\id REV Angave NT [aak] -Papua New Guinea 1990 (DBL -2014) \h Wɨ́á wómɨxɨnɨŋɨ́pɨ \toc1 Orɨŋá Jono nɨwɨnɨrɨ wɨ́á wómɨxɨŋɨ́pɨrɨnɨ \toc2 Wɨ́á wómɨxɨnɨŋɨ́pɨ \toc3 Wɨ́á wóm \mt1 Orɨŋá Jono nɨwɨnɨrɨ wɨ́á wómɨxɨŋɨ́pɨrɨnɨ. \ip Rɨ́wamɨŋɨ́ rɨpɨ, “Wɨ́á wómɨxɨnɨŋɨ́pɨyɨ” rɨnɨŋɨ́pɨ Jono eaŋɨ́pɨrɨnɨ. O Jisaso wiepɨsagowa worɨnɨ. Jisaso rɨxa aŋɨ́namɨ nɨpeyimáná xwiogwɨ́ aga obaxɨ́ nɨpwémáná eŋáná Jono nɨŋweaŋɨsáná rɨxa xweyaŋɨ́ nerɨ pɨrɨŋwɨ́ bimɨ xegɨ́ yoɨ́ Patɨmosɨyɨ rɨnɨŋɨ́pimɨ gwɨ́ ŋweaŋáná Gorɨxo orɨŋá upáráná Jisasomɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨrɨ aŋɨ́namɨ nánɨ nɨpeyirɨ amɨpí Gorɨxo tɨ́ŋɨ́ e imónɨŋɨ́pɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨrɨ amɨpí rɨ́wɨ́yo xwɨ́á rɨrímɨ imónɨnɨ́ápɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨrɨ Jisaso Setenomɨ xopɨrárɨ́ winɨ́ápɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨrɨ nerɨ nánɨ rɨ́wamɨŋɨ́ rɨpɨ nɨrɨrɨ eaŋɨnigɨnɨ. Sɨyikɨ́ Jisasoyá ɨ́á rɨpɨ́rɨ́áyɨ́ re oyaiwípoyɨnɨrɨ nɨrɨrɨ eaŋɨnigɨnɨ, “Agwɨ ríná xeanɨŋɨ́ neaímeaarɨŋagɨ aiwɨ ámá e neairo Gorɨxomɨ sɨ́mɨ́ tɨ́nɨ wiro yarɨgɨ́áyo o anɨpá wimɨxɨnɨ́á eŋagɨ nánɨ nene enɨ píránɨŋɨ́ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ xopɨrárɨ́nɨŋɨ́ owianeyɨ.” oyaiwípoyɨnɨrɨ nɨrɨrɨ eaŋɨnigɨnɨ. \c 1 \p \v 1 Xwɨyɨ́á re nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ amɨpí rɨ́wɨ́yo aŋwɨ e nimónɨnɨ́ápɨ nánɨ Jisasɨ Kiraiso sɨŋánɨ nimɨxɨrɨ wɨ́á wómɨxɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Gorɨxo ámá xɨ́omɨ xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyo wɨ́á owómɨxɨnɨrɨ wíwapɨyiŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ Jisaso xɨ́omɨ omɨŋɨ́ wiiarɨŋɨ́ Jonoyɨ rɨnɨŋo tɨ́ŋɨ́ e nánɨ aŋɨ́najɨ́ xɨ́oyáo urowárénapáná orɨŋá ikaxɨ́ urɨŋɨ́pɨrɨnɨ. \v 2 Apɨ wɨnɨŋɨ́ nɨpɨnɨ xwɨyɨ́á Gorɨxo urɨŋɨ́pɨranɨ, Jisasɨ Kiraiso woákɨ́kɨ́ wiŋɨ́pɨranɨ, apɨ nɨpɨnɨ Jono áwaŋɨ́ xɨxenɨ rowiároŋɨ́rɨnɨ. \v 3 Amɨpí apɨ rɨxa aŋwɨ e nimónɨnɨ́á eŋagɨ nánɨ ámá xwɨyɨ́á re wɨ́á ómɨxɨnɨŋɨ́pɨ ɨ́á róɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ yayɨ́ aŋɨ́namɨ dáŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ winɨrɨ ámá rɨ́wamɨŋɨ́ re nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́ rɨpɨ ɨ́á roarɨŋagɨ́a arɨ́á nɨwiro xɨ́dɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ yayɨ́ aŋɨ́namɨ dáŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ winɨrɨ enɨ́árɨnɨ. \s1 Jono Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú nánɨ payɨ́ eaŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 4 Jononɨ Jisasoyá sɨyikɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú Esia pɨropenɨsɨ́yo ŋweagɨ́áyɨ́né nánɨ rɨ́wamɨŋɨ́ rɨpɨ eaarɨŋɨnɨ. Gorɨxo —O anɨŋɨ́ íníná ŋweaŋorɨnɨ. Eŋíná dánɨ ŋwearɨ sɨnɨ agwɨ ŋwearɨ ná rɨ́wɨ́yo anɨŋɨ́ ŋwearɨ enɨ́orɨnɨ. O wá seawianɨrɨ nɨwayɨrónɨro ŋweapɨ́rɨ nánɨ seaiirɨ éwɨnɨgɨnɨ. Kwíyɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú íkwiaŋwɨ́ seáyɨ e imónɨŋɨ́namɨ Gorɨxo éɨ́ ŋweaŋe ŋweagɨ́ápɨ enɨ wá seawianɨrɨ nɨwayɨrónɨro ŋweapɨ́rɨ nánɨ seaiirɨ éwɨnɨgɨnɨ. \v 5 Jisasɨ Kiraiso —O Gorɨxo gɨ́ íwo ámáyo wíwapɨyíwɨnɨgɨnɨrɨ urowárénapáná xɨxenɨ nɨpɨnɨ nɨyárɨmɨ mɨŋɨ́ winɨŋorɨnɨ. Ámá xwárɨpáyo dánɨ wiápɨ́nɨmeapɨ́rɨ́a nánɨ xámɨ wiápɨ́nɨmeaŋorɨnɨ. Mɨxɨ́ ináyɨ́ xwɨ́á rɨrímɨ ŋweagɨ́á nɨyonɨ seáyɨ e wimónɨŋorɨnɨ. O enɨ wá seawianɨrɨ nɨwayɨrónɨro ŋweapɨ́rɨ nánɨ seaiirɨ éwɨnɨgɨnɨ. Omɨ —O dɨŋɨ́ sɨxɨ́ nɨneayirɨ negɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨŋwápɨ yokwarɨmɨ́ neaiimɨnɨrɨ nánɨ nerɨ́ná xewanɨŋo nɨperɨŋɨ́pimɨ dánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ nearoayíroŋorɨnɨ. \v 6 Ámá oyá xwioxɨ́yo ŋweaanɨ́waéne neaimɨxɨrɨ xano Gorɨxoyá apaxɨ́pánɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ xɨ́o tɨ́ŋɨ́ e ananɨ páwiarɨgɨ́ápa nene enɨ ananɨ páwipaxene neaimɨxɨrɨ eŋorɨnɨ. Omɨ anɨŋɨ́ minɨ́ íníná nɨ́nɨ seáyɨ e umero ínɨmɨ wurɨ́nɨro éɨ́rɨxɨnɨ. Apɨ e imónɨ́wɨnɨgɨnɨ. \v 7 Ai, o agwɨ́ tɨ́nɨ wepɨ́narɨŋagɨ ámá nɨ́nɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨro omɨ pɨkigɨ́áyɨ́ enɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨro epɨ́rɨ́árɨnɨ. Xwɨ́á rɨrímɨ ámá gwɨ́ wɨrɨ́ wɨrí nɨ́nɨ omɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨro ŋwɨ́ numieáa upɨ́rɨ́árɨnɨ. Ayɨ́ neparɨnɨ. Xɨxenɨ e imónɨ́wɨnɨgɨnɨ. \p \v 8 Ámɨná Gorɨxo re rarɨnɨ, “Nionɨ anɨŋɨ́ pɨrɨ́ tɨŋweaŋáonɨrɨnɨ. Eŋíná dánɨ ŋwearɨ sɨnɨ agwɨ ŋwearɨ ná rɨ́wɨ́yo anɨŋɨ́ ŋwearɨ emɨ́áonɨrɨnɨ. Wa nionɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mimónɨ́ eŋɨ́ sɨxɨ́ eánɨŋáonɨrɨnɨ.” rarɨnɨ. \s1 Jono Kiraisomɨ orɨŋá tewɨ́nɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 9 Jononɨ —Nionɨ segɨ́ sérɨxɨ́meá wonɨrɨnɨ. Jisaso tɨ́nɨ nawínɨ nikárɨnɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ rɨ́nɨŋɨ́ seaímeaarɨŋɨ́pa nionɨ enɨ nímearɨ oyá xwioxɨ́yo ŋweaarɨgɨ́ápa nionɨ enɨ ŋwearɨ xeanɨŋɨ́ xwámámɨ́ wiarɨgɨ́ápa nionɨ enɨ axɨ́pɨ e wirɨ yarɨŋáonɨrɨnɨ. Nionɨ Gorɨxoyá xwɨyɨ́á wáɨ́ urɨrɨ Jisaso Gorɨxo nánɨ neaíwapɨyiŋɨ́pɨ áwaŋɨ́ urɨrɨ yarɨŋagɨ nánɨ pɨrɨŋwɨ́ Patɨmosɨyɨ rarɨgɨ́ápimɨ dánɨ gwɨ́ nɨyíáná nɨŋweaŋɨsáná \v 10 sɨ́á Ámɨnáo nánɨ kikiɨ́á ŋweaarɨŋwá wɨyimɨ Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ nɨxɨxéroŋáná rɨ́aiwá bɨ rɨ́wɨ́mɨ dánɨ pékákɨ́ nɨrɨnɨrɨ́nɨŋɨ́ eŋɨ́ tɨ́nɨ rɨnɨ́agɨ arɨ́á re wiŋanigɨnɨ, \v 11 “Orɨŋá joxɨ tewɨ́nɨrɨ́pɨ bɨkwɨ́ wɨnamɨ rɨ́wamɨŋɨ́ nearɨ ámá sɨyikɨ́ Jisasoyá imónɨgɨ́á wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú imónɨgɨ́áyɨ́ nánɨ —Wigɨ́ aŋɨ́yɨ́ xegɨ́ yoɨ́ tɨyɨ́rɨnɨ. Epesasɨ tɨ́nɨ Sɨmena tɨ́nɨ Pegamamɨ tɨ́nɨ Taiataira tɨ́nɨ Sadisɨ tɨ́nɨ Piradepia tɨ́nɨ Reodisia tɨ́nɨ ayɨ́rɨnɨ. Aŋɨ́ ayɨ́ ayɨ́ tɨ́ŋɨ́ e nánɨ wiowárɨ́ɨrɨxɨnɨ.” rɨnɨ́agɨ arɨ́á e nɨwirɨ \v 12 maŋɨ́ e nɨrarɨŋɨ́pámɨ sɨŋwɨ́ owɨnɨmɨnɨrɨ nɨkɨnɨmónɨrɨ wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ íkwiaŋwɨ́ imɨxɨnɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú uyɨ́wɨ́ ŋwɨrárɨpɨ́rɨ́a nánɨ mɨdɨmɨdánɨ éɨ́ nurárárɨnɨga punɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ \v 13 íkwiaŋwɨ́ éɨ́ nurárárɨnɨga punɨŋɨ́yo áwɨnɨmɨ ámánɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ wo roŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. O rapɨrapɨ́ sepiá sɨkwɨ́ ayo tɨ́nɨ rɨtɨ́ inɨŋɨ́ wú yínɨrɨ irɨkwɨ́nɨŋɨ́ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́pɨ xegɨ́ úpikwɨ́yo xwɨnamɨyaiwí irónɨrɨ nemáná roŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 14 Xegɨ́ mɨŋɨ́ tɨ́nɨ dɨ́á tɨ́nɨ apɨ́á nɨwerɨ́ná sipɨsipɨ́ ɨ́ánɨŋɨ́ apɨ́á xaíwɨ́ weárɨrɨ xegɨ́ sɨŋwɨ́ enɨ rɨ́á ápiáwɨ́nɨŋɨ́ werɨ \v 15 xegɨ́ sɨkwɨ́ kapá awiaxɨ́ rɨ́á xaíwɨ́ ninɨrɨ́ná siŋɨ́ inɨŋɨ́yɨ́ xɨxɨ́eá inarɨŋɨ́pa axɨ́pɨ e imónɨrɨ maŋɨ́ oyáyo dánɨ nɨrɨrɨ́ná iniɨgɨ́ iyakwɨ́ nɨdɨrorɨ́ná rurɨwɨ́ rarɨŋɨ́pa axɨ́pɨ rɨrɨ yarɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 16 O siŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú wé náú tɨ́nɨ árɨ́wɨ́ xɨrɨrɨ kirá mɨxɨ́ nánɨ mɨdɨmɨdánɨ ŋwá yinɨŋɨ́ bá xegɨ́ maŋɨ́yo dánɨ peyearɨ xegɨ́ sɨ́mɨmaŋɨ́ sogwɨ́ xaíwɨ́ nanɨrɨ́ná anarɨŋɨ́pa axɨ́pɨ e anɨrɨ yarɨŋagɨ enɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 17 Nionɨ omɨ sɨŋwɨ́ e nɨwɨnɨrɨ́ná xegɨ́ sɨkwɨ́ tɨ́ŋɨ́ e nɨperɨ́nɨŋɨ́ wéagɨ aiwɨ o wé náú seáyɨ e nɨnikwiárɨrɨ re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Joxɨ wáyɨ́ mɨsinɨpanɨ. Nionɨ pɨrɨ́ tɨŋweaŋáonɨ \v 18 anɨŋɨ́ sɨŋɨ́ ŋweaŋáonɨrɨnɨ. Nionɨ rɨxa peŋáonɨ aí sɨnɨ pɨyɨ́ mimónɨ́ rɨxa anɨŋɨ́ íníná ŋweámɨ́a nánɨ sɨŋɨ́ imónɨŋɨnɨ. Nionɨ kí ámá anɨ́nɨpɨ́rɨ́a nánɨpɨ xɨrɨrɨ pɨyɨŋɨ́ siwí aŋɨ́yo ŋweagɨ́áyo úkwiowárɨmɨ́ápɨ nánɨ xɨrɨrɨ eŋɨnɨ. \v 19 Ayɨnánɨ joxɨ sɨŋwɨ́ nanɨ́ɨ́pɨ nánɨ rɨ́wamɨŋɨ́ earɨ amɨpí agwɨ ríná imónɨŋɨ́pɨ nánɨ rɨ́wamɨŋɨ́ earɨ amɨpí agwɨ ríná imónɨŋɨ́pimɨ rɨ́wɨ́yo imónɨnɨ́ápɨ nánɨ rɨ́wamɨŋɨ́ earɨ eɨ. \v 20 Siŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú wé náú tɨ́nɨ xɨrɨŋagɨ nanɨrɨ uyɨ́wɨ́ ikwiárɨpɨ́rɨ́a nánɨ íkwiaŋwɨ́ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú weŋagɨ wɨnɨrɨ éɨ́pɨ, ínɨmɨ simónɨ́ɨ́pɨ mɨ́kɨ́pɨ rɨpɨrɨnɨ. Siŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú ayɨ́ Jisasoyá sɨyikɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú imónɨgɨ́áyɨ́yá aŋɨ́najowa nánɨrɨnɨ. Uyɨ́wɨ́ nánɨ íkwiaŋwɨ́ imɨxɨnɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú ayɨ́ Jisasoyá sɨyikɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú imónɨgɨ́áyɨ́ apɨ nánɨrɨnɨ. \c 2 \s1 Aŋɨ́ Epesasɨyo sɨyikɨ́ xɨ́oyáyo nánɨ xwɨyɨ́á urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 “Sɨyikɨ́ nionɨyá Epesasɨyo ŋweagɨ́áyɨ́yá aŋɨ́najomɨ rɨ́wamɨŋɨ́ rɨpɨ nearɨ mɨnɨ wíɨrɨxɨnɨ, ‘Siŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú wé náú tɨ́nɨ árɨ́wɨ́ xɨrɨrɨ íkwiaŋwɨ́ uyɨ́wɨ́ ikwiárɨpɨ́rɨ́a nánɨ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú éɨ́ nurárárɨnɨga puŋɨ́yo áwɨnɨ e aŋɨ́ emerɨ yarɨŋo re rɨŋoɨ urɨ́ɨrɨxɨnɨ, \v 2 “Amɨpí joxɨ éɨ́pɨ nɨpɨnɨ nánɨ nionɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨnɨ. Anɨŋɨ́ minɨ́ erɨ xwámámɨ́ wirɨ yarɨŋɨ́pɨ nánɨ nionɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨnɨ. ‘Ámá sɨpíyo ananɨ oumímɨnɨmɨnɨ.’ yaiwipaxɨ́ mimónɨŋɨ́pɨ nánɨ enɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨnɨ. Ámá wáɨ́ wurɨmeiarɨgɨ́á wa mimónɨpa nero aí ‘None enɨ wáɨ́ wurɨmeiarɨŋwáonerɨnɨ.’ rɨnarɨgɨ́áwamɨ joxɨ dɨŋɨ́ adadɨ́ nɨwirɨ iwamɨ́ó nɨwíwapɨyirɨŋɨ́pimɨ dánɨ yapɨ́ rɨmearɨgɨ́áwa eŋagɨ́a wɨnɨŋɨ́pɨ nánɨ enɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨnɨ. \v 3 Joxɨ nionɨ nɨxɨ́darɨŋagɨ nánɨ ámá wí xeanɨŋɨ́ siarɨ́ná dɨŋɨ́ sɨxɨ́ nínɨrɨ xwámámɨ́ nɨwirɨ́ná anɨŋɨ́ bɨ mɨsinɨpa eŋɨ́pɨ nánɨ enɨ nionɨ nɨjɨ́árɨnɨ. \v 4 E nɨrɨrɨrɨ aí rɨpɨnɨ mɨxɨ́ bɨ orɨrɨmɨnɨ. Eŋíná joxɨ iwamɨ́ó dɨŋɨ́ nɨnɨkwɨ́rorɨ́ná dɨŋɨ́ sɨxɨ́ nɨyagɨ́pa agwɨ sɨnɨ axɨ́pɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ mɨnɨyiŋɨnɨ. \v 5 Xámɨ néɨsáná óreámioaŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨsinɨrɨ sɨpí agwɨ yarɨŋɨ́pɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ nɨmamorɨ xámɨ sɨnɨ píránɨŋɨ́ dɨŋɨ́ nɨnɨkwɨ́rorɨ́ná yagɨ́pa ámɨ axɨ́pɨ éɨrɨxɨnɨ. E mepa nerɨ́náyɨ́, nionɨ nɨbɨrɨ joxɨ nɨsímearɨ́ná joxɨyá íkwiaŋwɨ́ uyɨ́wɨ́ nánɨ éɨ́ rárárɨŋe dánɨ emɨ mɨmeámɨ́ emɨ́árɨnɨ. Joxɨ nɨkɨnɨmónɨrɨ nɨsanɨrɨ mepa éánáyɨ́, e emɨ́árɨnɨ. \v 6 Nionɨ mɨxɨ́ e nɨrɨrɨrɨ aiwɨ joxɨ yarɨŋɨ́ rɨpɨ naŋɨ́rɨnɨ. Ámá uyɨ́niɨ́ yarɨgɨ́á Nikorasomɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ yarɨgɨ́ápɨ nánɨ joxɨ sɨ́mɨ́ rɨ́nɨŋɨ́ sinarɨŋɨ́pɨ naŋɨ́rɨnɨ. Nionɨ enɨ ninarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 7 Arɨ́á tɨ́ŋoxɨ eŋánáyɨ́, xwɨyɨ́á Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ sɨyikɨ́ nionɨyá imónɨgɨ́áyo urarɨŋɨ́ rɨpɨ arɨ́á ókiarɨ́ umóneɨ. Ámá amɨpí sɨpí xɨ́omɨ wímeámɨnɨrɨ éɨ́yɨ́ xopɨrárɨ́ wiarɨŋɨ́ go go íkɨ́á dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ íníná ŋweapɨ́rɨ́a nánɨ meaarɨgɨ́ána —Ana, ayɨ́ Gorɨxoyá omɨŋɨ́yo aŋɨ́namɨ ronɨ. Ana xe odanɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨmɨ́árɨnɨ.” rɨŋoɨ.’ nɨrɨrɨ rɨ́wamɨŋɨ́ eáɨrɨxɨnɨ. \s1 Aŋɨ́ Sɨmenayo sɨyikɨ́ xɨ́oyáyo nánɨ xwɨyɨ́á urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 8 “Sɨyikɨ́ nionɨyá Sɨmena ŋweagɨ́áyɨ́yá aŋɨ́najomɨ rɨ́wamɨŋɨ́ re nearɨ wíɨrɨxɨnɨ, ‘Pɨrɨ́ tɨŋweaŋo —O pɨyɨ́ eŋo aí ámɨ sɨŋɨ́ ŋweaŋorɨnɨ. O re rɨŋoɨ urɨ́ɨrɨxɨnɨ, \v 9 “Xeanɨŋɨ́ rɨ́á tɨ́ŋɨ́ joxɨ símeaarɨŋɨ́pɨ nánɨ nionɨ nɨjɨ́árɨnɨ. Dɨ́wɨ́ ikeamónarɨŋɨ́pɨ nánɨ enɨ nionɨ nɨjɨ́árɨnɨ. E nɨrɨrɨrɨ aí amɨpí naŋɨ́ dɨŋɨ́ nɨkwɨ́roarɨgɨ́áyo wiimɨ́ápɨ wí mɨrɨmúroŋoxɨrɨnɨ. Ámá wí —Ayɨ́ ‘Judayenerɨnɨ.’ nɨrɨnɨro aiwɨ nepa xɨxenɨ Judayɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́manɨ. ‘Gorɨxomɨ yayɨ́ umeanɨrane nánɨ awí eánarɨŋwɨnɨ.’ nɨrɨro aí surɨ́má nero obomɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ ikayɨ́wɨ́ seameararɨgɨ́ápɨ nánɨ enɨ nionɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨnɨ. \v 10 Xeanɨŋɨ́ nɨsímearɨ́ná rɨ́nɨŋɨ́ sinɨnɨ́pɨ nánɨ wáyɨ́ mepa éɨrɨxɨnɨ. Arɨ́á niɨ. Seteno ‘Jisasomɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ eŋɨ́ neánɨro xɨ́dɨpɨ́rɨréoɨ? Iwamɨ́ó owíwapɨyimɨnɨ.’ yaiwiarɨŋagɨ nánɨ xegɨ́ ámá imónɨgɨ́áyɨ́ xɨ́oyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ segɨ́ wíyo ɨ́á nɨseaxero gwɨ́ aŋɨ́yo nɨseaŋwɨrárɨro sɨ́á wé wúkaú núkaúmɨnɨ xeanɨŋɨ́ nɨseaikára upɨ́rɨ́árɨnɨ. Xeanɨŋɨ́ nɨseaikára warɨ́ná wiyɨ́né mɨŋɨ́ winɨpɨ́rɨ́a aiwɨ anɨŋɨ́ dɨŋɨ́ nɨnɨkwɨ́roro nɨxɨ́dɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. E nerónáyɨ́, amɨnaŋwɨ́ ámá dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ tɨ́gɨ́á nimónɨro íníná ŋweapɨ́rɨ́a nánɨ dɨ́kínɨpɨ́rɨ́ápɨ anɨpá nɨseaiapɨmɨ́árɨnɨ. \v 11 Ámá arɨ́á tɨ́gɨ́áyɨ́né eŋánáyɨ́, xwɨyɨ́á Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ nionɨyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyo urarɨŋɨ́ rɨpɨ arɨ́á ókiarɨ́ umónɨ́poyɨ. Ámá nionɨ nɨxɨ́darɨŋagɨ́a nánɨ xeanɨŋɨ́ wímeáɨ́yɨ́, ayɨ́ nionɨ pɨ́nɨ mɨnɨwiárɨ́ sɨnɨ nɨnɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ xeanɨŋɨ́ wiarɨgɨ́áyo xopɨrárɨ́nɨŋɨ́ wíɨ́áyɨ́ Gorɨxo ámá sɨpíyɨ́ rɨ́á xwérímɨ ikeaáráná ayɨ́ tɨ́nɨ nawínɨ rɨ́nɨŋɨ́ Ámɨ bɨ Pepɨ́rɨ́ápɨyɨ rɨnɨŋɨ́pɨ wí meapɨrɨ́ámanɨ.” rɨŋoɨ.’ nɨrɨrɨ rɨ́wamɨŋɨ́ nearɨ wíɨrɨxɨnɨ. \s1 Aŋɨ́ Pegamamɨyo sɨyikɨ́ xɨ́oyáyo nánɨ xwɨyɨ́á urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 12 “Joxɨ sɨyikɨ́ nionɨyá Pegamamɨ ŋweagɨ́áyɨ́yá aŋɨ́najomɨ rɨ́wamɨŋɨ́ re nearɨ wiowárɨ́ɨrɨxɨnɨ, ‘Kirá mɨdɨmɨdánɨ ŋwá yinɨŋɨ́pá tɨ́ŋo re rɨŋoɨ urɨ́ɨrɨxɨnɨ, \v 13 “Nionɨ dɨxɨ́ ŋweaŋe nánɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨnɨ. E ŋweagɨ́áyɨ́ obaxɨ́ Setenomɨ xɨ́darɨŋagɨ́a nánɨ aŋɨ́ o seáyɨ e wimónɨŋe, ayɨ́ joxɨ ŋweaŋerɨnɨ. Xámɨ segɨ́ wo, Adipaso —O ámáyo nionɨ eŋápɨ nánɨ wáɨ́ nurɨrɨ́ná xɨxenɨ nurɨyagorɨnɨ. O aŋɨ́ Seteno seáyɨ e wimónɨŋɨ́ apimɨ e nurɨ́ɨsáná mɨŋɨ́ winɨ́agɨ aiwɨ seyɨ́né wí dɨŋɨ́ nɨkwɨ́roarɨgɨ́ápɨ emɨ mɨmó dɨŋɨ́ sɨxɨ́ nɨnɨyiro xaíwɨ́ ɨ́á nɨxɨrɨŋoɨ. \v 14 E nɨrɨrɨrɨ aí xwɨyɨ́á nionɨ mɨxɨ́ rɨrɨpaxɨ́ bɨ imónɨnɨ. Segɨ́ wí mimónɨ́ wɨ́á rókiamoagɨ́ Beramoyɨ rɨnɨŋo —O eŋíná Isɨrerɨyo yapɨ́ owíwapɨyimɨnɨrɨ nánɨ émáyɨ́ mɨxɨ́ ináyɨ́ Berakomɨ re uréwapɨyayiŋorɨnɨ, ‘Isɨrerɨyɨ́ ɨ́wɨ́ nero naŋwɨ́ ŋwɨ́ápɨ nánɨ rɨdɨyowá yarɨgɨ́ápɨ nɨro ɨ́wɨ́ inɨro éɨ́rɨxɨnɨrɨ nánɨ e wíwapɨyiɨ. E wíwapɨyiɨ.’ uréwapɨyayiŋorɨnɨ. O eŋɨ́pɨ agwɨ segɨ́ wí ɨ́á nɨxɨrɨro axɨ́pɨ e seaíwapɨyarɨŋagɨ́a nánɨ mɨxɨ́ searɨpaxɨ́ imónɨnɨ. \v 15 Eŋíná mimónɨ́ wɨ́á rókiamoagɨ́ Beramo Isɨrerɨyo wíwapɨyíáná dɨŋɨ́ ɨ́á nɨxɨrɨro ɨ́wɨ́ yagɨ́ápa segɨ́ wí enɨ Nikoraso seaíwapɨyarɨŋɨ́pɨ dɨŋɨ́ ɨ́á nɨxɨrɨro ɨ́wɨ́ axɨ́pɨ yarɨŋoɨ. \v 16 Ayɨnánɨ ámá e yarɨgɨ́áyɨ́né rɨ́wɨ́mɨnɨ nɨmamoro éɨ́rɨxɨnɨ. E mepa nerónáyɨ́, nionɨ sɨnɨ mé seyɨ́né tɨ́ŋɨ́ e nánɨ nɨbɨrɨ ámá apimɨ arɨ́kí xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ kirá gɨ́ maŋɨ́yo dánɨ peyeaarɨŋɨ́pá tɨ́nɨ mɨxɨ́ wimɨ́árɨnɨ. \v 17 Arɨ́á tɨ́gɨ́áyɨ́né eŋánáyɨ́, xwɨyɨ́á Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ sɨyikɨ́ nionɨyá imónɨgɨ́áyo urarɨŋɨ́ rɨpɨ arɨ́á ókiarɨ́ umónɨ́poyɨ. Ámá nionɨ nɨxɨ́darɨgɨ́áyɨ́ ámá wí ɨ́wɨ́ oépoyɨnɨrɨ wíwapɨyíagɨ́a aiwɨ arɨ́á mɨwí nionɨ anɨŋɨ́ nɨnɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ ayo xopɨrárɨ́nɨŋɨ́ wíɨ́á go gomɨ nionɨ aiwá aŋɨ́namɨ dáŋɨ́ agwɨ pɨ́nɨ́ weŋɨ́ bɨ mɨnɨ wirɨ sɨ́ŋá kɨrɨnasɨ́ wo —Sɨ́ŋá yoɨ́ sɨŋɨ́ ámá meáonɨ nɨjɨ́á imónɨnɨ́pɨ rɨ́wamɨŋɨ́ ŋwɨrárɨnɨŋorɨnɨ. Sɨ́ŋá o mɨnɨ wirɨ emɨ́árɨnɨ.” rɨŋoɨ.’ nɨrɨrɨ rɨ́wamɨŋɨ́ nearɨ wíɨrɨxɨnɨ. \s1 Aŋɨ́ Taiatairayo sɨyikɨ́ xɨ́oyáyo nánɨ xwɨyɨ́á urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 18 “Joxɨ sɨyikɨ́ nionɨyá imónɨgɨ́á Taiatairayo ŋweagɨ́áyɨ́yá aŋɨ́najomɨ rɨ́wamɨŋɨ́ re nearɨ wiowárɨ́ɨrɨxɨnɨ, ‘Gorɨxomɨ xewaxo, xegɨ́ sɨŋwɨ́ rɨ́á ápiáwɨ́nɨŋɨ́ werɨ xegɨ́ sɨkwɨ́ kapá awiaxɨ́yɨ́ xɨxɨ́eá inarɨŋɨ́pa imónɨrɨ eŋo re rɨŋoɨ urɨ́ɨrɨxɨnɨ, \v 19 “Nionɨ joxɨ yarɨŋɨ́pɨ nánɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨnɨ. Joxɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ nɨyirɨ dɨŋɨ́ nɨkwɨ́rorɨ ámáyo arɨrá wirɨ xeanɨŋɨ́ siarɨgɨ́ápɨ xwámámɨ́ wirɨ yarɨŋɨ́pɨ nánɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨnɨ. Sɨnɨ iwamɨ́ó dɨŋɨ́ nɨnɨkwɨ́rorɨ́ná yagɨ́pimɨ rɨxa nɨmúrorɨ seáyɨ e yarɨŋɨ́pɨ nánɨ enɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨnɨ. \v 20 E nɨrɨrɨrɨ aí rɨpɨ nánɨ mɨxɨ́ rɨrɨpaxɨ́ imónɨnɨ. Joxɨ apɨxɨ́ Jeseberíyɨ rɨnɨŋí —Í wí mimónɨpa nerɨ aí ‘Wɨ́á rókiamoarɨŋáínɨrɨnɨ.’ rɨnarɨŋírɨnɨ. Í ámá nionɨ dɨŋɨ́ nɨnɨkwɨ́roro nánɨ gɨ́ inókínɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ niiarɨgɨ́áyo sɨpínɨ nɨwíwapɨya nurɨ xarɨxarɨ́ nɨméra warɨŋagɨ nánɨ ayɨ́ ɨ́wɨ́ inɨro naŋwɨ́ wigɨ́ ŋwɨ́ápɨ nánɨ rɨdɨyowá inɨŋɨ́pɨ nɨro yarɨŋoɨ. Ímɨ numímɨnɨrɨ xe owíwapɨyinɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnarɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ mɨxɨ́ rɨrɨpaxɨ́ imónɨnɨ. \v 21 Í xegɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨŋɨ́pɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ nɨmamorɨ kikiɨ́á éwɨnɨgɨnɨrɨ xe bɨ tɨ́nɨ oŋweanɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨŋá eŋagɨ aiwɨ xegɨ́ ɨ́wɨ́ ámá wí tɨ́nɨ inarɨŋɨ́pɨ ‘Bɨ pɨ́nɨ owiárɨmɨnɨ.’ mɨwimónarɨnɨnɨ. \v 22 Arɨ́á eɨ. Nionɨyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ í sɨmɨxɨ́ xaíwɨ́ werɨ ámá í tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ inarɨgɨ́áyo xeanɨŋɨ́ xwé wímearɨ enɨ́árɨnɨ. Ɨ́wɨ́ í wíwapɨyarɨŋɨ́pɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ nɨmamoro kikiɨ́á méánáyɨ́, e wikárɨmɨ́árɨnɨ. \v 23 Ámá ímɨ nɨxɨ́dɨro nánɨ xegɨ́ niaíwɨ́nɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyo enɨ sɨmiárɨ́ nɨwirɨ pɨkímɨ́árɨnɨ. Nionɨ e wíáná sɨyikɨ́ nionɨyá imónɨgɨ́á nɨ́nɨyɨ́ nɨjɨ́á re imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ, ‘Ámá xwioxɨ́yo dánɨ pí dɨŋɨ́ morɨ pí nánɨ wimónɨrɨ yarɨŋɨ́pɨ adadɨ́ wiarɨŋo, ayɨ́ orɨ́anɨ?’ niaiwipɨ́rɨ́árɨnɨ. Seyɨ́né woxɨnɨ woxɨnɨ sɨpí segɨ́ egɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ pɨrɨ́ seamamómɨ́árɨnɨ. \v 24 E nɨsearɨrɨ aí apɨxɨ́ í wíwapɨyarɨŋɨ́pimɨ mɨxɨ́darɨgɨ́á Taiataira ŋweagɨ́á wiyɨ́né bɨ osearɨmɨnɨ. Seyɨ́né xwɨyɨ́á ámá wí ‘Seteno nearéwapɨyarɨŋɨ́ ná ínɨmɨ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ.’ rarɨgɨ́ápimɨ arɨ́á mɨwigɨ́áyɨ́nérɨnɨ. Seyɨ́né sekaxɨ́ xámɨ searɨŋápimɨ ámɨ bɨ nɨsearɨrɨ ɨkwɨkwarɨmɨ́ seaimɨméɨnɨ. \v 25 Sekaxɨ́ ámɨ bɨ ɨkwɨkwarɨmɨ́ mɨseaipa emɨ́ eŋagɨ aiwɨ nionɨ nɨnɨxɨ́dɨróná ɨ́á xɨrarɨgɨ́ápɨnɨ ananɨ nionɨ weapɨmɨ́aé nánɨ anɨŋɨ́ minɨ́ nɨxɨra úɨ́rɨxɨnɨ. \v 26 Ámá apɨxɨ́ í wíwapɨyimɨnɨrɨ yarɨŋɨ́pimɨ mɨxɨ́dɨpa nero nionɨyá urɨŋápimɨnɨ yoparɨ́ imónɨ́e nánɨ nɨxɨ́da nurɨŋɨ́pimɨ dánɨ ímɨ xopɨrárɨ́nɨŋɨ́ wíɨ́á gɨyɨ́ gɨyo seáyɨ e wimɨxɨmɨ́árɨnɨ. Émáyo —Ayɨ́ ‘Gorɨxomɨ sɨmaŋwɨ́yónɨŋɨ́ ínɨmɨ wurɨ́nanɨméwɨnɨ.’ rarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ayo seáyɨ e nɨwimónɨro umeŋweapɨ́rɨ́a nánɨ seáyɨ e wimɨxɨmɨ́árɨnɨ. \v 27 Gɨ́ ápo nionɨ seáyɨ e nimónɨrɨ ámáyo umeŋweámɨ́a nánɨ nimɨxɨŋɨ́pa nionɨ ámá xopɨrárɨ́ wíɨ́áyo enɨ axɨ́pɨ seáyɨ e wimɨxáná émáyo numeŋwearóná xwárɨ́á sɨxɨ́ xwɨ́á tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́pɨ ainɨxɨ́ tɨ́nɨ pɨ́rɨ́ uyɨkieááná yunɨ́ ikɨxenarɨŋɨ́pa ainɨxɨ́ tɨ́nɨ nɨxɨrɨmáná umeŋweaŋáná maŋɨ́yo wí pɨ́rɨ́ wiaíkipaxɨ́ imónɨpɨ́rɨ́ámanɨ. \v 28 Xopɨrárɨ́nɨŋɨ́ wíɨ́á gɨyɨ́ gɨyo siŋɨ́ ímiáo enɨ mɨnɨ wimɨ́árɨnɨ. \v 29 Arɨ́á tɨ́gɨ́áyɨ́né eŋánáyɨ́, xwɨyɨ́á Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ sɨyikɨ́ nionɨyá imónɨgɨ́áyo urarɨŋɨ́ rɨpɨ arɨ́á ókiarɨ́ umónɨ́poyɨ.” rɨŋoɨ.’ nɨrɨrɨ rɨ́wamɨŋɨ́ nearɨ wiowárɨ́ɨrɨxɨnɨ. \c 3 \s1 Aŋɨ́ Sadisɨyo sɨyikɨ́ xɨ́oyáyo nánɨ xwɨyɨ́á urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 “Joxɨ sɨyikɨ́ nionɨyá Sadisɨyo ŋweagɨ́áyɨ́yá aŋɨ́najomɨ rɨ́wamɨŋɨ́ re nearɨ wiowárɨ́ɨrɨxɨnɨ, ‘Kwíyɨ́ Gorɨxoyá wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú tɨ́nɨ siŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú tɨ́nɨ apiaú tɨ́ŋo re rɨŋoɨ urɨ́ɨrɨxɨnɨ, “Nionɨ joxɨ yarɨŋɨ́pɨ nánɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨnɨ. Seyɨ́né nánɨ wa re rarɨgɨ́árɨnɨ, ‘Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́á ayɨ́ sɨnɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́roro nánɨ sɨŋɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋoɨ.’ rarɨŋagɨ́a aí seyɨ́né rɨxa peá nɨnɨmoro nánɨ dɨŋɨ́ nɨkwɨ́roarɨgɨ́ápɨ rɨxa íkwɨ́kwɨ́ yinɨ. \v 2 Nionɨ nɨnɨxɨ́dɨro neróná gɨ́ ápo Gorɨxo ‘Apɨ neróná wé rónɨŋɨ́ yarɨŋoɨ.’ wimónarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mepa nero nánɨ sánɨŋɨ́ wegɨ́áyɨ́né, seyɨ́né rɨxa nɨwiápɨ́nɨmearo segɨ́ xámɨ píránɨŋɨ́ yagɨ́á samɨŋɨ́ nɨwerɨ anɨpá imónɨmɨnɨrɨ yarɨŋɨ́pɨ ámɨ dɨŋɨ́ aumaúmɨ́ ninɨro eŋɨ́ sɨxɨ́ eámɨxɨnɨ́poyɨ. \v 3 Xámɨ nionɨ nánɨ arɨ́á nɨwirɨ́ná dɨŋɨ́ nɨkwɨ́rogɨ́ápɨ ámɨ dɨŋɨ́ oseainɨnɨ. Apimɨ nɨxɨ́dɨróná segɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́ápɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ mamóɨ́rɨxɨnɨ. Sánɨŋɨ́ wegɨ́e dánɨ mɨwiápɨ́nɨmeapa éánáyɨ́, nionɨ ámá ɨ́wɨ́ meámɨnɨrɨ barɨgɨ́áyɨ́ yapɨ nɨbɨrɨ maiwí ŋweagɨ́ámɨ seaímeámɨnɨrɨ yarɨ́ná nɨjɨ́á wí re imónɨpɨ́rɨ́ámanɨ, ‘O íná bɨnɨrɨ́enɨŋoɨ?’ yaiwipɨ́rɨ́ámanɨ. \v 4 E nɨsearɨrɨ aí Sadisɨyo ŋweagɨ́á wiyɨ́né nionɨ píránɨŋɨ́ nɨnɨxɨ́dɨro nánɨ ɨ́wɨ́ mé neróná segɨ́ rapɨrapɨ́ kíyɨ́nɨŋɨ́ mórɨmɨxarɨgɨ́áyɨ́nérɨnɨ. Seyɨ́né árɨ́nɨ́ wí sɨnɨ ŋweaŋoɨ. Seyɨ́né rapɨrapɨ́ apɨ́á weŋɨ́ nɨyínɨmáná nionɨ tɨ́nɨ nawínɨ aŋɨ́ yanɨ́wárɨnɨ. Seyɨ́né nionɨ píránɨŋɨ́ nɨnɨxɨ́dɨrɨŋɨ́yo dánɨ e epaxɨ́ imónɨpɨ́rɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 5 Ámá nionɨ nɨnɨxɨ́dɨróná peá mɨnɨmó xopɨrárɨ́nɨŋɨ́ wíɨ́á gɨyɨ́ gɨyo nionɨ rapɨrapɨ́ apɨ́á weŋɨ́ rúnɨŋɨ́ imónɨŋɨ́yɨ́ uyírɨrɨ wigɨ́ yoɨ́ íkwɨ́ ámá dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ íníná ŋweapɨ́rɨ́a nánɨ yoɨ́ ŋwɨrárɨnɨŋɨ́namɨ ŋwɨrárɨnɨŋɨ́pɨ mɨkwɨ́rɨpa erɨ gɨ́ ápo tɨ́nɨ xegɨ́ aŋɨ́najowa tɨ́nɨ sɨŋwɨ́ anɨgɨ́e dánɨ ‘Ayɨ́ gɨ́ ámárɨnɨ.’ urɨrɨ emɨ́árɨnɨ. \v 6 Arɨ́á tɨ́gɨ́áyɨ́né eŋánáyɨ́, xwɨyɨ́á Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ sɨyikɨ́ nionɨyá imónɨgɨ́áyo urarɨŋɨ́ rɨpɨ arɨ́á ókiarɨ́ umónɨ́poyɨ.” rɨŋoɨ.’ nɨrɨrɨ rɨ́wamɨŋɨ́ eáɨrɨxɨnɨ. \s1 Aŋɨ́ Piradepiayo sɨyikɨ́ xɨ́oyáyo nánɨ xwɨyɨ́á urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 7 “Joxɨ sɨyikɨ́ nionɨyá Piradepiayo ŋweagɨ́áyɨ́yá aŋɨ́najomɨ rɨ́wamɨŋɨ́ re nearɨ wiowárɨ́ɨrɨxɨnɨ, ‘Xewɨnɨ aga xegɨ́ bɨ imónɨrɨ nepaxɨŋɨ́ imónɨrɨ eŋo —O kí mɨxɨ́ ináyɨ́ Depito eŋíná ɨ́á xɨrɨŋɨ́pa aŋɨ́ sɨŋɨ́yo ŋweapɨ́rɨ́a nánɨ ɨ́á xɨrɨŋorɨnɨ. O ɨ́kwíáná ámá wo ówaŋɨ́ yárɨpaxɨ́ menɨnɨ. O ówaŋɨ́ yáráná ámá wo ɨ́kwipaxɨ́ menɨnɨ. O re rɨŋoɨ urɨ́ɨrɨxɨnɨ, \v 8 “Amɨpí seyɨ́né yarɨgɨ́ápɨ nánɨ nionɨ nɨjɨ́árɨnɨ. Eŋɨ́ xwapɨ́ meánɨgɨ́áyɨ́né nimónɨro aí xwɨyɨ́á nionɨyápɨ xaíwɨ́ ɨ́á nɨxɨrɨro xeanɨŋɨ́ seaikáráná ‘Jisasomɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ wienemanɨ.’ murɨpa egɨ́á eŋagɨ nánɨ segɨ́ sɨ́mɨmaŋɨ́ rɨwámɨnɨ nionɨ aŋɨ́ ówaŋɨ́ ámá wo mɨyárɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́na seaɨkwiáríárɨnɨ. \v 9 Ámá ‘Gorɨxomɨ yayɨ́ oumeanɨrane nánɨ awí eánarɨŋwɨnɨ.’ nɨrɨnɨro aí surɨ́má nero Setenomɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ —Ayɨ́ nepa Judayɨ́ mimónɨpa nero aiwɨ yapɨ́ nɨrɨro ‘Judayɨ́ wienerɨnɨ.’ rarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ nionɨyá dɨŋɨ́yo dánɨ nɨbɨro waunɨ́ nɨseaikárɨnɨro segɨ́ sɨkwɨ́ tɨ́ŋɨ́ e nɨpɨ́kínɨmearo nɨjɨ́á re imónɨpɨrɨ́árɨnɨ, ‘Ámá tɨyɨ́ o dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyiŋɨ́yɨ́rɨnɨ.’ Nɨjɨ́á e imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 10 Seyɨ́né xwɨyɨ́á ‘Ámá xeanɨŋɨ́ seaíɨ́ápimɨ xwámámɨ́ nɨwiro anɨŋɨ́ nɨxɨ́dɨ́ɨ́rɨxɨnɨ.’ searɨŋápɨ píránɨŋɨ́ ɨ́á nɨxɨra warɨŋagɨ́a nánɨ nionɨ xeanɨŋɨ́ rɨ́á tɨ́ŋɨ́ ámá xwɨ́á rɨrí nɨrímɨnɨ ŋweagɨ́á nɨyonɨ iwamɨ́ó wíwapɨyinɨ nánɨ wímeanɨ́ápimɨ dánɨ seyɨ́né seamɨxeámɨ́árɨnɨ. \v 11 Nionɨ sɨnɨ mé nɨbɨrɨ seaímeámɨ́á eŋagɨ nánɨ wa segɨ́ amɨnaŋwɨ́ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ íníná ŋweapɨ́rɨ́á nánɨ dɨ́kínɨpɨ́rɨ́ápɨ seapírɨpɨ́rɨxɨnɨrɨ nionɨ nɨnɨxɨ́dɨróná ɨ́á xɨrarɨgɨ́ápɨ anɨŋɨ́ minɨ́ píránɨŋɨ́ ɨ́á xɨrɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. \v 12 Ámá nionɨ nɨnɨxɨ́dɨróná xopɨrárɨ́ wíɨ́á gɨyɨ́ gɨyo nionɨ nɨmearɨ gɨ́ ápo Gorɨxoyá aŋɨ́ ŋwɨ́áiwámɨ íkɨ́á xwɨyɨ́ánɨŋɨ́ oraŋiáráná ámɨ iwámɨ dánɨ wí peyeapɨ́rɨ́ámanɨ. Ayo gɨ́ ápo Gorɨxoyá yoɨ́pɨ ŋwɨrárɨrɨ aŋɨ́ o ŋweaŋɨ́piyá —Aŋɨ́ apɨ Jerusaremɨ Sɨŋɨ́pɨyɨ rɨnɨŋɨ́pɨrɨnɨ. O tɨ́ŋɨ́ e aŋɨ́namɨ dánɨ wepɨ́nɨnɨ́ápɨrɨnɨ. Apiyá yoɨ́ ŋwɨrárɨrɨ emɨ́árɨnɨ. \v 13 Arɨ́á tɨ́gɨ́áyɨ́né eŋánáyɨ́, xwɨyɨ́á Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ sɨyikɨ́ nionɨyá imónɨgɨ́áyo urarɨŋɨ́pɨ arɨ́á ókiarɨ́ umónɨ́poyɨ.” rɨŋoɨ.’ nɨrɨrɨ rɨ́wamɨŋɨ́ nearɨ wiowárɨ́ɨrɨxɨnɨ. \s1 Aŋɨ́ Reodisiayo sɨyikɨ́ xɨ́oyáyo nánɨ xwɨyɨ́á urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 14 “Joxɨ sɨyikɨ́ nionɨyá Reodisiayo ŋweagɨ́áyɨ́yá aŋɨ́najomɨ rɨ́wamɨŋɨ́ re nearɨ wiowárɨ́ɨrɨxɨnɨ, ‘Nepaxɨŋɨ́ imónɨŋo —O Gorɨxo ámáyo xɨ́o imónɨŋɨ́pɨ nánɨ wíwapɨyíwɨnɨgɨnɨrɨ urowárénapɨŋɨ́pɨ nepánɨ wíwapɨyirɨ xɨxenɨ nɨpɨnɨ yárɨrɨ eŋorɨnɨ. O amɨpí nɨpɨnɨ Gorɨxo imɨxɨŋɨ́pɨ mɨ́kɨ́ ikiŋorɨnɨ. O re rɨŋoɨ urɨ́ɨrɨxɨnɨ, \v 15 “Amɨpí seyɨ́né yarɨgɨ́ápɨ nánɨ nionɨ nɨjɨ́árɨnɨ. Sogwɨ́ dɨŋɨ́ yinarɨŋɨ́pánɨŋɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́né, seyɨ́né rɨ́á sínɨŋɨ́ nimónɨro nionɨ aga píránɨŋɨ́ mɨnɨxɨ́dɨpa yarɨgɨ́árɨnɨ. E nɨsearɨrɨ aí imɨŋɨ́ rárɨŋɨ́nɨŋɨ́ nimónɨro anɨŋɨ́nɨ dɨŋɨ́ peá nɨnɨmoro enɨ mɨyarɨgɨ́árɨnɨ. Sa sogwɨ́ dɨŋɨ́ yinarɨŋɨ́pánɨŋɨ́ yarɨgɨ́árɨnɨ. Seyɨ́né rɨ́á nɨsínɨrɨ sɨŋwɨrɨyɨ́, imɨŋɨ́ nɨrárɨrɨ sɨŋwɨrɨyɨ́, ‘Ayɨ́ ananɨrɨnɨ.’ nimónɨmɨnɨrɨ éɨ́rɨnɨ. \v 16 Seyɨ́né rɨ́á mɨsínɨpa ero imɨŋɨ́ mɨrárɨpa ero nero sa sogwɨ́ dɨŋɨ́ yinarɨŋɨ́pánɨŋɨ́ yarɨŋagɨ́a nánɨ seyɨ́né gɨ́ maŋɨ́yo dánɨ emɨ seaúrɨmómɨ́árɨnɨ. \v 17 Sewanɨŋɨ́yɨ́né ‘Amɨpí bɨ mɨneamúroŋenerɨnɨ. Amɨpí xwé ayá tɨ́ŋwaénerɨnɨ. Amɨpí aí bɨ nánɨ mikeamónɨŋwɨnɨ.’ nɨrɨnɨro aiwɨ gɨ́ sɨŋwɨ́yo dánɨ seyɨ́né imónɨgɨ́á rɨpɨ nánɨ aga majɨ́á imónɨŋoɨ. Sɨpí imónɨro ámá dɨŋɨ́ sɨpí seaipaxɨ́ imónɨro uyípeayɨ́ imónɨro sɨŋwɨ́ supárɨŋɨ́ imónɨro íkwauyɨxɨ́ imónɨro egɨ́ápɨ nánɨ sewanɨŋɨ́yɨ́né majɨ́á imónɨŋagɨ́a nánɨ \v 18 nionɨ seyɨ́né ámɨ píránɨŋɨ́ nɨxɨ́dɨpɨ́rɨ́a nánɨ ewayɨ́ xwɨyɨ́á rɨpɨ bɨ osearɨmɨnɨ, ‘Seyɨ́né amɨpí wí mɨmúrónɨgɨ́áyɨ́né imónɨpɨ́rɨ nánɨ sɨ́ŋá gorɨ́ rɨ́á yeááná sikɨ́ nɨrɨxanowimáná awiaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ bɨ nionɨ bɨ́ niro ámá sɨŋwɨ́ seanarɨ́ná íkwauyɨxɨ́ eŋagɨ nɨseanɨróná ayá seainɨnɨgɨnɨrɨ rapɨrapɨ́ apɨ́á weŋɨ́ yínɨpɨ́rɨ nánɨ bɨ bɨ́ niro pɨgɨ́í sɨŋwɨ́yo gɨ́niɨ́ ninɨro sɨŋwɨ́ anɨpɨ́rɨ nánɨ bɨ bɨ́ niro éɨ́rɨxɨnɨ.’ osearɨmɨnɨ. \v 19 Ámá nionɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyiŋáyɨ́ píránɨŋɨ́ onɨxɨ́dɨ́poyɨnɨrɨ mɨxɨ́ nurɨrɨ sɨyikɨ́ weaíwapɨyarɨŋá eŋagɨ nánɨ sɨ́mɨ́ nɨxeadɨ́pénɨro segɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́ápɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ nɨmamoro éɨ́rɨxɨnɨ. \v 20 Arɨ́á époyɨ. Nionɨ segɨ́ xwioxɨ́yo ɨ́wí énɨŋɨ́ bɨ́arɨwámɨnɨ nɨrómáná ówaŋɨ́ iwaŋɨ́ eaarɨŋɨnɨ. Ámá go go maŋɨ́pá arɨ́á nɨnirɨ ówaŋɨ́ nɨnɨ́kwiirɨ́náyɨ́, o tɨ́ŋɨ́ e nánɨ nɨpáwirɨ o tɨ́nɨ yawawi aiwá nawínɨ nanɨ́wírɨnɨ. \v 21 Ámá nionɨ nɨnɨxɨ́dɨróná xopɨrárɨ́nɨŋɨ́ wíɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ nionɨ xopɨrárɨ́ nɨwiárɨmɨ gɨ́ ápoyá siá íkwiaŋwɨ́namɨ xɨ́o tɨ́nɨ ŋweaŋápa ayɨ́ enɨ nionɨ tɨ́nɨ gɨ́ siá íkwiaŋwɨ́namɨ xe nɨŋwearo ámáyo umeŋweápoyɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨmɨ́árɨnɨ. \v 22 Arɨ́á tɨ́gɨ́áyɨ́né eŋánáyɨ́, xwɨyɨ́á Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ sɨyikɨ́ nionɨyá imónɨgɨ́áyo urarɨŋɨ́ rɨpɨ arɨ́á ókiarɨ́ umónɨ́poyɨ.” rɨŋoɨ.’ nɨrɨrɨ rɨ́wamɨŋɨ́ nearɨ wiowárɨ́ɨrɨxɨnɨ.” nɨrɨŋɨnigɨnɨ. \c 4 \s1 Orɨŋá nɨwɨnɨrɨ́ná aŋɨ́namɨ Gorɨxo tɨ́ŋɨ́ e imónɨŋɨ́pɨ wɨnɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Xwɨyɨ́á apɨ rɨxa nɨnɨrárɨmáná eŋáná Jononɨ wenɨŋɨ́ yánɨ́áyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Aŋɨ́namɨ aŋɨ́ ówaŋɨ́ wɨna ɨ́kwiárɨnɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ maŋɨ́ xámɨ pékákɨ́nɨŋɨ́ rarɨŋagɨ arɨ́á wíá axɨ́pá “Amɨpí apimɨ dánɨ rɨ́wɨ́yo nimónɨnɨ́ápɨ sɨwá simɨ nánɨ re nánɨ yapeɨ.” nɨrénapɨ́agɨ arɨ́á nɨwirɨ́ná \v 2 axíná re eŋɨnigɨnɨ. Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ nɨxɨxéroŋɨnigɨnɨ. Nɨxɨxéróáná wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Mɨxɨ́ ináyɨ́yá siá íkwiaŋwɨ́ wɨna aŋɨ́namɨ ŋwɨrárɨnɨŋagɨ wɨnɨrɨ anamɨ wo éɨ́ ŋweaŋagɨ wɨnɨrɨ eŋanigɨnɨ. \v 3 Anamɨ éɨ́ ŋweaŋo xegɨ́ imónɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ sɨ́ŋá awiaxɨ́ jasɨpáɨ rɨnɨŋɨ́pɨ yaɨ́ kɨkírorɨ xwɨnɨ́á earɨ yarɨŋɨ́pa erɨ sɨ́ŋá konirianɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́pɨ ayɨ́á rɨrɨ xwɨnɨ́á earɨ yarɨŋɨ́pa erɨ eŋo e éɨ́ ŋweaŋagɨ nɨwɨnɨrɨ opínagwɨ́á sɨ́ŋá emeráɨ rɨnɨŋɨ́pɨ́nɨŋɨ́ sowinɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ siá íkwiaŋwɨ́ anamɨ xapɨxapɨ́ eadɨ́roŋagɨ nɨwɨnɨrɨ \v 4 íkwiaŋwɨ́ anamɨ dánɨ ámɨ obaxɨ́ bɨ 24 imónɨŋɨ́pɨ mɨdɨmɨdánɨ nɨŋwɨrárɨnɨga puŋagɨ nɨwɨnɨrɨ ámá ámɨná 24 awa rapɨrapɨ́ apɨ́á weŋɨ́ nɨyínɨrɨ amɨnaŋwɨ́ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́ nɨdɨ́kínɨmáná íkwiaŋwɨ́ mɨdɨmɨdánɨ nɨŋwɨrárɨnɨga puŋɨ́pimɨ nɨŋweaxa puŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ \v 5 íkwiaŋwɨ́ áwɨnɨmɨ eŋɨ́namɨ dánɨ ápiaŋwɨ́ néra urɨ ikaxɨ́ nɨra urɨ akɨrɨwɨ́ nɨra urɨ yarɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ uyɨ́wɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú —Ayɨ́ Gorɨxoyá kwíyɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú apɨ nánɨrɨnɨ. Ayɨ́ siá íkwiaŋwɨ́ anamɨ sɨ́mɨmaŋɨ́mɨnɨ ápiáwɨ́ wearɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ \v 6 íkwiaŋwɨ́ anamɨ sɨ́mɨmaŋɨ́mɨnɨ bɨ rawɨrawánɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ bɨ rɨrɨmá sɨŋwɨ́ wɨnɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ weŋagɨ nɨwɨnɨrɨ dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨŋɨ́ waú waú awa agwɨ́ rɨwámɨnɨ sɨŋwɨ́nɨ nɨrómɨxa urɨ rɨ́wɨ́ rɨwámɨnɨ nɨrómɨxa urɨ egɨ́áwa áwɨnɨ e ŋwearo íkwiaŋwɨ́namɨ mɨdɨmɨdánɨ ŋwearo eŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 7 Dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨŋɨ́ wɨnɨŋáwa wo raionɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ —Apɨ pusɨ́ sayɨ́ xwérɨxa mɨxɨ́ yarɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋorɨnɨ. Ámɨ wo burɨmákaúnɨŋɨ́ imónɨŋorɨnɨ. Ámɨ wo ámá sɨ́mɨmaŋɨ́nɨŋɨ́ inɨŋorɨnɨ. Ámɨ wo apurɨ́ nɨpɨpɨka warɨŋɨ́pɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋorɨnɨ. \v 8 Awaú awaú awa wonɨ wonɨ ɨwɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ wo ero wará nɨpɨnɨ sɨŋwɨ́nɨ nɨrómɨxa ugɨ́áwarɨnɨ. Ikwáwɨyiranɨ, árɨ́wɨyiranɨ, bɨ pɨ́nɨ mɨwiárɨ́ anɨŋɨ́ minɨ́ re nɨra warɨgɨ́árɨnɨ, “Ámɨná Gorɨxo, o eŋɨ́ eánɨŋɨ́ ámá woyápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mimónɨŋorɨnɨ. Eŋíná dánɨ ŋwearɨ ríná sɨnɨ ŋwearɨ rɨ́wéná anɨŋɨ́ ŋwearɨ enɨ́orɨnɨ. Xewɨnɨ xegɨ́ bɨ imónɨŋorɨnɨ. Aga xegɨ́ bɨ imónɨŋorɨnɨ. Oyɨ, aga xegɨ́ bɨ imónɨŋorɨnɨ.” \v 9 Íníná e nɨra nuro íkwiaŋwɨ́ anamɨ ŋweaŋomɨ, anɨŋɨ́ imónɨŋomɨ seáyɨ e umero wé íkwiaŋwɨ́yo uŋwɨrárɨro yayɨ́ wiro éáná \v 10 ámá ámɨná 24 imónɨgɨ́á mɨdɨmɨdánɨ éɨ́ ŋweagɨ́áwa íkwiaŋwɨ́ anamɨ ŋweaŋomɨ nupɨ́kínɨmearo wigɨ́ amɨnaŋwɨ́ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́pɨ nɨpírɨro xɨ́o tɨ́ŋɨ́ e nɨmoauróná re urarɨgɨ́árɨnɨ, \v 11 “Negɨ́ Ámɨnáoxɨ imónɨrɨ Ŋwɨ́áoxɨ imónɨrɨ eŋoxɨnɨ, amɨpí nɨ́nɨ eŋɨ́pɨ imɨxɨŋoxɨ, ayɨ́ joxɨrɨnɨ. Nɨpɨnɨ pípimɨ dánɨ marɨ́áɨ, joxɨ simónɨŋɨ́pimɨ dánɨnɨ imónɨrɨ apimɨ dánɨ enɨ sɨnɨ imónɨrɨ eŋɨ́ eŋagɨ nánɨ ámá nɨ́nɨ joxɨ seáyɨ e rɨmero wé íkwiaŋwɨ́yo rɨŋwɨrárɨro ‘Eŋɨ́ wiárɨ́ nɨmúrorɨ eánɨŋoxɨ, ayɨ́ joxɨrɨnɨ.’ rɨrɨro sipaxoxɨrɨnɨ.” rarɨgɨ́árɨnɨ. \c 5 \s1 Jono bɨkwɨ́ wɨna nɨtamɨnɨmáná weŋagɨ wɨnɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Íkwiaŋwɨ́namɨ éɨ́ ŋweaŋo wé náú tɨ́nɨ bɨkwɨ́ xopemɨxɨnɨŋɨ́ wɨna —Anamɨ xegɨ́ rɨ́wamɨŋɨ́ neánɨrɨ́ná ínɨrɨwámɨnɨ eánɨrɨ seáyɨ rɨwámɨnɨ eánɨrɨ eŋɨ́narɨnɨ. Mɨxɨ́ nɨrɨnɨmáná tamɨxarɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ biaú tɨ́nɨ ikɨyiŋɨ́nɨŋɨ́ yárɨnɨŋɨ́narɨnɨ. Ana íkwiaŋwɨ́namɨ éɨ́ ŋweaŋo ɨ́á xɨrɨŋagɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrɨ \v 2 ámɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨ́áyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Aŋɨ́najɨ́ wo rɨ́aiwá eŋɨ́ tɨ́nɨ re rarɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ, “Wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ go ananɨ bɨkwɨ́ ana tamɨxɨnɨŋɨ́pɨ ararɨ́kímɨ́ nerɨ parɨpaxɨ́ imónɨnɨ?” rarɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 3 O rɨ́aiwá e rarɨŋagɨ aí aŋɨ́namɨ ŋweagɨ́áyɨ́ranɨ, xwɨ́árímɨ ŋweagɨ́áyɨ́ranɨ, xwɨ́árímɨ ínɨmɨ ŋweagɨ́áyɨ́ranɨ, wo bɨkwɨ́ xopemɨxɨnɨŋɨ́ ana parɨpaxɨ́ranɨ, ínɨmɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨpaxɨ́ranɨ, wo mimónɨnɨ. \v 4 Nionɨ ámá wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ wo bɨkwɨ́ ana nɨparɨrɨ ínɨmɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́ wo nánɨ pɨ́á megɨnárɨ́agɨ́a sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrɨ nánɨ nionɨ ŋwɨ́ pɨyɨ́ wɨ́rɨnarɨ́ná \v 5 ámɨná e ŋweagɨ́áyɨ́ wo re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Joxɨ ŋwɨ́ meapanɨ. Arɨ́á eɨ. Raionɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋo —O xiáwo írɨŋo Judaoyá gwɨ́ axɨ́rímɨ dánɨ eweaŋorɨnɨ. Mɨxɨ́ ináyɨ́ Depitoyá xwɨ́á piaxɨ́yo dánɨ iwiaroŋorɨnɨ. O Gorɨxo tɨ́nɨ xepɨxepá nɨrónɨro mɨxɨ́ inɨgɨ́áyo rɨxa xopɨrárɨ́ wiŋo eŋagɨ nánɨ bɨkwɨ́ anamɨ tamɨxɨnɨŋɨ́pɨ ananɨ ararɨ́kímɨ́ nerɨ parɨpaxɨ́rɨnɨ.” nɨrɨŋɨnigɨnɨ. \s1 Jono sipɨsipɨ́ miá womɨ wɨnɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 6 Nionɨ wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Sipɨsipɨ́ miá wo —O ámá pɨkigɨ́ónɨŋɨ́ imónɨŋorɨnɨ. Sɨwaŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú erɨ sɨŋwɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú —Sɨŋwɨ́ apɨ Gorɨxoyá kwíyɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú xɨ́o xwɨ́á nɨrímɨnɨ wárɨŋɨ́pɨ nánɨrɨnɨ. Sɨŋwɨ́ apɨ anɨrɨ eŋorɨnɨ. O ámɨnáyɨ́ ákɨŋá pánauŋáná dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨgɨ́á waú waú íkwiaŋwɨ́na tɨ́ŋɨ́ e mɨdɨmɨdánɨ ŋweaŋáná xewanɨŋo íkwiaŋwɨ́na tɨ́ŋɨ́ e éɨ́ roŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 7 O nurɨ bɨkwɨ́ íkwiaŋwɨ́namɨ ŋweaŋoyá wé náúmɨnɨ xɨrɨŋɨ́na urápáná re eŋɨnigɨnɨ. \v 8 Dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨgɨ́á waú waú awa tɨ́nɨ ámɨná 24 e nɨŋweaxa pugɨ́áwa —Awa wonɨ wonɨ kitá ɨ́á xɨrɨro íkɨ́á dɨ́á rɨ́á yeááná dɨŋɨ́ naŋɨ́ eaarɨŋɨ́ bɨ pɨrerɨxɨ́ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨŋɨ́yo magwɨ́ xeárɨnɨŋɨ́pɨ —Apɨ ámá Gorɨxoyá imónɨgɨ́áyɨ́ xwɨyɨ́á xɨ́omɨ rɨrɨmɨ́ wiarɨgɨ́ápɨrɨnɨ. Apɨ ɨ́á xɨrɨro yarɨgɨ́áwa tɨ́nɨ sipɨsipɨ́ miaó tɨ́ŋɨ́ e nupɨ́kínɨmearo \v 9 soŋɨ́ sɨŋɨ́ bɨ nɨrɨróná re urɨgɨ́awixɨnɨ, “Joxɨ rɨpɨkíáná dɨxɨ́ nupeirɨŋɨ́pimɨ dánɨ ámá ɨ́wɨ́ nánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ ŋweagɨ́áyɨ́ Gorɨxoyá imónɨpɨ́rɨ́a nánɨ roayíroŋɨ́rɨnɨ. E nerɨ́ná ámá gwɨ́ wɨrɨ́ wɨrí nɨyonɨ dánɨ wíyo roayírorɨ pɨ́né mɨ́kɨ́ xɨxegɨ́nɨ rarɨgɨ́á nɨyonɨ dáŋɨ́yɨ́ wíyo roayírorɨ wará xɨxegɨ́nɨ írɨgɨ́á nɨyonɨ dánɨ wíyo roayírorɨ wí e wí e gwɨ́ mónɨgɨ́á nɨyonɨ dánɨ wíyo roayírorɨ eŋɨ́ eŋagɨ nánɨ bɨkwɨ́ mɨxɨ́ rɨnɨŋɨ́na ananɨ nurápɨrɨ tamɨxɨnɨŋɨ́pɨ ararɨ́kímɨ́ epaxoxɨrɨnɨ. \v 10 Ámá joxɨ roayíroŋɨ́yɨ́ negɨ́ Ŋwɨ́áoyá xwioxɨ́yo ŋweapɨ́rɨ́a nánɨ wimɨxɨrɨ xɨ́oyá apaxɨ́pánɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ o tɨ́ŋɨ́ e ananɨ páwiarɨgɨ́ápa ayɨ́ enɨ páwipaxɨ́ imónɨpɨ́rɨ́a nánɨ wimɨxɨrɨ éɨ́ eŋagɨ nánɨ ayɨ́ seáyɨ e nimónɨro xwɨ́á tɨ́yo umeŋweapɨ́rɨ́árɨnɨ.” Soŋɨ́ sɨŋɨ́ nɨrɨrɨ́ná e rɨgɨ́awixɨnɨ. \s1 Sipɨsipɨ́ miáomɨ seáyɨ e umegɨ́á nánɨrɨnɨ. \p \v 11 Nionɨ ámɨ wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Íkwiaŋwɨ́na tɨ́nɨ dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨgɨ́á awaú awaú tɨ́nɨ ámɨná 24 e nɨŋweaxa pugɨ́áwa tɨ́nɨ áwɨnɨ e ŋweaŋáná aŋɨ́najɨ́ dɨŋɨ́ nɨmorɨ ɨ́á ropaxɨ́ marɨ́áɨ, aga ayá wí dɨŋɨ́ mɨmopaxɨ́yɨ́ mɨdɨmɨdánɨ xapɨxapɨ́ nɨmudɨ́moro aga mɨrónárɨŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ wigɨ́ maŋɨ́ tɨ́nɨ soŋɨ́ rarɨŋagɨ́a arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \v 12 Soŋɨ́ nɨrɨróná eŋɨ́ tɨ́nɨ re rarɨŋagɨ́a arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Sipɨsipɨ́ miá pɨkigɨ́o, ámá nɨ́nɨ ‘Seáyɨ e nimónɨrɨ neameŋweapaxoxɨ, ayɨ́ joxɨrɨnɨ.’ urɨro ‘Amɨpí wí mɨmúropaxoxɨ, ayɨ́ joxɨrɨnɨ.’ urɨro ‘Pí pí nɨjɨ́á eŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ aumaúmɨ́ inɨpaxoxɨ, ayɨ́ joxɨrɨnɨ.’ urɨro ‘Eŋɨ́ wiárɨ́ nɨmúrorɨ eánɨŋoxɨ, ayɨ́ joxɨrɨnɨ.’ urɨro wé íkwiaŋwɨ́yo uŋwɨrárɨro seáyɨ émɨ umero yayɨ́ umero epaxorɨnɨ.” E rarɨŋagɨ́a arɨ́á nɨwirɨ \v 13 ámɨ amɨpí dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ xɨ́o imɨxɨŋɨ́, aŋɨ́namɨ ŋweagɨ́áyɨ́ranɨ, xwɨ́árímɨ ŋweagɨ́áyɨ́ranɨ, xwɨ́árímɨ ínɨmɨ ŋweagɨ́áyɨ́ranɨ, rawɨrawáyo ŋweaŋɨ́yɨ́ranɨ, pí pí ayo eŋɨ́pɨranɨ, nɨ́nɨ soŋɨ́ nɨrɨróná re rarɨŋagɨ́a arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Íkwiaŋwɨ́namɨ éɨ́ ŋweaŋo tɨ́nɨ sipɨsipɨ́ miaó tɨ́nɨ seáyɨ émɨ umepaxɨ́ imónɨri wé íkwiaŋwɨ́yo uŋwɨrárɨpaxɨ́ imónɨri seáyɨ e umɨ́eyoapaxɨ́ imónɨri seáyɨ e nɨneaimónɨri neameŋweapaxɨ́ imónɨri egɨ́íwaú eŋagɨ nánɨ anɨŋɨ́ minɨ́ e e néra úwanɨgɨnɨ.” rarɨŋagɨ́a arɨ́á nɨwirɨ \v 14 dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨgɨ́á awaú awaú “Nepa e imónɨ́wɨnɨgɨnɨ.” rayarɨŋagɨ́a arɨ́á nɨwirɨ ámɨná 24 imónɨgɨ́áyɨ́ awaúmɨ nupɨ́kínɨmearo seáyɨ e umearɨŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \c 6 \s1 Sipɨsipɨ́ miáo bɨkwɨ́namɨ tamɨxɨnɨŋɨ́pɨ ararɨ́kímɨ́ eŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Nionɨ sipɨsipɨ́ miáo bɨkwɨ́namɨ tamɨxɨnɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú eŋɨ́pɨ bɨ arɨ́kíagɨ nɨwɨnɨrɨ́ná dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨgɨ́á waú waú awa wo akɨrɨwɨ́nɨŋɨ́ nɨrɨrɨ́ná “Eɨnɨ.” rarɨŋagɨ arɨ́á nɨwirɨ \v 2 wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Osɨ́ apɨ́á weŋɨ́ wo wɨnɨŋanigɨnɨ. Osomɨ seáyɨ e xeŋweaŋo éwaikɨ́ bá ɨ́á nɨxɨrɨrɨ ŋweaŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Amɨnaŋwɨ́ ámá mɨxɨ́ ninɨrɨ́ná xopɨrárɨ́ wíomɨ wiarɨgɨ́áyɨ́ wɨna omɨ mɨnɨ wíáná o xopɨrárɨ́ winɨ́o yapɨ nimónɨrɨ ámáyo xopɨrárɨ́ wíamɨgɨnɨrɨ úagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 3 Bɨkwɨ́namɨ tamɨxɨnɨŋɨ́ ámɨ bɨ sipɨsipɨ́ miáo arɨ́kíáná dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨgɨ́á waú waú awa ámɨ wo “Eɨnɨ.” rarɨŋagɨ arɨ́á nɨwirɨ́ná wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 4 Osɨ́ ámɨ wo, ayɨ́á rɨŋo úagɨ nɨwɨnɨrɨ Gorɨxo xe osomɨ xeŋweaŋo ámá xwɨ́árímɨ nɨwayɨrónɨro awayinɨ ŋweagɨ́áyɨ́ mɨxɨ́ níkwɨ́naroro wiwɨnɨ pɨpɨkímɨ́ inɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ owíwapɨyinɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnarɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ e emɨnɨrɨ warɨ́ná kirá mɨxɨ́ nánɨ sepiá bá mɨnɨ wiowárɨ́agɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 5 Bɨkwɨ́namɨ tamɨxɨnɨŋɨ́ ámɨ bɨ arɨ́kíáná dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨgɨ́á waú waú awa ámɨ wo “Eɨnɨ.” rarɨŋagɨ arɨ́á nɨwirɨ́ná wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Osɨ́ úrapí pɨ́pɨ́ó oŋɨ́ wo wɨnɨŋanigɨnɨ. Osomɨ seáyɨ e xeŋweaŋo ámáyo aiwá onɨmiápia nɨwiayirɨ aí nɨgwɨ́ xwé urɨrápɨmɨ́ winɨ́a nánɨ sɨkerɨ́á bɨ ɨ́á nɨxɨrɨmáná xeŋweaŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 6 Maŋɨ́pɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ bɨ dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨgɨ́á waú waú awamɨ áwɨnɨmɨ dánɨ re rarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Witɨ́ aiwá sɨxɨ́ aga onɨmiáwá nánɨ xegɨ́ nɨgwɨ́ rɨpɨ roŋɨ́wárɨnɨ. Ámá sɨ́á wɨyimɨ omɨŋɨ́ rɨ́á tɨ́ŋɨ́ nerɨ́ná nɨgwɨ́ meaarɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨŋɨ́wárɨnɨ. Barí aiwá sɨxɨ́ aga onɨmiá wɨ́xaú wá nánɨ xegɨ́ nɨgwɨ́ axɨ́pɨ wenɨ. Joxɨ witɨ́ aiwá tɨ́nɨ barí aiwá tɨ́nɨ xwɨrɨ́á ikɨxéáná xegɨ́ nɨgwɨ́pɨ seáyɨ e imónɨnɨ́a eŋagɨ aiwɨ wainɨ́ uraxɨ́ tɨ́nɨ íkɨ́á sogwɨ́ gɨrisɨ́ imɨxarɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ nánɨ nɨgwɨ́ seáyɨ e ronɨgɨnɨrɨ xwɨrɨ́á mikɨxepanɨ.” rarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \p \v 7 Bɨkwɨ́namɨ tamɨxɨnɨŋɨ́ ámɨ bɨ arɨ́kíáná dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨgɨ́á yoparo “Eɨnɨ.” rarɨŋagɨ arɨ́á nɨwirɨ́ná \v 8 wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Osɨ́ siyó rɨŋɨ́ wo wɨnɨŋanigɨnɨ. Osomɨ xeŋweaŋo —O xegɨ́ yoɨ́ Pɨyoyɨ wɨ́rɨnɨŋorɨnɨ. O xeŋweaŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Pɨyɨŋɨ́ Siwí Aŋɨ́yo Wárarɨŋoyɨ rɨnɨŋo nawínɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ nɨxeŋweámáná warɨŋagɨ́i wɨnɨŋanigɨnɨ. Gorɨxo awaú ámá xwɨ́á rɨrí nɨrímɨnɨ biaú biaú imónɨgɨ́á bimɨ nɨpɨkiríná xe mɨxɨ́ nánɨ nɨwíwapɨyiri pɨpɨkímɨ́ eri aiwá nánɨ dɨ́wɨ́ nɨwimɨxɨri pɨpɨkímɨ́ eri sɨmiárɨ́ nɨwiri pɨpɨkímɨ́ eri sɨ́wí sayɨ́ oroanɨ́poyɨnɨrɨ nɨwimɨxɨri pɨpɨkímɨ́ eri éisixɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnowárɨ́agɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 9 Bɨkwɨ́namɨ tamɨxɨnɨŋɨ́ ámɨ bɨ arɨ́kíáná nionɨ wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Rɨdɨyowá nánɨ íráɨ́ noa peyinɨŋɨ́yo ínɨmɨ ámá xwɨyɨ́á Gorɨxoyá wáɨ́ urɨmero Jisaso uréwapɨyiŋɨ́pɨ anɨŋɨ́ minɨ́ xɨ́dɨro yarɨŋagɨ́a nánɨ pɨkigɨ́áyɨ́yá dɨŋɨ́yɨ́ ínɨmɨ e yarɨŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 10 Ayɨ́ eŋɨ́ tɨ́nɨ re urarɨŋagɨ́a arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Ámɨnáoxɨnɨ, aga xegɨ́ bɨ imónɨrɨ nepaxɨŋɨ́ imónɨrɨ eŋoxɨnɨ, sɨ́á araríná sɨpí neaikárɨ́á xwɨ́áyo ŋweagɨ́áyo pɨrɨ́ mumamó nerɨ nene neapɨkigɨ́á nánɨ eŋɨ́ mɨmeá nerɨ kikiɨ́á erɨ́árɨnɨ?” urarɨŋagɨ́a arɨ́á nɨwirɨ \v 11 nɨyonɨ womɨnɨ womɨnɨ rapɨrapɨ́ apɨ́á weŋɨ́ sepiá wú yínɨpɨ́rɨ nánɨ mɨnɨ nɨwirɨ re urarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Seyɨ́né bɨ onɨmiápɨ sɨnɨ wenɨŋɨ́ nero kikiɨ́á ŋweáɨ́rɨxɨnɨ. Seyɨ́né seapɨkíɨ́ápa ámá ápo Gorɨxoyá xɨnáíwánɨŋɨ́ imónɨro segɨ́ sérɨxɨ́meá imónɨro egɨ́á wínɨyo enɨ xe pɨkíɨ́rɨxɨnɨrɨ yaiwiŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ pɨkipɨ́rɨ́e nánɨ wenɨŋɨ́ nerɨ ŋweáɨ́rɨxɨnɨ.” urarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \p \v 12 Bɨkwɨ́namɨ tamɨxɨnɨŋɨ́ ámɨ bɨ arɨ́kíáná wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Pobonɨ́ ayɨkwɨ́ mé erɨ sogwɨ́ manɨ́ pɨ́pɨ́ó wárɨrɨ emá xɨ́á ayɨ́á nɨrɨrɨ́ná ragɨ́ pwarɨŋɨ́pánɨŋɨ́ rɨrɨ \v 13 siŋɨ́ aŋɨ́ pɨrɨ́yo dánɨ nɨrɨwómioarɨ́ná íkɨ́á pikɨ́ sogwɨ́ sɨnɨ yóɨ́ meŋáná rɨ́wɨpí kɨkɨdɨmɨ́ éáná piéroarɨŋɨ́pa axɨ́pɨ e piérorɨ \v 14 aŋɨ́ pɨrɨ́ íkwɨ́ wɨnánɨŋɨ́ áwɨnɨ e naxɨnowárɨnɨmáná mɨdɨmɨdánɨ nɨxopéga urɨ dɨ́wɨ́ nɨ́nɨ tɨ́nɨ pɨrɨŋwɨ́ nɨ́nɨ tɨ́nɨ xámɨ imónɨŋe dánɨ nɨxoyɨ́píga nurɨ ámɨ wí e imónɨrɨ yarɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ \v 15 xwɨ́áyo dáŋɨ́ mɨxɨ́ ináyɨ́ tɨ́nɨ ámá wíyo seáyɨ e wimónɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ porisɨ́yo seáyɨ e wimónɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ ámá amɨpí wí mɨmúrónɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ ámá xwérɨxa imónɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ ámá kodɨreakɨ́ nero xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́á nɨ́nɨyɨ́ tɨ́nɨ ámá wigɨ́ omɨŋɨ́nɨ yarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ wiwanɨŋɨ́yɨ́ sɨ́ŋá óɨ́yo pɨ́nɨ ŋwearo dɨ́wɨ́ sɨ́ŋá tɨ́nɨ eŋe yimároŋɨ́mɨ pɨ́nɨ ŋwearo yarɨŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 16 E nero dɨ́wɨ́yo tɨ́nɨ sɨ́ŋáyo tɨ́nɨ re urarɨŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ, “Sɨ́ŋá tɨyɨ́né, dɨ́wɨ́ tɨyɨ́né, ananɨ seáyɨ e neaɨkwarɨmoɨ. Íkwiaŋwɨ́namɨ éɨ́ ŋweaŋo sɨŋwɨ́ neanɨrɨ sipɨsipɨ́ miáo wikɨ́ neaónɨŋɨ́pɨ pɨrɨ́ neamamorɨ enɨgɨnɨrɨ rɨtɨ́ neateɨ. \v 17 Sɨ́á sɨpíyɨ́, sɨ́á awaú wikɨ́ neaónɨgɨ́í eŋagɨ nánɨ pɨrɨ́ neamamopɨsɨ́íyɨ́ rɨxa nimónɨnɨ eŋagɨ nánɨ rarɨŋwɨnɨ. Apimɨ gone múropaxɨ́ imónɨŋwɨnɨ? Oweoɨ.” rarɨŋagɨ́a arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \c 7 \s1 Isɨrerɨyɨ́ 144,000 egɨ́áyo ipɨrɨ́á eagɨ́á nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Apɨ e nɨwɨnárɨmáná aŋɨ́najɨ́ waú waú xwɨ́á sírɨ́wɨ́ biaú biaú imoŋɨ́ mɨdɨmɨdánɨ e éɨ́ nɨroro imɨŋɨ́ xwɨ́áyoranɨ, rawɨrawáyoranɨ, íkɨ́á wíyoranɨ, mepa oenɨrɨ imɨŋɨ́ apiaú apiaú imoŋe barɨŋɨ́pɨ nɨpɨ́roro roŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ \v 2 aŋɨ́najɨ́ ámɨ wo ipɨrɨ́á Ŋwɨ́á anɨŋɨ́ sɨŋɨ́ imónɨŋoyá nánɨ ɨkwɨ́roarɨgɨ́ápɨ nɨmaxɨrɨmɨ sogwɨ́ weaparɨŋɨ́mɨ dánɨ nɨpeyirɨ aŋɨ́najɨ́ Gorɨxo xe xwɨ́árí tɨ́nɨ rawɨrawá tɨ́nɨ xwɨrɨ́á ikɨxéɨ́rɨxɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨŋɨ́ waú waú awamɨ eŋɨ́ tɨ́nɨ rɨ́aiwá nurɨrɨ́ná \v 3 áxémá nɨwirɨ re urɨŋɨnigɨnɨ, “None negɨ́ Gorɨxoyá ámá xegɨ́ xewaxomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́roro nánɨ xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyo sɨnɨ ipɨrɨ́á mimáyo mɨweapa eŋáná xámɨ xwɨ́á tɨ́nɨ rawɨrawá tɨ́nɨ íkɨ́á tɨ́nɨ xwɨrɨ́á mikɨxepa époyɨ.” urarɨŋagɨ arɨ́á nɨwirɨ \v 4 ayɨ́ rɨpɨ enɨ rɨnarɨŋagɨ́a arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Ámá Gorɨxoyá ipɨrɨ́á weáɨ́á nɨ́nɨ, 144,000 egɨ́áyɨ́, ayɨ́ Isɨrerɨyɨ́ gwɨ́ rɨrɨ́ rɨrí imónɨgɨ́á nɨyonɨ dáŋɨ́yɨ́rɨnɨ. \v 5 Xiáwo írɨŋo Judaoyárímɨ dáŋɨ́ 12,000 ipɨrɨ́á earo xiáwo írɨŋo Gatoyárímɨ dáŋɨ́ 12,000 ipɨrɨ́á earo Rubenoyárímɨ dáŋɨ́ 12,000 ipɨrɨ́á earo \v 6 Asaoyárímɨ dáŋɨ́ 12,000 ipɨrɨ́á earo Napɨtaraioyárímɨ dáŋɨ́ 12,000 ipɨrɨ́á earo Manasaoyárímɨ dáŋɨ́ 12,000 ipɨrɨ́á earo \v 7 Simionoyárímɨ dáŋɨ́ 12,000 ipɨrɨ́á earo Ripaioyárímɨ dáŋɨ́ 12,000 ipɨrɨ́á earo Isakaoyárímɨ dáŋɨ́ 12,000 ipɨrɨ́á earo \v 8 Seburanoyárímɨ dáŋɨ́ 12,000 ipɨrɨ́á earo Josepoyárímɨ dáŋɨ́ 12,000 ipɨrɨ́á earo Bejɨmanoyárímɨ dáŋɨ́ 12,000 ipɨrɨ́á earo egɨ́áyɨ́ ayɨ́ apɨrɨnɨ.” rɨnarɨŋagɨ́a arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \s1 Ámá ɨ́á mɨropaxɨ́ wí Gorɨxomɨ yayɨ́ wigɨ́á nánɨrɨnɨ. \p \v 9 Arɨ́á e nɨwiárɨmáná wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Ámá ayá wí mɨrónárɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Dɨŋɨ́ nɨmorɨ ɨ́á ropaxɨ́ mimónɨŋɨ́yɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ ámá gwɨ́ xɨxegɨ́nɨ imónɨgɨ́á nɨyonɨ dáŋɨ́yɨ́rɨnɨ. Gwɨ́ wɨrɨ́ wɨrí xɨxegɨ́nɨ imónɨgɨ́áyoranɨ, wará xɨxegɨ́nɨ írɨŋɨ́yoranɨ, pɨ́né xɨxegɨ́nɨ rarɨgɨ́áyoranɨ, ayo nɨyonɨ dáŋɨ́yɨ́ wí axɨ́ e nɨmɨrónárɨro rapɨrapɨ́ apɨ́á weŋɨ́ nɨyínɨmáná íkwiaŋwɨ́na tɨ́nɨ sipɨsipɨ́ miáo tɨ́nɨ agwɨ́rɨwámɨnɨ tɨ́ŋɨ́ e yayɨ́ nɨwinɨro nánɨ soná ɨwɨ́ ɨ́á nɨxɨrɨro \v 10 meaŋɨ́ nɨrɨróná eŋɨ́ tɨ́nɨ re rarɨŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ, “Gorɨxo, íkwiaŋwɨ́namɨ éɨ́ ŋweaŋɨ́ ro tɨ́nɨ sipɨsipɨ́ miá ro tɨ́nɨ yeáyɨ́ neayimɨxemeáɨ́íwaúrɨnɨ.” ráná \v 11 íkwiaŋwɨ́na tɨ́nɨ ámɨná 24 e nɨŋweaxa pugɨ́áwa tɨ́nɨ dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨgɨ́á awaú awaú tɨ́nɨ áwɨnɨ e eŋáná aŋɨ́najɨ́ mɨdɨmɨdánɨ xapɨxapɨ́ nɨmudɨ́moro rogɨ́áyɨ́ íkwiaŋwɨ́namɨ sɨ́mɨmaŋɨ́rɨwámɨnɨ nɨpɨ́kínɨmearo Gorɨxomɨ yayɨ́ numeróná \v 12 re rarɨŋagɨ́a arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Rɨpɨ aga nepa imónɨnɨ. Negɨ́ Gorɨxo yayɨ́ umepaxo imónɨrɨ seáyɨ émɨ umepaxo imónɨrɨ nɨ́nɨ nánɨ dɨŋɨ́ aumaúmɨ́ inɨpaxo imónɨrɨ yayɨ́ wipaxo imónɨrɨ weyɨ́ umearɨpaxo imónɨrɨ seáyɨ e nɨneaimónɨrɨ neameŋweapaxo imónɨrɨ eŋɨ́ sɨxɨ́ eánɨpaxo imónɨrɨ eŋo eŋagɨ nánɨ anɨŋɨ́ minɨ́ íníná e e néra úwanɨgɨnɨ. Nepa xɨxenɨ e imónɨ́wɨnɨgɨnɨ.” rarɨŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \s1 Rapɨrapɨ́ ragɨ́ sipɨsipɨ́ miáoyáyo igɨ́á eáɨ́áyɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 13 Sɨŋwɨ́ e wɨnarɨ́ná ámɨná e nɨŋweaxa pugɨ́áwa wo re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Ámá rapɨrapɨ́ apɨ́á weŋɨ́ nɨyínɨmáná re rogɨ́á tɨyɨ́ gɨyɨ́rɨnɨ? Gɨmɨ dánɨ bɨ́áyɨ́rɨnɨ? Joxɨ nɨjɨ́áranɨ?” nɨrɨ́agɨ \v 14 nionɨ re urɨŋanigɨnɨ, “Oweoɨ, ápoxɨnɨ nɨjɨ́árɨnɨ.” urɨ́agɨ o re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Ámá tɨyɨ́ xeanɨŋɨ́ xwɨ́árímɨ bɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mimónɨ́ seáyɨ e imónɨŋɨ́ wímeaŋɨ́pimɨ dánɨ bɨ́áyɨ́rɨnɨ. Wigɨ́ rapɨrapɨ́ ragɨ́ sipɨsipɨ́ miáoyáyo igɨ́á eááná apɨ́á weŋɨ́ imónɨŋɨ́rɨnɨ. \v 15 Ayɨnánɨ Gorɨxoyá íkwiaŋwɨ́namɨ sɨ́mɨmaŋɨ́mɨ dánɨ éɨ́ nɨroro xegɨ́ aŋɨ́ ŋwɨ́á riwámɨ dánɨ ikwáwɨyiranɨ, árɨ́wɨyiranɨ, Gorɨxoyá apaxɨ́pánɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ wiiarɨgɨ́ápa axɨ́pɨ wiiarɨgɨ́árɨnɨ. Íkwiaŋwɨ́namɨ éɨ́ ŋweaŋo anɨŋɨ́ sɨmaŋwɨ́nɨŋɨ́ yeáyɨ́ wimɨxɨnɨ́árɨnɨ. \v 16 Ámá tɨyɨ́ ámɨ bɨ agwɨ́ nánɨ mepa ero iniɨgɨ́ nánɨ mɨwinɨpa ero sogwɨ́ xaíwɨ́ mɨwanɨpa erɨ amɨpí wí wigɨ́ waráyo rɨ́mɨmenɨŋwɨ́nɨŋɨ́ mɨweánɨpa erɨ enɨ́árɨnɨ. \v 17 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Sipɨsipɨ́ miáo, íkwiaŋwɨ́namɨ áwɨnɨ e éɨ́ roŋo sipɨsipɨ́yo xiáwo píránɨŋɨ́ mearɨŋɨ́pa ámá tɨ́yo axɨ́pɨ nɨmerɨ́ná iniɨgɨ́ sɨmɨŋɨ́ ayɨ́ nɨnɨrɨ́ná dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ imónɨpɨ́rɨ nánɨ tɨ́ŋɨ́ e nipemeámɨ unɨ́árɨnɨ. Xeanɨŋɨ́ wímeaarɨ́ná ŋwɨ́ eaarɨgɨ́ápɨ enɨ Gorɨxo sɨŋwɨrɨxɨ́ nɨ́nɨ kwɨkwɨ́rɨmɨ́ winɨ́árɨnɨ.” nɨrɨŋɨnigɨnɨ. \c 8 \s1 Sipɨsipɨ́ miáo bɨkwɨ́yo tamɨxɨnɨŋɨ́ yoparɨ́pɨ arɨ́kiŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Bɨkwɨ́namɨ tamɨxɨnɨŋɨ́ yoparɨ́pɨ arɨ́kíáná re imónɨ́agɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Aŋɨ́namɨ ŋɨŋiɨ́á nimónárɨrɨ bɨ onɨmiápɨ e nemáná eŋáná \v 2 aŋɨ́najɨ́ Gorɨxoyá agwɨ́rɨwámɨnɨ rogɨ́á wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú imónɨgɨ́áwamɨ pékákɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú wíagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 3 Aŋɨ́najɨ́ ámɨ wo pɨrerɨxɨ́ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́ wɨna ɨ́á nɨxɨrɨmɨ nɨbɨrɨ íráɨ́ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́ŋɨ́ e —Apɨ íkwiaŋwɨ́namɨ agwɨ́rɨwámɨnɨ onɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ tɨ́ŋɨ́ e éɨ́ róáná xwɨyɨ́á ámá Gorɨxoyá imónɨgɨ́á nɨ́nɨyɨ́ xɨ́omɨ rɨrɨmɨ́ wiarɨgɨ́ápɨ —Apɨ íráɨ́yo naŋwɨ́ rɨdɨyowá yarɨgɨ́ápɨ́nɨŋɨ́ weŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ tɨ́nɨ nawínɨ rɨ́á oikeaárɨnɨrɨ íkɨ́á dɨ́á rɨ́á yeááná dɨŋɨ́ naŋɨ́ eaarɨŋɨ́ xwé bɨ mɨnɨ wíagɨ \v 4 aŋɨ́najo e rɨ́á ikeaáráná xegɨ́ wéyo dánɨ íkɨ́á dɨ́ápiyá sinadɨŋɨ́ tɨ́nɨ ámá Gorɨxoyá imónɨgɨ́á xɨ́omɨ yarɨŋɨ́ wigɨ́ápɨ tɨ́nɨ nawínɨ xɨ́o sɨŋwɨ́ anɨŋe peyíagɨ nionɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrɨ \v 5 aŋɨ́najo pɨrerɨxɨ́ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́na ámɨ nɨmearɨ rɨ́kwamɨŋɨ́ íráɨ́yo weŋɨ́pɨ nɨxerɨ pɨrerɨxɨ́namɨ magwɨ́ nɨyárɨmáná xwɨ́áyo mamówárɨŋɨnigɨnɨ. Mamówáráná akɨrɨwɨ́ rɨrɨ ikaxɨ́ rɨrɨ ápiaŋwɨ́ ókirɨ pobonɨ́ erɨ éagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \s1 Aŋɨ́najɨ́ waú waú pékákɨ́ rɨgɨ́á nánɨrɨnɨ. \p \v 6 Aŋɨ́najɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú, pékákɨ́ wa tɨ́nɨ xɨxenɨ xɨrɨgɨ́áwa pékákɨ́ ranɨro nánɨ nimɨxárɨnɨmáná \v 7 wo iwamɨ́ó pékákɨ́ ráná re eŋɨnigɨnɨ. Aŋɨ́naíkɨ́ tɨ́nɨ rɨ́á tɨ́nɨ ragɨ́ tɨ́nɨ nawínɨ xwɨ́áyo piéróáná xwɨ́á nɨrínɨ biaú bɨ eŋɨ́pɨ bɨ́bimɨ eŋɨ́yɨ́ amɨpí rɨ́á nɨnowárɨrɨ́ná ará nɨ́nɨ nɨnɨrɨ aí íkɨ́á orɨwámɨ dánɨnɨ nepeárɨ́agɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 8 Aŋɨ́najɨ́ ámɨ wo pékákɨ́ ráná re éagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Bɨ dɨ́wɨ́ mɨŋɨ́ xwé ápiáwɨ́ wearɨŋɨ́pɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ rawɨrawáyo mamówárɨnáná rawɨrawá nɨ́nɨ biaú bɨ imónɨŋɨ́pɨ bɨ́bɨ apɨ nɨpɨnɨ ragɨ́ imónɨrɨ \v 9 naŋwɨ́ amɨpí rawɨrawáyo yarɨŋɨ́yɨ́ nɨ́nɨ biaú bɨ eŋɨ́pɨ bɨ́bɨ pɨyɨ́ erɨ ewé amɨpí rawɨrawáyo warɨŋɨ́yɨ́ nɨ́nɨ biaú bɨ eŋɨ́pɨ bɨ́bɨ xwɨrɨ́á ikɨxénɨrɨ éagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 10-11 Aŋɨ́najɨ́ ámɨ wo pékákɨ́ ráná re éagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Siŋɨ́ xwé wo —O xegɨ́ yoɨ́ Yíkɨ́ Yarɨŋoyɨ rɨnɨŋorɨnɨ. O uyɨ́wɨ́ wɨrí ápiáwɨ́ nɨwerɨ́nɨŋɨ́ aŋɨ́namɨ dánɨ nɨpiérorɨ́ná iniɨgɨ́ wearɨŋɨ́yɨ́ tɨ́nɨ sɨmɨŋɨ́ meaarɨŋɨ́yɨ́ tɨ́nɨ nɨ́nɨ biaú bɨ imónɨŋɨ́yɨ́ bɨ́bimɨ piéróáná apɨ nɨpɨnɨ yíkɨ́ imónɨŋɨnigɨnɨ. Ámá iniɨgɨ́ apimɨ nɨnɨróná yíkɨ́ imónɨŋagɨ nánɨ obaxɨ́ péagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 12 Aŋɨ́najɨ́ ámɨ wo pékákɨ́ ráná re éagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Sogwɨ́ pɨ́rɨ́ rakínɨrɨ emá pɨ́rɨ́ rakínɨrɨ siŋɨ́ pɨ́rɨ́ rakínɨrɨ éagɨ nánɨ ikwáwɨyíná biaú bɨ imónɨŋɨ́pɨ bɨ́bimɨ dánɨ sɨ́á nɨyinárɨrɨ sogwɨ́ manɨpa erɨ árɨ́wɨyíná biaú bɨ imónɨŋɨ́pɨ bɨ́bimɨ dánɨ enɨ sɨ́á nɨyinárɨrɨ emá tɨ́nɨ siŋɨ́ tɨ́nɨ wɨ́á mókipa erɨ éagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 13 Nionɨ ámɨ wenɨŋɨ́ éáyɨ́ apurɨ́ wo aŋɨ́ pɨrɨ́namɨ ayá áwɨnɨyo nɨpurɨ́ná eŋɨ́ tɨ́nɨ re rarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Ine, aŋɨ́najɨ́ awa waú wo yoparowa, rɨxa pékákɨ́ nɨrɨpɨ́rɨ nánɨ imónɨŋoɨ. Awa ráná ámá xwɨ́áyo ŋweagɨ́áyo wímeanɨ́pɨ nánɨ ine! Ine!” rarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \c 9 \s1 Aŋɨ́najɨ́ awaú awaú pékákɨ́ nɨrɨmáná eŋáná ámɨ wo rɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Aŋɨ́najɨ́ pékákɨ́ xɨrɨgɨ́áyɨ́ yoparɨ́ waú wo awayá wo pékákɨ́ ráná nionɨ siŋɨ́ aŋɨ́namɨ dánɨ piéroŋɨ́ wo xwɨ́ámɨ weŋagɨ nɨwɨnɨrɨ siŋomɨ sirɨrɨkɨ́ yoparɨ́ bɨ mimónɨŋɨ́yi nánɨ kípɨ wíagɨ \v 2 o nurɨ sirɨrɨkɨ́ yoparɨ́ bɨ mimónɨŋɨ́yi ɨ́kwíáná re éagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Sɨŋwɨrɨ́á rɨ́á xwé bimɨ roŋɨ́pimɨ dánɨ awímɨŋɨ́nɨŋɨ́ nɨtɨrɨ́ná sirɨrɨkɨ́ ayimɨ dánɨ peyíagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Peyíáná sogwɨ́ íkwapiŋɨ́ mearɨ agwɨ́nɨŋɨ́ tárɨŋagɨ nánɨ aŋɨ́ pɨrɨ́ sɨŋánɨ mepa erɨ yarɨ́ná wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 3 Áxwaxɨ́ sɨŋwɨrɨ́á apimɨ dánɨ peyeamiarɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Wáré xwɨ́áyo eŋɨ́pɨ sidɨŋɨ́ warɨŋɨ́pa áxwaxɨ́ apɨ enɨ xe wárénɨŋɨ́ sidɨŋɨ́ opaxɨ́ imónɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ Gorɨxo sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrɨ \v 4 áxwaxɨ́ apimɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ re urɨnɨ́agɨ wɨnɨŋanigɨnɨ, “Ará tɨ́nɨ íkɨ́á tɨ́nɨ amɨpí sowinɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ nɨnɨrɨ kɨrɨŋɨ́ mɨpímɨxɨpanɨ. E nerɨ aí ámá Gorɨxoyá mimónɨpa nero nánɨ xegɨ́ ipɨrɨ́á meánɨgɨ́áyo ananɨ xwɨrɨ́á ikɨxéɨ́rɨxɨnɨ.” urɨnɨ́agɨ nɨwɨnɨrɨ \v 5 ámá ayo xwɨrɨ́á nikɨxerɨ́ná xe pɨkíɨ́rɨxɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ mɨwɨnɨ́ nerɨ rɨ́nɨŋɨ́ bɨ —Rɨ́nɨŋɨ́ áxwaxɨ́ ayɨ́ wiarɨŋɨ́pɨ wáré ámáyo sidɨŋɨ́ óáná rɨ́nɨŋɨ́ winarɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ axɨ́pɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Rɨ́nɨŋɨ́ apɨnɨ nɨwia warɨ́ná xe emá wé wú núnɨ pwéwɨnɨgɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨ́agɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 6 Áxwaxɨ́ apɨ ámá rɨ́nɨŋɨ́ ayɨkwɨ́ mɨwinɨpa yarɨ́ná rɨxa “Opémɨnɨ.” nɨwimónɨro íkɨ́nɨŋɨ́ sɨpí nɨwinɨro “Arɨge nerɨ́ná pémɨnɨréɨnɨ?” nɨyaiwiro aiwɨ íná wí nɨpepaxɨ́ imónɨpɨ́rɨ́ámanɨ. \v 7 Áxwaxɨ́ ayɨ́ osɨ́ ámá mɨxɨ́ nánɨ nɨmeámɨ nurɨ́ná nikɨ́nɨŋɨ́nɨŋɨ́ yimároarɨgɨ́ápa imónɨŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ wigɨ́ mɨŋɨ́yo amɨnaŋwɨ́ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́nánɨŋɨ́ dɨ́kínɨro sɨ́mɨmaŋɨ́ ámá sɨ́mɨmaŋɨ́nɨŋɨ́ inɨro \v 8 wigɨ́ dɨ́á sepiá apɨxɨ́ wíwayánɨŋɨ́ wero wigɨ́ sɨwaŋɨ́ pusɨ́ sayɨ́ raionɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́yɨ́yá sɨwaŋɨ́nɨŋɨ́ wero \v 9 agwɨ́rɨwámɨnɨ nikɨ́nɨŋɨ́ kapá tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́nánɨŋɨ́ ŋwɨrárɨnɨro eŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. Ɨwɨ́ wigɨ́ nɨpɨpɨka nuróná rarɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ osɨ́ obaxɨ́ mɨxɨ́ nánɨ nɨmeámɨ nurɨ́ná rarɨŋɨ́pa rɨrɨ osɨ́ karɨ́ obaxɨ́ mɨxɨ́ nánɨ níropémɨ nurɨ́ná rarɨŋɨ́pa rɨrɨ yarɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 10 Wigɨ́ íkwémɨŋɨ́yi wáré sidɨŋɨ́ warɨŋɨ́yínɨŋɨ́ imónɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Ámáyo emá wé wúmɨ rɨ́nɨŋɨ́ wipaxɨ́ imónɨpɨ́rɨ́áyi ayɨ́ wigɨ́ íkwémɨŋɨ́yo dánɨ sidɨŋɨ́ warɨgɨ́áyirɨnɨ. \v 11 Mɨxɨ́ ináyɨ́ áxwaxɨ́ ayo seáyɨ e nɨwimónɨrɨ umeŋweaŋo, ayɨ́ aŋɨ́najɨ́ sirɨrɨkɨ́ yoparɨ́ bɨ mimónɨŋɨ́yimɨ meŋweaŋorɨnɨ. O xegɨ́ yoɨ́ Xibɨruyɨ́ pɨ́né tɨ́nɨ nɨrɨrɨ́ná Abadonoyɨ rarɨgɨ́orɨnɨ. Gɨrikɨyɨ́ pɨ́né tɨ́nɨ nɨrɨrɨ́ná Aporiyonoyɨ rarɨgɨ́orɨnɨ. Yoɨ́ nɨpiaúnɨ mɨ́kɨ́ ayɨ́ o irɨkiarɨŋo eŋagɨ nánɨrɨnɨ. \p \v 12 Rɨ́wɨ́yo wímeanɨ́pɨ nánɨ “Ine” biaú bɨ rɨ́ɨ́pɨ bɨ rɨxa apɨ wímeaŋoɨ. Biaú apimɨ rɨ́wɨ́yo imónɨnɨ́piaú sɨnɨrɨnɨ. \s1 Aŋɨ́najɨ́ awa yoparo tɨ́ŋo pékákɨ́ rɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 13 Aŋɨ́najɨ́ pékákɨ́ xɨrɨgɨ́á awa yoparo tɨ́ŋo pékákɨ́ ráná íráɨ́ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́ Gorɨxoyá sɨ́mɨmaŋɨ́mɨnɨ onɨŋɨ́piyá sɨwaŋɨ́ biaú biaú tɨ́ŋɨ́ e dánɨ maŋɨ́ bɨ nɨrɨnɨrɨ́ná \v 14 aŋɨ́najɨ́ pékákɨ́ ɨ́á xɨrɨgɨ́á yoparo tɨ́ŋomɨ re urarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Aŋɨ́najɨ́ waú waú iniɨgɨ́ Yupɨretisɨ rapáú tɨ́ŋɨ́ e gwɨ́ ŋweagɨ́áwamɨ wíkweawáreɨ.” urarɨŋagɨ arɨ́á nɨwirɨ \v 15 aŋɨ́najɨ́ awaú awaú —Awa rɨxa xwiogwɨ́ o imónɨrɨ emá o imónɨrɨ sɨ́á ayi imónɨrɨ éáná e éɨ́rɨxɨnɨrɨ wimɨxárɨŋowarɨnɨ. Awa nuro ámá xwɨ́á nɨrímɨnɨ ŋweagɨ́áyɨ́ biaú bɨ imónɨgɨ́á bimɨ pɨpɨkímɨ́ epɨ́rɨ́a nánɨ wíkweawárɨ́agɨ nɨwɨnɨrɨ \v 16 “Ámá mɨxɨ́ nánɨ osɨ́yo xeŋweagɨ́áwa dɨŋɨ́ nɨmorɨ ɨ́á mɨropaxɨ́ imónɨŋoɨ. Nɨ́nɨ 200,000,000 imónɨgɨ́áwarɨnɨ.” rarɨŋagɨ́a arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \v 17 Osɨ́ tɨ́nɨ seáyɨ e xeŋweagɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ nionɨ orɨŋá nɨwɨnɨrɨ́ná rɨpɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. Seáyɨ e xeŋweagɨ́áyɨ́ nikɨ́nɨŋɨ́ rɨ́ánɨŋɨ́ ayɨ́á rɨrɨ onagwá werɨ siyó rɨrɨ eŋɨ́yɨ́ imanɨro osɨ́ mɨŋɨ́ pusɨ́ sayɨ́ raionɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́yɨ́yá mɨŋɨ́nɨŋɨ́ imónɨrɨ osɨ́ maŋɨ́yo dánɨ rɨ́á ápiáwɨ́ tɨ́nɨ sɨŋwɨrɨ́á tɨ́nɨ sɨ́ŋá xegɨ́ yoɨ́ sarɨpáɨ rɨnɨŋɨ́ rɨ́á siŋɨ́ inɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ kwíyɨ́ orɨ yarɨŋagɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 18 Rɨ́á ápiáwɨ́ tɨ́nɨ sɨŋwɨrɨ́á tɨ́nɨ sɨ́ŋá rɨ́á siŋɨ́ inɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ osɨ́yɨ́yá maŋɨ́yo dánɨ kwíyɨ́ omomɨ́ nerɨ́ná xeanɨŋɨ́ apiaú apɨ imónɨŋɨ́pimɨ dánɨ ámá nɨ́nɨ biaú bɨ imónɨgɨ́á bimɨ pɨkiárɨ́agɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 19 Osɨ́yɨ́yá sowɨ́ sidɨrɨ́nɨŋɨ́ nimónɨmáná sɨ́rɨ́wɨ́ sidɨrɨ́ mɨŋɨ́ imónɨŋagɨ nánɨ apimɨ dánɨ ámáyo pɨkiarɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ ayɨ́ wigɨ́ eŋɨ́ eánɨŋɨ́ ámá pɨkipaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ maŋɨ́yo dánɨ imónɨrɨ sowɨ́yo dánɨ imónɨrɨ eŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 20 Ámá nɨ́nɨ biaú bɨ imónɨgɨ́áyo xeanɨŋɨ́ apiaú apɨ nɨwikárɨrɨ́ná bɨ́biaú mɨpɨkíɨ́ápiaú re egɨ́awixɨnɨ. Wigɨ́ ŋwɨ́á wé tɨ́nɨ imɨxɨgɨ́ápɨ peá mɨmopa nero imɨ́ó dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápɨ pɨ́nɨ mɨwiárɨpa ero wigɨ́ ŋwɨ́á sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨro sirɨpá tɨ́nɨ imɨxɨro kapá tɨ́nɨ imɨxɨro aga sɨ́ŋá tɨ́nɨ imɨxɨro íkɨ́á tɨ́nɨ imɨxɨro yarɨgɨ́ápɨ —Apɨ wí sɨŋwɨ́ anɨrɨ arɨ́á wirɨ aŋɨ́ erɨ mɨyarɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ anɨŋɨ́ minɨ́ ɨ́á nɨxɨrɨro sɨ́mɨ́ sɨ́mɨ́ e mearɨgɨ́ápɨ pɨ́nɨ mɨwiárɨpa egɨ́awixɨnɨ. \v 21 Wigɨ́ pɨkíxwɨrɨ́ó néra warɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ ayáɨ́ néra warɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ niga warɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ meaamearɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ apɨ nɨpɨnɨ enɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ mɨmamogɨ́awixɨnɨ. \c 10 \s1 Jono bɨkwɨ́ onɨmiá bɨkwɨ nurápɨrɨ nɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Nionɨ wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Aŋɨ́najɨ́ eŋɨ́ sɨxɨ́ eánɨŋɨ́ ámɨ wo —O agwɨ́ xopɨxopɨ́ rónɨrɨ xegɨ́ mɨŋɨ́yo opínagwɨ́á dɨ́kínɨrɨ nerɨ xegɨ́ sɨ́mɨmaŋɨ́ sogwɨ́nɨŋɨ́ wɨ́á ókirɨ xegɨ́ sɨkwɨ́yo dánɨ rɨ́á ápiáwɨ́nɨŋɨ́ werɨ nemáná aŋɨ́namɨ dánɨ wepɨ́narɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 2 O bɨkwɨ́ onɨmiá parɨnɨŋɨ́ bɨkwɨ ɨ́á nɨxɨrɨrɨ sisɨxɨrɨ́ nɨrorɨ́ná sɨkwɨ́ náú rawɨrawáyo osaxɨrɨ onamɨŋú xwɨ́áyo osaxɨrɨ nerɨ nɨrómáná \v 3 pusɨ́ sayɨ́ xwérɨxa raionɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́ awɨ́ nɨrɨrɨ́ná ayá wí yaiwiámɨ́ márarɨŋɨ́pa eŋɨ́ tɨ́nɨ nɨrɨmáná eŋáná akɨrɨwɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú rayigɨ́awixɨnɨ. \v 4 Akɨrɨwɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú apɨ nɨrayimáná eŋáná nionɨ rɨxa rɨ́wamɨŋɨ́ eámɨnɨrɨ yarɨ́ná xwɨyɨ́á aŋɨ́namɨ dánɨ re rɨnénapɨ́agɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Xwɨyɨ́á akɨrɨwɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú apɨ nɨrɨrɨ́ná rɨ́ápɨ rɨ́wamɨŋɨ́ meapa nerɨ ínɨmɨ áyá eaáreɨ.” rɨnénapɨ́agɨ arɨ́á nɨwirɨ \v 5 aŋɨ́najɨ́ sɨkwɨ́ sisɨxɨrɨ́ nɨrorɨ́ná rawɨrawáyo osaxɨrɨ xwɨ́áyo osaxɨrɨ eŋagɨ wɨnɨ́áo wé náú nɨmɨ́eyoarɨ aŋɨ́namɨ nimɨxɨrɨ \v 6 sɨ́ŋá womɨ dánɨ́nɨŋɨ́ nɨrɨrɨ́ná anɨŋɨ́ íníná ŋweaŋo tɨ́ŋɨ́ e dánɨ —O aŋɨ́na imɨxɨrɨ amɨpí nɨ́nɨ e eŋɨ́yɨ́ imɨxɨrɨ erɨ xwɨ́árí imɨxɨrɨ amɨpí nɨ́nɨ e eŋɨ́yɨ́ imɨxɨrɨ erɨ rawɨrawá imɨxɨrɨ amɨpí nɨ́nɨ e eŋɨ́yɨ́ imɨxɨrɨ erɨ eŋorɨnɨ. O tɨ́ŋɨ́ e dánɨ́nɨŋɨ́ aŋɨ́najo re rarɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ, “Gorɨxo ‘E éɨmɨgɨnɨ. E éɨmɨgɨnɨ.’ yaiwiárɨŋɨ́pɨ sɨnɨ yómɨŋɨ́ wí nenɨmenɨŋoɨ. \v 7 Aŋɨ́najɨ́ pékákɨ́ ɨ́á xɨrɨgɨ́áyɨ́ yoparo pékákɨ́ rɨnɨ́ápɨ tɨ́ŋíná Gorɨxo eŋíná dánɨ dɨŋɨ́ neŋwɨperɨ yumɨ́í dɨŋɨ́ ‘E éɨmɨgɨnɨ. E éɨmɨgɨnɨ.’ yaiwiárɨŋɨ́ xegɨ́ wɨ́á rókiamoagɨ́áwamɨ —Awa xegɨ́ xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiagɨ́áwarɨnɨ. Awamɨ áwaŋɨ́ urɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ axɨ́pɨ nenɨ́árɨnɨ.” Aŋɨ́najo e rarɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ \v 8 maŋɨ́ aŋɨ́namɨ dánɨ rɨnénapɨ́agɨ arɨ́á wíápɨ ámɨ nɨrɨnɨrɨ́ná re rɨnénaparɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Joxɨ nurɨ aŋɨ́najɨ́ sisɨxɨrɨ́ nɨrorɨ́ná rawɨrawáyo osaxɨrɨ xwɨ́áyo osaxɨrɨ nerɨ roŋomɨ bɨkwɨ́ parɨnɨŋɨ́ ɨ́á xɨrɨŋɨ́pɨkwɨ urápeɨ.” rɨnénaparɨŋagɨ arɨ́á nɨwirɨ \v 9 nionɨ nurɨ aŋɨ́najomɨ “Bɨkwɨ́ onɨmiápɨkwɨ niapeɨ.” urɨ́agɨ o re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Joxɨ nɨnɨrápɨrɨ neɨ. Nɨnɨrɨ́ná maŋɨ́yo awɨ́í pɨ́kɨ́ iniɨgɨ́nɨŋɨ́ nɨsirɨ aiwɨ agwɨ́yo dánɨ ayɨ́ yíkɨ́ rɨdunɨnɨŋoɨ.” nɨrɨ́agɨ \v 10 nionɨ bɨkwɨ́ onɨmiápɨkwɨ nurápɨrɨ nɨnɨrɨ́ná gɨ́ maŋɨ́yo ayɨ́ awɨ́í pɨ́kɨ́ iniɨgɨ́nɨŋɨ́ níagɨ aiwɨ nɨnowárɨmáná eŋáná gɨ́ agwɨ́yo dánɨ yíkɨ́ nɨdunɨ́agɨ \v 11 awa re nɨrɨgɨ́awixɨnɨ, “Amɨpí ámá gwɨ́ wɨrɨ́ wɨrí obaxɨ́ imónɨgɨ́áyo wímearɨ ámá axɨ́ e gwɨ́ mónɨgɨ́á obaxɨ́yo wímearɨ xwɨyɨ́á mɨ́kɨ́ xegɨ́ bɨ xegɨ́ bɨ rarɨgɨ́á obaxɨ́yo wímearɨ mɨxɨ́ ináyɨ́ obaxɨ́yo wímearɨ enɨ́ápɨ nánɨ ámɨ wɨ́á rókiamoɨ.” nɨrɨgɨ́awixɨnɨ. \c 11 \s1 Gorɨxo imónɨŋɨ́pɨ nánɨ mɨ́kɨ́ imónɨpɨsɨ́íwaú nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Iwamɨ́ó yarɨgɨ́á xoyɨ́wánɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ wá nɨniapɨrɨ re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Joxɨ nɨwiápɨ́nɨmearɨ aŋɨ́ Gorɨxonɨ nánɨ rɨdɨyowá yarɨgɨ́iwámɨ xoyɨ́wá awá tɨ́nɨ iwamɨ́ó e e néra urɨ rɨdɨyowá nánɨ íráɨ́ onɨŋɨ́pimɨ iwamɨ́ó erɨ ámá nɨbɨro Gorɨxonɨ yayɨ́ nɨmearɨgɨ́áyo ɨ́á rɨrómɨ́ erɨ eɨ. \v 2 Rɨdɨyowá yarɨgɨ́iwámɨ wáɨ́wámɨ ‘Xe oenɨ.’ nɨyaiwirɨ iwamɨ́ó mepanɨ. Ámá gwɨ́ xeŋwɨ́yɨ́ wigɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ xe éɨ́rɨxɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨ́á eŋagɨ nánɨ iwamɨ́ó mepanɨ. Wigɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ neróná emá 42 pwearɨ́ná aŋɨ́ ŋwɨ́ápimɨ xórórɨ́ nero sɨpí wikárɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 3 Sɨpí wikárarɨ́ná gɨ́ ámá nionɨ imónɨŋápɨ nánɨ mɨ́kɨ́ imónɨgɨ́íwaú xe wɨ́á urókiamopaxɨ́ oimónɨ́piyɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnáná awaú okiyɨ́á wí minɨ́ bekɨ́ wú nɨkɨ́kɨyinɨmáná sɨ́á 1,260 imónɨŋɨ́yɨ́ —Sɨ́á ayɨ́ emá 42 nánɨ xɨxenɨ imónɨnɨ. Sɨ́á ayɨ́ pwearɨ́ná ámá wigɨ́ ɨ́wɨ́ néra warɨgɨ́ápɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ omamópoyɨnɨrɨ wɨ́á urókiamopɨsɨ́írɨnɨ.” nɨrɨŋɨnigɨnɨ. \v 4 Awaú íkɨ́á oripɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́ waú tɨ́nɨ íkwiaŋwɨ́ uyɨ́wɨ́ ikwiárɨpɨ́rɨ́a nánɨ wɨnɨ́xaú tɨ́nɨ sɨ́mɨmaŋɨ́ Gorɨxoyá —O xwɨ́á nɨyonɨ nánɨ Ámɨná imónɨŋorɨnɨ. Oyá sɨ́mɨmaŋɨ́mɨnɨ roŋɨ́pɨ yapɨ imónɨgɨ́íwaúrɨnɨ. \v 5 Ámá awaú tɨ́nɨ mɨxɨ́ inarɨgɨ́áyɨ́ awaúmɨ sɨpí wikáranɨrɨ nerɨ́náyɨ́, awaúyá maŋɨ́yo dánɨ rɨ́á ápiáwɨ́ nɨpeyearɨ ayo rɨ́á nɨnɨ́árɨnɨ. “Awaúmɨ sɨpí owikáraneyɨ.” yaiwíɨ́á gɨyɨ́ gɨyo rɨ́á apimɨ dánɨ aga nɨpɨkipɨsɨ́írɨnɨ. \v 6 Emá awaú wɨ́á urókiamoarɨgɨ́íyo iniá meapa oenɨrɨ aŋɨ́ pɨrɨ́namɨ yeáyɨ́ yimɨxárɨpaxɨ́ imónɨri iniɨgɨ́ ragɨ́ imónɨnɨ nánɨ imɨxɨpaxɨ́ imónɨri gínɨ gíná “Xwɨ́áyo ŋweagɨ́áyo e owikáraiyɨ.” wimónɨ́íná ananɨ egɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ xeanɨŋɨ́ ayɨ́ ayɨ́ nɨ́nɨ wikárɨpaxɨ́ imónɨri neri \v 7 xwɨyɨ́á Gorɨxo wɨ́á rókiamóisixɨnɨrɨ urɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ rɨxa nurárɨmáná eŋáná naŋwɨ́ mɨxɨ́ yarɨŋɨ́ sirɨrɨkɨ́ yoparɨ́ bɨ mɨmónɨŋɨ́yimɨ dánɨ peyeanɨ́o awaú tɨ́nɨ mɨxɨ́ ninɨro awaúmɨ xopɨrárɨ́ nɨwirɨ pɨkinɨ́árɨnɨ. \v 8 Pɨkíáná pɨyowaú aŋɨ́ xwé apimɨ —Aŋɨ́ egɨ́ Ámɨnáomɨ enɨ yekwɨroárɨgɨ́ápɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Aŋɨ́ apɨ nánɨ nɨrɨrɨ́ná rasɨ́ nɨrɨro Sodomɨyɨ rɨro Isipɨyɨ rɨro yarɨgɨ́ápɨrɨnɨ. Aŋɨ́ xwé apimɨ awaú óɨ́ e pɨyɨ́ opɨsɨ́írɨnɨ. \v 9-10 E pɨyɨ́ weŋáná sɨ́á wɨyaú wɨyi nórɨrɨ ámɨ wɨyi órɨmɨnɨrɨ yarɨ́ná ámá wará xɨxegɨ́nɨ írɨro egɨ́áyo dáŋɨ́ tɨ́nɨ gwɨ́ wɨrɨ́ wɨrí imónɨgɨ́áyo dáŋɨ́ tɨ́nɨ pɨ́né xɨxegɨ́nɨ rarɨgɨ́áyo dáŋɨ́ tɨ́nɨ gwɨ́ bɨ bɨ mónɨgɨ́áyo dáŋɨ́ tɨ́nɨ nɨbɨmiro xe pɨyowaúmɨ xwɨ́á oweyárɨ́poyɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ mɨwɨnɨpa nero sɨŋwɨ́ nɨwɨnayiro wɨ́á rókiamóɨ́íwaú, ámá xwɨ́áyo ŋweagɨ́áyo rɨ́nɨŋɨ́ ayɨkwɨ́ nɨwia múɨ́íwaú rɨxa péagɨ́i nánɨ ayɨ́ yayɨ́ seáyɨmɨ dánɨ néra upɨ́rɨ́árɨnɨ. E neróná aiwá xwé nimɨxɨro nɨga uro wigɨ́ ámáyɨ́ yayɨ́ owinɨrɨ amɨpí naŋɨ́yɨ́ anɨ́á yaŋɨ́ inɨro néra warɨ́ná \v 11 rɨxa sɨ́á wɨyaú wɨyi nórɨmáná wɨyɨ́jimɨ áwɨnɨ e dánɨ re eŋɨnigɨnɨ. Gorɨxo xɨ́omɨ dánɨ ámɨ awaúmɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyáráná awaú ámɨ sɨŋɨ́ neri éɨ́ rogɨ́isixɨnɨ. Éɨ́ róáná ámá awaúmɨ sɨŋwɨ́ wɨnayarɨgɨ́áyɨ́ dɨŋɨ́ nɨyága nuro wáyɨ́ ayɨkwɨ́ mɨwinarɨ́ná \v 12 awaú xwɨyɨ́á bɨ aŋɨ́namɨ dánɨ eŋɨ́ tɨ́nɨ re rɨnénapɨ́agɨ arɨ́á wigɨ́isixɨnɨ, “Awagwí re nánɨ yapɨ́piyɨ.” Arɨ́á e nɨwiri agwɨ́ tɨ́nɨ aŋɨ́namɨ nánɨ peyarɨŋagɨ́i awaú tɨ́nɨ mɨxɨ́ inɨgɨ́áyɨ́ sɨŋwɨ́ wɨnowáráná \v 13 axíná re eŋɨnigɨnɨ. Pobonɨ́ xwɨ́á yaiwiámɨ́ eŋɨnigɨnɨ. Xwɨ́á yaiwiámɨ́ éáná aŋɨ́ aŋɨ́ apimɨ mɨrɨnɨŋɨ́ wé wúkaú imónɨŋɨ́pɨ bɨ nɨpɨnɨ pɨnanowirɨ ámá e ŋweagɨ́á enɨ 7,000 penowiro éagɨ́a aŋɨ́ apimɨ ŋweagɨ́á mɨpéɨ́áyɨ́ eŋɨ́ óɨ́ nikárɨnɨro Ŋwɨ́á aŋɨ́namɨ ŋweaŋomɨ seáyɨ e numeróná “Eŋɨ́ eánɨŋoxɨ, ayɨ́ joxɨrɨnɨ.” urarɨŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. Nionɨ orɨŋá nɨwɨnɨrɨ́ná e wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 14 Rɨ́wɨ́yo wímeanɨ́pɨ nánɨ “Ine” biaú bɨ rɨ́ɨ́pɨ áwɨnɨ e eŋɨ́pɨ rɨxa apɨ imónɨgoɨ. Apimɨ rɨ́wɨ́yo imónɨnɨ́pɨ aŋɨ́nɨ imónɨnɨŋoɨ. \s1 Aŋɨ́najɨ́ pékákɨ́ xɨrɨgɨ́á yoparo pékákɨ́ rɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 15 Aŋɨ́najɨ́ pékákɨ́ xɨrɨgɨ́á wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú imónɨgɨ́áwa yoparo pékákɨ́ ráná aŋɨ́namɨ dánɨ maŋɨ́ obaxɨ́ eŋɨ́ tɨ́nɨ re nɨrɨga warɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Xwɨ́árímɨ meŋweapaxɨ́ nánɨ imónɨŋɨ́pɨ sɨnɨ wíyɨ́yá marɨ́áɨ, rɨxa negɨ́ Ámɨnáo tɨ́nɨ xegɨ́ ámá nene yeáyɨ́ neayimɨxemeanɨ́a nánɨ oyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ arɨ́owayá xwɨ́á piaxɨ́yo dánɨ iwiaronɨ́oyɨ rarɨŋwáo tɨ́nɨ awaúyápɨnɨrɨnɨ. O wí anɨ́á mimónɨ́ anɨŋɨ́ íníná nɨŋwearɨ meŋweanɨ́árɨnɨ.” nɨrɨga warɨŋagɨ arɨ́á nɨwirɨ \v 16 ámá ámɨná 24 Gorɨxo tɨ́ŋɨ́ e íkwiaŋwɨ́yo éɨ́ nɨŋwearo xapɨxapɨ́ nɨŋweaxa pugɨ́áwa wigɨ́ sɨ́mɨmaŋɨ́mɨnɨ nɨpɨ́kínɨmearo Gorɨxomɨ yayɨ́ numeróná \v 17 re urarɨŋagɨ́a arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Ámɨná Gorɨxoxɨnɨ, eŋɨ́ sɨxɨ́ eánɨgɨ́á nɨyonɨ seáyɨ e wimónɨŋoxɨnɨ, ríná ŋwearɨ eŋíná dánɨ anɨŋɨ́ ŋwearɨ eŋoxɨnɨ, joxɨ eŋíná dánɨ eŋɨ́ sɨxɨ́ eánɨŋɨ́ néra bagɨ́pɨ tɨ́nɨ rɨxa xɨxenɨ nerɨ xwɨ́árímɨ iwamɨ́ó meŋweaŋagɨ nánɨ none yayɨ́ siarɨŋwɨnɨ. \v 18 Ámá gwɨ́ bɨ bɨ mónɨgɨ́á nɨ́nɨ joxɨ nánɨ wikɨ́ nɨrónɨro ‘Omɨ ínɨmɨ wí wurɨ́nanɨméwɨnɨ.’ yaiwíagɨ́a aiwɨ joxɨ ayo wikɨ́ wónɨŋɨ́pɨ wíwapɨyiríná rɨxa nimónɨnɨŋoɨ. Ríná ámá pegɨ́áyo xwɨrɨxɨ́ numerɨ eyeyírómɨ́ wirínárɨnɨ. Ríná wɨ́á rókiamoarɨgɨ́á, dɨxɨ́ rɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ siiarɨgɨ́áyo yayɨ́ nɨwimorɨ ‘Apɨ wíɨmɨgɨnɨ.’ yaiwiŋɨ́pɨ mɨnɨ wirɨ ámá dɨxɨ́ imónɨgɨ́á joxɨ nánɨ wáyɨ́ nɨsiro píránɨŋɨ́ xɨ́darɨgɨ́á, sɨyikwɨ́nɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyoranɨ, xwénɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyoranɨ, ayo enɨ yayɨ́ nɨwimorɨ ‘Apɨ wíɨmɨgɨnɨ.’ yaiwiŋɨ́pɨ mɨnɨ wirɨ ámá xwɨ́árímɨ xwɨrɨ́á ikɨxearɨgɨ́áyo xwɨrɨ́á wikɨxerɨ eríná, ayɨ́ rɨxa rínárɨnɨ.” rarɨŋagɨ́a arɨ́á nɨwirɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 19 Gorɨxoyá aŋɨ́ ŋwɨ́á aŋɨ́namɨ eŋiwá ɨ́kwínɨrɨ bokisɨ́ xwɨyɨ́á Gorɨxo eŋíná réroárɨŋɨ́pɨ nánɨ imɨxɨnɨŋɨ́wá aŋɨ́ iwámɨ dánɨ sɨŋánɨ imónɨrɨ éáná re eŋɨnigɨnɨ. Ápiaŋwɨ́ ókímɨxayirɨ ikaxɨ́ rayirɨ akɨrɨwɨ́ rayirɨ pobonɨ́ erɨ aŋɨ́naíkɨ́ ayá wí erɨ éagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \c 12 \s1 Ekɨyiŋɨ́ iwɨ́ wo inɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ apɨxɨ́ wí inɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Ekɨyiŋɨ́ aŋɨ́ pɨrɨ́yo ayá sɨ́wɨ́ ropaxɨ́ bɨ ninɨrɨ́ná rɨpɨ imónɨŋɨnigɨnɨ. Apɨxɨ́ wí —Í sogwo rapɨrapɨ́nɨŋɨ́ yínɨrɨ xegɨ́ sɨkwɨ́ emáomɨ ikwiárɨrɨ amɨnaŋwɨ́ sɨŋɨ́ wé wúkaú sɨkwɨ́ waú tɨ́ŋɨ́ dɨ́kínɨrɨ nemáná \v 2 niaíwɨ́ agwɨ́ eŋírɨnɨ. Í niaíwɨ́ xɨrɨmɨnɨrɨ nánɨ sɨŋwɨ́ wanarɨŋagɨ rɨ́nɨŋɨ́ ayɨkwɨ́ mɨwinarɨŋagɨ nánɨ “Aŋɨ́nɨ oxɨrɨmɨnɨ.” nɨyaiwirɨ “yeyɨ” rɨŋɨnigɨnɨ. \p \v 3 Ekɨyiŋɨ́ ámɨ bɨ aŋɨ́ pɨrɨ́yo ninɨrɨ́ná rɨpɨ imónɨŋɨnigɨnɨ. Iwɨ́ ayɨ́á rɨŋɨ́ xwé wo —O mɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú imorɨ sɨwaŋɨ́ wé wúkaú mɨŋɨ́yo dánɨ rémówapɨrɨ dɨrɨ́ mɨxɨ́ ináyɨ́ dɨ́kínarɨgɨ́á imónɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú mɨŋɨ́yo xɨxenɨ nɨdɨ́kíga urɨ eŋorɨnɨ. O aŋɨ́ pɨrɨ́yo e sɨŋánɨ nimónɨrɨ re eŋɨnigɨnɨ. \v 4 Siŋɨ́ biaú bɨ egɨ́á bimɨ xegɨ́ sowɨ́ tɨ́nɨ aŋɨ́namɨ dánɨ aíraírómɨ́ énapáná xwɨ́áyo piérɨnowiŋɨnigɨnɨ. E nemáná iwɨ́ xwéo “Apɨxɨ́ niaíwɨ́ xɨrɨmɨnɨrɨ yarɨŋí rɨxa niaíwɨ́ xɨráná oroanɨmɨnɨ.” nɨyaiwirɨ ímɨ agwɨ́rɨwámɨnɨ uroŋáná \v 5 í niaíwɨ́ oxɨ́ womɨ —O ainɨxɨ́ wá ɨ́á nɨxɨrɨrɨ ámá gwɨ́ bɨ bɨ mónɨgɨ́á nɨyonɨ umeŋweanɨ́a nánɨ imónɨrɨ xwɨyɨ́á xɨ́oyápimɨ mɨmúropaxɨ́ imónɨrɨ enɨ́orɨnɨ. Omɨ í xɨrɨŋɨnigɨnɨ. Niaíwɨ́ omɨ nɨxɨrɨmáná eŋáná íwo Gorɨxoyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ xɨ́o íkwiaŋwɨ́namɨ ŋweaŋe nánɨ nɨpeyirɨ ŋweaŋáná \v 6 apɨxí ámá dɨŋɨ́ meaŋɨ́ e nánɨ éɨ́ uŋɨnigɨnɨ. Gorɨxo í e nánɨ éɨ́ nurɨ ŋweáwɨnɨgɨnɨrɨ anɨŋɨ́nɨ wimɨxɨyáriŋe nánɨ nurɨ ŋweaŋáná aiwá nɨwiro píránɨŋɨ́ mearɨ́ná sɨ́á 1,260 nóra uŋɨnigɨnɨ. \p \v 7 Aŋɨ́namɨ dánɨ mɨxɨ́ ninowiápɨ́nɨróná aŋɨ́najɨ́ Maikoroyɨ rɨnɨŋo tɨ́nɨ xegɨ́ aŋɨ́najowa tɨ́nɨ mɨdánɨ nɨrómáná iwɨ́ xwéo tɨ́nɨ mɨxɨ́ ninɨróná iwo enɨ aŋɨ́najɨ́ xɨ́omɨ xɨ́darɨgɨ́áwa tɨ́nɨ mɨdánɨ nɨrómáná mɨxɨ́ ninɨro aí \v 8 iwowa eŋɨ́ mɨweánɨpa nero nánɨ sɨnɨ aŋɨ́namɨ ŋweapaxɨ́ mimónɨŋagɨ́a nánɨ \v 9 Maikorowa iwomɨ mamówárénapɨgɨ́awixɨnɨ. Sidɨro eŋíná dánɨ oboyɨ rɨro Setenoyɨ rɨro egɨ́o, ayɨ́ orɨnɨ. Ámá xwɨ́áyo ŋweagɨ́á nɨ́nɨ ɨ́wɨ́ oépoyɨnɨrɨ yapɨ́ nɨwíwapɨya warɨŋo, ayɨ́ orɨnɨ. Omɨ xwɨ́áyo nánɨ mamówárénapɨro aŋɨ́najɨ́ omɨ nɨxɨ́dɨro yarɨgɨ́áwamɨ mamówárénapɨro éagɨ́a \v 10 nionɨ arɨ́á wíáyɨ́ aŋɨ́namɨ dánɨ xwɨyɨ́á bɨ eŋɨ́ tɨ́nɨ re rɨnénaparɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Gorɨxo eŋɨ́ eánɨŋɨ́ xɨ́o imónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ erɨ ámá xɨ́oyá imónɨŋɨ́yo yeáyɨ́ uyimɨxemearɨ mɨxɨ́ ináyɨ́ yapɨ nimónɨrɨ xwioxɨ́yo mɨmeámɨ́ nerɨ umeŋwearɨ enɨ rɨxa agwɨrɨnɨ. Yeáyɨ́ uyimɨxemeanɨ́a nánɨ oyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ arɨ́owayá xwɨ́á piaxɨ́yo dánɨ iwiaroŋo, o xegɨ́ nénɨ́ tɨ́ŋo nimónɨrɨŋɨ́yo dánɨ ámá xwɨ́áyo ŋweagɨ́áyo wíwapɨyinɨ rɨxa agwɨrɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́roro nánɨ xexɨ́xexɨrɨ́meá imónɨgɨ́áyo xwɨyɨ́á uxekwɨ́moayarɨŋomɨ —O negɨ́ Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ ikwáwɨyiranɨ, árɨ́wɨyiranɨ, xwɨyɨ́á uxekwɨ́moayarɨŋorɨnɨ. Omɨ rɨxa xwɨ́áyo mamówárɨ́árɨnɨ. \v 11 Negɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́ ‘Sipɨsipɨ́ miáo nene yeáyɨ́ neayimɨxemeanɨ́a nánɨ neapeiŋɨ́rɨ́anɨ?’ nɨyaiwiro ragɨ́ oyáyo igɨ́ánɨŋɨ́ eánɨro o nánɨ xwɨyɨ́á wáɨ́ urɨyiro nerɨŋɨ́yo dánɨ obomɨ xopɨrárɨ́ wíɨ́árɨnɨ. Ayɨ́ omɨ xopɨrárɨ́ nɨwirɨ́ná wiwanɨŋɨ́yɨ́ wá mumɨxɨnɨ́ ‘Wa nene Jisasomɨ xɨ́darɨŋagwɨ nánɨ nɨneapɨkiróná ayɨ́ anɨnɨ xe oneapɨkípoyɨ.’ nɨyaiwiro xɨ́dɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. \v 12 Ayɨnánɨ aŋɨ́ rɨnaxɨ tɨ́nɨ re ŋweagɨ́áyɨ́né tɨ́nɨ dɨŋɨ́ niɨ́á oseainɨnɨ. E nerɨ aí xwɨ́áríxɨ tɨ́nɨ rawɨrawáwáxɨ tɨ́nɨ ine! Obo xwɨ́árímɨ seyɨ́né tɨ́ŋɨ́ e nánɨ rɨxa wéɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. O ‘Anɨŋɨ́ xwɨ́árímɨ nɨŋweámáná epaxonɨmanɨ. Re enɨ pɨ́rɨ́ nɨrakipɨ́rɨ aŋwɨ ayorɨ́anɨ?’ nɨyaiwirɨ nánɨ xegɨ́ wikɨ́ nónɨrɨ seainɨ́pɨ rɨ́á ápiáwɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋagɨ nánɨ ine!” Xwɨyɨ́á aŋɨ́namɨ dánɨ e rɨnénaparɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \p \v 13 Iwɨ́ xwéo “Rɨxa xwɨ́árímɨ rɨnɨmamówárénapáoɨ?” nɨyaiwirɨ apɨxɨ́ niaíwɨ́ oxo xɨrɨ́ímɨ mɨxɨ́ eaaxɨ́dɨŋɨnigɨnɨ. \v 14 Mɨxɨ́ eaaxɨ́dɨ́agɨ aí apɨxí ámá dɨŋɨ́ meaŋɨ́yo xɨ́í nánɨ wimɨxɨyáriŋe nánɨ nɨpɨpɨka ounɨrɨ nabíkɨnáo ɨwɨ́ wɨnɨ́xaú ímɨ uŋwɨráráná í sidɨro tɨ́ŋɨ́ e pɨ́nɨ nɨwiárɨmɨ nɨpɨpɨka nurɨ e ŋweaŋáná xwiogwɨ́ waú wo nɨmúrorɨ ámɨ wo áwɨnɨ e imónɨ́e nánɨ aiwá nɨwiro píránɨŋɨ́ umegɨ́awixɨnɨ. \v 15 Sidɨro iniɨgɨ́ xegɨ́ maŋɨ́yo dánɨ peyeáú iniɨgɨ́ waxɨ́nɨŋɨ́ númɨ nurɨ ímɨ nɨxemɨ nɨwerɨ opɨkinɨrɨ imɨxowárɨ́agɨ aí \v 16 xwɨ́árí apɨxímɨ arɨrá nɨwirɨ́ná re eŋɨnigɨnɨ. Iniɨgɨ́ waxɨ́ iwɨ́ xwéo apɨxímɨ opɨkinɨrɨ xwɨrɨ́á dowárɨ́ú xwɨ́árí xegɨ́ maŋɨ́ nexoarɨ nɨŋɨnigɨnɨ. \v 17-18 Iwo sɨŋwɨ́ e nɨwɨnɨrɨ apɨxí nánɨ wikɨ́ rɨ́á ápiáwɨ́nɨŋɨ́ nɨwónɨrɨ nánɨ niaíwɨ́ apɨxɨ́ í xɨrɨŋɨ́ wínɨyo mɨxɨ́ wimɨnɨrɨ uŋɨnigɨnɨ. Ayɨ́ ámá sekaxɨ́ Gorɨxo urɨŋɨ́pɨ xɨ́dɨro xwɨyɨ́á Jisaso nánɨ rɨŋɨ́pɨ dɨŋɨ́ ɨ́á xɨrɨro yarɨgɨ́áyɨ́ eŋagɨ nánɨ ayo mɨxɨ́ wimɨnɨrɨ nánɨ nurɨ rawɨrawáyo imaŋɨ́ e éɨ́ roárɨŋɨnigɨnɨ. \c 13 \s1 Naŋwɨ́ mɨxɨ́ yarɨŋɨ́ rawɨrawáyo dánɨ ɨ́wiapɨŋo nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Nionɨ naŋwɨ́ mɨxɨ́ yarɨŋɨ́ wo rawɨrawáyo dánɨ ɨ́wiaparɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ o sɨwaŋɨ́ wé wúkaú rémówapɨrɨ mɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú imorɨ eŋo xegɨ́ sɨwaŋɨ́ wé wúkaú apimɨ wámɨnɨ wámɨnɨ dɨrɨ́ mɨxɨ́ ináyɨ́ dɨ́kínarɨgɨ́ápɨ nɨdɨ́kíga urɨ xegɨ́ mɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú apimɨ womɨnɨ womɨnɨ yoɨ́ Gorɨxomɨ ikayɨ́wɨ́ umeararɨgɨ́ápɨ rɨ́wamɨŋɨ́ nɨŋwɨrárɨga urɨ eŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 2 Naŋwɨ́ mɨxɨ́ yarɨŋɨ́ nionɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨ́áo pusɨ́ sayɨ́ papearɨxɨ́ imónɨŋɨ́ repatɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́yɨ́nɨŋɨ́ imónɨrɨ xegɨ́ sɨkwɨ́ ayɨ́ naŋwɨ́ beyáɨ rɨnɨŋɨ́yɨ́yápɨ́nɨŋɨ́ imónɨrɨ xegɨ́ maŋɨ́ ayɨ́ pusɨ́ sayɨ́ raionɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́yɨ́yánɨŋɨ́ imónɨrɨ eŋorɨnɨ. Iwɨ́ xwéo naŋwɨ́ mɨxɨ́ yarɨŋo xɨ́o tɨ́nɨ xɨxenɨ oimónɨrɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrɨ nánɨ eŋɨ́ eánɨŋɨ́ xɨ́o yarɨŋɨ́pɨ sɨxɨ́ umímorɨ xɨ́o ámáyo seáyɨ e nɨwimónɨrɨ umeŋweaarɨŋɨ́pa axɨ́pɨ oimónɨrɨ wimɨxɨrɨ xɨ́o nénɨ́ tɨ́ŋɨ́ seáyɨ e imónɨŋɨ́pɨ axɨ́pɨ oimónɨrɨ wimɨxɨrɨ eŋorɨnɨ. \v 3 Mɨŋɨ́ wɨyimɨ mɨŋɨ́ rogɨ́á igí ayɨ́ nɨpɨkipaxɨ́ rogɨ́ánɨŋɨ́ imónɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Ámá xwɨ́á nɨrímɨnɨ ŋweagɨ́áyɨ́ “Naŋwo arɨge nerɨ sɨŋɨ́ eŋɨ́rɨ́anɨ?” nɨyaiwiro o nánɨ ududɨ́ nɨwinɨróná nɨxɨ́dɨro \v 4 iwo naŋwomɨ xɨ́o nénɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ axɨ́pɨ wimɨxɨ́ɨ́ eŋagɨ nánɨ xɨ́omɨ seáyɨ e numero naŋwomɨ enɨ axɨ́pɨ seáyɨ e numeróná re nɨra ugɨ́awixɨnɨ, “Naŋwo tɨ́nɨ go xɨxenɨ imónɨnɨ? O tɨ́nɨ go mɨxɨ́ xɨxe inɨpaxɨ́ imónɨnɨ?” nɨra ugɨ́awixɨnɨ. \v 5 Gorɨxo naŋwo xegɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ xe maŋɨ́ nɨyoámorɨ weyɨ́ nɨmenɨrɨ ikayɨ́wɨ́ nɨnɨmeara úwɨnɨgɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨrɨ emá 42 múroarɨ́ná apɨ enɨ́a nánɨ nénɨ́ tɨ́ŋónɨŋɨ́ nimónɨrɨ éwɨnɨgɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨrɨ éagɨ \v 6 o re eŋɨnigɨnɨ. Maŋɨ́ nɨyoámorɨ Gorɨxo nánɨ ikayɨ́wɨ́ nɨmearɨrɨ́ná oyá yoɨ́yo ikayɨ́wɨ́ mearɨrɨ aŋɨ́ ŋwɨ́á oyáiwá nánɨ ikayɨ́wɨ́ mearɨrɨ aŋɨ́namɨ ŋweagɨ́áyɨ́ nánɨ ikayɨ́wɨ́ mearɨrɨ eŋɨnigɨnɨ. \v 7 Gorɨxo ámá xɨ́oyá imónɨgɨ́áyo naŋwo xe mɨxɨ́ nɨwirɨ xopɨrárɨ́ wíwɨnɨgɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨrɨ xe nénɨ́ tɨ́ŋónɨŋɨ́ nimónɨrɨ ámá gwɨ́ wɨrɨ́ wɨrí nɨyonɨ tɨ́nɨ wará xɨxegɨ́nɨ írɨgɨ́á nɨyonɨ tɨ́nɨ pɨ́né xɨxegɨ́nɨ rarɨgɨ́á nɨyonɨ tɨ́nɨ gwɨ́ bɨ bɨ mónɨgɨ́á nɨyonɨ tɨ́nɨ ayo seáyɨ e wimónɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨrɨ eŋɨnigɨnɨ. \v 8 Ayɨnánɨ ámá xwɨ́áyo ŋweagɨ́áyɨ́ nɨ́nɨ —Ámá eŋíná Gorɨxo xwɨ́árí imɨxɨŋíná dánɨ wigɨ́ yoɨ́ íkwɨ́ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ meapɨ́rɨ́a nánɨ ŋwɨrárɨnɨŋɨ́namɨ —Ana sipɨsipɨ́ pɨkigɨ́oyánarɨnɨ. Anamɨ yoɨ́ ŋwɨrárɨnɨŋɨ́yɨ́ marɨ́áɨ, ámá yoɨ́ mɨŋwɨrárɨnɨŋɨ́yɨ́ naŋwo nene nánɨ yayɨ́ owinɨrɨ seáyɨ e umepɨ́rɨ́árɨnɨ. \p \v 9 Ámá arɨ́á tɨ́gɨ́áyɨ́né eŋánáyɨ́, arɨ́á ókiarɨ́ mónɨ́poyɨ. \v 10 Ámá Gorɨxo “Xe gwɨ́ uyíɨ́rɨxɨnɨ.” wiaiwiŋɨ́ go go apimɨ wí múropaxɨ́ imónɨnɨ́ámanɨ. Ámá “Kirá tɨ́nɨ xe pɨkíɨ́rɨxɨnɨ.” wiaiwiŋɨ́ go go apimɨ wí múropaxɨ́ imónɨnɨ́ámanɨ. Apɨ imónánáyɨ́, Gorɨxoyá imónɨgɨ́áyɨ́né segɨ́ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápɨ pɨ́nɨ mɨwiárɨ́ anɨŋɨ́ minɨ́ xwámámɨ́ nɨwia úɨ́rɨxɨnɨ. \s1 Naŋwɨ́ xwɨ́áyo dánɨ ɨ́wiapɨŋo nánɨrɨnɨ. \p \v 11 Nionɨ naŋwɨ́ ámɨ wo xwɨ́áyo dánɨ ɨ́wiaparɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ o sipɨsipɨ́ miá mɨŋɨ́yo dánɨ sɨwaŋɨ́ wɨyaú rémoarɨŋɨ́pa rémorɨ xegɨ́ xwɨyɨ́á nɨrɨrɨ́ná iwɨ́ xwɨyɨ́á rarɨŋɨ́pa rɨrɨ yarɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 12 O naŋwɨ́ xámɨ ɨ́wiapɨŋoyá nénɨ́ imónɨŋɨ́ nɨpimɨnɨ dánɨ nɨwiirɨ́ná ámá xwɨ́áyo ŋweagɨ́á nɨ́nɨ naŋwɨ́ xámɨ ɨ́wiapɨŋo, igí nɨpɨkipaxɨ́ weŋomɨ nupɨ́kínɨmearo seáyɨ e umépoyɨnɨrɨ mɨ́rákwɨ́kwɨ́ wiaxɨ́dɨrɨ \v 13 emɨmɨ́ ayá rɨwamónɨpaxɨ́ xɨxegɨ́nɨ bɨ erɨ nerɨ́ná ámá sɨŋwɨ́ anɨgɨ́e dánɨ oyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ rɨ́á wearɨŋɨ́ bɨ aí aŋɨ́namɨ dánɨ xwɨ́áyo piérónapayarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ yapɨ́ wíwapɨyarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 14 E nerɨ́ná emɨmɨ́ Gorɨxo naŋwɨ́ wɨ́oyá nénɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨŋɨ́pimɨ dánɨ xe wíwapɨyipaxɨ́ oimónɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨ́ɨ́pimɨ dánɨ ámá xwɨ́áyo ŋweagɨ́áyo yapɨ́ nɨwíwapɨyirɨ re urarɨŋɨ́rɨnɨ, “Xwɨ́áyo ŋweagɨ́áyɨ́né xopaikɨgɨ́ naŋwɨ́ mɨŋɨ́ rogɨ́á ámɨ sɨŋɨ́ imónɨŋónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ bɨ nimɨxɨro éɨ́ urárárɨ́poyɨ.” urarɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ \v 15 ayɨ́ e éáná naŋwɨ́ rɨ́wɨ́yo ɨ́wiapɨŋo xopaikɨgɨ́ imónɨŋɨ́pɨ nɨmearɨ sɨŋɨ́ oenɨrɨ sɨ́mɨ́ óɨ́yo dánɨ pɨ́rámɨ́ wíáná sɨŋɨ́ imónɨŋɨnigɨnɨ. Gorɨxo naŋwɨ́ xwɨ́áyo dánɨ ɨ́wiapɨŋo xegɨ́ wónɨŋɨ́ xopaikɨgɨ́ imónɨŋɨ́pimɨ sɨ́mɨ́ óɨ́yo dánɨ pɨ́rámɨ́ wíɨ́pimɨ dánɨ xe sɨŋɨ́ nimónɨrɨ xwɨyɨ́á rɨrɨ ámá xébimɨ xómɨŋɨ́ nɨyɨkwiro seáyɨ e mumearɨgɨ́áyo opɨkípoyɨnɨrɨ rɨrɨ epaxɨ́ imónɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ e imónɨŋɨnigɨnɨ. \v 16 Naŋwɨ́ xwɨ́áyo dánɨ ɨ́wiapɨŋo e nemáná xɨ́oyá maŋɨ́yo dánɨ ámá nɨyonɨ sɨyikwɨ́nɨŋɨ́ imónɨgɨ́ápiamɨranɨ, mamadɨ́rɨxamɨranɨ, ámá amɨpí wí mɨmúrónɨgɨ́áyoranɨ, uyípeayɨ́ imónɨgɨ́áyoranɨ, ámá xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyoranɨ, wiwɨnɨ meŋweánɨgɨ́áyoranɨ, ayo nɨyonɨ ipɨrɨ́á nearɨ́ná wíyo wé náúmɨ earo wíyo mimáyo earo egɨ́awixɨnɨ. \v 17 E nerɨŋɨ́yo dánɨ ámá ipɨrɨ́á naŋwoyá yoɨ́ tɨ́nɨranɨ, nabá xɨ́oyá yoɨ́pɨranɨ, xɨxenɨ imónɨŋɨ́pɨranɨ, meánɨgɨ́áyɨ́ aiwá nɨpɨ́rɨ nánɨ bɨ́ ero aiwá nɨgwɨ́ meapɨ́rɨ nánɨ bɨ́ ero epaxɨ́ mimónɨpa egɨ́awixɨnɨ. Ipɨrɨ́á eánɨgɨ́áyɨ́nɨ ananɨ bɨ́ epaxɨ́ imónɨgɨ́awixɨnɨ. \v 18 Ɨ́á roarɨgɨ́áyɨ́né, seyɨ́né píránɨŋɨ́ dɨŋɨ́ neŋwɨperɨ́náyɨ́, re éɨ́rɨxɨnɨ. Nabá naŋwɨ́ oyá yoɨ́ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ ámá wo nánɨ rɨnɨŋagɨ nánɨ ámá dɨŋɨ́ ɨ́á xɨrɨgɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́né, nabá oyá yoɨ́ nánɨpɨ píránɨŋɨ́ ɨ́á róɨ́rɨxɨnɨ. Nabá oyá yoɨ́ nánɨ rɨnɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ 666 apɨrɨnɨ. \c 14 \s1 Ámá 144,000 imónɨgɨ́ápɨ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Nionɨ wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Sipɨsipɨ́ miáo dɨ́wɨ́ mɨŋɨ́ Saionɨyɨ rɨnɨŋɨ́pimɨ éɨ́ roŋagɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrɨ ámá 144,000 imónɨgɨ́áyɨ́ —Ayɨ́ yoɨ́ xɨ́oyá tɨ́nɨ xanoyá tɨ́nɨ rɨ́wamɨŋɨ́ mimáyo eánɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ o tɨ́nɨ nawínɨ éɨ́ roŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ \v 2 arɨ́á wíáyɨ́ wiŋanigɨnɨ. Aŋɨ́namɨ dánɨ ikaxɨ́ bɨ nɨrɨnɨrɨ́ná ikaxɨ́ iniɨgɨ́ iyakwɨ́ obaxɨ́ nɨdɨrorɨ́ná rarɨŋɨ́pa rɨrɨ akɨrɨwɨ́ eŋɨ́ tɨ́nɨ nɨrɨrɨ́ná rarɨŋɨ́pa rɨrɨ ikaxɨ́ ámá kitá eaarɨgɨ́áyɨ́ kitá eaarɨ́ná rarɨŋɨ́pa rɨrɨ yarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \v 3 Gorɨxoyá íkwiaŋwɨ́na tɨ́nɨ dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨgɨ́á waú waú awa tɨ́nɨ ámɨná 24 e nɨŋweaxa pugɨ́áwa tɨ́nɨ wigɨ́ sɨ́mɨmaŋɨ́rɨwámɨnɨ ámá 144,000 ayɨ́ éɨ́ nɨrómáná soŋɨ́ sɨŋɨ́ bɨ rarɨŋagɨ́a arɨ́á wiŋanigɨnɨ. Soŋɨ́ rarɨgɨ́á apɨ ámá xwɨ́áyo dáŋɨ́ wí nɨjɨ́á imónɨpaxɨ́ menɨnɨ. E dáŋɨ́ 144,000 imónɨgɨ́á xɨ́o nupeirɨŋɨ́pimɨ dánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ uroayíroŋɨ́yɨ́nɨ ananɨ nɨjɨ́á nimónɨrɨ rɨpaxɨ́rɨnɨ. \v 4 Ámá apɨxɨ́ tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ minɨpa nero piaxɨ́ mɨweánarɨgɨ́ápa ayɨ́ enɨ ŋwɨ́ápɨ sɨnɨ ɨ́á mɨxɨrarɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ piaxɨ́ mɨweánarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Sɨnɨ apɨxɨ́ tɨ́nɨ memegɨ́áyɨ́rɨnɨ. Sipɨsipɨ́ miáo gɨmɨ gɨmɨ úɨ́mɨ ananɨ númɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ámá nɨyonɨ dánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ Gorɨxo roayíroŋɨ́yɨ́ xɨ́o nánɨ tɨ́nɨ sipɨsipɨ́ miáo nánɨ tɨ́nɨ aiwá nɨwákwínɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋɨ́yɨ́rɨnɨ. \v 5 Yapɨ́ nɨrɨro xwɨyɨ́á óɨ́ e rarɨgɨ́áyɨ́manɨ. Ramɨnɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Xwɨyɨ́á bɨ xɨ́meapaxɨ́yɨ́manɨ. \s1 Aŋɨ́najɨ́ waú wo xwɨyɨ́á rɨgɨ́á nánɨrɨnɨ. \p \v 6 Aŋɨ́najɨ́ ámɨ wo aŋɨ́ pɨrɨ́yo ayá áwɨnɨmɨ nɨpɨpɨka warɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. O ámá xwɨ́áyo ŋweagɨ́áyo gwɨ́ wɨrɨ́ wɨrí imónɨgɨ́á nɨyonɨ tɨ́nɨ pɨ́né xɨxegɨ́nɨ rarɨgɨ́á nɨyonɨ tɨ́nɨ wará xɨxegɨ́nɨ inɨgɨ́á nɨyonɨ tɨ́nɨ ayo nɨyonɨ xwɨyɨ́á arɨ́á nɨwirɨ́ná yayɨ́ winɨpaxɨ́pɨ —Apɨ anɨŋɨ́ rɨnárɨnɨ́ápɨrɨnɨ. Apɨ wáɨ́ urɨnɨ nánɨ tɨ́ŋorɨnɨ. \v 7 O eŋɨ́ tɨ́nɨ re rɨŋɨnigɨnɨ, “Gorɨxo, aŋɨ́na imɨxɨrɨ xwɨ́árí imɨxɨrɨ rawɨrawá imɨxɨrɨ iniɨgɨ́ sɨmɨŋɨ́yɨ́ imɨxɨrɨ eŋo ámá nɨyonɨ eyeyírómɨ́ eníná rɨxa ríná eŋagɨ nánɨ omɨ wáyɨ́ wiro seáyɨ e umɨ́eyoaro o nene nánɨ yayɨ́ owinɨrɨ seáyɨ e umero éɨ́rɨxɨnɨ.” Aŋɨ́najo nɨpɨpɨka nɨpurɨ́ná e rarɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 8 Aŋɨ́najɨ́ ámɨ wo rɨ́wɨ́yo aŋɨ́ pɨrɨ́yo áwɨnɨmɨ nɨpɨpɨka nɨpurɨ́ná re nɨra puŋɨnigɨnɨ, “Aŋɨ́ xwé Babironɨyɨ rɨnɨŋɨ́pɨ rɨxa xwɨrɨ́á ikɨxenárɨnɨnɨ. Oyɨ, rɨxa xwɨrɨ́á ikɨxenárɨnɨnɨ. Ámá wí wíyo papɨkɨ́ oépoyɨnɨrɨ iniɨgɨ́ wainɨ́ mɨnɨ nɨwiro wíwapɨyarɨgɨ́ápa aŋɨ́ apɨ enɨ ɨ́wɨ́ xébɨ inarɨŋɨ́pa gwɨ́ bɨ bɨ mónɨgɨ́á nɨ́nɨ enɨ ɨ́wɨ́ axɨ́pɨ oinɨ́poyɨnɨrɨ wíwapɨyiŋɨ́pɨrɨnɨ.” nɨra pwarɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 9 Aŋɨ́najɨ́ awaúmɨ ámɨ rɨ́wɨ́yo wo nɨpurɨ́ná eŋɨ́ tɨ́nɨ re nɨra puŋɨnigɨnɨ, “Ámá naŋwo tɨ́nɨ ónɨŋɨ́ xopaikɨgɨ́ imɨxɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ awaú nene nánɨ yayɨ́ owinɨnɨrɨ xómɨŋɨ́ nɨyɨkwiro seáyɨ e umero ipɨrɨ́á oyá mimáyoranɨ, wéyoranɨ, eánɨro yarɨgɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ \v 10 wikɨ́ Gorɨxo aga ayɨkwɨ́ mɨwónɨŋɨ́pɨ wí múropɨ́rɨ́ámanɨ. Iniɨgɨ́ wainɨ́ mɨxɨ́ yarɨŋɨ́pɨ́nɨŋɨ́ nɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. Wainɨ́ oyápɨ, ayɨ́ mɨxɨ́ bɨ onɨmiápɨ éwɨnɨgɨnɨrɨ aga iniɨgɨ́ tɨ́nɨ gwiaumɨ́ nerɨ yinɨŋɨ́pɨ marɨ́áɨ, wainɨ́ apɨ mɨxɨ́ ayɨkwɨ́ mepa éwɨnɨgɨnɨrɨ iniɨgɨ́ tɨ́nɨ gwiaumɨ́ mé wainɨ́ aínɨnɨ sɨxɨ́ oyá wikɨ́ ónɨŋɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋɨ́wámɨ ínɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Ámá ayɨ́ wainɨ́ apɨ nɨnɨrɨ́nɨŋɨ́ neróná re epɨ́rɨ́árɨnɨ. Aŋɨ́najɨ́ Gorɨxoyáowa tɨ́nɨ sipɨsipɨ́ miáo tɨ́nɨ awa sɨŋwɨ́ wɨnɨŋáná rɨ́nɨŋɨ́ sɨ́ŋá sarɨpáɨ rɨnɨŋɨ́pimɨ dánɨ tɨ́nɨ rɨ́á ápiáwɨ́ wearɨŋɨ́pimɨ dánɨ tɨ́nɨ xaíwɨ́ nɨwinɨrɨ mɨmenɨŋwɨ́ nura unɨ́árɨnɨ. \v 11 Rɨ́á mɨmenɨŋwɨ́ urarɨŋɨ́pimɨ dánɨ sɨŋwɨrɨ́á peyarɨŋɨ́pɨ aga ná rɨ́wɨ́yo dánɨ aí pɨ́nɨ bɨ mɨwiárɨ́ anɨŋɨ́ minɨ́ peyarɨ́ná ámá ayɨ́ ikwáwɨyiranɨ, árɨ́wɨyiranɨ, bɨ kikiɨ́á ŋweapɨ́rɨ́á menɨnɨ. Ámá naŋwo tɨ́nɨ ónɨŋɨ́ xopaikɨgɨ́ imɨxɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ awaú nene nánɨ yayɨ́ owinɨnɨrɨ xómɨŋɨ́ nɨyɨkwiro seáyɨ e umero ipɨrɨ́á xegɨ́ yoɨ́ nánɨ eánɨro yarɨgɨ́áyɨ́ e epɨ́rɨ́árɨnɨ.” Aŋɨ́najo apɨ e nɨra pwarɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 12 Ámá Gorɨxoyá imónɨgɨ́á xwámámɨ́ nɨwia warɨgɨ́áyɨ́ re epɨ́rɨ́árɨnɨ. Sekaxɨ́ o rɨŋɨ́pɨ xaíwɨ́ ɨ́á xɨrɨro Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápɨ xaíwɨ́ ɨ́á xɨrɨro epɨ́rɨ́árɨnɨ. \p \v 13 Nionɨ aŋɨ́namɨ dánɨ xwɨyɨ́á bɨ re rɨnénaparɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Joxɨ re nɨrɨrɨ rɨ́wamɨŋɨ́ eaɨ, ‘Ámá Gorɨxo tɨ́nɨ ikárɨnɨgɨ́á ríná dánɨ nɨpéa upɨ́rɨ́áyɨ́ oyápimɨ dánɨ yayɨ́ winɨpaxɨ́rɨnɨ. Kwíyɨ́pɨ enɨ re rarɨnɨ, “Oyɨ, yayɨ́ owinɨnɨ. Nɨperɨ́ná Jisasomɨ nɨxɨ́dɨro nánɨ rɨ́wɨ́ nɨrɨ́kwínɨrɨ nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ wará saŋɨ́ wunarɨŋɨ́pimɨ dánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ níkweánɨrɨ kikiɨ́á epɨ́rɨ́á eŋagɨ nánɨ yayɨ́ owinɨnɨ. Nɨperɨ́ná wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ wiwanɨŋɨ́yɨ́ néra ugɨ́á anɨ́á wí mimónɨ́ Gorɨxo yayɨ́ wimonɨ́a nánɨ sɨnɨ nimónɨnɨ́á eŋagɨ nánɨ ananɨ kikiɨ́á epaxɨ́rɨnɨ.” Kwíyɨ́pɨ enɨ e rarɨnɨ.’ nɨrɨrɨ rɨ́wamɨŋɨ́ eaɨ.” rɨnénaparɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \s1 Xwɨ́árímɨ aiwánɨŋɨ́ mipɨ́rɨ́íná nánɨrɨnɨ. \p \v 14 Nionɨ wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Agwɨ́ apɨ́á weŋɨ́pimɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrɨ ámánɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ wo apimɨ seáyɨ e éɨ́ xeŋweaŋagɨ nɨwɨnɨrɨ o amɨnaŋwɨ́ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́ wɨna mɨŋɨ́yo dɨ́kínɨrɨ kirá witɨ́ aiwá wákwiarɨgɨ́á ŋwá xaíwɨ́ yinɨŋɨ́ bá ɨ́á xɨrɨrɨ nemáná ŋweaŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 15 Ámɨ aŋɨ́najɨ́ wo aŋɨ́ ŋwɨ́áiwámɨ dánɨ nɨ́wiapɨrɨ agwɨ́pimɨ éɨ́ xeŋweaŋomɨ rɨ́aiwá eŋɨ́ tɨ́nɨ re urɨ́agɨ wɨnɨŋanigɨnɨ, “Aiwá xwɨ́árímɨ dáŋɨ́ nɨ́nɨ rɨxa yóɨ́rɨnɨ. Rɨxa nɨmipaxíná ríná eŋagɨ nánɨ dɨxɨ́ kirápá tɨ́nɨ mɨŋɨ́ nɨwákwirɨ miɨ.” urɨ́agɨ \v 16 agwɨ́pimɨ éɨ́ xeŋweaŋo xegɨ́ kirá xwɨ́árímɨ seáyɨ e puwiáraúɨ́yɨ́ nɨ́nɨ wiárɨ́ wákwímoŋɨnigɨnɨ. \p \v 17 Ámɨ aŋɨ́najɨ́ wo aŋɨ́ ŋwɨ́á aŋɨ́namɨ eŋiwámɨ dánɨ ɨ́wiaparɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ o enɨ kirá ŋwá yinɨŋɨ́ bá ɨ́á nɨmaxɨrɨmɨ ɨ́wiaparɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 18 Ámɨ aŋɨ́najɨ́ wo —O rɨ́á wearɨŋɨ́pimɨ xiáworɨnɨ. O rɨdɨyowá yarɨgɨ́á nánɨ íráɨ́ onɨŋɨ́pɨ tɨ́ŋɨ́ e dánɨ nɨ́wiapɨrɨ aŋɨ́najɨ́ kirá ŋwá yinɨŋɨ́pá ɨ́á xɨrɨŋomɨ rɨ́aiwá eŋɨ́ tɨ́nɨ nurɨrɨ re urɨŋɨnigɨnɨ, “Xwɨ́árímɨ wainɨ́ uraxɨ́ sogwɨ́ rɨxa niáɨ́ eŋagɨ nánɨ dɨxɨ́ kirá ŋwá yinɨŋɨ́pá tɨ́nɨ wɨwákwímɨ́ nerɨ awí eámeámɨ́ eɨ.” urɨ́agɨ \v 19 aŋɨ́najo xegɨ́ kirápá tɨ́nɨ wainɨ́ uraxɨ́ xwɨ́áyo eŋɨ́yɨ́ wɨwákwímɨ́ nerɨ awí neaárɨmáná xoyɨkímɨ́ epɨ́rɨ nánɨ sɨ́ŋá íkwiaŋwɨ́ xwé eapɨnárɨŋɨ́namɨ —Ana, ayɨ́ pɨrɨ́ Gorɨxo aga wikɨ́ nɨwónɨrɨ nánɨ umamonɨ́ápɨ nánɨ imónɨŋɨ́narɨnɨ. Anamɨ xoyɨkímɨ́ epɨ́rɨ nánɨ mɨmeámɨ́ yáráná \v 20 aŋɨ́pimɨ bɨ́arɨwámɨnɨ sɨ́ŋá íkwiaŋwɨ́namɨ xoyɨkímɨ́ yarɨ́ná ragɨ́ anamɨ dánɨ nɨpurɨ́ná waxɨ́nɨŋɨ́ nɨwerɨ nɨróga nɨwiápɨ́nɨmearɨ osɨ́yɨ́yá maŋɨ́ tɨ́nɨ xɨxenɨ rónɨrɨ ná mɨ́mɨ waxɨ́ nɨwerɨ 300 kiromita wiárɨ́ múrorɨ eŋɨnigɨnɨ. \c 15 \s1 Aŋɨ́najɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waúmɨ pɨrerɨxɨ́ xɨxenɨ wiŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Nionɨ ekɨyiŋɨ́ aŋɨ́namɨ dánɨ ámɨ bɨ inɨ́agɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Apɨ seáyɨ e imónɨrɨ dɨŋɨ́ nɨyága upaxɨ́ imónɨrɨ eŋɨ́pɨrɨnɨ. Aŋɨ́najɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú ámáyo xeanɨŋɨ́ aga rɨ́á tɨ́ŋɨ́ wikárɨpɨ́rɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ wikárarɨ́ná Gorɨxo xegɨ́ wikɨ́ ónɨŋɨ́pɨ nɨyopɨyárɨnɨ́á eŋagɨ nánɨ ayɨ́ xeanɨŋɨ́ yoparɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ aŋɨ́najɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú tɨ́gɨ́áwamɨ nɨwɨnɨrɨ́ná wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 2 Rawɨrawánɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ gɨrasɨ́nɨŋɨ́ rɨrɨmá ónɨŋɨ́pɨ rɨ́á tɨ́nɨ gwiaumɨ́ ninɨrɨ rɨwoŋagɨ nɨwɨnɨrɨ ámá naŋwoyá xopaikɨgɨ́ imɨxɨnɨŋɨ́pimɨ seáyɨ e mumepa ero oyá ipɨrɨ́á xe oneaeanɨrɨ mɨwɨnɨpa ero nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ xopɨrárɨ́ egɨ́áyɨ́ kitá Gorɨxo wiŋɨ́yɨ́ ɨ́á nɨxɨrɨmáná rɨrɨmá ónɨŋɨ́pimɨ seáyɨ e roŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 3 Ayɨ́ soŋɨ́ nɨrɨro Moseso, Gorɨxomɨ xɨnáínɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ wiiago répeŋɨ́pɨ rɨro sipɨsipɨ́ miáoyápɨ rɨro neróná soŋɨ́ re rɨgɨ́awixɨnɨ, “Ámɨná Gorɨxoxɨnɨ, eŋɨ́ eánɨgɨ́á nɨyonɨ seáyɨ e wimónɨŋoxɨnɨ, amɨpí joxɨ yarɨŋɨ́pɨ seáyɨ e erɨ ámáyo ududɨ́ winɨpaxɨ́pɨ erɨ yarɨŋagɨ ranarɨŋwárɨnɨ. Gwɨ́ wɨrɨ́ wirímɨ dáŋɨ́ nɨyonɨ mɨxɨ́ ináyoxɨnɨ, pí pí joxɨ nerɨ́ná wé rónɨŋɨ́ erɨ nepánɨ erɨ yarɨŋagɨ ranarɨŋwárɨnɨ. \v 4 Ámɨnáoxɨnɨ, joxɨ ná woxɨnɨ sɨyikwɨ́ mínɨŋoxɨ eŋagɨ nánɨ ámá gɨyɨ́ wáyɨ́ mɨsipa ero seáyɨ e mɨrɨmɨ́eyoapa ero epɨ́rɨ́árɨnɨ? Dɨxɨ́ nánɨ pɨrɨ́ numamorɨ́ná xɨxenɨ imónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ yarɨŋɨ́pɨ rɨxa sɨŋánɨ imónɨŋagɨ nánɨ ámá gwɨ́ wɨrɨ́ wɨrí nɨ́nɨ nɨbɨro dɨxɨ́ sɨ́mɨmaŋɨ́mɨ dánɨ waunɨ́ nikárɨnɨro seáyɨ e rɨmepɨ́rɨ́árɨnɨ.” Soŋɨ́ nɨrɨro e rarɨŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 5 Apɨ nɨwɨnɨmáná wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Aŋɨ́namɨ aŋɨ́ ŋwɨ́áiwámɨ ínɨmɨ aŋɨ́ pákínɨŋɨ́wá —Awá Gorɨxoyá aŋɨ́ awawá ayá rɨ́á weŋɨ́wárɨnɨ. Awá ɨ́kwínɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ \v 6 aŋɨ́najɨ́ xeanɨŋɨ́ aga rɨ́á tɨ́ŋɨ́ wikárɨpɨ́rɨ nánɨ tɨ́gɨ́á wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú awa rapɨrapɨ́ awiaxɨ́ apɨ́á werɨ xwɨnɨ́á earɨ eŋɨ́ yínɨro irɨkwɨ́nɨŋɨ́ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́pɨ xwɨnamɨyaiwí yirónɨro nemáná aŋɨ́ ŋwɨ́áiwámɨ dánɨ ɨ́wiaparɨŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ \v 7 dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨgɨ́á waú waú awa wo nɨwiápɨ́nɨmearɨ aŋɨ́najɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú awamɨ pɨrerɨxɨ́ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú mɨnɨ wiŋɨnigɨnɨ. Pɨrerɨxɨ́ apimɨ wikɨ́ ónɨŋɨ́ Gorɨxo, anɨŋɨ́ íníná ŋweaŋoyá magwɨ́ eŋɨ́pɨrɨnɨ. \v 8 Mɨnɨ wíáná eŋɨ́ eánɨŋɨ́ Gorɨxoyá imónɨrɨ seáyɨ e oyá imónɨrɨ eŋɨ́pimɨ dánɨ sɨŋwɨrɨ́á xegɨ́ aŋɨ́ ŋwɨ́áiwámɨ árɨ́ó inárɨnɨ́agɨ nánɨ aŋɨ́najɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú awa xeanɨŋɨ́ rɨ́á tɨ́ŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú apɨ wikárɨpɨ́rɨ́e nánɨ páwipaxɨ́ wí mimónɨŋagɨ sɨŋwɨ́ e wɨnɨŋanigɨnɨ. \c 16 \s1 Aŋɨ́najɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú pɨrerɨxɨ́yo ínɨŋɨ́pɨ mɨwiárómogɨ́á nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Nionɨ arɨ́á wíáyɨ́ aŋɨ́ ŋwɨ́áiwámɨ dánɨ maŋɨ́ bá eŋɨ́ tɨ́nɨ aŋɨ́najɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú awamɨ re urɨnénapɨ́agɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Soyɨ́né nuro Gorɨxoyá wikɨ́ ónɨŋɨ́ pɨrerɨxɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú ayo magwɨ́ eŋɨ́pɨ xwɨ́árímɨ mɨwiárómoaípoyɨ.” urɨnénapɨ́agɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \p \v 2 Aŋɨ́najɨ́ awa wo pɨrerɨxɨ́ o xɨrɨŋɨ́na nɨmeáa nurɨ xwɨ́árímɨ mɨwiárómoaíáná re eŋɨnigɨnɨ. Ámá naŋwoyápɨ ipɨrɨ́á eánɨro xegɨ́ xopaikɨgɨ́ imɨxɨnɨŋɨ́pimɨ seáyɨ e umero yarɨgɨ́áyɨ́ oremá sɨpí xwɨrɨ́á wianarɨgɨ́ápɨ imónɨgɨ́awixɨnɨ. \p \v 3 Aŋɨ́najɨ́ awa ámɨ wo xegɨ́ pɨrerɨxɨ́na rawɨrawáyo mɨwiárómoaíáná re eŋɨnigɨnɨ. Rawɨrawá ragɨ́ nimónɨrɨ ámá pɨyɨ́yá pwarɨŋɨ́pa axɨ́pɨ pɨ́pɨ́ó oŋɨ́ imónárɨŋɨnigɨnɨ. E imónáráná amɨpí dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ rawɨrawáyo ŋweaŋɨ́yɨ́ nɨ́nɨ pɨyɨ́ yárɨŋɨnigɨnɨ. \p \v 4 Aŋɨ́najɨ́ awa ámɨ wo xegɨ́ pɨrerɨxɨ́na iniɨgɨ́ ná wearɨŋɨ́yo tɨ́nɨ sɨmɨŋɨ́ meaarɨŋɨ́yo tɨ́nɨ mɨwiárómoaíáná iniɨgɨ́ nɨ́nɨ ragɨ́ imónɨŋɨnigɨnɨ. \v 5 Iniɨgɨ́ nɨ́nɨ ragɨ́ imónáná aŋɨ́najɨ́ iniɨgɨ́ xiáwo re rarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Agwɨ ríná ŋwearɨ eŋíná dánɨ anɨŋɨ́ imónɨrɨ eŋoxɨnɨ, aga sɨyikwɨ́ mínɨ́ eŋoxɨnɨ, pɨrɨ́ joxɨ umamoarɨŋɨ́ apɨ xwɨyɨ́á mɨmeárɨnɨpa nerɨ xɨxenɨ wikárarɨŋɨnɨ. \v 6 Ayɨ́ ámá dɨxɨ́ imónɨgɨ́áyo tɨ́nɨ wɨ́á rókiamogɨ́áyo tɨ́nɨ ragɨ́ pɨkieweámɨxɨgɨ́á nánɨ joxɨ ragɨ́ onɨ́poyɨnɨrɨ pɨrɨ́ apɨ numamorɨ́ná xɨxenɨ yarɨŋɨnɨ. Ámá ayɨ́ pɨrɨ́ joxɨ umamoarɨŋɨ́pɨ rɨ́nɨŋɨ́ meapaxɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ eŋagɨ́a nánɨ ayɨ́ ananɨrɨnɨ.” rarɨŋagɨ arɨ́á nɨwirɨ \v 7 xwɨyɨ́á bɨ íráɨ́ noa peyinɨŋe dánɨ re rɨnarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Ámɨná Gorɨxoxɨnɨ, eŋɨ́ eánɨŋɨ́ tɨ́gɨ́áyo nɨyonɨ seáyɨ e wimónɨŋoxɨnɨ, ayɨ́ neparɨnɨ. O aga xɨxenɨ rɨŋoɨ. Pɨrɨ́ joxɨ umamoarɨŋɨ́ apɨ apɨ nepa xɨxenɨnɨ wiarɨŋɨ́rɨnɨ.” rarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \p \v 8 Aŋɨ́najɨ́ awa ámɨ wo xegɨ́ pɨrerɨxɨ́na sogwomɨ mɨwiárómóáná Gorɨxo ámá xwɨ́áyo ŋweagɨ́áyo xe sogwɨ́ xaíwɨ́ nɨwepɨ́nɨrɨ nanɨrɨ rɨ́mɨmenɨŋwɨ́ neánɨrɨ pɨrɨ́ owiárɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨŋɨnigɨnɨ. \v 9 Xe rɨ́mɨmenɨŋwɨ́ neánɨrɨ pɨrɨ́ owiárɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨ́agɨ sogwɨ́ nɨwepɨ́nɨrɨ ayo rɨ́á pɨrɨ́ wiárɨ́agɨ nánɨ ámá ayɨ́ Gorɨxomɨ —O xegɨ́ eŋɨ́ sɨxɨ́ eánɨŋɨ́yo dánɨ xeanɨŋɨ́ ayɨ́ wikárɨpaxɨ́ imónɨŋorɨnɨ. Omɨ ikayɨ́wɨ́ numearɨróná wigɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́ápɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ nɨmamoro omɨ seáyɨ e mumɨ́eyoagɨ́awixɨnɨ. \p \v 10 Aŋɨ́najɨ́ awa ámɨ wo xegɨ́ pɨrerɨxɨ́na íkwiaŋwɨ́ naŋwo éɨ́ nɨŋweámáná ámáyo umeŋweaŋɨ́namɨ mɨwiárómoaíáná re eŋɨnigɨnɨ. Ámá naŋwo xegɨ́ seáyɨ e nɨwimónɨrɨ umeŋweaŋɨ́yo nɨyonɨ sɨ́á yidoárɨŋɨnigɨnɨ. Sɨ́á yidoáráná rɨ́nɨŋɨ́ ayɨkwɨ́ wí mɨwinarɨŋagɨ nánɨ iwieánɨro wigɨ́ aíwɨ́ sɨ́wɨ́ kiro neróná \v 11 wigɨ́ sɨpí yarɨgɨ́ápɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ mɨmamopa nero rɨ́nɨŋɨ́ winarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ uranɨ́ egɨ́ápɨ tɨ́nɨ nánɨ Ŋwɨ́á aŋɨ́namɨ dáŋomɨ ikayɨ́wɨ́ umearɨgɨ́awixɨnɨ. \p \v 12 Aŋɨ́najɨ́ awa yoparo tɨ́ŋo xegɨ́ pɨrerɨxɨ́na iniɨgɨ́ rapá xwéú, Yupɨretisɨyɨ rɨnɨŋúmɨ mɨwiárómoaíáná mɨxɨ́ ináyɨ́ sogwɨ́ ɨ́wiaparɨŋɨ́mɨ dáŋowa iniɨgúmɨ ananɨ xepɨ́rɨ nánɨ yeáyɨ́ yárɨŋɨnigɨnɨ. \v 13 Nionɨ wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Pɨyɨmɨnɨ́á sɨpí biaú bɨ mɨnɨŋɨ́nɨŋɨ́ nimónɨro iwɨ́ xwéoyá maŋɨ́yo dánɨ ɨ́wiapɨrɨ naŋwoyá maŋɨ́yo dánɨ ɨ́wiapɨrɨ mimónɨ́ wɨ́á rókiamoarɨŋoyá maŋɨ́yo dánɨ ɨ́wiapɨrɨ yarɨŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 14 Pɨyɨmɨnɨ́á apiaú apɨ nɨpɨnɨ kwíyɨ́ sɨpípɨrɨnɨ. Ámáyo emɨmɨ́ nɨwíwapɨya warɨgɨ́ápɨrɨnɨ. Mɨxɨ́ ináyɨ́ xwɨ́á nɨrímɨnɨ ŋweagɨ́áyɨ́ sɨ́á sɨpí Gorɨxo, eŋɨ́ eánɨgɨ́á nɨyonɨ seáyɨ e wimónɨŋoyáyimɨ mɨxɨ́ inɨpɨ́rɨ́a nánɨ awí oeaemeaneyɨnɨrɨ upɨ́rɨ́ápɨrɨnɨ. \v 15 Ai, Ámɨnáonɨ ámá árɨ́wɨyimɨ ɨ́wɨ́ meámɨnɨrɨ barɨgɨ́ápánɨŋɨ́ axɨ́pɨ bɨmɨ́árɨnɨ. Ámá sánɨŋɨ́ mɨwé sɨŋwɨ́ nanɨro aikɨ́ píránɨŋɨ́ nɨyínɨro ŋweagɨ́áyɨ́ yayɨ́ owinɨnɨ. E mepa nerɨ́náyɨ́, íkwauyɨxɨ́yɨ́ nuróná ámá sɨŋwɨ́yo dánɨ ayá winɨnɨgɨnɨrɨ nánɨrɨnɨ. \v 16 Kwíyɨ́ sɨpí biaú bɨ apɨ nuro mɨxɨ́ ináyowamɨ nɨwirɨmearo Xibɨruyɨ́ pɨ́né tɨ́nɨ Amagedonɨyɨ rɨnɨŋe awí eaárarɨŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 17 Aŋɨ́najɨ́ awa yoparo xegɨ́ pɨrerɨxɨ́na imɨŋɨ́ yarɨŋe —E kwíyɨ́ sɨpíyɨ́yá aŋɨ́ erɨnɨ. E mɨwiárómoaíáná aŋɨ́ ŋwɨ́áiwámɨ ínɨmɨ siá íkwiaŋwɨ́namɨ dánɨ xwɨyɨ́á eŋɨ́ tɨ́nɨ rɨ́aiwá re rɨnénapɨŋɨnigɨnɨ, “Rɨxa apɨrɨnɨ.” rɨnénapáná re eŋɨnigɨnɨ. \v 18 Ápiaŋwɨ́ nókímɨxa urɨ aŋɨ́namɨ dánɨ ikaxɨ́ nɨra urɨ akɨrɨwɨ́ nɨra urɨ nerɨ pobonɨ́ xwé bɨ —Apɨ eŋíná ámá xwɨ́árímɨ iwamɨ́ó ŋweaagɨ́e dánɨ waínɨ́ waíná pobonɨ́ xwé nerɨ aiwɨ bɨ apɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mɨyagɨ́ eŋagɨ nánɨ apɨ aga xwé bɨrɨnɨ. \v 19 Apɨ yarɨ́ná aŋɨ́ aga xwé mamadɨ́ ikwɨ́rónɨŋɨ́pɨ xwɨ́á yaiwiámɨ́ nɨmenɨrɨ́ná nɨkwɨrɨnɨrɨ biaú bɨ imónɨrɨ aŋɨ́ ámá gwɨ́ wɨrɨ́ wɨrí nɨyɨ́yáyɨ́ úpɨyinowirɨ eŋɨnigɨnɨ. E nerɨ́ná Gorɨxo aŋɨ́ xwé Babironɨyɨ rɨnɨŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ peá mɨmó nerɨ ámá apimɨ ŋweagɨ́á rɨ́nɨŋɨ́ xwé omeápoyɨnɨrɨ kapɨxɨ́ xɨ́oyá wikɨ́ ónɨŋɨ́pimɨ dánɨ mɨxɨ́pɨ ínɨŋɨ́wá mɨnɨ wíagɨ \v 20 pɨrɨŋwɨ́ nɨ́nɨ rawɨrawáyo urɨ́pínɨrɨ dɨ́wɨ́ mɨŋɨ́ roŋɨ́yɨ́ nɨ́nɨ aínɨrɨ nerɨ \v 21 aŋɨ́naíkɨ́ xwé amɨmá inɨŋɨ́ wí —Wonɨ wonɨ xegɨ́ saŋɨ́ 50 kiro imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ aŋɨ́namɨ dánɨ ámáyo piéróáná xeanɨŋɨ́ Gorɨxo wikárɨ́ɨ́ apɨ xeanɨŋɨ́ aga rɨ́á tɨ́ŋɨ́ eŋagɨ nánɨ omɨ ikayɨ́wɨ́ umeararɨŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \c 17 \s1 Apɨxɨ́ iyɨ́ ede dánɨ warɨgɨ́í nánɨrɨnɨ. \p \v 1-2 Aŋɨ́najɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú pɨrerɨxɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú tɨ́gɨ́áwa wo nɨbɨrɨ nɨnɨrɨrɨ́ná re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Joxɨ beɨ. Apɨxɨ́ iyɨ́ ede dánɨ warɨgɨ́ímɨ —Í nánɨ aŋɨ́ nɨmɨnɨ ɨ́á earoárɨnɨŋírɨnɨ. Iniɨgɨ́ wearɨŋɨ́ obaxɨ́yo seáyɨ e éɨ́ xeŋweaŋírɨnɨ. Mɨxɨ́ ináyɨ́ xwɨ́árímɨ dáŋɨ́yɨ́ tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ inɨgɨ́írɨnɨ. Ámá xwɨ́árímɨ ŋweagɨ́áyɨ́ í tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ ninɨróná ayɨ́ ámá iniɨgɨ́ wainɨ́ xwapɨ́ nɨnɨróná papɨkɨ́ yarɨgɨ́ápánɨŋɨ́ dɨŋɨ́ mamó nero inɨgɨ́írɨnɨ. Ímɨ Gorɨxo pɨrɨ́ umamoarɨŋɨ́pɨ sɨwá osimɨnɨ.” nɨnɨrɨrɨ \v 3 Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ nɨxɨxéróáná ámá dɨŋɨ́ meaŋe nánɨ nɨnɨmeámɨ úáná wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Apɨxɨ́ wí naŋwɨ́ ayɨ́á rɨŋɨ́ womɨ —Naŋwo nomɨnɨ yoɨ́ Gorɨxomɨ ikayɨ́wɨ́ umeararɨgɨ́ápɨ eánɨrɨ mɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú imorɨ sɨwaŋɨ́ wé wúkaú mɨŋɨ́yo dánɨ rémówapɨrɨ eŋorɨnɨ. Omɨ í seáyɨ e éɨ́ xeŋweaŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 4 Í rapɨrapɨ́ ayɨ́á rɨrɨ mipɨyɨ́ morɨ eŋɨ́yɨ́ yínɨrɨ okiyɨ́á nánɨ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ sɨ́ŋá awiaxɨ́ tɨ́nɨ urɨ́pó apɨ́á weŋɨ́ nɨgwɨ́ xwé roŋɨ́pɨ tɨ́nɨ okiyɨ́á inɨrɨ nemáná kapɨxɨ́ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́ wá ɨ́á nɨxɨrɨrɨ ŋweaŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Kapɨxɨ́ awámɨ ɨ́wɨ́ í yarɨŋɨ́ xwɨrɨ́á wianɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ í ninɨrɨ piaxɨ́ weánarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ magwɨ́ ínɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 5 Yoɨ́ ímɨ mimáyo eánɨŋɨ́pɨ rasɨ́ re nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ, “Aŋɨ́ xwé Babironɨyɨ wɨ́rɨnɨŋáínɨrɨnɨ. Apɨxɨ́ iyɨ́ ede dánɨ warɨgɨ́á níwamɨ tɨ́nɨ ámá xwɨ́árímɨ ŋweagɨ́á yarɨgɨ́á Gorɨxo xwɨrɨ́á wianarɨŋɨ́ nɨyonɨ tɨ́nɨ xɨnáínɨrɨnɨ.” Rasɨ́ e nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 6 Apɨxɨ́ í ragɨ́ ámá Gorɨxoyá imónɨgɨ́áyɨ́yá tɨ́nɨ Jisaso nánɨ wáɨ́ nɨrɨmeróná mɨŋɨ́ winɨgɨ́áyɨ́yá tɨ́nɨ nɨnɨmáná papɨkɨ́ yarɨŋagɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrɨ “Ámá Gorɨxomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́áyɨ́ aga onɨmiá rɨ́a pɨkiŋoɨ?” nɨyaiwirɨ ududɨ́ ikárɨnarɨ́ná \v 7 aŋɨ́najo re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Pí nánɨ joxɨ ududɨ́ ikárɨnarɨŋɨnɨ? Apɨxɨ́ í tɨ́nɨ naŋwɨ́ mɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú imorɨ sɨwaŋɨ́ wé wúkaú mɨŋɨ́yo dánɨ rémówapɨrɨ eŋo, í seáyɨ e éɨ́ xeŋweaŋo tɨ́nɨ ípaú nánɨ xwɨyɨ́á rasɨ́ nɨrɨnɨrɨ ínɨmɨ imónɨŋɨ́pɨ nionɨ píránɨŋɨ́ áwaŋɨ́ orɨrɨmɨnɨ.” nɨnɨrɨrɨ \v 8 re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Naŋwɨ́ joxɨ wɨnɨ́o xámɨ ŋweaago aí agwɨ mɨŋweanɨnɨ. O sirɨrɨkɨ́ yoparɨ́pɨ mimónɨŋɨ́yimɨ dánɨ rɨxa nɨpeyearɨ sepiápɨ mɨŋweá wiárɨ́ mɨdánɨ anɨŋɨ́nɨ anɨ́nɨnɨ́árɨnɨ. Ámá xwɨ́árímɨ ŋweagɨ́áyɨ́ —Ayɨ́ eŋíná Gorɨxo xwɨ́árí imɨxɨŋíná dánɨ íkwɨ́ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ meapɨ́rɨ́a nánɨ ŋwɨrárɨnɨŋɨ́namɨ wigɨ́ yoɨ́ mɨŋwɨrárɨnɨpa egɨ́áyɨ́ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Ayɨ́ naŋwomɨ nɨwɨnɨróná ududɨ́ winɨnɨ́árɨnɨ. O xámɨ ŋweaago agwɨ mɨŋweaŋagɨ aiwɨ rɨ́wéná ámɨ bɨnɨ́á eŋagɨ nánɨ ámá ayɨ́ sɨŋwɨ́ e nɨwɨnɨro nánɨ ududɨ́ winɨnɨ́árɨnɨ.” nɨnɨrɨrɨ \v 9 re rɨŋɨnigɨnɨ, “Ámá dɨŋɨ́ píránɨŋɨ́ neŋwɨperɨ moarɨgɨ́áyɨ́ ‘Ayɨ́ apɨ nánɨ rɨ́a imónɨnɨ?’ yaiwipaxɨ́rɨnɨ. Naŋwoyá mɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú imónɨŋɨ́ apɨxí éɨ́ xeŋweaŋɨ́pɨ, ayɨ́ dɨ́wɨ́ mɨŋɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ biaú nánɨrɨnɨ. \v 10 Ayɨ́ mɨxɨ́ ináyɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú enɨ nánɨrɨnɨ. Awa wé wú rɨxa anɨ́á nimóga ugɨ́árɨnɨ. Wo sɨnɨ agwɨ ŋweanɨ. Wo sɨnɨ nɨŋweanɨ́árɨnɨ. O imónáná Gorɨxo xe bɨ onɨmiápɨ nɨŋwearɨ umeŋweáwɨnɨgɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨnɨ́orɨnɨ. \v 11 Naŋwɨ́ eŋíná ŋweaagɨ́ agwɨ mɨŋweaŋo enɨ mɨxɨ́ ináyɨ́ ámɨ worɨnɨ. Xɨ́o mɨxɨ́ ináyɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú awayá wo aí awamɨ rɨ́wɨ́yo mɨxɨ́ ináyɨ́ imónɨnɨ́orɨnɨ. O mɨxɨ́ ináyɨ́ nimónɨrɨ́ná sepiápɨ mɨŋweá wiárɨ́ mɨdánɨ anɨŋɨ́nɨ anɨ́nɨnɨ́árɨnɨ. \v 12 Sɨwaŋɨ́ naŋwoyá mɨŋɨ́yo dánɨ wé wúkaú rémówapɨŋagɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨ́ɨ́yɨ́, ayɨ́ mɨxɨ́ ináyɨ́ wé wúkaú ámáyo umeŋweapɨ́rɨ́a nánɨ sɨnɨ mimónɨgɨ́áwa nánɨrɨnɨ. Awa eŋɨ́ eánɨŋɨ́ mɨxɨ́ ináyɨ́ imónɨpɨ́rɨ nánɨ nimónɨro naŋwo tɨ́nɨ ámáyo numeŋwearóná anɨŋɨ́ mumeŋweá sɨ́á ná wɨyinɨ́nɨŋɨ́ umeŋweapɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 13 Awa dɨŋɨ́ axɨ́pɨnɨ tɨ́gɨ́áwarɨnɨ. Wigɨ́ eŋɨ́ eánɨgɨ́á imónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ nénɨ́ tɨ́gɨ́á imónɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ enɨ nawínɨ naŋwomɨ ínɨmɨ nɨwurɨ́nɨro \v 14 sipɨsipɨ́ miáo tɨ́nɨ mɨxɨ́ ninɨróná sipɨsipɨ́ miáo xopɨrárɨ́ winɨ́árɨnɨ. O ámɨná nɨyonɨ ámɨná seáyɨ e imónɨŋo wimónɨrɨ mɨxɨ́ ináyɨ́ nɨyonɨ mɨxɨ́ ináyɨ́ seáyɨ e imónɨŋo wimónɨrɨ nerɨ nánɨ ámá o tɨ́nɨ nawínɨ imónɨgɨ́áyɨ́ —Ayɨ́ xɨ́o xegɨ́ imónɨpɨ́rɨ́a nánɨ parɨrɨ wéyo ɨ́á umɨrɨrɨ eŋɨ́yɨ́rɨnɨ. O nánɨ peá mɨmó dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́roro ɨ́á xɨrarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ o tɨ́nɨ nawínɨ xopɨrárɨ́ wipɨ́rɨ́árɨnɨ.” Aŋɨ́najo e nɨnɨrɨmáná \v 15 re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Iniɨgɨ́ wearɨŋɨ́ apɨxɨ́ iyɨ́ ede dánɨ warɨgɨ́í seáyɨ e xeŋweaŋɨ́ joxɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨ́ɨ́yɨ́, ayɨ́ ámá nɨ́nɨ nánɨrɨnɨ. Ámá wará xɨxegɨ́nɨ írɨgɨ́áranɨ, gwɨ́ wɨrɨ́ wɨríranɨ, gwɨ́ mónɨgɨ́á bɨ bɨranɨ, pɨ́né xɨxegɨ́nɨ rarɨgɨ́áranɨ, ayɨ́ nɨ́nɨ nánɨrɨnɨ. \v 16 Sɨwaŋɨ́ wé wúkaú rémówapɨŋagɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨ́ɨ́yɨ́ tɨ́nɨ naŋwo tɨ́nɨ awa apɨxɨ́ iyɨ́ ede dánɨ warɨgɨ́ímɨ sɨ́mɨ́ tɨ́nɨ nɨwiro xwɨrɨ́á wikɨxero xegɨ́ amɨpí urápekɨxero nero sɨ́wí sayɨ́ naŋwɨ́ roanarɨŋɨ́pánɨŋɨ́ nɨwiro nímɨnɨ árɨ́á yipɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 17 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ e epɨ́rɨ́árɨnɨ. Gorɨxo awa dɨŋɨ́ ná bɨnɨ tɨ́nɨ nero wigɨ́ umeŋweagɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ nawínɨ naŋwomɨ ínɨmɨ nɨwurɨ́nɨróná ímɨ e wíɨ́rɨxɨnɨrɨ dɨŋɨ́ utɨnɨ́á eŋagɨ nánɨ awa apɨ e nɨwikára nuróná xwɨyɨ́á Gorɨxo rɨŋɨ́pɨ xɨxenɨ imónɨnɨ́e nánɨ nɨwikára upɨ́rɨ́árɨnɨ.” nɨnɨrɨrɨ \v 18 re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Apɨxɨ́ joxɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨ́í, í aŋɨ́ xwé mamadɨ́ ikwɨ́rónɨŋɨ́pɨ nánɨrɨnɨ. Apɨ mɨxɨ́ ináyɨ́ xwɨ́á nɨrímɨnɨ ŋweagɨ́áyo seáyɨ e nɨwimónɨrɨ meŋweaŋɨ́pɨrɨnɨ.” nɨrɨŋɨnigɨnɨ. \c 18 \s1 Aŋɨ́ Babironɨ xwɨrɨ́á ikɨxénɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Apɨ nɨwɨnárɨmáná aŋɨ́najɨ́ ámɨ wo aŋɨ́namɨ dánɨ weaparɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. O nénɨ́ tɨ́ŋɨ́ seáyɨ e imónɨŋɨ́ worɨnɨ. Aŋɨ́namɨ dánɨ nɨweapɨrɨ́ná xegɨ́ ikɨ́nɨŋɨ́pɨ xwɨnɨ́á nearɨ xwɨ́árímɨ wɨ́á nókiárɨrɨ́ná \v 2 eŋɨ́ tɨ́nɨ rɨ́aiwá nɨrɨrɨ́ná rɨpɨ rarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Babironɨ, aŋɨ́ xwé mamadɨ́ ikwɨ́rónɨŋɨ́pɨ rɨxa xwɨrɨ́á ikɨxenárɨnɨnɨ. Rɨxa xwɨrɨ́á nikɨxenárɨnɨrɨ yɨ́wɨ́ imónɨŋagɨ nánɨ imɨ́ó yárɨŋerɨnɨ. Rɨxa kwíyɨ́ sɨpíyɨ́ enɨ awí eánárɨŋerɨnɨ. Rɨxa iŋɨ́ sɨpí ‘Ayɨ́ obɨ́ dɨŋɨ́ rɨ́a rarɨnɨ?’ rarɨgɨ́ápɨ xwapɨ́ yárɨŋerɨnɨ. \v 3 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ xwɨrɨ́á ikɨxenárɨnɨnɨ. Ámá gwɨ́ bɨ bɨ mónɨgɨ́áyɨ́ nɨ́nɨ apɨxɨ́ ‘Niínɨ tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ ninɨróná mɨ́rénɨŋɨ́ oanɨ́poyɨ.’ yaiwiarɨŋí tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ ninɨróná iniɨgɨ́ wainɨ́ nɨnɨrɨ́nɨŋɨ́ nero papɨkɨ́ ero wigɨ́ mɨxɨ́ ináyɨ́ xwɨ́árímɨ dáŋɨ́yɨ́ í tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ inayiro egɨ́á eŋagɨ nánɨ xwɨrɨ́á ikɨxenárɨnɨnɨ. Nɨgwɨ́ omeaaneyɨnɨro yúbɨ́ sábɨ́nɨŋɨ́ inarɨgɨ́áyɨ́ apɨxɨ́ í ‘Amɨpí xwé tɨ́ŋáínɨ nimónɨrɨ sɨrɨ́ munɨ́ oŋweámɨnɨ.’ yaiwiarɨŋagɨ nánɨ ímɨ amɨpí wí mɨnɨ wiayiro nɨgwɨ́ urápayiro nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ nɨgwɨ́ xwé tɨ́gɨ́á imónɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ enɨ xwɨrɨ́á ikɨxenárɨnɨnɨ.” rarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \p \v 4 Xwɨyɨ́á ámɨ bɨ aŋɨ́namɨ dánɨ re rɨnénaparɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Ámá nionɨ gɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́né, seyɨ́né ɨ́wɨ́ apɨxɨ́ í yarɨŋɨ́pa axɨ́pɨ nero xeanɨŋɨ́ ímɨ wímeanɨ́ápɨ seyɨ́né enɨ seaímeanɨgɨnɨrɨ ímɨ pɨ́nɨ nɨwiárɨmɨ wí e nánɨ úpoyɨ. \v 5 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. Í ɨ́wɨ́ arɨ́kí nɨyayirɨ́ná xegɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨŋɨ́pɨ rɨxa nɨramóga nearɨ́ná aŋɨ́na tɨ́nɨ xɨxenɨ rónɨŋagɨ nánɨ ɨ́wɨ́ í yarɨŋɨ́pɨ nánɨ Gorɨxo dɨŋɨ́ peá mɨmó enɨ.” \v 6 Ámɨ rɨpɨ rarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Ímɨ pɨrɨ́ numamorɨ́ná í wikárɨŋɨ́pa axɨ́pɨ wikárɨrɨ sɨpí í eŋɨ́pɨ biaú kɨkɨrɨ́ wirɨ iniɨgɨ́ wainɨ́ í kapɨxɨ́yo niwirɨ wiŋɨ́pa wainɨ́ pɨŋɨ́ biaú kɨkɨrɨ́ opaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ niwirɨ wirɨ éɨrɨxɨnɨ. \v 7 Í xewanɨŋí seáyɨ e mɨ́eyoánɨrɨ sɨrɨ́ munɨ́ ŋwearɨ eŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mɨmenɨŋwɨ́ urɨrɨ ámɨxɨ́á erɨ oenɨrɨ pɨrɨ́ umamóɨrɨxɨnɨ. Í xegɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ re yaiwinarɨŋírɨnɨ, ‘Niínɨ mɨxɨ́ ináyɨ́ nimónɨrɨ meŋweaŋáínɨ menɨranɨ? Niínɨ apɨxɨ́ anɨ́ imónɨŋáínɨranɨ? Gíná dánɨ dɨŋɨ́ sɨpí níagɨ ŋwɨ́ eapaxɨ́ imónɨmɨ́árɨ́anɨ?’ yaiwinarɨŋí eŋagɨ nánɨ \v 8 xeanɨŋɨ́ sɨ́á axɨ́yimɨnɨ re wímeanɨ́árɨnɨ. Sɨmiárɨ́ wímearɨ pɨyɨ́ epaxɨ́pɨ wímearɨ ámɨxɨ́á epaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ wímearɨ aiwá nánɨ dɨ́wɨ́ ikeamónɨpaxɨ́pɨ wímearɨ nemáná nímɨnɨ rɨ́á unɨnɨ́árɨnɨ. Ámɨná Gorɨxo, ímɨ pɨrɨ́ umamonɨ́o eŋɨ́ sɨxɨ́ eánɨŋo eŋagɨ nánɨ apɨ nɨpɨnɨ wímeanɨ́árɨnɨ. \p \v 9 “Mɨxɨ́ ináyɨ́ xwɨ́árímɨ dáŋɨ́ í tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ inɨro í tɨ́nɨ nawínɨ nɨŋwearóná sɨrɨ́ munɨ́ ŋwearo egɨ́áyɨ́ ímɨ rɨ́á nɨnɨrɨ sɨŋwɨrɨ́á peyarɨŋagɨ nɨwɨnɨróná re epɨ́rɨ́árɨnɨ. Ámɨxɨ́á ero ŋwɨ́ miearo nero \v 10 rɨ́nɨŋɨ́ ímɨ wímeáɨ́pɨ none enɨ neaímeanɨgɨnɨrɨ wáyɨ́ nero ná jɨ́amɨ nɨrómáná re rɨpɨ́rɨ́árɨnɨ, ‘Ine! Babironɨ aŋɨ́ xwé mamadɨ́ ikwɨ́rónɨŋɨ́pɨxɨ, aŋɨ́ wí tɨ́nɨ xɨxenɨ mimónɨŋɨ́pɨxɨ, axínánɨ pɨrɨ́ rɨmamóɨ́pɨ rɨxa símeáɨ́ eŋagɨ nánɨ ine!’ rɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. \p \v 11 “Ámá xwɨ́árímɨ dáŋɨ́ nɨgwɨ́nɨ omeaaneyɨnɨro yúbɨ́ sábɨ́nɨŋɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́ wigɨ́ saŋɨ́yɨ́ nɨgwɨ́ nánɨ ámá ámɨ wí bɨ́ wipaxɨ́ meŋagɨ nánɨ í nánɨ enɨ ámɨxɨ́á ero ŋwɨ́ earo epɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 12 Wigɨ́ saŋɨ́yɨ́, ayɨ́ tɨ́rɨnɨ. Sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ sɨ́ŋá sirɨpá tɨ́nɨ sɨ́ŋá awiaxɨ́ xɨxegɨ́nɨ imónɨŋɨ́ tɨ́nɨ urɨ́pó apɨ́á weŋɨ́ nɨgwɨ́ xwé roŋɨ́ tɨ́nɨ rapɨrapɨ́ awiaxɨ́ apɨ́á weŋɨ́ tɨ́nɨ rapɨrapɨ́ mipɨyɨ́ moŋɨ́ tɨ́nɨ rapɨrapɨ́ sirɨkáyɨ rɨnɨŋɨ́ tɨ́nɨ rapɨrapɨ́ ayɨ́á rɨŋɨ́ tɨ́nɨ íkɨ́á xaíwɨ́ xegɨ́ yoɨ́ sitɨronɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́ tɨ́nɨ amɨpí bɨ naŋwɨ́ erepanɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́yɨ́yá sɨwaŋɨ́pimɨ dánɨ imɨxɨnɨŋɨ́ tɨ́nɨ amɨpí bɨ íkɨ́á nɨgwɨ́ xwé roŋɨ́pimɨ dánɨ imɨxɨnɨŋɨ́ tɨ́nɨ amɨpí bɨ kapáyo dánɨ imɨxɨnɨŋɨ́ tɨ́nɨ amɨpí bɨ ainɨxɨ́yo dánɨ imɨxɨnɨŋɨ́ tɨ́nɨ amɨpí bɨ sɨ́ŋá wárɨ́ wárɨ́ó mónɨŋɨ́pimɨ dánɨ imɨxɨnɨŋɨ́ tɨ́nɨ \v 13 werɨxɨ́ sinamonɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ karínɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ amomɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́ tɨ́nɨ íkɨ́á dɨ́á rɨ́á ikeaáráná sɨŋwɨrɨ́á dɨŋɨ́ naŋɨ́ eaarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ iniɨgɨ́ waráyo xópé inɨpɨ́rɨ́a nánɨ dɨŋɨ́ naŋɨ́ eaarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ íkɨ́á dɨ́á pɨrakenɨsanɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ iniɨgɨ́ wainɨ́ tɨ́nɨ werɨxɨ́ oripɨ́ tɨ́nɨ pɨrawá awiaxɨ́ tɨ́nɨ witɨ́ aiwá tɨ́nɨ burɨmákaú tɨ́nɨ sipɨsipɨ́ tɨ́nɨ osɨ́ tɨ́nɨ karɨ́ osɨ́ íropearɨŋɨ́ tɨ́nɨ ámá enɨ xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ wigɨ́ saŋɨ́ bɨ́ epɨ́rɨ́a nánɨ imónɨŋɨ́yɨ́, ayɨ́ apɨrɨnɨ. \v 14 Amɨpí jíxɨ ‘Omeámɨnɨ.’ simónarɨŋɨ́pɨ rɨxa pɨ́nɨ nɨwiárɨmɨ ruŋoɨ. Amɨpí jíxɨ mɨrɨmúrónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ amɨpí jíxɨ nɨmearɨ́ná sɨrɨ́ munɨ́ ŋweaarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ rɨxa anɨpá imónɨ́agɨ nánɨ ámɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨpaxɨ́ mimónɨnɨ. \p \v 15 “Ámá nɨgwɨ́nɨ omeaaneyɨnɨro wigɨ́ amɨpí nɨ́nɨ yoɨ́ rɨnɨŋɨ́ apɨ ímɨ bɨ́ egɨ́áyo dánɨ nɨgwɨ́ xwé tɨ́gɨ́á imónɨgɨ́áyɨ́ rɨ́nɨŋɨ́ axɨ́ ímɨ winarɨŋɨ́pɨ none enɨ neainɨnɨgɨnɨrɨ wáyɨ́ nero ná jɨ́amɨ nɨrómáná ámɨxɨ́á ero ŋwɨ́ miearo nero \v 16 re rɨpɨ́rɨ́árɨnɨ, ‘Ine! Aŋɨ́ xwé mamadɨ́ ikwɨ́rónɨŋɨ́pɨxɨ, ine! Apɨxɨ́ rapɨrapɨ́ awiaxɨ́ apɨ́á weŋɨ́ tɨ́nɨ mipɨyɨ́ moŋɨ́ tɨ́nɨ ayɨ́á rɨŋɨ́ tɨ́nɨ yínɨrɨ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ sɨ́ŋá awiaxɨ́ imónɨŋɨ́ xɨxegɨ́nɨ tɨ́nɨ urɨ́pó apɨ́á weŋɨ́ nɨgwɨ́ xwé roŋɨ́pɨ tɨ́nɨ okiyɨ́á inɨrɨ eŋíxɨnɨ, \v 17 axínánɨ jíxɨyá amɨpí ayá tɨ́ŋɨ́ apɨ nɨpɨnɨ rɨxa xwɨrɨ́á ikɨxenárɨ́agɨ nɨranɨrane nánɨ ine!’ rɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. \p “Sɨpɨxɨ́ o omɨ xiáwowa tɨ́nɨ ámá wí e nánɨ owaneyɨnɨro sɨpɨxɨ́ o omɨ bɨ́ nero ŋweaarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ sɨpɨxɨ́ o omɨ omɨŋɨ́ mearɨgɨ́áwa tɨ́nɨ ámá sɨpɨxɨ́yo nɨŋwearo wigɨ́ nɨgwɨ́ omɨŋɨ́ yarɨgɨ́á nɨ́nɨyɨ́ tɨ́nɨ ayɨ́ aŋɨ́ apimɨ ná jɨ́amɨ nɨrómáná \v 18 aŋɨ́ apɨ rɨ́á nɨnɨrɨ sɨŋwɨrɨ́á peyarɨŋagɨ nɨwɨnɨróná eŋɨ́ tɨ́nɨ ‘Ine!’ nɨrɨro re rɨgɨ́awixɨnɨ, ‘Aŋɨ́ xwé mamadɨ́ ikwɨ́rónɨŋɨ́ apɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ ámɨ bɨ gɨpɨ rɨ́a ikwɨ́rónɨnɨ?’ nɨrɨro re egɨ́awixɨnɨ. \v 19 Isikɨ́ nɨmeaayiro mɨŋɨ́yo mɨmeámɨ́ ninɨro ‘Ine!’ rɨro ámɨxɨ́á ero ŋwɨ́ miearo neróná re nɨra ugɨ́awixɨnɨ, ‘Ine! Aŋɨ́ xwé mamadɨ́ ikwɨ́rónɨŋɨ́pɨ —Aŋɨ́ apɨ sɨpɨxɨ́ xiáwowa amɨpí wí nɨgwɨ́ meapɨ́rɨ nánɨ rawɨrawáyo nɨxero nɨrémómáná bɨ́ egɨ́ápɨrɨnɨ. E nerɨŋɨ́yo dánɨ nɨgwɨ́ xwé tɨ́gɨ́áyɨ́ imónɨgɨ́ápɨrɨnɨ. Aŋɨ́ apɨ axínánɨ sɨnɨ mé xwɨrɨ́á ikɨxenárɨ́agɨ nánɨ ine!’ nɨra ugɨ́awixɨnɨ. \p \v 20 “Aŋɨ́naxɨnɨ, apɨxɨ́ í rɨxa xwɨrɨ́á ikɨxenárɨ́agɨ nánɨ dɨŋɨ́ niɨ́á osinɨnɨ. Gorɨxoyá imónɨgɨ́áyɨ́né tɨ́nɨ wáɨ́ wurɨmeiagɨ́áyɨ́né tɨ́nɨ wɨ́á rókiamoagɨ́áyɨ́né tɨ́nɨ nɨyɨ́nénɨ dɨŋɨ́ niɨ́á oseainɨnɨ. Gorɨxo aŋɨ́ apɨ seyɨ́né seaikárɨŋɨ́pɨ nánɨ pɨrɨ́ mamóɨ́ eŋagɨ nánɨ dɨŋɨ́ niɨ́á oseainɨnɨ.” Xwɨyɨ́á bɨ aŋɨ́namɨ dánɨ e rɨnénapɨ́agɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \p \v 21 Aŋɨ́najɨ́ eŋɨ́ sɨxɨ́ eánɨŋɨ́ wo sɨ́ŋá xwé witɨ́ siyɨ́ yunɨ́ ikɨxearɨŋɨ́yɨ́ sɨpaxɨ́ wo nɨmɨ́eyoarɨ rawɨrawáyo nɨmoairɨ re rɨŋɨnigɨnɨ, “Babironɨ, aŋɨ́ xwé mamadɨ́ ikwɨ́rónɨŋɨ́pɨ nionɨ sɨ́ŋá ro moaíápa aŋɨ́ apɨ enɨ piéronɨ́árɨnɨ. Aŋɨ́ apɨ ámá wará sɨnɨ ninɨmáná pearɨgɨ́áyɨ́nɨŋɨ́ anɨpá imónáná ámɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨpaxɨ́ imónɨnɨ́á menɨnɨ. \v 22 Aŋɨ́ apixɨ dánɨ ámɨ kitá eánɨrɨ soŋɨ́ rɨnɨrɨ webɨ́í rɨnɨrɨ pékákɨ́ rɨnɨrɨ yarɨŋagɨ arɨ́á ámɨ bɨ wipɨ́rɨ́á menɨnɨ. Ámá amɨpí imɨxanɨro éwapɨ́nɨgɨ́áyɨ́ wí aŋɨ́ apixɨ dánɨ wigɨ́ yarɨgɨ́ápɨ ámɨ yarɨŋagɨ́a wɨnɨpɨ́rɨ́ámanɨ. Sɨ́ŋá witɨ́ siyɨ́ yunɨ́ ikɨxearɨŋɨ́yɨ́ apixɨ dánɨ ámɨ nerɨ́ná ikaxɨ́ rɨnarɨŋagɨ arɨ́á wipɨ́rɨ́á menɨnɨ. \v 23 Apixɨ dánɨ uyɨ́wɨ́ wɨ́á ónarɨŋɨ́pɨ ámɨ ónɨnɨ́á menɨnɨ. Íwɨ́ sɨkɨŋɨ́ tɨ́nɨ apɨyá tɨ́nɨ apixɨ dánɨ ámɨ bɨ nɨmeánɨro xwɨyɨ́á nawínɨ rɨnarɨgɨ́i arɨ́á wipɨ́rɨ́á menɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ rɨrarɨŋɨnɨ. Apixɨyá ámá nɨgwɨ́nɨ omeaaneyɨnɨro amɨpí bɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́ dɨxɨ́ ayáɨ́ tɨ́nɨ nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ ámá xwɨ́árímɨ ŋweagɨ́áyo nɨyonɨ yapɨ́ nɨwíwapɨriróná seáyɨ e múrónɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \p \v 24 “Í Gorɨxoyá wɨ́á rókiamoarɨgɨ́áyo tɨ́nɨ ámá xegɨ́ imónɨgɨ́áyo tɨ́nɨ ámá amɨ gɨmɨ ŋweagɨ́á pɨpɨkímɨ́ inɨŋɨ́yo tɨ́nɨ nɨpɨkirɨ reá roánɨŋírɨnɨ.” Aŋɨ́najo e rarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \c 19 \s1 Babironɨ xwɨrɨ́á ikɨxenɨ́agɨ nánɨ aŋɨ́namɨ dánɨ yayɨ́ egɨ́á nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Apɨ arɨ́á nɨwimáná maŋɨ́ xwé bɨ ámá ayá wí aŋɨ́namɨ epɨ́royɨ́ egɨ́áyɨ́nɨŋɨ́ meaŋɨ́ nɨrɨnɨrɨ eŋɨ́ tɨ́nɨ re rɨnarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Negɨ́ Gorɨxomɨ seáyɨ e oumeaneyɨ. Nene éɨ́ neamínɨŋo, ayɨ́ orɨnɨ. Eŋɨ́ eánɨrɨ seáyɨ e umɨ́eyoapaxɨ́ imónɨrɨ eŋo, ayɨ́ orɨnɨ. \v 2 O neyírorɨ pɨrɨ́ numamorɨ́ná nepa xɨxenɨ imónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ wiarɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ seáyɨ e oumeaneyɨ. Apɨxɨ́ iyɨ́ ede dánɨ warɨgɨ́á aŋɨ́ nɨmɨnɨ ɨ́á earoárɨnɨŋí —Í ámá xwɨ́árímɨ ŋweagɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ ninɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ uyɨ́niɨ́ oépoyɨnɨrɨ nɨwíwapɨya nurɨ́ná xwɨrɨ́á wikɨxeŋírɨnɨ. Ímɨ Gorɨxo neyírorɨ xɨxenɨ pɨrɨ́ numamorɨ́ná ámá xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́á í nɨpɨkirɨ reá roánɨŋɨ́yɨ́ nánɨ rɨxa xɨxenɨ eŋɨ́ meáɨ́rɨnɨ.” nɨrɨro \v 3 ámɨ re rɨgɨ́awixɨnɨ, “Negɨ́ Gorɨxomɨ seáyɨ e oumeaneyɨ. Sɨŋwɨrɨ́á aŋɨ́ apimɨ rɨ́á nɨnɨrɨ peyarɨŋɨ́pɨ anɨŋɨ́ minɨ́ peyinɨ́árɨnɨ.” rɨ́agɨ́a \v 4 ámá ámɨná 24 imónɨgɨ́á e nɨŋweaxa pugɨ́áwa tɨ́nɨ dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨgɨ́á waú waú awa tɨ́nɨ Gorɨxo íkwiaŋwɨ́namɨ ŋweaŋe nupɨ́kínɨmearo omɨ yayɨ́ nɨwiróná re nɨra ugɨ́awixɨnɨ, “E imónɨnɨ. Omɨ seáyɨ e oumeaneyɨ.” rɨ́agɨ́a \v 5 siá íkwiaŋwɨ́namɨ dánɨ maŋɨ́ bá re rɨnɨŋɨnigɨnɨ, “Ámá Gorɨxomɨ xɨnáíwayɨ́nénɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyɨ́né, sɨyikwɨ́nɨŋɨ́ imónɨgɨ́ápiayɨ́néranɨ, xwérɨxayɨ́néranɨ, omɨ wáyɨ́ wiarɨgɨ́áyɨ́né nɨyɨ́nénɨ, negɨ́ Gorɨxomɨ seáyɨ e umépoyɨ.” rɨnarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \s1 “Sipɨsipɨ́ miáo apɨxɨ́ nɨmeanɨŋoɨ.” rɨgɨ́á nánɨrɨnɨ. \p \v 6 Nionɨ maŋɨ́ xwé bɨ ámá ayá wí epɨ́royɨ́ egɨ́áyɨ́ meaŋɨ́ nɨrɨrɨ́ná rɨnɨrɨ iniɨgɨ́ iyakwɨ́ nɨdɨrorɨ́ná rɨnɨrɨ akɨrɨwɨ́ nɨwekirɨ́ná rɨnɨrɨ yarɨŋɨ́pánɨŋɨ́ nerɨ́ná re rɨnarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Negɨ́ Gorɨxomɨ seáyɨ e oumeaneyɨ. Negɨ́ Ámɨná Gorɨxo, eŋɨ́ eánɨgɨ́á nɨyonɨ seáyɨ e wimónɨŋo rɨxa neameŋweanɨ. \v 7 Sipɨsipɨ́ miáo apɨxɨ́ meanɨ rɨxa rínárɨnɨ. Apɨxɨ́ meaní rɨxa wé nɨrónɨrɨ ŋweanɨ. Ayɨnánɨ negɨ́ xwioxɨ́yo dánɨ dɨŋɨ́ niɨ́á nɨneainɨrɨ yayɨ́ nerane Gorɨxomɨ seáyɨ e umɨ́eyoaaneyɨ.” rarɨŋagɨ́a arɨ́á nɨwirɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 8 Í oyínɨnɨrɨ rapɨrapɨ́ awiaxɨ́ apɨ́á xaíwɨ́ werɨ kíyɨ́ bɨ mayɨ́ erɨ eŋɨ́ wú —Ú ayɨ́ ámá Gorɨxoyá imónɨgɨ́áyɨ́ xwɨ́áyo nɨŋwearóná wé nɨrónɨro píránɨŋɨ́ egɨ́á nánɨ imónɨŋúrɨnɨ. Ú mɨnɨ wíagɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrɨ \v 9 aŋɨ́najo re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Re nɨrɨrɨ rɨ́wamɨŋɨ́ eaɨ, ‘Aiwá sipɨsipɨ́ miáo apɨxɨ́ meanɨ nánɨ imɨxárɨnɨ́ápɨ nánɨ wáɨ́ urepeárɨnɨŋɨ́yɨ́ yayɨ́ owinɨnɨ.’ nɨrɨrɨ rɨ́wamɨŋɨ́ eaɨ.” nɨnɨrɨrɨ re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Xwɨyɨ́á apɨ Gorɨxo rɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ nepaxɨŋɨ́pɨrɨnɨ.” nɨrɨ́agɨ \v 10 aŋɨ́najomɨ yayɨ́ owimɨnɨrɨ nánɨ oyá sɨkwɨ́ tɨ́ŋɨ́ e upɨ́kínɨmeááná o re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Joxɨ yegɨ́ axɨ́pɨ xɨnáípawínɨŋɨ́ nimónɨrai Gorɨxomɨ omɨŋɨ́ wiiarɨgwɨ́íwawi e mɨnipanɨ. Dɨxɨ́ rɨrɨxɨ́meá Jisaso seaíwapɨyiŋɨ́pɨ ɨ́á xɨrarɨgɨ́áyɨ́ yarɨgɨ́ápa nionɨ enɨ axɨ́pɨ yarɨŋá wonɨ eŋagɨ nánɨ Gorɨxomɨnɨ yayɨ́ wiɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Gɨnɨ gɨne wɨ́á nɨrókiamoranénáyɨ́, sa Jisaso neaíwapɨyiŋɨ́pɨ rókiamoanɨrɨ nánɨ imónarɨŋwá eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ.” nɨrɨŋɨnigɨnɨ. \s1 Osɨ́ apɨ́á weŋɨ́ womɨ seáyɨ e xeŋweaŋo nánɨrɨnɨ. \p \v 11 Aŋɨ́na oxoánɨ́agɨ nɨwɨnɨrɨ́ná wenɨŋɨ́ yánɨ́áyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Osɨ́ apɨ́á weŋɨ́ wo roŋagɨ nɨwɨnɨrɨ osomɨ seáyɨ e xeŋweaŋo —O re rɨgɨ́orɨnɨ, “Dɨŋɨ́ uŋwɨrárɨpaxorɨnɨ. Nepaxɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨnɨ yarɨŋorɨnɨ.” rɨgɨ́orɨnɨ. O osomɨ seáyɨ e xeŋweaŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. O ámáyo nɨwieyírorɨ pɨrɨ́ umamorɨ mɨxɨ́ wirɨ nerɨ́ná wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨnɨ xɨxenɨ xɨ́darɨŋorɨnɨ. \v 12 Xegɨ́ sɨŋwɨ́ rɨ́á ápiáwɨ́nɨŋɨ́ werɨ mɨŋɨ́yo dɨrɨ́ mɨxɨ́ ináyowa dɨ́kínarɨgɨ́ápɨ obaxɨ́ dɨ́kínɨrɨ eŋorɨnɨ. Xegɨ́ yoɨ́ ámá nɨ́nɨ majɨ́á nimónɨmáná xewanɨŋonɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨ́pɨ xegɨ́ warárímɨ eánɨrɨ \v 13 rapɨrapɨ́ ragɨ́yo igɨ́á eánɨŋɨ́ wú yínɨrɨ eŋorɨnɨ. Yoɨ́ oyá re rɨnɨŋorɨnɨ, “Gorɨxoyá Xwɨyɨ́áoyɨ” rɨnɨŋorɨnɨ. \v 14 Aŋɨ́namɨ dánɨ sɨmɨŋɨ́ wínarɨgɨ́áyɨ́ rapɨrapɨ́ awiaxɨ́ apɨ́á werɨ kíyɨ́ bɨ mayɨ́ imónɨrɨ eŋɨ́yɨ́ nɨyínɨmáná osɨ́ apɨ́á weŋɨ́yo nɨxeŋweámáná omɨ númɨ warɨŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ \v 15 ámá gwɨ́ bɨ bɨ mónɨgɨ́á nɨyonɨ xopɨrárɨ́ winɨ kirá ŋwá yinɨŋɨ́pá oyá maŋɨ́yo dánɨ peyeaarɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Ayo ainɨxɨ́ wá ɨ́á nɨxɨrɨrɨ numeŋwearɨ wikɨ́ Gorɨxo, eŋɨ́ eánɨgɨ́á nɨyonɨ seáyɨ e wimónɨŋo ayɨkwɨ́ mɨwónɨŋɨ́pɨ nɨwíwapɨyirɨ́ná uraxɨ́ wainɨ́ sogwɨ́ sɨ́ŋá íkwiaŋwɨ́ eapɨnɨŋɨ́namɨ xoyɨkímɨ́ yarɨgɨ́ápa axɨ́pɨ winɨ́árɨnɨ. \v 16 Yoɨ́ bɨ rɨpɨ “Mɨxɨ́ Ináyɨ́ Nɨyonɨ Seáyɨ e Wimónɨrɨ Ámɨná Nɨyonɨ Seáyɨ e Wimónɨrɨ Eŋáonɨyɨ” nɨrɨnɨrɨ xegɨ́ rapɨrapɨ́yo ŋwɨrárɨnɨrɨ sáɨ́yo ŋwɨrárɨnɨrɨ eŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 17 Nionɨ wenɨŋɨ́ yánɨ́áyɨ́ aŋɨ́najɨ́ wo sogwɨ́ ŋweaŋe nɨrómáná apurɨ́ aŋɨ́ pɨrɨ́yo nɨpɨpɨka emearɨŋɨ́yo eŋɨ́ tɨ́nɨ rɨ́aiwá re urarɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ, “Gorɨxo aiwá xwé imɨxɨnɨ́pɨ nánɨ nɨbɨro awí eánɨ́poyɨ. \v 18 Mɨxɨ́ ináyɨ́yá gɨ́wɨ́ yɨyónɨ́ ero sɨmɨŋɨ́ wínarɨgɨ́áyo seáyɨ e wimónɨgɨ́áyɨ́yá gɨ́wɨ́ yɨyónɨ́ ero ámá eŋɨ́ eánɨgɨ́áyɨ́yá gɨ́wɨ́ yɨyónɨ́ ero osɨ́yɨ́yá gɨ́wɨ́ yɨyónɨ́ ero osɨ́yo seáyɨ e xeŋweáɨ́áyɨ́yá gɨ́wɨ́ yɨyónɨ́ ero ámá xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyɨ́ranɨ, wigɨ́ omɨŋɨ́nɨ yarɨgɨ́áyɨ́ranɨ, ámá sɨyikwɨ́nɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ranɨ, ámá xwérɨxa imónɨgɨ́áyɨ́ranɨ, nɨ́nɨyɨ́yá gɨ́wɨ́ yɨyónɨ́ ero epɨ́rɨ nánɨ awí eánɨ́poyɨ.” Iŋɨ́yo rɨ́aiwá e urarɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \p \v 19 Wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Naŋwo tɨ́nɨ mɨxɨ́ ináyɨ́ xwɨ́árímɨ ŋweagɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ wigɨ́ sɨmɨŋɨ́ wínarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ nawínɨ awí neánɨro osɨ́ apɨ́á weŋomɨ seáyɨ e xeŋweaŋomɨ tɨ́nɨ o xegɨ́ sɨmɨŋɨ́ wínarɨgɨ́áyo tɨ́nɨ mɨxɨ́ wianɨro nánɨ awí eánárɨnɨŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 20 Naŋwomɨ ɨ́á nɨxɨrárɨro mimónɨ́ wɨ́á rókiamoarɨŋomɨ —O naŋwoyá nénɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨŋɨ́pimɨ dánɨ emɨmɨ́ nerɨ́ná ámá naŋwoyá ipɨrɨ́á eánɨrɨ naŋwoyá xopaikɨgɨ́ imónɨŋɨ́pɨ yayɨ́ nɨwiro egɨ́áyo yapɨ́ wíwapɨyiŋorɨnɨ. Omɨ enɨ ɨ́á nɨxɨrárɨro awaú sɨnɨ sɨŋɨ́ eŋáná ipí rɨ́rómɨxɨŋɨ́ rɨ́á ápiáwɨ́ sɨ́ŋá sarɨpáɨ rɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ wearɨŋɨ́wámɨ mamówárɨ́agɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 21 Wínɨyo enɨ osomɨ seáyɨ e xeŋweaŋo kirá xegɨ́ maŋɨ́yo dánɨ peyeaarɨŋɨ́pá tɨ́nɨ pɨpɨkímɨ́ yáráná iŋɨ́ nɨ́nɨ nɨbɨmiro wigɨ́ gɨ́wɨ́ yɨyónɨ́ nerɨ́ná agwɨ́ ímɨ́ uyárɨ́agɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \c 20 \s1 Seteno xwiogwɨ́ 1,000 apimɨ gwɨ́ ŋweaŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Nionɨ wenɨŋɨ́ yánɨ́áyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Aŋɨ́najɨ́ wo xegɨ́ wéyo sirɨrɨkɨ́ yoparɨ́ bɨ mimónɨŋɨ́yi nánɨ kípɨ ɨ́á xɨrɨrɨ senɨ́á wɨrí ɨ́á xɨrɨrɨ nemáná aŋɨ́namɨ dánɨ weaparɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 2-3 Aŋɨ́najo iwɨ́ xwéomɨ —O sidɨrɨ́ eŋíná ŋweaagɨ́ axorɨnɨ. Obo axo Setenorɨnɨ. Omɨ ɨ́á nɨxerɨ xwiogwɨ́ 1,000 múronɨ́a nánɨ gwɨ́ nɨyárɨrɨ sirɨrɨkɨ́ yoparɨ́ bɨ mimónɨŋɨ́yimɨ nɨmoaimáná maŋɨ́ éde ówaŋɨ́ nɨyárɨmáná sikɨ́ bɨ sɨ́mɨmajɨ́ó nánɨ ikwiárárɨ́agɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Xwiogwɨ́ 1,000 apɨ pwearɨ́ná ámá gwɨ́ bɨ bɨ mónɨgɨ́áyo yapɨ́ mɨwíwapɨyipa éwɨnɨgɨnɨrɨ óɨ́ ayimɨ ŋwɨrárɨ́agɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. E nerɨ aí xwiogwɨ́ apɨ rɨxa múróáná axíná onɨmiápɨ éwɨnɨgɨnɨrɨ óɨ́ ayimɨ dánɨ wɨ́kwiowárɨnɨ́árɨnɨ. \p \v 4 Nionɨ wenɨŋɨ́ yánɨ́áyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Mɨxɨ́ ináyɨ́yá siá íkwiaŋwɨ́ wí sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrɨ ayo wa ámáyo wieyíropɨ́rɨ́a nánɨ rɨ́peaárɨnɨŋowa éɨ́ ŋweaŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ ámá xwɨyɨ́á Gorɨxoyá ɨ́á xɨrɨro Jisaso nánɨ anɨŋɨ́ minɨ́ áwaŋɨ́ urɨro neróná wiwanɨŋɨ́yɨ́ mɨŋɨ́ wináná siŋwɨ́ mɨŋɨ́ wákwigɨ́áyɨ́ —Ayɨ́ sɨnɨ xwɨ́árímɨ nɨŋwearóná naŋwomɨ tɨ́nɨ xegɨ́ xopaikɨgɨ́ imɨxɨnɨŋɨ́pimɨ tɨ́nɨ yayɨ́ mɨwipa ero naŋwo nánɨ ipɨrɨ́á wigɨ́ mimáyoranɨ, wéyoranɨ, meánɨpa ero egɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ayɨ́yá dɨŋɨ́yo sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrɨ́ná rɨpɨ éagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. Ámɨ sɨŋɨ́ nero xwiogwɨ́ 1,000 apimɨ ámáyo Kiraiso tɨ́nɨ nawínɨ umeŋweaŋagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 5 Iwamɨ́ó ámá ámɨ sɨŋɨ́ nero wiápɨ́nɨmeapɨ́rɨ́ápɨ, ayɨ́ apɨrɨnɨ. Pegɨ́á wínɨyɨ́ ayɨ́ íná mɨwiápɨ́nɨmeáagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. Xwiogwɨ́ 1,000 apɨ rɨxa nɨpwémáná eŋáná wiápɨ́nɨmeáagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 6 Ámá pegɨ́á iwamɨ́ó sɨŋɨ́ nero wiápɨ́nɨmeáɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ anɨ nawínɨ wiápɨ́nɨmeapɨ́rɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ yayɨ́ owinɨnɨ. Ayɨ́ ámá Gorɨxoyá imónɨgɨ́áyɨ́ eŋagɨ́a nánɨ oyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ yayɨ́ winɨpaxɨ́yɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ Gorɨxo ámá sɨpíyɨ́ rɨ́á xwérímɨ ikáráná ayɨ́ tɨ́nɨ nawínɨ rɨ́nɨŋɨ́ Ámɨ bɨ Pepɨ́rɨ́ápɨyɨ rɨnɨŋɨ́pɨ mɨmeá Gorɨxo tɨ́nɨ Kiraiso tɨ́nɨ awaúyá apaxɨ́pánɨŋɨ́ imónɨgɨ́áwa yarɨgɨ́ápa nero awaú ŋweagɨ́íe ananɨ nɨpáwiro Kiraiso tɨ́nɨ nawínɨ nɨŋwearo xwiogwɨ́ 1,000 apɨ múroarɨ́ná ámáyo umeŋweapɨ́rɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \s1 Setenomɨ mɨgɨ́ nɨwimɨxɨrɨ xopɨrárɨ́ wiárɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 7 Xwiogwɨ́ 1,000 apɨ rɨxa nɨpwémáná eŋáná sirɨrɨkɨ́ Seteno gwɨ́ ŋweaŋɨ́yimɨ dánɨ wɨ́kwiowáráná \v 8 o nɨpeyearɨ ámá gwɨ́ bɨ bɨ mónɨgɨ́á xwɨ́á rɨrí nɨrímɨnɨ amɨ gɨmɨ ŋweagɨ́áyo —Ayɨ́ ámá Gokɨyɨ rɨnɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ Megokɨyɨ rɨnɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ ayɨ́rɨnɨ. Ayo Seteno yapɨ́ owíwapɨyimɨnɨrɨ nemerɨ ámá Gorɨxoyá imónɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ mɨxɨ́ inanɨro nánɨ ayo awí neaemerɨ́ná ámá o awí eaeméɨ́yɨ́ rawɨrawá imaŋɨ́ e inɨkí e weŋɨ́yɨ́ yapɨ xɨxenɨ imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 9 Mɨxɨ́ obaxɨ́ ayɨ́ xwɨ́árímɨ ayoxɨ́ xwé íkwiaŋwɨ́nɨŋɨ́ eapɨnɨŋe nánɨ nɨyiro ayɨ́ tɨ́nɨ mɨxɨ́ oinaneyɨnɨro aŋɨ́ Gorɨxo dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyiŋɨ́pimɨ —E xegɨ́ ámá imónɨgɨ́áyɨ́ ŋweagɨ́erɨnɨ. E awí mudɨ́móáná re éagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Rɨ́á aŋɨ́namɨ dánɨ nɨpiérónapɨrɨ ayo rɨ́á nowárɨ́agɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 10 Ayo rɨxa rɨ́á náná obo, ayo yapɨ́ wíwapɨyarɨŋomɨ ɨ́á nɨxero ipí rɨ́rómɨxɨŋɨ́ rɨ́á ápiáwɨ́ sɨ́ŋá sarɨpáɨ rɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ wearɨŋɨ́wámɨ —E naŋwo tɨ́nɨ mimónɨ́ wɨ́á rókiamoago tɨ́nɨ awaú xámɨ moaigɨ́e omɨ enɨ axɨ́ e nawínɨ ŋweáɨ́rɨxɨnɨrɨ moaíagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. E ikwáwɨyiranɨ, árɨ́wɨyiranɨ, kikiɨ́á bɨ mepa nero rɨ́nɨŋɨ́ anɨŋɨ́ winɨnɨ́árɨnɨ. \s1 Gorɨxo ámáyo eyeyírómɨ́ eŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 11 Nionɨ wenɨŋɨ́ yánɨ́áyɨ́ mɨxɨ́ ináyɨ́yá siá íkwiaŋwɨ́ apɨ́á weŋɨ́ xwé wɨna nɨwɨnɨrɨ anamɨ éɨ́ ŋweaŋoyá sɨ́mɨmaŋe dánɨ xwɨ́árí tɨ́nɨ aŋɨ́na tɨ́nɨ nɨ́nɨ peá unárɨ́agɨ nánɨ ámɨ sɨŋwɨ́ bɨ mɨwɨnɨpaxɨ́ imónɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ \v 12 wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Ámá pegɨ́áyɨ́ sɨyikwɨ́nɨŋɨ́ imónɨgɨ́ápiaranɨ, mamadɨ́rɨxaranɨ, íkwiaŋwɨ́namɨ agwɨ́rɨwámɨnɨ roŋagɨ́a wɨnarɨ́ná bɨkwɨ́yɨ́ nɨparɨro íkwɨ́ ámɨ wɨna, ámá dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ meapɨ́rɨ́a nánɨ yoɨ́ ŋwɨrárɨnɨŋɨ́na enɨ nɨparɨro pegɨ́á ayɨ́ sɨnɨ sɨŋɨ́ neróná yagɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ xwɨyɨ́á umeárɨmɨnɨrɨ nánɨ apɨ nánɨ bɨkwɨ́yo ŋwɨrárɨnɨŋɨ́yo dánɨ ɨ́á rɨrómɨ́ nerɨ xɨxenɨ xwɨyɨ́á umeárɨ́agɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 13 Ámá pegɨ́á rawɨrawáyo nɨnamiro wegɨ́áyɨ́ranɨ, pegɨ́á pɨyɨŋɨ́ siwí aŋɨ́ e —E pepɨ́rɨ́a nánɨ Pɨyoyɨ rɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́ŋɨ́ erɨnɨ. E ugɨ́áyɨ́ranɨ, nɨ́nɨ íkwiaŋwɨ́ Gorɨxo éɨ́ ŋweaŋɨ́na tɨ́ŋɨ́ e báná wigɨ́ yagɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ xwɨyɨ́á umeárɨ́agɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 14 Pepɨ́rɨ́a nánɨ Pɨyoyɨ rɨnɨŋɨ́pɨ, pɨyɨŋɨ́ siwí aŋɨ́yo ŋweagɨ́áyo nɨmearɨ ipí rɨ́rómɨxɨŋɨ́ rɨ́á wearɨŋe —E Gorɨxo xwɨyɨ́á umeárɨ́ɨ́pimɨ dánɨ rɨ́nɨŋɨ́ winɨnɨ́erɨnɨ. E moaíagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 15 Xwɨyɨ́á numeárɨrɨ́ná íkwɨ́ ámá dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ meapɨ́rɨ́a nánɨ yoɨ́ ŋwɨrárɨŋɨ́namɨ gɨyɨ́ gɨyɨ́ anamɨ yoɨ́ mɨŋwɨrárɨnɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ́ná ayo ɨ́á nɨxero ipí rɨ́rómɨxɨnɨŋɨ́ rɨ́á wearɨŋɨ́wámɨ moaíagɨ́a wɨnɨŋanigɨnɨ. \c 21 \s1 Aŋɨ́ sɨŋɨ́na tɨ́nɨ xwɨ́á sɨŋɨ́rí tɨ́nɨ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Nionɨ wenɨŋɨ́ éáyɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. Aŋɨ́ sɨŋɨ́ wɨna tɨ́nɨ xwɨ́á sɨŋɨ́ wɨrí tɨ́nɨ rɨxa nimónɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Aŋɨ́ xámɨŋɨ́na tɨ́nɨ xwɨ́á xámɨŋɨ́rí tɨ́nɨ rɨxa anɨpá imónɨŋagɨ nánɨ aŋɨ́ sɨŋɨ́na tɨ́nɨ xwɨ́á sɨŋɨ́rí tɨ́nɨ imónɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Rawɨrawá ámɨ mɨrɨwoŋagɨ nɨwɨnɨrɨ \v 2 wenɨŋɨ́ yánɨ́áyɨ́ aŋɨ́ ŋwɨ́á Gorɨxoyápɨ —Apɨ Jerusaremɨ Sɨŋɨ́pɨyɨ rɨnɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ apɨxɨ́ oxɨ́ meánɨmɨnɨrɨ́ná okiyɨ́á inarɨgɨ́ápa axɨ́pɨ énɨŋɨ́ ninɨmáná aŋɨ́namɨ Gorɨxo tɨ́e dánɨ weaparɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 3 Sɨŋwɨ́ e nɨwɨnɨrɨ maŋɨ́ bá íkwiaŋwɨ́namɨ tɨ́ŋɨ́ e dánɨ nɨrɨnɨrɨ́ná eŋɨ́ tɨ́nɨ re rɨnarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ, “Arɨ́á époyɨ. Gorɨxo ŋweaarɨŋe agwɨ rɨxa ámá tɨ́nɨ nawínɨ imónɨnɨ. O ayɨ́ tɨ́nɨ nawínɨ nɨŋwearóná ámá xɨ́oyá xegɨ́ imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. Xewanɨŋo enɨ wigɨ́ Ŋwɨ́áo nimónɨrɨ ayɨ́ tɨ́nɨ nawínɨ nɨŋwearóná \v 4 amɨpí dɨŋɨ́ sɨpí wiarɨŋɨ́pɨ xórórɨ́ nɨwiirɨ nánɨ wigɨ́ sɨŋwɨrɨxɨ́ weaparɨgɨ́ápɨ kwɨkwɨ́rɨmɨ́ nɨwirɨ́nɨŋɨ́ wiíagɨ nánɨ ámá pero ámɨxɨ́á ero ŋwɨ́ earo rɨ́nɨŋɨ́ winɨro yagɨ́ápɨ ámɨ bɨ mepa epɨ́rɨ́árɨnɨ. Xámɨ e yagɨ́á apɨ rɨxa ríná dánɨ anɨŋɨ́nɨ xwɨ́á iwéagɨ nánɨ ámɨ axɨ́pɨ wí epɨ́rɨ́ámanɨ.” rarɨŋagɨ arɨ́á wiŋanigɨnɨ. \p \v 5 Íkwiaŋwɨ́namɨ éɨ́ ŋweaŋo re rɨŋɨnigɨnɨ, “Arɨ́á eɨ. Nionɨ amɨpí nɨpɨnɨ ámɨ sɨŋɨ́ imɨxárɨ́árɨnɨ.” nɨrɨrɨ re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Xwɨyɨ́á nionɨ rarɨŋápɨ nepaxɨŋɨ́ imónɨrɨ ámá dɨŋɨ́ wɨkwɨ́ropaxɨ́ imónɨrɨ eŋagɨ nánɨ joxɨ rɨ́wamɨŋɨ́ eaɨ.” nɨnɨrɨrɨ \v 6 re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Amɨpí nionɨ ‘E imónɨ́wɨnɨgɨnɨ.’ yaiwiŋápɨ rɨxarɨnɨ. Nionɨ sɨ́ŋá pɨrɨ́ tɨŋweaŋɨ́nɨŋɨ́ nerɨ nánɨ iwamɨ́ó imónɨrɨ yoparɨ́ e nánɨ imónɨrɨ mé anɨŋɨ́ imónɨŋɨnɨ. Iniɨgɨ́ nánɨ gwɨ́nɨ́ yeáyɨ́ wíɨ́ gɨyɨ́ gɨyo iniɨgɨ́ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ meapɨ́rɨ́a nánɨ sɨmɨŋɨ́ meaarɨŋúmɨ dánɨ ananɨ niwirɨ mɨnɨ wimɨ́árɨnɨ.” nɨnɨrɨrɨ \v 7 re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Ámá nionɨ anɨŋɨ́ ɨ́á nɨnɨxɨrɨróná nionɨ tɨ́nɨ sɨ́mɨ́ tɨ́nɨ inarɨŋwáyo xopɨrárɨ́nɨŋɨ́ wíɨ́á gɨyɨ́ gɨyo nionɨ rɨ́á apɨ nɨpɨnɨ nɨwiirɨ́ná Ŋwɨ́á ayɨ́yáonɨ imónɨrɨ ayɨ́ enɨ gɨ́ niaíwɨ́ imónɨro epɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 8 E nerɨ aí íkwɨ́kwɨ́á imónɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ nionɨ dɨŋɨ́ nɨnɨkwɨ́roro aí ámɨ peá nɨmogɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ ámá xwɨrɨ́á wianɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ yarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ pɨkíxwɨrɨ́ó yarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ inarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ ayáɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ wigɨ́ ŋwɨ́ápimɨ ɨ́á nɨxɨrɨro dɨŋɨ́ nɨkwɨ́roro píránɨŋɨ́ mearɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ yapɨ́ rarɨgɨ́á nɨ́nɨyɨ́ tɨ́nɨ wigɨ́ pɨrɨ́ mamónɨpɨ́rɨ́e —E ipí rɨ́rómɨxɨŋɨ́ sɨ́ŋá sarɨpáyo dánɨ rɨ́á ápiáwɨ́ anɨŋɨ́ wearɨŋerɨnɨ. Ayɨ́ e anɨŋɨ́ wepɨ́rɨ́á eŋagɨ nánɨ rɨ́nɨŋɨ́ Ámɨ bɨ Pepɨ́rɨ́ápɨyɨ rɨnɨŋɨ́pɨ xɨxenɨ meapɨ́rɨ́árɨnɨ.” nɨrɨŋɨnigɨnɨ. \s1 Aŋɨ́ Jerusaremɨ sɨŋɨ́pɨ nánɨrɨnɨ. \p \v 9 Aŋɨ́najɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú awa pɨrerɨxɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú ayo xeanɨŋɨ́ yoparɨ́ wé wɨ́úmɨ dáŋɨ́ waú ínɨŋáná xɨrɨgɨ́áwa wo nɨbɨrɨ re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Eɨnɨ. Apɨxɨ́ sipɨsipɨ́ miáo meaní sɨwá osimɨnɨ.” nɨnɨrɨrɨ \v 10-11 Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ nɨxɨxéróáná aŋɨ́najo dɨ́wɨ́ mɨŋɨ́ sepiá roŋɨ́ bimɨ nánɨ nɨmeámɨ nɨnɨyirɨ aŋɨ́ ŋwɨ́á xɨ́oyápɨ, Jerusaremɨyɨ rɨnɨŋɨ́pɨ aŋɨ́namɨ Gorɨxo tɨ́e dánɨ xɨxɨ́eá xɨ́o inarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ nawínɨ weaparɨ́ná sɨwá níagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Xwɨnɨ́á aŋɨ́ apɨ eaŋɨ́pɨ sɨ́ŋá awiaxɨ́ nɨgwɨ́ xwé roŋɨ́pɨ xwɨnɨ́á eaarɨŋɨ́pa eaŋagɨ nɨwɨnɨrɨ sɨ́ŋá awiaxɨ́ jasɨpáɨ rɨnɨŋɨ́pɨ rɨrɨmá ónɨŋɨ́pa ónarɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 12-13 Aŋɨ́ apimɨ nɨpimɨnɨ sɨ́ŋá tɨ́nɨ ákɨŋá aga seáyɨ émɨ eánɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ ákɨŋá apimɨ ɨ́wí wé wúkaú sɨkwɨ́ waú inɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ ákɨŋá sogwɨ́ xemónaparɨŋɨ́mɨnɨ imɨxɨnɨŋɨ́pimɨ dánɨ ɨ́wí wɨyaú wɨyi inɨŋagɨ wɨnɨrɨ ákɨŋá sogwɨ́ wearɨŋɨ́mɨnɨ imɨxɨnɨŋɨ́pimɨ dánɨ enɨ ɨ́wí wɨyaú wɨyi inɨŋagɨ wɨnɨrɨ mɨdánɨ mɨdánɨ enɨ ɨ́wí wɨyaú wɨyi inɨŋagɨ wɨnɨrɨ nerɨ ayo bimɨ bimɨ aŋɨ́najɨ́ xɨxenɨ awí mearoŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ Isɨrerɨyɨ́yá xiáwo írɨŋowa wé wúkaú sɨkwɨ́ waú imónɨgɨ́áwayá yoɨ́ ɨ́wí bimɨ bimɨ nɨyonɨ wo woyá yoɨ́ eánɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 14 Sɨ́ŋá tɨ́nɨ ákɨŋá nearɨ́ná iwamɨ́ó nɨtɨwayɨrorɨ tɨnɨŋɨ́yo —Ayɨ́ sɨ́ŋá wé wúkaú sɨkwɨ́ waú xámɨ weŋɨ́yɨ́rɨnɨ. Ayo sipɨsipɨ́ miáoyá wáɨ́ wurɨmeiagɨ́á wé wúkaú sɨkwɨ́ waú imónɨgɨ́áwayá yoɨ́ sɨ́ŋá ayɨ́ ayimɨ xɨxenɨ eánɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 15 Aŋɨ́najɨ́ nionɨ xwɨyɨ́á nɨrɨ́o xoyɨ́wá iwamɨ́ó yarɨgɨ́á sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́yi aŋɨ́ apimɨ tɨ́nɨ ákɨŋáyo tɨ́nɨ ɨ́wíyo tɨ́nɨ iwamɨ́ó néra unɨ nánɨ ɨ́á xɨrɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 16 Aŋɨ́ apiyá miwɨ́ imónɨŋɨ́ biaú biaú nɨpɨnɨ xɨxenɨ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Sepiá miwɨ́ mɨdɨmɨdánɨ imónɨŋɨ́pɨ axɨ́pɨ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Aŋɨ́najo rɨxá iwamɨ́ó yarɨgɨ́áyi tɨ́nɨ iwamɨ́ó yarɨ́ná aŋɨ́ apɨ xegɨ́ sepiá éɨ́pɨ 12,000 imónɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ sepiá eŋɨ́ ákɨŋá xwápɨyi nimɨxɨga puŋɨ́pɨ tɨ́nɨ sepiá eŋɨ́ yegɨ́ nimɨxɨga nɨpeyirɨ pɨ́nɨ wiárɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ nɨpɨnɨ axɨ́pɨ 12,000 imónɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ \v 17 aŋɨ́najo aŋɨ́ apiyá ákɨŋá iwamɨ́ó nerɨ́ná xegɨ́ sepiá nɨróga nɨpeyirɨ pɨ́nɨ wiárɨnɨŋe imónɨŋɨ́pɨ 144 mita eŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Aŋɨ́najo iwamɨ́ó nerɨ́ná ámá iwamɨ́ó yarɨgɨ́áyi tɨ́nɨ eŋɨnigɨnɨ. \v 18 Ákɨŋá sɨ́ŋá awiaxɨ́ jasɨpáɨ rɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ nɨkɨkíróga nɨpeyirɨ eánɨrɨ aŋɨ́ nápɨ sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ mɨrɨnɨŋagɨ nánɨ gɨrasɨ́nɨŋɨ́ rɨrɨmá ókiárɨnɨrɨ eŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 19 Sɨ́ŋá ákɨŋá nearɨ́ná iwamɨ́ó nɨtɨwayɨrorɨ tɨnɨŋɨ́ wé wúkaú sɨkwɨ́ waú xámɨ weŋɨ́pɨ sɨ́ŋá awiaxɨ́ nɨgwɨ́ xwé roŋɨ́ wíyɨ́ wíyo dáŋɨ́ tɨ́nɨ naŋɨ́ oimónɨrɨ dɨdairɨ́ inɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Sɨ́ŋá iwamɨ́ó nɨtɨwayɨrorɨ tɨnɨŋɨ́yɨ́ wɨyi sɨ́ŋá jasɨpáɨ rɨnɨŋɨ́yirɨnɨ. Ámɨ wɨyi onagwá weŋɨ́ sapaíyɨ rɨnɨŋɨ́yirɨnɨ. Ámɨ wɨyi apɨ́á weŋɨ́ agetáɨ rɨnɨŋɨ́yirɨnɨ. Ámɨ wɨyi sowí inɨŋɨ́ emeráɨ rɨnɨŋɨ́yirɨnɨ. \v 20 Ámɨ wɨyi sadonikɨsɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́yirɨnɨ. Ámɨ wɨyi ayɨ́á rɨŋɨ́ konirianɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́yirɨnɨ. Ámɨ wɨyi siyó rɨŋɨ́ kɨrisoraitɨ́yɨ́ rɨnɨŋɨ́yirɨnɨ. Ámɨ wɨyi sowí xegɨ́ bɨ inɨŋɨ́ berirɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́yirɨnɨ. Ámɨ wɨyi siyó xegɨ́ bɨ rɨŋɨ́ topasɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́yirɨnɨ. Ámɨ wɨyi kɨrisopɨrasɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́yirɨnɨ. Ámɨ wɨyi onagwá weŋɨ́ jaiasinɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́yirɨnɨ. Yoparɨ́yi mipɨyɨ́ moŋɨ́ ametisɨ́yɨ rɨnɨŋɨ́yirɨnɨ. \v 21 Ákɨŋá ówaŋɨ́ wé wúkaú sɨkwɨ́ waú eŋɨ́yɨ́ ayɨ́ urɨ́pó apɨ́á weŋɨ́ nɨgwɨ́ xwé roŋɨ́ wé wúkaú sɨkwɨ́ waú ayɨ́rɨnɨ. Wɨnanɨ wɨnanɨ urɨ́pó ná wonɨ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́yɨ́rɨnɨ. Aŋɨ́ apiyá óɨ́yi sɨ́ŋá gorɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨnɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ gɨrasɨ́nɨŋɨ́ rɨrɨmá ókiŋɨ́yirɨnɨ. \v 22 Aŋɨ́ apimɨ dánɨ aŋɨ́ Gorɨxo nánɨ rɨdɨyowá nero seáyɨ e umearɨgɨ́á wiwá mɨrɨnɨŋagɨ mɨwɨnɨŋanigɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Ámɨná Gorɨxo, eŋɨ́ eánɨgɨ́á nɨyonɨ seáyɨ e wimónɨŋo tɨ́nɨ sipɨsipɨ́ miáo tɨ́nɨ aiwanɨŋowaú anɨŋɨ́ e nɨŋweari aŋɨ́ iwánɨŋɨ́ mɨrɨnɨŋagɨ́i nánɨ wiwá nɨmɨrɨrɨ́náyɨ́, ná mayɨ́ imónɨpaxɨ́ eŋagɨ nánɨ mɨmɨrɨnɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 23 Gorɨxo xewanɨŋo xɨxɨ́eá inarɨŋɨ́pɨ wɨ́á aŋɨ́ apimɨ ókímɨxɨrɨ sipɨsipɨ́ miáo apimɨ uyɨ́wɨ́nɨŋɨ́ yamorɨ eŋagɨ nánɨ sogwɨ́ranɨ, emáranɨ, apimɨ wɨ́á ómɨxɨnɨ́a nánɨ ná mayɨ́rɨnɨ. \v 24 Wɨ́á aŋɨ́ apimɨ dánɨ ónɨnɨ́ápɨ aŋɨ́ apimɨnɨ wónɨnɨ́ámanɨ. Ámá gwɨ́ bɨ bɨ mónɨgɨ́á wɨ́á apɨ ónɨŋe nɨŋwearo wigɨ́ yarɨgɨ́ápɨ epɨ́rɨ́árɨnɨ. Mɨxɨ́ ináyɨ́ xwɨ́árímɨ ŋweagɨ́áyɨ́ wigɨ́ amɨpí ayá tɨ́ŋɨ́pɨ nɨmeámɨ nuro aŋɨ́ apimɨ páwipɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 25 Ikwáwɨyíná ákɨŋá ɨ́wí ówaŋɨ́yɨ́ yárɨnɨnɨ́á menɨnɨ. Aŋɨ́ apimɨ ámɨ árɨ́wɨyi wí imónɨnɨ́á meŋagɨ nánɨrɨnɨ. \v 26 Ámá gwɨ́ bɨ bɨ mónɨgɨ́áyo dánɨ amɨpí ayá tɨ́ŋɨ́pɨ tɨ́nɨ amɨpí ámá sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrɨ́ná “Seáyɨ e imónɨŋɨ́pɨrɨ́anɨ?” yaiwiarɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ aŋɨ́ apimɨ nánɨ nɨmeámɨ nuro páwipɨ́rɨ́a aiwɨ \v 27 ámá piaxɨ́ weánɨpaxɨ́pɨ yarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ xwɨrɨ́á winɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ yarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ yapɨ́ rarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ ayɨ́ wí aŋɨ́ apimɨ aga ná rɨ́wɨ́yo aí wí páwipɨ́rɨ́á menɨnɨ. Ámá wigɨ́ yoɨ́ íkwɨ́ sipɨsipɨ́ miáoyá dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ meapɨ́rɨ́ánamɨ ŋwɨrárɨnɨgɨ́áyɨ́nɨ aŋɨ́ apimɨ páwipɨ́rɨ́árɨnɨ. \c 22 \p \v 1 Aŋɨ́najo iniɨgɨ́ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ imónɨpɨ́rɨ nánɨ wearɨŋú sɨwá níáná nionɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrɨ́ná ú gɨrasɨ́ rɨrɨmá ónarɨŋɨ́pa nónɨmáná siá íkwiaŋwɨ́ Gorɨxo tɨ́nɨ sipɨsipɨ́ miáo tɨ́nɨ awaúyánamɨ dánɨ sɨmɨŋɨ́ nɨmearɨ \v 2 aŋɨ́ apimɨ nánɨ xegɨ́ óɨ́yo ayá áwɨnɨmɨ wearɨŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Iniɨgɨ́ úmɨ ororɨ́wámɨ dánɨ íkɨ́á dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ imónɨpɨ́rɨ́a nánɨyɨ́ roŋagɨ wɨnɨŋanigɨnɨ. Íkɨ́á ayɨ́ emá ayɨ́ ayo sogwɨ́ nɨwerɨ́ná sogwɨ́ xɨxegɨ́nɨ wé wúkaú sɨkwɨ́ waú wearɨŋɨ́yɨ́rɨnɨ. Íkɨ́á ayɨ́ ɨwɨ́pɨ Gorɨxo ámá gwɨ́ bɨ bɨ mónɨgɨ́á nɨyonɨ wé roŋwɨrárɨnɨ imónɨŋɨ́pɨ eŋagɨ nánɨ \v 3 xɨ́o eŋíná ramɨxɨŋɨ́pɨ e dánɨ axɨ́pɨ sɨnɨ wí imónɨnɨ́ámanɨ. Siá íkwiaŋwɨ́ Gorɨxo tɨ́nɨ sipɨsipɨ́ miáo tɨ́nɨ awaúyána aŋɨ́ apimɨ imónɨnɨ́á eŋagɨ nánɨ ámá xɨ́omɨ nɨxɨ́dɨro nánɨ xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyɨ́ aŋɨ́ apimɨ dánɨ xómɨŋɨ́ nɨyɨkwiro yayɨ́ seáyɨ e numero \v 4 oyá sɨ́mɨmaŋɨ́pɨ enɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨro xegɨ́ yoɨ́ wigɨ́ mimáyo eánɨgɨ́áyɨ́ imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 5 Aŋɨ́ apimɨ dánɨ sɨ́á ámɨ bɨ yinɨnɨ́ámanɨ. Ámɨná Gorɨxo ámá apimɨ ŋweagɨ́áyo wɨ́á wókímɨxɨnɨ́á eŋagɨ nánɨ uyɨ́wɨ́ tɨ́nɨ sogwɨ́ tɨ́nɨ wɨ́á ómɨxɨnɨ́a nánɨ mɨ́kɨ́ mayɨ́ nimónɨro xɨ́o tɨ́nɨ nawínɨ nɨŋwearo nánɨ mɨxɨ́ ináyɨ́nɨŋɨ́ nimónɨro anɨŋɨ́ minɨ́ meŋweapɨ́rɨ́árɨnɨ. \s1 “Jisaso ámɨ weapɨnɨ́a nánɨ aŋwɨ ayorɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 6 Aŋɨ́najo re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Xwɨyɨ́á apɨ aga nepaxɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Dɨŋɨ́ uŋwɨrárɨpaxɨ́pɨrɨnɨ. Ámɨná Gorɨxo —O xegɨ́ wɨ́á rókiamoarɨgɨ́áwamɨ xegɨ́ kwíyɨ́ tɨ́nɨ eŋɨ́ sɨxɨ́ wírómɨxowárarɨŋorɨnɨ. O xegɨ́ aŋɨ́najonɨ ámá xɨ́omɨ nuxɨ́dɨro nánɨ xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyo amɨpí rɨ́wɨ́yo aŋɨ́nɨ nimónɨnɨ́ápɨ nánɨ sɨwá wimɨ nánɨ nɨrowárénapɨ́ɨ́rɨnɨ.” nɨrɨŋɨnigɨnɨ. \p \v 7 “Arɨ́á époyɨ. Nionɨ seaímeámɨ́a nánɨ aŋwɨ ayorɨnɨ. Xwɨyɨ́á bɨkwɨ́ rɨpimɨ wɨ́á nɨrókiamónɨrɨ eánɨŋɨ́yo xɨ́darɨgɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ Gorɨxoyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ yayɨ́ winɨpaxɨ́ imónɨŋoɨ.” Jisaso e rɨŋɨnigɨnɨ. \p \v 8 Amɨpí apɨ nánɨ arɨ́á wirɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨrɨ yarɨŋáonɨ, ayɨ́ nionɨ Jononɨrɨnɨ. Arɨ́á wirɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨrɨ nerɨ́ná aŋɨ́najɨ́ amɨpí apɨ sɨŋwɨ́ owɨnɨnɨrɨ sɨwá níomɨ yayɨ́ oumemɨnɨrɨ xegɨ́ sɨkwɨ́ tɨ́ŋɨ́ e upɨ́kínɨmeáagɨ aí \v 9 o re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “E mɨnipanɨ. Joxɨ Gorɨxomɨ nuxɨ́dɨrɨ nánɨ xɨnáíxɨ́nɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ wiiarɨŋɨ́pa nionɨ enɨ axɨ́pɨ nimónɨrɨ yarɨgwɨ́íwawirɨnɨ. Dɨxɨ́ rɨrɨxɨ́meá imónɨgɨ́áyɨ́, wɨ́á rókiamoarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ xwɨyɨ́á bɨkwɨ́ rɨpimɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ arɨ́á wiarɨgɨ́á nɨ́nɨyɨ́ tɨ́nɨ ayɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋá wonɨ eŋagɨ nánɨ e mɨnipanɨ. Gorɨxo ná womɨnɨ upɨ́kínɨmeaɨ.” nɨnɨrɨrɨ \v 10 re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Xwɨyɨ́á bɨkwɨ́ rɨpimɨ wɨ́á nɨrókiamónɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ rɨxa nimónɨnɨ́a aŋwɨ ayo eŋagɨ nánɨ joxɨ sɨ́á órɨpɨ́nɨ́ nerɨ rɨtɨ́ mɨyárɨpanɨ. \v 11 Ámá sɨpínɨ imɨxarɨgɨ́áyɨ́ xe axɨ́pɨ sɨpínɨ nimɨxa uro ámá sɨpí neróná sɨ́wí yapɨ yarɨgɨ́áyɨ́ xe axɨ́pɨ sɨpí néra uro ámá wé rónɨŋɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́ xe axɨ́pɨ wé rónɨŋɨ́ néra uro ‘Gorɨxo wimónarɨŋɨ́pɨ éɨmɨgɨnɨ.’ yaiwiarɨgɨ́áyɨ́ xe axɨ́pɨ néra uro éɨ́rɨxɨnɨ.” nɨrɨŋɨnigɨnɨ. \p \v 12 Jisaso “Arɨ́á eɨ.” nɨnɨrɨrɨ re nɨrɨŋɨnigɨnɨ, “Nionɨ seaímeámɨ́a nánɨ aŋwɨ ayorɨnɨ. Nionɨ nɨbɨrɨ nɨseaímearɨ́ná ámá wigɨ́ yarɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ pɨrɨ́ umamómɨ nánɨ ɨ́á nɨxɨrɨmɨ bɨmɨ́árɨnɨ. \v 13 Nionɨ sɨ́ŋá pɨrɨ́ tɨŋweaŋɨ́nɨŋɨ́ nimónɨrɨ anɨŋɨ́ minɨ́ ŋweaŋáonɨ rarɨŋɨnɨ. Iwamɨ́ó wí e dánɨ imónɨrɨ yoparɨ́ wí e nánɨ imónɨrɨ eŋáonɨmanɨ. Iwamɨ́ó imónɨŋe dánɨ anɨŋɨ́ sɨnɨ ŋwearɨ yoparɨ́ imónɨnɨ́e anɨŋɨ́ sɨnɨ ŋwearɨ emɨ́áonɨrɨnɨ.” nɨrɨŋɨnigɨnɨ. \p \v 14 Ámá sipɨsipɨ́ miáomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨŋɨ́pimɨ dánɨ wigɨ́ rapɨrapɨ́ oyá ragɨ́yo igɨ́ánɨŋɨ́ eagɨ́áyɨ́, ayɨ́ íkɨ́á dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ imónɨpɨ́rɨ́ána danɨpaxɨ́ imónɨro aŋɨ́pimɨ ɨ́wíyo páwipaxɨ́ imónɨro eŋagɨ́a nánɨ yayɨ́ Gorɨxoyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ winɨpaxɨ́yɨ́rɨnɨ. \v 15 E nerɨ aí apimɨ bɨ́arɨwámɨ ŋweagɨ́áyɨ́ tɨyɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Sɨ́wínɨŋɨ́ nimónɨrɨ ero ayáɨ́ ero ɨ́wɨ́ inɨro pɨkíxwɨrɨ́ó ero wigɨ́ ŋwɨ́ápimɨ ɨ́á nɨxɨrɨro meŋwearo “Yapɨ́ oraneyɨ.” nɨwimónɨro yapɨsɨxɨ́ rɨro yarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. \p \v 16 “Nionɨ, Jisasonɨ sɨyikɨ́ nionɨyá aŋɨ́ apɨ apimɨ dáŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ amɨpí apɨ nɨpɨnɨ nánɨ nɨjɨ́á imónɨpɨ́rɨ nánɨ gɨ́ aŋɨ́najo áwaŋɨ́ osearɨnɨrɨ urowárénapɨ́árɨnɨ. Mɨxɨ́ ináyɨ́ Depitoyá xwɨ́á piaxɨ́yo dánɨ iwiaroŋáonɨ, ayɨ́ nionɨrɨnɨ. Siŋɨ́ ímiáonɨ, ayɨ́ nionɨrɨnɨ.” rɨŋɨnigɨnɨ. \p \v 17 Kwíyɨ́pɨ tɨ́nɨ sipɨsipɨ́ miáo apɨxɨ́ meanɨ́ápɨ tɨ́nɨ “Beɨ.” rarɨŋiɨ. Xwɨyɨ́á rɨpɨ ɨ́á roarɨ́ná arɨ́á wíɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ enɨ “Beɨ.” rɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Ámá iniɨgɨ́ nánɨ gwɨ́nɨ́ yeáyɨ́ nɨwiro “Iniɨgɨ́ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ imónɨpɨ́rɨ nánɨ imónɨŋúmɨ dánɨ niwirɨ onɨmɨnɨ.” yaiwíɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ ananɨ nɨbɨro onɨ́poyɨ. \v 18 Xwɨyɨ́á bɨkwɨ́ rɨpimɨ wɨ́á nɨrókiamónɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ ɨ́á roarɨ́ná arɨ́á wíɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́né arɨ́á jɨyikɨ́ nɨseaorɨ re osearɨmɨnɨ, “Ámá wiyɨ́né xwɨyɨ́á rɨpimɨ ámɨ bɨ tɨ́nɨ gwɨ́ nɨmorɨ nɨrɨrɨ́náyɨ́, xeanɨŋɨ́ bɨkwɨ́ rɨpimɨ eánɨŋɨ́pɨ Gorɨxo e éɨ́áyɨ́né seaikárɨnɨ́árɨnɨ. \v 19 Wiyɨ́né xwɨyɨ́á bɨkwɨ́ rɨpimɨ wɨ́á nɨrókiamónɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ rɨtɨ́ nerɨ́náyɨ́, e éɨ́áyɨ́né Gorɨxo íkɨ́á dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ imónɨpɨ́rɨ dananɨro éɨ́ánamɨ mɨdanɨpa oépoyɨnɨrɨ pɨ́rɨ́ searakirɨ aŋɨ́ ŋwɨ́ápimɨ ŋweanɨro éɨ́ápimɨ mɨpáwipa oépoyɨnɨrɨ pɨ́rɨ́ searakirɨ nerɨ seawárɨnɨ́árɨnɨ.” osearɨmɨnɨ. \p \v 20 Xwɨyɨ́á rɨpɨ áwaŋɨ́ rarɨŋo “Nepa nɨbɨmɨ́a nánɨ aŋwɨ e imónɨnɨ.” rarɨnɨ. “Oyɨ, e imónɨ́wɨnɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ. Ámɨná Jisasoxɨ rɨxa bɨ́ɨrɨxɨnɨ. \p \v 21 Ámá nɨyɨ́nénɨ Ámɨná Jisaso ayá osearɨmɨxɨnɨ. Apɨrɨnɨ.