\id 1TI - Miniafia N.T.; Stanley Oyabua and Josiah; David and Fran Wakefield; 29-Jul-2010 (web edition -2012 bd) \h 1 Timothy \toc1 1 Timothy \toc2 1 Timothy \toc3 1Tim \mt1 1 Timothy \imt1 Roube’aten Ana Tur \ip Timothy i Kirisiyan orot boubun ana tafaram Asia Minor wanawanan hinah Jew babin naatu tamah i Greek orot. Paul ana baitur naatu ana baibaisayan orot ana bowabow wanawananamaim hairi hima hireremor. Paul ana fef wantoro’ot i sawar buk etei tounu isah not kirum. \ip Ana fef wanawanan antoro’ot i ekaleisia wanawanan baifuwen ana bai’obaiyen isan ebimatanuw. Anayabin iti bai’obaiyen i Jew sabuw naatu Ufun Sabuw hai not higamuw ana’an hibai hin biyatane tafaram nowan imaim hiyai hio yawas bain isan i sawar wa’iwa’irih kwanaso’ob, bay gewasihiwat kwanaa naatu men kwanatatabin yawas boro kwanab. Iti fef wanawanan i ekaleisia mi’itube bain nunuw naatu kwafiren auman isan Paul eo kirum. Naatu bonawiyenayah naatu baibaisayah ekaleisia mi’itube bonawiyih isan auman i’obaiyih. Yomaninamaim Timothy ana binan eo mi’itube bowabow gewasin Keriso Jesu isan nabow naatu baitumatumayah hai kou’ay ta ta wanawanahimaim nabow nibaisih auman ana tur kirum iyafar. \iot Fef wanawanan tur iti na’atube hi’asgidigid \io1 Roube’aten ana tur (1.1-2) \io1 Ekaleisia wanawanan ana bowabow naatu ana bowayah hai tur (1.3–3.16) \io1 Timothy ana bowabow isan ana tur (4.1–6.21) \c 1 \p \v 1 Ayu Paul, Keriso Jesu ana tur abarayan, naatu God ata baiyawasenayan fair itu naatu iyunu atit Keriso wanawananamaim ata baitumatum itutut imaim nuhit fot tama’am i afafaram. \v 2 \x + \xo 1.2 \xt Act 16.1-3; Tit 1.4\x*O Timothy isa iti fef akikirum, ayu natu anababatun baitumatumayan. Isa ayoyoyoban baiwanbabanen, manaw kabeber, tufuw Tamat God naatu ata Regah Keriso Jesu’une isa nama. \s1 Baifufuwenayah Isah Abimatnuwi \p \v 3 Ayu o aihamiy au Masedonia anan ana veya, o au’uwi na’atube Ephesus imaim inama saise sabuw afa o iso’obaka ina’uwih baifuwen tur sabuw tibi’obaibiyih hinihamiyen, \v 4 \x + \xo 1.4 \xt 1Tim 4.7; Tit 1.14\x*binanakwar hai yabih en naatu hai a’agir hai gin teyowayow i hinihamiyen, anayabin nati turamaim gamin emamatar, naatu men yait ta ibais baitumatumamaim God ana bowabow ebowabowamih. \v 5 Iti roube’aten tur ana’an gagamin i yabow, imih sabuw ini’obaiyih yabow hinaso’ob gewas, dogoroh naniyan hinab kakafin gewasin hairi hinakusib gewas naatu baitumatum anababatun auman hinaso’ob gewas. \v 6 Sabuw afa sinaf iti gewasih i hihamiyen, naatu tur hai yabih en hibow imaim hio tebowabow. \v 7 Tekokok ofafar ana bai’obaiyenayah hinamatar, baise men hiso’ob abisa isan teo, naatu abisa isan hifair teo ana’an i men hiso’ob gewas. \p \v 8 \x + \xo 1.8 \xt Rom 7.12, 16\x*It taso’ob ofafar i gewasin ana efamaim tana sisinaf na’at. \v 9 Taso’ob auman ofafar i men sabuw gewasih isah, baise sabuw ofafar asto’obenayah, tafa’asar, bowabow kakafih sinafuyah, God men hisusu’ub, kakafiyinamaim ma’atih, baitafaror atih, hinah tamah asabunuwayah, sabuw asabunuwayah, \v 10 turahinah a’awah ufuh nayah, oro’orot taiyuwih naatu baibin taiyuwih baisesebar kwanekwaneyah, sabuw bain tobonayah, baifufuwenayah naatu kautabitabirayah isah. Naatu sawar afa kakafih hai sinafumaim iti bai’obaiyen gewasin anababatun ebi’ib. \v 11 Nati bai’obaiyen i Tur Gewasin God baigegewasinayan naatu marakaw ana God ayu itutumu bitu i wanawananamaim ema’am. \s1 God Ana Baiwanbabanen Paul Isan \p \v 12 \x + \xo 1.12 \xt Act 9.15; 1Cor 15.9-10; Gal 1.15-16\x*Ayu Keriso Jesu ata Regah ana merar ayiy, au bowabowamaim fair itu. Anayabin fufufunu ayu i bosunusunubayan, imih ana bowabow isan rubinu. \v 13 \x + \xo 1.13 \xt Act 8.3; 9.1-5\x*Basit ayu marasika i bai’ibayan, gamin baiyowayan, naatu yau so’aso’arin, baise ayu kabibiru, anayabin ayu men aso’ob abisa asisinaf, naatu au baitumatum en. \v 14 Ata Regah manaw kabeber ayu tafau yan isuwai re awan karatan, naatu baitumatum yabow hairi ata Regah Jesu Keriso wanawananamaim ayu itu. \p \v 15 \x + \xo 1.15 \xt Luk 19.10\x*Iti tur i tur anababatun kwanitumatum, Keriso Jesu i sabuw hai kakafihine baiyawasih isan tafaramamaim na, naatu sabuw wanawanahimaim ayu i kakafu anababatun. \v 16 Ana’an nati isan God ayu kabibiru, saise ayu kakafu anababatun wanawana’umaim Keriso Jesu ana yatenub tutufin etei sabuw iyab boro hinabitumatum ti’obaiyih hita’itin hitan ma’ama wanatowan hitab. \v 17 Naatu wanatowan ana aiwob, morob atin, wa’iwa’irin, God ta’imon, i akisinamo tanifai, naatu tanabora’ara’ah wanatowan, wanatowan! \it Amen\it*. \p \v 18 Timothy ayu natu, iti raube’aten tur abit i abisa marasika dinab o isa hio hairi ta’imon, saise iti tur ini’ufunun baiyow gewasin iniyow, \v 19 baitumatumamaim inabat anot narerekab gewas. Anayabin sabuw afa hai not men rererekab hai baitumatum hibai hin ar koun hiyen hikufufufur. \v 20 \x + \xo 1.20 \xt 1Cor 5.5; 2Tim 4.14-15\x*Wanawanahimaim i orot rou’ab Haimeneus naatu Alexander hairi, ayu Satan umanamaim aya saise hinaso’ob God isan men hinigigim. \c 2 \s1 Kwafiren Ana Raube’aten Tur \p \v 1 Isan imih antoro’ot au ototofaren tur i iti, ata fefeyan, ata yoyoban, ata yoyobanwainen, naatu ata merarayow sabuw tutufin etei isah kwanayoyoban, \v 2 aiwob sabuw isah, naatu sabuw iyab hi’ukwarin tema’am auman isah kwanayoyoban, saise it etei tufuw nuwarobamaim tanama God tanakakafiy tanabora’ara’ah. \v 3 Ef iti i gewasin naatu God ata baiyawasenayan i ebiyasisir, \v 4 i ekokok sabuw etei’imak yawas hinab naatu hinan tur anababatun hinaso’ob, \v 5 anayabin God i ta’imonamo, naatu orot foun bat sabuw bow na God bairi baitounuw isan i ta’imon, nati orot i Jesu Keriso akisin. \v 6 \x + \xo 2.6 \xt Rom 3.29-30; Gal 1.4\x*God ana sabuw baiyawasih isan ana veya yakitifuw inu’in na titit ana maramaim, Jesu Keriso taiyuwin ana yawas yare sabuw etei tubunih botaitih hitit. \v 7 \x + \xo 2.7 \xt Act 9.15; Gal 2.7-8; 2Tim 1.11\x*Ana’an nati isan ayu tur abarin naatu tur binan isan God rubinu atit Ufun Sabuw isah baitumatum ana tur naatu turobe abi’obaibiyih. Ayu men abifufuwen ayu i tur anababatun au’uwi. \v 8 Isan imih ayu akokok kwafiren ana efan tata’amaim oro’orot etei umah kakafiyin hinabora’ah hinayoyoban, men yaso’ar gamin auman. \p \v 9 \x + \xo 2.9 \xt 1Pet 3.3-5\x*Iban maiye ayu akokok baibin hai faifuw i hina’osen gewas, naatu aribuh men yumatan ta ta hina’am kwanikwaniy, sawar hai baiyah gagamih hinabow aribuhimaim hinaya hinakusisiar, naatu faifuw baiyah gagamih hina’osenamih, \v 10 \x + \xo 2.10 \xt 1Tim 5.10\x*baise itinin gewasin i hai faifuwamih hina’us, God kwafirin hirouw teo’o na’atube God ana kok hinasinaf sabuw afa hinibaisih. \p \v 11 Baibin so’ob hinakokok i hai yawas hinayare hinanutanubamo hinama tur hinanowar, \v 12 \x + \xo 2.12 \xt 1Cor 14.34\x*ayu men abibasit baibin boro bai’obaibiyenayah hinamatar naatu men orot isah hini’ukwarin, baise baibin i awah nafot hinanutanubamo hinama. \v 13 \x + \xo 2.13 \xt Gen 2.7, 21-22; 1Cor 11.8-9\x*Anayabin God i wantoro’ot Adam sinaf matar, imaibo Eve sinaf matar. \v 14 \x + \xo 2.14 \xt 2Cor 11.3; Gal 3.1-6\x*Naatu Adam i men wan hikubibiruwimih baise babin i wan hikubibiruw naatu bowabow kakafin sinaf. \v 15 Baise baibin hai toub ana maramaim God boro nibaisih yawas nitih, nati i baitumatum, yabow naatu kakafiyinamaim hinabukikin hinama gewasin hinasisinaf na’at. \c 3 \s1 Tafaror Bar Hai Ukwarih \p \v 1 \x + \xo 3.1 \xt Act 20.28\x*Iti tur i tur anababatun. Orot yait bai’ukwarin isan ana not tutufin etei nanotanot na’at, i ana naniyan tutufin etei bowabow gewasin nasinaf. \v 2 \x + \xo 3.2 \xt Tit 1.6-9\x*Ekaleisia ana ukwarin orot\f + \fr 3.2 \ft nutetenayan/bishop\f* aurin ubar en, a wan ta’imon, taiyuwin ana yawas nakaif gewas, nakakafiy, ana not rerekabin, merarayow wairafin, bai’obaiyen isan i karam, \v 3 men harew fokarih tomayan, men baiyow kwanekwaneyan, baise yan nuwarob, tufuw ana orot, men kabay ana momorob. \v 4 Aawan natunatun nakaifih gewas naatu natunatun ni’obaiyih gewas, naatu na’itin natunatun i hikakafiy tebobosiyasiyar. \v 5 Orot yait aawan natunatun men nakakaifih gewas na’at, God ana ekaleisia boro mi’itube nabonawiyih gewas. \v 6 Nati orot i men iti boro’omo na baitumatumayan mamataramih, anayabin bai’o’orot asir boro nan wanawanan narun, Demon Mowan isan matar God bibatiy na’atube boro ibo nati baibatiyen ta’imon nab. \v 7 \x + \xo 3.7 \xt 2Cor 8.21\x*Iti orot i sabuw iyab baitafaror atih ufun tema’am i tekakakafiy, saise i boro men wabin kakafinamaim hinayai naatu demon mowan ana warasa na’onamih. \s1 Tafaror Bar Ana Baibaisayah \p \v 8 Ef i ta’imon, baibaisayah\f + \fr 3.8 \ft deacon\f* hai yawas nigewasin men hinifufuwen, men harew fokarih hinatom, men kabay isan hinikabat \v 9 Naatu hai not narererekab ata baitumatum ana sawar abisa na irerereb tai’itin hinabukikin. \v 10 Fufunen boro i wan hinab, naatu nati fufunen hinabisnowah na’at, i karam boro Tafaror Bar wanawanan ana baibaisayah na’atube hinama hinabow. \p \v 11 \x + \xo 3.11 \xt Tit 2.3\x*Ef ta’imon, nati orot a’awah hai yawas nigewasin sabuw afa hina’itih hinakakafiyih, men hinayanuw sabuw hiniyababanih, baise hinabosunusunub naatu hai bowabowamaim sabuw etei hina’itin hinitutumih. \p \v 12 Baibaisayan aawan i ta’imon ni’awan naatu aawan natunatun nakaifih gewas naatu ana nibur nati baremaim tema’am auman nakaifih gewas. \v 13 Naatu baibaisayah iyab bowabow gewasin tebowabow boro hinayara’ahih hai baitumatum Keriso Jesu wanawananamaim hibaib i boro nara’at nafokar. \p \v 14 Ayu anotanot iti boro’omo anan ana’iti, baise a fef ibo iti akirum abiyafar saise, \v 15 Ayu anarurubir na’at, sabuw iyab God nowan hai yawas kaifin isan ana ef boro hinaso’ob gewas hinakaif, naatu sabuw nati i God wanatowan ma’ama’anin ana ekaleisia anababatun, turobe ana wabat naatu ana tutut. \v 16 \x + \xo 3.16 \xt Mak 16.19; Jn 1.14; Col 1.23\x*It ata tafaror ana kirikirifot an gagamin na’in isan boro men yait ta nayaubamih. Na ibebeyan biyat ana itinin na’atube matar, Anun Kakafiyin ebi’obaiyit i turobe, tounamatar hi’itin, wabin hibai hitit sabuw wanawanahimaim etei hibinan naatu tafaram tutufin etei hitumitum imaibo God bora’ah yen ana marakaw bonamanamarinamaim run. \c 4 \s1 Matatoniwa’an Bai’obaiyenayah Kakafih Isah \p \v 1 Anun Kakafiyin bebeyanamaim eo, mar boun iti yomaninamaim sabuw afa boro iti baitumatum hinihamiy, naatu wagabur baifufuwenayah fanan hinanowar nabonawiyih ef hinasair demon hai bai’obaiyen hini’ufunun. \v 2 Bai’obaiyen nati na’atube i sabuw wanawanah rerekabih hai baifuwenane enan, nati sabuw hai not ana rerekab etei i morob, kabay ana fora’abinamaim hinabar eafufur. \v 3 \x + \xo 4.3 \xt Gen 9.3; Rom 14.6; 1Cor 10.30-31\x*Sabuw tabin isan teofafarih, naatu bay afa aa isan teo’ofafar, baise sawar etei God bimataren i gewasih aa isan, iyab tibitumatum naatu turobe hisoso’ob merarayow God hinabitin ufunamaim karam boro bay hina’aan. \v 4 Anayabin sawar etei God bimataren i gewasih naatu merarayow ufunamaim men karam boro sawar ta inakwahir, \v 5 anayabin God ana tur naatu yoyoban hairi hisinaf God ebibasit karam boro tana’aan. \p \v 6 Iti raube’aten tur taituwa baitumatumayah inabi’obaiyih ana maramaim, o ina Keriso Jesu ana bowayan gewasin kumamatar, nati a bai’obaiyenamaim o a baitumatum wowab kurara’at naatu turobe ibi’ufun auman wowabi kurara’at. \v 7 \x + \xo 4.7 \xt 1Tim 1.4\x*Baifufuwen naatu kikifo hai binanakwar yabih en kwanihamiyen, naatu nati efanin kwa i kwani’a’ait gewas saise God kwani’ufunun gewas. Kwa God ana yawas gewasin kwani’a’ait kwanab. \v 8 Biyat takukubaitub i boro mar kafai nibaisit, baise God ana efamaim bai’ufnunin isan tanabi’a’it i igewasin kwanekwan sawar etei isah, anayabin eo matanit yawas iti boun tama’ama naatu yawas gewasin boro enan isan. \p \v 9 Abisa ao i tur anababatun, imih kwananowar kwanab naatu kwanitumatum. \v 10 \x + \xo 4.10 \xt 1Tim 2.3-4\x*Tabow raro’ot ebababan, anayabin ata not etei God wanatowan ma’ama’anin tabitin, sabuw etei hai baiyawasenayan, naatu baitumatumayah i hai baiyawasenayan anababatun. \v 11 Bai’obaiyen iti i ini’obaiyih naatu iniyunih hinasinaf. \p \v 12 \x + \xo 4.12 \xt Tit 2.15\x*Men yait ta o nanuw furuw orot boub narouw na’omih, baise a tur, Ayawas, a yabow, a baitumatum, naatu yawas kakafiyin imaim baitumatumayah ini’obaiyih hina’itin. \v 13 Nati na’atube inama inasisinaf ayu anan anatit, ayawas inaya’asair bebeyanamaim buk iniyab, inabinan, ini’obaiyih. \v 14 \x + \xo 4.14 \xt 2Tim 1.6\x*Dinabane tur na orot ukwarih tafa hiyara’ah hiyoyoban a usar re ibaib men inakwahir. \p \v 15 Sawar iti i inia’ait naatu a veya nati bowabow initin, saise sabuw etei a bowabow ana gewasin hina’itin. \v 16 Mata toniwa’an taiyuw inakaif gewas naatu a bai’obaiyen ina’itin gewas, sawar iti i inabukikin inama inasinaf, anayabin iti na’atube inasisinaf sabuw iyab io tenonowar boro iniyawasih naatu o auman boro iniyawasi. \c 5 \s1 Sinaf Gewasin Baitumatumayah Isah \p \v 1 Orot gagamin\f + \fr 5.1 \ft regah\f* men kwararin yamutufurin isan iniwa’an, baise tamat na’atube koufair initih. Naatu orot baubuh tait na’atube isah inasinaf. \v 2 Baibina’ah inakakafiyih o hinat kukakafiy na’atube, naatu baibin baubuh not gewasinamaim ruburub na’atube inakaifih hinama. \p \v 3 Kwafur baibin iyab baibais tekokok ina’itih inibaisih. \fig Jesu i ata yawas boubun|src="C056.tif" size="span" loc="1Ti 5.3" copy="Illustration used with permission of New Tribes Mission." ref="5.3-16" \fig* \v 4 Baise kwafur babin yait natunatun o wawawan auman, gewasin nati kek i boro hai Kirisiyan ana bowabow hinasinaf hai nibur isah naatu hinah tamah, uwahinah hikakaifih isan wan hinay hinibaisih, anayabin nati i God ana kokok gagamin. \v 5 Kwafur babin yait ema’ama sibasiba’u, naatu orot babin men yait ebibais, i ana not ana baitumatum etei i God nitin fai mar God baibaisin isan nayoyoban. \v 6 Baise kwafur babin yait biyan ana yasisir ebaib, biyan ufunane i yawasin baise wanawanan i murubin. \v 7 Iti roube’aten tur auman ini’obaiyih hinaso’ob, saise hinasinaf gewas naatu men yait ta ubar nitih. \v 8 Orot babin yait ta tain tuwan men ebi’u’uwanih, i taiyuwin ana nibur na’atube, nati orot i ana baitumatum eyayaub naatu sabuw baitumatum atih natabirih kowarar anababatun. \p \v 9 Kwafur babin yait ana tabin ta’imon, naatu ana kwamur 60 sasawar i wabin kwafukwafur hai bukamaim kwanakirum. \v 10 Wabin gewasin, kek baituwayan, bai merarayowayan, God ana sabuw ah souwenayan, sabuw iyab yababan tebaib ebibaisih, naatu sawar gewasih sinaf isan mar etei ana not imaim yai esisinaf. \p \v 11 Baise baibin baubuh iyab kwafur tema’ama wabih men inakirum, anayabin hinama’am hai naniyan tabinamih hinabiwa’an, kouh boro Keriso hinitin hinatabin, \v 12 naatu taiyuwih hai kakafinamaim boro bit hinab, anayabin hai omatanen wantoro’ot hio’omatan i hi’astu’ub. \v 13 \x + \xo 5.13 \xt 2Th 3.11\x*Men nati akisin, baise boro hinanokow ah yan nadeder bar, bar hinarun hinatit hinaremor kwanekwan, naatu men nokonokow akisin, baise boro yanuwayah hinamatar, naatu sabuw afa hai bowabow baimateteyan isah okwanekwaneyah hinamatar, naatu sawar afa isah men hitao i boro hinao. \v 14 \x + \xo 5.14 \xt 1Cor 7.9\x*Imih ayu akokok baibin iyab baubuh kwafur tema’am i hinatabin kek hinabow hinituw, naatu hai nibur hinakaifih, saise ata rakit sabuw uwit isan ana ef tinunuwet boro tanahir. \v 15 Anayabin kwafukwafur afa i hitatabiraka Satan tibi’ufunun. \p \v 16 Baise baitumatumayan babin yait ana nibur wanawananamaim kwafur baibin hinama’am na’at nibaisih, men ekalesia hinab, saise ekalesia i kwafur baibin iyab anababatun tibiyababan i hinibaisih. \p \v 17 Ai’in\f + \fr 5.17 \ft ekaleisia ana ukwarih\f* iyab ekaleisia ana bowabow tebobonawiy gewas i kwanakakafiyih naatu hai ma gewas isan tafan kwanaya’abar auman kwanibaisih, sabuw iyab binanuyah naatu bai’obaiyenayah i kwana’itih baibais gewasin kwanitih. \v 18 \x + \xo 5.18 \xt Deu 25.4; Mat 10.10; 1Cor 9.9\x*Anayabin bukamaim iti na’atube eo, “\it Ox rice\it* nawawaskweyakweyar awan men kwana’utan,” naatu “Bowayah hai baiyan i kwanitih.” \v 19 \x + \xo 5.19 \xt 2Cor 13.1\x*Ain orot ana kakafin hinabow hinan hinao kwananonowar men saise sinaf isan kwananotamih, baise orot rou’ab o tounu hinan sif hinaruboun kwananowarabo kwanasinaf. \v 20 \x + \xo 5.20 \xt Eph 5.11\x*sabuw iyab bowabow kakafin hinasisinaf bebeyanamaim inakwararih inayamutufurih, saise sabuw afa baimatnuwen hinab. \p \v 21 God nanamaim, naatu Keriso Jesu na’atube tounamatar kakafiyih etei matahimaim ayu tur fokarin maiyow au’uwi, iti raube’aten tur inabukikin naatu sabuw etei isah i ana fofoninamaim ina’uwih, men ta aukoun inabat ta inarukauwimih. \p \v 22 Mata men nakabiy Regah ana bowabow isan sabuw inabow fair initih, naatu sabuw afa hai kakafin bairi men kwanafaram, biya inakubaitutur gewas. \v 23 Men harew akisin inatom, \it wine\it* kikimin inisuwai auman inatom, anayabin ya ana babaninamaim o mar etei kusasawow. \p \v 24 Sabuw afa hai kakafih i boro marta’imon bebeyan ina’inan, naatu baibatiyen hinab, baise sabuw afa i wa’iwa’iramaim kakafih tisisinaf ufibo tibirerereb. \v 25 Ef nati ta’imon sawar gewasih i bebeyan tai’itah, naatu men abisa ta isisinaf boro wa’iwa’irin na’inumih etei boro hinan rerereb yan hinatit. \c 6 \nb \v 1 \x + \xo 6.1 \xt Eph 6.5\x*Akir wairafih iyab bai’akir ana bit hibai tema’am, ina’uwih hai orot ukwarih hinakakafiyih, saise God wabin naatu aki ai bai’obaiyen isan men yait ta nao nigigimimih. \v 2 \x + \xo 6.2 \xt Phm 16\x*Akir wairafih iyab hai ukwarih baitumatumayah men hinanuw furuwih bairi hai baitumatum ta’imon hinarouw hinifanasairamih, baise baifanasair efanin hai orot ukwarih isah hinabomoremorer bowabow gewasinamak hinabow, anayabin nati orot ukwarih isah tebowabow auman i baitumatumayah, imih hiyabuwih isah tebowabow. Bai’obaiyen iti i sabuw ini’obaiyih naatu ina’uwih hinasinaf. \p \v 3 \x + \xo 6.3 \xt Gal 1.6-9\x*Orot babin yait ana bai’obaiyenamaim sabuw bi’obaiyih ata Regah Jesu Keriso ana bai’obaiyen anababatun esasa’ir naatu God ana kokomaim ma auman esasa’ir, \v 4 nati orot i bai’o’orot dogoron awan karatan naatu men abisa ta so’ob. Ana not i sawow, ana kok i turamaim nagam, nibobowen, ni’aw’ase’as, tur na’okwanekwan, \v 5 \x + \xo 6.5 \xt 2Tim 3.8; 4.4; Tit 1.14\x*naatu mar etei i gaminamaim ema’am, ana not kakafihimaim ku’obo’obow turahinah bairi tegamigam naatu tur anababatun ana ef i hisa’ir, i tenotanot God isan tebowabow boro imaim hinan kabay wairafih hinamatar. \p \v 6 \x + \xo 6.6 \xt Php 4.11-12; 1Tim 4.8; Hib 13.5\x*Yawas gewasin i boro men sawar wairaf inamamatar imaim inatita’urimih, baise God ana kokomaim tama’am boro nibaisit taniyasisir tanama gewas. \v 7 \x + \xo 6.7 \xt Job 1.21\x*Anayabin it umat en tafaramaim tana naatu boro umat en tanamatabir maiye. \v 8 Isan imih it aurit bay naatu ar faifuw tema’ama, nati sawar isah i taniyasisir. \v 9 Sabuw afa sawar wairafi mataramih hibiwa’an, routobon wanawanan hire kowakowarar naatu yasisir kakafih ana warasa buwih ia’afiyih egugurusih. \v 10 \x + \xo 6.10 \xt Eph 5.5\x*Anayabin kabay i sawar kakafih ta ta ana wairoron, o kabay inabiyabow boro inare. Sabuw afa kabay wairafih mataramih hibiwa’an hai baitumatumane earuwih hitit dogoroh wanawanan hai yababan awan karatan. \s1 Paul ana Roube’aten Tur Timothy Isan \p \v 11 \x + \xo 6.11 \xt 2Tim 2.22\x*Baise o, God ana orot, iti sawar biyahine inabihir inatit, naatu yawas mutufurin, God ana kokomaim ma, baitumatum, yabow, wainaben naatu yara’iyen ini’ufunun. \v 12 \x + \xo 6.12 \xt 1Cor 9.25-26; 2Tim 4.7\x*Baitumatum ana baiyow gewasin iniyow. Sabuw maumurih nahimaim ma’ama wanatowan ana afa’af ibai iti kourereb gewasin ibiwa’an inabukikin. \v 13 \x + \xo 6.13 \xt Jn 18.36-37\x*God sawar etei hai yawas baitinayan matanamaim, naatu Jesu Keriso Pontius Pilate nanamaim ana e’en gewasin biwa’an i matanamaim, ayu ao abiyuni. \v 14 Iti obaiyunen tur ini’ufunun inabosunusunub inama inabowabow ata Regah Jesu Keriso ana bairerereb ana Veya natit. \v 15 \x + \xo 6.15 \xt Rev 17.14\x*I ana bairerereb i God taiyuwin ana veya yai inu’in imaim boro namatar, God akisinamo i Baigegewasinayan, akisinamo Bonawiyenayan, aiwob etei hai Aiwob naatu regaregah etei hai Regah. \v 16 I akisinamo wanatowan ma’ama’anin, i ana marakaw bonamanamarinamaim ema’ama i fairin maiyow, men yait ta itin o boro na’itin. Baifa’en naatu fair etei i nowan wanatowan wanatowan. \it Amen\it*. \p \v 17 \x + \xo 6.17 \xt Luk 12.20-21\x*Sabuw iyab totobuyoy wairafih iti tafaramamaim tema’am tainih kwanayai. Men hinio’orot naatu men iti tafaram ana sawar isah hai not hinitin, baise hai not God hinitin, anayabin i sawar tutufin etei ata yasisir isan itit tabiyasisir. \v 18 Iniyunih gewasin hinasinaf, gewasin sinafuyah ana orot ana babin hinamatar, naatu baibaisayah gewasih hinamatar mar etei taituwah bairi hinafaram. \v 19 \x + \xo 6.19 \xt Mat 6.20\x*Ef iti na’atube hinasisinaf, i hai toto hai buyoy mar boro enan isan bar ana tutut fokarin wanawanan hiya tetototo, saise boro yawas hinab, yawas anababatun. \p \v 20 Timothy abisa o kaifin isan abit inatafafar, baifuwen tur imaim sabuw God ana kokomaim ma hinarouw hinao’o naatu so’ob anababatun hinarouw hinao imaim gamin hinakuku’ub, nati’ine o inahaiw inatit. \v 21 \x + \xo 6.21 \xt 1Tim 1.6; 2Tim 2.18\x*Sabuw afa iti baifuwen tur hibitumatum i hai baitumatum anababatun hikasiy. Manaw kabeber Godane kwa etei isa nama.