\id 1TI Angave NT [aak] -Papua New Guinea 1990 (DBL -2014) \h 1 Timotio \toc1 Payɨ́ Poro Timotio nánɨ xámɨ eaŋɨ́narɨnɨ \toc2 1 Timotio \toc3 1Ti \mt1 Payɨ́ Poro Timotio nánɨ xámɨ eaŋɨ́narɨnɨ. \ip Payɨ́ rɨna Timotio nánɨ Poro xámɨ eaŋɨ́narɨnɨ. Timotio Esia pɨropenɨsɨ́yo dáŋorɨnɨ. Xano émáyɨ́ wo aiwɨ xɨnáí Judayɨ́ wírɨnɨ. Poro émáyɨ́ aŋɨ́mɨnɨ xwɨyɨ́á yayɨ́ winɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ wáɨ́ nurɨmerɨ́ná nionɨ tɨ́nɨ nawínɨ wáɨ́ rɨméwinigɨnɨrɨ rɨ́peaŋorɨnɨ (Wáɨ́ wurɨmeiarɨgɨ́áwa 16:1-3). Poro tɨ́nɨ nawínɨ amɨ amɨ neméɨ́isáná xwiogwɨ́ waú wo Epesasɨyo nɨŋwearɨ uréwapɨyiŋe dánɨ “Rɨxa wí e nánɨ oumɨnɨ.” nɨwimónɨrɨ́ná Timotiomɨ “Joxɨ sɨnɨ re nɨŋwearɨ Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyo umeŋweáɨrɨxɨnɨ.” nurárɨmɨ nurɨ aŋɨ́ wí e dánɨ pɨ́nɨ nɨwiárɨmɨ nɨbɨrɨ́ná sekaxɨ́ urɨŋápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ éwɨnɨgɨnɨrɨ payɨ́ rɨna nearɨ o tɨ́ŋɨ́ e nánɨ mónapɨŋɨnigɨnɨ. \c 1 \p \v 1 Poronɨ —Nionɨ Kiraisɨ Jisasoyá wáɨ́ wurɨmeiarɨŋá wonɨrɨnɨ. Gorɨxo —O nɨweapɨrɨ nene yeáyɨ́ neayimɨxemeaarɨŋorɨnɨ. O tɨ́nɨ Kiraisɨ Jisaso —O nene neairɨménapɨnɨ́a nánɨ dɨŋɨ́ nikwɨ́morɨ ŋweaŋwáorɨnɨ. O tɨ́nɨ awaú Poro wáɨ́ yeaurɨmeinɨ́a nánɨ imónɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ nɨrɨ́peagɨ́íonɨrɨnɨ. \v 2 Nionɨ payɨ́ rɨna Timotioxɨ —Joxɨ nionɨ wáɨ́ rɨmearɨŋápimɨ dánɨ Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roŋɨ́ eŋagɨ nánɨ gɨ́ piaxɨ́ rɨmearɨŋá woxɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋoxɨrɨnɨ. Joxɨ nánɨ payɨ́ rɨna nearɨ mónaparɨŋɨnɨ. “Ápo Gorɨxo tɨ́nɨ negɨ́ Ámɨná Kiraisɨ Jisaso tɨ́nɨ awaú wá rɨwianɨri ayá rɨrɨmɨxɨri joxɨ nɨwayɨrónɨrɨ ŋwearɨ nánɨ siiri éisixɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \s1 “Xwɨyɨ́á wigɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ nipɨmorɨ rarɨgɨ́áyo wiaíkíɨrɨxɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 3 Nionɨ Epesasɨyo pɨ́nɨ nɨwiárɨmɨ Masedonia pɨropenɨsɨ́yo nánɨ umɨnɨrɨ nerɨ́ná rɨrɨŋápa ámɨ axɨ́pɨ orɨrɨmɨnɨ. Joxɨ Epesasɨyo nɨŋwearɨ ámá xwɨyɨ́á Jisaso nánɨ nepaxɨŋɨ́pɨ nɨmusɨroro xegɨ́ bɨ uréwapɨyarɨgɨ́áyo pɨ́rɨ́ nɨwiaíkímorɨ “Apɨ e muréwapɨyipanɨ.” ureɨ. \v 4 “Pɨyɨŋɨ́ ikayɨ́wɨ́ rɨnɨŋɨ́pimɨ tɨ́nɨ arɨ́owa eŋíná dánɨ wigɨ́ niaíwɨ́ nemeága nuro yoɨ́ wɨ́rɨgɨ́ápimɨ tɨ́nɨ apiaúmɨ manaxɨ́dɨpanɨ.” ureɨ. Apimɨ nanaxɨ́dɨrɨ́náyɨ́, Gorɨxo “Nionɨ dɨŋɨ́ nɨnɨkwɨ́rorɨŋɨ́pimɨ dánɨnɨ gɨ́ imónɨgɨ́áyo numeíɨ́rɨxɨnɨ.” yaiwiŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mé wigɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ nipɨmoro sɨwiánɨ rɨŋwanarɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 5 Ayɨ́ wigɨ́ wínɨyo nánɨ nepa dɨŋɨ́ sɨpí winɨnɨ́a nánɨ “Sekaxɨ́ e urɨ́ɨrɨxɨnɨ.” rɨrarɨŋɨnɨ. Ámá ayɨ́ apɨ xɨxenɨ nɨxɨ́dɨrɨ́náyɨ́, dɨŋɨ́ ínɨmɨ bɨ nɨkwɨ́rómáná mɨrɨ́ ero dɨŋɨ́ nɨyaikirorɨ “Nepa Gorɨxo wimónarɨŋɨ́pɨ rɨ́a yarɨŋwɨnɨ?” nɨyaiwirɨ́ná esɨsɨ́ bɨ minɨ́ ero Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ́ná sɨrɨrowiárɨ́ mepa ero epaxɨ́rɨnɨ. Apɨ apɨ nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ wigɨ́ wínɨyo nánɨ dɨŋɨ́ sɨpí winɨnɨ́á eŋagɨ nánɨ e urɨ́ɨrɨxɨnɨ. \v 6 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ rɨrarɨŋɨnɨ. Ámá wa apɨ apimɨ pɨ́nɨ nɨwiárɨro nánɨ rɨxa xaxá nero ararɨxɨ́nɨŋɨ́ rarɨŋoɨ. \v 7 Awa wigɨ́ dɨŋɨ́yo dánɨ nipɨmorɨ rarɨgɨ́ápɨ nánɨ majɨ́á nero re nɨyaiwinɨro rarɨgɨ́ápɨ, “Nɨjɨ́á mimónɨŋwɨ́ reŋwɨnɨ? Bɨkwɨ́yo e e rɨnɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ apɨ apɨ nánɨ rɨnɨnɨ.” rarɨgɨ́ápɨ nánɨ enɨ majɨ́á nero aí ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ nánɨ negɨ́ wíyo uréwapɨyanɨ nánɨ oimónaneyɨnɨro yaiwinarɨgɨ́áwarɨnɨ. \s1 Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ nánɨ urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 8 Yawawi nɨjɨ́árɨnɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́ eánɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ naŋɨ́ imónɨnɨ. E nimónɨŋagɨ aí Gorɨxo ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨŋɨ́pɨ ayɨ́ ámá wigɨ́ dɨŋɨ́ tɨ́nɨ nipɨmorɨ rarɨgɨ́ápimɨ sopɨŋɨ́ onɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ rɨŋɨ́manɨ. \v 9 Gorɨxo e éɨ́rɨxɨnɨrɨ wimónɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ nerɨ́ná ayɨ́ re yaiwipɨ́ráoɨ, “Ŋwɨ́ ikaxɨ́ rɨnɨŋɨ́yɨ́ ámá wé rónɨgɨ́áyɨ́ nánɨmanɨ. Ayɨ́ ámá xwɨyɨ́á xowiaíkímɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ uniɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ nánɨrɨnɨ. Ámá Gorɨxomɨ rɨ́wɨ́ rɨwámɨnɨ mamoarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ nánɨrɨnɨ. Ámá Gorɨxomɨ paimɨmɨ́ wiarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ arɨ́kí imónɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ nánɨrɨnɨ. Xanɨyaúmɨ pɨkiarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ pɨkioyɨ́mɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ nánɨrɨnɨ. \v 10 Ámá apɨxɨ́ wí tɨ́nɨ ɨ́wɨ́ inarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ oxɨ́ waúnɨranɨ, apɨxɨ́ wípaúnɨranɨ, onarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ ámá pɨkiomeaarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ yapɨ́ rarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ ‘Sɨ́ŋá romɨ dánɨ rɨrarɨŋɨnɨ.’ nurɨmáná ná mɨyarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ ayɨ́ nɨ́nɨ nánɨrɨnɨ. Ŋwɨ́ ikaxɨ́yɨ́, ayɨ́ xwɨyɨ́á naŋɨ́ imónɨŋɨ́yo pí pí wiaíkiarɨgɨ́áyɨ́ nánɨ enɨ rɨnɨnɨ.” yaiwipɨ́ráoɨ. \v 11 Xwɨyɨ́á apɨ, ayɨ́ xwɨyɨ́á seáyɨ e imónɨŋɨ́, nene yayɨ́ neainarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ imónɨnɨ. Apɨ Gorɨxo —O ámá nɨ́nɨ yayɨ́ umepaxɨ́ imónɨŋorɨnɨ. O xwɨyɨ́á nionɨ dɨŋɨ́ nɨnɨŋwɨrárɨrɨ wáɨ́ nurɨmeíwɨnɨgɨnɨrɨ nɨrɨ́peaŋɨ́pɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \s1 Poro xɨ́omɨ wá wianɨŋɨ́pɨ nánɨ yayɨ́ wiŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 12 Negɨ́ Ámɨná Kiraisɨ Jisasomɨ yayɨ́ wiarɨŋárɨnɨ. O “Poro dɨŋɨ́ uŋwɨrárɨpaxorɨ́anɨ?” nɨniaiwirɨ xwɨyɨ́á oyápɨ wáɨ́ urɨméwɨnɨgɨnɨrɨ nɨnɨrɨ́pearɨ eŋɨ́ sɨxɨ́ neámɨxɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ omɨ yayɨ́ wiarɨŋárɨnɨ. \v 13 Xámɨ nionɨ omɨ ikayɨ́wɨ́ umearɨrɨ ámá xɨ́oyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyo xeanɨŋɨ́ rɨ́á tɨ́ŋɨ́ wikárɨrɨ arɨ́kí númɨ nurɨ anɨŋɨ́ mɨxɨ́ wiaxɨ́dɨrɨ yagáonɨ aiwɨ nionɨ omɨ dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́ropa nerɨ nánɨ majɨ́á nikárɨnɨrɨ e yarɨŋagɨ nánɨ o ayá nɨnɨrɨmɨxɨrɨ apɨ e niiŋɨ́rɨnɨ. \v 14 Nionɨ sɨpí imónɨŋɨ́ e yagáonɨ aiwɨ negɨ́ Ámɨná Kiraisɨ Jisaso wá xwapɨ́ ayá wí nɨwianɨ́agɨ ámá xɨ́o tɨ́nɨ nawínɨ nikárɨnɨrɨ́ná dɨŋɨ́ wɨkwɨ́rorɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyirɨ yarɨgɨ́ápɨ nionɨ enɨ axɨ́pɨ nímeaŋɨnigɨnɨ. \p \v 15 Xwɨyɨ́á “Kiraisɨ Jisaso ámá ɨ́wɨ́ yarɨŋwaéne yeáyɨ́ neayimɨxemeanɨ́a nánɨ xwɨ́á tɨ́yo nánɨ bɨŋɨ́rɨnɨ.” rɨnɨŋɨ́pɨ dɨŋɨ́ ŋwɨrárɨpaxɨ́pɨrɨnɨ. Ámá nɨ́nɨ arɨ́á nɨwiro “Neparɨnɨ.” yaiwipaxɨ́pɨrɨnɨ. Nɨnenenɨ ɨ́wɨ́ yarɨŋwaéne aiwɨ ayɨ́ yarɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mé seáyɨ e imónɨŋɨ́pɨ yagáonɨ, ayɨ́ nionɨrɨnɨ. \v 16 Nionɨ e imónɨŋáonɨ aí Jisasɨ Kiraiso ámá xɨ́o nánɨ re owiaiwípoyɨnɨrɨ, “O apaxɨ́ mé pɨrɨ́ mumamó ámá wigɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́ápɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ umamopɨ́rɨ nánɨ xwayɨ́ nɨwɨnɨrɨ kikiɨ́á ŋweaarɨŋorɨ́anɨ?” owiaiwípoyɨnɨrɨ nionɨ ayá nɨnɨrɨmɨxɨrɨ yeáyɨ́ nɨyimɨxemeaŋɨ́rɨnɨ. Kiraiso e nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ ámá rɨ́wɨ́yo dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ tɨ́gɨ́á imónɨpɨ́rɨ́áyɨ́ nánɨ nionɨ, ɨ́wɨ́ xwapɨ́ yagáonɨ sɨŋwepɨgɨ́ niŋɨ́rɨnɨ. \v 17 Ayɨnánɨ Gorɨxo, aŋɨ́namɨnɨ mɨxɨ́ ináyɨ́ anɨŋɨ́ minɨ́ imónɨŋo —O wí mɨpé yarɨŋorɨnɨ. Ámá sɨŋwɨ́ wɨnɨpaxɨ́ mimónɨŋorɨnɨ. Ná wonɨ onɨ ŋwɨ́á nepaxɨŋɨ́ imónɨŋo, ayɨ́ orɨnɨ. Omɨ anɨŋɨ́ íníná seáyɨ e umɨ́eyoarane yayɨ́ umerane néra úwanɨgɨnɨ. \s1 “Xámɨ rɨrɨŋwápɨ nánɨ dɨŋɨ́ nɨmorɨ xopɨrárɨ́ wíɨrɨxɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 18 Timotioxɨ, gɨ́ íwoxɨ́nɨŋɨ́ imónɨŋoxɨ, agwɨ payɨ́ rɨna nearɨ “Joxɨ éɨrɨxɨnɨ.” rɨrarɨŋápɨ, ayɨ́ xwɨyɨ́á xámɨ joxɨ rɨ́wɨ́yo erɨ́ápɨ nánɨ Gorɨxoyá dɨŋɨ́yo dánɨ wɨ́á nɨrókiamorɨ́ná rɨrɨŋwápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ axɨ́pɨ rɨrarɨŋɨnɨ. Xwɨyɨ́á apimɨ dánɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ nínɨrɨ xopɨrárɨ́ wíɨrɨxɨnɨ. \v 19 E nerɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwápɨ xaíwɨ́ ɨ́á xɨrɨrɨ dɨŋɨ́ nɨyaikirorɨ “Nepa naŋɨ́ rɨ́a yarɨŋɨnɨ?” nɨyaiwirɨ́ná esɨsɨ́ bɨ minarɨŋɨ́pɨ sɨŋwɨ́ ainenaxɨ́dɨrɨ éɨrɨxɨnɨ. Ámá wa “Joxɨ e éɨrɨxɨnɨ.” rɨrarɨŋápɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ nɨmamoro mepa neróná sɨnɨ Jisasomɨ dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́ró ewé sɨ́ŋáyo sɨxɨ́ núrorɨ xwɨrɨ́á ikɨxenarɨŋɨ́pa axɨ́pɨ e inɨgɨ́awixɨnɨ. \v 20 Ayɨ́ waú rɨwaúrɨnɨ. Xaimeniaso tɨ́nɨ Arekɨsadao tɨ́nɨ awaúrɨnɨ. Awaú “Gorɨxomɨ ikayɨ́wɨ́ umearɨpaxowawimanɨ.” oyaiwinɨ́piyɨnɨrɨ Seteno xe xeanɨŋɨ́ owikárɨnɨrɨ mɨnɨ wiŋárɨnɨ. \c 2 \s1 “Ámá nɨ́nɨ nánɨ Gorɨxomɨ rɨxɨŋɨ́ wurɨyíɨ́rɨxɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Ámá Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ e éɨ́rɨxɨnɨrɨ rɨrɨmɨ́yɨ́ seáyɨ e imónɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ rɨpɨrɨnɨ. Ámá nɨ́nɨ nánɨ Gorɨxomɨ rɨxɨŋɨ́ wurɨyiro yarɨŋɨ́ wiiro yayɨ́ wiro éɨ́rɨxɨnɨ. \v 2 Dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwaéne pɨyɨ́á werane kikiɨ́á ŋwearane yanɨ́wá nánɨ Gorɨxo negɨ́ mɨxɨ́ ináyɨ́yo tɨ́nɨ gapɨmanɨ́ neameŋweaarɨgɨ́á gɨyɨ́ gɨyo tɨ́nɨ wigɨ́ dɨŋɨ́ píránɨŋɨ́ owimɨxɨnɨrɨ rɨxɨŋɨ́ wurɨyíɨ́rɨxɨnɨ. Nene “Gorɨxomɨ nɨxɨ́dɨro nánɨ píránɨŋɨ́ e rɨ́a yarɨŋoɨ?” neaiaiwipaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ erane ámáyo yadɨmɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ wirane yanɨ́wá nánɨ rɨxɨŋɨ́ wurɨyíɨ́rɨxɨnɨ. \v 3 Ámá e nerónáyɨ́, Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ naŋɨ́ ero apánɨ imónɨŋɨ́pɨ ero yarɨŋagɨ́a nánɨ “Rɨxɨŋɨ́ wurɨyíɨ́rɨxɨnɨ.” rarɨŋɨnɨ. O nene yeáyɨ́ neayimɨxemeaarɨŋorɨnɨ. \v 4 Ámá nɨ́nɨ xwɨyɨ́á mɨ́kɨ́ nepaxɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pimɨ mí nómɨxɨro dɨŋɨ́ omópoyɨnɨrɨ wimónarɨŋorɨnɨ. Apimɨ mí ómɨxáná yeáyɨ́ uyimɨxemeámɨ́ánɨrɨ nánɨ wimónarɨŋorɨnɨ. \v 5 Nene nɨjɨ́árɨnɨ. Ŋwɨ́á nepa imónɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ ná wonɨ Gorɨxorɨnɨ. O tɨ́nɨ xɨ́omɨ sɨpí wikárarɨŋwaéne tɨ́nɨ nánɨ wáwuŋɨ́ imónɨŋo, ayɨ́ enɨ ná wonɨ Kiraisɨ Jisasorɨnɨ. \v 6 O Gorɨxo íná e éwɨnɨgɨnɨrɨ wimónɨŋíná imónáná ámá nɨnenenɨ negɨ́ ɨ́wɨ́ yarɨŋwápɨ gwɨ́nɨŋɨ́ neaíkweawárɨmɨ́ánɨrɨ neapeiŋɨnigɨnɨ. Xɨ́o nɨneapeirɨŋɨ́pimɨ dánɨ sɨwá rénɨŋɨ́ neaiŋɨ́rɨnɨ. Gorɨxo ámá nɨyonɨ yeáyɨ́ uyimɨxemeámɨ́ánɨrɨ nánɨ wimónarɨŋorɨnɨ. \v 7 Nionɨ Kiraiso e neaiiŋɨ́pɨ nánɨ wáɨ́ nurɨmeiarɨgɨ́áyɨ́ wo nimónɨrɨ áwaŋɨ́ nurɨmeíwɨnɨgɨnɨrɨ Gorɨxo nɨnɨrɨ́pearɨ —Aga yapɨ́ bɨ mɨrarɨŋɨnɨ. Nepánɨ rarɨŋɨnɨ. Gorɨxo nɨnɨrɨ́pearɨ émáyɨ́ maŋɨ́ nionɨyáyo dánɨ xwɨyɨ́á nepaxɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ arɨ́á niro dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roro epɨ́rɨ́a nánɨ uréwapɨyimɨ́áonɨ imónɨmɨ nánɨ nimɨxɨŋɨ́rɨnɨ. \v 8 Ayɨnánɨ ge ge Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ Gorɨxomɨ yayɨ́ owianeyɨnɨro awí neánɨróná “Oxowa omɨ rɨxɨŋɨ́ urɨ́ɨ́rɨxɨnɨ.” nimónarɨnɨ. Ayɨ́ “Oxɨ́ sɨyikwɨ́ mínɨpa nemáná wigɨ́ wínɨyo wikɨ́ mɨwónɨpa ero xɨxewiámɨ́ mɨrɨnɨpa ero yarɨgɨ́áwa wé seáyɨ e nɨmɨ́eyoaro ɨ́eapá nemáná rɨxɨŋɨ́ urɨ́ɨ́rɨxɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \s1 Apɨxíwa epaxɨ́pɨ nánɨ urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 9 Apɨxíwa enɨ ámá Gorɨxomɨ yayɨ́ owianeyɨnɨro awí eánarɨgɨ́e nánɨ nɨbɨróná píránɨŋɨ́ nɨteánɨro aikɨ́yɨ́ xɨxenɨ wigɨ́ yínɨpaxɨ́pɨ nɨyínɨmɨ bɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Ámá weyɨ́ onearɨ́poyɨnɨrɨ dɨ́á okiyɨ́á ero nɨgwɨ́ okiyɨ́á inɨro rapɨrapɨ́ nɨgwɨ́ xwé roŋɨ́yɨ́ yínɨro mé \v 10 apɨxɨ́ “Niaíwɨ́ Gorɨxoyáíwanexɨnɨ.” rɨnarɨgɨ́íwa epaxɨ́pɨ wigɨ́ ámáyo arɨrá nɨwirɨŋɨ́pimɨ dánɨ okiyɨ́ánɨŋɨ́ inɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. \v 11 Apɨxíwa oxowa uréwapɨyarɨ́ná xwɨyɨ́á mɨrɨ́ ínɨmɨ nɨwurɨ́nɨro arɨ́á wíɨ́rɨxɨnɨ. \v 12 Apɨxíwa xe oxowamɨ seáyɨ e nɨwimónɨro ouréwapɨyípoyɨnɨrɨ wɨnarɨŋámanɨ. “Íwa xwɨyɨ́á mɨrɨ́ ero oxowamɨ maŋɨ́ arɨ́á wiro éɨ́rɨxɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \v 13 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Eŋíná Gorɨxo ámá nimɨxɨrɨ́ná xámɨ imɨxɨŋo, oxɨ́ Adamomɨ nimɨxɨmáná rɨ́wɨ́yo apɨxɨ́ Ipímɨ imɨxɨŋɨ́rɨnɨ. \v 14 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ enɨ rarɨŋɨnɨ. Obo yapɨ́ wíwapɨyiŋo, ayɨ́ Adamomɨmanɨ. Ipímɨ yapɨ́ wíwapɨyíáná í xwɨyɨ́á Gorɨxo urɨŋɨ́pɨ wiaíkiŋɨ́ eŋagɨ nánɨ “Apɨxíwa xwɨyɨ́á mɨrɨ́ ero oxowamɨ maŋɨ́ arɨ́á wiro éɨ́rɨxɨnɨ.” rarɨŋɨnɨ. \v 15 Nionɨ e nɨrɨrɨ aí apɨxíwa Gorɨxomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́róa uro ámáyo dɨŋɨ́ sɨpí nɨwia uro sɨyikwɨ́ mínɨŋɨ́ imónɨro nɨteánɨrɨ ero nerónáyɨ́, niaíwɨ́ xɨrarɨgɨ́ápimɨ dánɨ erɨ́kiemeánɨpɨ́rɨ́árɨnɨ. \c 3 \s1 Sɨyikɨ́ Jisasoyá imónɨgɨ́áyo wipeŋweagɨ́áwa nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Xwɨyɨ́á re rɨnɨŋɨ́pɨ dɨŋɨ́ ŋwɨrárɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. “Ámá Gorɨxoyá sɨyikɨ́ imónɨŋɨ́ bimɨ” go go “Oumeŋweámɨnɨ.” nɨyaiwirɨ́náyɨ́, “Nionɨ apɨ e oemɨnɨ.” wimónarɨŋɨ́pɨ, ayɨ́ awiaxɨ́rɨnɨ. \v 2 Ayɨnánɨ Gorɨxoyá sɨyikɨ́ imónɨŋɨ́yɨ́ bimɨ wipeŋweaŋɨ́ go go rɨpɨ rɨpɨ imónɨ́wɨnɨgɨnɨ. Xwɨyɨ́á mumeárɨpaxɨ́ imónɨ́wɨnɨgɨnɨ. Apɨxɨ́ ná wínɨ meáwɨnɨgɨnɨ. Dɨŋɨ́ nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ nánɨ mɨkɨkayó naŋɨ́ nánɨnɨ kɨkayówɨnɨgɨnɨ. Dɨŋɨ́ naŋɨ́ nɨmorɨ ámáyá sɨŋwɨ́yo dánɨ wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨnɨ éwɨnɨgɨnɨ. Wé íkwiaŋwɨ́yo uŋwɨrárɨpaxɨ́ imónɨ́wɨnɨgɨnɨ. Ámá wímeááná nipemeámɨ nurɨ aiwá míraŋɨ́ wíwɨnɨgɨnɨ. Wínɨyo uréwapɨyipaxɨ́ imónɨ́wɨnɨgɨnɨ. \v 3 Iniɨgɨ́ nɨnɨrɨ́ná papɨkɨ́ yarɨgɨ́ápɨ nánɨ mɨŋɨ́ minɨpa éwɨnɨgɨnɨ. Wáwɨ́nɨŋɨ́ nimónɨrɨ apaxɨ́ mé mɨxɨ́ mimónɨpa erɨ awayinɨ wirɨ éwɨnɨgɨnɨ. Mɨxɨ́ nípéa memepa éwɨnɨgɨnɨ. “Nɨgwɨ́ bɨ aí mɨnɨmúropa oenɨ.” yaiwiarɨgɨ́ápɨ wí dɨŋɨ́ ɨ́á mɨmaxɨrɨpa éwɨnɨgɨnɨ. \v 4 Xegɨ́ sɨ́wí niaíwɨ́ píránɨŋɨ́ méwɨnɨgɨnɨ. E nerɨ́ná niaíwɨ́yɨ́ xanoyá maŋɨ́ arɨ́á wiro wéyo umero éɨ́rɨxɨnɨrɨ éwɨnɨgɨnɨ. \v 5 Ámá majɨ́á nerɨ xegɨ́ sɨ́wí niaíwɨ́ píránɨŋɨ́ mumepa nerɨ́náyɨ́, “Gorɨxoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ bimɨ ananɨ píránɨŋɨ́ umeŋweapaxɨ́rɨnɨ.” rɨseaimónarɨnɨ? Oweoɨ, e nerɨ́náyɨ́, píránɨŋɨ́ mumeŋweapaxɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 6 Jisasomɨ sɨnɨ aí dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ nɨxɨ́dɨrɨ́ná negɨ́ neaipeŋweaŋɨ́ wo oimónɨrɨ sɨŋwɨ́ mɨwɨnɨpa éɨ́rɨxɨnɨ. O e nimónɨrɨ nánɨ wárí imónarɨ́ná obo seáyɨ e seáyɨ e nimónɨrɨ nánɨŋɨ́ neánɨrɨ xwɨyɨ́á meárɨnɨŋɨ́pa o enɨ xwɨyɨ́á meárɨnɨgɨnɨrɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 7 Ámá wí xegɨ́ yoɨ́ ráná dɨŋɨ́ Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́néyáyo dánɨnɨ marɨ́áɨ, sɨpɨ́áyɨ́yá dɨŋɨ́yo dánɨ enɨ “Naŋorɨnɨ.” yaiwiarɨgɨ́o, o seaipeŋweáwɨnɨgɨnɨ. Dɨŋɨ́ e mɨwiaiwiarɨgɨ́o eŋánáyɨ́, ámá wí nɨwiápɨ́nɨmearo o ayá wimopaxɨ́ eŋɨ́pɨ nánɨ ráná awí oboyá ŋwɨrárɨnɨgɨnɨrɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \s1 Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyo seáyɨ́ wiiarɨgɨ́áyɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 8 Ámá go go “Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyo seáyɨ́ wiiarɨŋá wonɨ oimónɨmɨnɨ.” nɨwimónɨrɨ́náyɨ́, dɨŋɨ́ ɨ́á xɨrɨŋo imónɨ́wɨnɨgɨnɨ. Naŋɨ́ rɨrɨ sɨpí rɨrɨ mepa éwɨnɨgɨnɨ. Iniɨgɨ́ papɨkɨ́ yarɨgɨ́ápɨ nánɨ mɨŋɨ́ minɨpa éwɨnɨgɨnɨ. “Amɨpí wí mɨnɨmúropa oenɨ.” nɨyaiwirɨ ɨ́wɨ́ urápɨmɨnɨrɨ mepa éwɨnɨgɨnɨ. \v 9 Apɨ apɨ mepa nerɨ xwɨyɨ́á eŋíná dánɨ yumɨ́í imónɨŋɨ́ Gorɨxo wɨ́á ókímɨxɨŋɨ́pɨ nánɨ sɨnɨ ududɨ́ mɨwinɨ́ “Aga nepa rɨ́a rɨnɨnɨ?” nɨyaiwirɨ xaíwɨ́ ɨ́á xɨrɨ́wɨnɨgɨnɨ. \v 10 Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨŋwaéne seáyɨ́ neaiipaxɨ́ imónɨŋɨ́ worɨ́anɨrɨ xámɨ iwamɨ́ó iwamɨ́ó wíwapɨyíɨ́rɨxɨnɨ. E nerɨ́ná rɨxa mɨmɨwiáró nerɨ wí xwɨyɨ́á mumeárɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ néra warɨŋagɨ nɨwɨnɨrónáyɨ́, xe e oimónɨrɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. \v 11 Apɨxíwa enɨ dɨŋɨ́ ɨ́á xɨrɨgɨ́áyɨ́ imónɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Mɨmayɨ́ó mɨropa ero dɨŋɨ́ nɨpɨkwɨnɨ mimónɨŋɨ́ nánɨ mɨkɨkayó naŋɨ́ nánɨnɨ kɨkayoro éɨ́rɨxɨnɨ. Pí pí nerɨ́ná ámá dɨŋɨ́ ŋwɨrárɨpaxɨ́pɨnɨ éɨ́rɨxɨnɨ. \v 12 Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́né seáyɨ́ seaiiarɨgɨ́áwa apɨxɨ́ ná wínɨ meáɨ́rɨxɨnɨ. Wigɨ́ sɨ́wí niaíwɨ́ píránɨŋɨ́ méɨ́rɨxɨnɨ. \v 13 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ “Seáyɨ́ seaiiarɨgɨ́áwa apɨ apɨ éɨ́rɨxɨnɨ.” rarɨŋɨnɨ. Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyo seáyɨ́ wiiarɨgɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ píránɨŋɨ́ nɨwiirónáyɨ́, ayo wé íkwiaŋwɨ́yo uŋwɨrárɨpɨ́rɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Kiraisɨ Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́ápɨ nánɨ wíyo áwaŋɨ́ nurɨrɨ́ná enɨ igigɨ́ mé ananɨ urɨpaxɨ́ imónɨpɨ́rɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \s1 “Joxɨ ámá Gorɨxoyáyɨ́ epaxɨ́pɨ nánɨ nɨjɨ́á oimónɨrɨ eaarɨŋɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 14 Nionɨ xwɨyɨ́á rɨpɨ rɨ́wamɨŋɨ́ neáa nurɨ́ná “Rɨxa ríná nɨbɨrɨ símeáɨmɨgɨnɨ.” nɨyaiwirɨ dɨŋɨ́ sikwɨ́moŋɨnɨ. \v 15 E nerɨ aiwɨ nionɨ mɨbɨpaxɨ́ nimónánáyɨ́, joxɨ nɨjɨ́á re imónɨrɨ́a nánɨ payɨ́ rɨna eaarɨŋɨnɨ. Ámá Gorɨxoyá gwɨ́ imónɨgɨ́árí —Arí ámá Gorɨxo, dɨŋɨ́ mɨ́kɨ́ ikiŋoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Íkɨ́á xwɨyɨ́á xaíwɨ́pɨ́nɨŋɨ́ nimónɨro xwɨyɨ́á nepaxɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pimɨ sopɨŋɨ́ warɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. Ayɨ́ Gorɨxo e éɨ́rɨxɨnɨrɨ wimónarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ nerɨ́ná epaxɨ́pɨ nánɨ joxɨ nɨjɨ́á imónɨrɨ́a nánɨ eaarɨŋɨnɨ. \v 16 Aga neparɨnɨ. Xwɨyɨ́á nene dɨŋɨ́ ɨkwɨ́roarɨŋwápɨ, Gorɨxo wɨ́á mókímɨxɨpa eŋáná sɨnɨ nɨjɨ́á mimónɨpa eŋwápɨ —“Apɨ aga seáyɨ émɨ imónɨŋɨ́pɨrɨ́anɨ?” nɨyaiwirane rarɨŋwápɨrɨnɨ. Ayɨnánɨ seaŋɨ́ nɨrɨranéná rɨpɨ rarɨŋwárɨnɨ, “O sɨŋánɨ ámá imónɨrɨ kwíyɨ́pɨ ‘O aga wé rónɨŋorɨnɨ.’ owiaiwípoyɨnɨrɨ neaíwapɨyirɨ eŋorɨnɨ. Aŋɨ́najowa sɨŋwɨ́ wɨnaxɨ́dɨro xwɨyɨ́á o nánɨ rɨnɨŋɨ́pɨ aŋɨ́ nɨmɨnɨ rɨnɨmerɨ eŋorɨnɨ. Ámá xwɨ́á tɨ́yo ŋweagɨ́áyɨ́ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roro Gorɨxo aŋɨ́namɨ nánɨ wɨ́ránɨrɨ eŋorɨnɨ.” rarɨŋwárɨnɨ. \s1 Ámá Jisasomɨ rɨ́wɨ́ numoro kwíyɨ́ xegɨ́ bimɨ xɨ́dɨpɨ́rɨ́áyɨ́ nánɨrɨnɨ. \c 4 \p \v 1 Kwíyɨ́ Gorɨxoyápɨ rɨxa áwaŋɨ́ re rémɨxamoŋɨ́rɨnɨ, “Sɨ́á yoparɨ́yɨ́ tɨ́ŋíná ámá wí Jisasomɨ sɨnɨ dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́ró rɨ́wɨ́ numorɨ́ná re epɨ́rɨ́árɨnɨ. Kwíyɨ́ ámɨ xegɨ́ bimɨ —Apɨ ámá yapɨ́ wíwapɨyarɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apimɨ xɨ́dɨro ámá kwíyɨ́ apimɨ dánɨ uréwapɨyarɨgɨ́áyɨ́ rarɨgɨ́ápɨ arɨ́á wiro imɨ́óyo dánɨ éwapɨ́narɨgɨ́ápɨ arɨ́á wiro epɨ́rɨ́árɨnɨ.” Gorɨxoyá kwíyɨ́pɨ áwaŋɨ́ e rémɨxamoŋɨ́rɨnɨ. \v 2 Apimɨ dánɨ uréwapɨyarɨgɨ́áyɨ́ yapɨ́ owíwapɨyaneyɨnɨrɨ yarɨgɨ́ápimɨ dánɨ wíwapɨyarɨgɨ́árɨnɨ. Wigɨ́ dɨŋɨ́pɨ ɨ́wɨ́ ayá wí yarɨgɨ́ápimɨ dánɨ rɨxaxɨ́ órɨŋagɨ nánɨ ɨ́wɨ́ nero aí “Ayɨ́ ɨ́wɨ́ rɨ́a yarɨŋɨnɨ?” nɨyaiwirɨ́ná esɨsɨ́ bɨ minarɨgɨ́árɨnɨ. \v 3 Ayɨ́ “Apɨxɨ́ mɨmeánɨpanɨ.” rɨro “Aiwá apɨ ŋwɨ́árɨnɨ. Mɨnɨpanɨ.” rɨro yarɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. E nerɨ aí nene xɨ́omɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorane xwɨyɨ́á nepaxɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ nánɨ dɨŋɨ́ moarɨŋwaéne Gorɨxo aiwá apɨ apɨ nánɨ yayɨ́ nɨnimáná nɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ imɨxɨŋɨ́rɨnɨ. \v 4 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Amɨpí Gorɨxo imɨxɨŋɨ́yɨ́ nɨ́nɨ naŋɨ́rɨnɨ. Wí rɨ́wɨ́mɨnɨ mamopaxɨ́ mimónɨnɨ. Nene Gorɨxomɨ yayɨ́ nɨwirane nɨpaxɨ́nɨ imónɨŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 5 Gorɨxoyá sɨŋwɨ́yo dánɨ aiwá nɨpɨnɨ ananɨ nɨpaxɨ́ imónɨŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Ayɨ́ xewanɨŋo amɨpí nɨ́nɨ iwamɨ́ó nimɨxɨrɨ́ná “Nɨpɨnɨ naŋɨ́rɨnɨ.” rɨŋɨ́pimɨ dánɨ nɨpaxɨ́ imónɨrɨ nene nɨnɨranéná apɨ nánɨ yayɨ́ wiarɨŋwápimɨ dánɨ nɨpaxɨ́ imónɨrɨ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \s1 “Rɨrɨxɨ́meáyo uréwapɨyirɨ Gorɨxomɨ píránɨŋɨ́ xɨ́dɨrɨ́a nánɨ iwamɨ́ó éwapɨ́nɨrɨ éɨrɨxɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 6 Xwɨyɨ́á apɨ joxɨ yegɨ́ nɨrɨxɨ́meáyo nuréwapɨyirɨ́náyɨ́, surɨ́má wí mé ámá Kiraisɨ Jisasoyá xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ xɨxenɨ nɨwiirɨ́ná yarɨgɨ́ápa axɨ́pɨ e erɨ́árɨnɨ. Joxɨ e nerɨ́ná aiwá nɨnɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ eŋɨ́ sɨxɨ́ eánarɨŋwápa axɨ́pɨ́nɨŋɨ́ joxɨ xwɨyɨ́á nene dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwápɨ —Apɨ xwɨyɨ́á píránɨŋɨ́ reŋwɨpénɨŋɨ́ joxɨ nɨxɨ́da warɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Nepaxɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apimɨ dánɨ eŋɨ́ sɨxɨ́ eánɨrɨ́árɨnɨ. \v 7 E nerɨ aí pɨyɨŋɨ́ ikayɨ́wɨ́pɨ —Apɨ sa xwɨ́á tɨ́yo dáŋɨ́pɨrɨnɨ. Niaíwɨ́ dɨŋɨ́ mɨmogɨ́ápianɨ rɨpaxɨ́pɨrɨnɨ. Apimɨ dɨŋɨ́ bɨ mɨkwɨ́ró aríkwɨ́kwɨ́ nɨwiéra nurɨ ámá Gorɨxomɨ xɨxenɨ nɨxɨ́dɨrɨ́ná yarɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ erɨ́a nánɨ ámá niɨ́á yanɨro nánɨ iwamɨ́ó éwapɨ́narɨgɨ́ápa axɨ́pɨ́nɨŋɨ́ iwamɨ́ó éwapɨ́nɨ́ɨrɨxɨnɨ. \v 8 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ “Ámá Gorɨxomɨ xɨxenɨ nɨxɨ́dɨrɨ́ná yarɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ erɨ́a nánɨ iwamɨ́ó éwapɨ́nɨ́ɨrɨxɨnɨ.” rɨrarɨŋɨnɨ. Wará rɨrowá oneaiinɨrɨ nánɨ iwamɨ́ó nɨréwapɨ́nɨrɨŋɨ́pɨ, apimɨ dánɨ naŋɨ́ onɨmiápɨ neaiipaxɨ́rɨnɨ. E nerɨ aí Gorɨxomɨ xɨxenɨ xɨ́danɨ́wá nánɨ iwamɨ́ó nɨréwapɨ́nɨrɨŋɨ́pɨ, apimɨ dánɨ naŋɨ́ ayá wí neaiipaxɨ́rɨnɨ. Agwɨ ríná sɨnɨ xwɨ́á tɨ́yo nɨŋwearanénáranɨ, rɨ́wɨ́yo aŋɨ́namɨ nɨŋwearanénáranɨ, naŋɨ́ neaiipaxɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 9 Xwɨyɨ́á apɨ, ayɨ́ dɨŋɨ́ ŋwɨrárɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Ámá arɨ́á nɨwirɨ xɨ́dɨpaxɨ́pɨrɨnɨ. \v 10 Ayɨ́ rɨ́wɨ́yo aŋɨ́namɨ nɨŋwearanénáranɨ, sɨnɨ xwɨ́á tɨ́yo nɨŋwearanénáranɨ, Gorɨxomɨ xɨxenɨ xɨ́danɨ́wá nánɨ iwamɨ́ó nɨréwapɨ́nɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ naŋɨ́ neaiíwɨnɨgɨnɨrɨ agwɨ ríná rɨ́wɨ́ nɨrɨ́kwínɨmáná anɨŋɨ́ minɨ́ yarɨŋwárɨnɨ. Nene Ŋwɨ́á dɨŋɨ́ nonɨ́ imónɨŋo —O ámá nɨyonɨ yeáyɨ́ uyimɨxemeámɨ́ánɨrɨ eŋorɨnɨ. Xɨ́omɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋwaéne aŋɨpaxɨ́ yeáyɨ́ neayimɨxemeaarɨŋorɨnɨ. “O nene e neaiinɨ́árɨnɨ.” nɨyaiwirane dɨŋɨ́ nikwɨ́morane nánɨ anɨŋɨ́ minɨ́ yarɨŋwárɨnɨ. \v 11 Xwɨyɨ́á apɨ nɨpɨnɨ sekaxɨ́ urɨrɨ uréwapɨyirɨ éɨrɨxɨnɨ. \s1 “Dɨxɨ́ nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ sɨŋwepɨgɨ́ wíɨrɨxɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 12 Joxɨ sɨnɨ ámá rɨ́á mɨrɨŋoxɨ aí xe peayɨ́ onanɨ́poyɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ mɨwɨnɨpanɨ. Joxɨ wé íkwiaŋwɨ́yo rɨŋwɨrárɨpɨ́rɨ nánɨ Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́áyɨ́ epaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ nánɨ sɨŋwepɨgɨ́ wíɨrɨxɨnɨ. Jɨwanɨŋoxɨ nɨra nurɨŋɨ́pimɨ dánɨ sɨŋwepɨgɨ́ wirɨ nemerɨ́ná píránɨŋɨ́ nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ sɨŋwepɨgɨ́ wirɨ wínɨyo dɨŋɨ́ sɨpí nɨwirɨŋɨ́pimɨ dánɨ sɨŋwepɨgɨ́ wirɨ dɨŋɨ́ ŋwɨrárɨpaxɨ́pɨ nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ sɨŋwepɨgɨ́ wirɨ íkwɨráɨ́nánɨŋɨ́ nimónɨrɨ nerɨŋɨ́pimɨ dánɨ sɨŋwepɨgɨ́ wirɨ éɨrɨxɨnɨ. \v 13 Nionɨ bɨmɨ́aé nánɨ wenɨŋɨ́ nerɨ nɨŋwearɨ́ná Gorɨxomɨ yayɨ́ umeanɨro nánɨ awí eánarɨgɨ́e dánɨ xwɨyɨ́á Gorɨxoyápɨ ɨ́á nuroimáná apimɨ dánɨ uréwapɨyirɨ eŋɨ́ rɨrémɨxɨ́ wirɨ éɨrɨxɨnɨ. \v 14 Xámɨ Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyo wipeŋweagɨ́áwa joxɨ erɨ́ápɨ nánɨ Gorɨxoyá dɨŋɨ́yo dánɨ wɨ́á rókiamoro wé seáyɨ e sikwiárɨro éáná Gorɨxo xegɨ́ kwíyɨ́pimɨ dánɨ e epaxɨ́ oimónɨrɨ dɨŋɨ́ sɨxɨ́ símoŋɨ́pɨ dɨŋɨ́ yaíkiá mɨmopanɨ. \v 15 Xwɨyɨ́á “Joxɨ e éɨrɨxɨnɨ. E éɨrɨxɨnɨ.” rɨrarɨŋápɨ nɨpɨnɨ xɨxenɨ wé oroárɨmɨnɨrɨ éɨrɨxɨnɨ. Ámá gɨyɨ́ gɨyɨ́ sɨŋwɨ́ nɨranɨróná joxɨ xwɨyɨ́á nionɨ “E éɨrɨxɨnɨ.” rɨrarɨŋápɨ nerɨ wé nɨróa warɨŋagɨ ranɨpɨ́rɨ́a nánɨ e éɨrɨxɨnɨ. \v 16 Jɨwanɨŋoxɨ yarɨŋɨ́pɨ nánɨ sɨŋwɨ́ ainenaxɨ́dɨrɨ uréwapɨyarɨŋɨ́pɨ nánɨ enɨ sɨŋwɨ́ ainenaxɨ́dɨrɨ éɨrɨxɨnɨ. Kikiɨ́á bɨ mɨŋweá arɨ́kí e yayíɨrɨxɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨrɨnɨ. Joxɨ e nerɨ́ná jɨwanɨŋoxɨ erɨ́kiemeánɨrɨ dɨxɨ́ maŋɨ́ arɨ́á siarɨgɨ́áyo erɨ́kiemearɨ erɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \c 5 \s1 “Ámáyo píránɨŋɨ́ owimɨxɨmɨnɨrɨ nurɨrɨ́ná dɨxɨ́yo urarɨŋɨ́pa urɨ́ɨrɨxɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Ámɨnápia wímɨ píránɨŋɨ́ owimɨxɨmɨnɨrɨ nerɨ́ná xwamiánɨ́ tɨ́nɨ murɨpanɨ. Dɨxɨ́ ápowamɨ nɨpenɨ́ urarɨŋɨ́pa urɨ́ɨrɨxɨnɨ. Íwɨ́ sɨkɨŋowamɨ píránɨŋɨ́ owimɨxɨmɨnɨrɨ nerɨ́ná dɨxɨ́ rɨgwáowamɨ urarɨŋɨ́pa nɨpenɨ́ urɨ́ɨrɨxɨnɨ. \v 2 Apiaŋɨ́piamɨ nurɨrɨ́ná dɨxɨ́ rinókíwamɨ urarɨŋɨ́pa urɨ́ɨrɨxɨnɨ. Apɨyáíwamɨ nurɨrɨ́ná íkwɨráɨ́ wɨnánɨŋɨ́ nimónɨrɨ rɨnapíwamɨ urarɨŋɨ́pa urɨ́ɨrɨxɨnɨ. \s1 Apɨxɨ́ aníwa nánɨ urɨŋɨ́pɨ nánɨrɨnɨ. \p \v 3 Apɨxɨ́ anɨ́ wí úmayí imónɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ́ná wéyo uméɨrɨxɨnɨ. \v 4 E rɨrarɨŋagɨ aí apɨxɨ́ anɨ́ gí gí niaíwɨ́ tɨ́ŋí imónɨrɨranɨ, ɨ́wiárɨ́awéyɨ́ tɨ́ŋí imónɨrɨranɨ, eŋánáyɨ́, ayɨ́ epɨ́rɨ́á seáyɨ e imónɨŋɨ́pɨ rɨpɨrɨnɨ. Wigɨ́ imónɨgɨ́áyo wéyo umepɨ́rɨ́a nánɨ éwapɨ́nɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Wigɨ́ xanɨyaú umegɨ́ípa wiwanɨŋɨ́yɨ́ enɨ rɨxa xwé niwiarorɨ́ná axɨ́pɨ umepɨ́rɨ́a nánɨ éwapɨ́nɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. E nerónáyɨ́, Gorɨxo yayɨ́ winarɨŋɨ́pɨ yarɨŋagɨ́a nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 5 Apɨxɨ́ anɨ́ aga úmayɨ́ imónɨŋɨ́ gí gí Gorɨxo arɨrá oninɨrɨ dɨŋɨ́ wikwɨ́moarɨŋɨ́rɨnɨ. E nerɨ́ná árɨ́wɨyimɨranɨ, ikwáwɨyiranɨ, omɨ rɨxɨŋɨ́ urɨrɨ yarɨŋɨ́ wirɨ yarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 6 E nerɨ aí apɨxɨ́ anɨ́ gí gí “Pí enɨŋoɨ?” nɨyaiwirɨ mɨŋɨ́ winarɨŋɨ́pɨnɨ “Oemɨnɨ.” nɨwimónɨrɨ́náyɨ́, sɨnɨ sɨŋɨ́ nimónɨrɨ nɨŋwearɨ aí aga peŋínɨŋɨ́ imónɨnɨ. \v 7 Apɨxɨ́ aníwayá niaíwɨ́yɨ́ tɨ́nɨ ɨ́wiárɨ́awéyɨ́ tɨ́nɨ píránɨŋɨ́ numero xwɨyɨ́á murɨpaxɨ́ imónɨ́ɨ́rɨxɨnɨrɨ nionɨ rɨrarɨŋápɨ sekaxɨ́ nura úɨrɨxɨnɨ. \v 8 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ “Nionɨ rɨrarɨŋápɨ sekaxɨ́ nura úɨrɨxɨnɨ.” rɨrarɨŋɨnɨ. Ámá go go xegɨ́ imónɨŋɨ́yo mumepa nerɨ́ná Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋɨ́pɨ rɨ́wɨ́ rɨrɨwámɨnɨ nɨmamorɨ sɨpí ámá dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́roarɨgɨ́áyɨ́ yarɨgɨ́ápimɨ nɨmúrorɨ aga sɨpí imónɨŋɨ́pɨ yarɨnɨ. E nerɨ aí go go xanɨpiaúmɨ mumepa nerɨ́ná ayɨ́ aga aŋɨpaxɨ́ sɨpí imónɨŋɨ́pɨ yarɨnɨ. \p \v 9 Apɨxɨ́ anɨ́ wí sɨnɨ xwiogwɨ́ 60 mɨmúropa eŋáná íkwɨ́ Jisasoya sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́né apɨxɨ́ aníwamɨ arɨrá wianɨ́wanɨro nánɨ wigɨ́ yoɨ́ ŋwɨrárarɨgɨ́ánamɨ mɨŋwɨrárɨpa éɨrɨxɨnɨ. E nerɨ aí í oxɨ́ ná womɨnɨ píránɨŋɨ́ meánagí eŋagɨ wɨnɨrɨ \v 10 “Saŋɨ́ píránɨŋɨ́ nearáparɨŋírɨnɨ.” rarɨŋagɨ́a arɨ́á wirɨ “Xegɨ́ niaíwɨ́ píránɨŋɨ́ meagírɨnɨ.” rarɨŋagɨ́a arɨ́á wirɨ ámá aŋɨ́ mɨdáŋɨ́yo aiwá míraŋɨ́ yagí imónɨŋagɨ wɨnɨrɨ ámá Gorɨxoyáyo arɨrá nɨwirɨ́ná sɨyikwɨ́pɨ́nɨŋɨ́ nimónɨmáná arɨrá wiagí imónɨŋagɨ wɨnɨrɨ ámá wí dɨŋɨ́ rɨ́á uxearɨŋagɨ nɨwɨnɨrɨ́ná seáyɨ́ wiagí imónɨŋagɨ wɨnɨrɨ pí pí naŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ “Oemɨnɨ.” nɨyaiwirɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roagí imónɨŋagɨ wɨnɨrɨ nerɨ́náyɨ́, íyá yoɨ́ ananɨ íkwɨ́namɨ ŋwɨrárɨ́ɨrɨxɨnɨ. \v 11 E nerɨ aí apɨxɨ́ anɨ́ sɨnɨ apiaŋɨ́pia mimónɨpa egɨ́íwayá yoɨ́ mɨŋwɨrárɨpa éɨrɨxɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Apɨxɨ́ anɨ́ sɨnɨ apiaŋɨ́pia mimónɨgɨ́íwa “Ámɨ oxɨ́ wo tɨ́nɨ oinaiyɨ.” wimónáná sɨnɨ Kiraiso nánɨ dɨŋɨ́ mamónɨŋɨ́ nero “Ámɨ womɨ omeánɨmɨnɨ.” wimónarɨŋɨ́ eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 12 Íwa e nerónáyɨ́, oyá sɨ́mɨmaŋɨ́yo dánɨ́nɨŋɨ́ re rárɨgɨ́ápɨ, “Ámɨ oxɨ́ mɨmeánɨ́ sa Kiraiso tɨ́nɨ nikárɨnɨrɨ́ná apánɨrɨnɨ.” rárɨgɨ́ápɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ mamoarɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ xwɨyɨ́á meárɨnɨgɨ́íwa imónarɨgɨ́árɨnɨ. \v 13 Rɨpɨ enɨ yarɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Omɨŋɨ́ bɨ mé kikiɨ́á néra wanɨro nánɨ néwapɨ́ga nuro aí nepa kikiɨ́á bɨ yarɨgɨ́ámanɨ. Aŋɨ́ iwá iwámɨ nemeróná xwɨyɨ́á mɨmayɨ́ó roro wiárɨ́ nɨrémoro xwɨyɨ́á répɨroro neróná xwɨyɨ́á píránɨŋɨ́ nɨrɨpaxɨ́ mimónɨŋɨ́pɨ rarɨgɨ́árɨnɨ. \v 14 Ayɨnánɨ “Apɨxɨ́ anɨ́ sɨnɨ apiaŋɨ́pia mimónɨgɨ́íwa re éɨ́rɨxɨnɨ.” nimónarɨnɨ. “Ámɨ oxɨ́ nɨmeánɨro niaíwɨ́ nɨxɨrɨro uméɨ́rɨxɨnɨ.” nimónarɨnɨ. Íwa e neróná ámá Jisasomɨ dɨŋɨ́ mɨwɨkwɨ́ró nene nánɨ wikɨ́ neaónɨŋɨ́yɨ́ wo íwa apɨnɨ yarɨŋagɨ́a nɨwɨnɨrɨ́ná “Íwa sɨpí yarɨŋoɨ.” nearɨpaxɨ́ wí imónɨnɨ́ámanɨ. \v 15 E nerɨ aí apɨxɨ́ anɨ́ wíwa Setenomɨ xɨ́dɨpɨ́rɨ nánɨ rɨxa Jisasomɨ pɨ́nɨ nɨwiárɨmɨ wigɨ́mɨ warɨgɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \v 16 Apɨxɨ́ Kiraisomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgɨ́á gɨyɨ́ gɨyɨ́ wigɨ́ apɨxɨ́ anɨ́ eŋánáyɨ́, Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyo anɨŋɨ́ wikárɨpɨ́rɨxɨnɨrɨ wiwanɨŋɨ́yɨ́ íwamɨ píránɨŋɨ́ numero arɨrá wíɨ́rɨxɨnɨ. Ayɨ́ Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyɨ́ apɨxɨ́ anɨ́ úmayɨ́ imónɨgɨ́íwamɨ arɨrá wipɨ́rɨ́a nánɨ rarɨŋɨnɨ. \s1 Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyo wipeŋweagɨ́áwa nánɨrɨnɨ. \p \v 17 Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyo wipeŋweagɨ́á numeŋwearɨ́ná naŋɨ́ nero píránɨŋɨ́ yarɨgɨ́áwa yayɨ́ owinɨnɨrɨ aiwáranɨ, nɨgwɨ́ranɨ, mɨnɨ wiarɨgɨ́ápɨ “Biaú mɨnɨ wipaxowarɨ́anɨ?” nɨyaiwiro wé íkwiaŋwɨ́yo uŋwɨrárɨ́ɨ́rɨxɨnɨ. Wipeŋweagɨ́á xwɨyɨ́á Gorɨxoyápimɨ dánɨ eŋɨ́ rɨrémɨxɨ́ wiro uréwapɨyiro yanɨro nánɨ anɨŋɨ́ minɨ́ yarɨgɨ́áwa nánɨ ayɨ́ aŋɨpaxɨ́rɨnɨ. \v 18 Bɨkwɨ́yo dánɨ xwɨyɨ́á rɨpiaú nɨrɨnɨrɨ eánɨŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ, “Burɨmákaú witɨ́pɨ exwexwɨmɨ́ oenɨrɨ xwɨrɨŋwɨ́ xapɨxapɨ́ nosaxa pwarɨ́ná bɨ mɨnɨpa oenɨrɨ maŋɨ́ gwɨ́ mɨkɨrɨ́wipanɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨrɨ “Nɨgwɨ́ omɨŋɨ́ yarɨgɨ́áyɨ́ wigɨ́ omɨŋɨ́ egɨ́ápɨ nánɨ nɨgwɨ́ meapaxɨ́rɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨ eánɨrɨ eŋagɨ nánɨ wipeŋweagɨ́áyɨ́ re yaiwíɨ́rɨxɨnɨrɨ rarɨŋɨnɨ, “Neaipeŋweagɨ́áwamɨ yayɨ́ owinɨnɨrɨ mɨnɨ wiarɨŋwápɨ biaú mɨnɨ wipaxowarɨ́anɨ?” yaiwíɨ́rɨxɨnɨrɨ rarɨŋɨnɨ. \p \v 19 Ámá ná wonɨ nɨwiápɨ́nɨmearɨ Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyo wipeŋweaŋɨ́ womɨ xwɨyɨ́á nuxekwɨ́morɨ “Sɨpí yarɨnɨ.” rɨránáyɨ́, arɨ́á mɨwipanɨ. E nerɨ aí sɨŋwɨ́ wɨnaróɨ́áyɨ́ waúranɨ, waú woranɨ, eŋánáyɨ́, ayɨ́ ananɨ arɨ́á wíɨrɨxɨnɨ. \v 20 Wipeŋweagɨ́á arɨ́kí ɨ́wɨ́ yarɨgɨ́áyo Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́á nɨyɨ́yá sɨŋwɨ́ anɨgɨ́e dánɨ mɨxɨ́ urɨ́ɨrɨxɨnɨ. Wa enɨ wáyɨ́ nero axɨ́pɨ mepa epɨ́rɨ́a nánɨ “Nɨyɨ́yá sɨŋwɨ́ anɨgɨ́e dánɨ urɨ́ɨrɨxɨnɨ.” rɨrarɨŋɨnɨ. \v 21 E nerɨ aí nionɨ Gorɨxoyá sɨŋwɨ́ tɨ́ŋɨ́ e dánɨ tɨ́nɨ Kiraisɨ Jisasoyá sɨŋwɨ́ tɨ́ŋɨ́ e dánɨ tɨ́nɨ aŋɨ́najɨ́ xɨ́o ɨ́á yɨyamɨxɨmɨ́ eŋɨ́yɨ́yá sɨŋwɨ́ tɨ́ŋɨ́ e dánɨ tɨ́nɨ xwɨyɨ́á joxɨ mɨrɨmúropaxɨ́ imónɨŋɨ́ rɨpɨ orɨrɨmɨnɨ. Joxɨ nionɨ wipeŋweagɨ́áwa nánɨ rɨrarɨŋápɨ nerɨ́ná wí nánɨ “Ámá nionɨyáyɨ́rɨ́anɨ?” nɨyaiwirɨ nɨyiŋwɨ́rónɨrɨ mepa éɨrɨxɨnɨ. Wí dɨxɨ́yonɨ sɨ́mɨ́ sɨ́mɨ́ e nɨmerɨ mepa éɨrɨxɨnɨ. Xɨxenɨ wigɨ́ yarɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ wiíɨrɨxɨnɨ. \v 22 Joxɨ ámá wo ayá tɨ́nɨ nɨmearɨ Jisasoyá sɨyikɨ́ imónɨgɨ́áyo wipeŋweaŋɨ́ wo imónɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ nɨwimɨxɨrɨ wé seáyɨ e mɨwikwiárɨpanɨ. Apaxɨ́ mé wipeŋweaŋɨ́ wo oimónɨrɨ wimɨxáná ɨ́wɨ́ ayɨ́ yarɨgɨ́ápɨ rɨxɨ́meanɨgɨnɨrɨ rarɨŋɨnɨ. Joxɨ ɨ́wɨ́ bɨ mé íkwɨráɨ́naxɨ́nɨŋɨ́ imónɨ́wɨnɨgɨnɨrɨ rarɨŋɨnɨ. \v 23 Timotioxɨ, íníná aga sɨmɨxɨ́ agwɨ́yo siayarɨŋɨ́pɨ naŋɨ́ sinɨ nánɨ aga iniɨgɨ́nɨ mɨnɨpa nerɨ marɨsɨnɨ́á nánɨ wayɨ́á iniɨgɨ́ wainɨ́ bɨ tɨ́nɨ nɨ́ɨrɨxɨnɨ. \v 24 Sɨpí ámá wa éɨ́ápɨ sɨŋánɨŋe dánɨ éɨ́á eŋagɨ nánɨ sɨnɨ pɨ́á minɨŋáná aí rɨxa sɨŋánɨ imónarɨŋɨ́rɨnɨ. E nimónɨrɨ aí sɨpí wa éɨ́ápɨ ínɨmɨ dánɨ éɨ́á eŋagɨ nánɨ pɨ́á néɨ́asáná eŋáná sɨŋánɨ imónarɨŋɨ́rɨnɨ. \v 25 Axɨ́pɨ énɨŋɨ́ naŋɨ́ wa éɨ́ápɨ sɨŋánɨŋe dánɨ éɨ́á eŋagɨ nánɨ sɨŋánɨ imónarɨŋɨ́rɨnɨ. E nimónɨrɨ aí naŋɨ́ wa yumɨ́í éɨ́ápɨ anɨŋɨ́ yumɨ́í imónárɨpaxɨ́manɨ. \c 6 \s1 Ámá xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 1 Ámá xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨro omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyɨ́ wigɨ́ bosowa nánɨ “Awamɨ wéyo umerane xɨxenɨ arɨ́á yɨ́mɨgɨ́ wirane epaxowarɨ́anɨ?” nɨyaiwiro apɨ e wiíɨ́rɨxɨnɨ. Awa Gorɨxo nánɨ sɨpí mɨrɨpa ero none ámáyo uréwapɨyarɨŋwápɨ nánɨ sɨpí mɨrɨpa ero oépoyɨnɨrɨ rɨrarɨŋɨnɨ. \v 2 Go go xegɨ́ boso Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋɨ́ wo eŋánáyɨ́, dɨŋɨ́ re nɨwiaiwirɨ paimɨmɨ́ mɨwipa éwɨnɨgɨnɨ, “Xɨ́o enɨ gɨ́ Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨgwɨ́í wo eŋagɨ nánɨ sa gɨ́ nɨrɨxɨ́meánɨŋɨ́ imónɨŋɨ́ worɨ́anɨ?” E nɨwiaiwirɨ paimɨmɨ́ mɨwipa nerɨ rɨpɨnɨ yaiwíwɨnɨgɨnɨ, “Gɨ́ bosɨ́ omɨŋɨ́ wiiarɨŋáo Jisasomɨ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roarɨŋɨ́ wo imónɨrɨ Gorɨxo dɨŋɨ́ sɨxɨ́ uyarɨŋɨ́ wo imónɨrɨ eŋo eŋagɨ nánɨ arɨ́á yɨ́mɨgɨ́ nɨwirɨ omɨŋɨ́ owiimɨnɨ.” yaiwíwɨnɨgɨnɨ. Xɨnáíwánɨŋɨ́ nimónɨrɨ omɨŋɨ́ wiiarɨgɨ́áyɨ́ nánɨ rɨrarɨŋápimɨ dánɨ sɨyikɨ́ Jisasoyá imónɨgɨ́á joxɨ tɨ́ŋɨ́ e ŋweagɨ́áyo uréwapɨyirɨ eŋɨ́ rɨrémɨxɨ́ wirɨ éɨrɨxɨnɨ. \s1 Mimónɨ́ uréwapɨyarɨgɨ́áyɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 3 Ámá go go xwɨyɨ́á nionɨ rɨrarɨŋápɨ marɨ́áɨ, xegɨ́ bɨ imónɨŋɨ́pɨ —Apɨ xwɨyɨ́á píránɨŋɨ́ réwapɨ́nɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mimónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Xwɨyɨ́á negɨ́ Ámɨná Jisasɨ Kiraiso rɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mimónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. “Gorɨxomɨ píránɨŋɨ́ nɨxɨ́dɨrɨ́ná epaxɨ́, ayɨ́ apɨrɨnɨ.” rɨnɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ mimónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Xwɨyɨ́á xegɨ́ bɨ imónɨŋɨ́ apɨ ɨ́á xɨrarɨŋɨ́ go go \v 4 wárí nimónɨrɨ aí aga nɨjɨ́á naŋɨ́ bɨ mimónɨŋorɨnɨ. O xwɨyɨ́á rɨrowiámɨ́ inarɨgɨ́ápɨ nánɨ wí tɨ́nɨ orɨnaneyɨnɨrɨ sɨ́mɨ́ xeadɨ́pénarɨŋɨ́rɨnɨ. Xwɨyɨ́á xɨmɨxɨmɨ́ ninɨro rarɨgɨ́ápɨ nánɨ enɨ wí tɨ́nɨ orɨnaneyɨnɨrɨ sɨ́mɨ́ xeadɨ́pénarɨŋɨ́rɨnɨ. E yarɨŋɨ́pimɨ dánɨ ámá sɨpí dɨŋɨ́ yaiwinɨro xwɨyɨ́á mɨxɨmɨxeawiámɨ́ inɨro ikayɨ́wɨ́ rɨnɨro anɨdɨŋɨ́ yaiwinɨro \v 5 xɨxewiámɨ́ rɨnɨro yarɨgɨ́árɨnɨ. Ámá e yarɨgɨ́áyɨ́ dɨŋɨ́ xeyánɨŋɨ́ imónɨro xwɨyɨ́á Jisaso nánɨ nepaxɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ bɨ sɨnɨ mɨxénɨŋɨ́ imónɨro egɨ́áyɨ́rɨnɨ. Xeŋwɨ́nɨ re yaiwiarɨgɨ́árɨnɨ, “Gorɨxomɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ amɨpí xwé meapɨ́rɨ́a nánɨrɨnɨ.” yaiwiarɨgɨ́árɨnɨ. \s1 “Ɨ́á xɨrɨŋápɨ apánɨrɨnɨ.” yaiwiarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ e mɨyaiwiarɨgɨ́áyɨ́ tɨ́nɨ nánɨ urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 6 Ayɨ́ e yaiwiarɨŋagɨ́a aí ámá “Amɨpí nionɨ ɨ́á xɨrɨŋápɨ, ayɨ́ apánɨrɨnɨ.” yaiwiarɨgɨ́áyɨ́ Gorɨxomɨ nɨxɨ́dɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ amɨpí Gorɨxo “E wiíɨmɨgɨnɨ.” yaiwiárɨŋɨ́pɨ wí mɨmúrónɨgɨ́áyɨ́rɨnɨ. \v 7 Inókíwa neaxɨrɨgɨ́e dánɨ amɨpí wí tɨ́ŋɨ́ imónɨŋwaéne ɨ́á neaxɨrɨgɨ́áranɨ? Péwaé dánɨ enɨ amɨpí wí nɨmeámɨ wanɨ́wáranɨ? Oweoɨ. \v 8 Ayɨnánɨ sa aiwá nanɨ nánɨranɨ, aikɨ́ yínanɨ nánɨranɨ, apánɨ eŋánáyɨ́, dɨŋɨ́ re oyaiwianeyɨ, “Nene ɨ́á xɨrɨŋwápɨ ayɨ́ apánɨrɨnɨ.” oyaiwianeyɨ. \v 9 E nerɨ aí ámá amɨpí wí mɨnɨmúropa oenɨrɨ yarɨgɨ́áyɨ́ re yarɨgɨ́árɨnɨ. Amɨpí wí nánɨnɨ ayá sɨ́wɨ́ nurorɨ́ná mɨŋɨ́ sɨxɨ́ nínɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ wiwanɨŋɨ́yɨ́ mɨ́réyónɨŋɨ́ pɨkínarɨgɨ́árɨnɨ. Ayɨ́ majɨ́á nikárɨnɨro amɨpí rɨ́wéná xeanɨŋɨ́ wímeapaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ nánɨ íkɨ́nɨŋɨ́ sɨpí wiarɨŋɨ́rɨnɨ. Maiwí e néra núɨ́asáná rɨ́wéná sɨwá nerɨ piéropɨ́rɨ́árɨnɨ. \v 10 Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Ámá nɨgwɨ́ nánɨnɨ dɨŋɨ́ sɨpí nɨwirɨ́ná ayɨ́ ɨ́wɨ́ xɨxegɨ́nɨ oépoyɨnɨrɨ wipemearɨŋɨ́rɨnɨ. Ámá wí nɨgwɨ́ nánɨnɨ íkɨ́nɨŋɨ́ sɨpí nɨwirɨŋɨ́pimɨ dánɨ xwɨyɨ́á nene dɨŋɨ́ ɨkwɨ́roarɨŋwápɨ rɨxa pɨ́nɨ nɨwiárɨmɨ majɨmajɨ́á néra xeŋwɨ́mɨ nuro rɨ́nɨŋɨ́ meárɨnarɨŋagɨ́a nánɨ rarɨŋɨnɨ. \s1 “Píránɨŋɨ́ nerɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́pɨ xaíwɨ́ ɨ́á maxɨrɨ́ɨrɨxɨnɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 11 “Gorɨxo ‘Timotio e éwɨnɨgɨnɨ.’ wimónarɨŋɨ́pɨ tɨ́nɨ xɨxenɨ oemɨnɨ.” yaiwiarɨŋoxɨ, sɨpí apimɨ píránɨŋɨ́ éɨ́ menɨ́ɨrɨxɨnɨ. E nerɨ́ná “Wé rónɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨnɨ oemɨnɨ.” yaiwirɨ “Gorɨxomɨ píránɨŋɨ́ nɨxɨ́dɨrɨ́ná epaxɨ́pɨnɨ oemɨnɨ.” yaiwirɨ “Omɨ anɨŋɨ́ dɨŋɨ́ owɨkwɨ́rómɨnɨ.” yaiwirɨ “Ámáyo dɨŋɨ́ sɨpí owimɨnɨ.” yaiwirɨ “Pí pí nímeáɨ́pɨ xwámámɨ́ oemɨnɨ.” yaiwirɨ “Ámáyo nɨpɨyinɨ́ owimɨnɨ.” yaiwirɨ éɨrɨxɨnɨ. \v 12 Joxɨ Jisasomɨ dɨŋɨ́ nɨwɨkwɨ́rorɨ́ná ámá “Xɨ́o xopɨrárɨ́ ninɨrɨ́enɨŋoɨ?” nɨyaiwinɨri eŋɨ́ neánɨrɨ eŋɨ́ menarɨgɨ́ípa axɨ́pɨ éɨrɨxɨnɨ. E nerɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ joxɨ e oimónɨrɨ wéyo ɨ́á rumɨrɨŋɨ́pɨ xaíwɨ́ ɨ́á maxɨrɨ́ɨrɨxɨnɨ. Joxɨ naŋɨ́ imónɨŋɨ́ dɨŋɨ́ wɨkwɨ́roŋɨ́pɨ rɨxa ámá obaxɨ́ arɨ́á egɨ́e dánɨ waropárɨ́ wiŋɨ́ eŋagɨ nánɨ rɨrarɨŋɨnɨ. \v 13 Gorɨxo —O pí pí dɨŋɨ́ tɨ́ŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ nánɨ mɨ́kɨ́ ikiŋorɨnɨ. O tɨ́nɨ Kiraisɨ Jisaso —O mɨxɨ́ ináyɨ́ Podiasɨ Pairato xwɨrɨxɨ́ umearɨ́ná xɨ́o nánɨ waropárɨ́ xɨxenɨ inɨŋorɨnɨ. O tɨ́nɨ awaú arɨ́á egɨ́íe dánɨ xwɨyɨ́á joxɨ mɨmúropaxɨ́ imónɨŋɨ́ rɨpɨ orɨrɨmɨnɨ. \v 14 Joxɨ sekaxɨ́ Ámɨná Jisasɨ Kiraiso nɨnearɨmɨ peyiŋɨ́pɨ xɨxenɨ éɨrɨxɨnɨ. E nerɨ Jisaso sɨŋánɨ piaumɨmɨ́ inɨ́e nánɨ joxɨ rɨdunɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ mepa néra urɨ ámá xwɨyɨ́á “O sɨpí yarɨnɨ.” rɨmearɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨ mepa néra urɨ éɨrɨxɨnɨ. \v 15 Gorɨxo moárɨŋíná nimónɨrɨ́ná o sɨŋánɨ piaumɨmɨ́ inɨnɨ́árɨnɨ. Ayɨ́ rɨpɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. Gorɨxo yayɨ́ xɨ́o winarɨŋɨ́pɨ nánɨ xewanɨŋo mɨ́kɨ́ ikiŋorɨnɨ. Ná wonɨ onɨnɨ seáyɨ e imónɨŋorɨnɨ. Mɨxɨ́ ináyɨ́ nɨmɨnɨ ŋweagɨ́áyo seáyɨ e wimónɨŋorɨnɨ. Ámɨná nɨyonɨ enɨ seáyɨ e wimónɨŋorɨnɨ. \v 16 Anɨŋɨ́ nonɨ́ ŋweaŋo, ayɨ́ ná wonɨ onɨrɨnɨ. Wɨ́á o ómɨxarɨŋɨ́pɨ ináyɨ́nɨŋɨ́ pɨroarɨŋagɨ nánɨ ámá aŋwɨ e pupaxomanɨ. Ámá wí sɨŋwɨ́ wɨnɨgɨ́omanɨ. Wí enɨ sɨŋwɨ́ wɨnɨpaxɨ́ imónɨŋomanɨ. Omɨ ámá nɨnenenɨ seáyɨ e uméwanɨgɨnɨ. O anɨŋɨ́ íníná neameŋweáwɨnɨgɨnɨ. “E imónɨ́wɨnɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ. \s1 Ámá amɨpí wí mɨmúrónɨgɨ́áyɨ́ epaxɨ́pɨ nánɨrɨnɨ. \p \v 17 Ámá agwɨ ríná amɨpí wí mɨmúrónɨgɨ́áyo re urɨ́ɨrɨxɨnɨ, “Wárɨxayɨ́né mimónɨpa ero amɨpí seyɨ́né mɨseamúroarɨŋɨ́pɨ nánɨ ‘Anɨŋɨ́ ɨ́á xɨranɨ́wárɨnɨ. Wí anɨpá imónɨnɨ́á menɨnɨ.’ mɨyaiwipaxɨ́ eŋagɨ nánɨ apimɨ dɨŋɨ́ mɨŋwɨrárɨpa ero éɨ́rɨxɨnɨ. E mepa nero Gorɨxo —O yayɨ́ oneainɨnɨrɨ́pɨ nɨneaiapɨrɨ́ná xwapɨ́ ayá wí neaiaparɨŋorɨnɨ. Omɨnɨ dɨŋɨ́ uŋwɨrárɨ́poyɨ.” urɨ́ɨrɨxɨnɨ. \v 18 Rɨpɨ enɨ urɨ́ɨrɨxɨnɨ, “Ámáyo naŋɨ́nɨ wiiro saŋɨ́ nurápɨróná onɨmiápɨ murápɨ́ ayá wí urápɨro yaŋɨ́ ewaniɨ́ imónɨro amɨpí bɨ wáwuŋɨ́ oimoaneyɨnɨro tɨro éɨ́rɨxɨnɨ. \v 19 Seyɨ́né e nerónáyɨ́, nepa amɨpí ayá tɨ́ŋɨ́ imónɨrɨ nɨpémáná rɨ́wɨ́yo seaímeanɨ́a imónɨrɨ eŋɨ́pɨ awí eámeámɨ́ yárarɨŋoɨ. Apɨ dɨŋɨ́ ŋwɨrárɨpaxɨ́ imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ. Apɨ dɨŋɨ́ nɨyɨmɨŋɨ́ imónɨŋɨ́pɨ maxɨrɨpɨ́rɨ́a nánɨ sɨ́ŋánɨŋɨ́ eánárɨgɨ́ápɨrɨnɨ.” E urɨ́ɨrɨxɨnɨ. \s1 “Nionɨ nɨra weapɨ́ápɨ sɨ́mɨmaŋɨ́mɨnɨ tɨneɨ.” urɨŋɨ́ nánɨrɨnɨ. \p \v 20 Timotioxɨ, nionɨ e éɨrɨxɨnɨrɨ dɨŋɨ́ rɨŋwɨrárɨŋápɨ rɨ́wɨ́mɨnɨ mɨtɨpanɨ. Sɨ́mɨmaŋɨ́mɨnɨ tɨneɨ. Ámá Gorɨxomɨ mɨxɨ́darɨgɨ́áyɨ́ xwɨyɨ́á íkɨ́á ɨwɨ́yo dánɨ rarɨgɨ́ápɨ tɨ́nɨ xwɨyɨ́á ikweakwɨ́mɨ́ rɨnarɨŋɨ́pɨ —“Apɨ xɨxenɨ nɨjɨ́á imónɨŋɨ́pɨrɨnɨ.” nɨrɨro aí yapɨ́ rarɨgɨ́ápɨrɨnɨ. Apɨ tɨ́nɨ gɨ́ tɨ́ŋɨ́ e dánɨ xe orɨ́poyɨnɨrɨ sɨŋwɨ́ mɨwɨnɨpa éɨrɨxɨnɨ. \v 21 Ayɨ́ ámá wí “Xwɨyɨ́á apimɨ dánɨ nɨjɨ́á imónɨŋwaénerɨnɨ.” nɨrɨnɨrɨŋɨ́pimɨ dánɨ rɨxa majɨmajɨ́á néra xeŋwɨ́mɨ ugɨ́á eŋagɨ nánɨ rarɨŋɨnɨ. \p “Gorɨxo wá rɨwianɨ́wɨnɨgɨnɨ.” nimónarɨnɨ.