɨ́á yamɨxárɨŋɨ́yɨ́ nánɨ urɨŋɨ́pɨ nánɨrɨnɨ. \p \v 6 Gɨ́ Judayɨ́ nápɨ Jisasomɨ rɨ́wɨ́ umogɨ́á eŋagɨ aí “Xwɨyɨ́á Gorɨxo ayo ‘E nɨseaiimɨ́árɨnɨ.’ urɨŋɨ́pɨ pɨsɨ́í weárɨnɨ.” rɨpaxɨ́manɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Negɨ́ arɨ́o Jekopoyá ɨ́wiárɨ́awéyɨ́ nɨ́nɨ omɨ dánɨ nemeága nuro nánɨ Isɨrerɨyɨ́ aiwɨ wí Gorɨxoyá mimónɨŋagɨ́a nánɨ nɨ́nɨ nepa Isɨrerɨyɨ́ imónɨgɨ́ámanɨ. \v 7 Ebɨrɨ́amoyá ɨ́wiárɨ́awéyɨ́ nɨ́nɨ enɨ xɨ́oyá eŋagɨ aí nɨ́nɨ Gorɨxoyá niaíwɨ́nɨŋɨ́ imónɨgɨ́ámanɨ. Oweoɨ, eŋíná Gorɨxo Ebɨrɨ́amomɨ re urɨŋɨnigɨnɨ, “Dɨxɨ́ rárɨ́awé nepaxɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ segɨ́ niaíwɨ́ wamɨ dánɨ marɨ́áɨ, Aisakomɨ dánɨnɨ nemeága upɨ́rɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨnigɨnɨ. \v 8 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. Gorɨxo niaíwɨ́ Ebɨrɨ́amo emeaŋɨ́yɨ́ nɨ́nɨ nánɨ “Ayɨ́ niaíwɨ́ nepaxɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́rɨ́anɨ?” mɨyaiwí sa niaíwɨ́ xɨ́o Ebɨrɨ́amomɨ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ xwɨyɨ́á urɨŋɨ́pimɨ dánɨ emeaŋɨ́yɨ́ nánɨ “Ayɨ́ nepaxɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́rɨ́anɨ?” nɨyaiwirɨ rɨŋɨ́rɨnɨ. \v 9 Ebɨrɨ́amomɨ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ re urɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ, “Xwiogwɨ́ wɨ́omɨ rínánɨŋɨ́ imónáná Seraí niaíwɨ́ wo rɨxa xɨrɨŋáná ámɨ bɨmɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 10 “Gorɨxo apɨnɨ eŋɨ́ eŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ.” marɨ́áɨ, Rebekaí ámá ná wonɨ, negɨ́ arɨ́o Aisakoyá niaíwɨ́ ayáɨ́ agwɨ́ eŋáná eŋɨ́pimɨ dánɨ enɨ axɨ́pɨ sɨwá rénɨŋɨ́ neaiarɨnɨ. Ámá nepa xɨ́oyá imónɨgɨ́áyɨ́ ámá emeánarɨgɨ́ápimɨ dánɨ imónarɨgɨ́ámanɨ. \v 11 Niaíwɨ́ ayáɨ́ Iso tɨ́nɨ Jekopo tɨ́nɨ sɨnɨ mɨxɨrɨ́ agwɨ́yo neríná sɨnɨ naŋɨ́ bɨ eri sɨpí bɨ eri mepa eŋáná Gorɨxo ámá xɨ́o yarɨŋɨ́pɨ nánɨ re oyaiwípoyɨnɨrɨ, “O ámá nionɨyá oimónɨ́poyɨnɨrɨ ɨ́á nɨyamɨxárɨrɨ́náyɨ́, wiwanɨŋɨ́yɨ́ wigɨ́ naŋɨ́ epɨ́rɨ́ápɨranɨ, sɨpí epɨ́rɨ́ápɨranɨ, apɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmorɨ ɨ́á yamɨxárɨŋɨ́manɨ. Sa xewanɨŋo e emɨ́ánɨrɨ eŋwɨpeáragɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmorɨ ámáyo ɨ́á yamɨxárɨŋɨ́rɨnɨ.” Dɨŋɨ́ e oyaiwípoyɨnɨrɨ \v 12 Rebekaímɨ re urɨŋɨnigɨnɨ, “Xɨráo xogwáomɨ ínɨmɨ wurɨ́nɨnɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨnigɨnɨ. \v 13 Bɨkwɨ́yo dánɨ re rɨnɨŋɨ́pɨ, “Gorɨxonɨ xogwáo Jekopo nánɨ nɨnimónɨrɨ aí xɨráo Iso nánɨ mɨnimónarɨnɨ.” rɨnɨŋɨ́pɨ nionɨ “Gorɨxo xɨ́o wimónarɨŋɨ́pɨnɨ yárarɨŋɨ́rɨnɨ.” seararɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ rɨnɨnɨ. \p \v 14 Ayɨnánɨ píoɨ ranɨréwɨnɨ? “Gorɨxo ámáyo ɨ́á nɨyamɨxárɨrɨ́ná eŋɨ́pɨ nɨpɨkwɨnɨ meŋɨ́rɨnɨ.” ranɨréwɨnɨ? Oweoɨ, wí e rɨpaxɨ́ mimónɨnɨ. \v 15 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Moseso Gorɨxomɨ rɨxɨŋɨ́ uráná Bɨkwɨ́yo nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pa Gorɨxo re urɨŋɨnigɨnɨ, “Ámá nionɨ wá owianɨmɨnɨrɨ́ná ananɨ wá wianɨmɨ́ɨnɨ. Ámá nionɨ ayá urɨmɨxɨmɨnɨrɨ́ná ananɨ ayá urɨmɨxɨmɨ́ɨnɨ.” \v 16 Gorɨxo e urɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ ayɨ́ ámá wigɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ “E oimónaneyɨ.” yaiwiarɨŋagɨ́a nánɨ ɨ́á yamɨxárɨnɨŋɨ́yɨ́ imónarɨgɨ́ámanɨ. E i oimónaneyɨnɨro anɨŋɨ́ minɨ́ yarɨŋagɨ́a nánɨ ɨ́á yamɨxárɨnɨŋɨ́yɨ́ imónarɨgɨ́ámanɨ. Sa Gorɨxo wá wianarɨŋɨ́pimɨ dánɨ ɨ́á yamɨxárɨnɨŋɨ́yɨ́ imónarɨgɨ́árɨnɨ. \v 17 Bɨkwɨ́yo dánɨ Moseso tɨ́ŋíná Gorɨxo Isipɨyɨ́ mɨxɨ́ ináyomɨ re urɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ nene ananɨ dɨŋɨ́ axɨ́pɨ mopaxɨ́rɨnɨ, “Nionɨ xopɨrárɨ́ síápimɨ dánɨ eŋɨ́ eánɨŋɨ́ nionɨyá sɨŋánɨ piaumɨmɨ́ inɨrɨ yoɨ́ nionɨyá xwɨ́á nɨrímɨnɨ yanɨ́ niwéa urɨ éwɨnɨgɨnɨrɨ nionɨyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ joxɨ mɨxɨ́ ináyɨ́ nimónɨrɨ meŋweaŋoxɨrɨnɨ.” \v 18 Gorɨxo e urɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ nene re nɨyaiwirane nɨjɨ́á imónɨŋwɨnɨ, “Ámá ‘Wá owianɨmɨnɨ.’ wimónɨŋɨ́yo wá wianarɨŋɨ́rɨnɨ. Ámá ‘Dɨŋɨ́ wakɨsɨ́ oinɨ́poyɨnɨrɨ owimɨxɨmɨnɨ.’ wimónɨŋɨ́yo dɨŋɨ́ wakɨsɨ́ inɨpɨ́rɨ nánɨ wimɨxarɨŋɨ́rɨnɨ.” nɨyaiwirane nɨjɨ́á imónɨŋwɨnɨ. \s1 “ ‘Gorɨxo nɨpɨkwɨnɨ mɨyarɨnɨnɨ.’ rɨpaxɨ́ mimónɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 19 Seyɨ́né re nɨrɨpɨ́ráoɨ, “Joxɨ neararɨŋɨ́pɨ nepa eŋánáyɨ́, Gorɨxo pí nánɨ ámá wigɨ́ sɨpí egɨ́ápɨ nánɨ sɨnɨ ayairɨrɨ́ wiarɨŋɨ́rɨnɨ? O ‘Ámá xe apɨ apɨ oimónɨ́poyɨ.’ yaiwiárɨŋɨ́pɨ ámá go pɨ́rɨ́ urakipaxɨ́ imónɨnɨ? Oweoɨ, wí e mimónɨŋagɨ nánɨ rarɨŋwɨnɨ.” E nɨráná \v 20 re searɨmɨ́ɨnɨ, “Seyɨ́né pí ámáyɨ́né nimónɨmáná Gorɨxomɨ xɨxewiámɨ́ wiarɨŋoɨ? ‘Xwárɨ́á sɨxɨ́ xwɨ́á tɨ́nɨ imɨxɨ́ɨ́wá imɨxarɨŋomɨ “Niɨwánɨ imónɨŋápɨ pí nánɨ e nimɨxɨ́ɨnɨ?” urɨnɨŋoɨ.’ rɨseaimónarɨnɨ? \v 21 ‘Xwárɨ́á sɨxɨ́ imɨxarɨŋo xwɨ́á axɨ́ xéɨ́pimɨ dánɨ xwárɨ́á sɨxɨ́ wɨ́xaú nimɨxɨrɨ́ná wɨ́wá ayɨ́ aiwá rɨ́á nánɨ imɨxɨrɨ wɨ́wá ráɨ́ sɨxɨ́ yinɨnɨ́a nánɨ imɨxɨrɨ epaxɨ́ mimónɨnɨ.’ rɨseaimónarɨnɨ?” searɨmɨ́ɨnɨ. \v 22 Gorɨxo “Ámá ɨ́wɨ́ egɨ́ápɨ nánɨ wikɨ́ nónɨŋɨ́pɨ owíwapɨyimɨnɨ.” wimónɨrɨ “Pɨrɨ́ umamómɨ nánɨ gɨ́ eŋɨ́ eánɨŋɨ́pɨ sɨwá owíwapɨyimɨnɨ.” wimónɨrɨ nerɨ aí ámá xwárɨ́á sɨxɨ́ xwɨrɨ́á ikɨxenɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ ipɨmoárɨnɨŋɨ́yɨ́nɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyo apaxɨ́ mé pɨrɨ́ mumamó kikiɨ́á nerɨ sa sɨŋwɨ́ nɨwɨga warɨŋagɨ nánɨ ámá go xɨxewiámɨ́ nɨwirɨ “Joxɨ nɨpɨkwɨnɨ mɨyarɨŋɨnɨ.” urɨpaxɨ́ imónɨnɨ? \v 23 O ámá xwárɨ́á sɨxɨ́ wá wianɨ́ɨmɨgɨnɨrɨ ipɨmoárɨŋɨ́yɨ́nɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyo —Ayɨ́ enɨ seáyɨ e xɨ́o imónɨŋɨ́pɨ bɨ imónɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ eŋíná dánɨ ipɨmoárɨŋɨ́yɨ́rɨnɨ. Ayo wá wianarɨ́ná ámá nɨ́nɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨro re yaiwíɨ́rɨxɨnɨrɨ, “Seáyɨ e Gorɨxo imónɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ xegɨ́ bɨ imónɨŋɨ́ apɨrɨ́anɨ?” yaiwíɨ́rɨxɨnɨrɨ wínɨyo apaxɨ́ mé pɨrɨ́ mumamó kikiɨ́á néra uŋɨ́rɨnɨ. \v 24 Ámá xwárɨ́á sɨxɨ́ wá wianɨ́ɨmɨgɨnɨrɨ ipɨmoárɨŋɨ́yɨ́nɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́, ayɨ́ nenenɨrɨnɨ. Nionɨyá oimónɨ́poyɨnɨrɨ wéyo ɨ́á neaumɨrɨŋenerɨnɨ. Gɨ́ Judayɨ́ wienenɨ ɨ́á neaumɨrɨŋɨ́manɨ. Émá wíyo enɨ ɨ́á umɨrɨŋɨ́rɨnɨ. \v 25 Nionɨ “Gorɨxo émáyɨ́ enɨ nionɨyáyɨ́ oimónɨ́poyɨnɨrɨ wéyo ɨ́á umɨrɨŋɨ́rɨnɨ.” seararɨŋápɨ eŋíná xwɨyɨ́á wɨ́á rókiamoagɨ́ Xoseao Bɨkwɨ́yo nɨrɨrɨ eaŋɨ́ rɨpɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ rɨnɨnɨ, “Ámá Gorɨxonɨyá mimónɨgɨ́áyɨ́ nánɨ ‘Gɨ́ ámárɨnɨ.’ rɨrɨ ámá dɨŋɨ́ sɨxɨ́ muyipa eŋáyɨ́ nánɨ ‘Gɨ́ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyiŋáyɨ́rɨnɨ.’ rɨrɨ emɨ́árɨnɨ. \v 26 Aŋɨ́ nionɨ ‘Ámá nɨgɨ́yɨ́némanɨ.’ urɨŋápɨ nánɨ re rɨpɨ́rɨ́árɨnɨ, ‘Niaíwɨ́ Ŋwɨ́á dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ tɨ́ŋoyáyɨ́rɨnɨ.’ rɨpɨ́rɨ́árɨnɨ.” Xoseao e nɨrɨrɨ eaŋɨ́rɨnɨ. \v 27 Eŋíná wɨ́á rókiamoagɨ́ Aisaiaoyɨ rɨnɨŋo Isɨrerɨyɨ́yá ɨ́wiárɨ́awéyɨ́ nánɨ nɨrɨrɨ́ná re rɨŋɨ́rɨnɨ, “Isɨrerɨyɨ́yá ɨ́wiárɨ́awéyɨ́ ámá obaxɨ́ inɨkí rawɨrawápámɨ eŋɨ́yɨ́ imónɨŋɨ́pa imónɨŋagɨ aiwɨ Gorɨxo árɨ́nɨ́pimɨ yeáyɨ́ uyimɨxemeanɨ́árɨnɨ. \v 28 Ámɨná Gorɨxo ‘Xwɨ́á tɨ́yo ŋweagɨ́áyo pɨrɨ́ umamóɨmɨgɨnɨ.’ rɨŋɨ́pɨ nɨyárɨrɨ́ná sɨnɨ mé pɨrɨ́ umamoárɨnɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ.” Aisaiao e nɨrɨrɨ eaŋɨ́rɨnɨ. \v 29 “Gorɨxo xegɨ́ Judayo wá mɨwianɨpa nerɨ́náyɨ́, wí yeáyɨ́ uyimɨxemeaŋɨ́yɨ́ imónɨpaxɨ́ menɨnɨ.” oyaiwípoyɨnɨrɨ nánɨ Aisaiao ámɨ rɨpɨ enɨ rɨŋɨ́rɨnɨ, “Ámɨnáo —O aŋɨ́najɨ́ nɨ́nɨ sɨmɨŋɨ́ wínarɨgɨ́orɨnɨ. O Isɨrerene negɨ́ ámá bɨ xe oŋweápoyɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ mɨneanɨpa nerɨ sɨŋwɨrɨyɨ́, ámá aŋɨ́ Sodomɨyɨ rɨnɨŋɨ́pimɨ ŋweáyɨ́ tɨ́nɨ Gomorayɨ rɨnɨŋɨ́pimɨ ŋweáyɨ́ tɨ́nɨ nɨ́nɨ anɨ́á imónagɨ́ápa nene enɨ imónanɨrɨ eŋwárɨnɨ.” nɨrɨrɨ eaŋɨ́rɨnɨ. \s1 “Judayɨ́ xeŋwɨ́ xɨ́darɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ wé rónɨgɨ́áyɨ́ mimónɨgɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 30 Ayɨnánɨ nene píoɨ ranɨréwɨnɨ? Sa rɨpɨ ranɨ́wɨnɨ. Émáyɨ́ wí “Gorɨxo ámá nánɨ ‘Gɨ́ wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.’ nɨrárɨrɨ́ná ayɨ́ apimɨ dánɨ rárarɨŋɨ́rɨ́anɨ?” nɨyaiwiro “Wé rónɨŋwáyɨ́” oimónaneyɨnɨro anɨŋɨ́ minɨ́ mepa nero aí apɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨgɨ́awixɨnɨ. Wé rónɨŋɨ́ Gorɨxo ámá Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ́ná rárarɨŋɨ́pɨ apɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨgɨ́awixɨnɨ. \v 31 E imónɨŋagɨ́a aí Isɨrerɨyɨ́ ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pimɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ wé rónɨŋɨ́ oimónaneyɨnɨro anɨŋɨ́ minɨ́ neróná wé rónɨŋɨ́ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́yo rɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mimónɨgɨ́awixɨnɨ. \v 32 Ayɨ́ pí nánɨ apɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mimónɨgɨ́awixɨnɨ? Ayɨ́ Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨŋɨ́pimɨ dánɨ oimónaneyɨnɨro mé wigɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́ rɨpimɨ nɨxɨ́dɨrane oimónaneyɨnɨro yarɨŋagɨ́a nánɨ wé rónɨŋɨ́ apɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mimónɨgɨ́awixɨnɨ. Ayɨ́ Jisasomɨ —Judayɨ́ Jisasomɨ nɨpɨkiro aí “Gorɨxomɨ xewaxomɨ wí pɨkipaxenemanɨ. Ayɨnánɨ o Gorɨxomɨ xewaxomanɨ.” rarɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ o sɨ́ŋá ámá nikɨrɨpeaánɨrɨ ná eánarɨgɨ́ónɨŋɨ́ imónɨŋorɨnɨ. Omɨ nikɨrɨpeaánɨro nánɨŋɨ́ eánɨgɨ́awixɨnɨ. \v 33 Bɨkwɨ́yo dánɨ apɨ nánɨ xɨxenɨ re nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ, “Arɨ́á époyɨ. Gorɨxonɨ dɨ́wɨ́ Saionɨyɨ rɨnɨŋɨ́pimɨ —Apɨ Jerusaremɨyo rɨnɨnɨ. Apimɨ ámá nikɨrɨpeaánɨrɨ ná eánɨro sɨ́mirɨrɨ́ wirɨ epɨ́rɨ́a nánɨ sɨ́ŋá wo e tɨ́ɨnɨ. E nerɨ aí omɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róɨ́áyɨ́ xɨ́o rɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ wiinɨ́á eŋagɨ nánɨ ayá wí epɨ́rɨ́ámanɨ.” Bɨkwɨ́yo dánɨ xɨxenɨ e nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ. \c 10 \s1 “Judayɨ́ nápɨ Kiraisomɨ dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́rogɨ́á eŋagɨ nánɨ Gorɨxo yeáyɨ́ uyimɨxemeaŋɨ́manɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, Gorɨxo gɨ́ Isɨrerɨyo yeáyɨ́ uyimɨxemeáwɨnɨgɨnɨrɨ íkɨ́nɨŋɨ́ sɨpí niarɨŋagɨ nánɨ omɨ rɨxɨŋɨ́ anɨŋɨ́ minɨ́ wurɨyarɨŋárɨnɨ. \v 2 E nerɨ aí ayɨ́ yeáyɨ́ mɨyimɨxemeánɨŋoɨ. Nionɨ ayɨ́ yarɨgɨ́ápɨ nánɨ píránɨŋɨ́ dɨŋɨ́ ɨ́á nɨxɨrɨrɨ nánɨ áwaŋɨ́ rarɨŋɨnɨ. Ayɨ́ Gorɨxomɨ oxɨ́daneyɨnɨro sɨ́mɨ́ nɨxeadɨ́pénɨro nero aí píránɨŋɨ́ dɨŋɨ́ neŋwɨpémáná mɨyarɨŋoɨ. \v 3 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. Ayɨ́ “Ámá e yarɨgɨ́ápimɨ dánɨ Gorɨxo ‘Wé rónɨgɨ́áyɨ́nérɨnɨ.’ urarárɨŋɨ́rɨ́anɨ?” nɨyaiwirɨ́ná xeŋwɨ́ yaiwiarɨgɨ́árɨnɨ. Xeŋwɨ́ dɨŋɨ́ re nɨyaiwiro, “Negɨ́ píránɨŋɨ́ yarɨŋwápimɨ dánɨ Gorɨxo ‘Wé rónɨgɨ́áyɨ́nérɨnɨ.’ nearɨnɨ́árɨnɨ.” nɨyaiwiro apɨnɨ nɨxɨ́dɨro nánɨ Gorɨxomɨ yeáyɨ́ sɨmaŋwɨ́yónɨŋɨ́ mɨwurɨ́nɨpa ero “Apɨ neróná wé rónɨgɨ́áyɨ́né imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ.” rárɨnɨŋɨ́pimɨ mɨxɨ́dɨpa ero egɨ́á eŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 4 Gɨ́ Judayɨ́ dɨŋɨ́ re moarɨgɨ́ápɨ, “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pimɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́yo dánɨ wé rónɨŋwaéne imónanɨ́wárɨnɨ.” Dɨŋɨ́ e moarɨgɨ́ápimɨ Kiraiso pɨ́rɨ́ wiaíkímoŋɨ́rɨnɨ. E eŋɨ́ eŋagɨ nánɨ omɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ nánɨ Gorɨxo “Wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárɨnɨ́árɨnɨ. \v 5 Moseso ámá wé rónɨgɨ́á imónɨpɨ́rɨ nánɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ nánɨ nɨrɨrɨ rɨ́wamɨŋɨ́ nearɨ́ná rénɨŋɨ́ rɨŋɨ́rɨnɨ, “Ámá wé rónɨgɨ́á imónɨpɨ́rɨ nánɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́ rɨpɨ nɨpɨnɨ yarɨgɨ́áyɨ́ xɨxenɨ e nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ tɨ́gɨ́á imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ.” \v 6 Wé rónɨŋɨ́ ámá ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ xɨ́darɨgɨ́ápimɨ dánɨ imónɨŋɨ́pɨ nánɨ Moseso e rɨŋɨ́ eŋagɨ aiwɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́rówápimɨ dánɨ “Ámá wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rárɨnɨŋene Kiraiso yeáyɨ́ neayimɨxemeanɨ́a nánɨ rɨxa nɨweapɨrɨ nɨpémáná ámɨ wiápɨ́nɨmeaŋɨ́ eŋagɨ nánɨ Bɨkwɨ́yo dánɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pa re rarɨŋwárɨnɨ, “Re mɨyaiwinɨpanɨ, ‘Aŋɨ́namɨ nánɨ gene peyanɨ́wárɨ́anɨ?’ mɨyaiwinɨpanɨ. Ayɨ́ xwɨyɨ́á ‘Apimɨ dánɨ Gorɨxo ámáyo yeáyɨ́ uyimɨxemeanɨ́árɨnɨ.’ rɨnɨŋɨ́pɨ arɨ́á wianɨ́wá nánɨ Kiraisomɨ aŋɨ́namɨ dánɨ gene nɨpeyirane nipemeámɨ weapanɨ́wá nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 7 Rɨpɨ enɨ mɨyaiwinɨpanɨ, ‘Sirɨrɨkɨ́ sɨ́rɨ́wɨ́ mayɨ́ imónɨŋɨ́mɨ nánɨ gene weanɨ́wárɨ́anɨ?’ mɨyaiwinɨpanɨ. Ayɨ́ Kiraisomɨ amɨ dánɨ gene nɨwepɨ́nɨrane nipemeámɨ yapanɨ́wá nánɨ rarɨŋɨnɨ.” \v 8 Bɨkwɨ́yo xwɨyɨ́á Gorɨxoyápɨ nánɨ píoɨ rɨnɨnɨ? Rɨpɨ re rɨnɨnɨ, “Xwɨyɨ́á apɨ ná jɨ́amɨ mimónɨnɨ. Aŋwɨ e segɨ́ sɨ́mɨmaŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ e imónɨŋagɨ nánɨ apɨ ananɨ xwɨyɨ́á rɨro dɨŋɨ́ moro epaxɨ́ imónɨnɨ.” Bɨkwɨ́yo e rɨnɨnɨ. Xwɨyɨ́á ámá Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róɨ́rɨxɨnɨrɨ none wáɨ́ rarɨŋwápɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 9 Xwɨyɨ́á apɨ, ayɨ́ rɨpɨrɨnɨ. Ámáyɨ́né ayá mé Jisaso nánɨ “Ámɨnáorɨnɨ.” nɨrɨrɨ woákɨ́kɨ́ erɨ “O Gorɨxoyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ xwárɨpáyo dánɨ wiápɨ́nɨmeaŋɨ́rɨnɨ.” nɨyaiwirɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́rorɨ nerɨ́náyɨ́, Gorɨxo yeáyɨ́ seayimɨxemeanɨ́árɨnɨ. \v 10 Ayɨ́ rɨpɨ seararɨŋɨnɨ, “Gorɨxo ámá wo Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ́ná ‘Wé rónɨŋorɨnɨ.’ rárɨrɨ maŋɨ́yo dánɨ woákɨ́kɨ́ yarɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ́ná yeáyɨ́ uyimɨxemearɨ yarɨŋɨ́rɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \v 11 Nionɨ seararɨŋápɨ Jisaso nánɨ Bɨkwɨ́yo dánɨ re nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ seararɨŋɨnɨ, “Ámá omɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ́náyɨ́, xɨ́o rɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ wiinɨ́á eŋagɨ nánɨ ayá wí winɨnɨ́a menɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ rarɨŋɨnɨ. \v 12 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Ámɨná dɨŋɨ́ nɨnenenɨ wɨkwɨ́roarɨŋwáo —O ámá arɨrá neaíwɨnɨgɨnɨrɨ yarɨŋɨ́ wiarɨgɨ́á nɨyonɨ wá bɨ onɨmiápɨ mɨwianɨ́ ayá wí wianarɨŋorɨnɨ. O ná wonɨ eŋagɨ nánɨ Judayo xegɨ́ bɨ wiirɨ émáyo xegɨ́ bɨ wiirɨ yarɨŋɨ́manɨ. \v 13 Bɨkwɨ́yo re nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́ rɨpɨ “Gɨyɨ́ gɨyɨ́ Ámɨnáo yeáyɨ́ onɨyimɨxemeanɨrɨ yarɨŋɨ́ wíɨ́áyo yeáyɨ́ uyimɨxemeanɨ́árɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ nionɨ seararɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ axɨ́pɨ rɨnɨŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 14 Ámá wo gɨ́ Judayɨ́ nánɨ re nɨránáyɨ́, “Kiraisomɨ dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́rogɨ́á eŋagɨ nánɨ arɨge nero yeáyɨ́ oneayimɨxemeanɨrɨ yarɨŋɨ́ wipɨ́ráoɨ? O nánɨ arɨ́á mɨwigɨ́áyɨ́ eŋagɨ nánɨ arɨge nero dɨŋɨ́ wɨkwɨ́ropɨ́ráoɨ? Ámá wo o nánɨ wáɨ́ murɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ arɨge nero arɨ́á wipɨ́ráoɨ? \v 15 Gorɨxo ámá wa wáɨ́ urɨpɨ́rɨ́a nánɨ murowárɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ arɨge nero wáɨ́ urɨpɨ́ráoɨ?” Ámá wo Poronɨ rarɨŋápɨ pɨ́rɨ́ nɨrakímɨnɨrɨ nánɨ e nɨránáyɨ́, re urɨmɨ́ɨnɨ, “Bɨkwɨ́yo dánɨ ‘Ámá xwɨyɨ́á yayɨ́ winɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ wáɨ́ urɨmearɨgɨ́áyɨ́ nurémearɨ́ná ayɨ́ awiaxɨ́rɨnɨ.’ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ wáɨ́ urɨpɨ́rɨ́a nánɨ Gorɨxo rɨxa murowárɨpa reŋɨnigɨnɨ? \v 16 Wáɨ́ ourɨmépoyɨnɨrɨ urowárɨ́agɨ aí Judayɨ́ nɨ́nɨ xwɨyɨ́á yayɨ́ winɨpaxɨ́pɨ píránɨŋɨ́ xɨxenɨ arɨ́á nɨwiro mɨxɨ́dɨgɨ́awixɨnɨ. Wɨ́á rókiamoagɨ́ Aisaiao Bɨkwɨ́yo re nɨrɨrɨ eaŋɨ́rɨnɨ, ‘Ámɨnáoxɨnɨ, none áwaŋɨ́ urarɨŋwápɨ gɨyɨ́ arɨ́á nɨneairɨ dɨŋɨ́ ɨkwɨ́roarɨŋoɨ? Oweoɨ, wí e mɨyarɨŋoɨ.’ Nɨrɨrɨ eaŋɨ́ apɨ nionɨ seararɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 17 Ayɨnánɨ nene nɨjɨ́á rɨpɨ imónɨŋwɨnɨ. Ámá xwɨyɨ́á Kiraiso nánɨ arɨ́á nɨwirɨŋɨ́yo dánɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́árɨnɨ. Ámá wí xwɨyɨ́á apɨ wáɨ́ urarɨgɨ́ápimɨ dánɨ arɨ́á wiarɨgɨ́árɨnɨ.” urɨmɨ́ɨnɨ. \v 18 Ámá wo “Xwɨyɨ́á Kiraiso nánɨ wáɨ́ rarɨgɨ́ápɨ Judayɨ́ nepa arɨ́á rɨ́a wigɨ́awixɨnɨ?” nɨránáyɨ́, re urɨmɨ́ɨnɨ, “Aga rɨxa arɨ́á wigɨ́awixɨnɨ. Bɨkwɨ́yo dánɨ re nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ, ‘Ámá xwɨ́á rɨrí nɨrímɨnɨ ŋweagɨ́áyɨ́ wigɨ́ maŋɨ́ rɨxa arɨ́á wigɨ́awixɨnɨ. Ámá aŋɨ́ nɨmɨnɨ ŋweagɨ́áyɨ́ wigɨ́ xwɨyɨ́ápɨ rɨxa arɨ́á wigɨ́awixɨnɨ.’ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ ‘Judayɨ́ rɨxa arɨ́á wigɨ́awixɨnɨ.’ rarɨŋɨnɨ.” urɨmɨ́ɨnɨ. \v 19 Ámɨ ámá wo “Xwɨyɨ́á wáɨ́ uragɨ́ápɨ nánɨ Judayɨ́ majɨ́á imónagɨ́árɨ́anɨ?” nɨránáyɨ́, re urɨmɨ́ɨnɨ, “Oweoɨ, émáyɨ́ aí nɨjɨ́á imónɨŋánáyɨ́, ‘Judayɨ́ nɨjɨ́á mimónagɨ́árɨnɨ.’ rɨpaxɨ́ menɨnɨ.” urɨmɨ́ɨnɨ. Moseso Gorɨxo nánɨ re nɨwurɨyirɨ eaŋɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ, “Judayɨ́né Gorɨxonɨ ámá xeŋwɨ́ wíyo píránɨŋɨ́ mearɨŋagɨ sɨŋwɨ́ nɨnanɨrɨ́ná sɨpí dɨŋɨ́ wiaiwipɨ́rɨ́árɨnɨ. Ámá seyɨ́né ‘Majɨ́á imónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.’ wiaiwiarɨgɨ́áyo píránɨŋɨ́ mearɨŋagɨ sɨŋwɨ́ nɨnanɨrɨ́ná wikɨ́ wónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ.” Moseso e nɨwurɨyirɨ eaŋɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 20 Judayɨ́ “Gorɨxo émáyo marɨ́áɨ, nenenɨ neamímɨnɨnɨ́árɨnɨ.” yaiwiarɨŋagɨ́a aí wɨ́á rókiamoagɨ́ Aisaiao enɨ xwɨyɨ́á Gorɨxo nánɨ nɨwurɨyirɨ́ná ayá igigɨ́ mé nerɨ re nɨwurɨyirɨ eaŋɨ́rɨnɨ, “Ámá omɨ ge dánɨ wɨnɨmeanɨréwɨnɨrɨ mɨyarɨgɨ́áyɨ́ Gorɨxonɨ rɨxa sɨŋwɨ́ nanɨmeagɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ámá Gorɨxonɨ nánɨ yarɨŋɨ́ mɨwipa egɨ́áyo niɨwanɨŋonɨ xámɨ piaumɨmɨ́ winɨŋárɨnɨ.” Émáyɨ́ nánɨ Aisaiao e nɨrɨrɨ rɨ́wamɨŋɨ́ nearɨ aiwɨ \v 21 gɨ́ Isɨrerɨyɨ́ nánɨ Gorɨxo rɨŋɨ́ rɨpɨ rɨ́wamɨŋɨ́ eaŋɨ́rɨnɨ, “Ayɨ́ Gorɨxonɨ tɨ́ámɨnɨ obɨ́poyɨnɨrɨ anɨŋɨ́ minɨ́ wé awiá nɨwiaxɨ́dɨrɨ́ná ná mé ámá maŋɨ́ nɨwiaíkirɨ rɨ́wɨ́ sɨwɨ́á yirɨ yarɨgɨ́áyo wé awiá wiaxɨ́dɨŋárɨnɨ.” nɨrɨrɨ eaŋɨ́rɨnɨ. \c 11 \s1 “Isɨrerɨyɨ́ árɨ́nɨ́ bimɨ Gorɨxo wá wianarɨŋɨ́pɨ wímeaarɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Ayɨnánɨ “Gorɨxo xegɨ́ Isɨrerɨyo rɨxa anɨŋɨ́nɨ rɨ́wɨ́ umoŋɨ́rɨnɨ.” rɨmɨnɨréɨnɨ? Oweoɨ, wí e rɨpaxɨ́ menɨnɨ. Nionɨ enɨ Isɨrerɨyɨ́ wonɨrɨnɨ. Ebɨrɨ́amoyá ɨ́wiárɨ́awéyɨ́ wonɨrɨnɨ. Sɨyikɨ́ Bejɨmano tɨ́nɨ imónɨŋá wonɨrɨnɨ. Nionɨ e imónɨŋáonɨ aí Gorɨxo wí rɨ́wɨ́ mɨnɨmoŋɨ́ eŋagɨ nánɨ “ ‘Isɨrerɨ nɨyonɨ rɨxa anɨŋɨ́nɨ rɨ́wɨ́ umoŋɨ́rɨnɨ.’ rɨpaxɨ́ menɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \v 2 O xegɨ́ ámáyo —Ayɨ́ amɨpí sɨnɨ mimónɨŋáná ɨ́á yɨyamɨxɨmɨ́ eŋɨ́yɨ́rɨnɨ. Ayo wí rɨ́wɨ́ umoŋɨ́manɨ. Wɨ́á rókiamoagɨ́ Iraijao nánɨ Bɨkwɨ́yo nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ sɨnɨ majɨ́á rimónɨŋoɨ? O Gorɨxo ayo enɨ xɨxe rɨ́wɨ́ umówɨnɨgɨnɨrɨ xegɨ́ Isɨrerɨyɨ́ nánɨ anɨŋúmɨ́ ikaxɨ́ nurɨrɨ́ná re urɨŋɨnigɨnɨ, \v 3 “Ámɨnáoxɨnɨ, dɨxɨ́ wɨ́á rókiamoarɨgɨ́áwamɨ nowamɨnɨ pɨkiro joxɨ nánɨ rɨdɨyowá epɨ́rɨ́a nánɨ íráɨ́ onɨŋɨ́yɨ́ pɨpɨnamɨ́ ero éɨ́á eŋagɨ nánɨ joxɨ dɨŋɨ́ rɨkwɨ́roŋá yoparonɨ ŋweaŋɨnɨ. Nionɨ enɨ nɨpɨkianɨro nánɨ rɨxa pɨ́á niarɨŋoɨ.” urɨ́agɨ aí \v 4 Gorɨxo píoɨ urɨŋɨnigɨnɨ? “Joxɨnɨ marɨ́áɨ, ámá nɨ́nɨ nionɨyá imónɨŋɨ́yɨ́ 7,000 imónɨnɨ. Ayɨ́ wayá ŋwɨ́á xopaikɨgɨ́ imónɨŋɨ́ Bɨ́arɨyɨ rɨnɨŋɨ́pimɨ xómɨŋɨ́ nɨyɨkwiro yayɨ́ mumearɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨnigɨnɨ. \v 5 Ayɨnánɨ eŋíná e imónɨŋɨ́pa agwɨ ríná enɨ axɨ́pɨ árɨ́nɨ́ wí Gorɨxo xegɨ́ wá wianarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ nerɨ́ná ɨ́á neayamɨxɨŋɨ́ árɨ́nɨ́ wiene ŋweaŋwɨnɨ. \v 6 Gorɨxo ámáyo ɨ́á nuyamɨxɨrɨ́ná xegɨ́ wá nɨwianɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ ɨ́á uyamɨxɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ “Ámaéne naŋɨ́ bɨ yarɨŋagwɨ nɨneanɨrɨ nánɨ ɨ́á neayamɨxɨŋɨ́rɨnɨ.” yaiwipaxɨ́ menɨnɨ. Ámá naŋɨ́ yarɨŋagɨ́a nánɨ ɨ́á nuyamɨxɨrɨ sɨŋwɨrɨyɨ́, wá wianarɨŋɨ́pɨ mimónɨ́, mimónɨ́ wá wianarɨŋɨ́pɨ imónɨmɨnɨrɨ eŋɨ́rɨnɨ. \v 7 Ayɨnánɨ píoɨ rɨpaxɨ́rɨnɨ? Isɨrerɨyɨ́ wé rónɨŋɨ́ apɨ oimónaneyɨnɨro anɨŋɨ́ minɨ́ yarɨgɨ́ápɨ mimónɨpa egɨ́á aiwɨ ámá Gorɨxo xegɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ ɨ́á uyamɨxɨŋɨ́yɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨgɨ́árɨnɨ. Wínɨyɨ́ Gorɨxoyá dɨŋɨ́yo dánɨ wigɨ́ dɨŋɨ́ rɨxa wakɨsɨ́ inɨgɨ́árɨnɨ. \v 8 Nionɨ seararɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ Bɨkwɨ́yo dánɨ re nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pa, “Ayɨ́ dɨŋɨ́ píránɨŋɨ́ nɨmoro ‘Gorɨxo apɨ neaíwapɨyimɨnɨrɨ rɨ́a yarɨnɨ?’ mɨyaiwí éɨ́rɨxɨnɨrɨ káká sɨŋwɨ́ anɨrɨ aríkwɨ́kwɨ́ arɨ́á wirɨ dɨŋɨ́ xaxá merɨ epɨ́rɨ wimɨxɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ apɨ e néra nɨbɨ́asáná agwɨ ríná enɨ sɨnɨ yarɨŋoɨ.” Bɨkwɨ́yo dánɨ e nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pa agwɨ ríná xɨxenɨ dɨŋɨ́ wakɨsɨ́ inarɨŋoɨ. \v 9 Depito enɨ re rɨŋɨ́rɨnɨ, “Ayɨ́ ‘Nɨwayɨrónɨrɨ ŋweaŋwɨnɨ.’ nɨyaiwiro maiwí ŋweaŋáná aiwá yayɨ́ yanɨro nánɨ nimɨxɨro narɨgɨ́ápɨ dɨŋɨ́ Gorɨxoxɨnɨyá tɨ́nɨ xe sɨpogwɨ́nɨŋɨ́ imónɨrɨ mɨ́rénɨŋɨ́ imónɨrɨ éwɨnɨgɨnɨ. Xe nikɨrɨpeaánɨrɨ ná eánarɨgɨ́ápɨ́nɨŋɨ́ imónɨrɨ rɨ́á meaárɨnarɨgɨ́ápɨ́nɨŋɨ́ imónɨrɨ éwɨnɨgɨnɨ. \v 10 Gorɨxoxɨ yarɨŋɨ́pɨ nánɨ sɨŋwɨ́ anopasɨ́nɨpɨ́rɨ nánɨ joxɨyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ sɨŋwɨ́ xe sɨ́á uyinɨrɨ joxɨ yarɨŋɨ́pɨ nánɨ majɨ́á nero ikárɨnarɨgɨ́ápɨ xe anɨŋɨ́ aiwá ɨ́á xwénɨŋɨ́ nɨmearɨ́kwínɨmɨ emero éɨ́rɨxɨnɨ.” Depito e rɨŋɨ́pa gɨ́ Judayɨ́ nápɨ xɨxenɨ apɨ nero dɨŋɨ́ wakɨsɨ́ inarɨŋoɨ. \s1 “Judayɨ́ maŋɨ́ wiaíkigɨ́á eŋagɨ nánɨ Gorɨxo émáyɨ́né yeáyɨ́ seayimɨxemeaarɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 11 Ayɨnánɨ ámá wo yarɨŋɨ́ re níánáyɨ́, “Judayɨ́ Jisasomɨ dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́ropa nero nikɨrɨpeaánɨrɨ ná neánɨrɨ́nɨŋɨ́ neróná anɨŋɨ́ axɨ́pɨ e imónárɨ́wanɨgɨnɨrɨ egɨ́áranɨ?” Yarɨŋɨ́ e níánáyɨ́, re urɨmɨ́ɨnɨ, “Aga oweoɨ, ayɨ́ wiaíkigɨ́á eŋagɨ nánɨ Gorɨxo émáyo yeáyɨ́ uyimɨxemeaarɨnɨ. Judayɨ́ o émáyo naŋɨ́ wiiarɨŋagɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨróná sɨpí dɨŋɨ́ nɨwiaiwiro Jisasomɨ dɨŋɨ́ owɨkwɨ́rópoyɨnɨrɨ nánɨ e yarɨnɨ.” urɨmɨ́ɨnɨ. \v 12 Ayɨ́ maŋɨ́ wiaíkigɨ́á eŋagɨ nánɨ agwɨ ríná Gorɨxo ámá xwɨ́á tɨ́yo ŋweagɨ́á wínɨyo naŋɨ́ ayá wí nɨwiirɨ aiwɨ Judayɨ́ Gorɨxo ɨ́á uyamɨxɨŋɨ́ nɨ́nɨ rɨxa Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ́náyɨ́, émáyo enɨ naŋɨ́ xwapɨ́ ayá wí wiinɨ́árɨnɨ. Judayɨ́ nikɨrɨpeaánɨrɨ ná eánɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ Gorɨxo émáyo naŋɨ́ ayá wí nɨwiirɨ aiwɨ Isɨrerɨ Gorɨxo ɨ́á uyamɨxɨŋɨ́yɨ́ nɨ́nɨ Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ́náyɨ́, émáyo nɨwiirɨ́ná xámɨ naŋɨ́ wiiŋɨ́pa mé ámɨ seáyɨ e imónɨŋɨ́pɨ wiinɨ́árɨnɨ. \p \v 13-14 Agwɨ Romɨyo ŋweagɨ́á émáyɨ́né xwɨyɨ́á bɨ osearɨmɨnɨ. Gorɨxo émáyo wáɨ́ ourɨnɨrɨ nɨrowárénapɨŋonɨ eŋagɨ nánɨ nionɨ e nerɨ́ná rɨpɨ enɨ yarɨŋárɨnɨ. Gɨ́ ámá gwɨ́ axɨ́rí imónɨgɨ́áyɨ́ “Gorɨxo émáyo naŋɨ́ rɨ́a wiiarɨnɨ?” nɨyaiwiro sɨpí dɨŋɨ́ wiaiwiarɨgɨ́ápimɨ dánɨ wierɨ́kiemeáɨmɨgɨnɨrɨ xɨ́o émáyo ourɨnɨrɨ nɨrowárénapɨŋɨ́pɨ yarɨŋárɨnɨ. E nerɨ́ná “Gorɨxo e éwɨnɨgɨnɨrɨ nɨrowárénapɨŋɨ́pɨ seáyɨ e imónɨŋɨ́pɨrɨ́anɨ?” nɨyaiwirɨ yayɨ́ tɨ́nɨ néra warɨŋárɨnɨ. \v 15 Ayɨ́ rɨpɨ seararɨŋɨnɨ, “Gorɨxo Isɨrerɨyo rɨ́wɨ́ umoŋɨ́pimɨ dánɨ ámá xwɨ́á tɨ́yo ŋweagɨ́á wínɨyɨ́ tɨ́nɨ xɨ́o nawínɨ pɨyɨ́á wɨ́rɨnɨgɨ́áyɨ́ imónɨŋagɨ́a nánɨ Isɨrerɨyo ámɨ numímɨnɨrɨ́ná ayɨ́ rɨxa xwárɨ́páyo dánɨ wiápɨ́nɨmeáɨ́áyɨ́nɨŋɨ́ imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 16 Bisɨ́kerɨ́á iwamɨ́ó nimɨxɨrɨ́ná xámɨ bɨ onɨmiápɨ nɨxerɨ ‘Rɨpɨ, ayɨ́ Gorɨxo nánɨpɨrɨnɨ.’ nɨyaiwirɨ táná nápɨ nɨpɨnɨ Gorɨxoyánɨŋɨ́ imónarɨŋɨ́pa Judayɨ́ ɨ́wiárɨ́awéwa Gorɨxoyá imónɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ rɨ́wɨ́yo imónɨgɨ́áyɨ́ enɨ axɨ́pɨ oyá imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. Íkɨ́á pɨpɨŋɨ́ wɨrí ‘Gorɨxo nánɨrírɨnɨ.’ nɨyaiwirɨ nɨtɨrɨ́náyɨ́, reŋɨ́ enɨ oyá imónɨŋɨ́pa Judayɨ́yá xiáwo írɨŋɨ́yɨ́ Gorɨxoyá imónɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ rɨ́wɨ́yo imónɨgɨ́áyɨ́ enɨ axɨ́pɨ oyá imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \v 17 E nerɨ aí ewayɨ́ xwɨyɨ́á rɨpɨ osearɨmɨnɨ, “Gorɨxo xegɨ́ Judayo rɨ́wɨ́ numorɨ́ná íkɨ́á oripɨ́ reŋɨ́nɨŋɨ́ bɨ nórearɨ émáyɨ́né —Seyɨ́né reŋɨ́ oripɨ́ ámá ɨwɨ́á urarɨgɨ́á marɨ́áɨ, oripɨ́ xegɨ́pɨ yaparɨŋɨ́pimɨ dánɨ́nɨŋɨ́ reŋɨ́ eánɨgɨ́áyɨ́nérɨnɨ. Seyɨ́né Gorɨxo nɨmearɨ wínɨyɨ́ reŋɨ́ eánɨgɨ́e seaŋwɨrárɨ́ɨ́ eŋagɨ nánɨ seyɨ́né oripɨ́ pɨpɨŋɨ́pimɨ dánɨ iniɨgɨ́ nínɨrɨ́ná Judayɨ́yá xiáwo írɨŋɨ́yo Gorɨxo naŋɨ́ wiiagɨ́pimɨ dánɨ iniɨgɨ́nɨŋɨ́ nínɨrɨ reŋɨ́ wínɨyɨ́ tɨ́nɨ píránɨŋɨ́ reŋɨ́ onarɨgɨ́árɨnɨ. \v 18 E nerɨ aiwɨ Judayo Gorɨxo rɨ́wɨ́ numorɨ́ná reŋɨ́nɨŋɨ́ óreaŋɨ́yɨ́ nánɨ wárɨxayɨ́né mimónɨpa époyɨ. Wárɨxane oimónaneyɨnɨrónáyɨ́, xámɨ píránɨŋɨ́ dɨŋɨ́ nɨyaikirorɨ re móɨ́rɨxɨnɨ, ‘Reŋene pɨpɨŋɨ́ nánɨ iniɨgɨ́ ímɨxarɨŋwámanɨ. Pɨpɨŋɨ́yɨ́ —Ayɨ́ Judayɨ́yá xiáwo írɨŋɨ́yɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ nene nánɨ iniɨgɨ́ ímɨxarɨŋɨ́rɨnɨ.’ móɨ́rɨxɨnɨ.” osearɨmɨnɨ. \p \v 19 Émá Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́áyɨ́né re nɨránáyɨ́, “Nene neaŋwɨrárɨmɨnɨrɨ nánɨ ayo óreaŋɨ́rɨnɨ.” nɨránáyɨ́, \v 20 re searɨmɨ́ɨnɨ, “Seyɨ́né ananɨ rarɨŋoɨ. Ayɨ́ Jisasomɨ dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́roarɨŋagɨ́a nánɨ óreaŋɨ́rɨnɨ. E nerɨ aí seyɨ́né enɨ píyo dánɨ marɨ́áɨ, sa dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápimɨ dánɨ óreaé seaŋwɨrárɨŋɨ́yɨ́né imónɨgɨ́áyɨ́né eŋagɨ nánɨ wá mimónɨpa ero wáyɨ́ ero éɨ́rɨxɨnɨ.” searɨmɨ́ɨnɨ. \v 21 Gorɨxo “Reŋɨ́ íkɨ́á bimɨ dánɨ nórearɨ ŋwɨrárɨŋɨ́ marɨ́áɨ, íkɨ́á ná apámɨ dánɨ eánɨŋɨ́pɨ xe oeánɨnɨ.” mɨyaiwí óreaŋɨ́ eŋagɨ nánɨ émáyɨ́né enɨ “Xe oeánɨnɨ.” mɨyaiwí axɨ́pɨ neaóreanɨgɨnɨrɨ “Wáyɨ́ éɨ́rɨxɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \v 22 Ayɨnánɨ Gorɨxo ámáyo wá nɨwianɨrɨ́ná wirɨ wikɨ́ tɨ́nɨ nɨwirɨ́ná wirɨ yarɨŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ móɨ́rɨxɨnɨ. Jisasomɨ dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́ropa nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ nikɨrɨpeaánɨrɨ nánɨŋɨ́ eánɨgɨ́áyo Gorɨxo wikɨ́ tɨ́nɨ nɨwirɨ aiwɨ émáyɨ́né wá seawianarɨnɨ. Seyɨ́né dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápimɨ dánɨ anɨŋɨ́ wá seawianɨpaxɨ́ imónɨŋánáyɨ́, ayɨ́ ananɨ wá nɨseawiaga unɨ́árɨnɨ. E mepa nerɨ́náyɨ́, seyɨ́né enɨ seawákwímo nánɨyɨ. \v 23 Reŋɨ́ óreámoŋɨ́nɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ enɨ dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́ró yarɨgɨ́ápɨ rɨxa emɨ nɨmoro dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róánáyɨ́, Gorɨxo wigɨ́ óreaŋe dánɨ ámɨ ŋwɨrárɨnɨ́árɨnɨ. Gorɨxo ananɨ ámɨ ŋwɨrárɨpaxɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 24 Émáyɨ́né Gorɨxo íkɨ́á oripɨ́ xegɨ́pɨ yaparɨŋɨ́namɨ dánɨ nórearɨ ámá aiwá omɨŋɨ́ nerɨ́ná mepa yarɨgɨ́ápa nerɨ ámáyánamɨ seaŋwɨrárɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ xegɨ́ anamɨ dánɨ óreaŋɨ́pɨ aŋɨpaxɨ́ ámɨ wigɨ́ axɨ́namɨ ŋwɨrárɨpaxɨ́ imónɨŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \s1 “Gorɨxo ámɨ Isɨrerɨyo yeáyɨ́ uyimɨxemeanɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 25 Gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, seyɨ́né “Nene dɨŋɨ́ émɨ́ saímɨ́ moŋwaénerɨnɨ.” nɨyaiwinɨro “Gorɨxo xegɨ́ Judayo anɨŋɨ́nɨ emɨ moŋɨ́rɨnɨ.” yaiwipɨ́rɨxɨnɨrɨ xwɨyɨ́á yumɨ́í imónɨŋɨ́ rɨpɨ nánɨ majɨ́á oimónɨ́poyɨnɨrɨ mɨnimónarɨnɨ. Xwɨyɨ́á yumɨ́í imónɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ rɨpɨrɨnɨ. Émá Gorɨxo ɨ́á uyamɨxɨŋɨ́yɨ́ nɨ́nɨ xɨ́o tɨ́ámɨnɨ bɨpɨ́rɨ́e nánɨ Isɨrerɨyɨ́ nápɨ dɨŋɨ́ wakɨsɨ́ niga upɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 26 E néra numáná eŋáná Gorɨxo Isɨrerɨ nɨyonɨ yeáyɨ́ uyimɨxemeanɨ́árɨnɨ. Nionɨ seararɨŋápɨ Bɨkwɨ́yo dánɨ xwɨyɨ́á nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́ rɨpiaú sopɨŋɨ́ nɨwarɨnɨ, “Éɨ́ neamínɨnɨ́o dɨ́wɨ́ Saionɨ —Dɨ́wɨ́ Saionɨyɨ rɨnɨŋɨ́pɨ Judayɨ́yá aŋɨ́ e nánɨ rɨnɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Éɨ́ neamínɨnɨ́o dɨ́wɨ́ Saionɨ ŋweaŋwaéneyáo nimónɨrɨ Jekopoyá ɨ́wiárɨ́awene uyɨ́niɨ́ yarɨŋwápɨ emɨ neawiaíkímonɨ́árɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨrɨ \v 27 ámɨ wí e “Gorɨxonɨ wigɨ́ ɨ́wɨ́ egɨ́ápɨ yokwarɨmɨ́ nɨwiirɨ́ná ‘Rɨpɨ nɨwiimɨ́árɨnɨ.’ réroárɨmɨ́ɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨrɨ eŋɨ́piaú nionɨ seararɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨrɨnɨ. \v 28 Judayɨ́ xwɨyɨ́á yayɨ́ neainɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ rɨ́wɨ́ numoro nánɨ Gorɨxomɨ sɨ́mɨ́ tɨ́nɨ wiarɨgɨ́áyɨ́ imónɨŋagɨ́a nánɨ Gorɨxo émáyɨ́né naŋɨ́ seaiiarɨnɨ. E nerɨ aí Gorɨxo wigɨ́ xiáwo írɨŋɨ́yo ɨ́á uyamɨxɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ xɨ́oyá dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyiŋɨ́yɨ́ imónɨŋoɨ. \v 29 Gorɨxo wá nɨwianɨrɨ́ná anɨpá nɨwirɨ nionɨyá oimónɨ́poyɨnɨrɨ wéyo ɨ́á numɨrɨrɨ́ná ámɨ yarápɨmɨ́ó mɨwiarɨŋo eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 30 Émáyɨ́né eŋíná Gorɨxomɨ wiaíkiagɨ́a aiwɨ agwɨ ríná Judayɨ́ xamɨŋɨ́yɨ́ wiaíkiarɨŋagɨ́a nánɨ Gorɨxo seyɨ́né ayá searɨmɨxarɨnɨ. \v 31 Judayɨ́ Gorɨxo émáyɨ́né ayá searɨmɨxarɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ́ná sɨpí dɨŋɨ́ nɨseaiaiwirɨ ámɨ xɨ́o tɨ́ámɨnɨ kɨnɨmónáná xamɨŋɨ́yo enɨ ayá urɨmɨxɨnɨ́a nánɨ émáyɨ́né wiaíkiagɨ́ápa ayɨ́ enɨ axɨ́pɨ nero xɨ́omɨ wiaíkiarɨŋoɨ. \v 32 Gorɨxo ámá nɨyonɨ Judayoranɨ, émáyoranɨ, ayá urɨmɨxɨ́ɨmɨgɨnɨrɨ “Ámá nɨ́nɨ gɨ́ maŋɨ́ nɨwiaíkiarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” nɨrárɨrɨ gwɨ́nɨŋɨ́ yárɨŋɨ́rɨnɨ. \s1 “Gorɨxo dɨŋɨ́ émɨ́ saímɨ́ moŋo eŋagɨ nánɨ yayɨ́ uméwanɨgɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 33 Gorɨxo dɨŋɨ́ émɨ́ saímɨ́ morɨ nɨjɨ́á imónɨrɨ eŋɨ́pɨ aga seáyɨ e imónɨŋagɨ nánɨ nionɨ mɨŋɨ́ sɨ́ŋá weánɨpaxɨ́rɨnɨ. Nene ámaéne dɨŋɨ́ o “E éɨmɨgɨnɨ.” nɨyaiwirɨ moŋɨ́pɨ nánɨ anɨŋɨ́ minɨ́ yarɨŋɨ́ niga nurane aí “E rɨ́a monɨ?” yaiwipaxene menɨnɨ. Nene dɨŋɨ́ o nɨmorɨ yarɨŋɨ́pɨ nánɨ anɨŋɨ́ minɨ́ “Arɨge nɨmorɨ rɨ́a yarɨnɨ?” nɨyaiwirane aí mɨ́kɨ́pɨ nánɨ xɨxenɨ dɨŋɨ́ mopaxene menɨnɨ. \v 34 Nionɨ seararɨŋápɨ Bɨkwɨ́yo dánɨ re nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨrɨnɨ, “Ámɨnáo dɨŋɨ́ moarɨŋɨ́pɨ nánɨ ámá wí nɨjɨ́á rimónɨŋoɨ? Oweoɨ. Omɨ ámá wí píránɨŋɨ́ dɨŋɨ́ ureŋwɨpegɨ́áranɨ? Oweoɨ. \v 35 Ámá gɨyɨ́ wínɨyɨ́ xámɨ wíɨ́ápɨ nánɨ xɨ́o wipaxɨ́ imónɨŋorɨnɨ? Oweoɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ nionɨ seararɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨnɨ. \v 36 Amɨpí nɨ́nɨ oyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ imónɨrɨ xegɨ́ imónɨŋɨ́pa oyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ sɨnɨ imónɨrɨ o nánɨnɨ imónɨrɨ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Nene íníná omɨ seáyɨ e numéra úwanɨgɨnɨ. “E éwanɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \c 12 \s1 “Rɨdɨyowá Gorɨxo wimónarɨŋɨ́pɨ inɨ́wanɨgɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Ayɨnánɨ gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, Gorɨxo wá neawianayarɨŋagɨ nánɨ eŋɨ́ rɨrémɨxɨ́ bɨ osearɨmɨnɨ. Naŋwɨ́ nonɨ Gorɨxo nánɨ rɨdɨyowá yárarɨgɨ́ápa sewanɨŋɨ́yɨ́né enɨ o nánɨ rɨdɨyowá sɨŋɨ́ sɨyikwɨ́ mínɨŋɨ́ xɨ́o wimónarɨŋɨ́pɨ́nɨŋɨ́ oimónaneyɨnɨróná “Negɨ́ dɨŋɨ́yo oxɨ́dɨnaneyɨ.” mɨyaiwí “Oyá dɨŋɨ́yonɨ oxɨ́daneyɨ.” nɨyaiwiro xamɨŋɨ́yɨ́né mɨnɨ winɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. E neróná Gorɨxomɨ yayɨ́ umeanɨro nánɨ epaxɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ yarɨŋoɨ. \v 2 Gorɨxomɨ mɨxɨ́darɨgɨ́áyɨ́ yarɨgɨ́ápa axɨ́pɨ mé “E éɨ́rɨxɨnɨ.” wimónarɨŋɨ́pɨ nánɨ nɨjɨ́á imónɨpɨ́rɨ nánɨ segɨ́ dɨŋɨ́ xámɨ moagɨ́ápɨ xe sɨŋɨ́ bɨ oneaimɨxɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Xe dɨŋɨ́ sɨŋɨ́ bɨ oneaimɨxɨnɨrɨ́ná xɨ́o wimónarɨŋɨ́pɨ —Apɨ awiaxɨ́ imónɨrɨ oyá sɨŋwɨ́yo dánɨ apánɨ imónɨrɨ wé rónɨŋɨ́ imónɨrɨ eŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ nánɨ ananɨ nɨjɨ́á imónɨpaxɨ́rɨnɨ. \v 3 Nionɨ Gorɨxo wá nɨnɨwianɨrɨ niiŋɨ́pimɨ dánɨ nɨyɨ́nénɨ woxɨnɨ woxɨnɨ rɨpɨ osearɨmɨnɨ, “ ‘E imónɨŋáonɨrɨ́anɨ?’ nɨyaiwinɨrɨ́ná dɨxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ nánɨ nɨmúrorɨ ‘Seáyɨ e imónɨŋáonɨrɨ́anɨ?’ mɨyaiwinɨpanɨ. ‘E imónɨŋáonɨrɨ́anɨ?’ nɨyaiwinɨrɨ́ná dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́á woxɨnɨ woxɨnɨ Gorɨxo e epaxo e epaxo oimónɨrɨ simɨxɨŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmorɨ dɨxɨ́ nepa imónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ ‘E imónɨŋáonɨrɨ́anɨ?’ yaiwinɨrɨ́ɨnɨ.” osearɨmɨnɨ. \v 4 Negɨ́ wará ná wɨrímɨ dánɨ wéranɨ, sɨkwɨ́ranɨ, bɨ bɨ inɨŋwɨnɨ. Bɨ bɨ inɨŋwápɨ tɨ́nɨ axɨ́pɨnɨ yarɨŋwámanɨ. Xɨxegɨ́nɨ yarɨŋwárɨnɨ. \v 5 E imónɨŋɨ́pa axɨ́pɨ Kiraiso tɨ́nɨ ikárɨnɨŋwaéne enɨ re imónɨŋwɨnɨ. Obaxene aiwɨ omɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋagwɨ nánɨ nɨnenenɨ axɨ́pɨ wará ná bimɨ dánɨ sɨkwɨ́ wé ayɨ́ imónɨŋɨ́pánɨŋɨ́ nimónɨrɨ ɨkwɨ́rónɨŋwɨnɨ. \v 6 Nɨnenenɨ wá neawianɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ nɨneaiirɨ́ná xɨxegɨ́nɨ e epaxɨ́ e epaxɨ́ oimónɨ́poyɨnɨrɨ neaimɨxɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ xɨxegɨ́nɨ epaxɨ́ imónɨŋwápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ oyaneyɨ. Gorɨxo xwɨyɨ́á xɨ́oyápɨ wɨ́á urókiamóɨ́rɨxɨnɨrɨ neaimɨxánáyɨ́, negɨ́ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ e éwanɨgɨnɨ. \v 7 Negɨ́ wínɨyo arɨrá wíɨ́rɨxɨnɨrɨ neaimɨxánáranɨ, wínɨyo wíwapɨyíɨ́rɨxɨnɨrɨ neaimɨxánáranɨ, \v 8 eŋɨ́ rɨrémɨxɨ́ wíɨ́rɨxɨnɨrɨ neaimɨxánáranɨ, xɨxenɨ e éwanɨgɨnɨ. Negɨ́ wínɨyo negɨ́ amɨpí nɨnowiayɨ́ inɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ neaimɨxánáyɨ́, sɨpɨ́í mɨwí éwanɨgɨnɨ. Negɨ́ wínɨyo oumeŋweápoyɨnɨrɨ neaimɨxánáyɨ́ sɨ́mɨ́ nɨxeadɨ́pénɨrane éwanɨgɨnɨ. Negɨ́ wínɨyo wá wianɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ neaimɨxánáyɨ́, kɨpɨŋɨ́ mɨyí yayɨ́ tɨ́nɨ éwanɨgɨnɨ. \s1 “Kiraiso tɨ́nɨ ikárɨnɨgɨ́áyɨ́né apɨ apɨ néra úɨ́rɨxɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 9 Segɨ́ wínɨyo dɨŋɨ́ sɨpí nɨwirɨ́ná mimónɨ́ mɨwíwapɨyipa éɨ́rɨxɨnɨ. Sɨpí imónɨŋɨ́pɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ nɨmamorɨ naŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ ɨ́á xɨrɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. \v 10 Xexɨ́xexɨrɨ́meáyɨ́ ayá rɨrɨmɨxɨ́ ninɨro píránɨŋɨ́ menarɨgɨ́ápa inɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Negɨ́ wínɨyo wéyo umeaneyɨnɨro sɨ́mɨ́ xeadɨ́pénɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. \v 11 Rɨ́wɨ́ sɨwɨ́á mɨyí nɨrɨ́kwínɨrɨ éɨ́rɨxɨnɨ. Ámɨnáomɨ nɨxɨ́dɨróná xɨ́oyá kwíyɨ́pɨ e niíɨ́rɨxɨnɨrɨ seaimɨxarɨŋɨ́pimɨ sɨŋwɨrɨ́ánɨŋɨ́ wiaxɨ́dɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. \v 12 Ámɨnáo seaiinɨ́ápɨ nánɨ dɨŋɨ́ ikwɨ́moarɨgɨ́ápimɨ dánɨ dɨŋɨ́ niɨ́á seainɨ́wɨnɨgɨnɨ. Xeanɨŋɨ́ seaímeááná xwámámɨ́ wíɨ́rɨxɨnɨ. Íníná Gorɨxomɨ rɨxɨŋɨ́ urayíɨ́rɨxɨnɨ. \v 13 Ámá Gorɨxoyá imónɨgɨ́áyɨ́ wí dɨ́wɨ́ ikeamónarɨŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ́ná segɨ́ bɨ mɨnɨ wíɨ́rɨxɨnɨ. Ámá aŋɨ́ mɨdáŋɨ́ wí seaímeááná segɨ́ aŋɨ́yo nánɨ nipemeámɨ úɨ́rɨxɨnɨ. \v 14 Ámá rɨ́mewá seaiarɨgɨ́áyo Gorɨxo naŋɨ́ wiíwɨnɨgɨnɨrɨ rɨxɨŋɨ́ urɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Ayo uramɨxɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ rɨxɨŋɨ́ murɨ́ naŋɨ́ imɨxɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ rɨxɨŋɨ́ urɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. \v 15 Ámá yayɨ́ yarɨŋagɨ́a nɨwɨnɨróná ayɨ́ tɨ́nɨ nawínɨ yayɨ́ ero ŋwɨ́ eaarɨŋagɨ́a nɨwɨnɨróná ayɨ́ tɨ́nɨ nawínɨ ŋwɨ́ earo éɨ́rɨxɨnɨ. \v 16 Segɨ́ wínɨyo nánɨ “Wɨ́o sɨpíorɨnɨ. Wɨ́o naŋorɨnɨ.” mɨyaiwipanɨ. Ná bɨnɨ axɨ́pɨnɨ móɨ́rɨxɨnɨ. “Seáyɨ e imónɨŋwaénerɨ́anɨ?” mɨyaiwinɨpa nero ámá yunɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ ananɨ gwiaumɨ́ ninɨro eméɨ́rɨxɨnɨ. “Nene dɨŋɨ́ émɨ́ saímɨ́ moŋwaénerɨ́anɨ?” mɨyaiwinɨpa éɨ́rɨxɨnɨ. \v 17 Sɨpí seaikáráná seyɨ́né enɨ xɨxe sɨpí mɨwikárɨpanɨ. Ámá nɨ́nɨ “Apɨ nerɨ́ná xɨxenɨ rɨ́a yarɨnɨ?” yaiwiarɨgɨ́ápɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmoro éɨ́rɨxɨnɨ. \v 18 Dɨŋɨ́ mɨxɨ́mɨnɨ nikwɨ́morɨ mepa éɨ́rɨxɨnɨ. Ananɨ nepaxɨ́ eŋánáyɨ́, ámá nɨ́nɨ tɨ́nɨ pɨyɨ́á nɨwɨ́rɨnɨro ŋweáɨ́rɨxɨnɨ. \v 19 Gɨ́ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ seayiŋáyɨ́né, rɨkɨkɨrɨ́ó seaikárɨ́áyo seyɨ́né enɨ “Pɨrɨ́ oumamoaneyɨ.” nɨyaiwiro mé Gorɨxo wikɨ́ rɨ́á ápiáwɨ́nɨŋɨ́ wónɨŋɨ́pɨ xe ayo wímeáwɨnɨgɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Bɨkwɨ́yo dánɨ rɨpɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ, “ ‘Rɨkɨkɨrɨ́ó yarɨgɨ́ápɨ nánɨ “Gorɨxonɨ pɨrɨ́ umamóɨmɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ. Rɨkɨkɨrɨ́ó seaikárɨ́áyɨ́né marɨ́áɨ, niɨwanɨŋonɨ pɨrɨ́ numamorɨ rɨ́nɨŋɨ́ wimɨ́árɨnɨ.’ Ámɨnáo e rɨŋɨ́rɨnɨ.” Bɨkwɨ́yo dánɨ e nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ “Sewanɨŋɨ́yɨ́né ‘Pɨrɨ́ oumamoaneyɨ.’ nɨyaiwiro xɨxe mɨwipa éɨ́rɨxɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \v 20 E mepa nero Bɨkwɨ́yo dánɨ re nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pa éɨ́rɨxɨnɨ, “Joxɨ tɨ́nɨ sɨ́mɨ́ tɨ́nɨ inarɨgɨ́áyɨ́ agwɨ́ wiarɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ́ná aiwá mɨnɨ wirɨ́ɨnɨ. Gwɨ́nɨ́ yeáyɨ́ wiarɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ́ná iniɨgɨ́ niwirɨ wirɨ́ɨnɨ. E nɨwirɨ́ná wigɨ́ sɨpí seaiarɨgɨ́ápɨ nánɨ ayá wimorɨ́ɨnɨ.” Bɨkwɨ́yo dánɨ e nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pa éɨ́rɨxɨnɨ. \v 21 Rɨkɨkɨrɨ́ó seaikárɨ́áyo xɨxe sɨpí nɨwirónáyɨ́, ayɨ́ seyɨ́né xopɨrárɨ́nɨŋɨ́ seaiarɨŋoɨ. Sewanɨŋɨ́yɨ́né pɨrɨ́ oumamoaneyɨnɨrɨ nerónáyɨ́, sewanɨŋɨ́yɨ́né samɨŋɨ́nɨŋɨ́ imɨxɨnarɨŋoɨ. Seyɨ́né e mepa nero naŋɨ́nɨ nɨwirónáyɨ́, xopɨrárɨ́nɨŋɨ́ wiarɨŋoɨ. Ayɨnánɨ sa apɨnɨ éɨ́rɨxɨnɨ. \c 13 \s1 “Gapɨmanɨ́yo sɨmaŋwɨ́yónɨŋɨ́ yeáyɨ́ wurɨ́nɨ́wanɨgɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Ámá ayɨ́ ayɨ́ gapɨmanɨ́yo sɨmaŋwɨ́yónɨŋɨ́ yeáyɨ́ wurɨ́nɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Gapɨmanɨ́ wí nimónɨróná wigɨ́ dɨŋɨ́yo dánɨ imónarɨgɨ́ámanɨ. Gorɨxoyá dɨŋɨ́yo dánɨ imónarɨgɨ́árɨnɨ. O xe oimónɨ́poyɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnarɨŋɨ́yɨ́nɨ gapɨmanɨ́yɨ́ imónarɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 2 Ayɨnánɨ gapɨmanɨ́yo ámá gɨyɨ́ wiaíkianɨro nerɨ́náyɨ́, ayɨ́ Gorɨxo “E oimónɨ́poyɨ.” yaiwiŋɨ́pɨ enɨ pɨ́rɨ́ rakianɨro yarɨŋoɨ. Ámá e éɨ́áyɨ́ rɨ́á meaárɨnanɨro yarɨŋoɨ. \v 3 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. Gorɨxo gapɨmanɨ́ nimónɨro seameŋweagɨ́áyɨ́ naŋɨ́ yarɨgɨ́áyo eŋɨ́ óɨ́ wimɨxɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ wimɨxɨŋɨ́manɨ. Sɨpí yarɨgɨ́áyo eŋɨ́ óɨ́ wimɨxɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ wimɨxɨŋɨ́rɨnɨ. “Neameŋweagɨ́áyɨ́ nánɨ wáyɨ́ mepa oemɨnɨ.” nɨseaimónɨrɨ́náyɨ́, naŋɨ́nɨ erɨ́ɨnɨ. E yarɨŋagɨ́a sɨŋwɨ́ nɨseanɨrɨ́náyɨ́, yayɨ́ seamepɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 4 Seameŋweagɨ́áyɨ́ Gorɨxo seyɨ́né naŋɨ́ seaiíɨ́rɨxɨnɨrɨ wimɨxɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. E nerɨ aiwɨ seyɨ́né sɨpí nerɨ́náyɨ́, eŋɨ́ óɨ́ erɨ́ɨnɨ. Gapɨmanɨ́yɨ́ kikiɨ́á éwanɨgɨnɨrɨ iwaŋɨ́ ɨ́á rɨxɨrɨŋoɨ? Oweoɨ, Gorɨxo sɨpí néra warɨgɨ́áyɨ́ re oyaiwípoyɨnɨrɨ, “O nene nánɨ wikɨ́ wónɨŋagɨ nánɨ gapɨmanɨ́yɨ́ pɨrɨ́ e rɨ́a neamamoarɨŋoɨ?” oyaiwípoyɨnɨrɨ seameŋweagɨ́áyɨ́ sɨpí yarɨgɨ́áyo pɨrɨ́ umamóɨ́rɨxɨnɨrɨ wimɨxɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 5 Ayɨnánɨ nene ayo sɨmaŋwɨ́yónɨŋɨ́ yeáyɨ́ wurɨ́nɨ́wanɨgɨnɨ. “Pɨrɨ́ mɨneamamopa epɨ́rɨ́a nánɨnɨ sɨmaŋwɨ́yónɨŋɨ́ yeáyɨ́ wurɨ́nɨ́wanɨgɨnɨ.” marɨ́áɨ, “Nene wonɨ wonɨ negɨ́ yarɨŋwápɨ nánɨ nɨyaiwinɨrɨ́ná ‘Ayo sɨmaŋwɨ́yónɨŋɨ́ nɨwurɨ́nɨrɨ́ná, apánɨ yarɨŋwɨnɨ.’ yaiwianɨ́wá nánɨ enɨ sɨmaŋwɨ́yónɨŋɨ́ yeáyɨ́ wurɨ́nɨ́wanɨgɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \v 6 “Apánɨ rɨ́a yarɨŋwɨnɨ?” yaiwianɨ́wá nánɨ enɨ gapɨmanɨ́yo nɨgwɨ́ takisɨ́ nánɨ mɨnɨ wiarɨŋwárɨnɨ. Gorɨxo neameŋweáɨ́rɨxɨnɨrɨ wimɨxɨŋowa píránɨŋɨ́ neameŋweaanɨro nánɨ anɨŋɨ́ minɨ́ yarɨŋagɨ́a nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 7 Seameŋweagɨ́á gɨyo pí pí mɨnɨ wipaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ ananɨ mɨnɨ wíɨ́rɨxɨnɨ. Takisɨ́ nánɨ pí pí nɨgwɨ́ wipɨ́rɨ́a nánɨ imónɨgɨ́áyo sa ananɨ mɨnɨ wíɨ́rɨxɨnɨ. Sɨmaŋwɨ́yónɨŋɨ́ yeáyɨ́ wurɨ́nɨpɨ́rɨ́a nánɨ imónɨgɨ́áyo e wurɨ́nɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Wé íkwiaŋwɨ́yo umepɨ́rɨ́a nánɨ imónɨgɨ́áyo e uméɨ́rɨxɨnɨ. \s1 “Wínɨyo dɨŋɨ́ sɨpí nɨwirɨ́ná ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ yarɨŋoɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 8 Seyɨ́né ɨ́wɨ́ éɨ́ápimɨ dánɨ “Nɨgwɨ́ neaiapeɨ.” searɨpaxɨ́yɨ́né mimónɨpa éɨ́rɨxɨnɨ. Apɨ mimónɨ́ “Dɨŋɨ́ sɨpí neaiɨ.” searɨpaxɨ́pɨnɨ imónɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Pí nánɨ marɨ́áɨ, ámá wo wíyo dɨŋɨ́ sɨpí nɨwirɨ́ná ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ yarɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 9 Bɨkwɨ́yo dánɨ rɨpɨ rɨpɨ rɨnɨŋɨ́yɨ́, “Meánɨgɨ́áyɨ́né wí tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ minɨpanɨ. Nɨwiápɨ́nɨmearɨ ámá mɨpɨkipanɨ. Ɨ́wɨ́ mɨmeapanɨ. Amɨpí wayá nánɨ sɨŋwɨ́ ɨ́wɨ́ mɨwɨnɨpanɨ.” apɨ apɨ rɨnɨŋɨ́yɨ́ tɨ́nɨ sekaxɨ́ ámɨ bɨ enɨ rɨnɨŋɨ́ eŋánáyɨ́, nɨ́nɨ nawínɨ nɨkwierorɨ́ná sekaxɨ́ ná bimɨnɨ, Jisaso “Jɨwanɨŋoxɨ nánɨ dɨŋɨ́ sɨpí inarɨŋɨ́pa ámá wíyo nánɨ dɨŋɨ́ sɨpí wíɨrɨxɨnɨ.” rɨŋɨ́pimɨ ɨkwɨkwɨ́rɨ́ inɨŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 10 Ámá wo womɨ nepa dɨŋɨ́ sɨpí nɨwirɨ́ná sɨpí bɨ wiarɨŋɨ́manɨ. Ayɨnánɨ “Ámá wigɨ́ wínɨyo dɨŋɨ́ sɨpí nɨwirɨ́náyɨ́, ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́yɨ́ tɨ́nɨ xɨxenɨ yarɨŋoɨ.” seararɨŋɨnɨ. \s1 “Jisaso weapɨnɨ́áyi aŋwɨ e eŋagɨ nánɨ píránɨŋɨ́ éwanɨgɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 11 Rɨpɨ enɨ osearɨmɨnɨ. Agwɨ ríná nene ŋweaŋwáíná nánɨ seyɨ́né nɨjɨ́á imónɨŋoɨ. Sɨ́á Kiraiso nɨweapɨrɨ yeáyɨ́ neayimɨxemeanɨ́áyi nene dɨŋɨ́ iwamɨ́ó wɨkwɨ́róáná ná jɨ́amɨ imónɨŋɨ́pa sɨnɨ e mimónɨŋagɨ nánɨ sá wegɨ́áyɨ́né wiápɨ́nɨmeapaxíná rɨxa rínárɨnɨ. \v 12 Sɨ́á nɨyiga núɨsáná rɨxa wɨ́á nókía warɨŋɨ́pa sɨ́á nene xwɨ́á tɨ́yo ŋweanɨ́wá nánɨ imónɨŋɨ́yɨ́ rɨxa nóra warɨnɨ. Kiraiso weapɨnɨ́a nánɨ aŋwɨ e imónɨŋagɨ nánɨ ámá aikɨ́ nɨrɨ́rɨrɨ tarɨgɨ́ápa amɨpí sɨpí árɨ́wɨyíná yarɨgɨ́ápɨ pɨ́nɨ wiárɨrane ámá mɨxɨ́ nánɨ ikɨ́narɨgɨ́ápa amɨpí naŋɨ́ ikwáwɨyíná yarɨgɨ́ápɨ ɨ́á xɨrɨrane oyaneyɨ. \v 13 Ámá ikwáwɨyíná píránɨŋɨ́ yarɨgɨ́ápa neranéná papɨkɨ́ erane uyɨ́niɨ́ erane mepa éwanɨgɨnɨ. Ámá wí tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ inɨrane iyɨ́ ede dánɨ onarɨgɨ́ápɨ monɨpa éwanɨgɨnɨ. Xeanɨŋɨ́ rɨnɨmerane sɨpí dɨŋɨ́ yaiwinɨrane mepa éwanɨgɨnɨ. \v 14 E mepa nerane negɨ́ Ámɨná Jisasɨ Kiraiso wimónarɨŋɨ́pɨ aikɨ́nɨŋɨ́ nɨyínɨrane ɨ́wɨ́ nánɨ ɨ́eapá neainarɨŋɨ́pɨ yanɨ nánɨ wí dɨŋɨ́ mɨmopa éwanɨgɨnɨ. \c 14 \s1 “Sérɨxɨ́meáyo xwɨyɨ́á numearɨro ‘Sɨpí yarɨŋoɨ.’ murɨpanɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Ámá Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ́ná wigɨ́ dɨŋɨ́ samɨŋɨ́ nɨwero ududɨ́ nɨwinɨro “Apɨ nerɨ́náyɨ́, Gorɨxo negɨ́ yarɨŋwápɨ nánɨ yayɨ́ enɨrɨ́enɨŋoɨ?” yaiwinarɨgɨ́áyo seyɨ́né ananɨ umímɨnɨ́poyɨ. Ayɨ́ tɨ́nɨ xwɨyɨ́á xɨmɨxɨmɨ́ inɨpɨ́rɨ nánɨ umímɨnɨpɨ́rɨ nánɨ mɨseararɨŋɨnɨ. Ŋaŋɨ́nɨ nero umímɨnɨpɨ́rɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 2 Ámá Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ́ná wigɨ́ dɨŋɨ́ eŋɨ́ neánɨro wí ududɨ́ mɨwinɨpa nero “Apɨ nerɨ́náyɨ́, Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ ananɨ yarɨŋwɨnɨ.” yaiwinarɨgɨ́áyɨ́ pí pí reaxɨ́ winɨ́ɨ́pɨ ananɨ narɨgɨ́árɨnɨ. Ámá Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ́ná wigɨ́ dɨŋɨ́ samɨŋɨ́ wearɨgɨ́áyɨ́ naŋwɨ́ mɨnɨ́ aiwánɨ narɨgɨ́árɨnɨ. \v 3 Ámá “Pí pí reaxɨ́ winɨ́ɨ́pɨ ananɨ nɨpaxɨ́rɨnɨ.” nɨyaiwiro narɨgɨ́áyɨ́ ámá “Naŋwɨ́ nɨnɨpaxɨ́manɨ.” nɨyaiwiro mɨnarɨgɨ́áyo peayɨ́ mɨwianɨpa oépoyɨ. Ámá naŋwɨ́ mɨnarɨgɨ́áyɨ́ enɨ pí pí reaxɨ́ winɨ́ɨ́pɨ ananɨ narɨgɨ́áyo xwɨyɨ́á numearɨro “Nɨpɨkwɨnɨ mɨyarɨŋoɨ.” murɨpa oépoyɨ. Ayo Gorɨxo rɨxa umímɨnɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 4 Pí pí ananɨ narɨgɨ́áyo xwɨyɨ́á numearɨro “Nɨpɨkwɨnɨ mɨyarɨŋoɨ.” urarɨgɨ́á gɨyɨ́né ámá woyá xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyo xwɨyɨ́á numearɨranénáyɨ́, “Apánɨ yarɨŋwɨnɨ.” rɨseaimónarɨnɨ? Oweoɨ, xwɨyɨ́á numearɨrɨ́ná “Sɨpí yarɨŋoɨ.” urɨrɨ numímɨnɨrɨ “Ananɨ yarɨŋoɨ.” urɨrɨ epaxo ná wonɨ wigɨ́ bosɨworɨnɨ. Ayɨ́ naŋwɨ́ nɨnɨrɨ́náranɨ, mɨnɨpa nerɨ́náranɨ, wigɨ́ bosɨwo —O Ámɨná Gorɨxorɨnɨ. Oyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ xɨ́omɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́róa upaxɨ́ eŋagɨ nánɨ o ananɨ umímɨnɨnɨ́árɨnɨ. \p \v 5 Ámá wí “Sɨ́á ayi wí tɨ́nɨ xɨxenɨ mimónɨnɨ. Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ ayá tɨ́ŋɨ́yi rɨ́a imónɨnɨ?” yaiwiarɨgɨ́árɨnɨ. Wí “Sɨ́á wɨyi seáyɨ e mimónɨ́ nɨ́nɨ Gorɨxomɨ yayɨ́ umeanɨ́wá nánɨ apánɨ rɨ́a imónɨnɨ?” yaiwiarɨgɨ́árɨnɨ. Ámá ayɨ́ ayɨ́ “Sɨ́á wɨyi seáyɨ e imónɨŋɨ́ranɨ? Nɨ́nɨ axɨ́pɨ imónɨŋɨ́ranɨ?” nɨyaiwirɨ́ná “Nionɨ e rɨyaiwiarɨŋɨnɨ?” nɨyaiwirɨ ipɨmónɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. \v 6 Ámá “Sɨ́á ayi seáyɨ e imónɨŋɨ́yirɨ́anɨ?” nɨyaiwiro xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ Ámɨnáo nene yarɨŋwápɨ nánɨ yayɨ́ owinɨnɨrɨ nánɨ e yarɨgɨ́árɨnɨ. Ámá pí pí reaxɨ́ winɨ́ɨ́pɨ narɨgɨ́áyɨ́ enɨ Ámɨnáo nene yarɨŋwápɨ nánɨ yayɨ́ owinɨnɨrɨ nánɨ narɨgɨ́árɨnɨ. Ayɨ́ ananɨ nɨnɨróná wigɨ́ narɨgɨ́ápɨ nánɨ Ámɨnáomɨ yayɨ́ wiarɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Ámá naŋwɨ́ mɨnarɨgɨ́áyɨ́ enɨ Ámɨnáo nene yarɨŋwápɨ nánɨ yayɨ́ owinɨnɨrɨ nánɨ “Apɨ mɨnɨpa oyaneyɨ.” nɨyaiwiro xɨ́darɨgɨ́árɨnɨ. Ayɨ́ enɨ wigɨ́ narɨgɨ́ápɨ nánɨ Gorɨxomɨ yayɨ́ wiarɨgɨ́árɨnɨ. \v 7 Ayɨ́ rɨpɨ seararɨŋɨnɨ. Negɨ́yɨ́ wo xɨ́omɨnɨ yayɨ́ winɨnɨ nánɨ sɨŋɨ́ ŋweapaxɨ́manɨ. Xɨ́omɨnɨ yayɨ́ winɨnɨ nánɨ “Opémɨnɨ.” yaiwipaxɨ́manɨ. \v 8 Nene sɨnɨ sɨŋɨ́ nɨŋwearɨ́ná ayɨ́ Ámɨnáo nene yarɨŋwápɨ nánɨ yayɨ́ owinɨnɨrɨ yarɨŋwárɨnɨ. Pí pí nerɨ́ná Ámɨnáo yayɨ́ owinɨnɨrɨ yarɨŋwárɨnɨ. Nɨperɨ́ná enɨ yayɨ́ owinɨnɨrɨ pearɨŋwárɨnɨ. Ayɨnánɨ nene nɨperɨ́náranɨ, sɨnɨ sɨŋɨ́ nɨŋwearɨ́náranɨ, newanɨŋene yayɨ́ inanɨ́wanɨrɨ mé sa Ámɨnáo yayɨ́ winɨnɨ́a nánɨ éwanɨgɨnɨ. \v 9 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. Kiraiso ámá pegɨ́áyo tɨ́nɨ mɨpé sɨnɨ sɨŋɨ́ ŋweagɨ́áyo tɨ́nɨ wigɨ́ Ámɨnáo imónɨmɨ́ánɨrɨ rɨxa nɨperɨ ámɨ wiápɨ́nɨmeaŋɨ́ eŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 10 Kiraiso ámá nɨyɨ́yá Ámɨnáonɨ imónɨ́ɨmɨgɨnɨrɨ nɨperɨ wiápɨ́nɨmeaŋɨ́ aí dɨŋɨ́ samɨŋɨ́ wegɨ́áyɨ́né pí nánɨ segɨ́ sérɨxɨ́meá dɨŋɨ́ eŋɨ́ eánɨŋɨ́ tɨ́gɨ́áyo xwɨyɨ́á numearɨro “Sɨpí yarɨŋoɨ.” urarɨŋoɨ? Dɨŋɨ́ eŋɨ́ eánɨŋɨ́ tɨ́gɨ́áyɨ́né enɨ pí nánɨ segɨ́ sérɨxɨ́meá dɨŋɨ́ samɨŋɨ́ wegɨ́áyo peayɨ́ wianarɨŋoɨ? Gorɨxo ámá nɨyonɨ xwɨrɨxɨ́ umenɨ́áyi nɨnenenɨ neamenɨ́á eŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 11 Bɨkwɨ́yo dánɨ re nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ, “Ámɨnáo re rɨŋɨ́rɨnɨ, ‘Anɨŋɨ́ nonɨ́ ŋweaŋáonɨ, niɨwanɨŋonɨ imónɨŋápimɨ dánɨ seararɨŋɨnɨ. Ámá nɨ́nɨ Gorɨxonɨ nánɨ xómɨŋɨ́ nɨyɨkwiróná yayɨ́ nɨnɨmero woákɨ́kɨ́ nɨniróná “Nɨyonɨ nánɨ Ámɨnáoxɨ, ayɨ́ joxɨrɨnɨ.” nɨrɨpɨ́rɨ́árɨnɨ.’ Ámɨnáo e rɨŋɨ́rɨnɨ.” Bɨkwɨ́yo dánɨ e nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ “Ámá nɨnenenɨ xwɨrɨxɨ́ neamenɨ́árɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \v 12 Ayɨnánɨ nene nɨjɨ́á re imónɨŋwɨnɨ. Pí pí newanɨŋene eŋwápɨ nánɨ Gorɨxo xwɨrɨxɨ́ neamearɨ́ná “Ayɨ́ apɨ nánɨ e eŋwárɨnɨ. E eŋwárɨnɨ.” nura wanɨ́wárɨnɨ. \s1 “Sérɨxɨ́meáyo óreámioapaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ mɨwíwapɨyipanɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 13 Ámá nɨyonɨ xwɨrɨxɨ́ umenɨ́o, ayɨ́ Gorɨxo eŋagɨ nánɨ Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roŋwaéne xwɨyɨ́á xɨxe nɨmearɨnɨrane “Nɨpɨkwɨnɨ mɨyarɨŋoɨ.” rɨnarɨŋwápɨ sɨnɨ mɨrɨnɨpa nerane dɨŋɨ́ píránɨŋɨ́ re neyírorɨ éwanɨgɨnɨ, “Negɨ́ nɨrɨxɨ́meá sɨpí epɨ́rɨxɨnɨrɨ nikɨrɨpeaánɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨranɨ, nóreámioapaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨranɨ, bɨ mɨwíwapɨyipa éwanɨgɨnɨ.” Dɨŋɨ́ e neyírorɨ éwanɨgɨnɨ. \v 14 Nionɨ Ámɨná Jisaso tɨ́nɨ ikárɨnɨŋápimɨ dánɨ nɨjɨ́á nimónɨrɨ dɨŋɨ́ re nɨyaiwirɨ nipɨmónɨnɨ, “Pí pí ámá narɨgɨ́ápɨ nɨnɨrɨ́ná bɨ piaxɨ́ weánɨpaxɨ́ menɨnɨ.” nɨyaiwirɨ nipɨmónɨnɨ. E nerɨŋɨ́ aí ámá “Apɨ nɨnɨrɨ́ná piaxɨ́ neánɨpaxɨ́rɨ́anɨ?” yaiwiarɨgɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ ayɨ́nɨ aiwá apɨ piaxɨ́ weánɨpaxɨ́ imónɨnɨ. \v 15 Segɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ “Apɨ ananɨ nɨpaxɨ́pɨrɨnɨ.” nɨyaiwiro nɨnɨróná wíwapɨyarɨgɨ́ápimɨ dánɨ sérɨxɨ́meá axɨ́pɨ nemáná “Sɨpí imónɨŋɨ́pɨ nɨ́áonɨrɨ́anɨ?” nɨyaiwirɨ xwɨrɨ́á nikɨxénɨrɨ́náyɨ́, “Ayo sɨnɨ dɨŋɨ́ sɨpí nɨwirane píránɨŋɨ́ umearɨŋwɨnɨ.” rɨseaimónarɨnɨ? Kiraiso yeáyɨ́ uyimɨxemeámɨ́ánɨrɨ upeiŋɨ́ eŋagɨ nánɨ sérɨxɨ́meáyo segɨ́ narɨgɨ́ápimɨ dánɨ xwɨrɨ́á mɨwikɨxepanɨ. \v 16 Ayɨnánɨ segɨ́ “Ananɨ nɨpaxɨ́pɨrɨnɨ.” nɨyaiwirɨ narɨgɨ́ápimɨ sérɨxɨ́meá wí nɨseaxɨ́dɨro axɨ́pɨ nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ piaxɨ́ nɨweánɨrɨ́náyɨ́, ámá wí segɨ́ yarɨgɨ́ápɨ nánɨ “Ayɨ́ sɨpí imónɨŋɨ́pɨ yarɨŋoɨ.” rɨpɨ́rɨxɨnɨrɨ apɨ e mepanɨ. \v 17 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. Gorɨxo, xwioxɨ́yo páwianɨ́wáomɨ ínɨmɨ nɨwurɨ́nɨranéná ayɨ́ xwɨyɨ́á iniɨgɨ́ tɨ́nɨ aiwá tɨ́nɨ nánɨ “Apɨ nɨpaxɨ́rɨnɨ. Apɨ mɨnɨpaxɨ́rɨnɨ.” ranɨ́wá nánɨ ínɨmɨ wurɨ́narɨŋwámanɨ. Ayɨ́ wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ xɨ́dɨrane ámá tɨ́nɨ pɨyɨ́á wɨ́rɨnɨrane kwíyɨ́ Gorɨxoyápimɨ dánɨ dɨŋɨ́ niɨ́á neainɨrɨ yanɨ́wá nánɨ ínɨmɨ wurɨ́narɨŋwárɨnɨ. \v 18 Ámá e nero Kiraisomɨ xɨ́darɨgɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ Gorɨxo “Ayɨ́ apánɨ yarɨŋoɨ.” yaiwirɨ ámá “Ayɨ́ mɨmɨwiáró xɨxenɨ yarɨŋoɨ.” rɨro yarɨgɨ́áyɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 19 Ayɨnánɨ “Nene yarɨŋwápimɨ dánɨ ámá nɨwayɨrónɨro ŋwearo wigɨ́ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápɨ yóɨ́ imónɨro epaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨnɨ oyaneyɨ.” nɨyaiwiro xaíwɨ́ ɨ́á xɨrɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. \v 20 Aiwá segɨ́yɨ́ wí “Ŋwɨ́árɨnɨ.” yaiwiarɨgɨ́ápɨ nɨnɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ Gorɨxo emɨnɨrɨ yarɨŋɨ́pɨ mɨpɨneamónɨŋɨ́ oyaneyɨ. Pí pí ámá narɨgɨ́ápɨ Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ ananɨ nɨpaxɨ́ imónɨŋagɨ aí ámá bɨ nɨnɨrɨ wíyo óreámioanɨrɨ wimɨxáná ayɨ́ sɨpí yarɨnɨ. \v 21 Naŋwɨ́ nɨnɨrɨ́náranɨ, iniɨgɨ́ wainɨ́ nɨnɨrɨ́náranɨ, pí pí nerɨ́ná apimɨ dánɨ segɨ́ sérɨxɨ́meá óreámioapaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ mepa nerónáyɨ́, ayɨ́ naŋɨ́ yarɨŋoɨ. \v 22 Seyɨ́né woxɨnɨ woxɨnɨ Gorɨxo sɨŋwɨ́ ranɨŋe dánɨ “Iniɨgɨ́ wainɨ́ tɨ́nɨ naŋwɨ́ tɨ́nɨ nánɨ emɨ́ápɨ nánɨ e ipɨ rɨyaiwiŋɨnɨ?” nɨyaiwiro ipɨmónɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Ámá iniɨgɨ́ wainɨ́ tɨ́nɨ naŋwɨ́ tɨ́nɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨyaikirómáná “E nerɨ́ná ayɨ́ ananɨrɨnɨ.” yaiwinarɨgɨ́ápɨnɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ wigɨ́ dɨŋɨ́pɨ “Nionɨ sɨpínɨ yarɨŋɨnɨ.” mɨyaiwinɨpa yarɨŋagɨ́a nánɨ yayɨ́ winarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 23 E nerɨ aiwɨ ámá wigɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ “Nionɨ apɨ nɨnɨrɨ́ná Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋáná rɨ́a narɨŋɨnɨ?” yaiwinarɨgɨ́ápɨ nɨwiaíkínɨrɨ nerɨ́náyɨ́, wigɨ́ dɨŋɨ́yo dánɨ “Sɨpí rɨ́a yarɨŋɨnɨ?” yaiwinarɨgɨ́árɨnɨ. Ayɨ́ “E nerɨ́ná apánɨrɨnɨ.” yaiwinarɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mé nɨwiaíkínɨrɨ nánɨ wigɨ́ dɨŋɨ́pimɨ dánɨ “Nionɨ sɨpínɨ yarɨŋɨnɨ.” yaiwinarɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. “Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ ayɨ́ e ananɨ epaxenerɨnɨ.” mɨyaiwinɨ́ eŋɨ́pɨ arɨ́kí nerɨ́náyɨ́, ayɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨŋoɨ. \c 15 \s1 “Negɨ́ neaimónarɨŋɨ́pimɨnɨ mɨxɨ́dɨnɨ́ wínɨyɨ́ wimónarɨŋɨ́pimɨ enɨ xɨdɨ́wanɨgɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Nene Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́roranéná dɨŋɨ́ eŋɨ́ eánɨŋɨ́ tɨ́ŋwaéne negɨ́ neaimónarɨŋɨ́pɨ nánɨnɨ mɨxɨ́dɨnɨ́ re yaiwíwanɨgɨnɨ, “Ámá Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́roro aí wigɨ́ dɨŋɨ́ samɨŋɨ́ wegɨ́áyɨ́ amɨpí Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ ananɨ epaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ nánɨ ududɨ́ nero ‘Nepa e epaxɨ́manɨ.’ nɨyaiwiro xɨ́darɨgɨ́áyɨ́rɨ́anɨ?” nɨwiaiwimáná nɨyunɨrane éwanɨgɨnɨ. \v 2 E neranéná nene dɨŋɨ́ samɨŋɨ́ wegɨ́áyo naŋɨ́ wiiarɨŋwápimɨ dánɨ sɨ́kɨ́kɨ́ oomɨxaneyɨnɨrɨ wigɨ́ yayɨ́ winɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pimɨ xɨ́dɨ́wanɨgɨnɨ. \v 3 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. Kiraiso aí xegɨ́ wimónarɨŋɨ́pimɨnɨ mɨxɨ́dɨnɨ́ xɨ́o Gorɨxomɨ urɨŋɨ́pɨ nánɨ Bɨkwɨ́yo re nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pa, “Ámá joxɨ ikayɨ́wɨ́ rɨmeararɨgɨ́ápɨ ayɨ́ nionɨ enɨ nɨrɨ́árɨnɨ.” Bɨkwɨ́yo dánɨ apɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pa Gorɨxo wimónarɨŋɨ́pimɨnɨ xɨ́dɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ re seararɨŋɨnɨ, “Negɨ́ neaimónarɨŋɨ́pimɨ mɨxɨ́dɨnɨ́ dɨŋɨ́ samɨŋɨ́ wegɨ́áyɨ́ wimónarɨŋɨ́pimɨ xɨ́dɨ́wanɨgɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \v 4 Xwɨyɨ́á eŋíná Bɨkwɨ́yo nɨrɨrɨ eagɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ nene ɨ́á nɨroranéná éwapɨ́nɨ́wanɨgɨnɨrɨ eagɨ́árɨnɨ. Ɨ́á nɨroranéná anɨŋɨ́ minɨ́ xɨ́dɨpaxɨ́ imónɨrane dɨŋɨ́ sɨxɨ́ ínɨrane eŋwápimɨ dánɨ dɨŋɨ́ Gorɨxo neaiinɨ́ápɨ nánɨ ikwɨ́móɨ́rɨxɨnɨrɨ eagɨ́árɨnɨ. \v 5 “Gorɨxo —O ámá dɨŋɨ́ sɨxɨ́ ínɨro xɨ́omɨ anɨŋɨ́ minɨ́ xɨ́dɨro epɨ́rɨ nánɨ ananɨ wimɨxarɨŋorɨnɨ. O seyɨ́né ‘Kiraisɨ Jisaso eŋɨ́pa nerane oxɨ́daneyɨ.’ nɨyaiwiróná dɨŋɨ́ axɨ́pɨnɨ xɨrɨro nawínɨ nimónɨmáná píránɨŋɨ́ ŋwearo éɨ́rɨxɨnɨrɨ seaimɨxɨ́wɨnɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \v 6 “Seyɨ́né dɨŋɨ́ axɨ́pɨnɨ tɨ́gɨ́áyɨ́né nimónɨro nánɨ maŋɨ́ ná bámɨ dánɨ́nɨŋɨ́ nɨrɨro omɨ —O negɨ́ Ámɨná Jisasɨ Kiraisomɨ xanorɨnɨ. Omɨ seáyɨ e uméɨ́rɨxɨnɨrɨ e seaimɨxɨ́wɨnɨgɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \s1 “Kiraiso ‘Émáyo enɨ yeáyɨ́ uyimɨxemeáɨmɨgɨnɨ.’ yaiwiŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ e eŋɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 7 Ayɨnánɨ Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwaéne yarɨŋwápimɨ dánɨ ámá Gorɨxomɨ seáyɨ e umepɨ́rɨ́a nánɨ “Kiraiso neamímɨnɨŋɨ́pa negɨ́ wínɨyo enɨ oumímɨnaneyɨ.” nɨyaiwirane xɨxe mímɨnɨ́wanɨgɨnɨ. \v 8 Nionɨ seararɨŋápɨ, ayɨ́ rɨpɨrɨnɨ. Kiraiso “Gorɨxo dɨŋɨ́ uŋwɨrárɨpaxɨ́ imónɨŋorɨ́anɨ?” yaiwinɨrane “Arɨ́owamɨ Gorɨxo wigɨ́ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ ‘Nɨseaiimɨ́árɨnɨ.’ réroárɨŋɨ́pɨ xɨxenɨ neaiiŋɨ́rɨ́anɨ?” yaiwinɨrane yanɨ́wá nánɨ xɨ́o iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó wákwínɨŋwaéneyá inókínɨŋɨ́ nimónɨrɨ arɨrá neaiŋɨ́rɨnɨ. \v 9 Judayene arɨrá neaiŋɨ́nɨ marɨ́áɨ, émáyɨ́ enɨ Gorɨxo wá nɨwianɨrɨ wiŋɨ́ eŋagɨ nánɨ xɨ́omɨ yayɨ́ uméɨ́rɨxɨnɨrɨ ayo enɨ Kiraiso arɨrá wiŋɨ́rɨnɨ. Émáyɨ́ nánɨ nionɨ seararɨŋápɨ Bɨkwɨ́yo nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́ tɨyɨ́ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. Wí e ayɨ́ re nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ, “Ayɨnánɨ ámá émáyɨ́ arɨ́á egɨ́e dánɨ Gorɨxoxɨ nánɨ woákɨ́kɨ́ wirɨ dɨxɨ́ yoɨ́ nɨrɨrɨ́ná soŋɨ́yo dánɨ rɨrɨ emɨ́árɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ. \v 10 Ámɨ wí e enɨ re nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ, “Émáyɨ́né Gorɨxo xegɨ́ Judayɨ́ tɨ́nɨ yayɨ́ éɨ́rɨxɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ. \v 11 Ámɨ wí e enɨ re nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ, “Émáyɨ́né nɨyɨ́nénɨ Ámɨnáomɨ yayɨ́ uméɨ́rɨxɨnɨ. Ámá nɨmɨnɨ ŋweagɨ́áyɨ́ nɨ́nɨ yayɨ́ uméɨ́rɨxɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ. \v 12 Ámɨ wɨ́á rókiamoagɨ́ Aisaiao nɨrɨrɨ eaŋɨ́pimɨ enɨ re nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ, “Xiáwo Jesioyá piaxɨ́yo dánɨ wo niwiarorɨ́ná mɨxɨ́ ináyɨ́ nimónɨrɨ émáyo umeŋweanɨ́árɨnɨ. Émáyɨ́ dɨŋɨ́ ‘Píránɨŋɨ́ neaiinɨ́o, ayɨ́ orɨ́anɨ?’ nɨyaiwiro wikwɨ́mopɨ́rɨ́árɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 13 “Gorɨxo —O ámá dɨŋɨ́ ‘O naŋɨ́ e neaiinɨ́árɨ́anɨ?’ nɨyaiwiro wikwɨ́moarɨgɨ́ápɨ nánɨ wimɨxarɨŋorɨnɨ. O seyɨ́né xɨ́omɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ́ná dɨŋɨ́ niɨ́á seainɨrɨ nɨwayɨrónɨro ŋwearo epɨ́rɨ́a nánɨ xwapɨ́ ayá wí seaiíwɨnɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ. Seyɨ́né eŋɨ́ eánɨŋɨ́ oyá kwíyɨ́pɨ eŋɨ́ sɨxɨ́ seaeámɨxɨŋɨ́pimɨ dánɨ “Gorɨxo e neaiinɨ́árɨ́anɨ?” nɨyaiwiro dɨŋɨ́ nɨwikwɨ́morɨ́ná ayá wí wikwɨ́móɨ́rɨxɨnɨrɨ “Gorɨxo apɨ seaiíwɨnɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \s1 Poro xɨ́o émáyo wáɨ́ urɨméɨ́pɨ nánɨ yayɨ́ winɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 14 Gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, nionɨ enɨ seyɨ́né nánɨ dɨŋɨ́ re nɨseaiaiwirɨ nipɨmónɨnɨ, “Ayɨ́ wigɨ́ wínɨyo naŋɨ́ wiipaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ nánɨ nɨjɨ́á imónɨro wiwɨnɨ xɨxe éwapɨ́nɨpaxɨ́ imónɨro egɨ́áyɨ́ eŋagɨ nánɨ wínɨyo naŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ onɨmiápɨ bɨ mɨwií xwapɨ́ ayá wí nɨwiia warɨgɨ́árɨnɨ.” nɨseaiaiwirɨ nipɨmónɨnɨ. \v 15 E nɨsearɨrɨ aí seyɨ́né xwɨyɨ́á bɨ bɨ dɨŋɨ́ seaimómɨ nánɨ payɨ́ rɨna neáa nurɨ́ná ayá igigɨ́ mé nɨrɨrɨ eáárɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Gorɨxo wá nɨnɨwianɨrɨ \v 16 Kiraisɨ Jisaso nánɨ émáyo wáɨ́ urɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ nɨrɨ́peaŋɨ́rɨnɨ. Émáyɨ́ xegɨ́ kwíyɨ́ ámá xɨ́oyá wimɨxarɨŋɨ́pimɨ dánɨ aiwá peaxɨ́ tɨnɨŋɨ́ Gorɨxo wimónarɨŋɨ́pɨ́nɨŋɨ́ oimónɨ́poyɨnɨrɨ nionɨ ámá apaxɨ́pá nimónɨrɨ yarɨgɨ́ánɨŋɨ́ nerɨ́ná xwɨyɨ́á Gorɨxo tɨ́ámɨnɨ imónɨŋɨ́ yayɨ́ neainɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ wáɨ́ urarɨŋárɨnɨ. \v 17 Ayɨnánɨ Kiraisɨ Jisaso tɨ́nɨ ikárɨnɨŋáonɨ eŋagɨ nánɨ Gorɨxomɨ nuxɨ́dɨrɨ́ná yarɨŋápɨ nánɨ mɨxɨ́ meakɨ́nɨnɨpaxɨ́rɨnɨ. \v 18-19 Nionɨ seáyɨ e nikárɨnɨrɨ amɨpí wí nánɨ mɨrɨ́ sa Kiraiso nionɨ yarɨŋápimɨ dánɨ eŋɨ́pɨ nánɨnɨ orɨmɨnɨ. Nionɨ émáyɨ́ tɨ́ŋɨ́mɨnɨ wáɨ́ urɨrɨ Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ eŋɨ́ nímɨxɨŋɨ́pimɨ dánɨ emɨmɨ́ tɨ́nɨ ayá rɨwamónɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ wíwapɨyirɨ yarɨ́ná ayɨ́ arɨ́á nɨniro nánɨ Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́rogɨ́árɨnɨ. Ayɨnánɨ iwamɨ́ó Jerusaremɨ dánɨ néra neméɨsáná Iririkamɨ pɨropenɨsɨ́ tɨ́ŋɨ́ e nánɨ amɨ amɨ nemerɨ́ná xwɨyɨ́á Kiraiso nánɨ yayɨ́ neainɨpaxɨ́pɨ nɨmɨnɨ ɨ́á meárɨŋanigɨnɨ. \v 20 Apɨ e nerɨ́ná “Kiraiso nánɨ nɨjɨ́á imónɨgɨ́ámɨ ourɨmemɨnɨ.” mɨnimónɨ́ “Majɨ́á imónɨgɨ́ámɨ ourɨmemɨnɨ.” nɨyaiwirɨ e eŋárɨnɨ. “Ámá wo sɨ́ŋá aŋɨ́ nánɨ xámɨ tɨwayɨroŋɨ́yo omɨrɨmɨnɨ.” mɨnimónɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ e eŋárɨnɨ. \v 21 “Majɨ́á imónɨgɨ́ámɨ ourɨmemɨnɨ.” nɨnimónɨrɨ eŋápɨ Bɨkwɨ́yo re nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨnɨ, “Ámá o nánɨ sɨnɨ murémeánɨŋɨ́yɨ́ sɨŋwɨ́ wɨnɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. O nánɨ xwɨyɨ́á arɨ́á mɨwigɨ́áyɨ́ nɨjɨ́á imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ.” E nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ nionɨ eŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨnɨ. \s1 “Sɨpenɨ nánɨ nurɨ́ná Romɨyo imanɨ seamúrómɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 22 Ayɨnánɨ seyɨ́né tɨ́ámɨnɨ obɨmɨnɨrɨ xwapɨ́ ayá wí nɨnimónɨrɨ aí e eŋápɨ áxeŋwarɨ́ nɨniga warɨŋagɨ nánɨ wí nɨbɨpaxɨ́ nimónɨŋɨ́manɨ. \v 23 E nerɨ aí nionɨ tɨ́á rɨ́mɨnɨ wí e sɨnɨ urɨmepaxɨ́ mimónɨpa erɨ xwiogwɨ́ obaxɨ́ nɨmúroarɨ́ná enɨ ámɨ ámɨ “Romɨyɨ́ tɨ́ámɨnɨ úɨmɨgɨnɨ.” nimónayirɨ eŋɨ́ eŋagɨ nánɨ \v 24 nionɨ “Sɨpenɨ pɨropenɨsɨ́yo nánɨ nurɨ́ná seyɨ́né enɨ sɨŋwɨ́ nɨseaga seamúróɨmɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ. “Seyɨ́né tɨ́nɨ xwɨyɨ́á nɨseaŋwaxa seamúroarɨ́ná gɨ́ dɨŋɨ́ bɨ yayɨ́ oninɨnɨrɨ óɨ́ e nánɨ aiwá bɨ niapowárɨ́ɨ́rɨxɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \v 25 “E éɨmɨgɨnɨ.” nɨnimónɨrɨ aí anɨgwɨ ámá Gorɨxoyá imónɨgɨ́á Jerusaremɨ ŋweagɨ́áyo arɨrá wimɨnɨrɨ e nánɨ warɨŋɨnɨ. \v 26 Ámá Gorɨxoyá imónɨgɨ́á Masedonia pɨropenɨsɨ́yo tɨ́nɨ Gɨrikɨ pɨropenɨsɨ́yo tɨ́nɨ ŋweagɨ́áyɨ́, ayɨ́ ámá Gorɨxoyá Jerusaremɨyo ŋweagɨ́á dɨ́wɨ́ ikeamónarɨgɨ́áyo arɨrá wíwanɨgɨnɨrɨ raúroaárɨnɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ nionɨ nɨgwɨ́ apɨ nɨmeámɨ e nánɨ warɨŋɨnɨ. \v 27 Wiwanɨŋɨ́yɨ́ wigɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ yayɨ́ nero “E éwanɨgɨnɨ.” rɨnɨgɨ́awixɨnɨ. E nerɨ aí “Émáyɨ́ ayo arɨrá mɨwipaxɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” rɨseaimónarɨnɨ? Oweoɨ, Judayɨ́ Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́rogɨ́áyo dánɨ émáyɨ́ xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́pɨ arɨ́á nɨwiro dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ́ná kwíyɨ́ tɨ́gɨ́áyɨ́ nimónɨro nánɨ wiwanɨŋɨ́yɨ́ enɨ ayo wigɨ́ amɨpí bɨ tɨ́nɨ arɨrá wipaxɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 28 Ayɨnánɨ wigɨ́ raúroaárɨnɨgɨ́ápɨ nɨmeáa nurɨ mɨnɨ nɨwirɨ “E nɨrémorɨ́ná éɨmɨgɨnɨ.” nimónarɨŋɨ́pɨ nɨpɨnɨ nɨyárɨmonɨ Sɨpenɨ pɨropenɨsɨ́yo nánɨ nurɨ́ná seyɨ́né tɨ́ŋimanɨ seamúrómɨ́árɨnɨ. \v 29 Nionɨ re nɨyaiwirɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨnɨ, “Seyɨ́né tɨ́ŋɨ́mɨnɨ nɨbɨrɨ seaímeááná Kiraiso naŋɨ́ nɨneaiirɨ́ná bɨ onɨmiápɨ mɨneaiinɨ́ ayá wí neaiinɨ́árɨnɨ.” nɨyaiwirɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨnɨ. \p \v 30 Gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, anɨgwɨ eŋɨ́ rɨrémɨxɨ́ bɨ rɨpɨ oseaimɨnɨ. Seyɨ́né negɨ́ Ámɨná Jisasɨ Kiraiso nánɨ dɨŋɨ́ moro negɨ́ nɨrɨxɨ́meá nánɨ dɨŋɨ́ sɨpí wianɨ́wá nánɨ kwíyɨ́pimɨ dánɨ imónɨŋwápɨ nánɨ dɨŋɨ́ moro nero Poronɨ tɨ́nɨ nawínɨ gwɨ́ nɨmónɨro nionɨ nánɨ anɨŋɨ́ minɨ́ Gorɨxomɨ rɨxɨŋɨ́ nurɨyíɨ́rɨxɨnɨ. \v 31-32 Nionɨ Gorɨxo nɨwimónɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ seyɨ́né tɨ́ámɨnɨ yayɨ́ tɨ́nɨ nɨbɨrɨ seyɨ́né tɨ́nɨ xwɨyɨ́á nɨŋwearɨŋɨ́pimɨ dánɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ ínɨmɨ́a nánɨ rɨxɨŋɨ́ re nurɨyíɨ́rɨxɨnɨ, “Judia pɨropenɨsɨ́yo ŋweagɨ́á xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́pɨ arɨ́á mɨwí wiaíkiarɨgɨ́áyɨ́ omɨ wíɨ́ápimɨ dánɨ éɨ́ umíneɨ.” nurɨyíɨ́rɨxɨnɨ. Nionɨ Jerusaremɨ nɨrémorɨ́ná enɨ ámá Gorɨxoyá e ŋweagɨ́áyɨ́ arɨrá nionɨ wimɨ́ápɨ nánɨ yayɨ́ winɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ Gorɨxomɨ rɨxɨŋɨ́ nurɨyíɨ́rɨxɨnɨ. \p \v 33 Gorɨxo —O ananɨ ámá nɨwayɨrónɨro ŋweapɨ́rɨ nánɨ wimɨxarɨŋorɨnɨ. O seyɨ́né dɨŋɨ́ seakɨkayówɨnɨgɨnɨ. “Apɨ e éwɨnɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \c 16 \s1 Yayɨ́ Poro wiowárɨŋɨ́pɨ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Nionɨ negɨ́ nɨrɨxɨ́meáí Pibíyɨ rɨnɨŋí —Í Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́á Segɨria ŋweagɨ́áyo saŋɨ́ wurɨ́naroarɨŋɨ́ wírɨnɨ. “Í apɨxɨ́ awiaxɨ́ wírɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \v 2 Í seyɨ́né tɨ́ámɨnɨ nɨbɨrɨ́ná seyɨ́né “Í enɨ Ámɨnáo tɨ́nɨ ikárɨnɨŋɨ́ wírɨ́anɨ?” nɨyaiwiro umímɨnɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. E nerɨ́ná úrapí mɨwí ámá Gorɨxoyá imónɨgɨ́á wigɨ́ wínɨyo umímɨnɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pa axɨ́pɨ numímɨnɨro pí pí nánɨ ikeamónɨ́agɨ nɨwɨnɨróná arɨrá wíɨ́rɨxɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Í ámá ayá wíyo arɨrá wirɨ nionɨ enɨ arɨrá nirɨ yarɨŋí eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \p \v 3 Pɨrisiraímɨ tɨ́nɨ xiagwo Akwiraomɨ tɨ́nɨ “Poro yayɨ́ eaiwárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. Ayaú nionɨ Kiraisɨ Jisasomɨ nɨxɨ́dɨrɨ yarɨŋápɨ nánɨ gwɨ́ nɨmónɨgɨ́íyaúrɨnɨ. \v 4 Nionɨ éɨ́ nɨnɨmínɨri nánɨ yoɨ́ mayɨ́ nimónɨri egɨ́íyaú eŋagɨ nánɨ Gorɨxomɨ yayɨ́ wiarɨŋárɨnɨ. Nionɨnɨ marɨ́áɨ, émá Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́á nɨmɨnɨ ŋweagɨ́áyɨ́ enɨ ayaú nánɨ yayɨ́ wiarɨgɨ́árɨnɨ. \v 5 Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́á xɨ́omɨ yayɨ́ wianɨro nánɨ aŋɨ́ ayaúyáiwámɨ awí eánarɨgɨ́áyo enɨ “Poro yayɨ́ seaiwárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. \p Epinitasomɨ —O gɨ́ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyiŋáorɨnɨ. Esia pɨropenɨsɨ́yo ámá nɨ́nɨ sɨnɨ eŋáná xámɨ Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roŋo, ayɨ́ orɨnɨ. Omɨ enɨ “Poro yayɨ́ siowárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. \p \v 6 Mariaímɨ —Í seyɨ́né arɨrá oseaimɨnɨrɨ anɨŋɨ́ minɨ́ eŋírɨnɨ. Ímɨ enɨ “Yayɨ́ siowárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. \p \v 7 Adɨronikasomɨ tɨ́nɨ Juniasomɨ tɨ́nɨ awaúmɨ enɨ “Yayɨ́ eaiwárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. Awaú nionɨ tɨ́nɨ axɨ́gwíonerɨnɨ. Awaú nionɨ tɨ́nɨ nawínɨ gwɨ́ aŋɨ́yo ŋweaŋwáwaúrɨnɨ. Nionɨ sɨnɨ Kiraisomɨ dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́roŋáná awaú xámɨ o tɨ́nɨ ikárɨnɨgɨ́íwaú imónɨgɨ́írɨnɨ. Wáɨ́ wurɨmeiarɨgɨ́á seáyɨ e imónɨgɨ́áyɨ́ waúrɨnɨ. \p \v 8 Abɨrietasomɨ —O Ámɨnáoyá wo nionɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyiŋáorɨnɨ. Omɨ enɨ “Yayɨ́ siowárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. \p \v 9 Ebanomɨ —O Kiraisomɨ nɨxɨ́dɨrɨ yarɨŋwápɨ nánɨ gwɨ́ nɨmónɨŋɨ́yɨ́ worɨnɨ. Omɨ tɨ́nɨ gɨ́ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyiŋáo, Sɨtekisomɨ tɨ́nɨ awaúmɨ enɨ “Yayɨ́ Eaiwárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. \p \v 10 Aperisomɨ —O Kiraisomɨ nɨxɨ́dɨrɨ́ná mɨmɨwiáró píránɨŋɨ́ xɨ́darɨŋagɨ wɨnarɨŋwá worɨnɨ. Omɨ enɨ “Yayɨ́ siowárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. \p Arisɨtoburasoyá aŋiwámɨ wearɨgɨ́áyo enɨ “Yayɨ́ seaiwárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. \p \v 11 Yegɨ́ axowawi Xerodionomɨ enɨ “Yayɨ́ siowárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. \p Nasisasoyá imónɨgɨ́áyo —Ayɨ́ Ámɨnáoyá wí imónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ayo enɨ “Yayɨ́ seaiwárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. \p \v 12 Tɨraipinaímɨ tɨ́nɨ Tɨraiposaímɨ tɨ́nɨ —Ípaú Ámɨnáomɨ nɨxɨ́dɨríná ámá wí enɨ oxɨ́dɨ́poyɨnɨrɨ rɨ́wɨ́ nɨrɨ́kwínɨrɨ anɨŋɨ́ minɨ́ yarɨgɨ́ípaúrɨnɨ. Ípaúmɨ enɨ “Yayɨ́ eaiwárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. \p Gɨ́ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyiŋáo, Pesisomɨ —O Ámɨnáomɨ nɨxɨ́dɨrɨ́ná wínɨyɨ́ enɨ dɨŋɨ́ owɨkwɨ́rɨ́poyɨnɨrɨ anɨŋɨ́ minɨ́ yarɨŋorɨnɨ. Omɨ “Yayɨ́ siowárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. \p \v 13 Rupasomɨ —O Ámɨnáomɨ nɨxɨ́dɨrɨ́ná mowiɨ́á xɨ́darɨŋomanɨ. Omɨ “Yayɨ́ siowárénapɨŋoɨ.” nurɨróná xɨnáímɨ —Í omɨ xɨnáí gɨ́ inókínɨŋɨ́ imónɨŋírɨnɨ. Ímɨ enɨ e urɨ́poyɨ. \p \v 14 Asigɨritasomɨ tɨ́nɨ Pɨrigonomɨ tɨ́nɨ Xemisomɨ tɨ́nɨ Patɨrobasomɨ tɨ́nɨ Xemasomɨ tɨ́nɨ negɨ́ nɨrɨxɨ́meá awa tɨ́nɨ ŋweagɨ́áyo enɨ “Yayɨ́ seaiwárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. \p \v 15 Pirorogasomɨ tɨ́nɨ xiepí Juriaímɨ tɨ́nɨ Neriasomɨ tɨ́nɨ xɨnapímɨ tɨ́nɨ Oribasomɨ tɨ́nɨ ámá Gorɨxoyá imónɨgɨ́á ayɨ́ tɨ́nɨ ŋweagɨ́áyo enɨ “Yayɨ́ seaiwárénapɨŋoɨ.” urɨ́poyɨ. \p \v 16 Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́né yayɨ́ ninɨróná yayɨ́ óɨ́ eánenɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́á ŋweagɨ́á apɨ apɨ nɨpɨnɨ yayɨ́ seaiwárénaparɨŋoɨ. \s1 “Ámá xepɨxepá orónaneyɨnɨro seaíwapɨyarɨgɨ́áyɨ́ sɨŋwɨ́ wɨnaxɨ́dɨ́ɨ́rɨxɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 17 Gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, eŋɨ́ rɨrémɨxɨ́ bɨ rɨpɨ oseaimɨnɨ. Seyɨ́né ámá mɨxɨ́ orɨnɨ́poyɨnɨrɨ seaiepɨsiro óreámioápoyɨnɨrɨ seaíwapɨyiro yarɨgɨ́áyo —Ayɨ́ none seaíwapɨyiŋwápɨ nɨwiaíkiro xegɨ́ bɨ seaíwapɨyanɨro yarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ayo sɨŋwɨ́ wɨnaxɨ́dɨ́poyɨ. Sɨŋwɨ́ nɨwɨnaxɨ́dɨróná ayɨ́ tɨ́nɨ gwiaumɨ́ minɨpa époyɨ. \v 18 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. Ámá e yarɨgɨ́áyɨ́ nepa Ámɨná Kiraisoyá xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyɨ́manɨ. Reaxɨ́ winarɨŋɨ́pɨ nánɨnɨ dɨŋɨ́ nɨmoro yarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ dɨyimánɨ́ ikaxɨ́ nurɨro weyɨ́ umeararɨgɨ́ápimɨ dánɨ ámá maiwí “E neaíwapɨyanɨro rɨ́a yarɨŋoɨ?” mɨyaiwí egɨ́áyo yapɨ́ wíwapɨyarɨgɨ́árɨnɨ. \v 19 “Romɨ ŋweáyɨ́ xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́pɨ rɨ́wɨ́ mumó píránɨŋɨ́ xɨ́darɨŋoɨ.” rɨnɨŋɨ́pɨ aŋɨ́ nɨmɨnɨ yanɨ́ iwénɨmeŋɨ́ eŋagɨ nánɨ nionɨ seyɨ́né nánɨ yayɨ́ ninarɨnɨ. E nerɨ aí ámá nionɨ seararɨŋáyɨ́ yapɨ́ seaíwapɨyipɨ́rɨxɨnɨrɨ seyɨ́né naŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ émɨ́ saímɨ́ moro sɨpí imónɨŋɨ́pɨ nánɨ majɨ́á ero oimónɨ́poyɨnɨrɨ nimónarɨŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 20 Nionɨ seararɨŋápɨ seyɨ́né xɨxenɨ nerɨ́náyɨ́, Gorɨxo —O ananɨ ámá nɨwayɨrónɨro ŋweapɨ́rɨ́a nánɨ wimɨxarɨŋorɨnɨ. O sɨnɨ mé obomɨ xopɨrárɨ́ nɨwimáná seyɨ́néyá suyɨmaŋwɨ́yo wárɨnɨ́árɨnɨ. \p “Ámɨná Jisaso wá seawianɨ́wɨnɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \s1 “Ámá tɨyɨ́ yayɨ́ seaiwárénapáoɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 21 Timotio —O Kiraisomɨ nɨxɨ́dɨrɨ yarɨŋápɨ nánɨ gwɨ́ nɨmónɨŋɨ́ worɨnɨ. O yayɨ́ seaiwárénapɨŋoɨ. Nionɨ tɨ́nɨ axɨ́gwíowa, Rusiaso tɨ́nɨ Jesono tɨ́nɨ Sosipatao tɨ́nɨ enɨ yayɨ́ seaiwárénapáoɨ. \v 22 Tetiasonɨ —Nionɨ Poro áwaŋɨ́ nɨrarɨ́ná payɨ́ rɨna eaarɨŋáonɨrɨnɨ. Nionɨ enɨ Ámɨnáoyáyɨ́né yayɨ́ seaiwárénapɨ́ɨnɨ. \v 23 Gaiaso —O Poronɨ xegɨ́ aŋɨ́yo ŋweaŋáná píránɨŋɨ́ nɨmearɨŋorɨnɨ. Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́á aŋɨ́ rɨpimɨ ŋweagɨ́áyɨ́ xegɨ́ aŋɨ́yo awí eánɨpɨ́rɨ nánɨ umímɨnarɨŋorɨnɨ. O enɨ yayɨ́ seaiwárénapɨŋoɨ. Erasɨtaso —O aŋɨ́ rɨpimɨ dáŋɨ́ gapɨmanɨ́yɨ́yá nɨgwɨ́ meŋweaŋorɨnɨ. O tɨ́nɨ xogwáo Kwotaso tɨ́nɨ awaú enɨ yayɨ́ seaiwárénapɨ́iɨ. \v 24 [Ámɨná Jisasɨ Kiraiso seyɨ́né nɨyɨ́nénɨ wá seawianɨ́wɨnɨgɨnɨ. “E imónɨ́wɨnɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ.] \s1 “Gorɨxomɨ seáyɨmɨ uméwanɨgɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 25-26 Seyɨ́né xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́pɨ —Xwɨyɨ́á apɨ Jisasɨ Kiraiso nánɨ nionɨ wáɨ́ urarɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨrɨnɨ. Apɨ eŋíná dánɨ ínɨmɨ yumɨ́í imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Ínɨmɨ yumɨ́í nimóga bagɨ́ aiwɨ agwɨ ríná rɨxa wɨ́á wókímɨxɨnɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Émá nɨmɨnɨ ŋweagɨ́áyɨ́ wí arɨ́á nɨwiro dɨŋɨ́ owɨkwɨ́rópoyɨnɨrɨ Gorɨxo —O anɨŋɨ́ nonɨ́ ŋweaŋorɨnɨ. O eŋíná dánɨ “E imónɨ́wɨnɨgɨnɨ.” rárɨŋɨ́pa wɨ́á rókiamoagɨ́áwa eagɨ́ápɨ wáɨ́ urɨmearɨŋwápimɨ dánɨ émá nɨmɨnɨ ŋweagɨ́áyɨ́ tɨ́ŋɨ́ e rɨxa sɨŋánɨ áwaŋɨ́ rɨnárɨnɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Xwɨyɨ́á apɨ xaíwɨ́ ɨ́á oxɨrɨ́poyɨnɨrɨ seaimɨxɨpaxo, ayɨ́ Gorɨxorɨnɨ. \v 27 Dɨŋɨ́ émɨ́ saímɨ́ morɨ ŋwɨ́á imónɨrɨ eŋo, ayɨ́ onɨrɨnɨ. Omɨ Jisasɨ Kiraiso neaiiŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmorɨŋɨ́pimɨ dánɨ yayɨ́ seáyɨ émɨ oumeaneyɨ. “E éwanɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ.