\id GAL Angave NT [aak] -Papua New Guinea 1990 (DBL -2014) \h Garesia \toc1 Payɨ́ Poro Garesia pɨropenɨsɨ́yo ŋweáyɨ́ nánɨ eaŋɨ́narɨnɨ \toc2 Garesia \toc3 Gar \mt1 Payɨ́ Poro Garesia pɨropenɨsɨ́yo ŋweáyɨ́ nánɨ eaŋɨ́narɨnɨ. \ip Payɨ́ rɨna Jisasoyá sɨyikɨ́yɨ́ pɨropenɨsɨ́ yoɨ́ Garesiayo ŋweagɨ́áyɨ́ nánɨ Poro eaŋɨ́narɨnɨ. Poro xámɨ émáyɨ́ aŋɨ́ tɨ́ŋɨ́mɨnɨ wáɨ́ nura nemerɨ́ná Garesia pɨropenɨsɨ́yo nánɨ nurɨ aŋɨ́ obaxɨ́ e e ikwɨ́rónɨŋɨ́yo wáɨ́ nura emeŋɨnigɨnɨ (Wáɨ́ wurɨmeiarɨgɨ́áwa 13:1-14:26). E nemo ámɨ wí e nánɨ nurɨ yarɨ́ná Judayɨ́ wí Garesia pɨropenɨsɨ́yo nánɨ nuro ámá Poro xwɨyɨ́á Jisaso nánɨ rɨnɨŋɨ́ yayɨ́ winɨpaxɨ́pɨ wáɨ́ urarɨ́ná Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́rogɨ́áyo xeŋwɨ́ nuréwapɨyiro rénɨŋɨ́ urɨgɨ́awixɨnɨ, “Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́roro aiwɨ iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó mɨwákwínɨpa ero ŋwɨ́ ikaxɨ́ Moseso nɨrɨrɨ eaŋɨ́pimɨ enɨ píránɨŋɨ́ mɨxɨ́dɨpa ero nerónáyɨ́, Gorɨxoyáyɨ́né imónɨpaxɨ́manɨ.” urɨgɨ́ápɨ nánɨ Poro nɨjɨ́á nimónɨmáná payɨ́ rɨna nɨrɨrɨ eaŋɨnigɨnɨ. Xeŋwɨ́ uréwapɨyarɨgɨ́áyɨ́ rɨ́wɨ́ numoro sa Jisaso nánɨ uréwapɨyiŋɨ́pɨ dɨŋɨ́ ɨkwɨ́róɨ́rɨxɨnɨrɨ nɨrɨrɨ eaŋɨnigɨnɨ. \c 1 \p \v 1-2 Poronɨ —Nionɨ Kiraisoyá wáɨ́ wurɨmeiarɨŋá wonɨrɨnɨ. Ámá wí Gorɨxo nánɨ wáɨ́ wurɨmeíwɨnɨgɨnɨrɨ nɨrowárénapɨgɨ́ámanɨ. Wí Gorɨxoyá wáɨ́ wurɨmeiarɨgɨ́á wo imónɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ nɨrɨ́peagɨ́ámanɨ. Ápo Gorɨxo —O Jisasɨ Kiraiso xwárɨpáyo dánɨ owiápɨ́nɨmeanɨrɨ sɨŋɨ́ wimɨxɨŋorɨnɨ. O tɨ́nɨ Kiraiso tɨ́nɨ awaú nɨrɨ́peagɨ́íonɨrɨnɨ. Nionɨ tɨ́nɨ negɨ́ nɨrɨxɨ́meá re ŋweagɨ́á nɨ́nɨ tɨ́nɨ Gorɨxoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́á Garesia pɨropenɨsɨ́yo aŋɨ́ bɨ bimɨ ŋweagɨ́áyɨ́né nánɨ payɨ́ rɨna nearɨ mónaparɨŋwiɨ. \v 3 “Negɨ́ ápo Gorɨxo tɨ́nɨ negɨ́ Ámɨná Jisasɨ Kiraiso tɨ́nɨ wá seawianɨri seyɨ́né nɨwayɨrónɨro ŋweapɨ́rɨ nánɨ seaimɨxɨri oépiyɨ.” nimónarɨnɨ. \v 4 Kiraiso nene ámá Gorɨxomɨ mɨxɨ́darɨgɨ́áyɨ́ yarɨgɨ́ápa mepa yanɨ́wá nánɨ uyɨ́niɨ́ yarɨgɨ́á ríná dánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ neaíkweanɨ nánɨ eŋɨnigɨnɨ. E nerɨ́ná negɨ́ ápo Gorɨxo “E éwɨnɨgɨnɨ.” yaiwiŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ nerɨ nene ɨ́wɨ́ yarɨŋwápɨ yokwarɨmɨ́ neaiimɨnɨrɨ nánɨ yoxáɨ́pámɨ xe onɨpɨkípoyɨnɨrɨ eŋɨnigɨnɨ. \v 5 Ayɨnánɨ íníná Gorɨxomɨ yayɨ́ numéra úwanɨgɨnɨ. E éwanɨgɨnɨ. \s1 “Xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́pɨ ná bɨnɨ imónɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 6 Nionɨ seyɨ́né yarɨgɨ́ápɨ nánɨ ududɨ́ xwé ninarɨnɨ. Seyɨ́né sɨnɨ mé Kiraiso wá nɨseawianɨrɨ seaiiŋɨ́pimɨ dánɨ Gorɨxonɨyá oimónɨ́poyɨnɨrɨ wéyo ɨ́á seaumɨrɨŋomɨ nɨwiepɨsamoárɨmɨ nuro mimónɨ́ xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́ bimɨ oxɨ́daneyɨnɨro yarɨŋagɨ́a nánɨ ududɨ́ xwé ninarɨnɨ. \v 7 Apɨ nepa xwɨyɨ́á yayɨ́ neainɨpaxɨ́ bɨmanɨ. Ámá wí seyɨ́né ayá nɨsearemoro xwɨyɨ́á Kiraiso nánɨ yayɨ́ neainɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ naíroayirɨ ikɨxeanɨro yarɨŋagɨ́a nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 8 Ámáone aíranɨ, aŋɨ́najɨ́ wo aíranɨ, xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́ nionɨ xámɨ wáɨ́ nɨsearɨrɨ́ná searárɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mɨsearɨ́ xegɨ́ bɨ nɨsearɨrɨ́náyɨ́, xe roapɨkínɨ́wanɨgɨnɨ. \v 9 Nɨsearɨrɨ́ná rɨxa e searárɨŋwá aiwɨ ámɨ axɨ́pɨ bɨ osearɨmɨnɨ. Gɨyɨ́ gɨyɨ́ xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́ nionɨ wáɨ́ seararɨ́ná arɨ́á nigɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mɨsearɨ́ xegɨ́ bɨ nɨsearɨrɨ́náyɨ́, xe roapɨkínɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. \v 10 “Poro ámá nɨ́nɨ xɨ́o yarɨŋɨ́pɨ nánɨ yayɨ́ owinɨrɨ rarɨnɨ.” rɨseaimónarɨnɨ? Oweoɨ, ámá marɨ́áɨ, Gorɨxonɨ nionɨ yarɨŋápɨ nánɨ yayɨ́ owinɨrɨ yarɨŋɨnɨ. “Poro ámá sírogwɨ́ tɨ́ŋáonɨ oimónɨmɨnɨrɨ yarɨnɨ.” rɨseaimónarɨnɨ? Nionɨ ámá sírogwɨ́ tɨ́ŋáonɨ oimónɨmɨnɨrɨ nerɨ sɨŋwɨrɨyɨ́, Kiraisoyá xɨnáínɨ́nɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ wiiarɨŋáonɨ imónɨmɨnɨrɨ eŋámanɨ. \s1 “Xwɨyɨ́á nionɨ wáɨ́ searárɨŋápɨ Gorɨxo wɨ́á nókímɨxɨŋɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 11 Nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, xɨxenɨ imónɨŋɨ́ rɨpɨ osearɨmɨnɨ. Xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́ nionɨ wáɨ́ searɨŋápɨ ámá wí érowiápɨ́nɨgɨ́ápɨmanɨ. \v 12 Ámá wo rarɨŋagɨ arɨ́á wiŋápɨmanɨ. Ámá wo nɨréwapɨyiŋɨ́pɨmanɨ. Oweoɨ, sa Jisasɨ Kiraiso xewanɨŋo wɨ́á nókímɨxɨŋɨ́pɨrɨnɨ. \v 13 “Gɨ́ Judayɨ́ Gorɨxomɨ píránɨŋɨ́ oxɨ́daneyɨnɨro yarɨgɨ́ápa nionɨ eŋíná nerɨ́ná yagápɨ nánɨ seyɨ́né rɨxa arɨ́á wigɨ́awixɨnɨ.” nimónarɨnɨ. Gorɨxoyá sɨyikɨ́ iwamɨ́ó imónɨgɨ́áyo xeanɨŋɨ́ rɨ́á tɨ́ŋɨ́ nɨwikárɨrɨ anɨpá imɨxárɨ́ɨmɨgɨnɨrɨ yagárɨnɨ. \v 14 Gɨ́ arɨ́owa érowiápɨ́nɨgɨ́ápɨ oxɨ́dɨmɨnɨrɨ nerɨ́ná gɨ́ nɨrɨkwɨ́ wa nionɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónagɨ́ámanɨ. Nionɨ gɨ́ arɨ́owa nérowiápɨ́nɨro nɨneaíwapɨya bɨgɨ́ápɨ oxɨ́dɨmɨnɨrɨ ayá rɨ́á nɨweagɨ́ eŋagɨ nánɨ nionɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónagɨ́ámanɨ. \v 15-16 Nionɨ e yagáonɨ aiwɨ Gorɨxo —O gɨ́ inókí sɨnɨ mɨnɨxɨrɨ́ eŋáná wá nɨnɨwianɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ xɨ́oyáonɨ oimónɨrɨ nánɨ wéyo ɨ́á numɨrɨŋorɨnɨ. O Poro gɨ́ íwo nánɨ émáyo wáɨ́ nurɨmeíwɨnɨgɨnɨrɨ nɨwimónɨrɨ o nánɨ wɨ́á nókímɨxɨŋíná axíná nurɨ wɨ́á nókímɨxɨ́ɨ́pɨ nánɨ ámá wí tɨ́nɨ xwɨyɨ́á bɨ mɨrɨnɨŋwanigɨnɨ. \v 17 Wáɨ́ wurɨmeipɨ́rɨ́a nánɨ xámɨ nimónɨgɨ́áwa Jerusaremɨ ŋweagɨ́e nánɨ wí muŋanigɨnɨ. Sa Arebiayɨ́yá aŋɨ́yómɨnɨ nurɨ e dánɨ ámɨ aŋɨ́ Damasɨkasɨyɨ rɨnɨŋɨ́pimɨ nánɨ uŋanigɨnɨ. \v 18 E nemonɨ xwiogwɨ́ rɨxa waú wo pwéáná “Pitao tɨ́nɨ xwɨyɨ́á ŋweáɨmɨgɨnɨ.” nɨyaiwirɨ Jerusaremɨ nánɨ nurɨ o tɨ́nɨ nɨŋwearɨ́ná sɨ́á wé wúkaú sɨkwɨ́ wú yeamúroarɨ́ná \v 19 wáɨ́ wurɨmeiarɨgɨ́á wɨ́amɨ sɨŋwɨ́ mɨwɨnɨpa néra numáná aí Jemiso, Ámɨnáomɨ xogwáomɨnɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨŋanigɨnɨ. \v 20 Xwɨyɨ́á agwɨ nionɨ nearɨ wɨ́rénaparɨŋápɨ Gorɨxoyá sɨŋwɨ́ tɨ́ŋɨ́ e dánɨ “Yapɨ́ bɨ mɨrarɨŋɨnɨ.” nɨsearɨrɨ eaarɨŋɨnɨ. \v 21 Pitao tɨ́nɨ xwɨyɨ́á nɨŋweámonɨ ámɨ aŋɨ́ Siria pɨropenɨsɨ́yo tɨ́nɨ aŋɨ́ Sirisia pɨropenɨsɨ́yo tɨ́nɨ nikwɨ́rónɨga uŋɨ́pɨ tɨ́ŋɨ́ e nánɨ uŋanigɨnɨ. \v 22 Nionɨ e eŋá eŋagɨ nánɨ íná Kiraisoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́á Judia pɨropenɨsɨ́yo aŋɨ́ apɨ apimɨ ŋweagɨ́áyɨ́ nionɨ sɨnɨ sɨŋwɨ́ mɨnanɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ sɨ́mɨmaŋɨ́ mí mɨnómɨxɨpaxɨ́ nimónɨro \v 23 wigɨ́ wínɨyɨ́ sa xwɨyɨ́á rɨpɨ rɨnarɨŋagɨ́a arɨ́á wiayigɨ́awixɨnɨ, “Nene xámɨ xeanɨŋɨ́ rɨ́á tɨ́ŋɨ́ neaikárɨŋo sɨnɨ axɨ́pɨ e mé rɨxa xwɨyɨ́á nene dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwá xwɨrɨ́á oikɨxémɨnɨrɨ eŋɨ́pɨ wáɨ́ rɨmearɨnɨ.” rɨnarɨŋagɨ́a arɨ́á nɨwiayiro \v 24 “Ayɨ́ Gorɨxo omɨ wiémóagɨ nánɨ rɨ́a e yarɨnɨ?” nɨyaiwiro nánɨ yayɨ́ umegɨ́awixɨnɨ. \c 2 \s1 Wáɨ́ wurɨmeiarɨgɨ́á wɨ́a Poromɨ umímɨnɨgɨ́á nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Xwiogwɨ́ wé wúkaú sɨkwɨ́ waú waú nememonɨ Banabaso tɨ́nɨ nerɨmeánɨrai Taitasomɨ nɨwirɨmeámɨ ámɨ Jerusaremɨ nánɨ uŋwanigɨnɨ. \v 2 Nionɨyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ marɨ́áɨ, Gorɨxoyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ wáɨ́ wurɨmeiarɨgɨ́á gɨ́ wɨ́a —Awa ámá wí “Wínɨyo seáyɨ e wimónɨgɨ́áwarɨ́anɨ?” wiaiwiarɨgɨ́áwarɨnɨ. Awa tɨ́nɨ xwɨyɨ́á ŋweáɨmɨgɨnɨríná nurɨ xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́ nionɨ émáyɨ́ aŋɨ́yo wáɨ́ urarɨŋápɨ nánɨ áwaŋɨ́ nurémearɨ́ná awa “Joxɨ wáɨ́ nurɨrɨ́ná xámɨ néra bɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ agwɨ yarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ surɨ́má yarɨŋɨnɨ.” nɨrɨpɨ́rɨxɨnɨrɨ xámɨ awamɨ ínɨmɨ áwaŋɨ́ urárɨŋanigɨnɨ. \v 3 E éagɨ aí Taitaso, nionɨ tɨ́nɨ úo —O Gɨrikɨyɨ́ worɨnɨ. O nánɨ aí awí eánɨgɨ́e dánɨ re wí mɨnɨrɨgɨ́awixɨnɨ, “Iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨnɨ sɨ́ó mɨwákwínɨŋáná nene tɨ́nɨ nawínɨ kumɨxɨnɨpaxomanɨ. Xámɨ iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó owákwípoyɨ.” wí mɨnɨrɨgɨ́awixɨnɨ. \v 4 Mimónɨ́ nɨrɨxɨ́meá imónɨgɨ́áyɨ́ —Ayɨ́ nene gwɨ́nɨŋɨ́ ŋweaŋwaéne imónɨrane re yaiwirane “Kiraisomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨŋɨ́pimɨ dánɨnɨ wé rónɨŋɨ́ wiene imónɨpaxɨ́manɨ. Omɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rómáná ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ wé rónɨŋɨ́ wiene imónɨpaxɨ́rɨnɨ.” yaiwirane yanɨ́wá nánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ neaŋwɨráranɨrɨ egɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwápimɨ dánɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ xɨ́danɨ nánɨ áxeŋwarɨ́ minɨŋwaéne sɨŋwɨ́ ɨ́wɨ́ neanɨmeaanɨro nánɨ ámá kikiɨ́á imónɨgɨ́á wínɨŋɨ́ nimóga neaímeagɨ́áyɨ́rɨnɨ. \v 5 Ayɨ́ xeŋwɨ́ rarɨgɨ́ápɨ none wí arɨ́á nɨwirane mɨxɨ́dɨ́ xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́ nepaxɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ seyɨ́né tɨ́ámɨnɨ sɨnɨ anɨŋɨ́ nɨrɨga unɨ́a nánɨ ayo pɨ́rɨ́ nɨwiaíkirane eŋwanigɨnɨ. \v 6 Apɨnɨ marɨ́áɨ, wáɨ́ wurɨmeiarɨgɨ́á “Wínɨyo seáyɨ e wimónɨgɨ́áwarɨ́anɨ?” wiaiwiarɨgɨ́áwa —Awa xámɨ Ámɨnáo tɨ́nɨ emeagɨ́áwa aí “Ayɨ́ ananɨrɨnɨ.” yaiwiarɨŋáwarɨnɨ. Gorɨxo ámáyo sɨ́mɨ́ sɨ́mɨ́ e mumearɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Awamɨ xwɨyɨ́á nionɨ wáɨ́ rɨmearɨŋápɨ nánɨ áwaŋɨ́ urémeááná re wí mɨnɨrɨgɨ́awixɨnɨ, “Joxɨ wáɨ́ nɨrɨrɨ́ná xwɨyɨ́á nɨmúrorɨ rarɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ rɨpɨrɨnɨ.” wí mɨnɨrɨgɨ́awixɨnɨ. \v 7 Wí e mɨnɨrɨpa nero sa dɨŋɨ́ rɨpɨ niaiwigɨ́awixɨnɨ, “Gorɨxoyá dɨŋɨ́yo dánɨ iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó mɨwákwínɨpa yarɨgɨ́áyo wáɨ́ urɨnɨrɨ urowárɨŋorɨ́anɨ? Pitao negɨ́ Judayo wáɨ́ urɨnɨrɨ urowárɨŋɨ́pa émáyo wáɨ́ urɨnɨrɨ urowárɨŋorɨ́anɨ?” niaiwigɨ́awixɨnɨ. \v 8 Gorɨxo iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó wákwínɨgɨ́áyo wáɨ́ urɨnɨrɨ Pitaomɨ eŋɨ́ sɨxɨ́ wímɨxɨŋɨ́pa nionɨ enɨ émáyo wáɨ́ urɨnɨrɨ eŋɨ́ sɨxɨ́ nímɨxɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 9 Apɨ nɨniaiwiro mí nɨnómɨxɨro “Gorɨxo Poromɨ wá nɨwianɨrɨ e wiiŋɨ́rɨ́anɨ?” nɨniaiwiro nánɨ Jemiso tɨ́nɨ Pitao tɨ́nɨ Jono tɨ́nɨ —“Awa aŋɨ́ íyɨ́ noraŋíga puŋɨ́pɨ́nɨŋɨ́ imónɨgɨ́áwarɨ́anɨ?” wiaiwiarɨgɨ́áwarɨnɨ. Awa axɨ́pɨnɨ re rɨnárɨgɨ́awixɨnɨ, “None Judayɨ́ aŋɨ́mɨnɨ wáɨ́ uranɨ́wárɨnɨ. Poro tɨ́nɨ Banabaso tɨ́nɨ awaú émáyɨ́ aŋɨ́mɨnɨ wáɨ́ urɨpɨsɨ́írɨnɨ.” nɨrɨnɨro yawawi “Awa tɨ́nɨ nɨkumɨxɨnɨrɨ yarɨŋwáonerɨ́anɨ?” yaiwiani nánɨ siganɨxɨ́ nɨyeairo yayɨ́ yeawárɨgɨ́awixɨnɨ. \v 10 E neróná yawawi “Apɨ oyaiyɨ.” nɨyeaimónɨrɨ sɨ́mɨ́ xeadɨ́pénarɨgwɨ́ípɨ nɨrɨnárɨro rɨpɨnɨ yearɨgɨ́awixɨnɨ, “Awagwí ámá re ŋweagɨ́á dɨ́wɨ́ ikeamónɨgɨ́áyo dɨŋɨ́ nɨmori arɨrá bɨ owiaiyɨnɨrɨ éɨ́isixɨnɨ.” yearɨgɨ́awixɨnɨ. \s1 Poro Pitaomɨ ámá sɨŋwɨ́ anɨgɨ́e dánɨ mɨxɨ́ urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 11 E nerɨ aí Pitao aŋɨ́ Adiokɨ rɨnɨŋɨ́pimɨ nánɨ nɨbɨrɨ́ná xewanɨŋo xwɨyɨ́á meárɨnɨpaxɨ́ bɨ ikárɨnɨ́agɨ nánɨ nionɨ mimáyo dánɨ nɨwiaíkirɨ xɨ́omɨ “Nɨpɨkwɨnɨ mɨyarɨŋɨnɨ.” urɨŋanigɨnɨ. \v 12 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ e urɨŋanigɨnɨ. Ámá Jemiso tɨ́ámɨnɨ sɨnɨ mɨrémónapɨpa eŋáná Pitao ananɨ ámá émá tɨ́nɨ nɨkumɨxɨnɨrɨ aiwá nawínɨ nagɨ́rɨnɨ. E nerɨ aí ámá awa —Awa re rarɨgɨ́áwarɨnɨ, “Émáyɨ́ Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́roro aí iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó mɨwákwínɨpa nerɨ́náyɨ́, Gorɨxoyá imónɨpaxɨ́manɨ.” rarɨgɨ́áwarɨnɨ. Awa rémónapáná Pitao rɨxa wé ɨ́á nɨmɨxeánɨrɨ sɨnɨ émáyɨ́ tɨ́nɨ nɨkumɨxɨnɨrɨ aiwá nawínɨ nagɨ́manɨ. Awa nánɨ wáyɨ́ nerɨ e yagɨ́rɨnɨ. \v 13 Judayɨ́ Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́á Adiokɨyo ŋweagɨ́áyɨ́ “Pitao wé ɨ́á nɨmɨxeánɨrɨ́ná xɨxenɨ mɨyarɨnɨnɨ.” nɨwimónɨrɨ aí ayɨ́ enɨ Pitao eŋɨ́pa axɨ́pɨ éwapɨ́nɨgɨ́awixɨnɨ. E nero wigɨ́ éwapɨ́nɨ́ápimɨ dánɨ dɨŋɨ́ Banabasoyápɨ enɨ pɨ́rɨ́ yɨpákwigɨ́awixɨnɨ. \v 14 E éagɨ́a aiwɨ nionɨ ayɨ́ xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́pɨ píránɨŋɨ́ ɨ́á mɨxɨrɨpa nero apɨ tɨ́nɨ nepa xɨxenɨ mɨyarɨŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ́ná Pitaomɨ ámá nɨ́nɨ arɨ́á egɨ́e dánɨ re urɨŋanigɨnɨ, “Joxɨ Judayɨ́ woxɨ aí yegɨ́yɨ́ yarɨgɨ́ápa íníná mé émáyɨ́ yarɨgɨ́ápa nimónɨrɨ yarɨŋoxɨ eŋagɨ nánɨ pí nánɨ émáyɨ́ re oyaiwípoyɨnɨrɨ wikárɨmɨnɨrɨ yarɨŋɨnɨ, ‘Judayɨ́ yarɨgɨ́ápa nimónɨrane mepa neranénáyɨ́, nɨpɨkwɨnɨ mɨyarɨŋwɨnɨ.’ oyaiwípoyɨnɨrɨ pí nánɨ wikárɨmɨnɨrɨ yarɨŋɨnɨ?” urɨŋanigɨnɨ. \s1 “Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róɨ́ápimɨ dánɨnɨ Gorɨxo ‘Wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.’ rárarɨŋɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 15 Ámɨ re urɨŋanigɨnɨ, “Yawawi yegɨ́ inókípaú yeaxɨrɨgɨ́íe dánɨ émáyɨ́ imónɨrai ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pimɨ wiaíkiarɨgwɨ́íwawi imónɨrai mé Judayɨ́ imónɨgwɨ́íwawirɨnɨ. \v 16 E imónɨgwɨ́íwawi eŋagɨ aí Gorɨxo ámá ŋwɨ́ ikaxɨ́ Moseso eaŋɨ́pɨ xɨ́darɨgɨ́ápimɨ dánɨ wí ‘Wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.’ mɨrárɨ́ ámá Kiraisɨ Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápimɨ dánɨ ‘Wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.’ rárarɨŋɨ́ eŋɨ́pɨ nánɨ nɨjɨ́á nimónɨrai nánɨ yawawi Gorɨxo yegɨ́ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ xɨ́darɨgwɨ́ípimɨ dánɨ marɨ́áɨ, yegɨ́ Kiraisɨ Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgwɨ́ípimɨ dánɨ ‘Wé rónɨgɨ́íwaúrɨnɨ.’ rárɨnɨ́á eŋagɨ nánɨ yawawi aí Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́rogwɨ́isixɨnɨ. O ámá wo aí ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ xɨ́darɨŋɨ́pimɨ dánɨ ‘Wé rónɨŋorɨnɨ.’ wí rárɨnɨ́á meŋagɨ nánɨ Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́rogwɨ́isixɨnɨ. \v 17 Yaiwanɨŋowawi ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ nɨxɨ́dɨraíná yarɨgwɨ́ípimɨ dánɨ marɨ́áɨ, Kiraiso neaiiŋɨ́pimɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgwɨ́ípimɨ dánɨ Gorɨxo ‘Wé rónɨgɨ́íwagwírɨnɨ.’ yearárɨnɨŋɨ́wawi oimónaiyɨnɨrɨ nerɨ́ná Judayeneyá ŋwɨ́ ikaxɨ́ ‘Apɨ apɨ éɨ́rɨxɨnɨ.’ rɨnɨŋɨ́pimɨ wiaíkigwɨ́íwawi imónɨgwɨ́írɨnɨ. E imónɨgwɨ́íwawi eŋagɨ nánɨ re rɨpaxɨ́ranɨ, ‘Kiraiso ámá ɨ́wɨ́ epɨ́rɨ nánɨ wiepɨsarɨŋorɨnɨ.’ rɨpaxɨ́ranɨ? Oweoɨ, wí e rɨpaxɨ́ mimónɨnɨ. \v 18 Aŋɨ́ nionɨ pɨneaárɨŋáiwá ámɨ nɨmɨrɨrɨ́náyɨ́, ‘Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ wiaíkiarɨŋoxɨrɨnɨ.’ nɨrɨpaxɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ rarɨŋɨnɨ, ‘Nionɨ Judayeneyá ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pɨ rɨ́wɨ́ nɨmorɨ́ná nepa sɨpí bɨ méagɨ aí xámɨ apɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ wé rónɨŋáonɨ imónɨ́ɨmɨgɨnɨrɨ eŋá emɨ moŋápɨ ámɨ ɨ́á nɨxɨrɨrɨ́náyɨ́, “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ wiaíkiarɨŋoxɨrɨnɨ.” nɨrɨpaxɨ́rɨnɨ.’ rarɨŋɨnɨ. \v 19 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Nionɨ sɨnɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ oxɨ́dɨmɨnɨrɨ nerɨ́ná nɨjɨ́á re imónɨŋárɨnɨ, ‘Apimɨ dánɨ ámá wí Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ wé rónɨgɨ́áyɨ́ imónɨpaxɨ́manɨ.’ Nɨjɨ́á e nimónɨrɨ nánɨ sɨnɨ apimɨ nɨxɨ́dɨmɨ nánɨ rɨxa pegɨ́áyɨ́ wonɨ́nɨŋɨ́ imónɨrɨ Gorɨxomɨnɨ nɨxɨ́dɨrɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́rómɨ nánɨ sɨŋɨ́ egɨ́áyɨ́ wonɨ́nɨŋɨ́ imónɨrɨ eŋárɨnɨ. \v 20 Nionɨ Kiraiso tɨ́nɨ nawínɨ rɨxa íkɨ́á yoxáɨ́pámɨ pegwɨ́íonɨrɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ rarɨŋɨnɨ, ‘Nionɨ Gorɨxoyá dɨŋɨ́ tɨ́nɨ Kiraiso tɨ́nɨ nawínɨ ikárɨnɨgwɨ́íonɨrɨnɨ.’ rarɨŋɨnɨ. Nionɨ pí pí yarɨŋápɨ gɨ́ dɨŋɨ́yo dánɨ yarɨŋámanɨ. Kiraiso nionɨ dɨŋɨ́ íkíkɨ́ ninɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ oyá dɨŋɨ́yo dánɨ yarɨŋárɨnɨ. Sɨnɨ xwɨ́á tɨ́yo nɨŋwearɨ́ná pí pí yarɨŋápɨ, ayɨ́ Gorɨxoyá xewaxomɨ —O nionɨ nánɨ dɨŋɨ́ sɨpí nɨwinɨrɨ yorɨ́rɨnɨŋorɨnɨ. Omɨnɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ yarɨŋárɨnɨ. \v 21 E nerɨ́ná Gorɨxo nionɨ wá nɨnɨwianɨrɨ niiŋɨ́pɨ peá moarɨŋámanɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ ámá nepa wé rónɨgɨ́áyɨ́ imónɨŋánáyɨ́, ayɨ́ Kiraiso peŋɨ́pɨ surɨ́má peárɨpaxɨ́rɨnɨ.” urɨŋanigɨnɨ. \c 3 \s1 Dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨŋɨ́pimɨ dánɨ imónɨpaxɨ́pɨ tɨ́nɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́pɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ imónɨpaxɨ́pɨ tɨ́nɨ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Majɨmajɨ́á ikárɨnarɨgɨ́á Garesia ŋweagɨ́áyɨ́né, ámá go dɨŋɨ́ pɨ́rɨpɨ́rɨ́ seaíagɨ yarɨŋoɨ? Kiraisomɨ yoxáɨ́pámɨ yekwɨroáráná nene nánɨ neaiiŋɨ́pɨ nánɨ nionɨ seyɨ́né tɨ́nɨ nɨŋwearɨ́ná píránɨŋɨ́ repɨyɨ́ nɨseaiéra uŋá eŋagɨ nánɨ sewanɨŋɨ́yɨ́né sɨŋwɨ́ tɨ́nɨ́nɨŋɨ́ wɨnɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 2 Nionɨ yarɨŋɨ́ bɨ rɨpɨnɨ oseaimɨnɨ, “Gorɨxo xegɨ́ kwíyɨ́pɨ nɨseaiapɨrɨ́ná seyɨ́né ŋwɨ́ ikaxɨ́ Moseso eaŋɨ́pimɨ xɨ́darɨŋagɨ́a nɨseanɨrɨ seaiapɨŋɨ́ranɨ? Xwɨyɨ́á Kiraiso nánɨ rɨnɨŋɨ́pɨ arɨ́á nɨwiro dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róagɨ́a nɨseanɨrɨ mɨseaiapɨpa eŋɨ́ranɨ?” \v 3 Seyɨ́né arɨge nero majɨmajɨ́á ayá wí ikárɨnarɨŋoɨ? Iwamɨ́ó íná Gorɨxoyá oimónaneyɨnɨro kwíyɨ́pɨ eŋɨ́ seaímɨxɨŋɨ́pimɨ dánɨ néra núɨ́asáná agwɨ segɨ́ eŋɨ́ eánɨgɨ́ápimɨ dánɨnɨ yóɨ́ oimónaneyɨnɨro rɨyarɨŋoɨ? \v 4 Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róáná seaímeaŋɨ́ nɨpɨnɨ surɨ́má rɨseaímeaŋɨnigɨnɨ? “Oweoɨ, apɨ surɨ́má wí mɨseaímeaŋɨnigɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \v 5 Gorɨxo xegɨ́ kwíyɨ́pɨ sɨxɨ́ nɨseayirɨ emɨmɨ́ nɨseaíwapɨyirɨ́ná seyɨ́né ŋwɨ́ ikaxɨ́ Moseso eaŋɨ́pimɨ xɨ́darɨŋagɨ́a nɨseanɨrɨ nánɨ seaíwapɨyarɨŋɨ́ranɨ? Xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ arɨ́á nɨwiro dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róagɨ́a nɨseanɨrɨ nánɨ mɨseaíwapɨyipa yarɨŋɨ́ranɨ? \p \v 6 Bɨkwɨ́yo re nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ, “Ebɨrɨ́amo Gorɨxo urɨ́ɨ́pɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róagɨ nánɨ ‘Wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ worɨnɨ.’ rárɨŋɨ́rɨnɨ.” \v 7 E nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ dɨŋɨ́ re móɨ́rɨxɨnɨ, “Gɨyɨ́ marɨ́áɨ, dɨŋɨ́ Gorɨxomɨ wɨkwɨ́roarɨgɨ́áyɨ́ Ebɨrɨ́amoyá ɨ́wiárɨ́awé imónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” móɨ́rɨxɨnɨ. \v 8 Eŋíná Gorɨxo re eŋwɨpeárɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ “Émáyɨ́ nionɨ dɨŋɨ́ nɨkwɨ́róáná ‘Wé rónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.’ rárɨ́ɨmɨgɨnɨ.” nɨrɨrɨ eŋwɨpeárɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ Bɨkwɨ́yo nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pa Ebɨrɨ́amomɨ xwɨyɨ́á yayɨ́ winarɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ rɨpɨ urɨŋɨnigɨnɨ, “Joxɨmɨ dánɨ ámá rɨxɨ́ wɨrɨ́ wɨrí egɨ́áyo nɨyonɨ naŋɨ́ wiimɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨnigɨnɨ. \v 9 Ayɨnánɨ re rɨpaxɨ́rɨnɨ, “Gorɨxo ámá xɨ́omɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́á gɨyɨ́ gɨyo Ebɨrɨ́amo, dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roŋomɨ tɨ́nɨ nawínɨ naŋɨ́ wiiŋɨ́yɨ́rɨnɨ.” rɨpaxɨ́rɨnɨ. \v 10 Rɨpɨ nánɨ enɨ dɨŋɨ́ nɨmorɨ́ná axɨ́pɨ yaiwipaxɨ́rɨnɨ. Ámá ŋwɨ́ ikaxɨ́ Moseso eaŋɨ́pimɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ wé rónɨŋwaéne oimónaneyɨnɨrɨ yarɨgɨ́á nɨ́nɨ oyá sɨŋwɨ́yo dánɨ sa anɨ́nɨmɨxɨnɨpɨ́rɨ́a nánɨ xwɨyɨ́á meárɨnɨgɨ́áyɨ́ imónɨŋoɨ. Bɨkwɨ́yo re nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ, “Ámá ŋwɨ́ ikaxɨ́ Bɨkwɨ́yo eánɨŋɨ́ apɨ apɨ nɨyonɨ xɨxenɨ mɨxɨ́dɨpa yarɨgɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ sa nanɨ́nɨmɨxɨnanɨro nánɨ xwɨyɨ́á meárɨnarɨŋoɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 11 Bɨkwɨ́yo rɨpɨ enɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ, “Ámá dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róagɨ́a nánɨ Gorɨxo ‘Wé rónɨŋoɨ.’ rárɨŋɨ́yɨ́ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ tɨ́gɨ́á imónɨpɨ́ráoɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ dɨŋɨ́ re yaiwiárɨpaxɨ́rɨnɨ, “Ámá wo ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ xɨ́darɨŋagɨ nánɨ Gorɨxo ‘Wé rónɨŋoxɨrɨnɨ.’ urárɨpaxɨ́ mimónɨnɨ.” yaiwiárɨpaxɨ́rɨnɨ. \v 12 Wé rónɨŋɨ́ oimónaneyɨnɨro ŋwɨ́ ikaxɨ́ xɨ́darɨgɨ́ápɨ, ayɨ́ Gorɨxomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨmanɨ. Rɨpɨ Bɨkwɨ́yo nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ, “Ámá ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ bɨ aí mɨwiamó wigɨ́ xɨxenɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨnɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ tɨ́gɨ́áyɨ́ imónarɨgɨ́árɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 13 Judayene ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ dánɨ nanɨ́nanɨ́wá nánɨ xwɨyɨ́á meárɨnɨŋwaéne imónɨŋagɨ aí Kiraiso xewanɨŋo nene nánɨ xwɨyɨ́á neameárɨniarɨ́ná wanɨ́nɨmɨxɨ́ápimɨ dánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ nearoayíroŋɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ, “Ámá pɨkíáná íkɨ́áyo yekwɨroárɨnɨgɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ anɨ́nɨmɨxɨnanɨro xwɨyɨ́á meárɨnɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ “Kiraiso nene nánɨ xwɨyɨ́á neameárɨniŋɨ́pimɨ dánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ nearoayíroŋɨ́rɨnɨ.” seararɨŋɨnɨ. \v 14 Ebɨrɨ́amomɨ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ Gorɨxo “Naŋɨ́ e nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” réroárɨŋɨ́pɨ émáyo enɨ wímearɨ Judayene Gorɨxo negɨ́ arɨ́owamɨ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ “Nɨgɨ́ kwíyɨ́pɨ nɨseaiapɨmɨ́árɨnɨ.” rɨŋɨ́pɨ nene Kiraiso neaiiŋɨ́pɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwápimɨ dánɨ neaímearɨ enɨ́a nánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ nearoayíroŋɨ́rɨnɨ. \s1 “Ŋwɨ́ ikaxɨ́pɨ nɨrɨrɨ́ná Ebɨrɨ́amomɨ ‘Nɨseaiimɨ́árɨnɨ.’ urɨŋɨ́pɨ xwɨ́á oiwenɨnɨrɨ rɨŋɨ́manɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 15 Gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, ámaéne yarɨŋwápɨ nánɨ xwɨyɨ́á bɨ osearɨmɨnɨ. Ámá wo xwɨyɨ́á rɨxa nɨréroárɨrɨ́ná “E nɨsiimɨ́árɨnɨ.” nurɨrɨ nánɨ “Joxɨ rɨrɨ́ápɨ íkɨ́ sɨŋagɨ nɨkwɨ́rɨmónɨmɨ́ámanɨ.” énɨŋɨ́ nurɨrɨ́náyɨ́, rɨ́wéná ámɨ omɨwiárómɨnɨrɨ nerɨ wí rɨnɨ́áranɨ? Ámɨ sɨŋɨ́ bɨ gɨ́wɨ́ nímɨxɨrɨ wí rɨnɨ́áranɨ? Oweoɨ. \v 16 Gorɨxo Ebɨrɨ́amomɨ tɨ́nɨ iyɨ́ axɨ́pámɨ tɨ́nɨ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ “Dɨxɨ́ iyɨ́ axɨ́pámɨ dánɨ naŋɨ́ nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” réroárɨŋɨ́pɨ nurɨrɨ iyɨ́ axɨ́páyɨ nɨrɨrɨ́ná Ebɨrɨ́amoyá ɨ́wiárɨ́awé obaxɨ́ nánɨ mɨrɨ́ ná wonɨ Kiraiso nánɨ rɨŋɨ́rɨnɨ. \v 17 Nionɨ osearɨmɨnɨrɨ seararɨŋápɨ rɨpɨ imónɨnɨ. Wigɨ́ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ “Naŋɨ́ e nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” nurárɨmáná eŋáná xwiogwɨ́ rɨxa 430 nɨmúrómáná eŋáná ŋwɨ́ ikaxɨ́pɨ nurɨrɨ aiwɨ xámɨ “E nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” nurɨrɨ́ná “Íkɨ́ sɨŋagɨ nɨkwɨ́rɨmónɨmɨ́ámanɨ.” énɨŋɨ́ urárɨŋɨ́pɨ nánɨ wí rakínɨŋɨ́manɨ. Ayɨnánɨ re nimónarɨnɨ, “ ‘E nɨseaiimɨ́árɨnɨ.’ urárɨŋɨ́pɨ Gorɨxo wí xwɨ́á oiwenɨnɨrɨ eŋɨ́manɨ.” nimónarɨnɨ. \v 18 Ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pɨ xɨ́darɨŋwápimɨ dánɨ Gorɨxo nene nánɨ neaipɨmoáriŋɨ́pɨ neaímeapaxɨ́ nimónɨrɨ́náyɨ́, nene re yaiwianɨgɨnɨ, “O ‘Nɨseaiimɨ́árɨnɨ.’ réroárɨŋɨ́pimɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwápimɨ dánɨ neaímeapaxɨ́manɨ.” yaiwianɨgɨnɨ. E nerɨ aí Ebɨrɨ́amomɨ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ “Nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” réroárɨŋɨ́pimɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roŋɨ́pimɨ dánɨnɨ wímeaŋɨ́ eŋagɨ nánɨ dɨŋɨ́ wí e yaiwianɨméwɨnɨ. \p \v 19 E seararɨŋagɨ nánɨ ámá wo re nɨrɨnɨŋoɨ, “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pimɨ xɨ́darɨŋwápimɨ dánɨ Gorɨxo nene nánɨ neaipɨmoáriŋɨ́pɨ nepa mɨneaímeapaxɨ́ nimónɨrɨ́náyɨ́, pí nánɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́pɨ nearɨŋɨ́rɨ́anɨ?” nɨrɨnɨŋoɨ. Ai ayɨ́ Ebɨrɨ́amoyá iyɨ́ axɨ́pá imónɨŋo —“Omɨ dánɨ naŋɨ́ nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” urɨŋo, ayɨ́ orɨnɨ. O imónɨ́e nánɨ “Ɨ́wɨ́ nene yarɨŋwápɨ xɨ́oyá maŋɨ́ nɨwiaíkirɨ rɨ́a yarɨŋwɨnɨ?” oyaiwípoyɨnɨrɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́pɨ nearɨŋɨ́rɨnɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ apɨ Gorɨxo aŋɨ́najɨ́yá maŋɨ́yo dánɨ apaxɨ́pánɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ womɨ urɨŋɨ́pɨrɨnɨ. \v 20 Ámá wo apaxɨ́pánɨŋɨ́ imónɨŋo apɨ urɨnɨrɨ nurowárɨrɨ́ná xewanɨŋo apɨ urɨnɨmenɨŋoɨ. E nerɨ aí Gorɨxo “E nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” nurɨrɨ́ná ámá apaxɨ́pánɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ womɨ murowárɨ́ wayá sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ urarɨgɨ́ápa axɨ́pɨ e eŋɨ́rɨnɨ. \p \v 21 Ámá wo re rɨnɨŋoɨ, “Gorɨxo xwɨyɨ́á Ebɨrɨ́amomɨ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ ‘E nɨseaiimɨ́árɨnɨ.’ nurɨmáná ámɨ rɨ́wɨ́yo xegɨ́ ámáyo ŋwɨ́ ikaxɨ́pɨ nurɨrɨ́ná ikweakwɨ́mɨ́ nerɨ mɨrɨpa reŋɨnigɨnɨ?” Ámá wo e ráná “Oweoɨ, wí e rɨpaxɨ́manɨ.” urɨmɨ́ɨnɨ. Gorɨxo ŋwɨ́ ikaxɨ́ ámá nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ imónɨpɨ́rɨ́a nánɨ imónɨpaxɨ́ bɨ nɨrɨrɨ sɨŋwɨrɨyɨ́, ayɨ́ ŋwɨ́ ikaxɨ́ apɨ xɨxenɨ xɨ́darɨŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ́ná “Gɨ́ sɨŋwɨ́yo dánɨ wé rónɨgɨ́áyɨ́nérɨnɨ.” urɨpaxɨ́ imónɨmɨnɨrɨ eŋɨ́rɨnɨ. \v 22 E nerɨ aí rɨ́wamɨŋɨ́ Bɨkwɨ́yo neánɨrɨŋɨ́yo dánɨ ámaéne negɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨŋwápɨ nánɨ Gorɨxo gwɨ́nɨŋɨ́ neayáragɨ́rɨnɨ. Ámá Jisasɨ Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́áyo sa e yarɨgɨ́ápimɨ dánɨ “E nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” réroárɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ wiinɨ́a nánɨ ámaéne ɨ́wɨ́ yarɨŋwápɨ nánɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ neánɨrɨŋɨ́yo dánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ neayáragɨ́rɨnɨ. \s1 “Ŋwɨ́ ikaxɨ́pɨ Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́róɨ́rɨxɨnɨrɨ yayɨ́wɨ́ neameŋɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 23 Xwɨyɨ́á dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwáo nánɨpɨ sɨnɨ mɨrɨnɨpa eŋáná ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ yayɨ́wɨ́ nɨneaméra nɨbɨrɨ xwɨyɨ́á apɨ sɨŋánɨ imónɨ́e nánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ neayáragɨ́rɨnɨ. \v 24 Ayɨ́ rɨpɨ seararɨŋɨnɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ Kiraiso tɨ́ŋɨ́ e nánɨ nɨneaipemeámɨ neaunɨ́a nánɨ yayɨ́wɨ́ nɨneaméra bagɨ́rɨnɨ. Ámá Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋagɨ́a nánɨ Gorɨxo “Gɨ́ sɨŋwɨ́yo dánɨ wé rónɨŋoɨ.” rárarɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ nene apɨ e imónanɨ́wá nánɨ yayɨ́wɨ́ nɨneaméra bagɨ́rɨnɨ. \v 25 Xámɨ yayɨ́wɨ́ nɨneaméra bagɨ́ aí xwɨyɨ́á dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwáo nánɨpɨ rɨxa nimónɨŋagɨ nánɨ yayɨ́wɨ́ neamearɨŋɨ́pimɨ sɨnɨ xɨ́dɨpaxɨ́ menɨnɨ. \s1 “Dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwápimɨ dánɨ Gorɨxoyá niaíwene imónɨŋwɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 26 Seyɨ́né nɨyɨ́nénɨ Kiraisɨ Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápimɨ dánɨ o tɨ́nɨ nawínɨ nikárɨnɨro nánɨ niaíwɨ́ Gorɨxoyá imónɨgɨ́áyɨ́nérɨnɨ. \v 27 Kiraiso tɨ́nɨ oikárɨnaneyɨnɨro nɨyɨ́nénɨ wayɨ́ nɨmearo xɨ́o imónɨŋɨ́pa oimónaneyɨnɨro rapɨrapɨ́ wúnɨŋɨ́ yínɨgɨ́árɨnɨ. \v 28 Seyɨ́né nɨyɨ́nénɨ Kiraisɨ Jisaso tɨ́nɨ nawínɨ ikárɨnɨŋagɨ́a nánɨ wiyɨ́né Judayɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́néranɨ, wiyɨ́né Gɨrikɨyɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́néranɨ, wiyɨ́né wayá xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyɨ́néranɨ, wiyɨ́né omɨŋɨ́ wayápɨ epɨ́rɨ nánɨ áxeŋwarɨ́ minɨgɨ́áyɨ́néranɨ, wiyɨ́né oxɨ́yɨ́néranɨ, wiyɨ́né apɨxɨ́yɨ́néranɨ, nɨyɨ́nénɨ sɨyikɨ́ ná bɨnɨ imónɨŋagɨ́a nánɨ Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ ananɨ imónɨnɨ. \v 29 Kiraiso tɨ́nɨ nawínɨ ikárɨnɨgɨ́áyɨ́né eŋagɨ nánɨ Ebɨrɨ́amoyá iyɨ́ axɨ́pá imónɨŋoɨ. Ayɨnánɨ xɨ́omɨ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ “Nɨseaiimɨ́árɨnɨ.” réroárɨŋɨ́pɨ seaiinɨ́áyɨ́né imónɨŋoɨ. Segɨ́ arɨ́o Ebɨrɨ́amoyá dɨŋɨ́pɨ meapɨ́rɨ́áyɨ́nénɨŋɨ́ imónɨŋoɨ. \c 4 \s1 “Ŋwɨ́ ikaxɨ́pimɨ nɨxɨ́dɨrɨ́ná gwɨ́nɨŋɨ́ neayáragɨ́ aí Kiraiso nearoayíroŋɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Ewayɨ́ xwɨyɨ́á rɨpɨ osearɨmɨnɨ. Xano wiepɨ́xɨ́niasinɨ́o sɨnɨ onɨmiá nimónɨrɨ́ná xanoyá amɨpí nɨpɨnɨ meanɨ́o eŋagɨ aiwɨ xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyɨ́ yapɨ imónɨŋorɨnɨ. \v 2 Sɨ́á xano rárɨŋɨ́yi imónɨ́e nánɨ omɨ ámá wí yayɨ́wɨ́ umero xɨ́oyá omɨŋɨ́ sɨŋwɨ́ uwɨnaxɨ́diro yarɨgɨ́orɨnɨ. \v 3 Xámɨ nene enɨ niaíwenénɨŋɨ́ imónagwárɨnɨ. E nimónɨrane xwɨyɨ́á sɨrɨmɨŋɨ́ éwapɨ́nɨgɨ́ápɨ —Apɨ, ayɨ́ re rɨnarɨgɨ́ápɨrɨnɨ, “Apɨ mepanɨ. Apɨ mɨnɨpanɨ.” rɨnarɨgɨ́ápɨrɨnɨ. Apɨ oyaneyɨnɨrɨ nɨxɨ́dɨranéná gwɨ́nɨŋɨ́ neayáragɨ́ eŋagɨ nánɨ gwɨ́ omɨŋɨ́nɨŋɨ́ yagwárɨnɨ. \v 4 Nene e yagwá aiwɨ Gorɨxo “Ína imónɨ́wɨnɨgɨnɨ.” yaiwiárɨŋɨ́yi imónáná xegɨ́ xewaxomɨ xwɨ́á tɨ́yo nánɨ urowárénapɨŋɨnigɨnɨ. Omɨ apɨxɨ́ wí uxɨrɨrɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ nɨxɨ́dɨrane gwɨ́ yárɨnagwáyɨ́ imónɨŋwá womɨ uxɨrɨrɨ eŋorɨnɨ. \v 5 Gorɨxo piaxɨ́ nɨneamerɨ xɨ́oyá niaíwenénɨŋɨ́ imónanɨ nánɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ yárɨnagwaéne nearoayírówɨnɨgɨnɨrɨ urowárénapɨŋɨnigɨnɨ. \v 6 Agwɨ “Gorɨxoyá niaíwenerɨ́anɨ?” oyaiwinɨ́poyɨnɨrɨ xegɨ́ xewaxoyá kwíyɨ́pɨ —Apimɨ dánɨ Gorɨxomɨ nurɨrɨ́ná “Ápoxɨnɨ. Ápoxɨnɨ.” urarɨŋwápɨrɨnɨ. Apɨ rɨxa sɨxɨ́ seamímoŋɨ́rɨnɨ. \v 7 Ayɨnánɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ apɨ apɨ xɨ́dɨpɨ́rɨ nánɨ sɨnɨ gwɨ́ omɨŋɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́nénɨŋɨ́ mimónɨŋoɨ. Rɨxa xɨ́oyá niaíwɨ́yɨ́né imónɨŋoɨ. Xɨ́oyá niaíwɨ́yɨ́né eŋagɨ nánɨ xɨ́o seaiiŋɨ́pimɨ dánɨ xegɨ́ dɨŋɨ́pɨ meapɨ́rɨ́áyɨ́né imónɨŋoɨ. \s1 “Seyɨ́né yarɨgɨ́ápɨ nánɨ aga ayá sɨ́wɨ́ nɨroarɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 8 Xámɨ Gorɨxo nánɨ sɨnɨ majɨ́á nimónɨrɨ nánɨ mɨxɨ́dɨpa nerɨ́ná ŋwɨ́á segɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ imɨxɨgɨ́ápɨ —Apɨ nepa ŋwɨ́á imónɨŋɨ́pɨmanɨ. Apɨ omeŋweaaneyɨnɨrɨ nánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ seayárɨnɨŋɨ́yɨ́né nimónɨro yagɨ́árɨnɨ. \v 9 E nero aiwɨ seyɨ́né rɨxa xɨ́omɨ nɨxɨ́dɨro ámá xɨ́oyá imónɨŋagɨ́a nánɨ —Apɨ rɨpaxɨ́ aí ámá xɨ́oyá oimónɨ́poyɨnɨrɨ xewanɨŋo seaimɨxɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ e nɨrɨrɨ́ná “Ayɨ́ xɨxenɨ rɨmɨ́ɨnɨ.” nimónarɨnɨ. Rɨxa xɨ́oyá oimónɨ́poyɨnɨrɨ seaimɨxɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ seyɨ́né dɨŋɨ́ arɨge nɨmoro axɨ́mɨnɨ nɨkɨnɨmónɨro ámɨ Judayɨ́yá xwɨyɨ́á sɨrɨmɨŋɨ́ éwapɨ́nɨgɨ́ápimɨ —Apɨ píránɨŋɨ́ seaimɨxɨpaxɨ́ wí mimónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apimɨ arɨge nɨyaiwiro ámɨ oxɨ́daneyɨnɨrɨ yarɨŋoɨ? Ámɨ Judayɨ́ iwamɨ́ó érowiápɨ́nɨgɨ́ápɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ oyárɨnaneyɨnɨro rɨyarɨŋoɨ? \v 10 Seyɨ́né Judayɨ́ sɨ́á ayimɨ “E epaxɨ́rɨnɨ.” rarɨgɨ́ápɨ xɨ́dɨro emá sɨŋɨ́ nánɨ sɨ́á ayimɨ “E epaxɨ́ imónɨnɨ.” rarɨgɨ́ápɨ xɨ́dɨro Gorɨxo nánɨ dɨŋɨ́ mopɨ́rɨ nánɨ sɨ́á ayɨ́ ayi imónáná “Aiwá nimɨxɨro e éɨ́rɨxɨnɨ.” rarɨgɨ́ápɨ xɨ́dɨro xwiogwɨ́ sɨŋɨ́ imónáná “E epaxɨ́rɨnɨ.” rarɨgɨ́ápɨ xɨ́dɨro yarɨŋagɨ́a nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 11 Seyɨ́né e yarɨgɨ́ápɨ nánɨ aga ayá sɨ́wɨ́ nɨroarɨnɨ. Nionɨ seyɨ́né tɨ́nɨ nɨŋwearɨ́ná anɨŋɨ́ minɨ́ nɨsearéwapɨyirɨ aí “Sɨwiá searéwapɨyiŋárɨ́anɨ?” nimónarɨŋagɨ nánɨ ayá sɨ́wɨ́ nɨroarɨnɨ. \p \v 12 Gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, waunɨ́ rɨpɨ osearɨmɨnɨ, “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pimɨ dánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ yírónɨŋáonɨ imónɨŋápa seyɨ́né enɨ axɨ́pɨ imónɨ́poyɨ.” osearɨmɨnɨ. Nionɨ enɨ seyɨ́né imónɨgɨ́ápa sa ámá wonɨ imónɨŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. Nionɨ seyɨ́né seaímeááná seyɨ́né sɨpí wí mɨnikárɨgɨ́awixɨnɨ. \v 13 Seyɨ́né nɨjɨ́árɨnɨ. Iwamɨ́ó íná dánɨ xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́pɨ wáɨ́ nɨsearɨrɨ́ná rɨramɨŋɨ́ nimónɨrɨ nánɨ searɨŋanigɨnɨ. \v 14 Nionɨ rɨramɨŋɨ́ imónɨŋápɨ seyɨ́né xwɨrɨ́á seainɨmɨnɨrɨ eŋɨ́ aiwɨ seyɨ́né wí peayɨ́ nɨnɨwianɨro rɨ́wɨ́ mɨnɨmó Gorɨxoyá aŋɨ́najɨ́ womɨranɨ, Kiraiso xewanɨŋomɨranɨ, nɨmímɨnɨrɨ́nɨŋɨ́ nɨmímɨnɨgɨ́awixɨnɨ. \v 15 Nionɨ wáɨ́ searáná seyɨ́né “Xwɨyɨ́á yayɨ́ neainɨpaxɨ́pɨ arɨ́á wianɨ́waéne, nene mimónɨŋwɨ́ reŋwɨnɨ?” nɨyaiwinɨro yayɨ́ seainɨŋɨ́pɨ gɨmɨ nɨmoro yarɨŋoɨ? Íná e epaxɨ́ nimónɨrɨ sɨŋwɨrɨyɨ́, niapanɨro nánɨ segɨ́ sɨŋwɨ́ aí yónɨpaxɨ́ imónɨŋagɨ́a sɨŋwɨ́ seanɨŋá eŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 16 Nionɨ nepaxɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ nearɨ seararɨŋagɨ nánɨ seyɨ́né “O sɨ́mɨ́ tɨ́nɨ neaimɨ́ánɨrɨ yarɨnɨ.” rɨseaimónarɨnɨ? \v 17 Ámá ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ gwɨ́nɨŋɨ́ seayáranɨro yarɨgɨ́áyɨ́ mepí nɨseatɨnɨro aiwɨ naŋɨ́ seaíwapɨyanɨro nánɨ mepí seatɨnarɨgɨ́ámanɨ. Poronɨ rɨ́wɨ́ nɨnɨmómáná noneyá sírogwɨ́ oimónɨ́poyɨnɨrɨ seayiŋwɨ́roanɨro yarɨŋoɨ. \v 18 Naŋɨ́ seaíwapɨyipɨ́rɨ nánɨ mepí nɨtɨnɨróná ayɨ́ ananɨrɨnɨ. Nionɨ seyɨ́né tɨ́nɨ ŋweaŋánánɨ marɨ́áɨ, nionɨ mɨŋweaŋagɨ aiwɨ naŋɨ́ seaíwapɨyipɨ́rɨ nánɨ mepí nɨtɨnɨróná ayɨ́ ananɨrɨnɨ. \v 19 Gɨ́ niaíwɨ́nɨŋɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́né, rɨ́nɨŋɨ́ apɨxíwa niaíwɨ́ xɨranɨro íná winarɨŋɨ́pa nionɨ enɨ seyɨ́né xeŋwɨ́mɨ warɨgɨ́ápɨ pɨ́nɨ nɨwiárɨro Kiraiso imónɨŋɨ́pa imónɨpɨ́rɨ́e nánɨ ámɨ axɨ́pɨ e nɨniga warɨnɨ. \v 20 E nɨsearɨrɨ aí mɨxɨ́nɨ mɨsearɨ́ nɨpenɨ́ xwɨyɨ́ánɨ searɨmɨ nánɨ seyɨ́né tɨ́nɨ oŋweámɨnɨrɨ nánɨ íkɨ́nɨŋɨ́ sɨpí niarɨnɨ. Seyɨ́né xeŋwɨ́mɨ warɨgɨ́ápɨ nánɨ ududɨ́ ninarɨŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \s1 Xegaí tɨ́nɨ Seraí tɨ́nɨ nánɨ nɨrɨrɨ́ná ewayɨ́ xwɨyɨ́á bɨ urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 21 Ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pimɨ xɨ́darɨŋwápimɨ dánɨ Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ wé rónɨŋwaéne oimónaneyɨnɨrɨ yarɨgɨ́áyɨ́né, yarɨŋɨ́ bɨ rɨpɨ oseaimɨnɨ, “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pimɨ dánɨ rɨnɨŋɨ́pɨ nánɨ nepa dɨŋɨ́ mɨmoarɨgɨ́áyɨ́néranɨ?” \v 22 Bɨkwɨ́yo dánɨ xwɨyɨ́á bɨ rɨpɨ nánɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ osearɨmɨnɨ. Ebɨrɨ́amo niaíwɨ́ waú emeaagɨ́rɨnɨ. Wɨ́o xɨnáínɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ wiiarɨŋí xɨrɨŋorɨnɨ. Wɨ́o xegɨ́ xiepí —Í xɨnáínɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ mɨwiipa yarɨŋírɨnɨ. Í xɨrɨŋorɨnɨ. \v 23 Xɨnáínɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ wiiarɨŋí xɨrɨŋo sa apɨxíwa oxɨ́ tɨ́nɨ nemero niaíwɨ́ xɨrarɨgɨ́ápa xɨrɨŋorɨnɨ. Xiepí, xɨnáínɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ mɨwiipa yarɨŋí xɨrɨŋo Gorɨxo Ebɨrɨ́amomɨ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ “E nɨsiimɨ́árɨnɨ.” urɨŋɨ́pimɨ dánɨ xɨrɨŋorɨnɨ. Bɨkwɨ́yo apɨ nánɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋɨ́pɨ nánɨ osearɨmɨnɨ. \v 24 Xwɨyɨ́á ípaú nánɨ rɨnɨŋɨ́pɨ agwɨ ríná imónarɨŋɨ́ bɨ tɨ́nɨ rɨ́ramɨŋɨyɨ́ ninɨrɨ rɨpaxɨ́rɨnɨ. Ípaú xwɨyɨ́á Gorɨxo rárɨŋɨ́ biaú nánɨrɨnɨ. Xwɨyɨ́á bɨ —Apɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ dɨ́wɨ́ Sainaiyɨ rɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́ŋɨ́ e dánɨ rárɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ Xegaí nánɨrɨnɨ. Niaíwɨ́ í xɨrɨŋɨ́yɨ́ xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiipɨ́rɨ́á nánɨ imónɨŋɨ́yɨ́rɨnɨ. \v 25 Dɨ́wɨ́ Sainaiyɨ rɨnɨŋɨ́pɨ Arebia imónɨnɨ. Apɨ Jerusaremɨ agwɨ ríná imónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ rɨ́ramɨŋɨyɨ́ ninɨrɨ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Ámá aŋɨ́ apimɨ ŋweáyɨ́ xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋagɨ́a nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 26 Ámá aŋɨ́ apimɨ ŋweáyɨ́ xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyɨ́ imónɨŋagɨ́a aí ámá Jerusaremɨ aŋɨ́namɨ imónɨŋɨ́pimɨ ŋweáyɨ́ rɨxa gwɨ́nɨŋɨ́ yírónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Aŋɨ́ apɨ Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roŋwaéne negɨ́ nókínɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. \v 27 Bɨkwɨ́yo dánɨ aŋɨ́ apɨxɨ́ ípaú tɨ́nɨ rɨ́ramɨŋɨyi apiaú nánɨ xwɨyɨ́á rɨpɨ nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ, “Apɨxɨ́ niaíwɨ́ mɨxɨrɨ́ oxɨ́ roŋíxɨ yayɨ́ éɨrɨxɨnɨ. Jíxɨ apɨxɨ́ niaíwɨ́ nɨxɨrɨrɨ́ná rɨ́nɨŋɨ́ winarɨŋɨ́pɨ sɨnɨ mɨsinɨpa yarɨŋíxɨ maŋɨ́ nexoarɨ meaŋɨ́ rɨ́ɨrɨxɨnɨ. Niaíwɨ́ apɨxɨ́ meawárɨ́ siŋíxɨyá obaxɨ́ nimóga nuro píránɨŋɨ́ meánɨŋíyá niaíwɨ́yo múropɨ́rɨ́á eŋagɨ nánɨ meaŋɨ́ rɨ́ɨrɨxɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 28 Gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, Ebɨrɨ́amomɨ sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ Gorɨxo “E nɨsiimɨ́árɨnɨ.” urárɨŋɨ́pimɨ dánɨ Aisako xɨrɨŋɨ́pa axɨ́pɨ e imónɨgɨ́áyɨ́nérɨnɨ. \v 29 Íná niaíwɨ́ apɨxɨ́ oxɨ́ tɨ́nɨ nemero xɨrarɨgɨ́ápa xɨrɨŋo, o niaíwɨ́ Gorɨxoyá kwíyɨ́pimɨ dánɨ xɨrɨŋomɨ xeanɨŋɨ́ wikáragɨ́rɨnɨ. Agwɨ enɨ axɨ́pɨ e xeanɨŋɨ́ seaikáranɨro yarɨŋoɨ. \v 30 E seaikáranɨro yarɨŋagɨ́a aiwɨ Bɨkwɨ́yo dánɨ píoɨ rɨnɨnɨ? Ayɨ́ re nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ, “Xɨnáínɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ wiiarɨŋímɨ tɨ́nɨ xegɨ́ niaíwomɨ tɨ́nɨ mɨxɨ́ xɨ́dowáreɨ. Xɨnáínɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ wiiarɨŋíyá xewaxo tɨ́nɨ dɨxɨ́ apɨxí, rɨnáínɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ mɨsiipa yarɨŋíyá xewaxo tɨ́nɨ awaú nɨwaúnɨ dɨxɨ́ dɨŋɨ́pɨ tɨ́gɨ́íwaú nimónɨri amɨpí xanoxɨyá mɨmeapa éɨ́isixɨnɨrɨ rɨrarɨŋɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨnɨ. \v 31 Ayɨnánɨ gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwaéne xɨnáínɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ wiiarɨŋíyá niaíwenénɨŋɨ́ mimónɨŋwɨnɨ. Xɨnáínɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ mɨwiipa yarɨŋíyá niaíwenénɨŋɨ́ imónɨŋwɨnɨ. \c 5 \s1 “Gwɨ́nɨŋɨ́ yírónɨŋwaéne ámɨ gwɨ́ yárɨnɨpaxɨ́ mimónɨpa éwanɨgɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Pípɨ oimónɨ́poyɨnɨrɨ marɨ́áɨ, gwɨ́ yírónɨŋwaénénɨŋɨ́ oimónɨ́poyɨnɨrɨ Kiraiso gwɨ́nɨŋɨ́ neaíkweawárɨŋɨ́rɨnɨ. Ayɨnánɨ seyɨ́né eŋɨ́ neánɨro ŋweáɨ́rɨxɨnɨ. Ámɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́pɨ nɨxɨ́dɨrane gwɨ́ omɨŋɨ́ yanɨ́wá nánɨ odɨpí sámí xe oneayípoyɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ mɨwɨnɨpa éɨ́rɨxɨnɨ. \p \v 2 Nionɨ Poronɨ searɨmɨ́pɨ arɨ́á ókiarɨ́ nɨmónɨ́poyɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ wé rónɨŋɨ́ imónɨpɨ́rɨ xe iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó oneawákwípoyɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrónáyɨ́, Kiraiso nɨperɨ́ná ámá nɨyonɨ nánɨ eŋɨ́pɨ naŋɨ́ wí seaimɨxɨpaxɨ́ menɨnɨ. \v 3 Ámá xe iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó oneawákwípoyɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnarɨgɨ́á wíyɨ́ wiyɨ́né ámɨ dirɨrɨ́ bɨ oseaimɨnɨ. Apɨ e nerónáyɨ́, ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́yɨ́ bɨnɨ xɨ́dɨpaxɨ́manɨ. Nɨpɨnɨ xɨ́dɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. \v 4 Segɨ́ ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pɨ xɨ́darɨgɨ́ápimɨ dánɨ Gorɨxo “Wé rónɨgɨ́áyɨ́nérɨnɨ.” nearɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ yarɨgɨ́áyɨ́ rɨxa Kiraiso tɨ́nɨ gwɨ́nɨŋɨ́ íkwamɨxɨnɨgɨ́árɨnɨ. Gorɨxo wá nɨseawianɨrɨ seaiiŋɨ́pɨ rɨxa rɨ́wɨ́mɨnɨ nɨmamoro yarɨŋoɨ. \v 5 Wiyɨ́né e yarɨŋagɨ́a aí nene Kiraisomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨŋɨ́pimɨ dánɨ dɨŋɨ́ re ikwɨ́moŋwɨnɨ, “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ xɨ́darɨŋwápimɨ dánɨ marɨ́áɨ, Gorɨxo xewanɨŋo nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ ‘Wé rónɨgɨ́áyɨ́nérɨnɨ.’ nearárɨnɨ́árɨnɨ.” nɨyaiwirane oyá kwíyɨ́pɨ eŋɨ́ sɨxɨ́ neaímɨxɨ́ɨ́pimɨ dánɨ dɨŋɨ́ e ikwɨ́moŋwɨnɨ. \v 6 Ayɨ́ rɨpɨ seararɨŋɨnɨ. Ámá Kiraisɨ Jisaso tɨ́nɨ nikárɨnɨrɨ́ná rɨxa iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó wákwínɨŋáná nikárɨnɨrɨ́náranɨ, mɨwákwínɨŋáná nikárɨnɨrɨ́náranɨ, ayɨ́ ananɨrɨnɨ. E nerɨ aí Gorɨxo wimónarɨŋɨ́pɨ oyaneyɨnɨrɨ́ná epɨ́rɨ́pɨ, ayɨ́ rɨpɨrɨnɨ. Kiraisomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨŋɨ́pimɨ dánɨ ámáyo dɨŋɨ́ sɨpí nɨwiro arɨrá wiarɨgɨ́ápɨrɨnɨ. \p \v 7 Seyɨ́né iwamɨ́ó Kiraisomɨ nuxɨ́dɨróná ámá yamɨyamúrónɨgɨ́ ninɨróná aŋɨ́nɨ wiárɨ́ múroarɨgɨ́áyɨ́ yapɨ nimónɨro yagɨ́árɨnɨ. E nero aí go seapɨ́roŋagɨ xwɨyɨ́á nepaxɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ sɨnɨ xɨxenɨ mɨxɨ́darɨŋoɨ? \v 8 Dɨŋɨ́ seyɨ́né agwɨ ɨ́á xɨrɨgɨ́ápɨ Gorɨxonɨyá oimónɨ́poyɨnɨrɨ wéyo ɨ́á seaumɨrɨŋomɨ dánɨ arɨ́á wigɨ́ápɨmanɨ. \v 9 Ewayɨ́ xwɨyɨ́á ámaéne rarɨŋwá rɨpɨ nánɨ dɨŋɨ́ mópoyɨ. Bisɨ́kerɨ́á sɨŋɨ́pimɨ yisɨ́ bɨ onɨmiápɨ táná nɨmɨnɨ íkwiaŋwɨ́ eapɨnárarɨŋɨ́rɨnɨ. Seyɨ́né yarɨgɨ́ápɨ apɨ́nɨŋɨ́ mimónɨpa renɨ? \v 10 E nɨsearɨrɨ aí “Seyɨ́né naŋɨ́ xɨxenɨ imónɨŋɨ́pɨ nepɨ́rɨ́árɨnɨ.” nɨseaiaiwirɨ nánɨ dɨŋɨ́ sɨ́ŋá neánarɨnɨ. Seyɨ́né Ámɨnáo tɨ́nɨ ikárɨnɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ “Dɨŋɨ́ xegɨ́ bɨ mɨxɨrɨ́ nionɨ xɨrɨŋá axɨ́pɨ nɨxɨrɨpɨ́ráoɨ.” nɨseaiaiwirɨ nánɨ dɨŋɨ́ sɨ́ŋá neánarɨnɨ. Ayá searemoarɨŋo go go eŋagɨ aiwɨ “Gorɨxo ananɨ pɨrɨ́ umamonɨ́árɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \v 11 Gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, nionɨ yarɨŋápɨ nánɨ píránɨŋɨ́ dɨŋɨ́ mópoyɨ. Nionɨ ámá wí rarɨgɨ́ápa xwɨyɨ́á yayɨ́ neainarɨŋɨ́pɨ wáɨ́ nɨrɨmerɨ́ná nepa rɨpɨ nɨrɨrɨ́náyɨ́, “Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ aiwɨ iyɨ́ sɨ́mɨ́ enɨ sɨ́ó wákwínɨ́poyɨ.” nɨrɨrɨ́náyɨ́, pí nánɨ gɨ́ Judayɨ́ sɨnɨ xeanɨŋɨ́ nikárarɨŋoɨ? Nionɨ nepa e nɨrɨrɨ sɨŋwɨrɨyɨ́, Judayɨ́ “Kiraiso nene nánɨ yoxáɨ́pámɨ neapeiŋɨ́rɨnɨ.” urarɨŋápɨ arɨ́á nɨniróná apimɨ dánɨ sɨ́mirɨrɨ́ ninɨro óreámioapaxɨ́manɨ. \v 12 “Ámá ayá searemoarɨgɨ́áyɨ́ wigɨ́ iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó nɨwákwínɨro pɨ́nɨ wiárɨgɨ́ápɨ sɨ́ó wɨwákwímɨ́ inayíɨ́rɨxɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \p \v 13 Gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, Gorɨxo gwɨ́ mɨyinɨgɨ́áyɨ́né oimónɨ́poyɨnɨrɨ wéyo ɨ́á seaumɨrɨŋɨ́yɨ́né imónɨŋagɨ́a aiwɨ “Pí pí nánɨ ɨ́eapá neainarɨŋɨ́pɨ yanɨ́wá nánɨ ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́pimɨ dánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ neaíkweawárɨnɨŋenerɨ́anɨ?” nɨyaiwiro apɨ mepa éɨ́rɨxɨnɨ. E mepa neróná dɨŋɨ́ sɨpí inarɨgɨ́ápimɨ dánɨ xɨxe arɨrá niga úɨ́rɨxɨnɨ. \v 14 Ŋwɨ́ ikaxɨ́ nɨpɨnɨ, ayɨ́ xwɨyɨ́á ná bɨnɨ rɨpimɨ ɨkwɨkwɨ́rɨ́ inɨnɨ, “Jɨwanɨŋoxɨ dɨŋɨ́ sɨpí inarɨŋɨ́pa ámá wíyo enɨ axɨ́pɨ wirɨ́ɨnɨ.” rɨnɨŋɨ́ apimɨ ɨkwɨkwɨ́rɨ́ inɨnɨ. \v 15 E nerɨ aí seyɨ́né apɨ minɨ́ sɨ́wí xɨxe sɨ́wɨ́ nɨróga wiápɨ́nɨmeaarɨŋɨ́pánɨŋɨ́ nimónɨro xɨxe rɨrómɨ́ inɨpɨ́rɨxɨnɨrɨ nánɨ íkwairɨrɨ́ seaiarɨŋɨnɨ. \s1 Ɨ́eapá winarɨŋɨ́pimɨ dánɨ epaxɨ́pɨ tɨ́nɨ kwíyɨ́pɨ nipemeámɨ warɨŋɨ́pimɨ dánɨ epaxɨ́pɨ tɨ́nɨ nánɨrɨnɨ. \p \v 16 Nionɨ seararɨŋápɨ, ayɨ́ rɨpɨrɨnɨ. Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ xe nɨneaipemeámɨ ounɨrɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrónáyɨ́, pí pí mɨŋɨ́ seainarɨŋɨ́pɨ xe oneainɨnɨrɨ epɨ́rɨ́ámanɨ. \v 17 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Mɨŋɨ́ seainarɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ kwíyɨ́pimɨ xwámámɨ́ wimɨnɨrɨ yarɨŋɨ́rɨnɨ. Kwíyɨ́pɨ enɨ mɨŋɨ́ seainarɨŋɨ́pimɨ xwámámɨ́ wimɨnɨrɨ yarɨŋɨ́rɨnɨ. Mɨŋɨ́ seainarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ kwíyɨ́pɨ tɨ́nɨ ámá mɨdɨmɨdánɨ nɨmearorɨ mɨxɨ́ inarɨgɨ́ápɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋagɨ́i nánɨ rarɨŋɨnɨ. Ayɨnánɨ kwíyɨ́pɨ xe nɨneaipemeámɨ ounɨrɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrónáyɨ́, amɨpí mɨŋɨ́ seainarɨŋɨ́pimɨ dánɨ oyaneyɨnɨrɨ seaimónarɨŋɨ́pɨ ananɨ epaxɨ́ mimónɨnɨ. \v 18 Kwíyɨ́pɨ xe nɨneaipemeámɨ ounɨrɨ sɨŋwɨ́ nɨwɨnɨrónáyɨ́, ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ xɨ́dɨpɨ́rɨ nánɨ gwɨ́nɨŋɨ́ mɨseayárɨnɨnɨ. \v 19 Mɨŋɨ́ inarɨgɨ́ápɨ nánɨ ámá nɨyɨ́nénɨ sɨŋánɨ seaimónɨnɨ. Mɨŋɨ́ ninɨróná rɨpɨ yarɨgɨ́árɨnɨ. Ɨ́wɨ́ inɨro piaxɨ́ weánɨpaxɨ́pɨ ero rɨ́peánanɨro nánɨ yarɨgɨ́ápɨ ero \v 20 ŋwɨ́ápimɨ mewero ayáɨ́ ero sɨ́mɨ́ tɨ́nɨ inɨro mɨxɨ́nɨ rɨnɨro sɨpí dɨŋɨ́ yaiwinɨro mɨxɨ́ kɨ́nɨro xɨxewiámɨ́ rɨnɨro ewáramónɨro xepɨxepá rónɨro \v 21 sɨŋwɨ́ ɨ́wɨ́ wɨnɨro iniɨgɨ́ xwapɨ́ nɨnɨmáná papɨkɨ́ ero papɨkɨ́ neróná uyɨ́niɨ́ ero xɨxegɨ́nɨ apɨ apɨ imónɨŋɨ́pɨ enɨ ero yarɨgɨ́árɨnɨ. Eŋíná íkwairɨrɨ́ seaiŋápa ámɨ axɨ́pɨ íkwairɨrɨ́ oseaimɨnɨ. Ámá apɨ apɨ yarɨgɨ́áyɨ́ranɨ, apɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ enɨ yarɨgɨ́áyɨ́ranɨ, ayɨ́ Gorɨxoyá xwioxɨ́yo wí páwipɨ́rɨ́ámanɨ. \v 22 E nerɨ aí ámá kwíyɨ́ Gorɨxoyápɨ xe nɨneaipemeámɨ ounɨrɨ yarɨgɨ́áyɨ́ rɨpɨ yarɨgɨ́árɨnɨ. Ámáyo dɨŋɨ́ sɨpí wiro dɨŋɨ́ niɨ́á winɨrɨ nɨwayɨrónɨro ŋwearo ayɨ́nɨ xe óɨ́ oneaimópoyɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨro ayá urɨmɨxɨro píránɨŋɨ́ wiiro ámá dɨŋɨ́ uŋwɨrárɨpaxɨ́pɨnɨ ero \v 23 ayá rɨrɨmɨxɨ́ wipaxɨ́ imónɨro nɨpɨ́reánɨro yarɨgɨ́árɨnɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ bimɨ dánɨ apɨ nɨpɨnɨ rɨnɨŋɨ́pɨ bɨ “Mepanɨ.” mɨrɨnɨnɨ. \v 24 Ámá Kiraisɨ Jisasoyá imónɨgɨ́áyɨ́ wigɨ́ xámɨ nɨpɨkwɨnɨ mimónɨgɨ́ápɨ —Apɨ sɨpí nánɨ mɨŋɨ́ winɨro ɨ́eapá winɨrɨ yarɨgɨ́ápɨrɨnɨ. Apɨ rɨ́wɨ́ nɨmorɨ́ná rɨxa yoxáɨ́pámɨ́nɨŋɨ́ nɨyekwɨroárɨro pɨkiárɨgɨ́awixɨnɨ. \v 25 Kwíyɨ́pɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ rɨxa sɨxɨ́ neamímoŋɨ́ eŋagɨ nánɨ apɨ nɨneaipemeámɨ oumɨnɨrɨ yarɨŋɨ́pa oxɨ́daneyɨ. \v 26 Negɨ́ wíyɨ́ wiyɨ́né mɨxɨ́ mɨmeakɨ́nɨnɨpa oyaneyɨ. Sɨ́mɨsɨ́ mainenɨpa erane sɨpí dɨŋɨ́ mɨyaiwinɨpa erane oyaneyɨ. \c 6 \s1 “Xɨxegɨ́nɨ bɨ bɨ arɨrá inɨ́ɨ́rɨxɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, segɨ́yɨ́ wo uyɨ́niɨ́ éagɨ nɨwɨnɨmearɨ́náyɨ́, kwíyɨ́pɨ nipemeámɨ seawarɨŋɨ́yɨ́né sɨpí éomɨ awayinɨ saŋioŋwɨrárɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. E neróná seáyɨ e nimónɨro “Sɨpí xɨ́o éɨ́pa nene wí epaxenemanɨ.” mɨyaiwipa éɨ́rɨxɨnɨ. Seyɨ́né enɨ ɨ́wɨ́ axɨ́pɨ epɨ́rɨxɨnɨrɨ seararɨŋɨnɨ. \v 2 Segɨ́ wínɨyɨ́ dɨŋɨ́ ududɨ́ winarɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ wí wímeáagɨ nɨwɨnɨrɨ́náyɨ́, arɨrá wíɨ́rɨxɨnɨ. Xɨxe e inɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Seyɨ́né e nerónáyɨ́, ŋwɨ́ ikaxɨ́ Kiraiso rɨŋɨ́pɨ xɨxenɨ tɨ́nɨ yarɨŋoɨ. \v 3 Ámá wo “Nionɨ seáyɨ e imónɨŋáonɨrɨnɨ.” nɨyaiwinarɨŋagɨ aí o nepa seáyɨ e mimónɨŋánáyɨ́, ayɨ́ xewanɨŋo yapɨ́ éwapɨ́narɨnɨ. \v 4 Woxɨnɨ woxɨnɨ dɨxɨ́ yarɨŋɨ́pɨ píránɨŋɨ́ sɨŋwɨ́ anaxɨ́dɨneɨ. E nerɨ́ná xewanɨŋoxɨ “Apánɨ yarɨŋɨnɨ.” nɨsimónɨrɨ́ná ayɨ́ mɨxɨ́ meakɨ́nɨnɨpaxɨ́rɨnɨ. E nerɨ aí ámá wí tɨ́nɨ rɨ́ramɨŋɨyɨ́ ninɨrɨ “Nionɨ yarɨŋápɨ wí yarɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mimónɨnɨ.” nɨyaiwinɨrɨ mɨxɨ́ mɨmeakɨ́nɨnɨpanɨ. \v 5 Nɨyɨ́nénɨ xɨxegɨ́nɨ segɨ́ yarɨgɨ́ápimɨ dánɨ seaímeanɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \p \v 6 Ámá xwɨyɨ́á Gorɨxoyápɨ uréwapɨyarɨŋɨ́yɨ́ wigɨ́ amɨpí naŋɨ́ imónɨŋɨ́yɨ́ bɨ nɨmearo wigɨ́ uréwapɨyarɨŋomɨ bɨ mɨnɨ wíɨ́rɨxɨnɨ. \v 7 Yapɨ́ re méwapɨ́nɨpa éɨ́rɨxɨnɨ. Ámá wí Gorɨxomɨ majɨmajɨ́á nɨwikárɨmáná rɨperɨrɨ́ umepaxɨ́rɨnɨ. Ámá pí pí aiwá ɨwɨ́á nura núɨ́asáná xɨxenɨ apɨ miarɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 8 Ámá ɨ́eapá winarɨŋɨ́pɨnɨ yarɨgɨ́áyɨ́, ayɨ́ ámá omɨŋɨ́yo aiwá ɨwɨ́á urarɨgɨ́áyɨ́ yapɨ imónɨŋoɨ. Aiwá yóɨ́ éɨ́pɨ miarɨgɨ́ápa wigɨ́ egɨ́ápimɨ dánɨ nɨmirɨ́nɨŋɨ́ nerɨ́ná nanɨ́nɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. E epɨ́rɨ́a aí ámá kwíyɨ́pɨ nipemeámɨ warɨŋɨ́pimɨ xɨ́darɨgɨ́áyɨ́ wigɨ́ egɨ́ápimɨ dánɨ nɨmirɨ́nɨŋɨ́ nerɨ́ná dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ tɨ́gɨ́áyɨ́ imónɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 9 Ámáyo naŋɨ́ nɨwiia nuranénáyɨ́, anɨŋɨ́ neainɨ́agɨ aí naŋɨ́ wiiarɨŋwápɨ pɨ́nɨ mɨwiárɨpa éwanɨgɨnɨ. Eŋɨ́ samɨŋɨ́ mɨneawepa nerɨ pɨ́nɨ mɨwiárɨpa nerɨ́náyɨ́, aiwá míwáíná naŋɨ́nɨ mianɨ́wá eŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 10 Ayɨnánɨ sɨnɨ epaxɨ́ nimónɨrɨ́ná ámá nɨyonɨ naŋɨ́nɨ wiíwanɨgɨnɨ. Negɨ́ Ámɨnáomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́rogɨ́á nawínɨ imónɨgɨ́áyo ayɨ́ aŋɨpaxɨ́ wiianɨ́wáyɨ́rɨnɨ. \s1 “Kiraiso yoxáɨ́pámɨ dánɨ neaiiŋɨ́pɨ nánɨnɨ mɨxɨ́ meakɨ́nɨpaxɨ́rɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 11 Rɨ́wamɨŋɨ́ nionɨ gɨ́ wé tɨ́nɨ nearɨ́ná xwénɨ xwénɨ neáa warɨŋá rɨpɨ seyɨ́né mí ómɨxɨ́poyɨ. \v 12 Ámá iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó owákwínɨ́poyɨnɨrɨ xɨxoyɨ́piɨ́ seamearɨgɨ́áyɨ́, ayɨ́ wigɨ́ wínɨyɨ́ “Apánɨ e imónɨgɨ́áyɨ́ rɨ́a yarɨŋoɨ?” oneaiaiwípoyɨnɨrɨ sɨ́ó seawákwianɨro yarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ Judayɨ́ nene Jisaso yoxáɨ́pámɨ neaiiŋɨ́pimɨnɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋagwɨ nɨneanɨróná xeanɨŋɨ́ neaikárɨpɨ́rɨxɨnɨrɨ e yarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. \v 13 Ayɨ́ wí ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́ nɨpɨnɨ xɨxenɨ yarɨgɨ́áyɨ́ mimónɨŋagɨ́a aiwɨ seyɨ́né sɨ́ó seawákwíɨ́ápɨ nánɨ wárɨxa imónanɨro nánɨ seyɨ́né iyɨ́ sɨ́mɨ́ sɨ́ó owákwianeyɨnɨro wimónarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 14 Ayɨ́ e yarɨŋagɨ́a aí nionɨ pípɨ nánɨ seáyɨ e nɨmerɨ rɨmɨméɨnɨ. Ámɨná Jisasɨ Kiraiso yoxáɨ́pámɨ nɨperɨ́ná neaiiŋɨ́pɨ nánɨnɨ nɨrɨrɨ yayɨ́ emɨ́ɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Kiraiso yoxáɨ́pámɨ neapeiŋɨ́pimɨ dánɨ ámá Gorɨxomɨ mɨxɨ́darɨgɨ́áyɨ́ yarɨgɨ́ápɨ sɨnɨ emɨ́a nánɨ pɨyɨ́nɨŋɨ́ imónɨrɨ gɨ́ sɨŋwɨ́ wɨnɨŋaé dánɨ “Wigɨ́ yarɨgɨ́ápɨ enɨ pɨyɨ́nɨŋɨ́ rɨ́a imónɨnɨ?” yaiwirɨ eŋɨnɨ. \v 15 Sɨ́ó nɨwákwínɨrɨ́ná ayɨ́ ananɨrɨnɨ. Mɨwákwínɨpa nerɨ́ná ayɨ́ enɨ ananɨrɨnɨ. Gorɨxo ámɨ xegɨ́ kwíyɨ́pimɨ dánɨ sɨŋɨ́ wí oimónɨ́poyɨnɨrɨ neaimɨxɨ́ɨ́pɨ, ayɨ́ aŋɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ seararɨŋɨnɨ. \v 16 Ámá nionɨ seararɨŋá apɨ ɨ́á nɨxɨrɨro xɨ́darɨgɨ́áyo Gorɨxo wá wianɨrɨ nɨwayɨrónɨro ŋweapɨ́rɨ nánɨ wiirɨ éwɨnɨgɨnɨ. Isɨrerɨ xɨ́oyá imónɨgɨ́áyo enɨ e éwɨnɨgɨnɨ. \p \v 17 Nionɨ Jisasomɨ xɨ́darɨŋagɨ nánɨ iwaŋɨ́ nɨmépeayigɨ́ápɨ igí rɨxa nɨweŋagɨ nánɨ wiyɨ́né nionɨ dɨŋɨ́ rɨ́á nɨxepaxɨ́ ámɨ bɨ mepa éɨ́rɨxɨnɨ. \v 18 Gɨ́ nɨrɨxɨ́meáyɨ́né, Ámɨná Jisasɨ Kiraiso wá seawianarɨŋɨ́pimɨ dánɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ oseamímonɨ. “E oenɨ.” nimónarɨnɨ.